Bài giảng Trong lòng mẹ - Ngữ văn 8

BÀI GIẢNG NGỮ VĂN 8

VĂN BẢN: TRONG LỊNG MẸ
(TRÍCH “NHỮNG NGÀY THƠ ẤU” –
NGUYÊN HỒNG


Ngữ văn- Tiết 5,6:
Văn bản: Trong

lịng mẹ

Trích “Những ngày thơ ấu”-Nguyên Hồng
I.Tìm hiểu tác giả, tác phẩm:
1. Tác giả:


-Nguyên Hồng (1918-1928)
tên khai sinh là
Nguyễn Nguyên Hồng,
quê ở thành phố Nam Định
-Trước cách mạng ông sống
chủ yếu ở thành phố cảng
Hải Phịng, trong một xóm lao động nghèo
- Ngun Hồng hướng ngòi bút đến những người
lao động nghèo đặc biệt là phụ nữ và trẻ em


Ngữ văn- Tiết 5,6:
Văn bản: Trong

lịng mẹ

Trích “Những ngày thơ ấu”-Nguyên Hồng
I.Tìm hiểu tác giả, tác phẩm:
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:


Kể tên những tác phẩm
Những
ngày
thơ ấu là tập
chính của
nhà văn
Nguyên
hồi kí hiểu
về tuổi
Hồng,nêu những
biếtthơ cay
tác giả.Tác
cơ bản về tácđắng
phẩmcủa
“ Những
ngày thơ ấu”
và đoạn
phẩm
gồmtrích
9 chương ,
“Trong
lịng

mẹ”
đăng
trên
báo năm 1938,

in thành sách lần đầu
năm 1940.Đoạn trích “
Trong lịng mẹ” là
chương IV của tác phẩm


“Những ngày thơ ấu” có thể coi là một tác phẩm xuất
sắc. Đây là tập hồi kí về tuổi thơ ghi lại những rung
động cực điểm của một linh hồn trẻ dại
(Thạch Lam)
1.
Chương 1: Tiếng kèn
2.
Chương 2: Chúa xót thương chúng con
3.
Chương 3: Trụy lạc
4.
Chương 4: Trong lòng mẹ
5.
Chương 5: Đêm Nô-En
6.
Chương 6: Trong đêm đông
7.
Chương 7: Đồng xu cái
8.

Chương 8: Sa ngã
9.
Chương 9: Một bước ngắn


Ngữ văn- Tiết 5,6:
Văn bản:

Trong lòng mẹ

“Những ngày thơ ấu”-Nguyên Hồng
I.Tìm hiểu tác giả,Trích
tác phẩm:
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
3. Đọc và tìm hiểu chú thích
a. Đọc, tóm tắt
b. Tìm hiểu từ khó
II.Phân tích:
1. Bố cục


Bố cục: 2 phần
Phần 1: Từ đầu đến “Người ta hỏi đến chứ”
=>Cuộc đối thoại giữa người cô và chú bé
Hồng
Phần 2: Còn lại
=>Cuộc gặp gỡ giữa bé Hồng và mẹ

Ngữ văn- Tiết 5,6:
Văn bản:

Trong lịng mẹ
Trích “Những ngày thơ ấu”-Nguyên Hồng

I.Tìm hiểu tác giả, tác phẩm:
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
3. Đọc và tìm hiểu chú thích
II.Phân tích:
1. Bố cục:
2. Phân tích
a.Suy nghĩ của bé Hồng về bà cơ


•

*Hoàn cảnh của bé Hồng:

-Gần đến ngày gỗ đầu của thầy
-Mẹ ở Thanh Hóa chưa về
-Ở với họ hàng
->Hồn cảnh đáng thương mồ côi bố, sống xa mẹ
* Thái độ của người cơ
Gọi tơi đến bên cười hỏi:
-Hồng mày có muốn vào Thanh Hóa với mẹ mày khơng?
Giọng ngọt:
-Mợ mày phát tài lắm, có như dạo trước đâu
Vỗ vai tơi cười mà nói rằng:

-…Bắt mợ mày may vá sắm sửa cho và thăm em bé chứ
Đổi giọng nghiêm nghị…chập chừng nói tiếp
Thánh tám là giỗ đầu cậu mày, mợ mày về dù sao cũng đỡ tủi cho cậu mày,
và mày cịn phải có họ, có hàng, người ta hỏi đến chứ

=>Giả dối, mỉa mai, cay độc


*Thái độ của bé Hồng khi nghe câu chuyện
của bà cô về mẹ
-

-

Toan trả lời…cúi đầu không đáp
Nước mắt tôi ròng ròng rớt xuống hai bên mép
rồi chan hòa ở cằm và ở cổ
Cười dài trong tiếng khóc
Cổ họng nghẹn ứ khóc khơng ra tiếng
=>Tâm trạng đau đớn tủi cực


•

Cảm nhận của bé Hồng về câu
chuyện của bà cô

-Nhận ra những ý nghĩa cay độc trong giọng nói
và trên nét mặt khi cười rất kịch của cô
- Những rắp tâm tanh bẩn

- Những cổ tục
- =>Hiểu rõ bản chất của người cơ, đó là con
người có tính cách hẹp hòi, tâm địa cay độc tàn
nhẫn.=> Là nhân vật thể hiện những định kiến
hẹp hòi tàn nhẫn đối với người phụ nữ trong xã
hội cũ


Cảm nhận của em về câu văn
Câu văn
hợpđọa
nhiều biện
“Giá những
cổ dài
tục kết
đã đày
pháp
nghệvật
thuật
mẹ tơi
là một
nhưđặc
hịnsắc:
đá So sánh “
cổ tục…
là một
vật như hịn
haynhững
cục thủy
tinh, đầu

mẩu
đá quyết
hay cục
đầu mẩu gỗ”,
gỗ, tơi
vồthủy
ngaytinh,
lấy mà
điệp
từ “Mà”
cùng các
cắn, mà
nhai,
mà nghiến
chođộng từ
mạnh:vồ,
kì nát vụncắn,
mớinhai,
thơi nghiến cùng
nằm trong cùng một trường nghĩa
đặc tả tâm trạng uất ức căm giận
của nhân vật về những định kiến
hẹp hòi tàn nhẫn của xã hội cũ đối
với người phụ nữ là người mẹ mà
chú bé Hồng hết mực yêu thương


b. Tình cảm của bé Hồng với mẹ
Khi nghe những lời cay độc từ bà cơ:
-Nhưng đời nào tình u thương và lịng kính mến mẹ

tơi lại bị những rắp tâm tanh bẩn xâm phạm đến
->Tình yêu thương và sự kiên định trong suy nghĩ về
mẹ
-Chỉ vì tơi thương mẹ tơi và căm tức sao mẹ tơi lại vì sợ
hãi những thành kiến tàn ác mà xa lìa anh em tôi, để
sinh nở một cách dấu giếm
- >Sự trưởng thành trong suy nghĩ
-Giá những cổ tục…..vồ lấy, mà cắn, mà nhai, mà
nghiến ->Tình u thương và lịng căm phẫn
=>mong muốn hành động được đấu tranh bảo vệ cho
mẹ
•


* Khi gặp mẹ:
Tơi chợt thấy thống một bóng người ngồi trên xe kéo giống
mẹ tôi. Tôi liền đuổi theo, gọi bối rối
-Mợ ơi! Mợ ơi! Mợ ơi!...
=>Tiếng gọi tha thiết khát khao tình mẹ
“ cái lầm đó khơng những làm tơi thẹn mà cịn tủi cực nữa,
khác gì cái ảo ảnh của một dịng nước trong suốt chảy dưới
bóng râm đã hiện ra trước con mắt gần rạn nứt của người
bộ hành ngã gục giữa sa mạc”
=>Đây là một giả thiết mà cậu bé tự đặt ra – giả định là một
hình ảnh so sánh độc đáo => hi vọng tột cùng- thất vọngtuyệt vọng tột cùng
Tôi thở hồng hộc, trán đẫm mồ hôi, và khi trèo lên xe, tơi ríu
cả chân…..ịa khóc nức nở
=> Tình u thương, nỗi xúc động bàng hoàng, niềm sung
sướng và cả sự tủi thân nghẹn ngào vỡ ịa trong tiếng khóc
nức nở

•

Trong lịng mẹ:

-Được nhìn thấy mẹ: Gương mặt mẹ…tươi sáng, đơi

mắt trong và nước da mịn, màu hồng của hai
gị má
- Được ngồi trong lòng mẹ: đùi áp đùi mẹ, đầu
ngả vào cánh tay mẹ, cảm giác ấm áp… mơn
man khắp da thịt….hơi thở thơm tho
- Cảm nhận về tình mẹ: Người mẹ có một êm
dịu vơ cùng
=> Cảm nhận niềm hạnh phúc, thiêng liêng của
tình mẫu tử


Bằng lời văn chân thực giàu cảm
xúc, đoạn trích cho ta thấy bé Hồng
là chú bé số phận cay đắng đau khổ
nhưng có lịng u thương, sự kính
trọng và niềm tin mãnh liệt về người
mẹ của mình. Đoạn trích là bài ca
về tình mẫu tử thiêng liêng, bất diệt


III.Tổng kết:
1.Nghệ thuật:

Văn bản thể hiện phong cách viết văn của
Nguyên Hồng trong thể loại hồi kí: Thấm
đượm chất trữ tình, lời văn tự truyện chân
thành, giàu sức truyền cảm
2. Nội dung:
Đoạn trích cho ta hiểu được tình cảnh đáng
thương, nỗi đau tinh thần của chú bé Hồng.
Đồng thời cảm nhận được nỗi khát khao sự
ấm áp của tình mẹ thiêng liêng cao đẹp của bé
Hồng


Luyện tập
Thảo luận

Nhóm 1
Nhân vật bé Hồng
cho em suy nghĩ gì
về số phận và
tình cảm của con người

Nhóm 2:
Em hãy kể tên
những nhân vật trẻ em
Có số phận bất hạnh và
Tâm hồn cao đẹp
Như chú bé Hồng