Giáo trình Vẽ mỹ thuật - Nghề: May thời trang (Trung cấp) - CĐ Kỹ Thuật Công Nghệ Bà Rịa-Vũng Tàu

ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH BR – VT
TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ

GIÁO TRÌNH
MƠ ĐUN VẼ MỸ THUẬT
NGHỀ : MAY THỜI TRANG
TRÌNH ĐỘ TRUNG CẤP
(Ban hành kèm theo Quyết định số … ngày ………. của Hiệu trưởng trường
Cao đẳng nghề tỉnh BR – VT)

Bà Rịa – Vũng Tàu, năm 2015


TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thơng tin có thể
được phép dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào
tạo và tham khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh
doanh thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.


LỜI GIỚI THIỆU
Hình hoạ là mơn học nhằm rèn luyện khả năng quan sát, vẽ lại đối tượng
nhìn thấy. Qua đó, hình hoạ cũng rèn luyện khả năng cảm thụ, cảm xúc và thị
hiếu thẩm mỹ về hình.
Mơ đun: Vẽ Mỹ Thuật là mô đun đào tạo nghề được biên soạn theo hình
thức tích hợp giữa ngành Mỹ thuật cơ bản (cơ sở tạo hình) và chuyên ngành Đồ
hoạ - Thời trang (đồ hoạ trang phục). Trong quá trình thực hiện, người biên
soạn đã tham khảo nhiều tài liệu về Ký hoạ nhân vật, Mỹ thuật vẽ các khối
hình học, Kỹ xảo và phương pháp vẽ chân dung, Tốc hoạ….
Giáo trình này là một tài liệu tham khảo hữu ích cho học viên trong ngành

may mặc. Sau khi học xong mơn học này giúp học sinh nhận thức vị trí quan
trọng của khối cơ bản trong mơn hình hoạ. Đồng thời hiểu được vẻ đẹp của
hình khối, đường nét, độ đậm nhạt trong tự nhiên và mối quan hệ giữa chúng với
nhau.
Để hồn thiện cuốn giáo trình này, tơi đã rất cố gắng và thận trọng trong trình bày,
nhưng chắc chắn không tránh khỏi những khiếm khuyết, rất mong nhận được sự
đóng góp ý kiến của độc giả để giáo trình được hồn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
Bà Rịa-Vũng Tàu, ngày tháng năm 2015
Biên soạn
GV-KS.Nguyễn Thị Thuý Hằng


CHƯƠNG TRÌNH MƠN HỌC VẼ MỸ THUẬT
Mã số của mơn học: MH09
Thời gian môn học: 60 h
(Lý thuyết: 15h ; Thực hành: 45h)
I. VỊ TRÍ TÍNH CHẤT MƠN HỌC:
 Vẽ mỹ thuật là mơn học nằm trong nhóm các mơn học bắt buộc, là mơn học
cơ sở trong chương trình đào tạo chuyên ngành May & Thiết kế thời trang, mơn
học mang tính tích hợp giữa ngành Mỹ thuật cơ bản (cơ sở tạo hình) và chuyên
ngành Đồ hoạ - Thời trang (đồ hoạ trang phục).
 Môn học được bố trí học ngay đầu năm học và học song song với các môn
học cơ sở khác của chuyên ngành May & Thời trang.
II. MỤC TIÊU CỦA MÔN HỌC:
Sau khi học xong, học sinh có khả năng:
 Biết được lịch sử phát triển Mỹ thuật Việt Nam, thế giới, các kiến thức cơ
bản về Mỹ thuật tạo hình và cơ thể học tạo hình.
 Phân tích, đánh giá các đối tượng, các mục tiêu nghiên cứu về cơ sở thẩm
mỹ.

 Tư duy và xây dựng các ý tưởng cho công việc thiết kế đồ hoạ (cơ bản).
 Ký hoạ và sử dụng các chất liệu thể hiện.
 Sử dụng có kỹ thuật, thủ pháp các chất liệu như: Chì, than, phấn màu, màu
bột, màu nước ….
 Biết kiến thức về cơ thể học tạo hình, và khả năng phác hoạ cơ thể người.
 Phác hoạ các đối tượng (mẫu vẽ), cơ thể người và vẽ cách điệu đạt hiệu quả
thẩm mỹ.
 Sử dụng, phối hợp màu sắc, phân tích và đánh giá giá trị (về thẩm mỹ) của
màu sắc.
III. NỘI DUNG CHƯƠNG TRÌNH:
1. Nội dung tổng quát và phân phối thời gian:
Số
TT
1
2
3

Tên chương, mục
Chương 1: Hình hoạ cơ bản
Chương 2: Tỷ lệ và phương pháp phác
hoạ cơ thể
Chương 3: Phác hoạ dáng người mẫu
thời trang

Thời gian(giờ)
Thực
Lý
Tổng số
hành, bài
thuyết

tập
9
4
5
15

5

10

9

1

8


5

Chương 4: Phác hoạ kiểu dáng quần áo
trên cơ thể người
Kiểm tra

6

Chương 5: Màu sắc

9

7

Kiểm tra

1

4

15

3

2

12
2

2

7
1

Cộng
60
15
45
Ghi chú: Thời gian kiểm tra lý thuyết được tính vào giờ lý thuyết, kiểm tra thực
hành được tính vào giờ thực hành.
2. Nội dung chi tiết:
Chương 1: Hình hoạ cơ bản
Mục tiêu;

 Trình bày được kiến thức cơ bản về Mỹ thuật tạo hình (cơ sở tạo hình).
 Sử dụng đúng kỹ thuật, thủ pháp các chất liệu như : Chì, than...
 Phác hoạ các đối tượng (mẫu vẽ) đảm bảo hiệu quả thẩm mỹ.
Nội dung;
Thời gian: 9 giờ
1. Khái niệm hình hoạ và lịch sử phát triển Mỹ
thuật
1.1. Khái niệm về hình hoạ
1.2. Lịch sử phát triển Mỹ thuật Việt Nam
1.3. Các trường phái nghệ thuật của thế kỷ 20
2. Hình khối và đường nét
2.1. Hình và khối cơ bản
2.2. Đường nét
2.3. Tính chất của hình khối và đường nét
3. Luật xa gần trong hình hoạ (Luật thấu thị)
3.1. Đường tầm mắt
3.2. Điểm tụ
3.3. Sự ảnh hưởng của luật xa gần trong hình
hoạ
4. Độ đậm nhạt, sáng tối trong hình hoạ
4.1. Độ đậm nhạt trong hình hoạ
4.2. Màu sắc vật thể khi có ánh sáng một chiều
chiếu vào
4.3. Màu sắc vật thể khi có ánh sáng đa chiều
chiếu vào
5. Kỹ thuật sử dụng chất liệu thể hiện


5.1. Sử dụng bút chì
5.2. Sử dụng than vẽ

5.3. Sử dụng phấn màu, sáp màu
5.4. Xây dựng bố cục bài vẽ
6. Thực hành vẽ khối cơ bản
6.1. Vẽ khối lập phương, khối tam giác, khối
cầu
6.2. Vẽ các khối phức hợp (biến thể từ khối cơ
bản)
7. Thực hành vẽ tĩnh vật
7.1. Vẽ hoa quả, vật dụng sinh hoạt
7.2. Vẽ các chất liệu vải được sắp đặt
7.3. Vẽ tĩnh vật được đặt trên nền vải mềm
Chương 2: Tỷ lệ và phương pháp phác hoạ cơ thể
Mục tiêu;
 Trình bày kiến thức về tỷ lệ cơ thể theo : Giới tính, lứa tuổi.
 Phác hoạ đúng hình dáng cơ thể người.
 Phân tích, đánh giá các đối tượng, các mục tiêu nghiên cứu
về cơ sở tạo hình.
Nội dung;
Thời gian: 15giờ
1. Tỷ lệ - Phương pháp phác hoạ khuôn mặt
1.1. Tỷ lệ chuẩn khuôn mặt
1.2. Phương pháp phác hoạ khuôn mặt
 Vẽ khuôn mặt chính diện
 Vẽ khn mặt các góc độ khác nhau
2. Thực hành vẽ tượng chân dung phạt mảng
3. Thực hành vẽ tượng chân dung lột da
4. Thực hành vẽ tượng chân dung thiếu nữ
5. Tỷ lệ - Phương pháp phác hoạ cơ thể người
5.1. Tỷ lệ chuẩn cơ thể nam
5.2. Tỷ lệ chuẩn cơ thể nữ

5.3. Phương pháp phác hoạ cơ thể nam và nữ
6. Thực hành vẽ tượng người toàn thân
Chương 3: Vẽ phác hoạ dáng người mẫu thời trang
Mục tiêu;
 Trình bày được tỷ lệ của người mẫu thời trang.
 Trình bày được tỷ lệ của trẻ em các lứa tuổi.
 Trình bày phương pháp xây dựng bố cục của bài vẽ phác hoạ người mẫu.


 Phác hoạ dáng người mẫu thời trang theo các tư thế khác
nhau.
Nội dung;
Thời gian: 9 giờ
1. Nghệ thuật phác hoạ dáng người mẫu thời
trang
1.1. Cách biển đổi tỷ lệ cơ thể phù hợp cho
công việc thiết kế mẫu trang phục
1.2. Tỷ lệ dáng người mẫu nam và nữ
1.3. Nghệ thuật xây dựng bố cục bài vẽ người
mẫu
2. Thực hành vẽ dáng người mẫu nữ
3. Thực hành vẽ dáng người mẫu nam
4. Tỷ lệ và phương pháp phác hoạ trẻ em

Chương 4: Phác hoạ kiểu dáng quần áo trên cơ thể người
Mục tiêu:
 Nêu được phương pháp phác trang phục trên cơ thể người.
 Phác hoạ được kiểu dáng quần áo nam, nữ.
 Phác hoạ được kiểu dáng giầy, dép, mũ nón …..
 Phác hoạ trang phục theo ý tưởng riêng.

Nội dung;
Thời gian:15 giờ
1. Phác hoạ kiểu dáng quần áo trên cơ thể mẫu
nam
1.1. Phác hoạ áo Veston, áo sơ mi, áo Jacket
1.2. Phác hoạ áo phông, áo thể thao, áo thun
1.3. Phác hoạ quần âu, quần Jean
2. Phác hoạ kiểu dáng quần áo trên cơ thể mẫu
nữ
2.1. Phác hoạ kiểu dáng áo dài Việt Nam
2.2. Phác hoạ các kiểu dáng áo có trang trí:
cánh bèo, xếp ly, thêu, đính, in và vẽ
3. Phác hoạ kiểu dáng giầy, dép, mũ, nón, khăn
chồng
4. Phác hoạ kiểu dáng quần áo trên người mẫu
theo ý tưởng riêng
Kiểm tra
Thời gian: 2h


Chương 5: Màu sắc
Mục tiêu;
 Trình bày khái niệm, tính chất cơ bản về màu sắc.
 Sử dụng đúng kỹ thuật, có thủ pháp các chất liệu như: màu bột, màu nước
….
 Sử dụng, phối hợp màu sắc có tính thẩm mỹ cao.
 Trình bày được khái lược về nghệ thuật vẽ màu trên trang phục.
 Phác hoạ màu trên trang phục đảm bảo tính nghệ thuật, thẩm
mỹ.
Nội dung;

Thời gian: 10 giờ
1. Tính chất chung của màu sắc
2. Màu cơ bản
3. Màu bổ túc (màu phức hợp)
4. Thực hành vẽ vịng trịn màu cơ bản
5. Màu nóng và màu lạnh
6. Màu tương phản, màu tương đồng
7. Thực hành chuyển màu
8. Nghệ thuật phối màu
8.1. Nhịp điệu của sắc độ
8.2. Nhịp điệu của màu sắc
8.3. Phối hợp các màu tương đồng
8.4. Phối hợp các màu tương phản
8.5. Phối hợp màu tự do
9. Thực hành phối hợp màu sắc
10. Nghệ thuật phối màu trên trang phục
11. Thực hành phối màu trên trang phục
Kiểm tra
Thời gian: 2h
IV. ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH:
 Mơn học xây dựng theo phương pháp tích hợp, được hình thành từ hệ thống
kiến thức chuyên sâu ngành Mỹ thuật cơng nghiệp . Giáo viên thực hiện phải có
những điều kiện sau:
 Khả năng phân tích và thực hiện bản thiết kế Mỹ thuật, phương pháp đánh
giá chính xác chất lượng của người học (từ ý tướng sáng tạo đến kỹ năng thực
hiện).
 Cơ sở lý luận Mỹ thuật, định hướng người học về tư tưởng nghệ thuật và
làm nghệ thuật mang đậm bản sắc văn hoá Việt Nam, hội tụ đủ tiêu chuẩn Chân –
Thiện – Mỹ.

 Kiến thức chuyên sâu về thiết kế đồ hoạ đa phương tiện (nhằm định hướng
học sinh khả năng tiếp cận công nghệ phần mềm đồ hoạ ứng dụng cho công việc
thiết kế mẫu ).
 Kiến thức về thời trang.
 Cơ sở vật chất : Phịng học chun mơn rộng, thoáng, đầy đủ ánh sáng.
 Dụng cụ và trang thiết bị dạy học :
Khối cơ bản bao gồm : Khối cầu, khối lập phương, khối tam giác.
Tượng thạch cao : Tượng chân dung lột da, tượng phạt mảng, tượng người
toàn thân.
Mẫu trực quan A1 ( các bản vẽ màu cơ bản và chuyển màu).
Mẫu trực quan A0, A1 ( các bài vẽ hình hoạ người và ký hoạ dáng người ).
V. PHƯƠNG PHÁP VÀ NỘI DUNG ĐÁNH GIÁ:
 Kiến thức: Kiểm tra khách quan về nội dung kiến thức
Lịch sử phát triển Mỹ thuật Việt Nam.
Kiến thức về cơ thể học tạo hình.
Các khái niệm, tính chất cơ bản về màu sắc.
Phân tích, đánh giá các đối tượng, các mục tiêu nghiên cứu về cơ sở thẩm
mỹ.
Nghệ thuật trang trí mang đậm bản sắc, văn hoá Việt, và nghệ thuật trang
trí hiện đại.
Tư duy và xây dựng các ý tưởng cho công việc thiết kế đồ hoạ (cơ bản).
 Kỹ năng: Kiểm tra về kỹ năng, tư duy sáng tạo
Kỹ thuật, thủ pháp sử dụng các chất liệu như: Chì, than, phấn màu, màu
bột, màu nước ….
Phác hoạ các đối tượng (mẫu vẽ).
Phác hoạ cơ thể người.
Vẽ cách điệu (đạt hiệu quả thẩm mỹ).
Sử dụng, phối hợp màu sắc đạt hiệu quả thẩm mỹ.
Vẽ ký hoạ nhanh dáng người mẫu, phối màu cho trang phục trên cơ thể

người mặc.
 Thái độ:
Thực hiện tốt nội quy, quy chế của nhà trường.
Thái độ học tập cầu tiến, khả năng tự học hỏi, có tư duy thẩm mỹ.
Quan hệ tốt, đúng mực với: bạn bè, thày cô.
Tác phong công nghiệp của một người làm nghệ thuật hiện đại.
VI. HƯỚNG DẪN THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH:


1. Phạm vi áp dụng chương trình:
 Mơn học Vẽ mỹ thuật trang phục là môn kỹ thuật cơ sở trong chương trình
đào tạo hệ trung cấp nghề may và thiết kế thời trang.
 Đối tượng đào tạo: học sinh tốt nghiệp THPT hoặc tương đương
2. Hướng dẫn một số điểm chính về phương pháp giảng dạy mơn học:
 Để giảng dạy tốt môn học, giáo viên thực hiện phải nghiên cứu kỹ nội dung
chương trình.
 Căn cứ vào đặc điểm của môn học và điều kiện thực tế giảng dạy học hết lý
thuyết từng phần, cho bài tập thực hành ngay.
 Đánh giá khách quan chất lượng người học về :
Kiến thức: Cơ sở lý luận Mỹ thuật.
Kỹ năng: Thực hiện các bài vẽ phác hoạ cơ thể , bài vẽ trang trí cơ bản
3. Những trọng tâm chương trình cần chú ý:
 Chương 2 : Bài 2.5; 2.6
 Chương 3 : Bài 3.1; 3.2; 3.3
 Chương 4 : Bài 4.4
 Chương 5 : Bài 1.1; 1.2; 1.5; 1.8; 1.9; 1.0; 1.11; 1.12
 Chương 6 : Bài 2.3; 2.4; 2.5; 2.7
4. Tài liệu cần tham khảo:
 Hình hoạ cơ bản – Nhà xuất bản Mỹ thuật.
 Nghệ thuật tạo hình – Đại học Mỹ thuật Cơng nghiệp Hà Nội.

 Nghệ thuật sử dụng màu nước - Nhà xuất bản Mỹ thuật.
 Nghệ thuật phối màu - Đại học Mỹ thuật Cơng nghiệp Hà Nội.
 Nghệ thuật trang trí – Nhà xuất bản Mỹ thuật.


CHƯƠNG I: HÌNH HOẠ CƠ BẢN
1. Khái niệm hình hoạ và lịch sử phát triển Mỹ thuật
1.1. Khái niệm về hình hoạ
Hình hoạ là phương pháp xây dựng hình thể để mơ tả đối tượng khách quan có thực mà
mắt ta quan sát được bằng đường nét, mảng, hình khối, sáng tối... để tạo không gian
trên mặt phẳng. Không gian trong hình hoạ có thể một màu hoặc nhiều màu.
1.2. Lịch sử phát triển Mỹ thuật Việt Nam
Mỹ thuật Việt Nam phát triển qua nhiều thời kỳ như Mỹ thuật nguyên thuỷ và
thời đại đồ đồng; Mỹ thuật Việt Nam thời kỳ phong kiến; Mỹ thuật Việt Nam thời Pháp
thuộc (1885-1945); Mỹ thuật việt nam từ năm 1945 đến năm 1975; Mỹ thuật dân gian
và mỹ thuật dân tộc ít người Việt Nam.
Mỹ thuật thời nguyên thuỷ phát sinh từ thời kỳ sơ khai của loài người, trước tiên
với hai mục đích chính: Sinh tồn và giải trí. Trong đó vấn đề sinh tồn, nghi lễ tơn giáo
có vai trị đặc biệt nghiêm trọng (vì khi đó họ phụ thuộc hoàn toàn vào thiên nhiên như
bão lụt, sấm sét…) bất chấp đời sống kinh tế thấp, lạc hậu nhưng con người nguyên
thuỷ đã tập trung các bộ lạc lại để tạo nên cơng trình ngun thuỷ. Ví dụ: họ dựng các
khối đá lên, do ý nghĩa tôn giáo giúp họ làm những việc đó. Người nghệ sĩ đã dần dần
tách khỏi quá trình lao động.
Việt Nam được xác định là một trong những cái nơi của lồi người, có sự phát
triển liên tục qua nhiều thế kỷ. Thời đại Hùng Vương với nền văn minh lúa nước đã
phản ánh sự phát triển của đất nước về kinh tế, quân sự và văn hoá- xã hội. Mỹ thuật
nguyên thuỷ Việt Nam chia làm 3 giai đoạn phát triển:
Thời kỳ đồ đá cũ
Thời kỳ đồ đá giữa
Thời kỳ đồ đá mới.

Bắt đầu từ giai đoạn Phùng Nguyên cuối thời đồ đá mới, bước qua thời đồ đồng
và chấm dứt với giai đoạn đồng thau Đơng Sơn. Nó chính thức chia làm 4 giai đoạn lớn
là: Phùng Nguyên, Đồng Đậu, Gò Mun và Đông Sơn.
Trong những di chỉ phát hiện đến nay thuộc giai đoạn này, có dấu vết làng mặc
đơng dân cư và rất nhiều di vật. Về mặt mỹ thuật, giai đoạn Phùng Ngun có hai điểm
nổi bật là trình độ tinh vi của kỹ thuật làm đồ đá và nghệ thuật trang trí đồ gốm rất đặc
sắc.
Giai đoạn Đồng Đậu đã phát triển thêm một bước về đồ đá và đồ gốm. Người thợ
đã thành công trong kỹ thuật hợp kim đồng thau, tạo ra nhiều đồ đồng có loại hình đặc
sắc. Đồ gốm vẫn phát triển và giữ vai trò trọng yếu trong đời sống hàng ngày.
Giai đoạn Gò Mun kỹ thuật đúc đồng rất phổ biến và đã đạt đến trình độ cao. Đồ


gốm có những thay đổi đáng kể. Hoa văn chữ S cũng thành một hoạ tiết khác biệt so
với trước.
Giai đoạn Đông Sơn nghệ thuật đổ khuôn đúc đồng và chạm khắc đã đạt được
nhiều ưu thế. Kỹ thuật chế tác tinh vi hơn.
Thời kỳ dựng nước là giai đoạn phát triển cực thịnh của nền văn hoá đồ đồng danh
tiếng của dân tộc ta: văn hố Đơng Sơn.
1.3. Các trường phái nghệ thuật của thế kỷ 20
Từ cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX bùng nổ hàng loạt các trào lưu nghệ thuật được gọi
chung là nghệ thuật hiện đại bao gồm: ấn tượng, Dã thú, Lập thể, Da da, Siêu thực,
Biểu hiện, Tượng trưng, Trìu tượng, Lập thể nhịp điệu, Nghệ thuật tối thiểu, Nghệ thuật
phi đối tượng; Nghệ thuật giả động; Nghệ thuật cụ thể; trường phái tạo dựng; Hội hoạ
hành động…. Riêng hai trường phái Da da và khái niệm được các triết gia, các nhà phê
bình nghệ thuật cho là khởi điểm của tư tưởng hậu đại. Điều đó chứng tỏ nhu cầu thay
đổi cảm xúc , thay đổi thói quen thưởng ngoạn nghệ thuật, thay đổi tư duy, tâm lý cùng
đồng hành hướng đến những cảm xúc mới, những nhận thức mới về cái đẹp.
2. Hình khối và đường nét
2.1. Hình và khối cơ bản

Trong không gian ba chiều, mỗi vật thể đều có hình thù riêng của nó như: Cơ thể
người, nhà cửa, bàn, ghế..... Tuy nhiên, hầu hết ta có thể phân tích chúng thành những
khối đơn giản như: Khối hộp, khối cầu, khối nón, khối trụ, lăng trụ, khối chóp... Chính
vì vậy, người ta gọi những khối đơn giản này là khối cơ bản.
Chúng ta có rất nhiều loại khối cơ bản khác như (như đã nêu), nhưng căn bản nhất vẫn
là 4 khối: Khối cầu, khối trụ, khối nón, khối lập phương.

h1.1.Khối cầu

h1.2. Khối trụ

h1.3. Khối lập phương

h1.4. Khối nón

Các khối cơ bản đều có trục của nó, trục này có thể đóng vai trị là trục trọng lượng hay
trục đối xứng.
Khối cầu: Xác định trục- Bán kính- Vẽ thêm 2 đường chéo và xác định bán kính trên
đó.


Khối trụ: Xác định trục thẳng đứng, trục elip và các độ dài- Vẽ elip đáy

Khối nón: Xác định trục thẳng đứng, trục elip cùng các độ dài, vẽ elip và nối 2 cạnh
tam giác lại.

Khối lập phương: Xác định các độ dài, vị trí các cạnh thẳng đứng. Sử dụng phương
pháp dòng độ dốc để xác định các cạnh nghiêng. Vẽ trục để căn chỉnh lại hình.

2.2. Đường nét
Tức là chỉ cho việc tạo ra các đường nét cơ bản trên bề mặt bản vẽ như đậm nhạt, dài
ngắn, nặng nhẹ..... người mới học cần phải nắm vững điều đó. Một số phương pháp vẽ
các đường nét thông dụng:
Sử dụng gôm tẩy: Phương pháp này cũng giống như việc dùng gôm tẩy các đường nét
trên bề mặt bản vẽ.
Sử dụng ngón tay: Ngón tay thì thường linh hoạt, đồng thời cũng là một loại công cụ
rất tốt, biểu hiện các đường nét trên bề mặt bản vẽ rất tự nhiên.
Phương pháp vẽ thơ: Dùng bút chì hoặc than để vẽ, thích hợp với việc phác hoạ và
định ra giới tuyến của bộ phận tối và bộ phận sáng , vẽ đường biên trên bề mặt bản vẽ.
Phương pháp vẽ nằm bút chì: Khi nghiêng bút hoặc đặt bút nằm để vẽ thì rất dễ tạo ra
được các đường nét vừa nặng vừa nhẹ, vừa hư vừa thực.
Phương pháp vẽ thẳng: Dùng bút chì hoặc than thẳng đứng lên để vẽ. Phương pháp
này thích hợp với việc vẽ bộ phận tối, các đường nét yêu cầu nét bút phải nhỏ và mịn
trên bề mặt bản vẽ.
Quét nhanh hoặc chấm thành đường nét: Phần nhiều là dùng bằng ngón tay. Thường
dùng để vẽ các đường nét nghiêng về hư và điều chỉnh bề mặt bản vẽ.
Phương pháp vẽ bằng cách nâng nhẹ cây bút: Phương pháp này thích hợp với việc
dùng để vẽ ra bộ phận tối và sự phản quang.
2.3. Tính chất của hình khối và đường nét
Hình khối và đường nét là phần cơ bản nhất dùng để phác hoạ. Người mới học phải chú
trọng vào việc luyện tập phác hoạ. Thông qua việc luyện tập, nghiên cứu về giới tuyến
của bộ phận tối và bộ phận sáng, kết hợp.... sẽ giúp cho hoạ sinh nâng cao được năng
lực quan sát, năng lực tư duy và năng lực sáng tạo... Vì thế, yêu cầu chung đối với
người mới học là phải nắm vững những phươn pháp cơ bản, có như vậy thì việc tạo
hình nghệ thuật mới có hiệu quả.


3. Luật xa gần trong hình hoạ (Luật thấu thị)
Do khoảng cách, vị trí có nhiều điểm

khác nhau, nên khi quan sát chúng ta
sẽ có cảm giác gần thì thấy lớn, xa thì
thấy nhỏ và ngược lại, đó được gọi là
thấu thị.

Điểm nhìn: Là quan sát từ mọi góc
độ
Thấu thị nhìn ngang: Là vị trí quan
sát địi hỏi phải có tiêu chuẩn cao.
Trung tâm điểm: Là một điểm ngang,
nằm trực diện với tầm mắt của người
quan sát, hay nói rõ hơn là điểm trung
tâm của việc quan sát.
Thấu thị nhìn dọc: Tức là chỉ cho
đường nối liền giữa trung tâm điểm và
thấu thị nhìn ngang.
3.1. Đường tầm mắt
Đường tầm mắt hay còn gọi là đường chân
trời. Là một đường thẳng nằm ngang với tầm
mắt người nhìn, phân chia mặt đất với bầu trời
hay mặt nước với bầu trời.
Đường tầm mắt có thể thay đổi cao hay thấp
phụ thuộc vào vị trí của người nhìn.
Khi vẽ mẫu cần phải xác định đường tầm mắt
vẽ hình cho đúng.

để


3.2. Điểm tụ

Các đường song song mặt đất
(cạnh hình hộp, hình trụ, đường
tàu…) hướng về chiều sâu, càng
xa càng thu hẹp và cuối cùng tụ
lại ở một điểm trên đường tầm
mắt, đó là điểm tụ.
Các đường song song ở dưới thì chạy theo hướng lên trên đường tầm mắt và ngược lại.
Gần mắt thì lớn, xa mắt thì nhỏ.
Các cạnh xiên khi xa đường chân trời thì xiên hơn, hệ quả là các mặt càng xa đường
chân trời diện tích càng lớn.
4. Độ đậm nhạt, sáng tối trong hình hoạ
Con người nhận biết được thế giới khách quan thông qua con mắt và ánh sáng, ánh
sáng chiếu vào vật thể làm bật hình khối, làm cho vật có màu sắc. Ánh sáng chiếu vào
một hay hai chiều nào đó của vật thể tạo thành các độ đậm nhạt khác nhau làm cho các
vật thể đó nổi hình và khối lên, các chiều khác nhau không nhận được ánh sáng sẽ chìm
trong mảng tối. Tuỳ thuộc vào cấu tạo hình khối, màu sắc và chất của vật mẫu, tuỳ
thuộc vào nguồn sáng mạnh hay yếu mà tương quan cụ thể của vật mẫu thay đổi khác
nhau.
5. Kỹ thuật sử dụng chất liệu thể hiện
5.1. Sử dụng bút chì
Có nhiều kiểu và cách sử dụng bút
khác nhau như: gạch chéo, gạch
thẳng, gạch đan chồng nét lên
nhau, nét nghiêng sang trái hay
phải… tuỳ thuộc khối hình mà cách
nét thích hợp để tạo hiệu quả cho
vẽ. Nét chì khi đánh cũng linh hoạt
nét to, khi nét nhỏ; lúc nét đậm,
nét mờ; khi nét thưa, khi nét
mau… hợp lý trong diễn tả bóng sẽ

khơng gian cho bài vẽ thật sinh
và thể hiện được xúc cảm của người
Sử dụng bút chì mềm 2B, 3B, 4B lõi to vì dễ vẽ, dễ tẩy.

chì

đan
bài
khi
lúc
tạo
động
vẽ.


5.2. Sử dụng than vẽ
Sau quá trình dùng bút chì đã quen người vẽ sẽ chuyển sang dùng than. Lấy cành liễu,
dâu, dâm bụt, xoan đốt thành than. Ba loại cành trên mềm, phác hình, đánh bóng tốt,
cành xon rắn dùng để vẽ hình được cụ thể.
5.3. Sử dụng phấn màu, sáp màu
5.4. Xây dựng bố cục bài vẽ
Bố cục là vấn đề quan trọng
nhất mà người mới học cần phải
chuẩn bị tốt khi vẽ. Bố cục có
thích hợp hay khơng, nó có ảnh
hưởng trực tiếp đến đối tượng
được vẽ. Quy luật của bố cục là
chủ thể cần phải đột phá, kích
thước lớn hay nhỏ cần phải
thích hợp, khơng gian hai bên

phải bằng nhau.

6. Thực hành vẽ khối cơ bản
6.1. Vẽ khối lập phương, khối tam giác, khối cầu


a) Khối lập phương
Tất cả các hình thể lập phương bất
luận là đơn giản hay phức tạp
cũng đều do sáu phương hướng
khác nhau kết hợp với nhau tạo
thành là trước - sau, trên - dưới,
phải – trái.
Các bước tiến hành:
1.Quan sát độ nghiêng cơ bản bên
ngoài của vật thể, sau đó dùng các
nét ngắn nhưng thẳng để định ra
vị trí bên dưới, trái phải, trước sau,
tỷ lệ và bố cục cơ bản.
2. Vẽ ra độ sáng tối, bắt đầu từ giới
tuyến của sự sáng tối và nhẹ nhàng
tạo ra kết cấu cảm giác có nhiều
tầng lớp.
3. Thơng qua việc quan sát để vẽ ra
mặt tối, mặt sáng và mặt xám, đồng
thời tiến hành đi sâu vào việc khắc
hoạ, chủ yếu là các đường nét xung
quanh và giới tuyến của bộ phận
tối và bộ phận sáng.
4. Từng bước tiến hành so sánh và

phân tích độ nghiêng cơ bản, thấu
thị, tỷ lệ, sắc điệu. Chú ý, phải tạo
cho được bề mặt bản vẽ có cảm
giác có khơng gian, tầng lớp.


b) Khối tam giác:
Các bước tiến hành:
1. Xác định độ cao và độ rộng cơ bản của
vật thế có hình chóp bốn mặt,
đồng thời vẽ ra kết cấu, độ nghiêng bên
trong và độ nghiêng bên ngồi.
2. vẽ ra hình cơ bản bắt đầu từ giới tuyến
của bộ phận tối và bộ phận sáng để vẽ
ra độ sáng tối trên bề mặt bản vẽ.
3. Tiếp tục từ giới tuyến của bộ phận tối
và bộ phận sáng để tiến hành từng bước
tạo hình cơ bản, chú ý đến vật thể và
bố cục.

c) Khối cầu:


Hình cầu là do các đường nét gấp khúc nhưng cần bằng tạo thành.
Các bước tiến hành:
1. Dùng các đường nét thẳng để vẽ ra kích
thước.
2. Tìm ra giới tính của bộ phận tối và bộ
phận sáng.
3. Vẽ bóng phản quang. Tiến hành so sánh.

4. Tiến hành đi sâu vào việc khắc hoạ,
chú ý phải phân biệt cho được mặt sáng,
mặt tối và mặt xám, các đường nét trên
bề mặt bản vẽ phải sinh động.


6.2. Vẽ các khối phức hợp (biến thể từ khối cơ bản)
Phải hiểu rõ hình cơ bản của từng loại hình một,
sau đó tiến hành xem xét sự biến hố của các
mối quan hệ khác như kết cấu, tỷ lệ, không
gian....
Các bước tiến hành:
1. Dùng các đường nét thẳng dài để khái
qt hình đặc trưng của chỉnh thể, sau đó
tiến hành vẽ ra độ nghiêng cơ bản của đại
thể.
2. Căn cứ vào các mối quan hệ củav ật thể để
vẽ ra giới tuyến của bộ phận tối và bộ
phận sáng.
3. Tiến hành nghiên cứu và phân tích quan
hệ thấu thị và kết cấu hình thể, đồng thời
tiến hành đi sâu vào việc khắc hoạ.
4. Cuối cùng là tiến hành so sánh giữa mặt
tối này với mặt tối kia, mặt sáng này với
mặt sáng kia, mặt trước này với mặt trước
kia.... để bề mặt của bản vẽ tạo thành một
thể thống nhất.


Chương 2: Tỷ lệ và phương pháp phác hoạ cơ thể

1. Tỷ lệ - Phương pháp phác hoạ khuôn mặt
Thân thể người được chia làm 5 bộ phận lớn: Đầu, cổ, thân, chi trên và chi dưới.
Đầu phần ra: Sọ và mặt
Thân phân ra: Ngực, bụng, lưng, eo
Chi trên phân ra: vai, bắp tay, khuỷu tay, cẳng tay, cổ tay, bàn tay….
Chi dưới phân ra: hông, đùi, đầu gối, cẳng chân, mắt cá chân, bàn chân…
Theo tiêu chuẩn chung về tỷ lệ chuẩn của người Châu Á, có chiều dài toàn thân
khoảng 7,5 đầu. Đầu thứ nhất từ đỉnh đầu đế cằm, đầu thứ hai từ cằm đến đầu ngực,
đầu thứ 3 từ đầu ngực đến rốn, đầu thứ 4 từ rốn đến hết bộ phận sinh dục ( đáy chậu).
Từ đáy chậu đến qua khớp đầu gối là hai đầu, dưới khớp gối đến gót chân khoảng 1,5
đầu. Đây chỉ là tỷ lệ ước lượng chung, nhưng khi vẽ trên từng người mẫu cụ thể tỷ lệ
này sẽ thay đổi, nên việc quan sát, đo đạc trong quá trình vẽ là điều quan trọng và cần
thiết đối với người học.
1.1. Tỷ lệ chuẩn khn mặt
Mặt người nhìn chính diện, chia làm 3 phần:
Phần thứ nhất: từ đỉnh đầu xuống đến điểm cao nhất của lông mày
Phần thứ 2: Từ lông mày xuống đến hết chiều dài mũi.
Phần thứ 3: Từ nhân trung đến hết cằm. Trong đó nhân trung chiếm 1/3 độ dài.
Nhân trung là khoảng nối từ mũi xuống môi trên. Đường phân chia môi trên và môi
dưới chính là đường chia đơi phần thứ 3 này thành 2 phần bằng nhau.


1.2.

Phương pháp phác hoạ khn mặt
- Vẽ khn mặt chính diện

 Vẽ khn mặt các góc độ khác nhau

2.Thực hành vẽ tượng chân dung thiếu nữ

3. Tỷ lệ - Phương pháp phác hoạ cơ thể người
3.1. Tỷ lệ chuẩn cơ thể


3.2. Phương pháp phác hoạ cơ thể nam và nữ

4.Thực hành vẽ tượng người toàn thân