3 người thầy vĩ đại: phần 2 - nxb lao động

9.TRƯỞNGTHÀNHTỪBÃIBIỂN

“Quytrìnhcủacuộcsốngnênlàsựrađờicủamộtlinhhồn.Đâylàthuật
giảkimcaosiêunhất,vànóminhchứngchosựhiệndiệncủachúngtatrên
Tráiđất.Đâychínhlàkhuynhhướngvàphẩmchấtcủachúngta”
-HenriFredericAmiel
***
HaituầnđầutiênsốngvớiMoelànhữngngàykỳlạnhấtcủacuộcđờitơi.
Chúngtơidậysớm,ănsángvớihoaquảtươi,sauđódànhvàigiờđibộdọc
bãibiểntrongkhianhấychiasẻtrithứccủaanhấyvềviệcmởrộngtráitim
vàcảmnhậntìnhuđốivớicuộcsống.Tơicảmthấyrấtcócảmtìnhvới
conngườituyệtvờinày.Anhđãdạytơinhữngphươngthứccủatráitimvà
giátrịcủaviệcsốngvuivẻ,tựphátvàsinhđộnghơn.Tơingưỡngmộnhững
gì anh ấy đã làm - rời bỏ thế giới vật chất để theo đuổi khúc tâm ca của
mình. Và tơi kính trọng mẫu người mà anh ấy đã đạt đến. Cũng như Cha
Mike,Moehịanhã,tốtbụngvàđầytìnhuthương.
“Mộttrongnhữngcáchtốtnhấttơithấycầnsốngtheotráitimcủacậunhiều
hơnnữalàthayđổitừchỗtráchcứsangbiếtuthương,”Moebắtđầunói
với tơi vào một sáng nọ trong khi tắm nắng trên bãi biển. “Việc trở thành
mộtconngườinhânáihơnsẽmởrộngtráitimcậurấtnhiều.Hãychúýhơn
đến cách cậu đối xử với những người khác. Hãy dành thêm thời gian nhìn
vàonhữngthếmạnhcủahọchứđừngbậntâmđếnnhữngnhượcđiểm.Hãy
nhớrằngvàogiờphútcuốicủađờimình,cậusẽchẳngbaogiờhốitiếcvìđã
sốngnhưmộtconngườinhânáinhấtmàcậubiết,haynhưmộtaiđóbiếttin
tưởng mọi người và dành cho họ tình u thương vơ điều kiện. Vào thời
khắcđó,cậuchỉcóthểthấyrằngđóchínhlàđiềutốtnhất,mãnnguyệnnhất
màcậuđãlàm.Hãychủđộngvàcóýthứchơntrongtìnhuthươngvàsự
âncầncậudànhchonhữngngườikhác,cậusẽlàmchotráitimcủacậuthêm
mạnhmẽ.Đâylàmộtkỹthuậtrõrệtgiúpxâydựngcáccơtim,nhưnglạidễ
dàngbịbỏqua.”
“Nhưng biết quan tâm hơn lại khơng phải là sống theo lý trí ư?” Tôi hỏi

trongkhibổmộtquảdưahấutrênchiếcghếgỗtrongkhuvườncủaMoe.
“Câuhỏirấthay.Điềuđóvừađúnglạivừasai.Biếtquantâmhơnthựcsự
diễnratronglýtrí,nhưngnólạigiúpcậubắcmộtcâycầutớitìnhcảm.”
“Vậykhiđólàmthếnàotơicóthểtạodựngđượcsựquantâmđếnviệclà
mộtconngườinhânáihơn?”
“Chà,mộttrong nhữngđiều tơihaylàm chínhlà suyngẫmvề việclà một
conngườinhânáinhưtơimuốn.”
“Thờigianqua,tơiđãnghenóinhiềuvềviệcsuyngẫm.Nólànhưthếnào?”
Tơithắcmắc.
“Suyngẫmchínhlàsửdụnglýtrícủamìnhvàkhảnăngtưởngtượngcủanó
đểtạoramộtcuộcsốngnộitâmtốthơn,”Moeđáp.“Nóchínhlàbiếthình
dungracáchcậusốngtrongnhữnghồncảnhnhấtđịnh.Suyngẫmđượctơ
điểmnhờsứctưởngtượng-khơnggìkháchơnchínhlàsựtậptrungvềmặt
tinhthầngắn vớiq trìnhthayđổi cánhân. Nhưngkhithực hiệnđiều đó
mộtcáchthườngxun,thựctếcậusẽmởranhữngconđườngmớiđitớitrí
tuệcủacậuvàlàmtâmhồncậumềmmại.Cậucũngsẽbắtđầutiếpcậnđược
tìnhutrongchínhcậu.Mụcđíchcủacậulàsốngnhânáihơntrênthếgiới
này,phảikhơng?”
Tơigậtđầu.“Đúngvậy.”
“Tuyệtlắm.Vậykhicậuthứcgiấcvàobuổisáng-vàtơimuốncậuthửđiều
nàytrongvàingàytới-hãytìmmộtnơintĩnhdọcbãibiểncủachúngta
vàngồitrongtưthếthậtthoảimái.Sauđó,hãynhắmmắtlạivàbắtđầuhít
thởthậtsâu.Hítthởđúngcáchchínhlàsốngchođúngcách,vàhítthởchậm
nhưngsâusẽgiúpcậubìnhtĩnh.Nósẽgiúpcậuthốtkhỏilýtrívànhậpvào
thểxácmình,vàotâmhồnmình.”
“Nhưvậynhữnglờihunthuncủatâmhồntơisẽmấtđi?”
“Dĩnhiênrồi.Giờhãyởlạiđâyvớitơi,Jack.Khicậucàngthưgiãnthìcậu
sẽcàngcởimởtrướcnhữnggợiý.Đâychínhlàlúccậucóthểbắtđầuviết

lạicáchcậuhànhxửtrongđờimìnhvàtạoramộtkhnmẫuchoviệclàm
mộtconngườinhânáihơn.ởtrạngtháinày,gầnnhưcậusẽtrởthànhmột


kiếntrúcsưkiếntạobảnvẽýtưởngcủamình.Vàmộtkhibảnvẽđóhồn
thànhtrênnềntồnlàtrítưởngtượngcủacậu,thếgiớibênngồicóthểbộc
lộtheođúngvớithiếtkếriêngcủacậu.”
“Cáchdiễngiảirấthay,anhMoeạ.Nhưvậynếutơisuyngẫmhằngngàyvà
vẽranhữngbứctranhsốngtửtếvàâncầnhơntronglýtrícủamìnhthìtơi
sẽbiếnnóthànhhiệnthựcđược?”
“Cậu sẽ khơng thể làm khác được - đó là một trong những quy luật quan
trọng nhất của tự nhiên. Hãy suy ngẫm về cách cậu muốn đối xử với mọi
ngườitrongcuộcđờicậu,Jackạ.Trênthựctế,hãynhìnnhậnbảnthânkhi
đanghànhđộngmộtcáchnhânáihơntrongnhữngtìnhhuốngkhókhănvẫn
thườngxunxảyđếnvớicậu.Cậucũngcóthểthựchiệnnhữngsuyngẫm
‘mởlịng’,chẳnghạntưởngtượngtráitimcậulàmộtđóahoa,vàkhiđóhãy
nhìnnónởbungvàlantỏatìnhucủanóravũtrụ.”
“Rấtrõràng.”
“Thựchiệnbàitậpnàyhằngngàysẽgiúpcậuchuyểntừchỗchêtráchvàtìm
lỗi ở những người quanh mình sang nhìn nhận họ với điểm mạnh của họ,
bằngtháiđộnhânáivàtìnhuthươngchânthật.Cậusẽcóthểnhậnrasự
trongsángcủahọ,vàuqconngườithậtcủahọ.Mộtcáchquantrọng
nữađểmởlịnglàbiếtgiúpđỡ.Chiếnlượcnàycũngchỉlàlẽthường,nhưng
lẽ thường có là gì khác hơn những điều bình thường hiện nay,” Moe bình
luậntrongkhichỉnhlạikínhrâm.
“Tơiđồngý.Tơitừngnghemộtdiễngiảnóirằngnhữngđiềudễlàmnhất
cũnglànhữngđiềukhơngdễlàmnhất.”
“Rấtđúng.Cậucóthểtạoranhữngbướcnhảylượngtửtrongtìnhcảmcủa
mình bằng cách biết phục vụ người khác. Cậu biết không cách tốt nhất để
giảmđinhữngkhổđauchochínhmìnhlàgiảmkhổđauchongườikhác.Cậu

càngchânthànhgiúpđỡnhữngngườikhácthìtráitimsẽcàngđậptheomột
nhịp mới. Cậu càng dành cho người khác ý định chân thành nâng đỡ cuộc
sốngcủahọlênmộtmứccaohơnthìthếgiớisẽcàngbanthưởngchocậu
bằngcáchnângđỡcậu.Việcấykhơnghềkhó-chỉcầncócamkếtvàhiểu
cách nó vận hành. Và tôi nhấn mạnh rằng giúp đỡ để mong được tưởng
thưởngthìkhơngthậtsựlàgiúpđỡ.AntoinedeSaint-Exuperyđãnhậnxét
rấtđúngkhiviết:‘Tìnhuthậtsựbắtđầuởnơikhơngmongnhậnlạiđiều


gì.’Hãysuynghĩvềđiềuđó,Jack-khicậumởlịngmìnhvớingườikhácvà
chânthànhgiúpđỡhọ,điềuđógiúpcậucảmthấythếnào?”
“Tơicảmthấyrấtvui,”tơitrảlờitrongkhinghĩđếnnhữngtrườnghợphiếm
hoitrướcđâykhitơibiếtquantâmhơnđếnhạnhphúccủangườikhácchứ
khơngphảilợiíchcủacánhânmình.
“Đúng.Mỗilầncậulàmđượcgìđótốtđẹpchongườikhác-vàđiểmnày
thậtsựquantrọng-cậukhơngchỉcảithiệncuộcsốngcủahọ,cậucịncải
thiệngiátrịcủachínhbảnthân.Cậucàngvìngườikhác,cậucàngcảmnhận
vềbảnthânmìnhtốthơnởcấpđộcănbản.Lịngtựtrọngcủacậusẽtănglên
vàcậusẽcảmthấytốthơnvềbảnthânmìnhvớitưcáchmộtconngười.Và
ởcấpđộsâuthẳmbêntrong,cógìđósẽbắtđầuthayđổivàpháttriển.Cậu
cóbiếtđólàgìkhơng?”
“Khơng.”
“Đólàlịngtựtrọngcủachínhcậu,làtìnhucậudànhchochínhmình.”
Moe nhấp một ngụm nước trong bi đơng và chìa cho tơi. “Uống một chút
khơng?”
“Khơng,cảmơnanh.Tơivẫnbìnhthường.”
“Cáigìcủatơicũnglàcủacậu,Jacknhé.”
Tơihiểuýanhấylàgì.
“Tơidámcácậunghĩtơichưabaogiờrờikhỏibãibiểnnày,phảikhơng?”
Moehỏi,chuyểnhướngcuộctrịchuyện.

“Tơi có băn khoăn về điều đó. Nhưng đây là một nơi rất tuyệt - tơi không
ngạcnhiênnếuanhchưabaogiờrờikhỏiđây.”
“Chà,đểtôikểchuyệnnàyvớicậu.MỗisángthứSáu,bạntôilàSamantha
lại ghé qua đây bằng chiếc xe tải không mui của cơ ấy, và chúng tơi vào
trongthịtrấn.Chúngtơidànhthờigiancịnlạicủabuổisángnấuăntạikhu
lưutrúdànhchonhữngngườivơgiacư.Đólàmộttrongnhữnghoạtđộng
quantrọngnhấtđờitơi-nótăngthêmýnghĩachocuộcđờitơivàlàmcho
tơicảmthấy mìnhlà mộtthànhviên cócống hiếnchoxã hội.‘Hạnh phúc


đếntừviệchiếndângcuộcđờimìnhđểgiúpđỡngườikhác’-tơiđãđọcvề
quanniệmđótrongnhiềucuốnsách,nhưngkhitơibắtđầusốngnhưthế,tơi
nhậnrangườikhácchínhlàkhoảntiềnchúngtatrảchoviệctồntạitrênhành
tinh này. Xin hãy nhớ rằng bàn tay biết chìa ra nó mới đúng làm sao. Cá
nhântơitinrằnggiúpíchvàtốtbụngvớingườichínhlàbàntaythunhận,và
chođisẽbắtđầuqtrìnhnhậnvề.”
“Vậykhitơivềnhà,tơicầnchúýhơnđếnviệcgiúpđỡngườikhác,”tơinói
với anh ấy. “Với bạn bè của mình, tơi có thể khơng đơn thuần chỉ là một
ngườibạnvàthậtsựnghĩvềviệcsẵnsànggiúphọkhihọcầntơinhất.Tơi
cóthểdànhchútthờigianmỗituầnđểlàmtìnhnguyệnhoặcphụcvụcộng
đồng.Tơicóthểhỗtrợnhữngngườitơiquantâmđểđạtđượcgiấcmơcủa
họ và sống cho chân lý cao nhất của họ, chứ khơng phải bận tâm xem tơi
được gì từ việc đó. Tơi có thể tập cách sống cho đi bằng việc thực hiện
nhữnghànhđộngâncầnvàyêuthươngnhữngngườilạgặptrênphố.Sẽrất
thú vị khi trả tiền lệ phí cầu cho người ở ngay sau tơi khi đi qua cầu trên
đườngđilàmmỗingày.Sẽrấttuyệtkhimuamộttáchcàphêchoaiđótại
qntơithườngxuntới.Sẽrấtvuikhichiasẻthêmvềbảnthânmìnhvới
nhữngngườixungquanh-tơicóthểđểhọchenlêntrướcmìnhkhibịtắc
đườngvàcườinhiềuhơnmỗingày.Tơithậtsựcảmthấygiátrịcủađiềunày,
anhMoeạ.”

“Đó là những ý tưởng tuyệt vời - đặc biệt việc ủng hộ những ước mơ của
người khác và thực hiện những việc làm tốt cho những người xa lạ. Làm
đượcnhữngđiềutốtchomọingườimỗingàynghecóvẻlàmộtchiếnlược
đơn giản, nhưng đó là một trong những điều tất cả chúng ta thường qn
khơnglàm.Tơilntinrằngmộtcuộcsốngcaocảđượcđokhơngphảibằng
sốthậpkỷmàbằngthànhtích.Nhưngtơicầnnóirằngchođếngiờ,cáchtốt
nhấttơiđếnđượcnơitơicóthểthểhiệntìnhuthươngvơhạncủamình
dànhchongườikhácchínhlàđếnđượcnơitơithểhiệntìnhuthươngvơ
hạnchochínhmình.Jack,tơihứarằngcuộcsốngcủacậusẽthayđổisang
mộtnơihồntồnmớinếucậuthựchànhnghệthuậtuthươngbảnthân.”
“Tơi thật sự muốn u thương mình hơn nữa,” tơi nói. “Cho nên anh nói
rằngtơikhơngthểdànhtìnhuthươngchongườikhácnếutơikhơngcảm
nhậnđượctìnhuđíchthựcdànhchochínhmìnhphảikhơng?”
Anhấygậtđầu.“Đúng.uthươngbảnthânchínhlànhiênliệuđểthúcđẩy
thayđổicánhânvàgiúpcậutrởthànhmộtconngườinhânáihơnvớingười


khác.”
“Trongmấyngàyqua,tơiđãnghĩrấtnhiềuvềviệcuthươngbảnthân,anh
Moeạ.Tơinghĩtơiđãuchínhmình,nhưngtơicàngđisâuhơn,tơicàng
nhận ra rằng có rất nhiều phần trong tơi mà tơi phủ nhận. Tơi nghĩ trong
chínhmìnhcósựgiậndữrấtlớnđốivớimộtvàiviệcđãxảyratrongcuộc
đời tơi. Và tơi chỉ mới nhận thức được nó và cách nó thấm sâu vào mỗi
tươngtácmàtơicóvớinhữngngườikhác,cũngnhưcáchtơisốngvớichính
mình.”
“Chà,cậucầnvượtquađiềuđó.Hầuhếtchúngtađềucósựgiậndữmàta
khơnghềcảmthấyvàtrútnórathếgiới,làmméomómọiviệcchúngtalàm
vàconngườichúngta.Nóthậmchícịnlơikéongườikhácvàocuộcsống
củachúngtavànhữngngườinàycũngthểhiệnsựgiậndữcủahọkhihọcó
liênhệvớita.Chonêncậucầngạtbỏtháiđộgiậndữlàmxơcứngtráitim

cậu;sauđócậucầnvượtquacảmgiácbuồnchánkéotheosau.Tiếpđến,cậu
cầnvượtquasựsợhãivàhốitiếcvốnlànhữngtầngnấctiếptheobaophủ
tráitimcậu.Vàchỉkhiđócậumớicóthểtìmthấysựthathứcầncóđểtiến
lên.Cậubiếtrằngthathứlàmộtviệccậulàmchochínhmình,phảikhơng?”
“Thậtvậysao?”
“Phải.Tồnbộnhữngnỗiđautrướckiacủacậuvẫnchưađượcbỏquavẫn
đè nặng trên vai cậu, ghìm cậu xuống khi cậu cố gắng sống tiếp. Khi cậu
thực hiện việc khắc phục bên trong liên quan tới việc vượt qua những nỗi
đauđóbằngcáchcảmnhậncơngiậncủachínhmìnhvàsauđótrảinghiệm
nỗibuồnđangdiễnrađểđiđếnchỗthathứ,cậusẽhấtbỏđượcnhữngcon
khỉđeobámtrênlưngnày-mộtlầnvàmãimãi.Mộtgánhnặngkhủngkhiếp
đượcgỡbỏ,mộtsựnhẹnhàngmớimẻbướcvàothếgiớicủacậu,vàkhiđó
cậucóthểtiếntớivàđemánhsángcủamìnhravớithếgiới.Hãynhớ,cậu
khơngthểđitớibướcthứhaikhivẫncịnmộtchânởbướcthứnhất,vàmắc
kẹttrongnhữngvếtthươngcủaqkhứchínhlàmắckẹtởbướcthứnhất.
Hãytiếnsâuhơnnữa,Jackạ,vàgiảiphóngqkhứcủamình.Sớmmuộn
cậu sẽ tới bước thứ hai, rồi thứ ba. Cuối cùng sẽ đến một ngày cậu về tới
nhà.”
“Vàhànhtrìnhcuộcđờisẽthậtsựlàchuyếnđivềnhà,”tơinói.“ChaMike
đãdạytơiđiềuđó.”


“MộtlầnnữaChaMikenóiđúng.TơicũngrấtthíchnhữnggìMarkTwain
nói:‘Thathứlàmùihươngcủahoaviolettỏaratrêngótchângiẫmnátnó’,”
Moenóivàcườitươi.
“Ơi,thậthay!”Tơinhiệtthànhđáp.
“Cậuthấyđấy,Jack,thathứkhơngphảilàbỏquanhữnggìaiđólàmvớicậu
trongqkhứ-nóchínhlàchấpnhậnđiềuấyvànhậnrarằnghọchỉlàm
đaucậubởivìhọđangởmộttrạngtháisợsệtnàođó.Khitơithựchiệnviệc
thayđổibêntrongmìnhbằngcáchchấpnhậnđiềugìđókhiếntơiđautrong

cuộcđời,tơithườngđọcKinhXinơnthanhthản,nộidungthếnày:‘Chúa
banchoconsựthanhthảnđểchấpnhậnnhữnggìconkhơngthểthayđổi,
lịngcanđảmđểthayđổinhữnggìconcóthể,vàtrítuệđểnhậnbiếtsựkhác
biệt’”
“Đólàmộtcáchsốngrấttiếnbộ,anhMoe-nhìnnhậnaiđólàmanhđaunhư
làkẻđangsốngtrongtrạngtháisợsệt.”
“Nhưngtơithấyđiềuđóđúng.Trongcuộcđời,hoặccậuởtrongtrạngthái
uthương...”
“Hoặctrongtrạngtháisợsệt,”tơingắtlời.
“Đúng,saocậubiếtđiềuđó?LạiChaMikephảikhơng?”
“VẫnlàChaMike,”tơimỉmcười.
“Chà,ơngấybiếtrõmìnhđangnóigì.Nếucậukhơnghànhđộngxuấtphát
từtìnhuthươngdànhchongườikhác-vàngườiđócóthểlàbấtkỳaitừ
mẹcậuđếnmộtngườixalạ-thìcậusẽhànhđộngdosợhãi.Chonênaiđó
làmcậuđauvìhọsợhãiởmộtcấpđộrấtsâu.”
“Tơinghĩmộtvídụsẽgiúptơiởđiểmnày,anhMoe.Đâylàmộtkháiniệm
rất tinh vi và tơi thấy khó tiếp thu vào đầu,” tơi thừa nhận, trong khi cùng
tắmnắngvớianhấytrêncát.
“Khơng hề gì. Giả sử cậu đang điều hành một doanh nghiệp và một trong
nhữngnhânviêncủacậulấytrộmcủacậurấtnhiềutiền.”


“Điềuđóthậtkhóthathứ.”
“Nhưnganhtalàmviệcđóvìsợhãi,chonêntạisaocậulạikhơngthểtha
thứchoanhtachứ?”
“Anhtahànhxửvìsợhãinhưthếnàochứ?Cáigãđãlấytiềncủatơiấy!”
“Mộtngườihoặcsẽhànhxửxuấtpháttừtìnhuthươnghoặcvìsợhãi,có
đúngkhơngnào?”Moehỏimộtcáchchâmbiếm.“Sợhãikhơngnhấtthiết
phảilàsợchosựantồncủacánhân.Đólàmộtdạngsợhãi.Cónhiềudạng
kháckhơngchếchúngtaởnhữngcấpđộkhácnhau.Chúngtacóthểsợbị

lợidụng.Chúngtacóthểsợbịxemlàngungốc.Chúngtacóthểsợbịbỏ
rơi.Chúngtacóthểsợkhơngcónơinươngtựa.Chúngtacóthểsợbịphản
bội.”
“Vậythìnỗisợnàocóthểlàđộngcơchohànhviăncắpnàytừvídụcủa
tơi?”Tơihỏi,cảmthấytịmịtrướctriếtlýmàtơiđangnghe.
“Nócóthểlànỗisợbịtúngthiếu-cóthểngườiđókhơngnhậnthứcđược
rằngthếgiớicủachúngtathậtsựcựckỳgiàucóvàsựgiàucócủanótn
chảytrongcuộcđờikhingườitathốtkhỏinỗisợrằngmìnhkhơngcóđủ
mọithứ.Cóthểanhtacóniềmtinbénrễrấtsâurằngmìnhkhơngthểsống
mộtcuộcsốngsungtúcnếuanhtalàmviệcchămchỉvàứngxửlịchthiệp
vớimọingười-chonênanhtaăncắptiềncủacậu.Hoặccóthểanhtasợ
khơngđủkhảnănglàmmộtconngườivàlàmnhânviêncủacậu-chonên
anhtasợbịsathải.Anhtacầntiềnđểnisốnggiađìnhmình,chonênanh
taăncắptiềncủacậu.Hànhvicủaanhtarõrànglàsaitrái,vàcáchhànhxử
củaanhtakhơngthểthathứ,nhưnganhtađangsợhãi.Anhtathấykhiếpsợ,
vàđiềunàyxảyraởmộtcấpđộtâmlýrấtsâu.Cậucótrừngphạtmộtđứa
trẻkhiếpsợkhơng?”
“Khơng,tơinghĩlàkhơng.”
“Chà,cậusẽlàmgìnào?”Moehỏi.
“Tơisẽdànhchođứatrẻđósựuthương-tơihỗtrợnó,anủinó,vàgiúp
đỡnó.”
“Chínhxác.Vàđóchínhlànhữnggìcậucầnlàmvớingườiđãđánhcắptiền


củacậu.Cậuthathứchoanhta,giúpđỡanhta,vàchoanhtathấytìnhu
thươngcủamình.”
“Tơithểhiệntìnhuthươngvớianhtaư?”Tơihỏivẻkhơngtin.
“Phải,lýtưởnglànhưvậy.Vànếucậulàmđược,cậuđanghànhxửởmột
cấpđộgiácngộvàsứcmạnhcánhâncựckỳcaosiêukhiếncuộcđờicậuthật
sựlàniềmvui.Ởtrạngtháinày,nhữngkhobáukỳdiệunhấtsẽtìmđếnvới

cậumỗingày.Trongtrườnghợpgãkẻcắpcủachúngta,chíít,cậucầntha
thứchoanhtanếucậumuốntiếnvềphíatrướctrongcuộcđờimình.Vượt
quađượcviệcanhtalàmcậuđau,chấpnhậnrằngmọiviệcđãxảyra,vàsau
đógạtbỏnókhỏihệthốngcủacậulàđiềurấtquantrọng.Đểthựcsựtiếnvề
phíatrước,cậuphảiđểnóquađivàhiểurằngsựcốnàymangtheonómột
mónqtươngứngnàođó.Cómộtcơhộivàmộtbàihọctrongnỗiđaumà
cậuphảichịu-hãytiếpnhậnbàihọcvàtiếntới.”
“Cuộcsốnglàmộttrườnghọcdạycáchtrưởngthành,phảikhơng?”
“Thậtsựlànhưvậy,”Moeđáp.
“Tơi cần thực hiện việc gạt bỏ mà anh vừa nói đến nhiều hơn nữa bởi vì
dườngnhưtơilặplạinhữngđiềungườikhácđãlàmvớitơitrongqkhứnógiốngnhưmộtsựámảnh.Nókhiếntơichánngánvàhútcạnnănglượng
của tơi. Đơi khi, tôi chỉ muốn đi ngủ và quên hết mọi việc mà tơi thấy lo
lắng,”tơitâmsựthànhthực.
“Tơicócảmgiácrằngcậuthậtsựkhơngbiếtcậuhạnhphúcđếnnhườngnào,
Jack ạ. Tơi khun cậu hãy nhìn nhận những điều tốt đẹp trong cuộc đời
mình.Điềuđólàmchotơinhớđếnmộtcâungạnngữxưathếnày:‘Tơithan
khócbởivìchântơikhơngđigiàychotớikhitơinhìnthấyngườikhơnghề
cóchân’”
Nhữnglờiđógâyấntượngvớitơi.Tơicảmthấycảmxúcdânglêntrongtơi.
“Cuộcsốngcủachúngtacóthểthayđổikhichúngtanhậnthứcrõhơnvềtất
cảnhữngđiềutíchcựcmàchúngtasốngcùng,”Moetiếptục:“khichúngta
bắtđầusốngvớitầmnhìnrộnghơnvàhiểurõhơnvềchânlý.Vìthếrấtít
ngườitrongchúngtathậtsựbiếtchânlývềcuộcsốngcủamình-chúngta
mắc kẹt trong những câu chuyện của chính mình. Như chúng ta vừa thảo


luận, chúng ta bị kẹt trong những điều xảy đến với chúng ta một, hai hay
mườinămtrước.Jacknày,cáchđâynhiềunăm,tơicũngthườngmấtcảngày
trờilolắngvềnhữngđiềungườikháclàmvớimình.Tơilàmchoviệcbéxé
rato.Tơinghĩvềviệctrảthùvàkhiếnchonhữngngườiấyphảitrảgiávì

nhữnggìhọđãlàmvớitơi.Đólàmộtcáchsốngrấtnhỏnhen,tơisẽnóivới
cậuvềđiềuđó.”
“Tơithậtsựrấtgiốngnhưanhtrướckia.Tơicũnglàmynhưthế,nhưngtơi
nghĩtừbâygiờmìnhsẽsuynghĩlạivềmọichuyện.”
“KhổngTửtừngnói:‘Trướckhingườiđịnhtìmcáchtrảthù,tốtnhấtlàhãy
đàohaicáihuyệt’”Moecười.
“Qhay,anhMoe.Chúaơi,chúngtatựnghiêmtrọnghóamọiviệc!Chúng
tađềuchỉbiếtnghĩđếnbảnthânnênchúngtalncoimìnhlàtrungtâmcủa
vũtrụ.Chúngtatựphỉnhphờmìnhtinrằngnhữngrắcrốicủachúngtalà
nhữngrắcrốilớnnhấtvàduynhấttrênđờinày.Nhưngchúngtađâucóquan
trọng như chúng ta nghĩ vậy, phải khơng? Stephen Hawking, nhà vật lý vĩ
đại,từngnóirằngchúngtasốngtrênmộthànhtinhrấtnhỏcủamộtngơisao
cỡtrungbìnhnằmtrongrìangồicủamộttronghàngtrămnghìntriệuthiên
hà.Tơithậtsựthấynhữngvấnđềvàthấtbạicủachúngtađâucógìlàlớn.
Chúngtachỉtồntạitrênhànhtinhnàymộtqngthờigianrấtngắn,nhưng
chúngtalạinghiêmtrọnghóađiềuđó.”
“Phải, đúng như vậy,” Moe tán thành. “Tất cả chúng ta đều cần phát triển
tháiđộtrântrọngnhiềuhơnđốivớinhữngmónqtrongđờimình.Vàbằng
cáchtrântrọngnhữnggìlàtốttrongđờimình,nhữngđiềutốtđẹpđósẽtăng
thêm.”
“Bằngcáchnào?”
“Hãynghĩvềmặtkinhtếhọc:Khithứgìđólêngiá,chẳnghạnngơinhàcủa
cậu,điềugìxảyravớinó?”
“Chậc,nóirằngthứgìđólêngiánghĩalàgiácảcủanótănglên.Nócàngcó
giátrịhơn.”
“Đúngrồi.Vậynhữnggìcậutrântrọngtrongcuộcđờimìnhcũngynhưvậy:
Nếucậutrântrọngbìnhminh,nósẽtrởthànhmộtphầngiátrịhơnnữacủa


cuộcđờicậu,vàcậusẽgắnthêmgiátrịchonó.Nếucậutrântrọngbạnbè

mình,tìnhbạncủahọsẽthêmgiátrị,vàđiềuđócànggiátrịhơnvớicậu.
Nếucậutrântrọngsứckhỏecủamình,nósẽcàngcógiátrịtrongcuộcđời
cậu,vàcậusẽthấynóthêmquantrọng.”
“Ơi,đúnglàmộtcáchnhìnnhậnmọiviệcrấtthơngminh,”tơinhiệtthành
nhậnxét.
“Tơichorằngýnghĩathậtsựlàthếnày:Sốngtrongtrạngtháilnlnvà
mãi mãi biết ơn sẽ làm cho trải nghiệm cuộc sống của cậu thêm giá trị và
đánggiá.Cáchcậunhìnnhậnthếgiớisẽthayđổi-cậusẽđượchưởngnhững
niềm vui thích nhỏ nhoi của cuộc sống và tận hưởng những hạnh phúc rất
nhỏmàmỗingàyđemlại.Cậuphảirènluyệntháiđộbiếtơnthườngxuyên
hơn.Vàlàmnhưthếchínhlàmộtcáchnữađểmởrộngtráitimvàtrântrọng
cuộc sống của cậu. Rèn luyện thái độ biết ơn mỗi ngày chính là rèn luyện
tìnhuthươngmỗingày.”
“Vậytơicóthểrènluyệntháiđộbiếtơnnhưthếnào?”Tơihỏi.
“Mộttrongnhữngđiềutơilàmmỗingàylàtrântrọngđồăncủamình.Trước
mỗi bữa ăn, tơi thầm nói lời cảm ơn chân thành vì bữa ăn tối sắp được
thưởng thức: Tôi cảm ơn những người nông dân đã trồng ra sản phẩm,
nhữngngườingưdânđãbắtcátơm,vànhữngthươngnhânvìđãmangtới
chợ.Vàtơicảmơnthếgiớivìđãchotơiđặcâncóđượcthứcăntrênbàn
trongmộtthếgiớinơihàngtriệutriệuconngườikhơngcóđủthứcănđểăn.
Đâylàmộthànhđộngđơngiản,nhưngnósẽtạoranhữngthayđổirấtsâu
trongcậu.Hãytintơivềđiềunày.”
“Ngherấtthuyếtphục.Tơichorằngbằngviệctrântrọngthứcăncủamình,
anhlàmtăngthêmgiátrịcủanótrongcuộcđờianh,vàanhbắtđầuthơiđón
nhậnnómàchẳngcầnsuyxétgì,phảivậykhơng?”
“Đúngvậy.Vàkhithựchiệnnghithứcnày,tráitimtơirộngmởvàtơithấy
thế giới là một nơi rất tươi đẹp. Như tơi đã nói lúc trước, làm điều này sẽ
giúpcậubắtđầucóđượctầmnhìnrằngmìnhthậtsựmaymắnđếnthếnào.”
“Rấthay,”tơiđáp.“Ởnơinàycủathếgiới,chúngtathậtsựkhơngnhậnra
chúngtađượchưởngnhiềuđếnthếnào.Chúngtakhơngđểtâmđếnnhững

maymắncủamình.”


“Phải.Tơirấtthíchviếtradanhsáchnhữngthứlàmtơihạnhphúc.Chúng
giúptơitậptrungvàonhữngđiềutốtđẹptơicótrongcuộcđời.”
“Mộtdanhsáchhạnhphúclàsao?”
“Đơngiảnlàmộtbảnghichéptấtcảmọiviệc,chodùnhỏđếnđâu,màtơi
thấythíchvềcuộcsốngcủamình.Tơiviếtrasựthậtlàtơisốngtrênbãibiển
này.Tơiviếtrasựthậtlàtơiđangrấtkhỏemạnh.Tơiviếtrasựthậtlàtơilà
mộtngườikhiêuvũgiỏi.Tơighilạisựthậtrằngtơiđingủdướinhữngvìsao
mỗitối.Và,nhưtơinói,tơinhớrằngmìnhrấtmaymắnkhicóthứcănđể
chovàobụngmỗingày.Cịnrấtnhiềuđiềunữa.Ýnghĩađơngiảnlàthếnày:
Mỗingườivàtấtcảmọingườitrongchúngtađềucórấtnhiềuđiềuđểbiết
ơn,nhưnghầuhếtchúngtalạichúýđếnnhữngthiếuthốnhơnlàdưthừa.
Vàđiềuthúvịlà,chúngtacàngchúýđếnnhữnggìtốtđẹpvềcuộcsốngcủa
mình,thìchúngtasẽcàngthuhútđượcnhữngđiềutốtđẹp.”
“Cịncáchnàokháctơicóthểthựchiệnđểtạoratháiđộbiếtơnkhơng?”
Tơithắcmắc.
“Tơi thực sự khun rằng cậu hãy cầu nguyện mỗi ngày. Việc này khơng
liên quan gì đến tơn giáo cả - đó là cơng việc của cá nhân cậu. Lời cầu
nguyệntơinóicótấtcảmọithứliênquanđếntháiđộbiếtơn.Hãytạoramột
lời cầu nguyện ngắn gọn nhưng đầy tình cảm, thể hiện được thái độ trân
trọngchânthànhcủacậudànhchotấtcảnhữnggìcậucó.Hãyđọclờicầu
nguyệnđótrướctiênvàobuổisángvàcuốicùngvàobuổitối.Mộtlầnnữa,
kếtquảcậuthấysẽrấtấntượng.”
Moenhìntơimộtlúcrồinóitiếp.“Jacknày,nhữngđiềutơiđangnóivớicậu
cóthểhơikỳcục.Nhưngquantrọnglàtácdụngcủachúng.Ồ,cóhaicách
nữađểthậtsựtạodựngđượctháiđộbiếtơncủachínhmình.Mộtlàgửiđi
nhữngláthưtình.”
“Nhưngtơihiệnchẳnguaicả.”

“Khơngcầnphảiu.Nhữngláthưtìnhnàylàmộtdạngkhác-chúngkhơng
phảithểhiệnmốitìnhlãngmạn,chúngthểhiệntìnhuconngười.Đâylà
mộtvídụ.Giảsửcậurangồiăntốivàbữaănrấtngon.Sánghơmsau,tơi
gợiýcậuhãygửimột‘láthưtình’chongườiđầubếpnóirằngcậurấtthích


bữaăncủaơngấyvàkhentàinăngxuấtsắccủaơngấy.Ơngấysẽcảmthấy
hạnhphúc.”
“Vàtơicảmthấytuyệtvời.”
“Đúngthế.Điềunàysẽlàmtănggiátrịbảnthâncủacậu,cậusẽcảmthấytốt
hơnvớichínhmình,vàcậusẽcảmthấyhạnhphúchơntrongcuộcsống.Nếu
cậu đưa xe đi bảo dưỡng, và người sửa xe cho cậu làm việc rất chuyên
nghiệp, hãy gửi một ‘lá thư tình’ tới sếp của anh ta và bảo cho bà ấy biết
rằngcậuhàilịngvớidịchvụvàđánhgiácaosựâncầncủangườinhânviên
kia.Khiliêntụcđểýđếnmọingườicậucóthểgửiđinhữngláthưnhưvậy.
Thựctế,tơigợiýrằngkhicậuvềnhà,cậuhãyrangồivàmuamộtbọc100
hoặc thậm chí 200 tấm bưu thiếp. Tơi ln để ý đến những tấm thiếp có
nhữngtríchdẫnhayhoặcnhữngthơngđiệpđầycảmhứngghibêntrên.Khi
tơitìmthấynhữngcâutơithích,tơimuathậtnhiều.Sauđó,bấtcứkhinàoai
đólàmgìtốtchotơi,họnhậnđượcthưtìnhcủatơi.”
“Nhưnganhítkhirờikhỏibãibiểnnày,anhMoe.”
“Chà,suốtmấytuầnqua,tơiởđâyvớicậu-bởivìtơicónhiệmvụgiúpđỡ
cậu,nhưtơiđãhứavớiCallàtơisẽlàm.Nhưngnóichungcứvàingàytơilại
vàothịtrấn.Vàkhitơiđi,tơilnsănlùngnhữngcơhộibàytỏlịngbiếtơn
củamình.”
“Anhđãnóirằngcómộtcáchthứhainữa.”
“Phải.Cơngcụcuốicùngđểthểhiệnlịngbiếtơnlàdànhchomọingườicậu
gặpmộtmónq.”
“Nhưthếrấttốnkém,”tơithànhthậtnhậnxét.
“Ýtơikhơnghẳnlàmộtmónqchínhthức,”Moenói.“Nócóthểđơngiản

làdànhchoaiđócậugặpmộtnụcườithậtsự.Nócóthểnghĩalàdànhchoai
đómộtcáiơmhaymộtlờikhenchânthànhtrongmộtthếgiớinơichúngta
qn mất tầm quan trọng của những lời khen ngợi thành thật. Cậu có thể
tặng cho ai đó một bơng hoa tươi từ vườn nhà mình hay một chiếc bánh
nướngnónghổicậuvừanướngxong.Thậmchílắngngheaiđóvớisựchú
tâmhồntồnvàmộttráitimrộngmởcũnglàmộtmónqsẽlàmxúcđộng
mọingườimàcậukhơngthểhìnhdungnổi.”


Moenhíchlạigầntơi.Anhấybắtđầunhìnsâuvàomắttơi,vớimộtnụcười
hịanhãtrêngươngmặt.Anhấykhơngnóigìmàchỉnhìnvàomắttơivớiđộ
tậptrunghồntồn.
Saumộtlúc,cógìđórấtkỳlạxảyra.Tơicảmthấynhưthểcógìđótrong
lồngngựcmởbung.Tơicũngcảmthấyđúngcáicảmgiácthoảimáivàan
lànhmàtơiđãcảmnhậnđượckhicịnlàmộtcậubéđượcmẹơmvàolịng
trướckhiđingủ.
“Anhđanglàmgìvớitơithế?”TơihỏiMoe.“Tơicónhữngcảmgiácrấtkỳ
lạ.”
“Tơiđanglàmnhữnggìtơilncốgắnglàmkhitơiởcùngngườikhác,Jack
ạ. Tơi đang gửi cho cậu tình u thương. Trái tim tơi rộng mở, và tơi chỉ
đangtrântrọngtồnbộconngườicậu.Tráitimtơiđangnóichuyệnvớitrái
tim cậu, và cậu đang cảm nhận được điều đó. Khi chúng ta tương tác với
ngườikhác,córấtnhiềuthứkhácđangdiễnravượtxakhảnăngnhậnthức
củachúngta.”
“Thậtkỳdiệukhicảmnhậnđượctồnbộtìnhcảmanhgửichotơi,”tơiđáp.
“Tơibiết,”Moenói.“Đâylàmónqlớnnhấttơidànhchocậu.”
SauđóMoetiếnđếnvàơmchặtlấytơi.Tơinhậnthấymắtanhấyngânngấn
nước.“Cậulàmộtngườitốt,Jack,”anhấynói.“Tơicầunguyệnchocậusẽ
lĩnhhộiđượctấtcảnhữnggìcậuđanghọcvàpháthuyđượcnó.Thếgiới
của chúng ta rất cần những con người biết quan tâm, thấu hiểu và nhân ái

hơn.Cậucóthểlàmộtthủlĩnhchonhiềungườinếunhưcậutrởthànhmột
hìnhmẫucủanhữngphẩmchấtnàytrongchínhcuộcđờicậu-tơichỉbiết
như vậy thơi. Hãy tin vào sự thật là cậu càng dành tình yêu thương cho
ngườikhácthìcậucàngcảmthấytìnhuthươngdànhchochínhmình.Và
hãy tin rằng cậu càng mở rộng trái tim, cuộc sống tốt đẹp nhất của cậu sẽ
cànghiệnrõtrướccậu.”
Moe bắt đầu đi xuống biển. Sau đó, anh ấy nhúng một chân xuống nước
trướckhiđixuốngsâuhơn.Chỉmộtlátsauanhấyđãbơirấtnhịpnhàngvà
nhìnvềphíachântrời.Tơicóthểnghethấyanhấycườivàhátvangtrong
khikhỏanước.Khitơiquansátngườithầythơngminhnàytậnhưởngmón


qcủathờikhắcấy,cógìđósâubêntrongtơibắtđầuthayđổi...vàvìlýdo
nàođó,tơibắtđầukhóc.


10.LƯỚTSĨNGVÀTÌNHUDÀNHCHOCHÍNHMÌNH

“Chỉkhichúngtaqntồnbộkiếnthứccủamìnhthìchúngtamớithựcsự
bắtđầuhiểu.”
-HenryDavidThoreau
***
Mộttuầnsau,tơitiếnsâuvàotâmhồnmìnhhơnhẳntrướcđây.Giờđây,tơi
đãkếthợpnhuầnnhuyễnkhơngchỉnhữngbàihọccủaMoemàcảtrítuệcủa
ChaMike,vànhữngthayđổiđangxảyratrongcuộcđờitơithậtsựrấtđáng
ngạcnhiên.Nhữngtriếtlýtơihọcđượcthựcsựcótácdụng,mặcdùmộtsố
điềudườngnhưhơihuyềnbí.Tơicóthểcảmthấymìnhđangbiếnđổivới
mộtnhịpđộnhanhhơntơicóthểtưởngtượng.Tơithậtsựđangbắtđầukết
nốivớimộtbảnngãcaohơnvànhìnnhậnthếgiớiquamộtcặpmắtmới,như
ChaMikeđãkhuyếnkhíchtơilàmvậy.Khơngchỉnhưthế,tơicịncảmthấy

hạnhphúchơntrước,vàmộtcảmgiácbìnhnbắtđầuhìnhthànhtrongtơi.
Tình u là thứ gì đó trước kia tơi thật sự khơng cảm nhận được, ít nhất
khơngnhưthếnày.Giờtơiđangtrảinghiệmnó-khơngphảitrongmốiquan
hệvớingườikhác,mặcdùtơibiếtnóđangđến,màlàtrongmốiquanhệvới
chínhmình.
“Cậuđangtrởthànhmộtvậnđộngviênlướtvángiỏi,Jackạ,”Moebảotơi
vàongàyđầutiêntrongtuầncuốicùngchúngtơiởbênnhau.Anhấyđãgiúp
tơihọcmơnthểthaomàanhấyrấtuthích,vàgiờđâyanhấyđầytựhào
vềhọctrịcủamình:“Cậulàmộttàinăngthiênbẩm,cậubiếtkhơng?”
“Mơnnàyđãtrởthànhniềmđammêcủatơirồi.Tơithấymìnhnhưmộtđứa
trẻkhilướtsóngcùnganh.Qưthúvị.Cảmơnanhrấtnhiềuvìđãchỉdạy
tơimơnnày,”tơinóivớianhấy.
“Khơngcógì.Trướckhichúngtađùavớisóngngàyhơmnay,tơimuốnnói
thêmmộtchútvềtìnhubảnthân.Tơiđãchiasẻrấtnhiềukiếnthứcvới
cậutrongbatuầnqua,vàrõrànglàmọiviệcthựcsựđangthayđổivớicậu.”


“Nhữnggìđangdiễnravớitơiđúnglàphépmàu,anhMoeạ.Tơithậtsựrất
biếtơnanh.”
“Khơngcógì.Đólànhữnggìtơicómặtởđâyđểthựchiện.Mụcđíchsống
củacậulàgìnếunhưcậukhơngthểgiúpđượcaikhác,phảikhơngnào?”
“Vâng.”
“Nhân tiện, cậu làm rất tốt. Cậu có thể phát triển tình u bản thân,” Moe
tiếptục:“bằngcáchsửdụngkhơnkhéothứngơnngữcậulựachọnđểmơtả
chínhmình.Vốntừvựngchúngtasửdụngrấtquantrọng.Nếucậukhơng
nóiđượctrơichảykhitựthoạivàlựachọnnhữngngơntừhaychocuộcđối
thoạinộitâmcủacậuthìcậukhơngthểđốixửtốtvớingườikhácđược.Cậu
dànhchomìnhtìnhucànglớnthìcậusẽcósẵntìnhudànhchongười
khác-giờcậuđãhọcđượcđiềuđó.Cậukhơngthểbanphátthứcậukhơng
có,phảikhơng?”

Tơiđồngtình:“Đúngvậy.”
“Chonênchìakhóalàhãynhớrằngcậusởhữutìnhungaytrongchính
mình.Khiđó,vàchỉkhiđó,cậumớiởtrongvịthếbanphátchotấtcảnhững
ngườiquanhmình.Nhữnggìtơiđangnóinghĩalà:Hãytốtvớichínhmình.
Hãythậtsựtốtvớichínhmình.Hãyđốixửvớibảnthânnhưthểcậuchínhlà
ngườihùngvĩđạinhấtcủamình.Vàmộtcáchđểbắtđầulànóilờihayvới
chínhmình.Nhữngngơntừchúngtasửdụngcósứcmạnhrấtlớn,Jackạ.
Cómộtnguồnnănglượngcụthểgắnliềnvớimỗilờinóichúngtasửdụng.”
“Thậtsao?”
“Phải.Mọithứtrênthếgiớinàyđềulànănglượngcả.Cậucóhọcvậtlýhồi
trunghọckhơngthế?”
“Thậtsựlàtơicóhọc.Tơihọcvàimơnkhoahọcbởivìlúcđótơinghĩsẽ
vàotrườngy.”
“Tuyệtlắm.Vậyđểtơihỏicậu:Tấmvánđangnằmởđâycóthậtsựlàmột
tấmvánkhơng?”
Tơicảmthấybốirối.“Chà,đúngnhưvậy...phảikhơngnhỉ?”


“Hãynhớ,trởlạivớicácquyluậtvậtlý.Mọithứmắtthườngnhìnthấyđược
thậtsựlà...”
“Nănglượng!”Tơibuộtmiệng.
“Chínhxác.Tấmvánnàykhơnglàgìkháchơnnhữngphầntửhạnguntử
dichuyểnvớimộttốcđộnhanhkhủngkhiếp.Vànhữnghạthạnguntửấy,
như lời bất kỳ nhà vật lý nào có thể nói với cậu, khơng là gì khác hơn là
nănglượng.Trongmắtconngười,tấmváncủacậulàmộtvậtđặc.Nhưngnó
khơngphảinhưvậy-đólàảogiáccủacuộcsống.”
“Vậymọithứtrênthếgiớinàykhơnglàgìkháchơnlànănglượng,”tơitrầm
ngâm.“Tơibiếtđiềuđóđúng,vàqdễđểqnmấtthựctếnày.Anhnói
đúng.Chúngtanhậnlấyảogiácrằngcácvậthữuhìnhlànhữnggìbanđầu
cóvẻnhưthế.”

“Đúngthế,”Moeđáp.
“Vànhữngtừngữchúngtalựachọnđểsửdụngcũngchẳnglàgìkháchơn
lànănglượngphảikhơng?”
“Chắcchắnrồi.Cũngnhưmọiýnghĩchúngtanghĩchínhlàmộtmớnăng
lượngmàchúngtagửirathếgiới,nhữnglờichúngtanóilànhữngsứgiả
truyềntin.”
“Chínhxácýanhlàsao?”
“Tơikhơngmuốnqnặngvềkỹthuậtởđây,nhưngchúngtasốngtrongcái
màcácnhàvậtlýgọilàvũtrụtồnảnh,cónghĩalànhữnggìchúngtagửiđi
sẽquaytrởlạidướidạngtươngtự.Nếuchúngtanghĩđếnnhữngsuynghĩvề
thiếuthốnchẳnghạn,chúngtasẽkhiếnchocuộcsốngcủamìnhthiếuthốn
hơn bởi vì những ý nghĩ ấy khơng là gì khác hơn nguồn năng lượng, và
ngườilàmsaocủachiêmbaolàmvậy.Nếuchúngtanghĩđếnnhữngýnghĩ
sợsệt,nhữngtìnhhuốngđángsợsẽxuấthiện.Đólàlýdotạisaolãnhtụvĩ
[29]
đạiMahatmaGandhi
nói:‘Tơisẽkhơngđểbấtkỳaiđiquatâmtrítơi
vớiđơichânnhớpnhúa’”


“Anhcóthểgiảithíchthêmmộtchútkhơng?”tơiđềnghị,cảmthấyrấtcuốn
hútvớiluậnđiểmnày.
“Đượcthơi.Mộtýnghĩvềsựthiếuthốn,chẳnghạnTơichẳngbaogiờcóđủ
tiền,vàthậtkhótrởnêngiàucócómộtnănglượngnhấtđịnhvàcótốcđộ
rungđộngcủacáchạthìnhthànhnênýnghĩnày.”
“Tơihiểurồi.”
“Vàchúngtabiếtquamơnvậtlýrằngmọithứrungđộngcùngmộttốcđộsẽ
hútnhau.”
“Vâng.”
“Chonênnhữngýnghĩcậunghĩthựctếgiốngnhưnhữngthỏinamchâm,

hútvàocuộcsốngcủacậunhữngconngườivàsựkiệnphùhợpvớichúng.”
“Anhnghiêmtúcchứ?”Tơihỏi,sữngsờvìtiếtlộnày.
“Đúngvậy.Rấtkỳlạ,phảikhơng?Ýnghĩcủachúngtathựctếhìnhthành
nênmộtlờitiêntritựbiếnthànhhiệnthực.Nếuchúngtanghĩthếgiớilàmột
nơikhanhiếmthìđóchínhlàthựctếmàchúngtasẽtạora.Nếuchúngta
nghĩrằngchúngtakhơngđánguvàkhơngaimuốnsốngcùngchúngta
nếuhọthậtsựkhámphárachúngtalàaithìkhiđóchúngtasẽchẳngbao
giờtìmđượcngườibạntâmgiaomàchúngtamongmỏi.Nếuchúngtacho
rằngcuộcsống nhọcnhằn, thìthếgiới sẽgửi chochúngta mộtcuộc sống
nhọcnhằn.”
“Thật sự rất đặc biệt. Như thế mỗi lần tơi nghĩ về những gì khơng thành
trongcuộcsốngcủamình,thìthựctếlàtơiđanglàmchomọiviệcthêmtệ.”
“Đúngthế?’
“Vàmỗilầntơitậptrungvàonhữnggìtơikhơngthíchtrongcuộcsốngcủa
mìnhthìthựctếlàtơiđangngăncảnnhữnggìtơimongmuốn.”
“Chínhxác.Cậucóthấyrằngýnghĩcủachúngtathậtsựhìnhthànhnênthế
giớicủachúngtahaykhơng?Nhữnggìcậutậptrungvàotrongcuộcsống
củamìnhsẽpháttriển,nhữnggìcậunghĩđếnsẽmởrộng,vànhữnggìcậu


chunchúđếnsẽquyếtđịnhsốphậncủacậu.Điềunàykhơngđơnthuần
chỉlàmộtmớbiệtngữmangtínhkíchthích.Nhữnglờinàyđềudựatrêncác
quyluậtcủatựnhiênvàthựctiễnkhoahọc.”
“Đâykhơngchỉlàcáchsuynghĩtíchcựcthơiư?Tơinghĩanhđãnóivớitơi
rằngsuynghĩtíchcựcvềcơbảnlàkhơnglànhmạnh-giờanhlạinóikhơng
phảinhưvậy.”
“Chà,tơikhơngnghĩnórànhmạchtrắngđennhưcậuvừanói,Jackạ.Cịn
nhiềuđiềukhácliênquannữa.”
“Chẳnghạnlàgì?”
“Nhữngcảmxúcchẳnghạn.Suynghĩtíchcựcthậtsựkhơnglànhmạnhnếu

nócónghĩarằngthayvìnhìnnhậncáchcậucóthểcảmnhậntrongmộttình
huống thử thách thì cậu lại phủ nhận nó và ‘nghĩ những suy nghĩ hạnh
phúc’,”Moeđáp,lặplạinhữnggìChaMikeđãdạytơitrongsuốtthờigian
tơisốngởRome.
Anhấytiếptục.“Đểtốtchosứckhỏetinhthần,chúngtanênchosuynghĩ
củamìnhtrảinghiệmmọicungbậccảmxúc.Làmnhưvậylàmộtphầncủa
việcchấpnhậnvàuthươngtấtcảchúngta;nócũnggiúpngănchặnkhơng
đểcảmxúclàmtănggánhnặngmàchúngtaphảimangtheomìnhtrongsuốt
cuộc đời. Thêm vào đó, những cảm xúc đa dạng giúp chúng ta mở rộng
nhữngcánhcửađivàonhậnthứclớnhơnvàđemlạinhữnghiểubiếtsâusắc
hơn.Nhưngmộtkhicậuhồntấtmộtcảmxúcđếntậncùngcủanó,điềumà
mọicảmxúcđềucó,thìkhiđóchắcchắnchẳngcógìsaikhitìmkiếmđiều
tốtđẹptrongtìnhhuốngnày.Trênthựctế,đólàđiềukhơnngoanduynhất
cậunênlàm.”
“Tạisaovậy?”
“Trướchết,bởivìtrongmọitìnhhuống,lncócáihay-mọithứxảyđến
vớichúngtađềumangtheocơhộitrưởngthànhvàpháttriểnthànhnhững
cáibảnngãtốtđẹpnhấtcủachúngta.Thứhai,bởivìđâylàcáchduynhấtđể
sốngmộtcuộcsốngbìnhnvàhạnhphúc.Vàthứba,bởivì,nhưtơinói
vớicậu,ýnghĩcủachúngtagiốngnhưnhữngthỏinamchâm,hútvàocuộc
sốngcủachúngtanhữngconngườivàtrườnghợpphùhợpvớichúng.Hãy
tậptrungvàophầntíchcựcvàđólànhữnggìcuộcsốngcủacậusẽnhưvậy.


Hãyluyệnchomìnhbiếttậptrungvàocáimặttíchcựctrongmọitìnhhuống
-vàlnnhưthếnếucậuđủnỗlựctìmkiếmnó.”
“Ýnghĩcủachúngtahìnhthànhnênthếgiớicủachúngta.Điềuđórấthay.”
“Vàtơicũngnênlưuýrằngnhữngbứctranhcậutạorangaytrongthếgiới
nộitâmcủamìnhkhơngthểlàmgìkháchơnlàtựbộclộởthếgiớibênngồi
củacậu.Tơigọiqtrìnhnàylàmơtảrangồi.Bêntrongsẽlntrởthành

bênngồicủacậubởivìmọithứđềuđượctạorahailần:Lầnthứnhấttrong
tưduycủacậuvàlầnthứhailàtrongthựctiễn.Bấtkỳhìnhảnhnàomàcậu
hìnhdungra,nếuđượctậptrunghàngngàytrongmộtgiaiđoạnđủdài,chắc
chắnsẽxuấthiệnởthếgiớibênngồicủacậu.Hãyhìnhdungbảnthânmình
là một người tự tin, đáng u và tốt bụng, và đó chính là những gì cậu sẽ
pháttriểnthành.Hãytưởngtượngrằngcậuhạnhphúc,khơihàivàgiàucó
vớimộttráitimtrẻthơ,vàđósẽlànhữnggìcậutrởthành.Đóchínhlàmột
cơngcụrấttuyệtmàtơibiếtsẽcógiátrịrấtlớnvớicậutrênconđườngmà
cậuđangđi.”
“Bâygiờ,anhMoe,trướckhianhđisâuvàocuộcthảoluậnthúvịvềthếgiới
khơnglàgì kháchơn ngườinănglượng, vềnhững quyluậtvật lýnày anh
có.”
“Đượcmà.Vìýnghĩcủachúngtađịnhhìnhthếgiớinênngơntừcủachúng
tacũngvậy.Điềuquantrọnglàcậucầnthậntrọngvớinhữnglờicậunóikhơng chỉ với những người khác mà cịn với chính cậu. Nếu cậu sử dụng
nhữngngơntừtíchcựcvàđầysứcmạnhthìcậusẽtrởnêntíchcựcvàmạnh
mẽ.Cậucũngsẽảnhhưởngđếnmọingườitheonhữngcáchsâusắchơnlà
cậucóthểtưởngtượngđược.”
SauđóMoebắtđầuđidọcbãibiển.Hơmđólạilàmộtngàytuyệtvờinữa,
ánhnắngnhảynhótdọcbờbiển,tạonênmộthiệuứngkỳdiệu.
“Đinào!Cậucịnchờgìnữa?”Moehỏi,bỏlạichiếcvántrượttrêncátvà
thẳngtiếnvềtúplềunhỏcủamình.“Tơicóthứmuốnchocậuxem.”
Chúngtơiđitrongimlặng,nhưngtrênmặtMoenởnụcườitrongkhianhấy
bước đi dọc bờ biển, lúc dưới nước lúc trên bờ trong khi tiến về đích đã
chọn.Tơicảmthấymộtsựthíchthúrấtlớnởngườiđànơng“đơngiản”này.
Anhấychẳngcógìnhiều,nhưnganhấylạicórấtnhiều.


***
KhichúngtơiđếnlềucủaMoe,anhấychuivàotrongmộtlúc.“Đợimộtlát
nhé,Jack.Cậusẽthíchthứnày,”anhấynóimộtcáchkhơihài.

ChỉvàigiâysauMoexuấthiện,cầmtheomộtthứgìđórấtkỳcụctrêntay.
Đólàmộttấmvánlướtsóngđãbịchặtbỏcảhaiđầu.
“Thứnàytừnglàtấmvánlướtsóngtơiuthích,”anhấynói.“Giờnólà
bảngtừngữcủatơi.”
“Bảngtừngữlàsao?”Tơihỏivớivẻcựckỳtịmị.
“Đây,hãynhìncáinày,”anhấyđáptrongkhilậttấmvánlênđểlộramột
loạttừngữđãđượckhắctaytrêngỗ.“Nhưtơivừanói,ngơntừcósứcmạnh.
Hãysửdụngnhữngtừđúngvàcuộcsốngcủacậusẽthayđổi.Cậusẽcósức
mạnh,sựtựtincủacậusẽtănglên,vàcậusẽkhámpháramộtmứcđộu
thươngbảnthânmàcậuchưabaogiờbiếtmìnhcó.”Anhấychỉlêntấmván.
“Tơiđọcnhữngtừnày,thậtchậmvàto,mỗibuổitốitrướckhiđingủ.Bài
tậpbuổitốinàymởrộngtráitimtơivàkếtnốitơivớisựvĩđạibêntrongcủa
tơi.Đây,Jack.Hãyđọcđi.”
Tơinhìnnhữngtừngữtrêntấmvánvàđọctừngtừthậtto,chậmrãivàtựtin:
“Hịa hợp. Bình n. Tốt bụng. Hạnh phúc. Vui vẻ. Un bác. Sức sống.
Chânlý.uthương.Sungtúc.Thathứ.Cânbằng.Canđảm.”
“Giờhãynhắclạitừcuốicùngvàlàtừquantrọngnhất,”Moenói.
“Tìnhu,”tơiđáp.
“Hãyduytrìbàitậpnàythườngxun.Nóthậtsựsẽlàmthayđổicậu.Cậu
sẽcảmthấythêmuthươngbảnthânvànhữngngườikhác.Cậusẽnâng
caoýthứccủamình.Vàcậusẽtiếptụcmởrộngtráitimmình.”
“Đâylàmộtkỹthuậtrấtmớimẻ,anhMoe.Tơirấtthíchnó.Aidạychoanh
vậy?”
“Cậu biết khơng, Jack, tơi càng hiểu về chính mình thì tơi càng nhận thức


đượcrằngmọithứtơithậtsựcầnbiếtđểtạoramộtcuộcsốngphithường
đềunằmởngayđây,”anhấynói,chỉthẳngvàotimmình.“Dĩnhiên,nhưtơi
đãnóivớicậu,đólàmộtsựcânbằng.Lýtrícóthểchocậunhữnghiểubiết
tuyệtvờigiúplàmchocậumạnhmẽvàkếtnốicácđiểmnằmdọcđườngđời

củacậu-nhưngtơiphảinóirằngnóthậtsựkhơngsánhđượcvớitríthơng
minhvàsựunbácnằmtrongtráitimcậu.Kỹthuậttơivừachiasẻvớicậu
nàykhơngcótrongcuốnsáchnào.Nóđếnvớitơivàomộthơmkhitơiđang
suyngẫm,phươngpháptơivẫndùngđểmởrộnglịngmình.Cậubiếtkhơng,
tơicàngthâmnhậpsâuvàođóvàtơicàngcảmthấytìnhuthươngdành
chochínhmình-vàthếgiới-thìvũtrụdườngnhưcàngbanchotơitrítuệ,
chânlývànhữngýtưởngkỳdiệuvềmộtcuộcsốngphithường.Tơikhơng
saogiảithíchđược-chỉlànóđếnvớitơinhưvậy.”
“Tơiđốncónhữnglúctơithấysợviệctintưởnghồntồnvàocontimcủa
mình,”tơithúnhận.“Tơiđãmấtrấtnhiềuthờigiantrongđờiđểtinnhữnggì
lýtrícủatơimáchbảorằngđólàcáchnghĩ,cảmnhậnvàhànhđộngđúng.”
“Vàđiềuđócómanglạichocậucuộcsốngmàcậulnmongmuốnkhơng,
Jack?Chiếnlượcđócóthậtsựđúngnhưlờihứahẹncủanókhơng?”
“Khơnghề,”tơithừanhận.
“Vậythìcólẽđãđếnlúccậunêndànhthêmthậtnhiềuniềmtinvàotráitim
củamìnhJackạ.Vàcólẽ,việccậuđanglàmđểmởrộngtráitimmìnhchính
lànhữnggìcậucầnđểđitớigiaiđoạntiếptheocủaconđườngcậuđangđi.”
“Chà,tơihiểurồi,”tơiđáp.“Tơiđốnnóchỉlànỗisợhãicủatơi.Tơikhơng
muốnbịtổnthương,vàtơikhơngmuốnlàmcuộcsốngcủamìnhbịđảolộn.
Tơichorằngnhữnggìtơithậtsựengạilàtiếptụcmắcthêmsailầm.”
Moeđặttaylênvaitơiđểanủitơi.“Mộtsailầmchỉlàmộtsailầmnếucậu
lặplạinó,”anhấynói.“Lầnthứnhất,nóchỉlàmộtbàihọchay-cậubiết
nhưvậy.Hãyhịanhãvớichínhmình.Cậuđanglàmrấttốt.Đâylàvấnđề
lớnmàcậuđangbướcvào.Chỉcầnbảođảmrằngnhữngsailầmcủaqkhứ
khơnglàgìkháchơnlànhữngmónqtuyệtvờiđếnvớicậuđểđưacậutới
nơi cậu đang hiện diện lúc này. Mỗi một vấn đề thách thức cậu trong quá
khứđềuđượcvũtrụnghĩrađểnângcậulêntầmnhậnthứcmới.Nhữngthất
bại,tranhđấu,vàchịuđựngđềugiúpchúngtacởimởhơnbởichúngđược
gửitớichochúngtađể.Chẳnghạn,nỗiđaucũnglàmộtmónquà.”

Tơikhơngdámchắcmìnhcóngheđúnglờianhấykhơng.“Nỗiđaucũnglà
mộtmónqư?”
“Dĩnhiênlànhưvậy.Nólàmchúngtathêmsâusắcvàgiớithiệuchúngta
vớiconngườiđíchthựccủamình.Ngườithờicổđạitinrằngnhữngngười
phảichịuđaukhổnhấttrênđờichínhlànhữngngườihạnhphúcnhất.”
“Tơikhơngnghĩđượctạisaolạinhưvậy.”
“Bởivìnỗibuồnđịihỏichúngtaphảinỗlựcrấtnhiều,”Moeđáptrongkhi
gọtmộtquảcam.
“Thậtư?”
“Đúng-nóđưachúngtađếnvớikỳquancủacuộcsốngmàkhơngnhưvậy
thìchúngtasẽbỏlỡ.Mộtcuộcsốngkhơngcónhữngthấtbạilàmộtcuộc
sống hời hợt. Để trải nghiệm trọn vẹn cuộc sống của mình, cậu phải trải
nghiệmcảnhữnglúcthănglẫnlúctrầm-khiđócậusẽbiếtsốngthậtsựlà
thếnào.Nỗiđaukhơngphảilàthứxấu,cậubiếtkhơng.Trênthựctế,tơitin
rằng nỗi đau đến với chúng ta để nâng cuộc sống của chúng ta lên cấp độ
tiếptheo.”
“Tơichưabaogiờnghĩtheocáchđó.”
“Vàtơitinrằngnhữngngườichịuđựngnhiềuđaukhổlànhữngngườiđược
hưởngnhiềuđiềulớnlaohơntrêntráiđấtnày.Cuộcsốngmộtngườicàng
nhiều đau khổ thì mắt người đó càng nhìn rõ chân lý. Cậu thấy đấy, Jack,
khổđaugiúptăngcườngsứcchịuđựng.Đaukhổdẫntớikhảnăng.Đaukhổ
làmchúngtathêmsâusắcvàchochúngtathấychínhmình.Đaukhổđem
[30]
lạisựtrưởngthànhchoconngười.TơithíchlờicủaThomasCarlyle
nói
rằng: ‘Nghịch cảnh là đám bụi kim cương do Thượng đế tạo ra khi đánh
bóng đồ trang sức của ngài.’ Cậu là một món đồ q, Jack ạ. Mọi người
trongchúngtatrênhànhtinhnàyđềulàmộtmónđồq,tồntạivìmộtmục
đíchcaocả.Tơiướcmongcóthêmnhiềungườihiểuđượcchânlýnày.”

“Tơicũngnhưvậy,”tơiđápvẻtiếcnuối.


“Mọithứxảyravớichúngtađềulàmộtphầncủamộtthiếtkếrấtlớnvàlà
ngunliệuđưavàomáyxay-nótăngthêmmàusắc,lờivănvàchiềusâu
chocuộcsốngcủachúngta.Cuộcsốngdễdàngthậtsựlàcuộcsốnghịihợt.
Vàdođó,chúngtakhơngnênsợnghịchcảnh,chúngtanênơmlấynó.Như
[31]
lờiAristotle
nói:‘Vẻđẹpcủatâmhồntỏasángkhimộtngườibìnhtĩnh
chịuđựnghếtbấthạnhnàyđếnbấthạnhkhác,khơngphảibởivìngườiđó
khơngcảmthấychúngmàvìanhtalàbậcanhhùngvĩđại’.”
Moeimlặng,nhìnrađạidương.“Đượcrồi,trởlạivớilờikhuncủatơivề
việc biết u thương chính mình. Một cách rất hay khác để thực sự u
thương chính bản thân mình là bảo đảm rằng có thật nhiều hoạt động tự
chămsócmìnhtrongsuốtcuộcđời.”
“Cáchoạtđộng‘tựchămsóc’làthếnào,anhMoe?”
“Đâylànhữngđiềucậulàmđểchocậucảmthấycậuubảnthânnhiềuthế
nào.Tơiđangnóiđếnnhữnghoạtđộngnhưthườngxunxoabópthưgiãn
hoặcdànhthờigianmỗituầnngắmnhữngvìsaolấplánhtrênbầutrời.Tơi
đangnóiđếnnhữngviệcnhưchophépmìnhănnhữngđồănngonbởinhư
thếcơthểcậusẽlnkhỏemạnh.Vàtơiđangnóiđếnviệcchỉđọcnhững
cuốnsáchhaynhấtvànghethứâmnhạcthúvịgiúpchotinhthầnchúngta
thănghoa.Tựchămsóc-đólàmộttrongnhữngchìakhóachínhđểđitới
tìnhuthươngdànhchochínhmình.”
Moecầmlấymấymiếngcamvàđưachỗcịnlạichotơi.“Đây,đâylàcủa
cậu.Tơimuốnchiasẻnămbàitậptựchămsócmàtơitừngsửdụngđểgiữ
chotơithăngbằng,thưgiãn,vàvuivẻ.Đượckhơng?”
“Dĩnhiênrồi.”
“Thứnhất,thayđổitừphứctạpsangđơngiản.”

“Xinhãynóirõthêm,”tơiđềnghị.
“Chúng ta sống trong một thế giới phức tạp, và mỗi chúng ta đều có một
cuộcsốngphứctạp.Chúngtacàngchuyểntừtồntạisangthựchiệnthìcuộc
sốngcủachúngtacàngtrởnênphứctạp,dẫnđếnmấttrậttự,hỗnloạn,và
căngthẳng.Hãylntiếnvềhướngđơngiản-hãylntựhỏimình‘Làm