Đề cương môn học Quản lý tài nguyên và môi trường - ĐH Thuỷ Lợi

TRƯỜNG ĐẠI HỌC THUỶ LỢI
Khoa : Môi trường
Bộ môn: Quản lý Mơi trường

ĐỀ CƯƠNG MƠN HỌC

MƠN HỌC: QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG
NATURAL RESOURCES AND ENVIRONMENTAL MANAGEMENT
Mã số: EV316
1. Số tín chỉ: Tổng [(lý thuyết).(bài tập, đồ án).(thí nghiệm hoặc thực hành)] 3 (3.0.0)
2. Số tiết: tổng : 45; LT: 35;

BT ....;

TN....; ĐA: ....; BTL:.......; TQ, TT...........

3. Thuộc chương trình đào tạo ngành:
- Học phần bắt buộc cho ngành: Kỹ thuật Môi trường
- Học phần tự chọn cho ngành: Các ngành còn lại
4. Phương pháp giảng dạy:
- Thuyết giảng kết hợp với phương pháp mới (powerpoint)
5. Phương pháp đánh giá:
- Điểm quá trình: 45% (10 điểm tương đương với 100%)
Cụ thể:
+ Điểm chuyên cần, thảo luận trên lớp, kiểm tra 1 tiết: 10% (Theo quy định của Trường)
+ 01 Bài tập/Tiểu luận cá nhân, 01 Bài tập/ Tiểu luận thuyết trình nhóm: 15%+20%
- Điểm thi kết thúc: 55% (thi cuối kỳ - thi viết)
Ghi chú: Nghỉ quá 20% số tiết sẽ không được thi
- Cấu trúc đề thi (theo thang nhận thức Bloom):
Mức
Tỷ lệ (%)

Nhớ

Hiểu

Vận dụng

Phân tích

Tổng hợp

35

35

20

5

5

6. Điều kiện ràng buộc môn học
- Môn học trước: Kinh tế mơi trường (EV 315), Sinh thái học (ECOL 214), Ơ nhiễm đất và kiểm
sốt (EVI 115), Cơ sở ơ nhiễm khơng khí (EES 116), Thủy văn cơng trình (HYDR 346).
- Môn học song hành: Môi trường & đánh giá tác động môi trường (EVI 326), Sinh thái môi trường
ứng dụng (AECO 214), Quản lý chất lượng nước (EV 417), Mô hình hóa các hệ thống mơi trường
(EVI 216).
7. Nội dung tóm tắt
Nội dung tóm tắt mơn học (Tiếng việt):
Cung cấp những kiến thức, kỹ năng cơ bản về quản lý nhà nước về tài nguyên và môi trường để sinh

viên hiểu biết và vận dụng được vào giải quyết các vấn đề về quản lý môi trường trong thực tế, cụ
thể:
1. Các khái niệm cơ bản, các cơ sở khoa học của quản lý tài nguyên và môi trường.
2. Các công cụ quản lý môi trường và cách vận dụng các công cụ này trong một số lĩnh vực
của quản lý tài nguyên và môi trường.

1


Nội dung tóm tắt mơn học (Tiếng anh):
To give knowledge, basic skills of state management on natural resources and environment in order
to students could understand and apply to deal with problems of practice, namely:
1. Basic concepts, scientific background of natural resources and environmental management.
2. Tools for environmental management and applying them in some fields of natural resources
and environmental management.
8. Cán bộ tham gia giảng dạy:
TT

Họ và tên

Học hàm,
học vị

1
2

Nguyễn Thị Xuân Thắng TS
Bùi Quốc Lập
PGS.TS
Các giảng viên của bộ

3
môn Quản lý Mơi trường
9. Giáo trình và Tài liệu tham khảo

Điện thoại
liên hệ
0912388214
0902087509

Chức
danh,
Email
chức
vụ

GV
GVCC

* Tham khảo chính
[1]. Bùi Quốc Lập & Nguyễn Thị Xuân Thắng, Quản lý tài nguyên và môi trường, Trường Đại học
Thủy Lợi, Nhà xuất bản Bách Khoa, 2019. (#000024595)
*Đọc thêm
[2]. Lưu Đức Hải và nnk, Cẩm nang quản lý môi trường, Nhà xuất bản Giáo dục. 2009. (#000014122)
[3]. Lưu Đức Hải và Nguyễn Ngọc Sinh, Quản lý môi trường cho sự phát triển bền vững, Nhà xuất
bản Đại học Quốc gia Hà Nội.2005. (#000008270)
[4]. Trần Thanh Lâm, Quản lý môi trường địa phương, Nhà xuất bản Xây dựng, 2004. (#000002868)
[5]. Nguyễn Văn Thắng, Phạm Thị Ngọc Lan, Giáo trình quản lý tổng hợp lưu vực sơng, Nhà xuất
bản Nông Nghiệp, Hà Nội 2005. (#000000865)
10. Nội dung chi tiết môn học:
Chương

Chương 1:

Chương 2

Nội dung
Các vấn đề chung về tài nguyên, môi trường
và quản lý tài nguyên & môi trường
1.1 Các khái niệm cơ bản
1.2 Mối quan hệ giữa môi trường và phát triển
1.3 Phát triển bền vững
1.4 Khái niệm về quản lý môi trường
Thảo luận chương 1
Các công cụ luật pháp và chính sách trong
quản lý mơi trường ở Việt nam
2.1 Luật pháp về bảo vệ môi trường
2.2 Chiến lược và chính sách mơi trường
2.3 Các tiêu chuẩn trong quản lý môi trường

2

LT
4,5

Số tiết
BT , ĐA
1

TH
0

1
2

0

1,0
1,0
1,0
1,5
9,5
2,5
1,5
1,5


Chương 3

Chương 4

Chương 5

Chương 6

2.4 ISO 14000 và quản lý chất lượng môi trường
2.5 Truyền thông
2.6 Công tác thanh tra, kiểm tra, khen thưởng, xử
lý vi phạm, giải quyết khiếu nại, tố cáo và bồi
thường thiệt hại về môi trường
Thảo luận chương 2
Các công cụ kinh tế trong quản lý môi trường

3.1 Khái lược về công cụ kinh tế và kinh tế môi
trường
3.2 Phân loại công cụ kinh tế trong QLMT
3.3 Các công cụ kinh tế cơ bản
3.4 Các tiêu chuẩn lựa chọn công cụ kinh tế
Thảo luận và kiểm tra giữa kỳ lần 1
Các công cụ kỹ thuật trong quản lý môi trường
4.1. Công cụ kỹ thuật trong quản lý môi trường
4.2. Đánh giá tác động môi trường
4.3. Quy hoạch môi trường
4.4. Hệ thống thông tin môi trường
4.5. Đánh giá rủi ro mơi trường
4.6. Đánh giá chu trình sống (LCA)
Thảo luận chương 4
Quản lý tài nguyên thiên nhiên
5.1 Quản lý và sự sử dụng hợp lý tài nguyên thiên
nhiên
5.2 Quản lý tài nguyên sinh học và hệ sinh thái
5.3 Quản lý tài nguyên nước
5.4 Quản lý tài nguyên đất
5.5 Quản lý chất lượng mơi trường khơng khí
Thảo luận chương 5
Quản lý tài nguyên năng lượng và khoáng sản
6.1 Tài nguyên năng lượng
6.2 Tài nguyên khoáng sản
6.3 Tài nguyên năng lượng và khoáng sản tại VN
6.4 Các biện pháp quản lý và bảo vệ
Thảo luận và kiểm tra giữa kỳ lần 2

Tổng

Nội dung chi tiết
Chương
Chương 1

1
1
2,0

4
0,25

1

1
2

0

0,25
3,25
0,25
5
0,5
1,0
1,0
1,0
0,75
0,75
8
1

2
1

1
2

0

2
2

0

2
10

0

2,0
2,0
2,0
1,0
4
1
1
1
1
35,0

Nội dung
Các vấn đề chung về tài nguyên, môi trường và quản lý tài nguyên & môi
trường
1.1 Các khái niệm cơ bản
1.1.1 Khái niệm về tài nguyên & môi trường

3


Chương 2

Chương 3

+ Khái niệm (tài nguyên, môi trường, chất lượng mơi trường, suy thối
mơi trường)
+ Phân loại
+ Chức năng cơ bản của môi trường
1.1.2 Khái niệm về khoa học và công nghệ môi trường
1.2 Mối quan hệ giữa môi trường và phát triển
1.2.1 Khái niệm phát triển
1.2.2 Mối quan hệ giữa môi trường và PT
1.3 Phát triển bền vững
1.3.1. Khái niệm
1.3.2. Phân loại
1.3.3. Nội dung
1.4 Khái niệm về quản lý môi trường
1.4.1 Khái niệm
1.4.2 Mục tiêu quản lý môi trường
1.4.3 Các nguyên tắc chung về quản lý môi trường
Các cơng cụ luật pháp và chính sách trong quản lý môi trường ở Việt nam

2.1 Luật pháp về bảo vệ môi trường
2.1.1 Luật pháp và công ước bảo vệ môi trường
2.1.2 Luật bảo vệ môi trường Việt Nam
2.1.3 Các quy định liên quan về bảo vệ môi trường Việt Nam
2.2 Chiến lược và chính sách mơi trường
2.2.1 Tầm quan trọng của chiến lược và chính sách mơi trường
2.2.2 Nội dung của chính sách và chiến lược mơi trường
2.2.3 Hệ thống quản lý nhà nước về môi trường
2.3 ISO 14000 và quản lý chất lượng môi trường
2.3.1 Định nghĩa ISO
2.3.2 Giới thiệu ISO 9000 và ISO 14000
2.3.3 Triển khai áp dụng tiêu chuẩn ISO 14000 ở Việt Nam
2.4 Các tiêu chuẩn trong quản lý môi trường
2.4.1 Tiêu chuẩn về tải lượng chất thải
2.4.2 Tiêu chuẩn vùng và lưu vực
2.4.3 Tiêu chuẩn chất lượng môi trường nước
2.4.4 Tiêu chuẩn chất lượng môi trường khơng khí
2.4.5 Tiêu chuẩn tiếng ồn
2.4.6 Tiêu chuẩn về chất thải rắn
2.4.7 Tiêu chuẩn về chất thải nguy hại
2.5 Truyền thông
2.6 Công tác thanh tra, kiểm tra, khen thưởng, xử lý vi phạm, giải quyết khiếu
nại, tố cáo và bồi thường thiệt hại về môi trường
2.6.1. Khái niệm, nhiệm vụ và nội dung thanh tra, kiểm tra BVMT
2.6.2. Phạm vi, đối tượng, hình thức, phương pháp và trình tự thanh tra, kiểm
tra BVMT
2.6.3. Tranh chấp, khiếu nại và tố cáo mơi trường
2.6.4. Xử phạt vi phạm hành chính về BVMT
2.6.5 Công tác khen thưởng
Các công cụ kinh tế trong quản lý môi trường

4


Chương 4

Chương 5

3.1 Khái lược về công cụ kinh tế và kinh tế môi trường
3.2 Phân loại công cụ kinh tế trong QLMT
3.3 Các công cụ kinh tế cơ bản
3.4 Các tiêu chuẩn lựa chọn công cụ kinh tế
Các công cụ kỹ thuật trong quản lý môi trường
4.1 Công cụ kỹ thuật trong quản lý môi trường
4.2 Đánh giá tác động mơi trường
4.2.1 Nhiệm vụ
4.2.2 Q trình lập và thẩm định báo cáo ĐTM
4.2.3 Thực hiện, kiểm soát và quản lý môi trường
4.3 Hệ thống thông tin môi trường
4.3.1 Khái niệm
4.3.2 Chỉ thị chất lượng môi trường
4.3.3 Quan trắc và phân tích chất lượng mơi trường
4.3.4 Mạng lưới thơng tin môi trường
4.4 Đánh giá rủi ro môi trường
4.4.1 Các khái niệm
4.4.2 Thành tố trong đánh giá rủi ro môi trường
4.4.3 Quy trình và cấp độ đánh giá
4.4.4 Đánh giá rủi ro sức khỏe, rủi ro sinh thái và rủi ro cơng nghiệp
4.5 Đánh giá chu trình sống
4.5.1 Khái niệm

4.5.2 Khung làm việc và các giai đoạn phân tích
4.5.3 Quy trình đánh giá chu trình sống
4.5.4 Ý nghĩa của đánh giá chu trình sống
4.6 Quy hoạch mơi trường
4.6.1 Khái niệm
4.6.2 Các loại quy hoạch mơi trường
4.6.3 Quy trình quy hoạch mơi trường
4.6.4 Thực hiện Quy hoạch BVMT
4.6.5 Luật Quy hoạch và Quy hoạch BVMT
Quản lý tài nguyên thiên nhiên
5.1 Quản lý và sự sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên
5.1.1 Sự cần thiết
5.1.2 Các nguồn tài nguyên thiên nhiên
5.1.3 Bảo vệ và sử dụng hợp lý các nguồn tài nguyên thiên nhiên
5.2 Quản lý tài nguyên sinh học và hệ sinh thái
5.2.1 Giới thiệu chung
5.2.2 Tài nguyên động thực vật
5.2.3 Tài nguyên rừng
5.2.4 Đa dạng sinh học và bảo tồn thiên nhiên
5.3 Quản lý tài nguyên nước
5.3.1 Tài nguyên nước
5.3.2 Chất lượng nước
5.3.3 Ô nhiễm nguồn nước
5.3.4 Quản lý tài nguyên nước
5.3.5 Bảo vệ môi trường nước

5


Chương 6

5.4 Quản lý tài nguyên đất
5.4.1 Giới thiệu chung
5.4.2 Quản lý tài nguyên đất
5.5 Quản lý chất lượng môi trường khơng khí
5.5.1 Tổng quan mơi trường khơng khí
5.5.2 Biến đổi và ơ nhiễm mơi trường khơng khí
5.5.3 Quan trắc và phân tích chất lượng mơi trường khơng khí
5.5.4 Quản lý mơi trường khơng khí
Quản lý tài ngun năng lượng và khoáng sản
6.1 Tài nguyên năng lượng
6.1.1. Khái quát
6.1.2 Các dạng năng lượng (Nhiên liệu hóa thạch, năng lượng hạt nhân)
5.1.3 Sự sử dụng năng lượng hiện tại và tương lai
6.2 Tài nguyên khoáng sản
6.2.1. Định nghĩa và các đặc tính của các nguồn tài ngun khống sản
6.2.2 Phân loại và sự hình thành các mỏ khống sản
6.2.3. Các phương pháp khai thác khoáng sản
6.2.4 Khai thác khoáng sản và các vấn đề môi trường
6.3 Tài nguyên năng lượng và khoáng sản tại Việt Nam
6.3.1 Tiềm năng
6.3.2 Hiện trạng sử dụng và tương lai
6.4 Các biện pháp quản lý và bảo vệ
6.4.1 Quản lý tài nguyên năng lượng
6.4.2 Quản lý tài nguyên khoáng sản

11. Chuẩn đầu ra (CĐR) của học phần:
STT

CĐR của học phần

CĐR của CTĐT tương ứng (3)

1

Kiến thức:

Môn học cung cấp cho người học những kiến thức, kỹ năng cơ bản
về quản lý nhà nước về tài nguyên và môi trường để sinh viên hiểu
biết và vận dụng được vào giải quyết các vấn đề về quản lý môi
trường trong thực tế, cụ thể như các khái niệm cơ bản, các cơ sở
khoa học của quản lý tài nguyên và môi trường; và các công cụ quản
lý môi trường và cách vận dụng các công cụ này trong một số lĩnh
vực của quản lý tài nguyên và môi trường.

2

Kỹ năng:

Vận dụng những kiến thức học được trong lĩnh vực quản lý tài
nguyên và bảo vệ môi trường.
Người học có khả năng vận dụng kiến thức để tham gia nghiên cứu
khoa học và phục vụ sản xuất về các vấn đề liên quan.

3

Năng lực tự chủ và
trách nhiệm (nếu
có):
Phẩm chất đạo đức

cá nhân, nghề
nghiệp, xã hội (nếu
có):

Người học có năng lực tự chủ, có trách nhiệm xã hội liên quan đến
bảo vệ mơi trường

4

Người học có tư tưởng chính trị vững vàng, trách nhiệm công dân,
nắm và tuân thủ pháp luật về bảo vệ môi trường, có đạo đức nghề
nghiệp

6


(3)

CĐR của CTĐT tương ứng do Trưởng ngành đào tạo đề xuất.

12. Thông tin liên hệ của Bộ môn
A. Địa chỉ bộ mơn: Phịng 312– Nhà A5, Trường Đại học Thủy lợi
B. Trưởng bộ môn: PGS.TS. Bùi Quốc Lập
- Số điện thoại: 0902087509
- Email:

Hà Nội, ngày 25 tháng 5 năm 2019
Trưởng Bộ môn

Trưởng khoa

PGS.TS. Bùi Quốc Lập

PGS.TS. Bùi Quốc Lập

7