Tam Cam

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

Tiết 19 – 20

<i><b>Truyện cổ tích:</b></i>

<b>TẤM CÁM</b>

A. <b>Mục tiêu bài học</b>: Giúp HS

_ Tìm hiểu truyện cổ tích thần kỳ Tấm Cám để nắm được: nội dung, biện pháp nghệ
thuật của truyện.

_ Biết cách đọc và hiểu một truyện cổ tích thần kỳ; nhận biết được một truyện cổ tích
thần kỳ qua đặc trưng thể loại.

_ Có được tình u đối với người lao động, củng cố niềm tin vào sự chiến thắng của cái
thiện, của chính nghĩa trong cuộc sống.

<b>B.</b> <b>Phương tiện thực hiện:</b>

_ GV: Sgv, sgk, tài liệu soạn giảng
_ HS: Sgk, vở bài soạn

<b>C. Cách thức tiến hành:</b>

_ GV tổ chức giờ dạy học theo cách kết hợp các phương pháp: đọc sáng tạo, gợi tìm, tái
hiện, thuyết minh, kết hợp với hình thức trao đổi thảo luận nhóm.

<b>D. Tiến trình dạy học: </b>

1- Ổn định tổ chức:

2- Kiểm tra bài cũ: Qua đoạn trích “ Rama buộc tội”, người Ấn Độ cổ đại quan niệm thế

nào là người anh hùng lý tưởng, người phụ nữ lý tưởng?

<i> 3- Giới thiệu bài mới:</i>

<b>Hoạt động của GV và HS</b> <b>Nội dung cần đạt</b>
<b>Hoạt động 1</b>

( Hướng dẫn hs tìm hiểu chung)

 <i>Thao tác 1 : Hướng dẫn hs</i>

tìm hiểu thể loại cổ tích
thần kỳ.

_ Gv: Yêu cầu hs đọc tiều dẫn
sgk.

_ Gv: Có bao nhiêu loại cổ tích?
_ Gv: Chốt ý chính.

_ Cổ tích có 3 loại: Cổ tích
thần kỳ, cổ tích lồi vật, cổ tích
sinh hoạt.

_ Gv: Đặc trưng của truyện cổ
tích thần kỳ?

_ Gv: Nội dung?

_Gv: Tuyện Tấm Cám thuộc loại

<b>I. Tìm hiểu chung:</b>

1. Cổ tích thần kỳ:

_ Đặc trưng: có sự tham gia của yếu tố thần kỳ.

_ Nội dung: Thể hiện ước mơ cháy bổng của nhân dân
về hạnh phúc và công bằng xã hội.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

cổ tích nào?

 <i>Thao tác 2 : Hướng dẫn</i>

Hs đọc – kể truyện Tấm
Cám

_ Gv: Yêu cầu đọc gợi lại khơng
khí cổ tích, chú ý những câu văn
vần, kết hợp đọc và kể.

_ Gv: Đọc mẫu, kể 1 đoạn.
_ Hs: Kể tiếp cho đến hết truyện.
_ Gv: Nhận xét.

 <i>Thao tác 3 : Giải thích từ</i>

khó.

_ Gv: Giải thích theo chú thích

chân trang.

 <i>Thao tác 4 : Hướng dẫn</i>

Hs chia bố cục.

_ Gv: Văn bản có thể chia thành
mấy phần? Nội dung chính của
từng phần?

<b>Hoạt động 2</b>

( Hướng dẫn hs tìn hiểu văn bản)

 <i>Thao tác 1 : Hướng dẫn hs</i>

tìm hiểu Nhân vật và mâu
thuẫn – xung đột.

_ Gv: Theo dõi toàn truyện, ta
thấy nổi bật lên sự đối lập và
mâu thuẫn gì, giữa nhân vật nào?
_ Gv: Mâu thuẫn nào là chủ yếu?
_ Gv: Nếu xét ở mối quan hệ xã
hội, mâu thuẫn – xung đột của
truyện là gì?

_ Gv: Kết quả cuối cùng của
những mâu thẫn – xung đột?
_ Gv: Kết thúc thắng lợi của cái

thiện, trừng trị đích đáng cái ác.
_ Gv: Muốn tìm hiểu giá trị và

2. Đọc – kể

3. Giải thích từ khó: Sgk.

4. Bố cục:

Chia làm 3 phần:

_ Mở truyện: Ngày xưa … việc nặng

 Giới thiệu các nhân vật chính và hoàn cảnh

truyện.

_ Thân truyện: Một hôm … về cung

 Diễn biến câu chuyện.

_ Kết truyện: tấm trở lại thành người

<b>II. Đọc – hiểu văn bản_</b>

1. Nhân vật và mâu thuẫn – xung đột.
_ Mâu thuẫn – xung đột gia đình:

+ Tấm >< Cám ( chị em cùng cha khác mẹ) => chủ
yếu.

+ Tấm >< Dì ghẻ ( mẹ ghẻ con chồng)
=> Tấm >< Mẹ con Cám.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

đặc điểm tư tưởng – nghệ thuật
thực chất là phân tích mâu thuẫn
– xung đột giữa ba nhân vật.

 <i>Thao tác 2 : Hướng dẫn </i>

HS tìm hiểu diễn biến
mâu thuẫn – xung đột.
_ Gv: Mâu thuẫn – xung đột giữa
Tấm và mẹ con Cám có thể chia
thành mấy chặng đường? Tóm
tắt sự việc chính trong từng
chặng đường. Chặng nào quyết
liệt nhất?

_ Gv: Chốt ý: Có thể chia thành
3 chặng đường

(a) Bắt tép –> chăn trâu – > xem
hội –> thành hoàng hậu.

(b) 4 lần bị giết –> 4 lần hóa
thân ( quyết liệt nhất).

(c) Trả thù.

_ Gv: Mâu thuẫn đầu tiên xuất
phát từ sự việc gì?

_ Gv: Dẫn dắt tìm hiểu chặng 1
bằng hệ thống câu hỏi

+ Tại sao Cám lại lứa dối chị
mình? -> yếm đỏ -> vật chất.
+ Con bống cịn sót lại có ý
nghĩa gì? -> phần thưởng cho sự
siêng năng, chi tiết tiêu biểu có
vai trị dẫn dắt mạch câu chuyện.
+ Hình ảnh cục máu nổi lên nói
lên điều gì? -> Sự tích tụ oan ức,
ốn hờn, tố cáo tội ác.

+ Giết bống, mẹ con Cám vì lí
do gì? Có phải ham ăn khơng?
-> Muốn giành lấy tất cả của
Tấm, thậm chí là niềm vui nhỏ
nhoi -> tinh thần.

+ Mẹ con Cám bày kế không
cho Tấm đi xem hội như thế
nào? Dã tâm của chúng là gì? ->
Tước đoạt tất cả của Tấm ngay
cả niềm vui sống.

+ Chiếc giày đánh rơi có ý

2. Diễn biến – mâu thuẫn xung đột giữa Tấm và mẹ con
<i>Cám.</i>

a. Chặng 1 :

Chặng Tấm Mẹ con

Cám

Yếu tố tk,
chi tiết tb
a. Đi

bắt
tép

b. Đi
chăn
trâu

c. Đi
xem
hội

_ Chăm chỉ
-> giỏ tép
_ Khóc

_ Chăn
đồng xa

_ Khóc
_ Chơn
xương
_ Nhặt thóc
_ Khóc
_ Đi hội ->
thử giày ->
hoàng hậu.

_ Lười
biếng –>
khơng được
gì

_ Lừa chị
mình ->
lãnh thưởng.
_ Bày mưu
_ Giết bống

_ Bầy mưu

_ Yếm đỏ
_ Bụt - >
giúp Tấm

_ Cá bống
_ Con gà
biết nói

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

nghĩa gì? -> Một trong những
hình ảnh – chi tiết độc đáo, bởi
nó khơng chỉ là tưởng tượng đẹp
mà nó cịn là chiếc cầu nối để
Tấm gặp vua và là chiếc cầu dẫn
Tấm vào hoàng cung.

_ Gv: Nhận xét nhân vật Tấm,
mẹ con Cám.

_ Gv: Hướng dẫn hs tìm hiểu
mâu thuẫn – xung đột chặng hai
_ Gv: Gợi dẫn hs tìm hiểu chi
tiết bằng hệ thống câu hỏi.
+ Mâu thuẫn – xung đột giữa
Tấm và mẹ con Cám khi Tấm trở
thành hồng hậu có giảm đi hay
ngược lại? Vì sao?

+ Bốn lần giết Tấm một cách
quyết liệt vô cùng độc ác chứng
tỏ điều gì nơi mẹ con Cám?
+ Vì sao Tấm khơng chết?
+ Bốn lần hóa thân của Tấm
sau mỗi lần bị giết chứng tỏ điều
gì ở Tấm>

+ Những câu văn vần trong
truyện đóng vai trị gì?

+ Tấm, cuối cùng cũng trở
thành người, lại xinh đẹp hơn
xưa, lại trở về ngơi vị hồng hậu,
nói lên điều gì?

+ Vì sao trong chặng này
khơng thấy Bụt xuất hiện lần
nào, khơng thấy Tấm khóc?
_ Gv: Hướng dẫn hs tìm hiểu
chặng 3

_ Gv: Nêu vấn đề thảo luận –
tranh luận:

+ Ý kiến đồng tình với cách trả
thù của Tấm. Cho rằng nhu thế

=> bất hạnh,
hiền lành,
thụ động,
yếu đuối.

=> thâm
độc, nhẫn
tâm.

=> giúp Tấm
vượt qua
khó khăn ->
nét hấp dẫn

của loại
truyện này.
* Sơ kết:

_ Mâu thuẫn gia đình xoay quanh quyền lợi vật chất và
tinh thần.

b. Chặng 2:

 Sơ kết:

_ Mâu thuẫn – xung đột ngày càng căng thẳng, gay gắt,
quyết liệt.

_ Ý nghĩa của bốn lần hóa thân: Chứng minh sức sống
mãnh liệt của Tấm, thể hiện quan niệm luân hồi của
đạo Phật -> Tấm phải sống để hưởng hạnh phúc, để
trừng trị những lẻ độc ác.

c. Tấm trả thù:

_ Tấm đại diện cong lý xã hội, đó là kết cục tất yếu của
kẻ ác.

Chặng

2 Tấm Mẹ con Cám

1

2
3

4

_ Về giỗ bố
_ Trèo cau
_ Ngã chết

_ Vàng anh -> hót
mắng Cám

_ 2 cây xoan đào
_ Khung cửi ->
khung cửi nguyền
rủa Cám

_ Cây thị

=> Trưởng thành
hơn.

_ Bày mưu độc
_ Đẵn gốc cau
_ Đưa Cám vào
cung

_ Giết chim
_ Chặt cây

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

là hợp lý, là đích đáng. Mẹ con
Cám đáng bị trừng trị như vậy.
+ Ý kiến không đồng tình với
hành động của Tấm. Cho rằng
như thế trái với bàn chất hiền
hậu của Tấm, làm giảm vẻ đẹp
thuần khiết của nhân vật. So với
nhân vật Thạch Sanh, Tấm
khơng bằng, Tấm cũng hẹp hịi,
tàn nhẫn.

+ Ý kiến của em?

<b>Hoạt động 3</b>

<i>(Hướng dẫn hs tổng kết)</i>

 <i>Thao tác 1 : Hướng dẫn hs</i>

tìm hiểu chủ đề.

_ Gv: Em hiểu nhu thế nào về
chủ đề truyện?

 <i>Thao tác 2 : Hướng dẫn hs</i>

tìm hiểu nghệ thuật
truyện.

_ Gv: Truyện Tấm Cám hấp dẫn

người nghe nhờ biện pháp nghệ
thuật gì?

_ Gv: Nhân vật Tấm có đặc sắc
gì về phương diện phậm chất và
nghệ thuật xây dựng?

<b>III. Tổng kết</b>

1. Chủ đề:

_ Sức sống và trỗi dậy mãnh liệt của con người trước
dập vùi, tấn công của thế lực thù địch. Đó là sức mạnh
thiện thắng ác qua cuộc đấu tranh không khoan

nhượng, đến cùng.

_ Chiến thắng của cái thiện thể hiện ước mơ và tinh
thần lạc quan của nhân dân.

2. Nghệ thuật:

_ Cốt truyện li kỳ, hấp dẫn, sự tham gia của các yếu tố
thần kỳ, khắc họa vẻ đẹp hình tượng nhân vật Tấm.

<b>E. Củng cố</b>

_ Nét đặc sắc nghệ thuật trong truyện này là gì?

<b>F. Dặn dị</b>

_ Học bài

</div>

<!--links-->