Bài giảng Lâm sản ngoài gỗ: Bài 1 – ThS. Nguyễn Quốc Bình

LOGO

B Giáo D c và
Tr

ào T o

ng H Nông Lâm TP. HCM

BÀI GI NG LÂM S N NGOÀI G
Bài 1. Khái ni m v Lâm s n ngoài g

Nguy n Qu c Bình


1. M c tiêu bài h c
Phân tích đ c khái ni m v Lâm
s n ngoài g trong m t hoàn c nh c
th .
Xác đ nh đ c ý ngh a và các giá tr
c a Lâm s n ngoài g trong n n kinh
t qu c dân.


B n bi t gì v lâm s n ngồi g (LSNG)?
 T các lồi cây có th dùng
làm th c n
•
•
•
•

•

L ng th c/th c ph m
D u n
Gia v
C khô
…

– S n ph m t thú v t có th
dùng làm th c n
•
•
•
•

V t s ng trên đ t
Các s n ph m t thú v t
Cá và các lồi khơng x ng s ng
…

Ngu n: # 2003
Sep-10

– Các s n ph m t th c
v t khơng n đ c
• Song mây
• Tre n a
• S n ph m t g (khơng
ph i g )
• Các ch t nh a/h p ch t t

cây
• …

– Các s n ph m c a thú v t
không n đ c
• S n ph m t cơn trùng
• S n ph m t đ ng v t hoang
dã
• …

– Các s n ph m cho d
li u

c
3


T i sao chúng ta ph i h c v LNSG?
 Là m t ngu n tài nguyên có giá tr , đóng góp vào vi c
phát tri n kinh t , xã h i, b o v môi tr ng và đa d ng
sinh h c,
 Ch a đ c chú tr ng c p đ v mô/c ng đ ng,

c phát tri n s góp ph n t ng thu nh p cho c ng đ ng
nông thôn vùng g n r ng, thúc đ y vi c qu n lý r ng b n
v ng,
 Mang l i các d ch v cho ng i dân s ng xa r ng,
 Th c t đòi h i các cán b ngành lâm nghi p c n đ c
cung c p nh ng ki n th c v qu n lý LSNG.

H c v LSNG đ làm gì?
bi t:
 LSNG là gì,
 Ý ngh a, m c đích s d ng c a LSNG,

c đi m nh n bi t LSNG,
 Th c tr ng c a LSNG trên th gi i và Vi t Nam,
 Cách th c qu n lý LSNG,
 Kh n ng phát tri n LSNG,
 Cách khai thác và kênh tiêu th LSNG,
 Công ngh ch bi n, rút ng n dòng th tr ng tiêu th
LSNG.
…


Theo các b n, nh th nào là Lâm s n ngoài g ?

Là cây r ng dùng làm thu c ch a b nh hay n
đ c.
là nh ng lồi đ ng v t trong r ng có th n
đ c
là nh ng gì l y t r ng, không ph i g , mà con
ng i n đ c.
Là nh ng gì mà chúng ta l y t r ng và chúng
ph c v cho m c đích c a con ng i


2. Các khái ni m v Lâm s n ngoài g
Là t t c các v t li u sinh h c khác g , đ

khai thác t r ng t nhiên ph c v m c
đích c a con ng i (W.W.F - 1989).

c

Là t t c s n ph m sinh v t (tr g trịn cơng
nghi p, g làm d m, g làm b t gi y) có th l y ra
t h sinh thái t nhiên, r ng tr ng đ c dùng
trong gia đình, mua bán, ho c có ý ngh a tơn
giáo, VH ho c xã h i, (Wickens,1991).


2. Các khái ni m v Lâm s n ngoài g (tt)
là t t c nh ng s n ph m có ngu n g c sinh v t
khơng k g , c ng nh nh ng d ch v có đ c t
r ng và đ t r ng (FAO,1995).
là các s n ph m ngu n g c sinh v t, lo i tr g
l n, có r ng, đ t r ng và các cây bên ngoài
r ng (FAO,1999).


2. Các khái ni m v Lâm s n ngoài g (tt)
LSNG là nh ng s n ph m t sinh v t ho c có
ngu n g c t sinh v t, không ph i g , và các
d ch v t sinh v t có đ c t h sinh thái r ng
và đ t r ng ph c v cho m c đích s d ng c a
con ng i. M c đích s d ng c a con ng i tu
thu c vào đ c tính riêng c a t ng c ng đ ng,
t ng qu c gia hay t ng khu v c.

3. Bài t p

D
ào kh
ái ni
ài gg vv aa phân
ích,
D aa vvào
khái
ni m
m vv Lâm
Lâm ss nn ngo
ngồi
phân ttích,
hh cc viên
ác đđ nh
ác lo
ài nnào
ào sau
viên hãy
hãy xxác
nh ccác
loài
sau đây
đây
llà
à lâm
ài gg ?? Gi
ích.

lâm ss nn ngo
ngồi
Gi ii th
thích.

L ơ/tre n a

M t ong
R ng

N m

Sâm
Ng c Linh


L ơ/tre n a
Có nhi u trong r ng Vi t Nam
Khơng cho m c đích chính là l y g
Các c ng đ ng: làm đ gia d ng, th công m
ngh , th c ph m
Thành ph l n: gi y s i,


M t ong r ng
Có trong r ng
Là s n ph m do Ong + ph n hoa
Dùng làm thu c ch a b nh,

Sâm Ng c Linh
Có vùng núi Ng c Linh (Qu ng Nam,
KonTum)
Gía tr cao (~ 15 – 20 tri u đ ng/kg)
Dùng làm thu c ch a b nh


N m
 N m Linh Chi
 Có ngu n g c t r ng
 Dùng làm d c li u

 N m ông cô
 T các v n n m khơng
có trong r ng


Ý ngh a và l nh v c s
Ý ngh a:
 Nâng cao thu nh p,
 T o tính an toàn l ng
th c, s c kho , nguyên nhiên li u,
 T ng đa d ng sinh h c
trong h sinh thái r ng

d ng c a LSNG

• L nh v c s d ng:
 S n xu t hàng th
công m ngh ,

 Cung c p d c li u,
 Cung c p th c
ph m, th c n,
 Cung c p d ch v
gi i trí, m quan…


Các giá tr mà LSNG mang l i cho con ng

i:

Giá tr v m t kinh t
T ng giá tr xu t kh u
hàng mây c a Indonesia

Giá tr chung c a mây
Peninsular, Malaysia

N m

Giá tr tính (tri u US$)

N m

Giá tr (tri u US$)

1988

195

1990

107,221

1989

157

1991

168,836

1990

222

1991

277

1992

161,354

1992

295

1993

133,364

1993

335

1994

91,142

1994

360
Ngu n IUCN, 1999


Giá tr v m t kinh t
Ngu n thu nh p

 Các ngu n thu nh p c a m t
h gia đình C m M , C m
Xuyên, Hà T nh
Ngu n: John.B. Raintree, & ctv,1999

Ngu n thu nh p
Nông nghi p
Lúa
L c
u
S n, Khoai lang

T ng
Ch n nuôi
Trân, gia súc
L i
Gà v t
T ng

Thu nh p
c
tính/h (đ ng)

T l %
18.7

1,200,000
240,000
30,000
40,000
1,510,000

G c i
Than c i
Song, mây
Cây thu c nam
. v t hoang dã, m t
Qu r ng
Câu cá
T ng

N ur u

L ng, l ng h u
Buôn bán nh
L y nh a thơng
Phí b o v r ng
Ch bi n g o, v n chuy n
Ngh m c và xây d ng nhà

T ng

T l
%
58.7

LSNG
950000
1100000
1350000
550000
620000
112000
100000
4,732,000

6.9

Các ngu n thu nh p khác

15.7
700,000
400,000

165,000
1265,000

Thu nh p
c
tính/h (đ ng)

20,000
250,000
10,000
50,000
100,000
100,000
30,000

560,000


Giá tr v m t xã h i
Cho các c ng đ ng c dân vùng g n r ng:

 n đ nh và an ninh cho đ i s ng ng i dân ph thu c vào r ng,
 T o ra thu nh p th ng xuyên cho ng i dân s ng ph thu c vào
r ng,
 T o ra m t s l ng vi c làm đ l n cho dân đ a ph ng quanh
n m,
 Phát tri n LSNG là h ng t i ng i nghèo mi n núi,
 B o t n và làm s ng nh ng ki n th c b n đ a v gây tr ng, ch
bi n, ch a b nh b ng cây thu c t nhiên, v các ngành ngh th
công m ngh ,

 B o t n nh ng giá tr v n hoá c a các c ng đ ng, các dân t c


Giá tr v m t xã h i
Cho nh ng khu v c đô th :

 T o công n vi c làm cho các nhà máy, xí nghi p ch
bi n/s n xu t dùng nguyên li u t LSNG n i đô th ,
 T o ra các d ch v cho ng i dân n i đô th , gi i trí, các
thú tiêu khi n,…
 a d ng hố các s n ph m cơng nghi p cho các nhà
máy/xí nghi p,
 Gi m chi phí nh p nguyên li u t n c ngoài,
 T ng tính c nh tranh th ng m i trong và ngoài n c.


Giá tr v m t môi tr

ng

 B o v và làm t ng tính đa d ng sinh h c c a r ng,
 Gi i quy t mâu thu n gi a phát tri n b n v ng ngu n tài
nguyên đáp ng cho s t ng dân s v i b o t n b n
v ng ngu n gen cho t ng lai,
 B o v gián ti p r ng, đ t r ng và ngu n n c,

Các b n ngh nh th nào v th c tr ng
LSNG Vi t Nam?

Tài li u tham kh o và câu h i
 Tài li u tham kh o
 Bài 1 trong Bài gi ng Lâm
s n ngồi g ,
ng ình
Bơi và ctv, 2002;


/contents.php?ids=926&ur=
ngquocbinh

 Câu h i:
D a vào các khái ni m đã
h c, hãy phân tích t i sao
cây Cao Su, con Tê Giác
v n Qu c gia Cát
Tiên khi nào đ c cho là
Lâm s n ngoài g ?


LOGO


Bài: Các khái ni m v Lâm s n ngoài g

1

M c tiêu bài h c

2

Các khái ni m

3

ng d ng khái ni m đ xác
đ nh Lâm s n ngoài g

4

Tài li u tham kh o và câu h i