Noi giam noi tranh

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.63 MB, 25 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1></div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

2
ThÕ nµo lµ nãi qu¸ ? Cho biÕt t¸c dơng cđa nãi qu¸ ?

Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mơ, 
tính chất của sự vật, hiện t ợng đ ợc miêu tả để nhấn 
mạnh , gây n t ng, tng sc biu cm.

Nói quá đ ợc dùng trong các lĩnh vực nào sau đây ?
A. Tục ngữ, thành ngữ, ca dao

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

Lời nói chẳng mất tiền mua,

Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau.

Em hiểu, lựa lời là gì ?

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

4

Em thÝch nghe câu nói nào hơn? Vì sao?

..! Con nga ca 
mình không đ ợc

p lm!

Con nga ca cu

xấu quá.

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

TIếT 40i. NóI GIảM NóI TRáNH Và TáC DụNG CủA NóI GIảM NóI TRáNHnóI GIảM NóI TRáNH

1. Bài tập

Bài 1: Nhng t in mu trong các đoạn trích sau đây có

nghĩa là gì? Tại sao người viết,người nói lại dùng cách diễn 
đạt đó?

+ Vì vậy, tơi để sẵn mấy lời này, phịng khi tôi đi gặp cụ Các Mác, cụ 
Lê-nin và các vị cách mạng đàn anh khác, thì đồng bào cả n ớc, đồng chí 
trong Đảng và bầu bạn khắp nơi đều khỏi cảm thấy đột ngột.

(Hå ChÝ Minh, Di chóc)

+ Bác đã đi rồi sao, Bác ơi!

Mùa thu ang p, nng xanh tri.

(Tố Hữu, Bác ơi)

+ L ợng con ông Độ đây mà ... Rõ tội nghiệp, về đến nhà thì bố mẹ chẳng 
cịn.

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

ã

đi gặp cụ

Các Mác,

cụ Lê-nin

và các vị

cỏch mng

n anh

khác

ã

đi

ã

chẳng còn

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

TIếT 40 nóI GIảM NóI TRáNH

i. NóI GIảM NóI TRáNH Và TáC DụNG CủA NóI GIảM NóI TRáNH
1. Bài tập

BT1. Giảm nhẹ tránh đi phần nào sự đau buån

2. Vì sao trong câu văn, tác giả dùng từ bầu sữa mà không 
dùng một từ ngữ khác cùng nghĩa?

+ Phải bé lại và lăn vào lòng một ng ời mẹ, áp mặt vào bầu 
sữa nóng của ng ời mẹ, để bàn tay ng ời mẹ vuốt ve từ trán 
xuống cằm, và gãi rôm ở sống l ng cho, mới thấy ng ời mẹ 
có một êm dịu vô cùng

(Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu)
-->Dùng từ bầu sữa để tránh cảm giác thô tục, thiếu lịch s

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

TIếT 40 nóI GIảM NóI TRáNH

i. NóI GIảM NóI TRáNH Và TáC DụNG CủA NóI GIảM NóI TRáNH
1. Bài tập

BT1. Giảm nhẹ, tránh đi phần nào sự đau buồn
BT2. Tránh cảm giác thô tục, thiếu lịch sự

3. So sỏnh hai cỏnh núi sau đây, cho biết cách nói nào nhẹ

nhàng, tế nh hn i vi ngi nghe?

a. Con dạo này l ời lắm.

b. Con dạo này không đ ợc chăm chỉ lắm.

BT3. Tế nhị, nhẹ nhàng, tránh nặng nề

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

TIếT 40 nóI GIảM NóI TRáNH

i. NóI GIảM NóI TRáNH Và TáC DụNG CủA NóI GIảM NóI TRáNH

1. Bài tập
2. Bài học

Em hiểu thế nào là nói giảm nói tránh và tác dụng 
của nói giảm nói tránh ?

Núi giảm nói tránh là một biện pháp tu từ dùng cách diễn đạt 
tế nhị, uyển chuyển, tránh gây cảm giác quá đau buồn, ghê sợ, 
nặng nề; tránh thô tc, thiu lch s

Ví dụ:

VD1: Hôm sau, lÃo Hạc sang nhà tôi. Vừa thấy tôi, lÃo bảo 
ngay:

- Cậu Vàng đi đời rồi ông Giỏo !

VD2 : Bài văn của bạn ch a đ ợc hay lắm !

a. Khái niệm và tác dụng:

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

Cậu Vàng

b git

i i

Cảm giác

ghê sợ với

ng ời nghe.

Tránh gây cảm

giác ghê sợ

với ng ời nghe

.

Hàm ý xót xa,

luyến tiếc và

đ ợm chút mỉa mai

Bạn

Viết văn dở

Viết văn ch a hay

Gây cảm giác nặng nề

khó chịu cho ng êi nghe

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

TIÕT 40 nãI GI¶M NãI TRáNH

i. NóI GIảM NóI TRáNH Và TáC DụNG CủA NóI GIảM NóI TRáNH

1. Bài tập
2. Bài học

a. Khái niệm và tác dụng:

b. Các cách nói giảm nói tránh

* Dựng t đồng nghĩa,

* Dùng từ đồng nghĩa,

đặc biệt là các từ Hán Việt

*

* Dùng cách nói phủ Dùng cách nói phủ

định từ trái nghĩa

* Dùng cách nói vịng

* Nói trống (tỉnh lược)

Ơng cụ đã chết rồi.

Ông cụ đã quy tiên rồi.

Bài thơ ca anh d lm.

Bài thơ của anh ch a đ ợc hay lắm.

Anh còn kém lắm.

Anh cần phải cố gắng hơn nữa.

Anh ấy bị th ơng nặng thế thì không
sống đ ợc lâu nữa đâu chị ạ !

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

TIếT 40 nóI GIảM NóI TRáNH

i. NóI GIảM NóI TRáNH Và TáC DụNG CủA NóI GIảM NóI TRáNH

1. Bài tập
2. Bài học

a. Khái niệm và tác dụng:

b. Các cách nói giảm nói tránh

Các cách nói giảm nói tránh

Dựng cỏch 
núi vũng

Núi trng

( tnh lc )

Dựng từ 
đồng nghĩa
đặc biệt là từ

Hán Việt

Dùng cách
nói phủ

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

* Trong một cuộc họp lớp kiểm điểm bạn Hải hay đi học muộn, 
bạn Lan nói: “Từ nay cậu khơng được đi học muộn nữa vì như 
vậy không những ảnh hưởng đến việc rèn luyện đạo đức của bản 
thân cậu mà còn ảnh hưởng đến phong trào thi đua của lớp”. Bạn 
Trinh cho rằng Lan nói như vậy là quá gay gắt, chỉ nên nhắc 
nhở bạn Hải :"Cậu nên đi học đúng giờ ”. Em đồng tình với ý 
kiến nào? Vì sao?

c.Tr êng hỵp sư dơng

* Trong khi nhận xét về những nhược điểm của các bạn víi cơ

giáo chủ nhiệm, bạn lớp trưởng chØ nªu như sau: “Tuần qua,

một số bạn đi học không được đúng giờ lắm” Nãi nh vËy cã nªn

khơng? Vì sao?

T×nh hng 1

T×nh hng 2

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

TIÕT 40 nóI GIảM NóI TRáNH

i. NóI GIảM NóI TRáNH Và TáC DụNG CủA NóI GIảM NóI TRáNH

1. Bài tập
2. Bài häc

II. Lun tËp:

a, Khuya råi, mêi bµ . . . .

b, Cha mÑ em . . . . . . . từ ngày em còn rất bé, em về ở 
với bà ngoại.

c, Đây là líp häc cho trỴ em . . . .

d, Mẹ đã . . . rồi, nên chú ý giữ gìn sức khoẻ.

e, Cha nã mÊt, mÑ nã . . . , nªn chó nã rất th ơng 
nó

Bài tập 1: Điền các từ ngữ nói giảm nói tránh (khiếm

thị, có tuổi, đi nghỉ, chia tay nhau, đi b ớc nữa).
đi nghỉ

chia tay nhau

khiếm thị
có tuổi

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

TIếT 40 nóI GIảM NóI TRáNH

i. NóI GIảM NóI TRáNH Và TáC DụNG CủA NóI GIảM NóI TRáNH

1. Bài tập
2. Bài học

II. Luyện tập:

Bài tập 2: Trong mỗi cặp câu d ới đây, câu nào có sử

dụng cách nói giảm nói tránh ?

a1. Anh phải hoà nhÃ với bạn bè!
a2. Anh nên hoà nhÃ với bạn bè !
b1. Anh ra khỏi phòng tôi ngay!
b2. Anh không nên ở đây nữa !

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

TIếT 40 nóI GIảM NóI TRáNH

i. NóI GIảM NóI TRáNH Và TáC DụNG CủA NóI GIảM NóI TRáNH

1. Bài tËp
2. Bµi häc

II. Lun tËp:

Bài tập 3. Khi chê trách một điều gì, để ng ời nghe dễ tiếp nhận 
ng ời ta th ờng nói giảm nói tránh bằng cách phủ định điều ng ợc 
lại với nội dung đánh giá. Chẳng hạn, đáng lẽ nói Bài thơ của “

anh dở lắm” thì lại bảo Bài thơ của anh“ ch a đ ợc hay lắm”. Hãy 
vận dụng cách nói giảm nói tránh nh thế để đặt 3 câu đánh giá 
trong những tr ờng hợp khác nhau.

* C¸i ¸o cđa cËu xÊu qu¸ !

Cái áo của cậu khơng đ ợc đẹp lắm!
*Cậu viết chữ xấu thế!

Cậu viết chữ ch a đ ợc đẹp lắm !
 * Cậu hát dở lắm !

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

TÌNH H

u

ỐNG 1 .

TÌNH HUỐNG 2.

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

Anh cút

ra khỏi

nhà tôi

ngay!

Anh

không

nên ở

đây nữa!

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

Bệnh tình con

ơng nặng lắm

chắc sắp chết

rồi!

Bệnh tình con

ơng

chắc

chẳng cịn

được bao lâu

nữa.

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

Bài văn

này bạn

Lan làm

quá dở!

B

ài văn này

bạn Lan

làm

chưa

đạt yêu cầu.

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

ã

Nói quá và nói giảm nói tránh có điểm gì

khác nhau?

Nói quá

Nói giảm nói tránh

ã Cỏch nói c ờng điệu

phóng đại để nhấn

m¹nh, gây ấn t ợng

mạnh.

ã Cỏch núi din t t

nhị uyển chuyển, tránh

gây cảm giác đau

</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22>

Củng cố

Nói giảm nói tránh

Các cách nói

giảm nói tránh

và tình huống

sử dụng trong

giao tiếp

Cảm nhận giá

trị nghệ thuật

và vận dụng

nói giảm nói

tránh

</div>
(23)<div class='page_container' data-page=23>

HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ

HƯỚNG DẪN HỌC Ở NH

- Hoàn thiện các BT (SGK) +BT bổ sung v o vë.

à

-

Sưu tầm một số câu thơ

câu

văn có sử dụng

phép nói giảm nói tránh.

-

Học bài chu

đáo

.

</div>
(24)<div class='page_container' data-page=24>

Gi h c K t thúc

ờ ọ

ế

Gi h c K t thỳc

Chúc các thầy cô giáo mạnh khoẻ

công tác tốt

Chúc các em học tập tèt !

</div>
(25)<div class='page_container' data-page=25></div>

Noi giam noi tranh

Lời nói chẳng mất tiền mua,

Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau.

<b>Em hiểu, lựa lời là gì ?</b>

<b>Em thÝch nghe câu nói nào hơn? Vì sao?</b>

<b>Con nga ca cu </b>

<b>xấu quá.</b>

<b>ã</b>

<sub>đi gặp cụ </sub>

Các Mác,

cụ Lê-nin

và các vị

cỏch mng

n anh

khác

<b>ã</b>

<sub> đi</sub>

<b>ã</b>

<sub>chẳng còn</sub>

<b>Cậu Vàng</b>

<b>b git</b>

<b>i i</b>

Cảm giác

ghê sợ với

ng ời nghe.

Tránh gây cảm

giác ghê sợ

với ng ời nghe

.

Hàm ý xót xa,

luyến tiếc và

đ ợm chút mỉa mai

<b>Bạn</b>

<b>Viết văn dở</b>

Viết văn ch a hay

Gây cảm giác nặng nề

khó chịu cho ng êi nghe

<b>c.Tr êng hỵp sư dơng</b>

u

<b>Anh cút </b>

<b>ra khỏi </b>

<b>nhà tôi </b>

<b>ngay!</b>

<b>Anh </b>

<i><b>không </b></i>

<i><b>nên ở </b></i>

<i><b>đây nữa!</b></i>

<b>Bệnh tình con </b>

<b>ơng nặng lắm </b>

<b>chắc sắp chết </b>

<b>rồi!</b>

<b>Bệnh tình con </b>

<b>ơng </b>

<b>chắc </b>

<b>chẳng cịn </b>

<b>được bao lâu </b>

<b>nữa.</b>

<b>Bài văn </b>

<b>này bạn </b>

<b>Lan làm </b>

<b>quá dở!</b>

<b>B</b>

<b>ài văn này </b>

<b>bạn Lan </b>

<b>làm </b>

<b>chưa</b>

<b>đạt yêu cầu.</b>

ã

<b><sub> Nói quá và nói giảm nói tránh có điểm gì </sub></b>

<b>khác nhau?</b>

Nói quá

Nói giảm nói tránh

ã Cỏch nói c ờng điệu

phóng đại để nhấn

m¹nh, gây ấn t ợng

mạnh.

ã Cỏch núi din t t

nhị uyển chuyển, tránh

gây cảm giác đau

<b>Củng cố</b>