Quản lý hoạt động phong trào đoàn thanh niên cộng sản hồ chí minh của các trường THPT trên địa bàn quận cẩm lệ thành phố đà nẵng

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

NGUYỄN QUANG VŨ

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG PHONG TRÀO
ĐỒN TNCS HỒ CHÍ MINH CỦA CÁC
TRƯỜNG THPT TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN CẨM LỆ
THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ
QUẢN LÝ GIÁO DỤC

Đà Nẵng - Năm 2019


ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

NGUYỄN QUANG VŨ

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG PHONG TRÀO
ĐỒN TNCS HỒ CHÍ MINH CỦA CÁC
TRƯỜNG THPT TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN CẨM LỆ
THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG

Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 8.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ

Người hướng dẫn khoa học: TS. BÙI VIỆT PHÚ

Đà Nẵng - Năm 2019





iv

MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1
2. Mục tiêu nghiên cứu ...................................................................................... 2
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu .............................................................. 2
4. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................... 3
5. Phạm vi nghiên cứu ....................................................................................... 3
6. Giả thuyết khoa học ....................................................................................... 3
7. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................... 4
8. Cấu trúc luận văn ........................................................................................... 4

CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG PHONG
TRÀO ĐOÀN TNCS HỒ CHÍ MINH CỦA CÁC TRƯỜNG THPT ........ 6
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ................................................................. 6
1.2. Các khái niệm chính................................................................................. 7
1.2.1. Quản lý .................................................................................................... 7
1.2.2. Hoạt động phong trào Đoàn Thanh niên ................................................. 8
1.2.3. Quản lý hoạt động phong trào Đoàn Thanh niên .................................... 9

1.3. Hoạt động phong trào của đoàn thanh niên trong trường THPT ..... 10

1.3.1. Ý nghĩa của hoạt động phong trào Đoàn Thanh niên đối với công tác
giáo dục học sinh THPT ........................................................................................... 10
1.3.2. Nhiệm vụ của tổ chức Đoàn Thanh niên trong trường THPT............... 11
1.3.3. Nội dung hoạt động phong trào Đoàn Thanh niên trong trường THPT 12
1.3.4. Các hình thức hoạt động phong trào của đoàn viên thanh niên trong
trường THPT ............................................................................................................ 18

1.4. Quản lý hoạt động phong trào đoàn thanh niên của các trường
THPT .............................................................................................................. 20
1.4.1. Quản lý mục tiêu hoạt động phong trào đoàn thanh niên trường THPT 20
1.4.2. Quản lý nội dung tổ chức hoạt động phong trào đoàn thanh niên trường
THPT ........................................................................................................................ 21
1.4.3. Quản lý các phương pháp và hình thức tổ chức hoạt động phong trào
đồn thanh niên trường THPT ................................................................................. 25
1.4.4. Quản lý công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động phong trào đoàn thanh
niên của các trường THPT ....................................................................................... 30


v
1.4.5. Quản lý sự phối hợp của các trường và quận Đoàn Cẩm Lệ ................ 31

Tiểu kết chương 1 .......................................................................................... 33
Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG PHONG TRÀO
ĐOÀN TNCS HỒ CHÍ MINH CỦA CÁC TRƯỜNG THPT TRÊN ĐỊA
BÀN QUẬN CẨM LỆ, THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG..................................... 34
2.1. Khái quát quá trình điều tra khảo sát thực trạng .............................. 34
2.1.1. Mục đích điều tra ................................................................................... 34
2.1.2. Đối tượng điều tra học sinh ................................................................... 34
2.1.3. Nội dung điều tra ................................................................................... 34
2.1.4. Phương pháp điều tra............................................................................. 35

2.2. Vài nét về các trường THPT trên địa bàn quận Cẩm Lệ ................... 35
2.3. Thực trạng hoạt động phong trào đoàn thanh niên của trường trên
địa bàn quận Cẩm Lệ, TP Đà Nẵng ............................................................ 37
2.3.1. Thực trạng nhận thức của CBQL, GV, HS và PH về hoạt động của tổ
chức Đoàn thanh niên............................................................................................... 37
2.3.2. Thực trạng các biện pháp quản lý của Ban Chấp hành Đoàn trường đối
với hoạt động phong trào ......................................................................................... 38
2.3.3. Thực trạng kết quả hoạt động phong trào của Đoàn Thanh niên của các
trường THPT trên địa bàn quận Cẩm Lệ, TP Đà Nẵng ........................................... 39

2.4. Thực trạng quản lý hoạt động phong trào đoàn thanh niên của các
trường THPT trên địa bàn quận Cẩm Lệ, TP Đà Nẵng ........................... 42
2.4.1. Thực trạng quản lý mục tiêu.................................................................. 42
2.4.2. Thực trạng quản lý nội dung tổ chức hoạt động.................................... 43
2.4.3. Thực trạng quản lý các hình thức và phương pháp tổ chức hoạt động . 45
2.4.4. Thực trạng quản lý công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động ................... 47

2.5. Đánh giá chung thực trạng .................................................................... 48
2.5.1. Những thành tự đạt được ....................................................................... 48
2.5.2. Những mặt còn hạn chế ......................................................................... 49
2.5.3. Nguyên nhân của hạn chế ...................................................................... 50

Tiểu kết chương 2 .......................................................................................... 53
CHƯƠNG 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG PHONG TRÀO
ĐOÀN THANH NIÊN CỦA CÁC TRƯỜNG THPT TRÊN ĐỊA BÀN
QUẬN CẨM LỆ, THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG .............................................. 54
3.1. Các nguyên tắc chung xây dựng biện pháp ......................................... 54

vi
3.1.1. Đảm bảo mục tiêu giáo dục THPT ........................................................ 54
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi... 55
3.1.3. Đảm bảo cùng tham gia tổ chức và quản lý hoạt động phong trào của
các đối tượng ............................................................................................................ 55
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi ........................................................... 56

3.2. Biện pháp quản lý hoạt động phong trào Đồn TNCS Hồ Chí Minh
của các trường THPT trên địa bàn quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng . 56
3.2.1. Nâng cao nhận thức của đội ngũ cán bộ đoàn ....................................... 56
3.2.2. Bồi dưỡng, tập huấn năng lực cho cán bộ Đoàn trường THPT............. 59
3.2.3. Xây dựng cơ chế phối hợp giữa Quận đoàn với Ban Giám hiệu các
trường THPT ............................................................................................................ 63
3.2.4. Đẩy mạnh công tác xã hội hố HĐPT Đồn cho thanh niên ................ 65
3.2.5. Nâng cao chất lượng Đồn viên và kiểm tra cơng tác quản lý phong trào
.................................................................................................................................. 66

3.3. Khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất
......................................................................................................................... 70
3.3.1. Mục đích khảo nghiệm .......................................................................... 70

Tiểu kết chương 3 .......................................................................................... 73
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 74
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 79
PHỤ LỤC .................................................................................................... PL1


vii

CÁC CHỮ VIẾT TẮT

ĐH- CĐ
ĐHQG HN
ĐVTN
HĐPT
KHGD

: Đại học Cao đẳng
: Đại học quốc gia Hà Nội
: Đoàn viên thanh niên
: Hoạt động phong trào
: Khoa học giáo dục

LHTN
THPT

: Hiên hiệp thanh niên
: Trung học phổ thông

TN CSHCM

: Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh

TNCS

: Thanh niên Cơng sản


viii

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
Số hiệu

Tên bảng

bảng

Trang

2.1.

Đánh giá về mức độ cần thiết sử dụng các biện pháp quản lý HĐPT

38

2.2.

Đánh giá mức độ tổ chức các hoạt động phong trào của học sinh

39

2.3.

Đánh giá mức độ tổ chức các hoạt động phong trào của giáo viên

39

2.4.

Kết quả phân loại đoàn viên

41

2.5.
2.6.
2.7.

Kết quả trưng cầu ý kiến của 100 học sinh và giáo viên về mức độ
tham gia phong trào đoàn
Kết quả phân loại chi đoàn trường THPT tại Quận Cẩm Lệ
Đánh giá về mức độ cần thiết sử dụng các biện pháp kiểm tra, đánh
giá HĐPT của học sinh THPT

43
46
47


1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2016 – 2020 được thơng qua tại
Đại hội đại biểu tồn quốc lần thứ XI, Đảng ta đã xác định:"Phát triển giáo dục là
quốc sách hàng đầu. Đổi mới căn bản, toàn diện nên giáo dục Việt Nam theo
hướng chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội hoá, dân chủ hoá và hội nhập quốc tế,
trong đó, đổi mới cơ chế quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên là khâu
then chốt. Tập trung nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo, coi trọng giáo dục
đạo đức, lối sống, năng lực sáng tạo, kỹ năng thực hành, khả năng lập nghiệp."

Trong môi trường giáo dục ở nước ta hiện nay đa phần học sinh đều tham gia tổ
chức Đoàn Thanh niên. Trong những nỗ lực chung, cơng tác Đồn và phong trào
thanh niên đã có nhiều bước phát triển và đạt được những thành tích đáng khích lệ.
Tuy nhiên, việc quản lý các hoạt động phong trào còn nhiều lúng túng, chưa đi sâu
vào thực tiễn, đơi khi cịn hình thức, dẫn tới hiệu quả của một số hoạt động còn
chưa cao, chưa đáp ứng được nhiệm vụ giáo dục cho học sinh. Điều này địi hỏi
Đồn thanh niên – Hội LHTN của nhà trường cần phải có nhiều hoạt động phong
trào có hiệu quả để thu hút, định hướng, giáo dục kỹ năng cho học sinh, góp phần
nâng cao hiệu quả của q trình đào tạo,giáo dục trong nhà trường
Đồn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh là tổ chức chính trị- xã hội của thanh
niên Việt Nam do Đảng cộng sản Việt Nam và chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập,
lãnh đạo và rèn luyện. Đoàn bao gồm những thanh niên tiên tiến, phấn đấu vì mục
tiêu, lý tưởng của Đảng là độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, dân giàu
nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Đoàn là đội dự bị tin cậy của
Đảng cộng sản Việt Nam, là đội quân xung kích cách mạng, là trường học xã hội
chủ nghĩa của thanh niên, đại diện chăm lo và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của tuổi
trẻ, là lực lượng nòng cốt chính trị trong phong trào thanh niên và các tổ chức
thanh niên Việt Nam. Đoàn là thành viên của hệ thống chính trị hoạt động trong
khn khổ hiến pháp và pháp luật của nước cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Đảng cộng sản Việt Nam và chủ tịch Hồ Chí Minh đã sớm nhận thức được
vai trị, vị trí của thanh niên, đã có những chính sách cụ thể để phát huy những


2

tiềm năng, thế mạnh của thanh niên, để thanh niên có đóng góp xứng đáng trong
tiến trình cách mạng của dân tộc. Bước vào sự nghiệp đổi mới toàn diện đất nước,
trước những biến đổi nhanh chóng của tình hình thế giới, Đảng ta một lần nữa
khảng định: Sự nghiệp đổi mới có thành cơng hay khơng, đất nước bước vào thế kỉ
XXI có vị trí xứng đáng trong cộng đồng thế giới hay khơng, cách mạng Việt Nam

có vững bước theo con đường xã hội chủ nghĩa hay không phần lớn tuỳ thuộc vào
lực lượng thanh niên, vào việc bồi dưỡng, rèn luyện thế hệ thanh niên; công tác
thanh niên là vấn đề sống còn của dân tộc, là một trong những nhân tố quyết định
sự thành bại của cách mạng. Đúng như Bác Hồ đã nói “Vì lợi ích mười năm thì
phải trồng cây, vì lợi ích trăm năm thì phải trồng Người”, vì vậy vấn đề thanh
niên phải đặt ở vị trí trung tâm trong chiến lược phát huy nhân tố và nguồn lực của
con ngườiĐà nẵng là một thành phố trọng điểm trong quy hoạch phát triển kinh tế,
xã hội của đất nước, có vị trí điạ lý đặc biệt, có núi, có biển, có nhiều tiềm năng để
phát triển kinh tế, văn hóa, du lịch, dịch vụ... Bên cạnh đó phát sinh vấn đề phức
tạp, gây nhiều khó trong quản lý văn hóa xã hội và giáo dục thanh, thiếu niên.
Dưới góc độ quản lý phong trào thanh niên của một Quận Cẩm Lệ - Đà
Nẵng, chúng tơi có nhiều trăn trở về những ngun nhân lệch lạc trong lối sống
của thanh, thiếu niên, học sinh, có những suy tư về những biện pháp giáo dục chưa
có hiệu quả của Đồn Thanh niên ở các trường trung học phổ thông hiện nay.
Do vậy, chúng tôi lựa chọn đề tài: “Quản lý hoạt động phong trào Đồn
Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh của các trường THPT trên địa bàn Quận Cẩm
Lệ Thành phố Đà Nẵng” làm luận văn tốt nghiệp của mình.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và khảo sát thực trạng quản lý hoạt động
phong trào Đoàn thanh niên của các trường THPT trên địa bàn Quận Cẩm Lệ,
Thành phố Đà nẵng, đề xuất những biện pháp quản lý góp phần nâng cao chất
lượng tồn diện cho học sinh.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động phong trào Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh trong các


3

trường THPT.

3.2. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý các hoạt động phong trào Đồn viên Thanh niên cộng sản Hồ Chí
Minh của các trường THPT trên địa bàn Quận Cẩm Lệ, Thành phố Đà nẵng
4. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động phong trào đoàn thanh
niên trong các trường trung học phổ
5.2. Khảo sát thực trạng quản lý hoạt động phong trào đoàn thanh niên Cộng
sản Hồ Chí Minh của các trường THPT trên địa bàn quận Cẩm Lệ, thành phố Đà
Nẵng.
5.3. Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động phong trào Đồn TNCS Hồ Chí
Minh của các trường THPT trên địa bàn quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng. trong
giai đoạn hiện nay.
5. Phạm vi nghiên cứu
Luận văn được chúng tôi tập trung làm rõ các vấn đề lý luận cơ bản của hoạt
động Đoàn và quản lý hoạt động Đoàn TNCS Hồ Chí Minh.
Khảo sát thưc trạng hoạt động phong trào Đoàn Thanh Niên của 3 trường
THPT trên địa bàn Quận Cẩm Lệ TPĐN từ 2015 đến 2018.
Biện pháp QL hoạt động phong trào Đoàn TN CSHCM quận Cẩm Lệ - Đà
Nẵng giai đoạn 2018 - 2023.
6. Giả thuyết khoa học
Cơng tác quản lý các hoạt động phong trào đồn TNCS Hồ Chí Minh của các
trường THPT trên địa bàn Quận Cẩm Lệ, Thành phố Đà nẵng còn nhiều bất cập,
chưa đi sâu vào thực tiễn, đơi khi cịn hình thức dẫn tới hiệu quả của một số hoạt
động còn chưa cao, chưa đáp ứng được nhiệm vụ giáo dục cho học sinh. Nếu đề
xuất được các biện pháp quản lý hoạt động phong trào phù hợp thì sẽ nâng cao
hiệu quả hoạt động phong trào và chất lượng giáo dục cho học sinh trong các
trường THPT trên địa bàn.


4

7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết
Đề tài sử dụng các phương pháp lý luận sau đây để xử lý khung lý thuyết của
đề tài: Phân tích, tổng hợp từ các cơng trình đã có và các tài liệu thu thập nhằm hệ
thống hoá khái niệm và các nội dung cơ bản về quản lý hoạt động phong trào của
Đoàn thanh niên trong giai đoạn hiện nay.
7.2. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Áp dụng khảo sát thực trạng của vấn đề nghiên cứu
- Phương pháp điều tra viết: Bằng việc xây dựng hệ thống câu hỏi, điều tra,
khảo sát, đánh giá thực trạng việc quản lý hoạt động phong trào của Đoàn thanh
niên, từ đó khắc phục những hạn chế và phát huy những mặt mạnh nhằm thực hiện
tốt vai trò quản lý hoạt động phong trào Đoàn.
- Phương pháp phỏng vấn: Hỏi ý kiến trực tiếp các đối tượng khảo
- Phương pháp quan sát: Sử dụng phương pháp này nhằm tiếp cận và xem
xét các hoạt động quản lý hoạt động phong trào, qua đó tìm hiểu thực trạng cơng
tác chỉ đạo, quản lý hoạt động phong trào của Đoàn trong thời gian qua.
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Trên cơ sở quan sát, đánh giá thực tiễn
việc thực hiện vai trị quản lý hoạt động phong trào đồn thanh niên trong 5 năm
trở lại đây, đề tài nghiên cứu tổng kết, đánh giá đúng thực trạng để đưa ra những
biện pháp đổi mới hiệu quả trong công tác quản lý hoạt động phong trào đồn
thanh niên.
7.3. Nhóm các phương pháp bổ trợ
- Phương pháp toán thống kê: Để xử lý kết quả điều tra, khảo sát.
- Phương pháp chuyên gia: Dùng để tham khảo ý kiến chuyên gia về tính cấp
thiết và tính khả thi
8. Cấu trúc luận văn
- Phần mở đầu
- Phần nội dung gồm ba chương:

5

+ Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động phong trào Đồn thanh niên
Cộng sản Hồ Chí Minh trong trường trung học phổ thông
+ Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động phong trào Đoàn thanh niên Cộng
sản Hồ Chí Minh của các trường THPT trên địa bàn quận Cẩm Lệ, thành phố Đà
Nẵng.
+ Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động phong trào Đoàn TNCS Hồ Chí
Minh của các trường THPT trên địa bàn quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng.
- Kết luận và khuyến nghị
- Phụ lục
- Tài liệu tham khảo


6

CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG PHONG TRÀO
ĐỒN TNCS HỒ CHÍ MINH CỦA CÁC TRƯỜNG THPT

1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
Nhìn chung, các vấn đề quản lý HĐPT trong trường THPT là một vấn đề tuy
khơng mới nhưng ít được quan tâm nghiên cứu một cách có hệ thống. Đã có một
số các cơng trình nghiên cứu đề cập đến các vấn đề đổi mới phương thức hoạt
động cho tổ chức Đồn, có thể kể đến như:
Đề tài luận văn thạc sỹ Quản lý: “Một số giải pháp quản lý của Trung ương
Đoàn nhằm thực hiện tốt chức năng cơ bản của Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ
Chí Minh hiện nay” của tác giả Lại Xuân Lâm năm 2007. Đề tài này đã trình bày
cơ sở lý luận và thực tiễn của việc thực hiện các giải pháp nhằm đổi mới có hiệu

quả hoạt động động Đoàn, giúp cho tổ chức Đoàn thanh niên thực hiện các chức
năng cơ bản của mình.
Đề tài luận văn thạc sỹ Quản lý: “Biện pháp quản lý HĐPT của học sinh
trường cao đẳng sư phạm Hà Nam” của tác giả Trương Mạnh Tiến năm 2007. Đề
tài đã đề ra được cai trị quan trọng của Đồn Thanh niên trong học sinh và đề xuất
được một số các biện pháp để quản lý HĐPT ở tại trường Cao đẳng sư phạm Hà
Nam.
Đề tài thạc sỹ: “Đổi mới hoạt động Đoàn thanh niên Trường Đại học Tây
Bắc trong bối cảnh đào tạo tín chỉ”, Đại Học Tây Bắc, của tác giả Cầm Thị
Phước – năm 2015. Đề tài này đã đề xuất được một số các giải pháp nhằm đổi
mới hoạt động của Đoàn thanh niên trong bối cảnh chuyển từ hình thức đào tạo
theo niên chế sang đào tạo theo tín chỉ. Tuy nhiên, đề tài này đề cập chủ yếu đến
các biện pháp đổi mới về tổ chức để giúp cho tổ chức Đoàn Thanh niên trong nhà
trường phù hợp hơn với mơ hình đào tạo theo tín chỉ chứ ít đề cập đến vấn đề quản
lý các HĐPT.
Nghiên cứu về cơng tác của Đồn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh được
thực hiện ở các cấp độ, các lĩnh vực, có thể kể đến một số nghiên cứu của các tác


7

giả như: Bùi Văn Cường về những biện pháp nâng cao chất lượng cán bộ Đoàn
trong trường học trong giai đoạn hiện nay - Ban thanh niên trường học TW Đồn,
Hà Nội-2016
Những năm gần đây đã có luận văn tốt nghiệp chọn đề tài nghiên cứu thuộc
lĩnh vực Quản lý Giáo dục, đó là nghiên cứu của tác giả: Nguyễn Thị Thảo về
những biện pháp quản lý của tổ chức Đoàn nhằm gắn kết các hoạt độngđoàn với
hoạt động học tập và nghiên cứu khoa học của học sinh đại học Quốc gia Hà Nội Luận văn ThS KHGD, Khoa sư phạm- ĐHQG HN.
Khảo sát các nghiên cứu trên, có thể rút ra một số nhận xét như sau:
- Nghiên cứu về Đồn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh được thực hiện

nhiều bình diện khác nhau, đặc biệt quan tâm trên bình diện quản lý các tổ chức
chính trị- xã hội.
- Nghiên cứu chủ yếu tập trung vào quản lý hoạt động của ĐồnThanh niên
Cộng sản ở khối nơng thơn.
- Có rất ít nghiên cứu về quản lý cơng tác Đồn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí
Minh trong khối trường học, đặc biệt là chưa có nghiên cứu về cơng tác Đồn
trong khối trường Trung học phổ thơng. Như vậy, các cơng trình nghiên cứu lý
luận và thực tiễn trên đã làm sáng tỏ nhiều khía cạnh quản lý đối với các hoạt động
của Đoàn Thanh niên. Vấn đề này cũng giúp tơi áp dụng vào cơng trình nghiên
cứu của mình.
1.2. Các khái niệm chính
1.2.1. Quản lý
Quản lý là một trong những loại hình lao động có hiệu quả quan trọng nhất
trong các hoạt động của con người. Quản lý đúng tức là con người đã nhận thức
được quy luật, vận động theo quy luật và sẽ nhận được những thành công to lớn.
Khi bàn đến hoạt động quản lý và người quản lý, cần khởi đầu từ khái niệm “tổ
chức”. Do tính đa nghĩa thuật ngữ này nên ở đây chúng ta chỉ nói đến tổ chức
nhóm có cấu trúc nhất định những con người hoạt động vì mục đích chung nào
đó, mà để đạt được mục đích đó mơt con người riêng lẽ khơng bao giờ làm được.
Ngày nay dù thuật ngữ quản lý đã trở nên phổ biến, nhưng vẫn chưa có một


8

định nghĩa hay quan niệm thống nhất về thuật ngữ này.
Theo Từ điển Tiếng Việt giải nghĩa: Quản lý là tổ chức và điều khiển các
hoạt động theo những yêu cầu nhất định [18, tr.789]
“Quản lý là quá trình tác động có ý thức của chủ thể vào một bộ máy (đối
tượng quản lý) bằng cách vạch ra mục tiêu cho bộ máy, tìm kiếm các biện pháp
tác động để bộ máy đạt tới mục tiêu đã xác định.

Góc độ chính trị xã hội: Quản lý được xem là tổ hợp các cách thức, phương
pháp tác động vào đối tượng để phát huy khả năng của đối tượng nhằm thúc đẩy
sự phát triển của xã hội.
Theo góc độ hành động: Quản lý là quá trình điều khiển- Chủ thể quản lý
điều khiển hoạt động của người dưới quyền và các đối tượng khác để đạt tới đích
đặt ra.
Theo quan niệm hiện nay: Quản lý là những hoạt động có phối hợp nhằm
định hướng và kiểm sốt q trình tiến tới mục tiêu.” [22, tr.3]
Như vậy ta có thể thấy có quan niệm cho rằng quản lý là hành chính, là cai
trị, quan niệm khác lại cho rằng quản lý là điều hành, điều khiển, chỉ huy. Các
cách nói này khơng có gì khác nhau về nội dung mà chỉ khác ở chỗ dùng thuật
ngữ.
Vậy xem xét dưới góc độ chính trị - xã hội, và góc độ hành động thiết thực,
thì quản lý được hiểu là: “ Sự tác động có ý thức để chỉ huy, điều khiển các q
trình xã hội và hành vi hoạt động của con người nhằm đạt đến mục tiêu, đúng ý
chí của chủ thể quản lý và phù hợp với quy luật khách quan”.
Quản lý là thực hiện những cơng việc có tác dụng định hướng, điều tiết, phối
hợp các hoạt động của cấp dưới, của những người dưới quyền. Biểu hiện cụ thể
qua việc, lập kế hoạch hoạt động, đảm bảo tổ chức, điều phối, kiểm tra, kiểm soát.
1.2.2. Hoạt động phong trào Đoàn Thanh niên
Hoạt động phong trào của Đoàn thanh niên là các hoạt động mang tính rộng
lớn với mục tiêu thu hút đông đảo thanh niên tham gia. Thông qua các hoạt động
của mình giúp cho thanh niên phát huy những truyền thống quý báu của dân tộc và
bản chất tốt đẹp của tổ chức Đoàn, kế tục trung thành, xuất sắc sự nghiệp cách


9

mạng vẻ vang của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh; hướng cho thanh niên tích cực
đi đầu trong sự nghiệp cơng nghiệp hố, hiện đại hố đất nước và bảo vệ Tổ quốc

Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Hoạt động phong trào của Đoàn thanh niên hướng tới xây dựng đội ngũ thanh
niên là đội dự bị tin cậy của Đảng Cộng sản Việt Nam, là lực lượng xung kích
cách mạng, xây dựng tổ chức Đoàn thanh niên là trường học xã hội chủ nghĩa của
thanh niên, đại diện chăm lo và bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng của tuổi
trẻ; phụ trách Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh; là lực lượng nịng cốt
chính trị trong phong trào thanh niên và trong các tổ chức thanh niên Việt Nam vì
hồ bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội, vì tương lai và hạnh phúc của
tuổi trẻ.
1.2.3. Quản lý hoạt động phong trào Đoàn Thanh niên
Cơng tác Đồn trường học là cơng tác thanh niên trong trường học. Đó là
việc phối hợp với các nhà trường tổ chức các hoạt động nhằm thực hiện nhiệm vụ
chính trị của các nhà trường là “Dạy thật tốt và học thật tốt”, tổ chức các hoạt động
xã hội giúp đoàn viên thanh niên học sinh tiếp cận với cuộc sống, khơi dậy tinh
thần “ Đâu cần thanh niên có, việc gì khó có thanh niên” và các hoạt động tổ chức
Đoàn, chăm lo giáo dục thiếu niên tham gia xây dựng Đảng.
Quản lý cơng tác Đồn trong các nhà trường THPT là việc triển khai các
chức năng cơ bản trong quản lý (kế hoạch hóa, tổ chức, chỉ đạo, lãnh đạo, kiểm
tra) nhằm duy trì và phát triển kết quả thực hiện chương trình cơng tác của Đồn
thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh của các trường THPT trên địa bàn.
Chúng ta có thể hiểu: quản lý hoạt động phong trào đoàn thanh niên là sự tác
động của chủ thể lên các hoạt động phong trào Đoàn thanh niên, góp phần đạt
được các mục tiêu của tổ chức Đoàn thanh niên, thực hiện tốt các chức năng của
tổ chức Đoàn là định hướng tư tưởng, nâng cao chất lượng giáo dục cho đồn
viên thanh niên, tạo mơi trường rèn luyện thanh niên vì hồ bình, độc lập dân tộc,
dân chủ và tiến bộ xã hội, vì tương lai và hạnh phúc của tuổi trẻ.
Để công tác quản lý hoạt động đạt hiệu quả thì người làm cơng tác giáo dục
phải thực hiện tốt chức năng quản lý.

10

1.3. Hoạt động phong trào của đoàn thanh niên trong trường THPT
1.3.1. Ý nghĩa của hoạt động phong trào Đoàn Thanh niên đối với công tác
giáo dục học sinh THPT
Để đào tạo thế hệ trẻ, giáo dục đã đóng vai trị tiên phong. Giáo dục ln tạo
điều kiện và cơ hội tốt nhất để học sinh phát huy hết năng lực và rèn luyện phẩm
chất, đạo đức của mình theo hướng phát triển toàn diện. Tuy nhiên, thời gian học
trên lớp thì hạn chế mà lượng kiến thức truyền đạt thì nhiều nên việc giáo dục kỹ
năng mềm cho các em dường như rất khó thực hiện. Do đó, bên cạnh việc truyền
đạt kiến thức trong các giờ lên lớp thì các phong trào của Đồn, Đội trong trường
học đã đảm mhận và góp phần thực hiện tốt vai trị của mình trong việc giáo dục
tồn diện cho học sinh. Phong trào Đồn đã ln đổi mới về nội dung và hình thức
hoạt động để phù hợp với tâm lý lứa tuổi của các em học sinh. Thực tế cho thấy, tổ
chức Đoàn, Đội đã đồng hành với thanh niên, đội viên trường học trong việc nâng
cao chất lượng giáo dục toàn diện, phát huy được khả năng sáng tạo, nghị lực của
tuổi trẻ học đường; tạo sân chơi an tồn, bổ ích, góp phần giáo dục kỹ năng sống,
trang bị cho đoàn viên thanh niên, đội viên nền tảng kiến thức vững vàng; giúp cho
các em tự tin, chủ động trong học tập và rèn luyện.
Với nhiệm vụ là giáo dục các em học sinh biết thương yêu, đoàn kết, biết chia
sẻ giúp đỡ mọi người. Từ việc tổ chức có hiệu quả các hoạt động phong trào trên đã
giúp cho việc giáo dục học sinh biết yêu thương, đồn kết, giúp đỡ nhau nhiều hơn;
tạo mơi trường giáo dục toàn diện, giúp học sinh phấn đấu rèn luyện và trưởng
thành. Có thể khẳng định rằng, phong trào Đồn, Đội trong trường học đều mang
tính giáo dục, rèn luyện, góp phần rất to lớn trong việc giáo dục tồn diện học sinh.
Ngồi ra, cịn giúp các em về kỹ năng sống, đồng thời có thêm nhiều kiến thức bổ
ích về tự nhiên, xã hội, đặc biệt là đã trang bị cho các em những kiến thức cũng như
cách xử lý về các tình huống trong cuộc sống. Từ các hoạt động trên, đã giúp cho
các em hiểu biết về pháp luật, ý thức cơng dân, tính kỷ luật, tinh thần “tương thân
tương ái”, giúp đỡ bạn bè, biết kính trọng ông bà, cha mẹ, thầy cô giáo, yêu mái

trường và bè bạn; tự hào về truyền thống quê hương đất nước. Cũng từ các hoạt
động phong phú trên đã định hướng cho các em học sinh biết sống trung thực, biết
yêu quý, trân trọng cái đẹp, phê phán cái xấu, tránh xa các tệ nạn xã hội, ln có ý
thức vươn lên trong học tập và tu dưỡng, góp phần hoàn thiện nhân cách


11

1.3.2. Nhiệm vụ của tổ chức Đoàn Thanh niên trong trường THPT
Căn cứ vào Điều lệ Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, tổ chức Đồn
có ba nhiệm vụ chính:
Thứ nhất, đồn kết, tập hợp rộng rãi các tầng lớp thanh niên, thực hiện tốt vai
trò nòng cốt, định hướng chính trị trong việc xây dựng tổ chức hoạt động của Hội
LHTN, Hội học sinh Việt Nam…nhằm đưa thanh niên vào trong tổ chức của Hội
và Đoàn cùng phấn đấu vì sự nghiệp xây dựng nước Việt Nam độc lập dân chủ,
giàu mạnh, công bằng, xã hội văn minh theo định hướng XHCN.
Thứ hai, giáo dục lý tưởng XHCN cho đồn viên, thanh niên thơng qua các
phong trào hành động cách mạng. Mảng hoạt động giáo dục là sợi chỉ đỏ xun
suốt q trình hoạt động của Đồn - đối tượng giáo dục chủ yếu là đoàn viên,
thanh niên - lực lượng to lớn, có vị trí vai trị rất quan trọng trong việc xây dựng và
bảo vệ Tổ quốc, suy cho cùng là hình thành bộ mặt nhân cách con người trong xã
hội mới phù hợp với đòi hỏi của sự nghiệp Cơng nghiệp hóa – Hiện địa hóa đất
nước. Nội dung cơng tác giáo dục rất phong phú, bao gồm:
- Giáo dục chính trị tư tưởng.
- Giáo dục Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.
- Giáo dục luật pháp, lối sống, nếp sống.
- Giáo dục về phát huy, giữ gìn bản sắc văn hố dân tộc.
- Giáo dục truyền thống Cách mạng.
Tham gia công tác giáo dục thanh niên phải thông qua những phong trào,
những hành động Cách mạng cụ thể. Đồn khơng thể chỉ nói sng, giáo dục

mang tính kinh viện, giáo điều mà phải tổ chức, đưa thanh niên vào các phong trào
hành động cách mạng, qua các công việc và phong trào thiết thực đáp ứng nhu cầu,
nguyện vọng của tuổi trẻ. Kết hợp chặt chẽ nguyên lý giáo dục: Học đi đôi với
hành, lý luận gắn liền với thực tiễn.
Thứ ba, tham gia xây dựng Đảng, bảo vệ Đảng, coi nhiệm vụ xây dựng Đảng
là một tất yếu trong xây dựng tổ chức Đoàn, ngược lại Đoàn TNCS phải là đội
quân trung thành, kế tục sự nghiệp của Đảng, mang ngọn cờ, lý tưởng của Đảng
đến đích cuối cùng, đưa Nghị quyết và đường lối của Đảng vào trong cuộc sống.


12

Đoàn TNCS là nguồn cung cấp bổ sung cho Đảng lực lượng trẻ, có tri thức, đạo
đức, sức khoẻ để gánh vác công việc tạo sinh lực mới cho Đảng.
1.3.3. Nội dung hoạt động phong trào Đoàn Thanh niên trong trường
THPT
Nội dung hoạt động Đoàn trong các nhà trường được biểu hiện cụ thể thơng
qua các kế hoạch, chương trình hoạt động phong trào thanh niên và các mặt công
tác của Đồn (cơng tác giáo dục đạo đức, cơng tác xây dựng tổ chức Đồn, cơng
tác đồn kết tập hợp thanh niên…) được Đại hội cấp Đoàn trường biểu quyết nhất
trí và điều hành thơng qua Ban Chấp hành Đồn trường, Ban Thường vụ Đồn
trường. Triển khai thực hiện có hiệu quả cuộc vận động “Tuổi trẻ Việt Nam học
tập và làm theo lời Bác”:
1.3.3.1. Tổ chức cho đoàn viên, thanh niên học tập chuyên đề “Tư tưởng Hồ
Chí Minh về nâng cao ý thức trách nhiệm, hết lòng hết sức phụng sự Tổ quốc,
phục vụ nhân dân”
- Triển khai đăng ký các cơng trình thanh niên, phần việc thanh niên “làm
theo lời Bác”, mỗi cơ sở Đoàn khu vực trường học có ít nhất 1 cơng trình tham gia
Hội thi “Thanh niên làm theo lời Bác”.
- Các cơ sở Đoàn tăng cường hướng dẫn cơ sở Đoàn trực thuộc phương thức

triển khai, nội dung thực hiện cuộc vận động trong năm học, đảm bảo phù hợp với
điều kiện đặc thù của từng đối tượng. Tập trung vào các phẩm chất cần, kiệm, tinh
thần, thái độ, động cơ, phương pháp học tập của Bác.
- Triển khai đăng ký, theo dõi, bình chọn, tuyên dương điển hình “Thanh niên
làm theo lời Bác” và tập thể “Thanh niên làm theo lời Bác” vào dịp kỷ niệm 120
năm ngày sinh chủ tịch Hồ Chí Minh.
Tiếp tục đẩy mạnh thực hiện chương trình “Thắp sáng ước mơ tuổi trẻ Việt
Nam”; tăng cường các hoạt động giáo dục chính trị tư tưởng, truyền thống, đạo
đức- lối sống, pháp luật cho thanh niên trường học.
- 70 % Đoàn trường ĐH - CĐ - TCCN và THPT tổ chức được ít nhất 1
chương trình “Thắp sáng ước mơ tuổi trẻ Việt Nam vì dân giàu, nước mạnh, xã hội
công bằng, dân chủ, văn minh” tại đơn vị.


13

- Tiếp tục duy trì các hoạt động tuyên truyền giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin,
tư tưởng Hồ Chí Minh trong thanh niên trường học; tham gia tích cực trong đổi
mới việc truyền đạt và tiếp thu kiến thức các môn học này trong các nhà trường.
Tổ chức Hội thi tìm hiểu chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh “Ánh sáng
thời đại” lần IV cho cán bộ, giáo viên, giáo viên trẻ.
- Thực hiện các hoạt động tuyên truyền, giáo dục lịch sử dân tộc, truyền
thống đơn vị, ngành nghề cho thanh niên trường học. Phát huy tốt các sự kiện
chính trị, lịch sử quan trọng trong năm học để tổ chức các hoạt động tuyên truyền:
thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam, ngày sinh anh Lý Tự Trọng, ngày truyền
thống học sinh - học sinh, ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam, ngày giải
phóng hồn tồn miền nam, các trường triển khai chương trình Sử ca học đường
tại đơn vị.
- Tổ chức các hoạt động giáo dục, tư vấn đạo đức, lối sống cho thanh niên khu
vực trường học. Tăng cường các diễn đàn đối thoại “Nói thanh niên nghe - nghe

thanh niên nói”. Thành lập và duy trì hiệu quả các nhóm thơng tin dư luận thanh
niên tại đơn vị, chủ động nắm bắt tình hình thanh niên từ nhiều kênh thơng tin khác
nhau. Định kỳ 3 tháng/ lần, Thành Đoàn tổ chức báo cáo chun đề về tình hình
chính trị - kinh tế - xã hội cho đội ngũ cán bộ Đoàn - Hội chủ chốt các đơn vị.
- Đẩy mạnh công tác giáo dục pháp luật, ý thức công dân cho thanh niên
trường học. Đổi mới phương thức tổ chức các hoạt động giáo dục pháp luật, tăng
cường các hình thức trực quan sinh động. Tập trung tuyên truyền, giáo dục quyền
và nghĩa vụ của công dân, ý thức chấp hành luật pháp, xây dựng nếp sống văn
minh đô thị, nắm và thực hiện nghiêm túc luật giao thông đường bộ, các quy định,
quy chế của các nhà trường và ngành giáo dục có liên quan. Giảm thiểu tối đa việc
vi phạm quy chế của ngành, đơn vị. Tổ chức giới thiệu các luật liên quan đến
ngành học.
- Duy trì các giải thưởng, danh hiệu, tuyên dương điển hình trong thanh niên
trường học: Giải thưởng “Học sinh 3 tốt”, “Học sinh giỏi nghề”, “Trần Văn Ơn”,
“Giáo viên trẻ tiêu biểu”.
1.3.3.2. Xung kích thực hiện nhiệm vụ chính trị trong các nhà trường
- Triển khai phong trào Sáng tạo trong thanh niên trường học. Mỗi đoàn viên,


14

thanh niên một ý tưởng, một việc làm thiết thực, mỗi cơ sở Đồn một cơng trình
thanh niên vì sự phát triển của đơn vị. Tham gia tích cực cuộc thi “Ý tưởng sáng
tạo vì thành phố văn minh- hiện đại- phát triển” và Festival Thanh niên sáng tạo
toàn thành lần 1 năm 2009.
- Thực hiện có hiệu quả phong trào “dạy tốt- học tốt- tích cực nghiên cứu
khoa học” trong thanh niên trường học:
+ Đối với giáo viên, giáo viên, cán bộ trẻ: thi đua giảng dạy tốt, hoàn thành
nhiệm vụ chuyên môn. Tổ chức các tiết học tốt, các giờ học kiểu mẫu, tích cực đổi
mới phương pháp giảng dạy, ứng dụng công nghệ thông tin, nâng cao tinh thần

trách nhiệm với công việc, với học sinh, học sinh. Phấn đấu trở thành giáo viên trẻ
có chun mơn tốt, đạo đức tốt, cống hiến tốt.
+ Đối với học sinh – học sinh: thi đua học tập tốt, xây dựng phương pháp học
tập hiệu quả, tham gia tích cực trong quá trình đổi mới phương pháp học tập; đăng
ký và phấn đấu nâng cao chất lượng học tập qua từng học kỳ. Học sinh các trường
ĐH- CĐ tích cực tham gia nghiên cứu khoa học và các hoạt động học thuật.
- Xung kích thực hiện các chủ trương của các nhà trường và ngành giáo dục
và đào tạo: xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực; cổng trường em
sạch đẹp, an toàn; tổ chức các hoạt động góp phần xây dựng mơi trường học
đường văn minh.
1.3.3.3. Xung kích tình nguyện vì cộng đồng
- Tiếp tục duy trì và triển khai có hiệu quả các hoạt động tình nguyện truyền
thống: Chiến dịch tình nguyện Hoa phượng đỏ, Mùa hè xanh, Xuân tình nguyện,
các ngày thứ bảy tình nguyện, chủ nhật xanh. Phát huy tối đa chuyên môn của
thanh niên khu vực trường học trong các hoạt động tình nguyện. Xây dựng ngân
hàng dữ liệu địa chỉ tình nguyện.
Tổ chức các hoạt động nhằm hưởng ứng, tham gia tích cực chủ đề năm của
Thành phố “Năm thực hiện nếp sống văn minh đô thị”, tập trung vào các hoạt
động bảo vệ mơi trường tại địa bàn trường trú đóng, xây dựng “cổng trường sạch đẹp - an toàn”; tham gia giải quyết các điểm đen ùn tắc giao thông, các điểm đen ô
nhiễm môi trường trên địa bàn thành phố. Xây dựng và duy trì các diễn đàn điện tử


15

về mơi trường, tham gia góp ý, hiến kế các giải pháp giải quyết các vấn đề về môi
trường của thành phố.
- Phấn đấu vận động 500.000 lượt thanh niên trường học tham gia các hoạt
động tình nguyện trong năm học.
1.3.3.4. Xung kích giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, bảo vệ
Tổ quốc Việt nam xã hội chủ nghĩa

- 100% các cơ sở Đoàn khu vực trường học tham gia tích cực chương trình
hành động “Nghĩa tình biên giới- hải đảo” và chương trình hành động “Tuổi trẻ
Thành phố xung kích giữ gìn trật tự an tồn giao thơng”.
- Tăng cường nâng cao ý thức cảnh giác của đoàn viên, thanh niên khu vực
trường học trước âm mưu “diễn biến hịa bình”.
- Các cơ sở Đồn trường học có phương án phối hợp với địa phương tổ chức
các hoạt động giữ gìn an ninh trật tự trên địa bàn đơn vị trú đóng. Phối hợp xây
dựng Ký túc xá, khu nhà trọ an toàn - sạch đẹp.
- Tham gia tích cực các hoạt động liên kết với thanh niên công an, thanh
niên quân đội. Tổ chức kết nghĩa, thăm hỏi, giao lưu giữa các cơ sở Đoàn khu vực
trường học với các đơn vị bộ đội vùng biên giới, hải đảo.
1.3.3.5. Đồng hành với thanh niên trong học tập, nâng cao trình độ học vấn,
chuyên môn, nghiệp vụ; mưu sinh, lập nghiệp
- Tăng cường các hoạt động hỗ trợ học sinh, học sinh trong học tập. Duy trì,
nâng chất hoạt động của các CLB- Đội- Nhóm học thuật, các sân chơi học thuật.
Phấn đấu 100% các trường THPT có CLB Học thuật hoạt động hiệu quả. Tổ chức
các hoạt động đưa học sinh đến với thực tế, từ lý thuyết đến thực tế.
- Thực hiện cơng tác hướng nghiệp, hành trình nghề nghiệp cho học sinh
trung học phổ thông, tổ chức các chuyến đi thực tế, tham quan các doanh nghiệp,
các trường Đại học - Cao đẳng.
- Phát huy vai trò giáo viên, giáo viên trẻ trong tham gia hỗ trợ các hoạt động
học thuật của học sinh - học sinh. Mỗi chi đoàn giáo viên, giáo viên trẻ có cơng
trình thanh niên gắn với việc hỗ trợ học sinh, học sinh học tập, nghiên cứu khoa
học.