Tiet 22 Nha Tran thanh lap

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (55.5 KB, 6 trang )

<b>Chơng III :</b>

<b>Nớc Đại Việt thời TrầN ( Thế kỉ XIII-XIV )</b>

<b>Bài 13: Nớc Đại Việt ở thế kỉ XIII</b>

<b>Tuần 12 - Tiết 22: - I, Nhà Trần thành lập</b>

Ngày soạn : 1/11/2010
Ngày dạy : 9/11/2010

<b>A, Mục tiêu cần đạt :</b>

- Giúp học sinh nắm đợc những nét chính về chính trị, kinh tế, xã hội cuối thời Lý dẫn
tới sự sụp đổ của triều đại Lý. Trần Cảnh lên ngôi vua, thiết lập triều đại Trần.

-Biết đợc nhũng nết chính về tổ chức bộ máy nhà nớc, quân đội thời Trần (quy củ hơn
thời Lý) nông nghiệp, thủ cơng nghiệp, thơng nghiệp, văn hố giáo dục thời Trần.

- Giáo dục cho học sinh tinh thần bất khuất chống áp bức bóc lột và tinh thần sáng tạo
trong xây dựng đất nớc. Lòng yêu nớc, tự hào dân tộc, biết ơn tổ tiên và ý thức kế thừa
truyền thống dân tộc trong công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ Quốc .

-Rèn luyện kĩ năng vẽ bản đồ và sử dụng bản đồ, cỏch so sỏnh i chiu .

.

<b>B, Chun b :</b>

Giáo viên : Nghiên cứu soạn bài .

- Bản đồ nớc Đại Việt thời Trần .

- Sơ đồ tổ chức bộ máy quan lại và các đơn vị hành chính thời Trần (tự vẽ)
- Tranh ảnh, máy chiếu dùng cho phần bi tp

Học sinh : Đọc SGK bài 13 - tập trả lời các câu hỏi trong sgk .

<b>C, Tiến trình lên lớp : </b>

1, n nh t chc:

2, Kiểm tra bài cũ: Kết hợp trong giờ học .
3, Bài míi

<b> GV dẫn vào bài</b>

: Nhà Lý đợc thành lập năm 1009 khi mới lên ngôi đã rất chú ý
đến việc chăm lo sản xuất, đời sống của nhân dân nhng đến cuối thế kỉ XII đầu thế kỉ XIII
ngày càng suy yếu trầm trọng. Nguyên nhân của nhà Lý là do đâu? Dòng họ nào sẽ thay
nhà Lý trị vì đất nớc . Thầy trị ta sẽ cùng tìm hiểu nội dung bài học ngày hơm nay .

Hot ng ca thy

? Đọc thầm phần 1 ở sgk

Sau khi học các bài về thời nhà Lý, cho biết
vài nét vắn tắt về thời Lý ?

- Khi mới lên ngơi có nhiều biện pháp xây
dựng củng cố , bảo vệ đất nớc nhng đến thế
kỉ XII- XIII thì nhà Lý càng suy yếu .

GV giảng:Đúng vậy nhà Lý đợc thành lập từ
năm 1009 trải qua 9 đời vua nhng đến
đời vua thứ 8 và thứ 9 thì nhà Lý ngày càng
suy yếu trầm trọng.

? Nguyên nhân nào dẫn đến nhà Lý suy yếu
nh vậy?

- Vì vua, quan ăn chơi sa đoạ không quan
tâm đến đời sống của nhân dân.

GV giảng : Đến đời vua thứ 8 của nhà Lý,

Hoạt động của trò

<b>1, Nhà Lý sụp đổ ( 15 phút)</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

Lý Huệ Tơng chỉ sinh đợc có hai ngời con
gái là Thuận Thiên công chúa và Lý Chiêu
Hoàng ...

? GV chiếu đoạn văn lên máy và gọi học
sinh đọc “ Bấy giờ ...vic gỡ ?

GV nhn xột cỏch c .

? Qua đây em có nhận xét gì về những biểu
hiện suy yếu của nhà Lý? Chỉ rõ những biểu
hiện cụ thể?

- Suy yếu cùng cực vua có những việc làm
khơng thể chấp nhận đợc .

GV giảng: đúng vậy đó các em ạ vua gì mà
khi nghe ngồi kinh thành có giặc cớp lại

giả vờ khơng nghe thấy, làm ngơ để cho
qua. Quan gì mà chỉ lo việc tranh giành
quyền lực mua quan bán tớc cho bản thân
mình thì làm sao mà triều đình vững bền,
đất nớc thịnh trị, nhân dân yên ổn nên sự
suy yếu sẽ là tất yếu .

? Việc làm trên của vua quan nhà Lý đã dẫn
đến hu qu gỡ ?

- Lụt lội, hạn hán, mất mùa liên tiếp xảy ra .
- Dân nghèo phải làm nô tì ...

- Nụng dõn nhiu ni ni dy u tranh ...
GV giảng: không những thế một thế lực
phong kiến ở địa phơng đánh giết lẫn nhau
chống lại triều đình , một số nớc phía nam
thỉnh thoảng đem quân vào cớp Đaị Việt ...
?Trớc tình hình đó nhà Lý đã làm gì ?
-Nhà Lý đã dựa vào thế lực nhà Trần để
chống lại các lc lng ni lon .

?Tại sao nhà Lý lại dựa vào nhà Trần mà
không dựa vào các dòng họ khác ?

-Vì dòng họ Trần mạnh và uy thế hơn cả lúc
bấy giờ .

? Nh vy thỡ nh Lý ó ri vo tỡnh cnh ra
sao ?

-Bế tắc không lèi tho¸t .

GV giảng: với nhà Lý thì khơng cịn con
đ-ờng nào khác buộc phải dựa vào nhà Trần
để chống lại các thế lực nổi loạn ...

? Sự chuyển giao đó đợc diễn ra bằng sự
kiện nào?

GV ghi bảng: Tháng 12 năm ất Dậu (tức
đầu năm 1226), Lý Chiêu Hồng nhờng
ngơi cho Trần Cảnh -> nhà Trần đợc thành
lập.

GV kể về câu chuyện lên ngơi của Trần
Cảnh. Có vai trị cực lớn và khôn khéo của
điện tiền chỉ huy sứ Trần Thủ Độ: Là ngời
tài lợc hơn ngời làm quan đợc mọi ngời suy
tôn. Thái Tông thấy đợc thiên hạ đều là mu

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

s¾c cđa ông, cho nên nớc nhà nhờ cậy quyền
hơn vua...

? Nu nhà Lý khơng nhờng ngơi cho nhà
Trần thì tình hình đất nớc sẽ ra sao ?
- Đất nớc khơng yên, nhân dân cơ cực .
GV khẳng định : nh vậy việc nhà Trần đợc
thành lập là điều cần thiết trong lịch sử của
nớc Đại Việt lúc bấy giờ -> GV đa đoạn

văn Lý chiêu Hoàng trong lễ ngờng ngơi.
? Nh vậy thì nhà Trần đợc thành lập trong
hoàn cảnh nào ?

-Nhà Lý suy yếu bất lực trớc việc chống lại
các thế lực nổi loạn và hoạ ngoại xâm
HS đọc và GV nhận xét.

? Qua đấy em có đánh giá gì về nhà vua Lý
Chiêu Hoàng?

- Lý Chiêu Hoàng là ngời đã có nghĩ đến
dân, đến nớc. Dám từ bỏ quyền lực của cá
nhân và dịng họ mình.

GV dÉn vµ kể câu chuyện lên ngôi của Trần
Cảnh. Giới thiệu về Trần Thủ Độ

GV khng nh v chuyển: nh vậy việc
nhà Trần thay nhà Lý là hợp quy luật lịch sử
của Đại Việt lúc bấy giờ . Vậy sau khi lên
ngôi báu nhà Trần đã có chính sách gì để
củng cố chế độ phong kiến tập quyền của
mình chúng ta cùng chuyển sang tìm hiểu
phần 2

GV giải thích cụm từ chế độ phong kiến tập
quyền.

? Học sinh đọc thầm sgk?

? Sau khi lên ngơi báu nhà Trần đã làm gì để
củng cố chế độ phong kiến tập quyền ?
- Dẹp yên nổi loạn, củng cố bộ máy nhà nớc
.

? Bộ máy nhà nớc thời Trần đợc tổ chức nh
thế nào ?

- Cũng nh thời Lý bộ máy nhà nớc thời Trần
đợc tổ chức theo chế độ quân chủ trung ơng
tập quyền, gồm 3 cấp .

? Em h·y cho biÕt cô thĨ tõng cÊp ?

- Cấp triều đình: vua cạnh vua cịn có Thái
thợng hồng

- Cấp đơn vị hành chính trung gian: lộ, phủ,
huyện, châu .

- CÊp hµnh chÝnh c¬ së: x·

GV đa ra sơ đồ trên máy chiếu để học sinh
quan sát

GV giải thích về thái thợng hoàng và cÊp

<b>2, Nhà Trần củng cố chế độ </b>

<b>phong kiến tập quyền.( 17 phút)</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

đơn vị hành chính trung gian, hành chính cơ
sở

? So víi nhµ Lý về tổ chức bộ máy quan lại
còn có gì khác?

Có thêm một số cơ quan nh : th¸i y viƯn ,
Qc sư viƯn ...

- Có thêm một số chức quan nh : hà đê sứ ,
khuyến nơng sứ ...

? Em có nhận xét gì về việc nhà Trần đặt
thêm một số chức quan trờn ?

- Có các cơ quan cụ thể đi sâu sát hơn so với
nhà Lý về việc dân, việc nớc .

?Qua đây em có nhận xét gì về hệ thống tổ
chức quan lại thời Trần ?

- c sp xp có quy củ và đầy đủ hơn .
GV đa ra bbọ máy chính quyền thời Lý và
bộ máy chính quyn thi Trn .

? So với bộ máy nhà nwowcs thời Lý thì bộ
máy nhà nớc thời Trần có điểm gì giống và
khác nhau?

- Giống: vẫn dựa trên cơ sở tổ chức của nhà
Lý .

- Khỏc: vua nhờng ngơi cho con sớm rồi tự
mình xng là Thái Thợng Hoàng cùng con cai
quản đất nớc . Các chức quan đại thần do
những ngời trong dòng họ nắm giữ. Đặt
thêm một số cơ quan và một số chức quan.
Cả nớc chia làm 12 lộ.

? Tại sao ở thời Trần các quan đại thần văn
võ đều do ngời trong dòng tộc nắm giữ?
-Tăng thêm độ tin cậy đối với nhà Trần, tập
trung quyền hành trong tay dòng họ Trần .
? Qua sự khác biệt ấy chứng tỏ điều gì về
chế độ phong kiến tập quyền của nhà Trần?
- Bộ máy quan lại và các đơn vị hành chính
của nhà Trần chặt chẽ hơn so với thời Lý .
Chng tỏ là chế độ phong kiến tập quyền
thời Trần đợc củng cố hơn thời Lý .
GV giảng giải rõ hơn

? Vậy dới thời nhà Trần việc xét thởng cho
quan lại đợc quy định nh thế nào ?

-Chữ nhỏ sgk . Quý tộc nhà Trần đợc phong
vơng , ban thái ấp ...

GV gi¶ng :

? Với tất cả những việc làm trên đã khái
quát đợc điều gì sau khi nhà Trần lên ngôi
báu ?

-Thể hiện rõ việc làm đầy trách nhiệm với
đất nớc , nhằm củng cố chế độ phong kiến
tập quyền thời Trần hơn thời Lý .

? Vậy tác dụng của những chính sách và
việc làm đối với đất nớc nh thế nào ?

- Cã thªm mét sè chøc quan nh : Qc sư
viƯn , th¸i y viƯn .

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

-Dân thì đợc yên , nớc thì mạnh

.

GV chuyển sang phần 3

GV yêu cầu học sinh theo dõi sgk mục 3 .
Em nhớ lại và cho biết luật pháp thời Lý đợc
ban hành vào thời gian nào ?

-Năm 1042 bộ luật Hình th của nhà Lý đợc
ra đời .

? Vậy còn luật pháp thời Trần đợc ban hành
nh thế nào ?

-Ban hµnh bé luËt mới gọi là Quốc triều
hình luật .

? Em nhận xét giữa Quốc triều hình luật thời
Trần với luật Hình th thêi Lý ?

-Giống nh luật Hình th thời Lý nhng nó đợc
bổ sung thêm về bảo vệ quyền t hữu tài sản,
quy định cụ thể việc mua bán ruộng đất.
? Ngoài việc chú ý sửa sang pháp luật ra thì
nhà Trần cịn làm gì nữa ?

-Đặt cơ quan Thẩm hình viện để xét xử các
vụ kiện cáo .

GV giảng giải cụ thể: Nhà Trần đã đặt cơ
quan thẩm hình viện để xét xử kiện cáo ->
mối quan hệ giữa vua, quan và dân thời Trần
tuy cịn có sự khác biệt nhng cha sâu sắc. Vì
vua vẫn để chng lớn ở thềm cung điện cho
dân đến gõ khi cần. Những lúc vua đi thăm
các địa phơng, ngời dân có thể đón rớc thậm
chí xin vua dừng lại xử 1 vụ kiện oan.

GV cho HS xem hình ảnh chuôngvà vua đi
thăm ...

? Việc nhà Trần bổ sung thêm về nội dung
bộ luật nói lên điều gì ?

-Rõ ràng , cụ thể hơn trong việc bảo vệ tài
sản , quyÒn con ngêi .

? Việc nhà Trần đặt thêm cơ quan thẩm hình
viện nhằm mục đích gì ?

-Cã lt th× cã c¬ quan xư lt ,

GV : nó thể hiện sự nghiêm túc cho xã hội .
? Qua đây em hãy cho biết những nét chính
về pháp luật thời Trần? Tác dụng của bộ luật
mới đó ?

-Cã néi dung rõ ràng, nhiều chức năng hơn
thời Lý .

-Th hin sự công bằng và đổi mới trong
việc thực hiện pháp luật GV kết luận : Nh
vậy trên cơ sở nền tảng cũ của pháp luật thời
Lý nhà Trần có những điều luật bổ sung và
những việc làm thiết thch hoá để giải quyết
những khiếu lại cần thiết của nhân dân ...
Điều đó chứng tỏ nhà Trần rất quan tâm đến
pháp luật.