Gián án Lễ cấp sắc người Dao

LÔ cÊp s¾c ngêi Dao Sµi L¬ng
Dân tộc Dao bản Sài Lương xã Nậm Búng- huyện văn Chấn - tỉnh Yên Bái có tục cấp sắc.
một nghi lễ công nhận người trưởng thành. Lễ cúng cấp sắc là báo với tổ tiên những người con đã
lớn, đã được rèn luyện, có tâm, có đức, biết phân biệt phải trái, xin tổ tiên phù hộ mọi điều tốt lành
đồng thời giáo huấn họ luôn hướng thiện và không được làm việc xấu, việc ác. Những người được
cấp sắc mới được cúng tổ tiên, mới được làm thày và khi chết mới được làm ma theo đúng phong tục
của dân tộc mình. Đồng bào Dao thường làm lễ cấp sắc vào dịp cuối năm thời điểm công việc đồng
áng đã hoàn tất.
Lễ cấp sắc của người Dao có quy mô to nhỏ khác nhau:
- Lễ cấp sắc 3 đèn loại nhỏ ( chỉ tổ chức trong gia đình): Khi nhà có con trai đủ 10 tuổi trở lên sẽ
mời thày mo về cấp sắc tại nhà.
- Lễ cấp sắc 12 đèn ( đã qua lễ cấp sắc 3 đèn): Mỗi dòng họ không quá 3 đời phải tổ chức cấp sắc 12
đèn một lần ( thắp 12 đèn) và các dòng họ khác trong bản nếu có nhu cầu cũng được tham gia. Lễ này
có các bước như sau:
“ Lễ đón thày” diễn ra đầu tiên trong đó có “Lễ rước cha” (ảnh1) đón đủ 12 thày mo, thày nhỏ
nhất là thày thổi kèn được đón đầu tiên, to nhất là thày mo cả được đón sau cùng. Sau đó là “Lễ rước
mẹ”: đón vợ thày mo cả đến để đưa vợ những người được cấp sắc đến nơi cấp sắc ( ảnh 2).
Tiếp theo thày mo cả và thày mo thứ hai làm “Lễ phát lương” mỗi người được phát một năm
gạo( ảnh 3) rồi thày mo thứ hai tiến hành “Lễ lên hương”, “Lễ cúng cấp sắc” nối liền (ảnh 4) và cúng
xong, những người được cấp sắc thổi tù và báo với đất trời rằng mình đã được cấp sắc (ảnh 5) kếsau
là “Lễ cấp ấn” ( cấp dấu) dấu của nam và dấu của nữ khác nhau, mỗi người được cấp một đôi dấu
( ảnh 6,7,8). Cấp dấu hết thày mo tạ lễ, hoá đốt hết các loại giấy sớ và thông báo với trời đất những
người con đã trưởng thành. (ảnh 9) cuối cùng khi thày mo hoàn thành mọi thủ tục, tất cả những người
được cấp sắc sẽ múa tạ lễ trời đất( múa rùa) và thần linh thổ địa nơi thực hiện lễ cấp sắc (ảnh 10).
Phạm Pa Ri
Ảnh 1 Lễ rước cha
Ảnh 2 Lễ rước mẹ
Ảnh 3: thày cả phát lương

Lễ lên hương

Lễ thổi tù và
Lễ cấp ấn
ảnh 8 dấu nam( bên phải)- dấu nữ (bên trái)
ảnh 7 câp ấn
ảnh 9 thày mo tạ lễ
ảnh 10 múa tạ thần
linh