sáng kiến kinh nghiệm giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục đề tài một số biện pháp giúp trẻ 5 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non sao mai

Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai

I. Phần mở đầu
1. Lý do chọn đề tài
Giáo dục mầm non là hệ thống mắt xích đầu tiên trong hệ thống giáo dục
quốc dân. Mục tiêu của giáo dục Mầm non là giúp trẻ phát triển toàn diện, hình
thành cho trẻ những cơ sở ban đầu của nhân cách con người mới xã hội chủ
nghĩa, tạo điều kiện cho trẻ có nhiều cơ hội lĩnh hội kiến thức để áp dụng những
kiến thức đã tiếp thu vào thực tiễn cuộc sống của trẻ. Ngày nay để bước kịp với
xu thế phát triển chung của thời đại và để đáp ứng được nhu cầu chuyển mình
của đất nước thì ngành học Mầm non càng phải phấn đấu nâng cao chất lượng
giáo dục trẻ cho phù hợp theo sự phát triển của nền kinh tế – xã hội. Đó chính là
tạo ra những lớp người vừa có trí thức, có lịng u q hương đất nước, vừa biết
u cái đẹp, giàu ước mơ và sáng tạo, những phẩm chất này cần hình thành cho
trẻ từ những năm đầu đời, hình thành cho trẻ qua sự cảm nhận những âm điệu,
vần thơ, câu chuyện. Văn học nghệ thuật mà đặc biệt là thơ, truyện chính là
phương tiện quan trọng góp phần hình thành nhân cách cho trẻ một cách tồn
diện về cả (Đức – Trí – Thể – Mĩ).
Với quan điểm ấy, bằng nhiều hình thức thơng qua các mơn học và các hoạt
động, giáo dục mầm non đã góp phần xây dựng và giáo dục con người mới ở lứa
tuổi cịn thơ. Mà trong đó làm quen với văn học là một mơn học chiếm một vị trí
vơ cùng quan trọng. Nó khơng chỉ giúp trẻ phát triển về mặt thẩm mĩ mà cịn
kích thích trí tưởng tượng sáng tạo của trẻ. Trẻ được cảm nhận, đồng điệu với
niềm vui, nỗi buồn của những nhân vật trong truyện, cảm nhận được vẻ đẹp thiên
nhiên qua các tác phẩm thơ, ca dao, tục ngữ… Nó cịn góp phần tích cực giúp trẻ
hình thành và phát triển kỹ năng, lời nói trong các hoạt động đời sống, mở rộng
hiểu biết của trẻ về thế giới xung quanh, giáo dục đạo đức thẩm mỹ thông qua
các tác phẩm văn học. Mặt khác thực hiện giảng dạy tốt bộ môn làm quen với

Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh

Trường Mầm non Sao Mai
1


Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai

văn học còn là điều kiện thuận lợi, tạo tiền đề cho trẻ học tốt môn văn học sau
này khi học phổ thông.
Thế nhưng không phải lúc nào giáo viên cũng làm cho trẻ hứng thú với hoạt động
này ở một số câu truyện dài khơng có kịch tính trẻ thường khó khăn trong việc
nhớ nội dung câu truyện, hoặc nói chuyện riêng, khơng nghe hết câu truyện. Tại
đơn vị Tôi đang công tác đa số trẻ quê ở Quảng Nam trẻ cịn nói ngọng. Bên cạnh
đó cũng có một số truyện giáo viên khó chuyển thể sang kịch bản sân khấu, các
học liệu cho trẻ sử dụng trong hoạt động này cịn ít dẫn đến kết quả giờ học chưa
cao. Thực tế trong giảng dạy tác phẩm văn học cho trẻ 5-6 tuổi trong trường hiện
nay, còn nhiều vấn đề cần khắc phục như: Sự am hiểu tác phẩm văn học của giáo
viên, lối dẫn dắt lôi cuốn trẻ, diễn cảm tác phẩm, minh họa nhân vật trong tác
phẩm…Địi hỏi giáo viên phải có trình độ chun môn cao, sáng tạo, năng động
trong giảng dạy để trẻ đạt được kết quả tốt nhất khi làm quen với tác phẩm văn
học.
Từ đó trong suy nghĩ của tơi ln đặt ra những câu hỏi: “Tại sao trẻ chưa
hứng thú với hoạt động làm quen văn học?”, “Làm thế nào để giúp trẻ học tốt
môn làm quen văn học? ”…
Để trả lời cho những câu hỏi này, tôi đã chọn đề tài “ Một số biện pháp giúp
trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường Mầm non Sao Mai” để
nghiên cứu và áp dụng cho trẻ 5 - 6 tuổi học tốt hơn môn làm quen văn học. Đó
cũng là lí do tơi chọn đề tài này nghiên cứu.
2.Mục tiêu nhiệm vụ của đề tài:
Đề tài được thực hiện với mục tiêu đặt ra là:
Giúp trẻ 5 – 6 tuổi biết thể hiện sự biểu cảm, những hình tượng con vật con

người, bức tranh được vẽ nên ngơn ngữ.

Giáo viên: Nguyễn Hồi Thanh

Trường Mầm non Sao Mai
2


Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai

Phát triển nhận thức, thẩm mỹ của trẻ thơng qua lời nói và hành động, sự
biểu cảm của cơ. Mặt khác trẻ cịn biết thể hiện, cử chỉ hành động của mình qua
từng nhân vật của tác phẩm văn học.
Rèn luyện và phát triển ngôn ngữ mạch lạc, phát triển khả năng nghe, hiểu
ngơn ngữ và hình ảnh nội dung thông qua tác phẩm văn học.
Trẻ bộc lộ được tình cảm của mình trước các nhân vật, rèn khả năng đọc, kể
diễn cảm, luyện tập để phát âm đúng tất cả các từ trong tiếng Việt, kể cả các từ
khó. Phát triển khả năng ghi nhớ, tăng khả năng cảm thụ. Hoạt động làm quen
văn học sẽ rất hứng thú, gây sự quan sát chú ý của trẻ.
Trẻ được củng cố lại tác phẩm, ghi nhớ tác phẩm tốt hơn, giáo dục lòng yêu
con người, yêu quê hương đất nước.
Tạo cơ hội cho trẻ có thể thể hiện vai chơi của mình thơng qua các tác phẩm
văn học, cũng tạo cơ hội cho trẻ học tốt hơn, tự tin hơn trong giao tiếp.
Đề tài được thực hiện với nhiệm vụ đặt ra là:
Tìm hiểu về khả nhận thức của trẻ khi tiếp xúc và học các tác phẩm thông
qua hoạt động làm quen văn học.
Xây dựng kế hoạch giảng dạy và lựa chọn phương pháp tổ chức hoạt động
làm quen với văn học có hiệu quả, sát với thực tế để phù hợp với tình hình của trẻ
trong lớp, lựa chọn đề tài phù hợp giúp trẻ hứng thú khi tham gia.Trẻ được làm
quen tác phẩm văn học vừa sức kích thích sự suy nghĩ, sáng tạo và trẻ sẽ hứng

thú tham gia hoạt động. Nắm vững hoạt động chủ đạo của trẻ là vui chơi để xây
dựng và tổ chức cho trẻ làm quen với văn học thơng qua một trị chơi.
Nghiên cứu kĩ tác phẩm, đọc diễn cảm và sử dụng các phương tiện trong
hoạt động làm quen văn học.
Tạo môi trường văn học để tác phẩm văn học tiếp xúc với trẻ, vừa làm quen
được tác phẩm mới, mà trẻ lại củng cố được tác phẩm đã được học.
Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh

Trường Mầm non Sao Mai
3


Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai

Phối hợp với phụ huynh chặt chẽ để rèn thêm kiến thức cho trẻ và quyên
góp được đồ dùng nguyên liệu để giúp tiết học phong phú, sinh động và có hiệu
quả.
Tự học tập và tìm tài liệu cũng như học hỏi kinh nghiệm của đồng nghiệp để
nâng cao trình độ chun mơn.
Lồng ghép mơn Làm quen văn học ở các môn học khác, trong các hoạt động
và làm quen các tác phẩm văn học ở mọi lúc mọi nơi.
3. Đối tượng nghiên cứu:
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là: Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học
tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai.
4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu:
Nghiên cứu trong khuôn khổ: Một số biện pháp giúp trẻ học tốt môn
làm quen văn học. Đối tượng khảo sát: Trẻ 5 - 6 tuổi trường Mầm non Sao Mai.
Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 9 năm 2016 đến tháng 2 năm 2017 (năm
học 2016 - 2017)
5. Phương pháp nghiên cứu:

Để thực hiện tốt các biện pháp giúp trẻ học tốt môn làm quen văn học tôi đã
sử dụng một số phương pháp sau:
a. Nhóm phương pháp lý luận:
Dựa trên quan điểm “ Mẫu giáo tốt mở đầu cho nền giáo dục tốt”. Dựa vào
đường lối giáo dục của Đảng, Nhà nước. Việc đổi mới giáo dục Mầm non, luôn
luôn làm theo lời dạy của Bác Hồ “ Làm Mẫu giáo tức là thay mẹ dạy trẻ. Muốn
làm được thế thì phải yêu trẻ. Các cháu nhỏ hay quấy, phải bền bỉ, chịu khó mới
ni dạy được các cháu. Dạy trẻ cũng như trồng cây non, trồng cây non được tốt
thì sau này cây lên tốt, dạy trẻ tốt thì sau này các cháu làm người tốt. Đối với trẻ
Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh

Trường Mầm non Sao Mai
4


Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai

phải dạy như thế nào cho các cháu biết đoàn kết, ham học, ham làm, sao cho các
cháu vẫn giữ được tính chất trẻ con. Phải làm sao cho các cháu có tính kỹ thuật
nhưng vẫn vui vẻ, hoạt bát chứ không khúm lúm, đặt đâu ngồi đấy”.
b. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Phương pháp điều tra, Phương
pháp tổng hợp, phương pháp khảo nghiệm, thực nghiệm.
Phương pháp điều tra: Đối với phương pháp này đã giúp tôi khảo sát mứ độ
nhận thức của trẻ đối với mơn văn học, từ đó xác định được các mục tiêu biện
pháp cụ thể phù hợp với khả năng của trẻ.
Phương pháp tổng hợp: Sau khi có đầy đủ các luận chứng của đề tài đã thu
thập được, tôi tiến hành tổng hợp nội dung và đề xuất một số biện pháp có tính
khả thi về việc giúp trẻ học tốt môn văn học,…
Một số phương pháp khác như: Phương pháp nghiên cứu tài liệu, phương
pháp trải nghiệm thực tế.

II. Phần nội dung:
1. Cơ sở lý luận:
Nhà văn M.Goócki định nghĩa “Văn học là nghệ thuật ngơn từ” chính là đã
chỉ rõ ngôn từ là chất liệu xây dựng lên hình tượng văn học. Chất liệu ngơn từ là
“kho vơ tận về âm thanh, bức tranh khái niệm” (nhà nghiên cứu phê bình văn học
Nga Biêlinxki).
Văn học là mơn rất quan trọng đối với trẻ mầm non, là phương tiện phát
triển ngơn ngữ cho trẻ có đủ vốn từ để nói năng lưu lốt, diễn đạt gãy gọn biết sữ
dụng từ đúng lúc, đúng chỗ, không những thế mà việc dạy trẻ làm quen với
những từ ngữ nghệ thuật như từ tượng hình, từ tượng thanh giúp trẻ phát triển trí
tưởng tượng, óc quan sát, khả năng tư duy độc lập trong suy nghĩ. Xuất phát từ
những vai trò cụ thể đó cho nên hoạt động dạy trẻ làm quen với văn học là môn
học không thể thiếu trong trương trình chăm sóc giáo dục trẻ. Ví vậy việc nâng
Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh

Trường Mầm non Sao Mai
5


Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai

cao chất lượng dạy trẻ làm quen với tác phẩm văn học là vấn đề quan trọng trong
đỗi mới hình thức tổ chức giáo dục mầm non.
Mỗi đứa trẻ có một đặc điểm tâm sinh lý khác nhau, khơng có những đứa
trẻ giống nhau hồn tồn. Mỗi trẻ có một năng lực nhận thức khác nhau. Chính vì
thế cho trẻ làm quen với văn học là rất quan trọng, thông qua các bài thơ câu
chuyện trẻ phân biệt được các lời hay lẻ phải, biết được người tốt, việc tốt, qua đó
trẻ học được những tấm gương tốt hay rút ra những bài học bổ ích trong các câu
chuyện.
Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học là làm quen với tác phẩm nghệ

thuật. Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học là thực hiện nhiệm vụ trọng tâm
của ngành học mầm non đó là lĩnh vực phát triển ngôn ngữ - giáo dục nghệ
thuật. Vậy thế nào là cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học? Từ những vẻ đẹp
nhỏ nhặt hàng ngày qua cư xử mang tình người mà nảy sinh ra những hành động
cao thượng, tính cách nhân ái. Những tác phẩm văn học cho trẻ mầm non có ảnh
hưởng lớn đến việc giáo dục và phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Những hình tượng
tươi sáng, những bức tranh giàu chất thơ của thiên nhiên được vẽ lên trong tác
phẩm, nhạc điệu của những vần thơ, tính chuẩn xác biểu cảm của ngơn ngữ được
các cháu yêu thích. Cảm nhận được vẻ đẹp của ngơn ngữ từ đó trẻ ghi nhớ và
hứng thú đọc và kể lại câu truyện, câu thơ từ đó vốn từ ngữ tăng lên, ngôn ngữ
của trẻ trở lên phong phú, tích cực. Tình u ngơn ngữ của trẻ cần được giáo dục
ngay từ thời ấu thơ, trẻ sẽ mang tới trường phổ thông và mai sau các cháu sẽ
thêm yêu văn học nước nhà. Như ca dao có câu “ Uốn cây từ thuở còn non, dạy
con từ thuở con còn bé thơ”
Trẻ cảm nhận được những vẻ đẹp của ngôn ngữ: Sự trầm bổng của nhịp
điệu, sắc thái tình cảm của giọng nói, những khả năng gợi thanh, gợi hình ảnh,
màu sắc, cảm xúc… trong các tác phẩm văn chương. Để từ đó, trẻ cũng có khả
năng sử dụng được những khả năng này của ngôn ngữ trong khi diễn đạt, giao
Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh

Trường Mầm non Sao Mai
6


Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai

tiếp. Làm quen với tác phẩm văn học giúp khơi gợi ở trẻ sự rung động, hứng thú
và có ấn tượng với hình tượng nghệ thuật, cái hay, cái đẹp của tác phẩm. Trẻ
được thể hiện sự sáng tạo khi đọc kể theo trí tưởng tượng của mình. Cho trẻ làm
quen với tác phẩm văn học góp phần mở rộng, phát triển nhận thức, giáo dục

đạo đức, giáo dục thẩm mĩ, phát triển ngôn ngữ và phát triển ở trẻ sự húng thú
với các hoạt động đọc thơ, kể truyện, đóng kịch…
Là giáo viên mầm non tiếp cận với chương trình giáo dục mầm non mới,
bản thân tơi thấy cần phát huy khả năng sáng tạo trong cách truyền thụ kiến thức
cho trẻ, nhất là môn Làm quen tác phẩm văn học, từ đó giúp trẻ cảm nhận tác
phẩm đó một cách tích cực hơn, lồng ghép giáo dục trẻ thơng qua nội dung tác
phẩm văn học đó hiệu quả hơn.
2.Thực trạng vấn đề nghiên cứu:
Trước tiên phải nói đến thực trạng tại lớp lá 1 Trường Mầm non Sao Mai.
Độ tuổi trẻ đồng đều, đa số trẻ ngoan, chăm học, đi học đều, nhà trường và cha
mẹ học sinh cũng quan tâm mua sắm đồ dùng phục vụ học tập cho trẻ. Tận dụng
được nhiều nguyên vật liệu phế thải để làm đồ dùng ngộ nghĩnh. Số lượng đồ
dùng đồ chơi do các công ty sản xuất để phục vụ cho môn làm quen văn học
phong phú, đa dạng, đẹp mắt. Bản thân tôi là người rất thích mơn văn học, ln
nhiệt tình, chịu khó tìm tịi, lắng nghe góp ý của Ban Giám Hiệu học hỏi chuyên
môn và các đồng nghiệp trên thực tế cũng như lý thuyết đó là một thuận lợi rất
lớn.
Qua thực hiện chun đề, cùng nhiều năm trong nghề, tơi đã tích góp được
nhiều kinh nghiệm, nắm chắc phương pháp bộ mơn, yêu cầu đối với từng thể
loại, từng độ tuổi. Qua các biện pháp sư phạm nhằm giúp trẻ học tốt môn làm
quen với văn học này giáo viên linh hoạt, sáng tạo sẽ phát huy tích tích cực, chủ
động của trẻ đi đúng với các tiêu chí mà nền giáo dục mầm non đặt ra là: Lấy trẻ

Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh

Trường Mầm non Sao Mai
7


Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai

làm trọng tâm, trẻ được tiếp thu theo hướng tích cực ở mọi lúc mọi nơi, chú ý đến
sự phát triển cá nhân, giáo dục gắn liền với thực tế cuộc sống.
Bản thân tơi là người rất thích mơn văn học, ln nhiệt tình, chịu khó tìm
tịi, lắng nghe góp ý của Ban Giám Hiệu học hỏi chuyên môn và các đồng nghiệp
trên thực tế cũng như lý thuyết.
Có sự quan tâm của Ban Giám Hiệu, sự nhiệt tình giúp đỡ của chun mơn,
đồng nghiệp và phụ huynh học sinh.
Phụ huynh quan tâm tới con em, phối kết hợp với nhà trường trong q trình
chăm sóc, ni dạy trẻ.
Chất lượng trẻ 5 - 6 tuổi làm quen văn học được thể hiện qua số liệu khảo
sát đầu năm như sau:

Đối tượng

Nội dung

khảo sát

khảo sát

Học sinh
5- 6 tuổi
(Tổng số: 38
trẻ)

Ngơn ngữ
mạch lạc

Số trẻ đạt

Tốt

Khá

11/38

17/38

Trung bình
10/38

Thuộc và kể
được nội dung

13/38

15/38

10/38

15/38

15/38

8/38

15/38

13/38

10/38

câu chuyện
Phát triển nhận
thức
Phát triển thẩm
mỹ

Bên cạnh đó thì tơi vẫn gặp khó khăn như 94,6% trẻ đều là con em nơng dân
nên ít được sự quan tâm, chăm sóc, bồi dưỡng của bố mẹ, trẻ còn nhút nhát, khả
năng nhận thức cịn kém cơng tác phối kết hợp của giáo viên với phụ huynh trong
Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh

Trường Mầm non Sao Mai
8


Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai

việc cho trẻ làm quen với văn học cịn có nhiều hạn chế. Cơ sở vật chất khơng
đảm bảo, chưa đáp ứng được 50% yêu cầu của ngành, lớp học không đúng quy
cách của lớp mẫu giáo, không có nhà vệ sinh, chỗ cất đồ dùng đồ chơi không
đảm bảo vệ sinh, đồ dùng phục vụ môn văn học còn hạn chế nên việc học tập của
các cháu chưa đảm bảo. Khi làm đồ dùng đồ chơi, giáo viên hạn chế về năng
khiếu thẩm mỹ. Trong lớp còn một số trẻ học yếu nên việc nhận thức còn hạn
chế.
Trang thiết bị dạy học của nhà trường còn thiếu thốn: ví dụ như nhà trường
chưa có máy chiếu hoặc ti vi màn hình lớn để kết nối với máy tính để áp dụng
cơng nghệ thơng tin vào trong tiết dạy.
Đa số giáo viên nắm vững nội dung, phương pháp và chương trình dạy song

việc vận dụng các phương pháp, thủ pháp vào trong các tiết học để các tiết học
đạt hiệu quả còn chưa cao, nhiều giáo viên đã chú ý làm thế nào để nâng cao chất
lượng của giờ học nhưng do một số yếu tố chủ quan và khách quan nên kết quả
dạy tiết học còn ở nhiều mức độ khác nhau, có cơ giáo có khả năng về vẽ tranh
nhưng khả năng về ngôn ngữ và năng khiếu sư phạm lại cịn hạn chế
Ví dụ: Cơ Trần Thị Phương là một giáo viên trẻ năng nổ, sáng tạo. Biết tự
mình thiết kế một giáo án điện tử và vẽ tranh. Nhưng do cô là người Quảng Nam
nên giọng đọc rất khó nghe, giọng đọc khơng truyền cảm nên trẻ không hứng thú.
Và do chưa sử dụng tốt sắc thái tình cảm của giọng nói, sự trầm bổng của nhịp
điệu nên các tác phẩm văn chương chưa khai thác hết được vẻ đẹp của nó.
Trẻ phát triển không đều, một số trẻ nhút nhát, và một số trẻ thể hiện tác
phẩm văn học qua hình thức học thuộc lòng chứ chưa biết ngắt nhịp, chưa biết
thể hiện được ngơn ngữ biểu cảm, hình tượng trong khi thể hiện các tác phẩm văn
học.
Công tác phối kết hợp của giáo viên với phụ huynh trong việc cho trẻ làm
quen với văn học cịn có nhiều hạn chế.
Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh

Trường Mầm non Sao Mai
9


Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai

Vốn từ của trẻ còn nghèo, khả năng chú ý, ghi nhớ và khả năng diễn đạt của
trẻ còn hạn chế.
Trẻ chưa biết cách đọc thơ diễn cảm, kể truyện diễn cảm, khả năng nhập vai
các nhân vật cịn chậm, lóng ngóng, chưa tích cực sáng tạo, hóa thân thành các
nhân vật theo nội dung truyện, hầu như trẻ chưa hứng thú với việc kể truyện sáng
tạo. Trẻ mới vào đầu năm học nên một số trẻ còn nhút nhát chưa phát huy hết

năng lực của trẻ. Trẻ nói ngọng theo miền nhiều hầu như trẻ khơng phát âm được
âm “n” ví dụ: Quả “na” thì trẻ đọc thành quả “la”. “Trời nắng” thì đọc thành “trời
lắng”…
Các học liệu cho trẻ sử dụng trong hoạt động làm quen với văn học cịn ít,
chưa phong phú, đa dạng.
Từ những gì tích lũy, học hỏi được, qua những kinh nghiệm thực tế vận
dụng nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức cho trẻ làm quen với tác phẩm
văn học qua 3 năm giảng dạy, cộng với việc nhìn nhận rõ thực trạng khách quan
và chủ quan, chỉ rõ ra các ngun nhân chính dẫn đến thực trạng đó. Nên một số
biện pháp sư phạm giúp trẻ học tốt môn làm quen văn học mà tơi đưa ra sẽ có
những biện pháp cụ thể để giải quyết từng nguyên nhân cụ thể để việc tổ chức
hoạt động làm quen với văn học cho trẻ 5-6 tuổi thực hiện tốt hơn.
Chưa có sự đầu tư về đồ dùng, phương tiện, đồ dùng trực quan để trẻ cảm
nhận tác phẩm văn học một cách dễ hiểu nhất, chưa có sự nghiên cứu, phân tích
kĩ các tác phẩm văn học. Do đặc thù của trường là bán trú nên thời gian để làm
đồ dùng, đồ chơi cho trẻ còn hạn chế.
3. Nội dung và hình thức các giải pháp, biện pháp:
a. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp:
Lựa chọn đề tài phù hợp với khả năng nhận thức của trẻ giúp trẻ lĩnh hội
kiến thức tốt hơn, phát triển khả năng ngôn ngữ mạch lạc, phát triển được vốn từ
Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh

Trường Mầm non Sao Mai
10


Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai

và khắc sâu tác phẩm văn học vào trong trí nhớ. Trẻ sẽ khơng cảm thấy q khó
khăn trong việc lĩnh hội, từ đó tập trung chú ý hơn. Trẻ hứng thú giúp các trẻ có

sự phát triển đồng đều.
Hình tượng trực quan rất quan trọng với trẻ, với trẻ thơ lời nói cụ thể và có
hình ảnh trực quan minh họa của giáo viên giúp trẻ cảm nhận tác phẩm một cách
dễ hiểu nhất. Khi lựa chọn giải pháp này trẻ sẽ hứng thú, chú ý quan sát, lắng
nghe cô đọc và sử dụng đồ dùng. Nếu sử dụng biện pháp này thành cơng cịn rèn
cho trẻ có giọng đọc, kể lưu lốt, biết luyến láy, đúng giọng điệu, ngữ điệu ngắt
giọng, cường độ. Giúp trẻ cảm thụ được tác phẩm văn học .
Cô cần biết lồng ghép kiến thức văn học vào các bộ môn và các hoạt động,
nhằm củng cố kiến thức đã học, đồng thời luyện khả năng phát âm, cách diễn đạt
cho trẻ. Hơn nữa, tích hợp với các mơn học khác sẽ làm cho tiết học trở nên sôi
động, hấp dẫn và tránh đi sự nhàm chán, tẻ nhạt đối với trẻ .Biện pháp đó giúp trẻ
ghi nhớ các tác phẩm văn học, trẻ sẽ nhớ lâu vì được nhắc lại ở các môn học
khác, các hoạt động khác. Sử dụng tốt biện pháp này giúp tiết học lôi cuốn, phát
triển ngôn ngữ và ghi nhớ tác phẩm.
Đây là biện pháp quan trọng giúp giáo viên sưu tầm tranh ảnh, nội dung
truyện, giúp trẻ có điều kiện tiếp cận với tác phẩm từ đó trẻ thích đọc truyện hơn.
Khi sử dụng giải pháp này trẻ được tiếp xúc với với các tác phẩm ở tường, góc
truyện thơ và góc chủ đề, trẻ sẽ có điều kiện tiếp cận nhiều hơn làm khắc sâu
hình tượng và ghi nhớ tác phẩm văn học.
Qua biện pháp này giúp trẻ hiểu những bài thơ, câu truyện, cần cung cấp cho
trẻ một cách dễ dàng hơn vì có sự phối hợp của phụ huynh. Biện pháp này giúp
phụ huynh biết con mình đang được học chủ đề gì, có thể rèn thêm ở nhà, từ đó
chất lượng được nâng cao. Ngồi ra biện pháp này cịn giúp trẻ học mọi lúc mọi
nơi, góp nguyên vật liệu, quyên góp đồ dùng cho tiết dạy sinh động, phong phú
hơn. Nếu thực hiện tốt với những tác phẩm văn học khó có thể nhờ cha mẹ học
Giáo viên: Nguyễn Hồi Thanh

Trường Mầm non Sao Mai
11

Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai

sinh cho con em mình tìm hiểu thêm ở nhà và củng cố được kiến thức trẻ được
học trên lớp.
b. Nội dung và cách thực hiện giải pháp, biện pháp:
Xác định rõ mục tiêu chăm sóc giáo dục trẻ là quan trọng hàng đầu nên tôi
luôn chú trọng vào nội dung cách thức để thực hiện nghiên cứu cũng như tìm
hiểu để nâng cao trình độ, cụ thể là môn làm quen văn học tại trường mầm non
Sao Mai.
- Biện pháp 1: Xây dựng kế hoạch, lựa chọn phương pháp tổ chức hoạt
động phù hợp cho trẻ làm quen với văn học:
Như chúng ta đã biết: Sự phát triển tâm lý của trẻ phụ thuộc vào sự phát
triển ngơn ngữ và trí tuệ của trẻ chỉ phát triển hồn thiện khi trẻ lĩnh hội được
ngơn ngữ. Do dó, việc phát triển ngôn ngữ, giúp trẻ phát âm đúng rất là quan
trọng. Điều đó cho chúng ta thấy rằng cần phát triển ngôn ngữ đúng lúc, phù hợp
với từng lứa tuổi. Môi trường ngôn ngữ là điều kiện không thể thiếu được và
khơng đâu khác, Trường Mầm Non chính là nơi tổ chức mơi trường giao tiếp tích
cực giúp cho ngôn ngữ của trẻ phát triển tốt hơn.
Ngay từ đầu năm học tôi xác định khă năng nhận thức của trẻ trong lớp phân
loại theo từng nhóm. Đối với trẻ, tuy cùng độ tuổi nhưng sự phát triển tâm sinh lý
trẻ sẽ khơng đồng đều, có cháu thì nhanh nhẹn, hoạt bát, nói năng lưu lốt và tiếp
thu nhanh. Trái lại, có trẻ trong giao tiếp nói năng chưa biết diễn đạt ý nghĩ của
mình rõ ràng bằng ngơn ngữ, thể hiện chưa trọn câu, trọn nghĩa. Do vậy, địi hỏi
cơ giáo phải hiểu được đặc điểm tâm lý từng trẻ. Từ đó xây dựng kế hoạch và lựa
chọn những biện pháp hướng dẫn, rèn luyện, đề tài sao cho phù hợp với từng đối
tượng. Tôi xây dựng kế hoạch theo ngày, tuần , tháng mục đích để theo dõi sự
phát triển và khả năng lĩnh hội kiến thức của trẻ.
Ví dụ : Với những trẻ thơng minh nhanh nhẹn, chỉ bằng lời nói, câu đố, câu
hỏi gợi mở hoặc hình ảnh trên màn hình trẻ đã hiểu ra. Nhưng đối với trẻ chậm

Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh

Trường Mầm non Sao Mai
12


Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai

chạp, nhút nhát, cô cần chuẩn bị những câu hỏi ngắn gọn, đơn giản, dễ hiểu và
dành nhiều thời gian quan tâm đến trẻ hơn. Đặc biệt chú ý đến việc sửa sai đối
với những trẻ nói ngọng, nói lắp.
Ví dụ: Có trẻ hay sai dấu ngã nói thành dấu hỏi (“Mũ” nói thành “mủ”- “cái
mủ”).
“Sữa” trẻ nói thành “sửa” – ( uống sửa). Lại có trẻ hay ngọng nguyên âm: L
phát âm thành N, S phát âm thành X…. Cơ có thể sửa tật của trẻ bằng cách: cơ
phát âm câu mẫu nhiều lần những câu có chứa thanh nguyên âm hay phụ âm đầu
mà trẻ hay sai, trẻ thực hành nói theo mẫu của cơ. Cho trẻ phát âm những từ nói
về đồ vật, cảnh vật, con vật v.v….có chứa những âm liên quan đến lỗi của trẻ
như: cái mũ, bé ngã, lá xanh, con sâu.

Bé chơi “Dung dăng dung dẻ”
Với những trẻ nói năng khơng lưu lốt, một phần do đặc điểm cá tính,
nhưng một phần có lẽ cũng vì vốn từ của trẻ cịn nghèo. Với những trẻ này, cô
nên rèn luyện và cung cấp vốn từ cho trẻ bằng cách tạo cơ hội cho trẻ được giao
tiếp nhiều với cô, với bạn như: Thường xuyên cho trẻ được trả lời những câu hỏi
từ đơn giản đến phức tạp của cô trong giờ học, giờ chơi. Bên cạnh đó cần tạo tình
huống và điều kiện cho trẻ được giao tiếp với bạn thông qua hoạt động vui chơi,

Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh

Trường Mầm non Sao Mai
13


Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai

học tập, qua trò chơi phân vai, vận động, dân gian … từ đây trẻ sẽ nghe bạn đọc,
cô đọc và đọc theo. Như vậy sẽ giảm đi phần nào những lời nói ngọng.
Đối với những trẻ hiếu động, nghịch ngợm, ít chú ý, cơ cần có biện pháp thu
hút sự chú ý của trẻ bằng cách hướng trẻ vào những câu hỏi kích thích trẻ trả lời,
sử dụng cơng nghệ thơng tin, tranh ảnh, mơ hình lơi cuốn sự hấp dẫn, chú ý của
trẻ, Với cử chỉ âu yếm nhẹ nhàng, lời nói ân cần động viên khen ngợi khéo léo,
kịp thời sẽ giúp trẻ cố gắng vươn lên trong học tập.
- Biện pháp 2: Sử dụng phương tiện trực quan tăng hứng thú cho trẻ.
Trẻ mẫu giáo rất thích được nghe cơ kể chuyện, đặc biệt là truyện cổ tích .
Nhưng muốn giờ kể chuyện đạt kết quả tốt giáo viên cần nắm vững phương pháp,
biết sử dụng các thủ thuật kể chuyện diễn cảm và vận dụng phương pháp một
cách linh hoạt trong giờ dạy .
Trước hết giáo viên cần nghiên cứu soạn giảng cho kĩ, xác định tác phẩm đó
cung cấp kiến thức gì cho trẻ, chuẩn bị đồ dùng ra sao, giới thiệu bài như thế nào,
trẻ ứng dụng nhu thế nào trong cuộc sống…
* Giới thiệu bài: Vào đầu tiết học, cô cần khéo léo thu hút trẻ tham gia hoạt
động bằng nhiều hình thức như dùng câu đố, ca dao, tục ngữ, bài hát có nội dung
gần gũi liên quan đến truyện kể. Hoặc bằng hình ảnh, vật thật đại diện cho nhân
vật chính nào đó trong truyện, tạo sự bất ngờ và gây sự chú ý đặc biệt đối với trẻ.
Ví dụ: Với câu truyện “Ai đáng khen nhiều hơn”, cơ có thể sử dụng câu đố:
“Mắt hồng lơng trắng, tai dài, bạn ăn cà rốt đó là con chi?”. Hay với chuyện
“Chàng rùa” cơ có thể dẫn dắt: “Chúng ta ai cũng có mẹ, có cha. Cha mẹ là người
đã sinh ra, nuôi dạy chúng ta khôn lớn, trưởng thành. Biết ơn cha mẹ, nhiều
người đã biết sống yêu thương, hiếu thảo với cha mẹ, chàng Rùa là một người

con sống như thế đó. Để hiểu rõ về chàng Rùa, hôm nay cô sẽ kể cho các cháu
nghe câu chuyện “Chàng Rùa” nhé. Hoặc với truyện “Tấm Cám”, cô có thể đọc:
“Bống bống bang bang, lên ăn cơm vàng cơm bạc nhà ta, chớ ăn cơm hẩm cháo
Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh

Trường Mầm non Sao Mai
14


Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai

hoa nhà người”. Đó là lời của ai? Trong truyện gì ?...Có rất nhiều hình thức giới
thiệu. Song, giáo viên cũng phải khéo léo lựa chọn sao cho phù hợp với từng tác
phẩm, lôi cuốn được sự tập trung chú ý và hứng thú của trẻ ngay từ những phút
giây đầu tiên của tiết học .
Sử dụng đồ dùng đơn giản, ngộ nghĩnh, gần gũi để thu hút trẻ nhất là những
đồ dùng đồ chơi tự tạo do trẻ làm ra ví dụ như dùng ống chỉ, lõi giấy, hộp giấy,
chai lọ…để tạo thành một số nhân vật, vẽ thêm mắt mũi, gắn râu tóc, quần áo làm
thành một số nhân vật cho trẻ lồng vào ngón tay làm rối rồi đóng vai nhân vật đó.
Sử dụng hình ảnh trên powerpoint và sưu tầm tranh ảnh, chọn nhứng hình ảnh có
cùng chủ đề tạo thành những bức tranh có nội dung rồi cho trẻ kể theo trí tưởng
tượng của trẻ. Khi sử dụng đồ dùng phải kết hợp với lời nói một cách linh hoạt,
khơng đưa ra trước hoặc đưa ra sau làm giảm hứng thú của trẻ và không sử dụng
quá nhiều đồ dùng làm trẻ bị phân tán sự chú ý.
* Kể truyện:
Để các cháu hiểu được nội dung câu chuyện, giáo viên cần cảm nhận được
câu chuyện, hiểu nội dung truyện, nhớ được các lời thoại, khơng chỉ nắm vững
phương pháp mà cịn phải biết sử dụng các thủ thuật của giọng điệu. Đó là việc
sử dụng đúng:
Cường độ âm thanh phù hợp với ngưỡng thính giác của trẻ.

Tốc độ (nhịp điệu trong giọng đọc lời kể): cường độ và tốc độ đi đôi với
nhau, nếu cường độ to thì nhịp điệu nhanh và ngược lại cường độ nhỏ thì nhịp
điệu chậm.
Ngắt giọng: Ở mỗi đoạn truyện thì có 1 cách ngắt giọng riêng nếu khơng sử
dụng thì ý nghĩa của tác phẩm văn học sẽ bị phá vỡ.
Thông qua những ngôn ngữ, giọng điệu của cơ sẽ giúp trẻ cảm nhận được
tính cách, hành động, tâm trạng của các nhân vật trong truyện .
Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh

Trường Mầm non Sao Mai
15


Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai

Sau khi giới thiệu bài, cơ có thể kể cho trẻ nghe 1 lần. Lời kể rõ ràng mạch
lạc và diễn cảm (Khơng nói ngọng, nói lắp, khơng dùng từ địa phương ). Chú ý
sử dụng ngôn ngữ, giọng kể phù hợp với tính cách nhân vật .
Ví dụ: Với truyện “Chú Dê Đen”: Dê Trắng là con vật nhút nhát, cô kể
giọng nhỏ, chậm, yếu ớt và ngắt quãng. Dê đen dũng cảm, thông minh, cô kể với
giọng bình tĩnh, cường độ âm thanh mạnh mẽ, thể hiện sự đanh thép. Giọng Sói
thì hách dịch, qt nạt, sau chuyển dần sang lo lắng, ngần ngừ. Hoặc với truyện
“Ba cô gái” cô kể, giọng bà mẹ chậm rãi, yếu ớt, run rẩy. Giọng Sóc con thì hối
hả, lo âu khi báo tin người mẹ cho các cô gái, tỏ thái độ giận dữ khi Sóc con
khơng bằng lịng với chị Cả, chị Hai, nét mặt cau có nhíu mày, tay vung mạnh,
đồng thời chân dậm mạnh “phình phịch” xuống đất và giọng kể nhẹ nhàng, vui
sướng, thể hiện sự đồng tình của Sóc với chị Út khi thấy chị Út sốt sắng về thăm
mẹ (cùng với nét mặt tươi cười rạng rỡ của cô ). Khi kể, không địi hỏi cơ phải
thuộc lịng từng câu trong truyện ( ngoại trừ những câu đối thoại). Song dù thêm
hay bớt, nhưng nhất thiết phải đảm bảo nội dung cốt truyện, biết kết hợp hài hoà

ánh mắt, nét mặt, cử chỉ, điệu bộ và khéo léo sử dụng giáo cụ trực quan. Thống
nhất giữa lời nói và hành động. Nghĩa là đồ dùng trực quan phải được đưa ra
đúng lúc, khớp với lời kể, động tác thuần thục, chính xác và khéo léo .
Ví dụ: Với câu chuyện “Chàng Rùa”, cơ kể: Ngày xưa có hai vợ chồng nhà
kia (các nhân vật Bố và Mẹ rùa xuất hiện trên bức phông )…mãi mới sinh được
một người con nhưng lại là một chàng Rùa bé tí ti (nhân vật rối rùa xuất hiện).
Như vậy tất cả đều vừa trùng khít với lời kể. Rồi các nhân vật Vua, cô bác nông
dân lần lượt xuất hiện với màn trình diễn khéo léo mang tính nghệ thuật cao, các
nhân vật cứ lúc ẩn lúc hiện (theo trình tự nội dung truyện) đã cuốn hút trẻ say xưa
theo dõi. Vừa được nghe kể, lại vừa nhìn thấy những hình ảnh cụ thể, trẻ sẽ tiếp
thu một cách dễ dàng, và tác phẩm ấy sẽ khắc sâu, in đậm trong trí nhớ của trẻ.
Trẻ sẽ biết nhận xét, phân biệt, đánh giá đúng tính cách của từng nhân vật, tiết
học trở nên sinh động, hấp dẫn và khơng tẻ nhạt.
Giáo viên: Nguyễn Hồi Thanh

Trường Mầm non Sao Mai
16


Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai

Sau khi kể lần 1 cơ có thể tóm tắt nội dung truyện một cách ngắn gọn, chọn
những nét chính làm tốt lên nội dung, khơng diễn giải dài dịng, có thể kết hợp
giảng giải từ khó có trong tác phẩm, nhưng cũng có thể kết hợp gỉảng từ, giảng ý
khi cô kể lần 2. Ở lần 2, cô kể truyện kết hợp minh hoạ bằng tranh ảnh, mơ hình.
Tranh minh hoạ, mơ hình hay vật thật, với màu sắc đẹp, hài hoà sẽ làm cho câu
chuyện trở nên sinh động, thu hút sự tập trung chú ý cao độ của trẻ. Trẻ dễ thuộc,
dễ nhớ nội dung tác phẩm. Điều đó sẽ thuận lợi rất nhiều khi tiến hành đàm thoại
cùng với trẻ. Các câu hỏi phải ngắn ngọn, dễ hiểu, giúp trẻ diễn đạt được ý tưởng
của mình, khơng gị bó để trẻ trả lời rập khuôn, với trẻ nhút nhát cô thường xuyên

gọi để trẻ phát biểu, câu hỏi phải sát với nội dung đề tài.
Đàm thoại sẽ giúp trẻ đồng cảm với tác giả, và nếu muốn trẻ đồng cảm với
tác giả thì ở phía cơ phải hiểu được nội dung của tác phẩm, phải hiểu và nói lại
được những điều mà tác giả muốn gởi đến trẻ.
Đàm thoại có thể tiến hành dưới nhiều hình thức: Đặt câu hỏi để trẻ suy nghĩ
trả lời, hoặc dùng tranh ảnh, mơ hình để cùng đàm thoại về nội dung cốt truyện.
Cô chú ý đặt câu hỏi ngắn gọn, rõ ràng đảm bảo tính hệ thống và logic từ đầu đến
cuối, không dùng câu hỏi mà trẻ chỉ trả lời có hoặc khơng.
Ví dụ: Với câu chuyện “Quả bầu tiên”, nội dung câu hỏi đàm thoại có thể
là :
+ Trong truyện quả bầu tiên có những nhân vật nào?
+ Chú bé là người như thế nào?
+ Chú bé đã làm gì khi chim én bị thương?
+ Khi mùa xuân đến, én đã mang gì về cho chú bé?
+ Vì sao chú bé được hưởng quả bầu tiên đầy vàng bạc?......
+ Nếu con là chú bé, con sẽ làm thế nào?

Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh

Trường Mầm non Sao Mai
17


Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai

+ Q trình đàm thoại, cơ có thể yêu cầu trẻ thể hiện tính cách nhân vật
bằng ngữ điệu, cử chỉ giống như thể hiện một vai diễn. Như vậy đã góp phần
giảm bớt sự gị bó, căng thẳng, tạo khơng khí sơi nổi, nhẹ nhàng, thoải mái cho
phần đàm thoại.
Khi trẻ đã cảm nhận được truyện, sau phần kể chuyện, để tạo cơ hội cho trẻ

được thể hiện khả năng của mình, cơ tổ chức cho trẻ kể lại truyện dưới nhiều hình
thức:
+ Cơ kể, cháu tham gia, thực hiện bằng cách trả lời những đoạn đối thoại
+ Cháu kể lại truyện hoặc từng đoạn truyện với sự giúp đỡ của cô
+ Kể chuyện kết hợp minh hoạ tranh .v.v…
Và dù kể dưới hình thức nào, cơ cũng cần lưu ý việc sửa sai kịp thời cách
phát âm, cách diễn đạt của trẻ. Cũng có thể tổ chức cho trẻ kể truyện dưới hình
thức đóng kịch. Hoạt động này trẻ rất hứng thú.
+ Đối với thơ:
Các cháu mẫu giáo thích đọc thơ, đặc biệt là những bài thơ có vần điệu dễ
nhớ, biểu lộ tình cảm êm ái, vui tươi. Để giúp trẻ hứng thú hơn trong hoạt động
đọc thơ tơi ln thay đổi hình thức tổ chức, lồng ghép xen kẽ các nội dung tích
hợp và các trò chơi nhẹ nhàng. Trẻ đọc thơ dưới nhiều hình thức: Đọc ln phiên
theo tổ, nhóm, thi đua xem tổ nào đọc hay, đọc đối đáp giữa cô và trẻ…
Cũng như truyện để tạo hứng thú và sự tập trung cao độ của trẻ, khi vào bài,
cơ có thể sử dụng phương pháp trực quan để giúp trẻ đồng cảm, cảm thụ tác
phẩm như: sử dụng công nghệ thông tin tranh ảnh, vật thật, đàm thoại với trẻ
bằng những câu hỏi ngắn gọn, cho trẻ hát những bài hát có nội dung gần gũi để
dẫn dắt trẻ đến với bài thơ.
Ví dụ: Cơ bật màn hình với nhiều loại bát có hoa văn khác nhau để giới
thiệu bài thơ “Cái bát xinh xinh” hay hát bài “Bông hoa mừng cơ” để giới thiệu
Giáo viên: Nguyễn Hồi Thanh

Trường Mầm non Sao Mai
18


Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai

bài thơ “ Bó hoa tặng cơ”.v.v..và như vậy, các cháu sẽ đến với tác phẩm một cách

dễ dàng, hứng thú.
Q trình dạy thơ; cũng như truyện, cơ phải đảm bảo đủ các phần theo trình
tự tiết học. Xác định đúng yêu cầu, nội dung cần truyền đạt.
Để trẻ hiểu, cảm thụ tốt bài thơ thì việc đọc mẫu của cơ cũng giữ một vai trị
hết sức quan trọng. Vì vậy, khi đọc mẫu, tuỳ từng bài thơ, cô thể hiện sao cho phù
hợp. Cách đọc diễn cảm đó là: Biết ngắt giọng đúng chỗ, thể hiện sắc thái, âm
điệu của mỗi bài thơ.
Ví dụ: Bài thơ “Làm anh”cơ đọc với giọng vui hóm hỉnh .
Bài thơ “Cơ giáo” cơ đọc hơi chậm, thể hiện tình cảm tha thiết, dịu dàng .
Còn đối với bài thơ “Ảnh Bác” cô phải đọc với nhịp điệu chậm rãi vừa phải,
thể hiện sự trang trọng, tình cảm yêu quý. Biết ngắt giọng ở các câu :
Cháu ơi/đừng có chơi bời đâu xa
Trồng rau /quét bếp đuổi gà
Thấy tàu bay Mỹ/ nhớ ra hầm ngồi .v.v…
Hoặc những bài thơ mang âm hưởng đồng dao như: “Con công hay múa” cô
đọc theo nhịp 2/2
“ Con cơng/hay múa
Nó múa/làm sao
Nó rụt /cổ vào
Nó xịe/cánh ra”…
Hay bài “rau xanh” cô phải đọc theo cách đối đáp, (đọc nhẹ ở cuối câu, chữ
rau đọc nhẹ và đọc mạnh ở 2 chữ cuối)
“Che mưa che nắng

Chỉ đường lên chùa

Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh

Trường Mầm non Sao Mai
19

Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai

Là rau tần ô

Hành hương thơm ngát

Bỏ vô nồi kho

Mực tím ngan ngát

Là rau diếp cá

Là rau mồng tơi

Cho vơ cối giã

Mình u suốt đời

Là rau càng cua

Là cây rau má”.

Đồng thời khi đọc mẫu cô cần chú ý thể hiện kết hợp ánh mắt, nét mặt, cử
chỉ, điệu bộ làm cho bài thơ trở nên sống động. Từ đó sẽ thu hút được sự chú ý
của trẻ, tạo cho trẻ sự hưng phấn, hứng thú đọc thơ, có thể cho trẻ đọc nhẩm, đọc
thầm theo cơ.
Cơ dạy trẻ đọc thơ qua tranh để nâng cao chất lượng văn học và làm quen
với chữ viết bằng một số hình ảnh và đọc luân phiên, đọc đối, đọc đuổi.v.v...Khi

trẻ đã đọc thuộc thơ, cô cho trẻ biểu diễn thơ phối hợp làm động tác minh hoạ.
Động tác minh hoạ sẽ giúp trẻ dễ nhớ và làm cho tiết học thêm sinh động. Để
tránh mệt mỏi, cô cần chú ý thay đổi hình thức, thay đổi đội hình, xen kẽ những
trò chơi nhẹ giữa các phần chuyển tiếp trong tiết học như trò chơi “Bốn mùa” “
Chim bay cò bay” “pha nước chanh”.v.v…Một điều quan trọng khơng thể thiếu
đó là sửa sai kịp thời cho trẻ về cách phát âm, cách luyện giọng và sự thể hiện
cảm xúc của bài thơ. Để củng cố bài thơ, câu chuyện cô tổ chức các trò chơi để
khắc sâu những kiến thức vừa cung cấp cho trẻ.
+ Sử dụng phương tiện trực quan:
Có thể nói sự chuẩn bị chu đáo của cơ là một yếu tố quan trọng mang lại sự
thành công cho tiết dạy.
“Làm quen với Văn học” là một môn mang nét đặc trưng riêng, muốn dạy
tốt cần phải có sự đầu tư thích đáng: Đầu tư cho việc nghiên cứu tác phẩm, chuẩn
bị đồ dùng và trước hết phải thuộc tác phẩm. Từ đó nghiên cứu bài soạn để xác

Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh

Trường Mầm non Sao Mai
20


Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai

định mục đích yêu cầu của từng thể loại mà sử dụng phương pháp truyền thụ cho
phù hợp.
Bài soạn có đầy đủ, chi tiết và sáng tạo thì tiết dạy mới sinh động, hấp dẫn
và lôi cuốn trẻ. Vì vậy giáo viên cần cố gắng nghiên cứu tài liệu hướng dẫn về bộ
môn, tham gia học tập chuyên đề, thường xuyên dự giờ của những giáo viên giàu
kinh nghiệm, tham gia thao giảng và dự thi tay nghề …
Biết đúc rút kinh nghiệm về phương pháp, cách tổ chức tiết học cũng như

những thủ thuật, nghệ thuật của giáo viên khi lên lớp .
Ngoài ra, nên theo dõi các chương trình dành cho thiếu nhi như: Vườn cổ
tích, khoa học và giáo dục v.v .....
Đặc biệt, tư duy của trẻ là tư duy trực quan hình tượng. Vì vậy song song
với việc nghiên cứu tác phẩm, chuẩn bị giáo án, cô cần phải chuẩn bị đầy đủ, chu
đáo đồ dùng ứng dụng tốt công nghệ thông tin vào bài dạy. Đó là những giáo cụ
trực quan cần thiết, là phương tiện tốt nhất để trẻ tri giác, giúp trẻ ghi nhận sự vật,
hiện tượng dễ dàng và bền vững. Yêu cầu hình ảnh, đồ dùng ở đây phải đẹp, cái
đẹp muốn nói ở đây là những hình ảnh, đồ dùng có màu sắc hài hồ. Kích cỡ hợp
lý, mang tính khoa học, sáng tạo, tính giáo dục, tính thực tiễn, phù hợp với bài
thơ, câu chuyện, có thể sử dụng trong tiết dạy một cách có hệ thống và logic .
Có thể tận dụng những vật liệu như vải vụn, bơng, len, xốp, lon bia, bìa bịch
….để tạo nên những đồ dùng đẹp như: Rối, tranh minh hoạ, mơ hình, tranh động
… những trang phục văn nghệ để trẻ thể hiện tái tạo lại tác phẩm thông qua trị
chơi đóng kịch. Vịng thể dục, các chướng ngại vật hoa, lá, cỏ, cây bằng xốp
.Giấy màu, hồ dán, bút màu ...để trẻ sử dụng khi tích hợp các mơn học khác.
Đó là những nhân vật rối, con rối dược cắt may bằng vải vụn, có mái tóc
được bện bằng những sợi len màu đen, vàng óng ả, đơi mắt đen tròn là những hột
nút nhỏ xinh. Những miếng xốp màu, bìa cứng, các hột hạt có thể dán thành

Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh

Trường Mầm non Sao Mai
21


Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai

những con vật, cây xanh, hoa lá làm bức tranh thêm sống động, phù hợp với nội
dung của từng tác phẩm .

- Biện pháp 3: Tích hợp văn học với các môn học khác và các hoạt động:
* Phối hợp giữa các môn học:
Do đặc điểm tâm, sinh lý cuả trẻ phát triển chưa hoàn thiện, vốn từ cịn
nghèo, trí nhớ có chủ định, khả năng phát âm, khả năng diễn đạt cịn hạn chế. Vì
vậy, trong q trình hướng dẫn các mơn học khác, cơ cần biết lồng ghép kiến
thức văn học vào, nhằm củng cố kiến thức đã học, đồng thời luyện khả năng phát
âm, cách diễn đạt cho trẻ. Hơn nữa, tích hợp với các môn học khác sẽ làm cho
tiết học trở nên sôi động, hấp dẫn và tránh đi sự nhàm chán, tẻ nhạt đối với trẻ .
Ví dụ: Với mơn : “Khám phá khoa học”
Đề tài: Một số phương tiên giao thông
Cô có thể dùng câu đố :
“Xe hai bánh
Chạy bon bon
Máy nổ giịn
Kêu bình bịch”
(Xe máy)
Hay câu đố:
“Chẳng phải chim mà bay trên trời
Chở được nhiều người đi khắp mọi nơi”
(Máy bay)
Để giới thiệu bài hoặc củng cố kiến thức cho trẻ. Những câu đố nghe vừa
vui, vừa dí dỏm, sinh động, vừa giúp trẻ dễ nhớ, dễ phân biệt các phương tiện
Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh

Trường Mầm non Sao Mai
22


Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai

giao thơng. Đồng thời, qua đó trẻ cũng cảm nhận được cái hay, cái đẹp, cách gieo
vần, ngắt giọng, âm điệu, nhịp điệu của bài thơ, câu đố .
Hay với mơn “Làm quen với chữ cái”. Có lẽ đây là mơn học có tác dụng hỗ
trợ rất nhiều cho bộ môn văn học. Hướng dẫn trẻ làm quen với chữ cái là giúp trẻ
nhận biết và phát âm chữ cái. Trẻ phát âm chuẩn thì đọc thơ, kể chuyện sẽ rõ
ràng, mạch lạc và diễn cảm. Bằng câu thơ :
“O trịn như quả trứng gà
Ơ thì đội mũ , ơ thời có râu”
Hay câu đố :
“Nét trịn em đọc chữ o
Khuyết đi một nửa sẽ cho chữ gì?”
Từ đó giúp trẻ ghi nhớ dấu hiệu từng chữ cái dễ dàng.
Ngoài ra, vào đầu các giờ học “ Làm quen với tốn”; “Tạo hình” cơ có thể
cho trẻ đọc các bài thơ đã học. Như vậy, vừa là để ổn định lớp học, vừa có tác
động củng cố kiến thức cho trẻ. Hoặc cho trẻ đọc thơ, ca dao, đồng dao trong quá
trình tổ chức tiết học. Chẳng hạn: Khi chuyển tiếp giữa phần này với phần khác
của tiết học, làm thay đổi bầu khơng khí, và có tác dụng luyện kỹ năng đọc thơ,
luyện phát âm.
Các môn học trong chương trình ln có sự tương hỗ lẫn nhau “Làm quen
với Văn học” được lồng ghép với các môn học khác và ngược lại, quá trình tổ
chức tiết học văn học, các mơn học khác cũng được tích hợp, đan xen một cách
hợp lý và chặt chẽ dưới nhiều hình thức phong phú, đa dạng và hấp dẫn.
Ví dụ: Với bài thơ “Bó hoa tặng cơ”. Phần củng cố luyện tập, cơ có thể tổ
chức thi đua giữa các đội với nhau dưới nhiều hình thức các bài tập “Thể dục kỹ
năng”; “Toán” ; “Làm quen chữ cái” và đơi khi kết hợp cả tạo hình vào giờ học.
Từ đó tạo nên bầu khơng khí vui tươi, thoải mái và hưng phấn cho trẻ, giáo dục
Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh

Trường Mầm non Sao Mai
23

Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai

tinh thần tập thể, tính mạnh dạn tự tin và sự cố gắng hết mình vì thành tích của
đội mình ở mỗi trẻ.
Ví dụ: Với bài thơ “Bó hoa tặng cơ”cho trẻ thi đua bật qua vịng, dán những
bông hoa mang các chữ cái đã học, đếm số hoa của mỗi đội dán được sau mỗi lần
chơi, gắn và đọc chữ số tương ứng với số lượng hoa, phát âm các chữ cái có trên
mỗi bơng hoa .
* Phối kết hợp với các hoạt động:
Hoạt động ngoài trời: Để đạt được kết quả cao về bộ môn văn học cần lồng
ghép thêm cho trẻ trong hoạt động ngoài trời. Ngoài việc truyền thụ kiến thức
trên tiết học, cần luyện tập cho trẻ ngồi giờ.
Ví dụ :Trong q trình đi dạo, cô cho trẻ vừa đi, vừa đọc những bài thơ đã
học theo chủ đề. Hoặc quây quần dưới bóng mát, tổ chức cho trẻ đọc thơ theo
nhóm đối đáp với nhau, làm quen với những bài đồng dao, ca dao nói về thiên
nhiên đất nước, về tình cảm gia đình, những câu thơ đốn tên nhân vật, con vật
.v.v…Cũng có thể cho trẻ xem truyện tranh, kể chuyện theo tranh, dùng phấn vẽ
lên sân những nhân vật trong truyện cổ tích mà cháu thích. Làm quen với những
bài thơ, câu chuyện sắp học ….Qua đó làm giàu vốn từ, sự hiểu biết, rèn kỹ năng
đọc thơ, kể truyện phát triển trí tưởng tượng, sáng tạo và khả năng phán đốn ở
trẻ .

Giáo viên: Nguyễn Hồi Thanh

Trường Mầm non Sao Mai
24

Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai

Hình : Cơ và trẻ cùng hoạt động ngồi trời, xem tranh.

+ Hoạt động vui chơi: Trị chơi ở trẻ là sự phản ánh độc đáo, sáng tạo của
trẻ với mơi trường xung quanh, đặc biệt với trị chơi phân vai, trị chơi đóng kịch.
Bằng học mà chơi, thơng qua chơi mà học, giáo viên có thể tổ chức cho trẻ chơi
đóng kịch vào những buổi vui chơi cuối tuần. Với những trang phục đẹp như :
mặt nạ, mũ ….ngộ nghĩnh, chắc chắn trẻ sẽ rất hào hứng và thích thú. Hoặc dưới
dạng “Chương trình dành cho người yêu thơ”, “Liên hoan văn nghệ”…cho các
cháu kể truyện, đọc thơ, đọc đồng dao…. bằng nhiều hình thức.

Hình: Trẻ đọc đồng dao vui văn nghệ cuối tuần
Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh

Trường Mầm non Sao Mai
25