Bài giảng Sinh học 12 bài 13: Ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện của gen

Tiết 14 - Bài 13


Nêu khái niệm, ý nghĩa của hiện tượng
di truyền liên kết với giới tính?
- Khái niệm: Là hiện tượng di truyền các
tính trạng mà các gen xác định chúng nằm
trên nhiễm sắc thể giới tính.


- Ý nghĩa của hiện tượng di truyền liên kết
với giới tính:
+ Phân biệt sớm giới tính vật ni để tiện cho
việc chăn ni đem lại lợi ích kinh tế cao
+ Phát hiện sớm các bệnh di truyền, bệnh do
dối loạn cơ chế phân li, tổ hợp của cặp
nhiễm sắc thể giới tính.


Hoa phù dung

Buổi sáng

Buổi chiều

Vì sao trên cùng một cây mà màu sắc hoa phù dung lại khác
nhau trong một ngày ?


I. MỐI QUAN HỆ GiỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG
 Gen (ADN)  mARN  Polipeptit  Protein  Tính trạng.

Hãy giải thích mối quan hệ giữa gen và tính trạng thể
hiện theo sơ đồ trên?


I. MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG
Gen (ADN ) mARN Pơlipeptit  Prơtêin  tính trạng

TT nu
qđ

TT nu

TT a amin

Prơtêin
qđ

qđ
Tính trạng
trên cơqđthể
sinh vật là do gen quyđđ tế bào
định có hồn tồn đúng qđ
hay khơng?
đđ mơ
qđ

đđ cơ quan
qđ

đđ hình thái,
sinh lí cơ thể


I. MỐI QUAN HỆ GiỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG
 Gen (ADN)  mARN  Polipeptit  Protein  Tính trạng.

Trên thực tế con đường từ Gen tới sự biểu hiện tính
trạng có đơn giản khơng?


Hoa phù dung

Buổi sáng

Buổi chiều

Vì sao trên cùng một cây mà màu sắc hoa phù dung lại khác
nhau trong một ngày ?


I. MỐI QUAN HỆ GiỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG
 Gen (ADN)  mARN  Polipeptit  Protein  Tính trạng.

- Q trình biểu hiện của gen qua nhiều bước
nhưng có thể bị nhiều yếu tố môi trường bên
trong cũng như bên ngồi chi phối.
*Tóm tắt:

Kiểu Gen

Mơi Trường
Kiểu Hình


II. SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNG

1. Ví dụ 1 : Giống Thỏ
Himalaya

- Các tế bào ở đầu mút

Tại sao các tế bào
cơcủa
thể,
nhiệt
độ
thấp,
cùng một cơ thể,
tổng
hợp được
sắc tố
có cùng
một kiểu
melanin,
lơng
đen.
gen lại biểu hiện ra
những kiểu hình
- khác

Các tếnhau,
bào ởở vùng
các bộ
thân
nhiệt
cao,khác
gen
phận
cơ thể
không
nhau?biểu hiện, không
tổng hợp được
melanin, lông trắng.


Tồn thân lơng
trắng
Tai, bàn chân, đi,
mõm lơng đen

TNCM: Cạo
lơng trắng trên
lưng + buộc đá
lạnh

MT
KH
Trường

KQ: Ở lưng,

phần buộc đá
lạnh, lông mọc
lên có màu đen


Theo các em nhiệt độ cao có thể ảnh
hưởng đến sự biểu hiện của gen tổng hợp
mêlanin như thế nào?
* Nhiệt độ cao làm biến tính prơtêin
( Enzim) tham gia điều hịa biểu hiện
của gen  sắc tố mêlanin khơng
được tổng hợp  lơng thỏ có màu
trắng.


VD 2: Hoa cẩm tú cầu

pH < 7

pH = 7

pH > 7


Điều kiện nào ảnh hưởng đến màu sắc của hoa cẩm tú cầu ?

Cùng Kiểu Gen nhưng màu sắc
thuộc vào pH của đất.

KG

MT Ngoài

KH

tùy


VD3: Bệnh phêninkêtô niệu ở người
* Do một gen lặn nằm trên NST thường quy
định
* Gây rối loạn chuyển hóa axit amin
phêninalanin
* Hậu quả: thiểu năng trí tuệ.
* Phát hiện sớm + ăn kiêng giảm thức ăn có
phêninalanin
phát triển bình thường.

Thay
Đổi
MT
KG +
KH Thay Đổi


Hãy:tìm thêm
dụ về Mác
mức độ biểu hiện của kiểu
VD
Câyví Rau

gen phụ thuộc vào điều kiện môi trường?


Bê sinh đôi


AA

200C

350C

200C

350C

aa

Hình: Vai trị của kiểu gen và ảnh hưởng của nhiệt độ mơi
trường đối với màu sắc hoa Liên hình.


Từ các ví dụ trên, ta có
thể kết luận về mối quan
hệ giữa KG-môi trườngKH như thế nào?


- Kiểu hình của cơ thể khơng chỉ phụ
thuộc vào kiểu gen mà cịn phụ thuộc
vào điều kiện mơi trường

- Bố mẹ khơng truyền cho con những
tính trạng đã có sẵn mà chỉ truyền một
kiểu gen
- Kiểu gen quy định khả năng phản ứng
của cơ thể trước môi trường


- Mơi trường quy định kiểu hình cụ thể
trong giới hạn mức phản ứng do kiểu
gen quy định
- Kiểu hình là kết quả tương tác giữa
kiểu gen với môi trường cụ thể.


III. MỨC PHẢN ỨNG

1. Khái niệm :

MT 1

MT 1

MT 2

MT 3

Ở cây rau mác,cùng 1 kiểu gen, khi ở
các môi trường khác nhau sẽ biểu hiện
kiểu hình như thế nào ?

Vd: ở gà
+ Nuôi rất tốt :
3kg
lông vàng
+ Nuôi tốt:
2.5kg lơng vàng
+ Ni bình thường: 2kg
lơng vàng
+ Ni khơng tốt: 1kg
lơng vàng
Tính trạng số lượng

Tính trạng chất lượng

→ chế độ dinh dưỡng ảnh hưởng lớn đến trọng lượng
nhưng ít ảnh hưởng đến màu lơng.
Mức phản ứng là gì? Mức phản ứng nào giúp SV dễ
thích nghi hơn với MT?


- Khái niệm: Mức phản ứng của kiểu gen là tập
hợp các kiểu hình của cùng một kiểu gen tương
ứng với các mơi trường khác nhau.
-Tính trạng số lượng thường có mức phản ứng
rộng (trọng lượng cơ thể), tính trạng
chất
lượng thường có mức phản ứng hẹp
( màu sắc lơng, chiều cao).

Hỏi: Ý nghĩa thực tiễn của mức phản ứng.

Những tính trạng có mức phản ứng rộng  đầu tư vào BPKT.
Tính trạng có mức phản ứng hẹp  đầu tư vào chọn giống.