Bài giảng Thơ Đỗ Phủ

Thơ Đỗ Phủ
Thơ Đỗ Phủ
Tác giả: Đỗ Phủ
Cổ Thi Tác Dịch
Đỗ Phủ:
Tác giả: (712-770), tự Tử Mỹ, quê Tương Dương, nay thuộc tỉnh Hà Bắc, một trong
những nhà thơ vĩ đại nhất đời Đường. Ông thi tiến sĩ không đỗ, một lần nhân đến
Trường An, dâng lên vua Huyền Tông ba bài phú. Vua thấy hay, cho làm Đãi chế tập
hiền viên. Đến đời Đư ờng Túc Tông, ông giữ chức Hữu tập di, rồi Hoa châu tư công.
gặp lúc loạn lớn, ông bỏ quan về đất lạ Tần Châu hái rau kiếm củi lần hồi rồi lưu lạc tới
Kiếm Nam. Nghiêm Vũ xin cho ông làm Tham mưu kiểm hiệu Công bộ viên ng ại lang.
Đến đời Đại Lịch, ông tới Lỗi Dương, một đêm quá say rồi mất, thọ 59 tuổi. Tác phẩm:
Còn lưu lại được 16 quyển thơ với hơn 1400 bài.
Cảm tác
Dở, hay - tự mình biết.
Nghiệp văn, nghiệp cả đời.
Mỗi người một cách viết,
Kẻo đời sau chê cười.
Tuyệt cú
Trên nền nước biếc chim càng trắng.
Hoa đỏ hơn nhiều nhờ lá cây.
Xuân này có lẽ không về được,
Vậy biết xuân nào về được đây?
Sưu tầm: Cao Minh Anh
1
Thơ Đỗ Phủ
Chợt hứng
Đường trắng hoa dương, những lá sen
Tròn xanh trên suối như đồng tiền.
Mầm măng khẽ nhú không ai thấy.
Trên cát vịt trời đang ngủ yên..

Chợt hứng
Những muốn tới nơi suối khởi đầu.
Một mình chống gậy giữa Phương Châu.
Cuồng điên gió thổi, oằn tơ liễu.
Nước cuốn hoa đào trôi tới đâu?
Tặng Lý Bạch
Thu về nhớ cảnh ngắm trăng lên.
Thẹn với Cát Hồng vì thuốc tiên.(1)
Ngang tàng, bướng bỉnh, kiêu, trọng nghĩa,
Ngày nào cũng uống, hát như điên(2).
Tặng Hoa Khanh
Cẩm Thành đàn sáo suốt đêm ngày,
Nửa tan vào gió, nửa vào mây.
Sưu tầm: Cao Minh Anh
2
Thơ Đỗ Phủ
Vốn của thiên cung, nơi hạ giới,
Ai đã từng nghe nhạc khúc này?
Tiễn Hạ Tiêm ở bến sông
Bùi ngùi lệ nhỏ lúc xa nhau:
Đã bảy mươi rồi, còn đi đâu?
Thuyền nghiêng, gió mạnh, buồn khi thấy
Trên sóng bạc đầu người bạc đầu.
Trung thu
Đêm nay là trung thu.
Trời cao, trăng huyền ảo.
Ai có tiệc lầu nam
Mà rộn vang đàn sáo.
Lại buồn
Các nước lo chinh phạt.

Quê cũ giờ thế nào?
Trước đã ít bạn hữu,
Nay thêm họa binh đao.
Sưu tầm: Cao Minh Anh
3
Thơ Đỗ Phủ
Tuyệt cú
Chim trắng bay, sông biếc.
Núi xanh tươi, đầy hoa.
Lại thêm một xuân nữa.
Biết bao giờ về nhà?
Gặp ông Lý Niên ở Giang Nam
Trước nhà Thái Cửu từng nghe tiếng.
Trong phủ Kỳ Vương gặp mấy lần.
Giang Nam xinh đẹp mùa hoa rụng.
Bây giờ lại gặp trạm dừng chân.
Tuyệt cú
Đôi chim oanh hót trên cành liễu.
Chấp chới trời xanh mấy cánh cò.
Khung cửa in tranh mờ núi tuyết,
Dập dìu thuyền đậu bến Đông Ngô.
Mạn hứng
(bài một)
Đứng ngắm sông xuân những chạnh lòng.
Sưu tầm: Cao Minh Anh
4
Thơ Đỗ Phủ
Một mình chống gậy bước thong dong.
Tơ liễu quay cuồng khi gặp gió.
Theo nước, hoa đào trôi dưới sông.

Trông cảnh xuân
Nước mất, còn núi sông.
Cỏ vẫn mọc ngoài đồng.
Thương đời, hoa nhỏ lệ.
Tiễn bạn, chim đau lòng.
Lửa hiệu đốt ba tháng.
Thư nhà luôn chờ mong.
Tóc đã bạc, lại ngắn.
Cài trâm, cài không xong.
Được tin em Quan từ Trung Đô đã về tới Giang Lăng,
cuối tháng xuân này sẽ đến Quỳ Châu, vừa mừng
vừa tủi, cuộc sum họp có thể đợi chờ, làm thơ tỏ chuyện ấy,
tình lộ ra cả ở lời
Em đã đến Giang Phủ.
Bao giờ về Giáp Châu?
Sưu tầm: Cao Minh Anh
5
Thơ Đỗ Phủ
Vì loạn, thành ly biệt,
Nay sắp sửa gặp nhau.
Bệnh hết, mắt thôi chớp.
Sáng sáng bước lên lầu,
Khỏi sợ chết xương trắng.
Tuổi già không lo âu.
Lên lầu thành Duyện Châu
Đến Đông quan thăm cha.
Lên lầu Nam nhìn ra.
Mây đầy biển Đông Hải.
Thanh Từ đất bao la.
Thành hoang còn điện Lỗ.

Bia Tấn núi xa xa.
Nơi này nhiều cảnh cũ,
Xem không muốn về nhà.
Ngắm cảnh đồng quê
Bầu trời thu trong vắt.
Một vệt mờ rừng cây.
Trời, nước hòa làm một.
Sưu tầm: Cao Minh Anh
6
Thơ Đỗ Phủ
Thành chìm trong sương dày.
Gió thổi, cây rụng lá.
Mặt trời lặn phía tây.
Quạ trong rừng nhao nhác.
Bay đâu hạc lẻ bầy?
Núi Vu ngày tạnh ráo
Núi Vu đẹp như gấm.
Sau mưa trời cao trong.
Cỏ ngoài ao xanh biếc.
Mây phía biển đỏ hồng.
Suốt ngày chim oanh hót.
Hạc giăng hàng trên không.
Hoa lặng lẽ héo rụng.
Gió thổi, bay ngoài đồng.
Đêm mười bảy, ngắm trăng
Trăng thu tròn và sáng.
Già, bên sông sống lười.
Cuốn rèm, trăng hắt bóng.
Chống gậy, trăng theo người.
Sưu tầm: Cao Minh Anh

7
Thơ Đỗ Phủ
Ánh trăng làm rồng quẫy.
Chim tỉnh, bay lên trời.
Nhà tranh bên gốc bưởi.
Long lanh giọt sương rơi.
Đập vải
Chàng vẫn ngoài biên ải.
Mỗi bận mùa thu về,
Lau sạch chày đập vải,
Lòng thiếp buồn ủ ê.
Thiếp đập vải, nhuộm áo
Gửi cho chàng - phòng the,
Đập thật mạnh, đập mãi,
Mong ngoài ấy chàng nghe.
Gửi Đỗ Vi
Ngày lạnh, trời chóng tối.
Mất tổ, vượn kêu sầu.
Trên sông chợt nhớ bác.
Bác bây giờ ở đâu?
Gửi thân nơi cát bụi,
Có tránh khỏi buồn đau?
Sưu tầm: Cao Minh Anh
8
Thơ Đỗ Phủ
Gói phong thư gửi bác
Mà lệ ứa hồi lâu.
Buổi chiều
Trâu dê đã xuống núi.
Nhà nhà cổng cài then.

Trăng gió, đêm vắng lặng.
Sông núi - cảnh không quen.
Giọt sương treo ngọn cỏ.
Vách đá, suối kề bên.
Đầu bạc bên đèn sáng.
Cần chi nở hoa đèn.
Lên lầu Nhạc Dương
Động Đình xưa nghe tiếng,
Nay lên lầu Nhạc Dương.
Sở Ngô ở hai phía,
Trời đất mịt mù sương.
Thân già, chiếc thuyền nhỏ,
Vắng tin bạn, người thương.
Binh đao ngoài ải bắc.
Sưu tầm: Cao Minh Anh
9
Thơ Đỗ Phủ
Tựa hiên, lòng vấn vương.
Đêm ở đất khách, viết thơ để nói nỗi lòng mình
Hai bờ, cỏ gợn sóng,
Chiếc thuyền, buồm dương cao.
Trên sông trăng vỡ vụn,
Ngoài đồng nhấp nháy sao.
Nghề quan lo nghỉ sớm.
Nghiệp văn, nghiệp tầm phào.
Chơi vơi giữa trời đất,
Chim âu về nơi nào?
Đền thờ vua Vũ
Đền vua Vũ trên núi.
Gió thu thổi, xế tà.

Sân đầy bưởi và quýt.
Rồng vẽ kín xách nhà.
Đền vắng, hơi mây lạnh.
Nước trong hang chảy ra.
Vua dùng xe bốn loại,
Xây đập chắn Tam Ba.
Sưu tầm: Cao Minh Anh
10