Tài liệu te bao goc

Trường ĐH SÀI GÒN
Trường ĐH SÀI GÒN
LỚP DSI 1081
LỚP DSI 1081
BÀI THUYẾT TRÌNH MÔN SINH HỌC ĐẠI CƯƠNG
BÀI THUYẾT TRÌNH MÔN SINH HỌC ĐẠI CƯƠNG
GV HƯỚNG DẪN: THẦY HOÀNG MINH TÂM
TRÌNH BÀY: TỔ 1
ĐỖ NGUYỄN HỒNG HẠNH CAO THỊ THUỲ TRANG
NGUYỄN HUỲNH DIỄM THUÝ LÊ KIM YẾN
NGUYỄN VĂN TÚ TÔ HOÀNG YẾN
MAI THỊ TRÀ GIANG PHẠM THỊ MỸ HẠNH

TB GỐC LÀ GÌ?
TB GỐC LÀ GÌ?

Là những TB nguyên thuỷ ch
Là những TB nguyên thuỷ ch
Ư
Ư
a biệt
a biệt
hoá, có khả năng tự duy trì và tự tái
hoá, có khả năng tự duy trì và tự tái
sinh vô hạn.
sinh vô hạn.


Trong những điều kiện thích hợp,
Trong những điều kiện thích hợp,
chúng có thể biệt hoá thành các kiểu
chúng có thể biệt hoá thành các kiểu
TB chức năng trong cơ thể như TB cơ
TB chức năng trong cơ thể như TB cơ
tim, TB da, TB não, TB sinh dục…
tim, TB da, TB não, TB sinh dục…

LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU TB GỐC
LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU TB GỐC

Vào đầu những năm 1990, giới khoa học Châu
Vào đầu những năm 1990, giới khoa học Châu
Âu nhận ra rằng mọi TB máu bắt nguồn từ một
Âu nhận ra rằng mọi TB máu bắt nguồn từ một
TB nguyên thuỷ đặc thù => TB gốc.
TB nguyên thuỷ đặc thù => TB gốc.

1940, các nhà nghiên cứu phát hiện các dòng
1940, các nhà nghiên cứu phát hiện các dòng
TB gốc phôi ở chuột có tiềm năng sinh sản và
TB gốc phôi ở chuột có tiềm năng sinh sản và
phát triển không giới hạn => TB cơ, gan,
phát triển không giới hạn => TB cơ, gan,
xương…
xương…


1981, Gail Martin – ĐH California, San Francisco

1981, Gail Martin – ĐH California, San Francisco
và Martin Evans – ĐH Cambridge, lần đầu tiên
và Martin Evans – ĐH Cambridge, lần đầu tiên
tách được TB gốc từ phôi chuột.
tách được TB gốc từ phôi chuột.

1997, nhóm Ian Wilnust công bố nhân bản
1997, nhóm Ian Wilnust công bố nhân bản
thành công ĐV có vú đầu tiên => cừu Dolly
thành công ĐV có vú đầu tiên => cừu Dolly
=> là cột móc cho nghiên cứu TB gốc.
=> là cột móc cho nghiên cứu TB gốc.
LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU TB GỐC
LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU TB GỐC


1998, Jame.Thomson, Madison và John
1998, Jame.Thomson, Madison và John
Gearhart ( Mỹ ) nuôi cấy thành công TB gốc
Gearhart ( Mỹ ) nuôi cấy thành công TB gốc
người.
người.

1999 – 2000, c
1999 – 2000, c
ác nhà khoa học phát hiện việc điều
ác nhà khoa học phát hiện việc điều
khiển các mô của chuột trưởng thành có thể khiến
khiển các mô của chuột trưởng thành có thể khiến
chúng cung cấp những loại TB nhầt định:

chúng cung cấp những loại TB nhầt định:
+ Một số TB gốc của tuỷ xương có thể biến thành
+ Một số TB gốc của tuỷ xương có thể biến thành
các TBTK hoặc gan.
các TBTK hoặc gan.
+ TB gốc trong não dường như có khả năng hình
+ TB gốc trong não dường như có khả năng hình
thành nên các loại TB khác.
thành nên các loại TB khác.
LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU TB GỐC
LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU TB GỐC


2001, các nhà khoa học tại Advanced Cell
2001, các nhà khoa học tại Advanced Cell
Technology đã nhân bản phôi người thành công đầu
Technology đã nhân bản phôi người thành công đầu
tiên ( giai đoạn 4-6 TB ) nhằm khai thác TB gốc
tiên ( giai đoạn 4-6 TB ) nhằm khai thác TB gốc
phôi.
phôi.

2005, các nhà nghiên cứu ở ĐH Kingston ( Anh ) đã
2005, các nhà nghiên cứu ở ĐH Kingston ( Anh ) đã
tuyên bố phát hiện một loại TB gốc giống TB gốc
tuyên bố phát hiện một loại TB gốc giống TB gốc
phôi được thu nhận trong máu cuống rốn.
phôi được thu nhận trong máu cuống rốn.
=> biệt hoá thành các TB trưởng thành.
=> biệt hoá thành các TB trưởng thành.

LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU TB GỐC
LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU TB GỐC


Tháng 10/2007, Mario Capecchi, Martin Evans và
Tháng 10/2007, Mario Capecchi, Martin Evans và
Oliver Smithies đã nhận giải thưởng Nobel Y học về
Oliver Smithies đã nhận giải thưởng Nobel Y học về
các khám phá nền tảng liên quan đến TB gốc phôi
các khám phá nền tảng liên quan đến TB gốc phôi
chuột.
chuột.
=> một kĩ thuật ưu việt – “định hướng gene” ở chuột
=> một kĩ thuật ưu việt – “định hướng gene” ở chuột
( gene targeting ) được ứng dụng trong hầu hết các
( gene targeting ) được ứng dụng trong hầu hết các
lĩnh vực của y sinh học.
lĩnh vực của y sinh học.
=> tạo ra hầu hết các loại biến đổi AND ở hệ gene
=> tạo ra hầu hết các loại biến đổi AND ở hệ gene
chuột => cho phép các nhà khoa học xác định vai trò
chuột => cho phép các nhà khoa học xác định vai trò
của từng gene riêng lẻ đối với bệnh tật và sức khoẻ.
của từng gene riêng lẻ đối với bệnh tật và sức khoẻ.
LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU TB GỐC
LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU TB GỐC

TẾ BÀO GỐC PHÂN LẬP TỪ ĐÂU ?
TẾ BÀO GỐC PHÂN LẬP TỪ ĐÂU ?
Tế bào gốc phân lập từ nhiều nguồn :

Tế bào gốc phân lập từ nhiều nguồn :

Phôi thai : Phôi nuôi cấy, mô trong bào thai, phôi
Phôi thai : Phôi nuôi cấy, mô trong bào thai, phôi
thai còn thừa trong quá trình thụ tinh trong ống
thai còn thừa trong quá trình thụ tinh trong ống
nghiệm (IVF).
nghiệm (IVF).

Mô trưởng thành : tuỷ xương, máu ngoại vi, máu
Mô trưởng thành : tuỷ xương, máu ngoại vi, máu
cuống rốn, da.
cuống rốn, da.


=> Có 2 loại chính TBG phôi
=> Có 2 loại chính TBG phôi


TBG trưởng thành
TBG trưởng thành


PHÂN LOẠI TẾ BÀO GỐC
PHÂN LOẠI TẾ BÀO GỐC




Có 2 loại chính TBG phôi

Có 2 loại chính TBG phôi


TBG trưởng thành
TBG trưởng thành




Có thể phân loại TBG theo tiềm năng biệt hoá hoặc
Có thể phân loại TBG theo tiềm năng biệt hoá hoặc
vị trí thu nhận.
vị trí thu nhận.

PHÂN LOẠI TBG THEO TIỀM NĂNG BIỆT HOÁ
PHÂN LOẠI TBG THEO TIỀM NĂNG BIỆT HOÁ
Loại TBG
Loại TBG


Nguồn
Nguồn
TB được biệt hoá
TB được biệt hoá


Đặc điểm
Đặc điểm

Toàn năng
Toàn năng
( Totipotent)
( Totipotent)
( hợp tử + phôi
( hợp tử + phôi
dâu)
dâu)
-


Hợp tử
Hợp tử
-


Các TB được tao
Các TB được tao
ra sau 1 số lần phân
ra sau 1 số lần phân
cắt đầu tiên của
cắt đầu tiên của
hợp tử.
hợp tử.
Tất cả các loại TB trong cơ
Tất cả các loại TB trong cơ
thể => cơ thể hoàn chỉnh.
thể => cơ thể hoàn chỉnh.
Biệt hoá không
Biệt hoá không

giới hạn.
giới hạn.


Đa năng
Đa năng
( Pluripotent) (
( Pluripotent) (
k
k
o
o
có nhau và
có nhau và
cuống rốn)
cuống rốn)
Khối TB bên trong
Khối TB bên trong
của Blastocyst ( từ
của Blastocyst ( từ
lớp TB ICM). (ở
lớp TB ICM). (ở
phôi và thai)
phôi và thai)
Tất cả các TB trong cơ thể
Tất cả các TB trong cơ thể
sinh ra từ 3 lớp phôi.
sinh ra từ 3 lớp phôi.
Biệt hoá thành
Biệt hoá thành

hầu hết các TB
hầu hết các TB
thuộc các mô
thuộc các mô
chuyên biệt.
chuyên biệt.


Đa năng
Đa năng
( Multipotent)
( Multipotent)
(Đã ra đời)
(Đã ra đời)
Các TB thu nhận từ
Các TB thu nhận từ
các mô trưởng
các mô trưởng
thành của cơ thể.
thành của cơ thể.
Các TB thuộc các mô sinh
Các TB thuộc các mô sinh
dưỡng.
dưỡng.
Biệt hoá thành
Biệt hoá thành
những TB thuộc
những TB thuộc
các mô chuyên
các mô chuyên

biệt. ( tuỳ nguồn
biệt. ( tuỳ nguồn
gốc chỉ biệt hoá
gốc chỉ biệt hoá
1 số TB có liên
1 số TB có liên
quan đến nguồn
quan đến nguồn
gốc của nó)
gốc của nó)

TBG TOÀN NĂNG VÀ TBG ĐA NĂNG