Đảng cộng sản Việt Nam ra đời và cương lĩnh đầu tiên của Đảng

Lich su Dang 

Tran Ngoc Song 

Đảng cộng sản Việt Nam ra đời và cương lĩnh đầu tiên của Đảng 
I­ BỐI CẢNH LỊCH SỬ NƯỚC TA TRƯỚC NGÀY ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM RA ĐỜI 
l­ Việt Nam từ nước phong kiến độc lập trở thành nước thuộc địa 
Dân tộc Việt Nam sớm hình thành trong q trình dựng nước và giữ nước. Với truyền thống 
đồn kết và bất khuất, dân tộc ta từng đánh bại nhiều kẻ thù xâm lược lớn mạnh. 
Từ đâu thế kỷ XIX, chủ nghĩa tư bản phương Tây, trong đó có đế quốc Pháp, đã nhịm ngó, xâm 
lược nước ta, mở đâu bằng việc khai thơng bn bán và truyền giáo. 
Nǎm 1858, đế quốc Pháp vũ trang xâm lược nước ta. Vua quan triều đình nhà Nguyễn từng 
bước đầu hàng chúng. Ngày 6 tháng 6 nǎm 1884, triều đình nhà Ngun đã ký Hiệp ước 
Patơnốt, hồn tồn dâng nước ta cho đế quốc Pháp. Từ đó, Việt Nam trở thành thuộc địa của đế 
quốc Pháp. Dưới chế độ thống trị của đế quốc Pháp và tay sai của chúng, xã hội Việt Nam có 
nhiều thay đổi. 
Về chính tri thực dân Pháp thi hành chính sách chun. Mọi quyền hành đêu nằm trong tay 
người Pháp, vua quan nhà Nguyễn chỉ đóng vai trị bù nhìn. Chúng thi hành chính sách chia để 
trị. Chúng chia rẽ giữa ba dân tộc trên bán đảo Đơng Dương, rồi lập ra xứ Đơng Dương thuộc 
Pháp nhằm xố tên các nước Việt Nam, Lào, Campuchia trên bản đồ thế giới. Đánh giá về chính 
sách này, đồng chí Nguyễn ái Quốc đã viết: "Chủ nghĩa thực dân Pháp khơng hề thay đổi cái 
châm ngơn "chia để trị" của nó. Chính vì thế mà nước An Nam, một nước có chung một dân tộc, 
chung một dịng máu, chung một phong tục, chung một lịch sử, chung một truyền thống, chung 
một tiếng nói, đã bị chia nǎm sẻ bảy. Lợi dụng một cách xảo trá sự chia cắt ấy, người ta hy vọng 
làm nguội được tình đồn kết, nghĩa đồng bào trong lịng người An Nam và tạo ra những mối 
xung khắc giữa anh em ruột thịt với nhau. Sau khi đẩy họ chống lại nhau, người ta lại ghép một 
cách giả tạo các thành phần ấy lại, lập nên một "Liên bang" gọi là Liên bang Đơng Dương"... 
Về kinh tế tư bản Pháp khơng phát triển cơng nghiệp ở nước ta, mà chỉ mở mang một số ngành 
trực tiếp phục vụ cho bộ máy thống trị và khai thác tài ngun để cung cấp ngun liệu cho nền 
cơng nghiệp của nước Pháp. 
Chính sách độc quyền kinh tế Pháp đã biến Việt Nam thành thị trường của chính quốc, nơi vơ 

vét tài ngun và bóc lột nhân cơng rẻ mạt. 
Bên cạnh sự bóc lột nhân cơng và cướp đoạt tài ngun, đất đai, bọn thực dân Pháp cịn duy trì 
chế độ phong kiến để giúp chúng bóc lột địa tơ, lợi tức và các hình thức thuế khố rất nặng nề. 
Các mâu thuẫn xã hội ngày càng trở nên sâu sắc. Mâu thuẫn giữa nhân dân, chủ yếu là nơng 
dân, với giai cấp phong kiến địa chủ chưa được giải quyết, thì mâu thuần giữa dân tộc ta với bọn 
đế quốc Pháp thống trị và phong kiến tay sai của chúng lại phát sinh, càng đẩy nhanh q trình 
cách mạng của nhân dân ta. 
Đánh giá về hiện tượng xã hội nói trên, đồng chí Nguyễn ái Quốc viết: "Sự tàn bạo của chủ nghĩa 
tư bản đã chuẩn bị đất rồi: chủ nghĩa xã hội chỉ cịn phải làm cái việc là gieo hạt giống của cơng 
cuộc giải phóng nữa thơi" 
Phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa của tư bản Pháp trùm lên phương thức sản xuất phong 
kiến lỗi thời đã làm phân hố các giai cấp cũ, tạo ra kết cấu giai cấp mới. 
2. Giai cấp địa chủ phong kiến bị phân hố, giai cấp cơng nhân ra đời 
Giai cấp địa chủ phong kiến trong những thế kỷ trước đã từng giữ vai trị tiến bộ nhất định trong 
lịch sử. Từ khi triều đình nhà Nguyễn đầu hàng đế quốc Pháp thì bản thân giai cấp này cũng bị

Trang 1 


Lich su Dang 

Tran Ngoc Song 

phân hóa. Một bộ phận can tâm làm tay sai cho đế quốc Pháp để duy trì quyền lợi của bản thân, 
một bộ phận khơng ít tiếp tục truyền thống dân tộc, đề xướng và lãnh đạo các phong trào Vǎn 
thân, Cần vương chống đế quốc Pháp xâm lược, khơi phục triều đình phong kiến. Một số trở 
thành những lãnh tụ của phong trào quần chúng nơng dân, vừa đấu tranh chống đế quốc Pháp, 
vừa chống lại triều đình bán nước. 
Một bộ phận nhỏ chuyển sang kinh doanh theo lối tư bản chủ nghĩa. 
Giai cấp tư sản Việt Nam xuất hiện từ trong thời gian Chiến tranh thế giới lần thứ nhất (1914­ 

1918), vừa ra đời đã bị sự chèn ép của tư bản Pháp và phân hố thành hai bộ phận. Một số ít ơm 
chân đế quốc, tham gia vào các cơ quan chính trị và kinh tế của đế quốc Pháp, trở thành lớp tư 
sản mại bản. Một bộ phận khác tuy có mâu thuẫn nhất định với tư bản Pháp và triều đình phong 
kiến, nhưng thế lực kinh tế yếu ớt, q quặt, phụ thuộc, khuynh hướng chính trị cải lương. Do 
vậy, giai cấp tư sản dân tộc Việt Nam tuy có tinh thần u nước, chống phong kiến và đế quốc, 
nhưng họ khơng có khả nǎng lãnh đạo cách mạng. Họ chỉ có thể tham gia cuộc đấu tranh ấy 
trong điều kiện nhất định. 
Tầng lớp trí thức và tiểu tư sản là những người vốn được chế độ phong kiến và thực dân đào tạo. 
Nhưng do truyền thống u nước chi phối, họ khao khát độc lập, tự do, dân chủ, nên cũng bị 
phân hố. Một số ít cam tâm làm tay sai. Số đồng vẫn giữ được khí tiết dù ở hồn cảnh nào cũng 
khơng ngi lịng cứu nước. Khi có điều kiện, những trí thức u nước thường đóng vai trị truyền 
bá những tư tưởng mới và là ngịi pháo của các cuộc đấu tranh chống thực dân, phong kiến. 
Giai cấp nơng dân khao khát độc lập và ruộng đất, hǎng hái chống đế quốc và phong kiến. Sau 
phong trào Vǎn thân, Cần vương, nhất là sau thất bại của cuộc khởi nghĩa n thế (1913), phong 
trào nơng dân bị phân tán. Nơng dân là một lực lượng đơng đảo, u nước, nhưng khơng thể tự 
vạch ra đường lối đúng đắn để tự giải phóng và khơng thể đóng vai trị lãnh đạo cách mạng. 
Giai cấp cơng nhân Việt Nam là sản phẩm trực tiếp của chính sách khai thác thuộc địa của thực 
dân Pháp. Lớp cơng nhân đầu tiên xuất hiện vào cuối thế kỷ XIX, khi thực dân Pháp xây dựng 
một số cơ sở cơng nghiệp, đơn trại và thành phố phục vụ cho cuộc xâm lược và binh định nước 
ta. Trước Chiến tranh thế giới lần thứ nhất (1914­1918), giai cấp cơng nhân cịn ít, chỉ 10 vạn 
người và trình độ cịn thấp. Qua thời kỳ khai thác thuộc địa lần thứ hai (1924­1929), số lượng 
cơng nhân chun nghiệp đã có 22 vạn người, chiếm 1,2% số dân. Nếu tính số người làm th 
trong các hãng kinh doanh tư nhân vừa, nhỏ và số người vơ sản, nửa vơ sản sống ở thành thị và 
nơng thơn, thì đội qn vơ sản ở Việt Nam trước nǎm 1930 có đến hàng triệu người. 
Sinh trưởng trong một nước thuộc địa, nửa phong kiến, cũng như nơng dân và các tầng lớp lao 
động khác, giai cấp cơng nhân Việt Nam bị ba tầng áp bức, bóc lột của đế quốc, phong kiến và 
tư sản, phần lớn xuất thân từ nơng dân. Đó là cơ sở khách quan thuận lợi cho hai giai cấp cơ 
bản này có sự liên minh tự nhiên từ khi ra đời và phát triển trong q trình đấu tranh cách mạng. 
Ra đời trước giai cấp tư sản dân tộc, khơng có cơ sở xã hội cho chủ nghĩa cơng đồn và chủ 
nghĩa cải lương thâm nhập, lũng đoạn từ bên trong, do vậy, giai cấp cơng nhân Việt Nam) tuy 

cịn trẻ, số lượng ít, trình độ vǎn hố, kỹ thuật cịn thấp, nhưng ở nước ta đó là giai cấp đại biểu 
cho lực lượng sản xuất tiến bộ nhất, sống tập trung, có ý thức kỷ luật, có nǎng lực cách mạng 
triệt để và có tinh thần quốc tế vơ sản. 
Là con đẻ của một dân tộc anh hùng, lớn lên trong thời đại mới, khi mà giai cấp cơng nhân Nga 
dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản Bơnsêvích đã giành được chính quyền, Quốc tế cộng sản 
đã thành lập, lại được lãnh tụ Nguyễn ái Quốc giác ngộ, giai cấp cơng nhân Việt Nam đã từ giác 
ngộ dân tộc đến giác ngộ giai cấp, nhanh chóng phát triển từ tự phát đến tự giác. Tháng 11 nǎm 
1922, 600 thợ nhuộm ở Chợ Lớn (Nam Bộ) đã bãi cơng. Từ nǎm 1920 đến nǎm 1925, có đến 25 
cuộc bãi cơng trong cả nước. Nổi bật nhất là cuộc bãi cơng của cơng nhân Ba Son nổ ra từ ngày 
4 tháng 8 đến ngày 28 tháng 11 nǎm 1925 để "kìm chân" chiếc tàu J.Misơlê của đế quốc Pháp 
chuẩn bị đưa qn sang đàn áp cách mạng Trung Quốc. Cuộc đấu tranh này có tổ chức, chỉ đạo

Trang 2 


Lich su Dang 

Tran Ngoc Song 

và biểu hiện tinh thần quốc tế cao cả. Tuy vậy, chỉ đến những nǎm 1928­1929, khi Việt Nam 
thanh niên cách mạng đồng chí Hội chủ trương "vơ sản hố" mới tạo điều kiện cho phong trào 
cơng nhân chóng trưởng thành, phát triển lên trình độ tự giác. 
3­ Cuộc khủng hoảng đường lối giải phóng dàn tộc, nhiều đảng phái xuất hiện 
Lịch sử nước ta từ khi đế quốc Pháp xâm lược đến những nǎm hai mươi của thế kỷ này đã 
chứng kiến hơn 300 cuộc đấu tranh hết sức anh dũng của dân tộc ta chống đế quốc Pháp xâm 
lược. Nhưng cuối cùng đều khơng giành được thắng lợi vì khơng có một đường lối cứu nước 
đúng đắn. 
Trước kia, chế độ phong kiến khi đang ở giai đoạn hưng thịnh, giai cấp phong kiến đã từng lãnh 
đạo dân tộc đánh thắng bọn phong kiến phương bắc lớn mạnh xâm lược. Nhưng khi chế độ 
phong kiến đã suy tàn và phải đối phó với một kẻ thù mới, một đế quốc thuộc loại cường quốc 

thế giới, thì giai cấp phong kiến bất lực và trở thành phản động. 
Thất bại của phong trào Cần vương là do thiếu đường lối đúng, thiếu một tổ chức cách mạng có 
khả nǎng dắt dẫn dân tộc đến thắng lợi. Thất bại của phong trào này đánh dấu sự chấm dứt thời 
kỳ dấu tranh chống ngoại xâm trong khn khổ hệ tư tưởng phong kiến. Thất bại của cuộc khởi 
nghĩa n Thế dưới sự lãnh đạo của cụ Hồng Hoa Thám cũng chứng tỏ đó khơng phải là con 
đường giành thắng lợi. 
Khi các phong trào trên chấm dứt thì cuộc khủng hoảng đường lối cứu nước ở nước ta bộc lộ 
sâu sắc. 
Sau khi từng bước ly khai con đường giải phóng dân tộc theo hệ tư tưởng phong kiến, nhiều 
người u nước Việt Nam hướng ra nước ngồi, tìm đến nhưng con đường mới để mưu sự 
nghiệp giải phóng dân tộc như: con đường Duy Tân của Nhật Bản (1860), con đường Cách 
mạng tư sản Pháp (1789), con đường Cách mạng Tân Hợi của Trung Quốc (1911)... 
Vào đâu thế kỷ này, nước Nhật từ sau cuộc vãn động Duy Tân đã trở thành nước đế quốc chủ 
nghĩa, đã đánh bại Nga Hồng trong cc chiến tranh Nga ­ Nhật (1905). Cách mạng 1905 ở 
Nga nổ ra nhưng khơng thắng lợi. Cách mạng Tân Hợi ở Trung Quốc (nǎm 1911) đã đánh đổ 
triều đình Mãn Thanh, lập ra nước Trung Hoa dân quốc. Những sự kiện trên đây đã ảnh hưởng 
đến phong trào u nước Việt Nam. 
ý thức hệ tư sản phương Tây đã thâm nhập vào Việt Nam. Một số sĩ phu tiến bộ tiếp thu tràn lưu 
tư tưởng này, mong muốn nước mạnh, dân giàu theo con đường tư bản chủ nghĩa. Họ muốn noi 
theo con đường phát triển của Nhật Bản, dựa vào Nhật để đánh Pháp. Tiêu biểu cho khuynh 
hướng này là hội Duy Tân do cụ Phan Bội Châu sáng lập, với mục đích cổ động phong trào, tổ 
chức lực lượng chống Pháp theo tơn chỉ "mở mang dân trí, chấn hưng dân khí, vun trồng nhân 
tài". Số khác như các cụ: Lương Vǎn Can, Nguyễn Quyền... mở trường Đơng Kinh Nghĩa Thục ở 
Hà Nội nhằm cổ động tinh thần u nước, bài xích chính sách cai trị của thực dân Pháp, khuyến 
khích cải cách, chế diễu lũ phong kiến, cường hào v.v.. Là một nhà u nước nhiệt thành, nhưng 
chủ trương của cụ Phan Chu Trinh khác hẳn với cụ Phan Bội Châu. Cụ Phan Chu Trinh tiêu biểu 
cho xu hướng cải cách dân chủ tư sản (1789), phản đối việc vũ trang bạo động chống Pháp. Cụ 
nói: "Bất bạo động, bạo động tắc tử, bất vọng ngoại, ngoại vọng tất vong". Đó là lời tun bố của 
cụ Phan Chu Trinh sau khi đi Nhật về (15­8­1906). Sau này trong thư "thất trảm" gửi vua Khải 
Định khi y sang Pháp (1922), cụ Phan Chu Trinh viết: "Mau mau quay đâu lại mà thối vị đi, đem 

chính quyền trả lại cho quốc dân để quốc dân được trực tiếp với chính phủ Pháp mà làm việc 
đặng mưu lợi ích sau này". Phong trào Đơng Du, Đơng Kinh Nghĩa Thục, chống đi phu, nộp thuế 
ở Trung Kỳ là kết quả của khuynh hướng tư tưởng tư sản. 
Tính chất phong trào dân tộc ở thời kỳ này có chuyển biến khác trước Một số tổ chức u nước 
ra đời như hội Duy Tân (1904), trường Đơng Kinh Nghĩa Thục (1907), hội Đơng á đồng minh 
(1908), Việt Nam quang phục Hội (1912­1924) v.v.. Song, vì đường lối chính trị của các tổ chức

Trang 3 


Lich su Dang 

Tran Ngoc Song 

này khơng rõ ràng, nhất là khơng dựa vào quần chúng lao động, mà dựa vào uy tín cá nhân, nên 
khơng tạo ra được sự thống nhất trong những người đề xướng phong trào. Vì vậy, khi những 
người thủ lĩnh bị đế quốc Pháp bắt thì phong trào cũng tan rã theo. Cách mạng tháng Mười Nga 
thành cơng (1917) đánh dấu bước phát triển mới trong lịch sử nhân loại. Quốc tế cộng sản, bộ 
tham mưu của giai cấp vơ sản và các dân tộc bị áp bức tồn thế giới được thành lập. ở Trung 
Quốc, sau phong trào Ngũ Tứ, Đảng cộng sản Trung Quốc ra đời (1921). ở Pháp, Đảng cộng 
sản Pháp được thành lập (1920), sự kiện lịch sử này khơng chỉ là thắng lợi của giai cấp cơng 
nhân và nhân dân lao động Pháp, mà cịn là thắng lợi của các dân tộc thuộc địa Pháp. 
Đồng thời, với những chuyển biến trên thế giới, cách mạng Việt Nam lúc này cũng bắt đâu có 
những chuyển biến mới. 
Đồng chí Nguyễn ái Quốc thay mặt tổ chức những người Việt Nam u nước ở Pháp đưa bản 
"u sách 8 điểm" đến Hội nghị các nước đế quốc thắng trận ở thành phố Vécxây (6­1919); đồng 
chí Nguyễn ái Quốc bỏ phiếu tán thành gia nhập Quốc tế cộng sản tại Đại hội lần thứ 18 của 
Đảng xã hội Pháp ở thành Tua và tham gia thành lập Đảng cộng sản Pháp (1920). 
Đồng chí Nguyễn ái Quốc được bầu vào đồn chủ tịch Hội nơng dân Quốc tế (l0­1923), và dự 
Đại hội lần thứ V Quốc tế cộng sản (1924). Tiếng bom Phạm Hồng Thái mưu sát tồn quyền 

Méclanh (6­1924) ở Quảng Châu (Trung Quốc) v.v.. Tất cả như sự báo hiệu bước chuyển biến 
mới về chất của phong trào cách mạng Việt Nam. 
Tháng 4 nǎm 1921, trên Tạp chí Cộng sản của Đảng cộng sản Pháp, đồng chí Nguyễn ái Quốc 
viết: "Người Đơng Dương giấu một cái gì đang sơi sục, đang gào thét và sẽ bùng nổ một cách 
ghê gớm, khi thời cơ đến". 
Đúng như nhận xét của đồng chí Nguyễn ái Quốc, từ những nǎm 1920 trở đi, phong trào cách 
mạng Việt Nam có những chuyển biến mạnh mẽ. Bên cạnh những đảng cách mạng theo xu 
hướng tư tưởng tư sản, đã xuất hiện những tổ chức u nước tiếp thu tư tưởng tiến bộ mới. Đặc 
biệt là chủ nghĩa Mác­Lênin ­ hệ tư tưởng của giai cấp cơng nhân ngày càng có tác động mạnh 
mẽ vào phong trào u nước và phong trào cơng nhân. 
ở Việt Nam, giai cấp tư sản dân tộc chưa bao giờ giương được ngọn cờ giải phóng dân tộc. 
Đảng lập hiến của Bùi Quang Chiêu (1919) về cǎn bản là một tập đồn địa chủ "tư sản hố". 
Nǎm 1926, họ đưa ra thuyết "Pháp Việt đề huề" thì mặt nạ làm tay sai cho đế quốc Pháp lộ rõ. 
"Thuyết trực trị" của Nguyễn Vǎn Vĩnh, "Thuyết bảo hồng lập hiến" của Phạm Quỳnh đã bộc lộ 
chân tướng ơm chân đế quốc Pháp. Xu hướng quốc gia cải lương của nhóm Huỳnh Thúc Kháng 
cũng ít tiếng vang. 
Phong trào đấu tranh trong những nǎm 1923­1927, địi tự do, dân chủ theo kiểu cách mạng tư 
sản, nhưng động lực của nó là những người tiểu tư sản chứ khơng phải do đảng của giai cấp tư 
sản lãnh đạo. Biểu hiện của phong trào này là nhiều hội, đảng u nước của thanh niên trí thức 
kế tiếp nhau ra đời: Tân Việt thanh niên đồn ­ tức Tâm tâm xã (1923­1925), hội Phục Việt 
(1925), Đảng thanh niên của Trần Huy Liệu (1926), Thanh niên cao vọng đảng của Nguyễn An 
Ninh (1926­1929), Tân Việt cách mạng đảng (1926­1930), Việt Nam thanh niên cách mạng đồng 
chí Hội (1925­1929), Việt Nam quốc dân đảng (1925­1930) v.v... Những tổ chức u nước cách 
mạng nói trên đã có tác dụng nhất định trong việc truyền bá tư tưởng mới, giáo dục lịng u 
nước và tập hợp số quần chúng thanh niên trí thức, tiểu tư sản. Nhưng, họ chưa vạch ra được 
một đường lối cách mạng phù hợp với u cầu của dân tộc. Tâm tâm xã nêu cao quyết tâm "khơi 
phục quyền làm người của người Việt Nam", nhưng "chưa bàn đến chính thể". Tân Việt cách 
mạng đang nhận rõ mục đích giải phóng dân tộc, nhưng chưa thấy vị trí lịch sử của giai cấp cơng 
nhân, Việt Nam quốc dân đảng chủ trương chống đế quốc, chống phong kiến, nhưng lại sao 
chép rập khn chủ nghĩa Tam dân của Tơn Dật Tiên (Trung Quốc). 

Nhìn chung, các hội và đảng u nước nói trên có tinh thần chống đế quốc, nhưng chưa nhận

Trang 4 


Lich su Dang 

Tran Ngoc Song 

thức được xu thế phát triển khách quan của thời đại sau Cách mạng tháng Mười Nga, nên khơng 
thấy được giải phóng dân tộc phải gắn liền với giải phóng nhân dân lao động, giải phóng xã hội, 
chủ nghĩa u nước chân chính phải gắn liền với chủ nghĩa quốc tế vơ sản, chưa thấy độc lập 
dân tộc phải gắn liền với chế độ mới để đi đến xố bỏ mọi sự bất cơng và áp bức bóc lột. Những 
người trong các tổ chức này cũng khơng thấy hết bản chất của chủ nghĩa tư bản, chủ nghĩa đế 
quốc, khơng nhận thức được vai trị lãnh đạo của giai cấp cơng nhân, vai trị của quần chúng 
nhân dân, trước hết là nơng dân trong cách mạng. Bởi những hạn chế đó, những người u 
nước trong các tổ chức này chưa thể xác định được một đường lối cách mạng đúng đắn. 
Riêng Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chí Hội do đồng chí Nguyễn ái Quốc sáng lập, là 
một tổ chức cách mạng, phần lớn gồm những người trí thức, tiểu tư sản, sớm tiếp thu chủ nghĩa 
Mác ­ Lênin, sớm có khuynh hướng cộng sản chủ nghĩa. Đảng Tân Việt, sau những nǎm 1926­ 
1927 đã chịu ảnh hưởng về đường lối của Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chí Hội. 
Cuộc đấu tranh về ý thức hệ và về đường lối cứu nước giữa Việt Nam thanh niên cách mạng 
đồng chí Hội và các tổ chức u nước nói trên đã diễn ra từ những ngày đầu đồng chí Nguyễn ái 
Quốc trực tiếp chuẩn bị về chính trị, tư tưởng và tổ chức cho việc thành lập đảng vơ sản kiểu mới 
ở Việt Nam, từng bước khắc phục sự khủng hoảng về đường lối cứu nước. 
II­ ĐỒNG CHÍ NGUYỄN ÁI QUỐC TRUYỀN BÁ CHỦ NGHĨA MÁC­LÊNIN CHUẨN BỊ THÀNH 
LẬP ĐẢNG 
l­ Đồng chí Nguyễn ái Quốc truyền bá chủ nghĩa Mác ­ Lênin 
Giữa lúc dân tộc ta đứng trước cuộc khủng hoảng về đường lối cứu nước, nhiều nhà u nước 
đương thời tiếp tục con đường cứu nước theo lối cũ, thì đồng chí Nguyễn ái Quốc đã ra đi tìm 

đường cứu nước theo phương hướng mới. 
Gần mười nǎm bơn ba khắp các châu lục (1911­1920), Người đến những nước thuộc địa và 
những nước đế quốc như Anh, Mỹ, Pháp... quan sát, nghiên cứu, suy nghĩ, đã phát hiện một 
chân lý: chủ nghĩa tư bản, chủ nghĩa đế quốc, thực dân là cội nguồn của mọi đau khổ của giai 
cấp cơng nhân với nhân dân lao đồng ở chính quốc cũng như ở các nước thuộc địa... 
Dưới ánh sáng Cách mạng tháng Mười, Đề cương về vấn đề dân tộc và thuộc địa của Lênin và 
ảnh hưởng của cuộc đấu tranh thành lập Đảng cơng sản Pháp..., chủ nghĩa Mác ­ Lênin, chân lý 
cách mạng của thời đại đã sớm được khẳng định trong nhận thức tư tưởng của Nguyễn Ái Quốc. 
Tháng 12 nǎm 1920, tại Đại hội lần thứ 18 của Đảng xã hội Pháp họp ở Tua, đồng chí Nguyễn ái 
Quốc đã bỏ phiếu tán thành gia nhập Quốc tế cộng sản và chủ trương thành lập Đảng cộng sản 
Pháp. Giải thích việc làm đầy ý nghĩa đó, đồng chí Nguyễn ái Quốc viết: "Đệ tam Quốc tế nói sẽ 
giúp đỡ các dân tộc bị áp bức giành lại tự do và độc lập của họ. Cịn Đệ nhị Quốc tế khơng hề 
nhắc đến vận mạng các thuộc địa. Vì vậy, tơi đã bỏ phiếu tán thành Đệ tam Quốc tế. Tự do cho 
đồng bào tơi, độc lập cho Tổ quốc tơi, đây là tất cả những điều tơi muốn." 
Sự kiện này đánh dấu bước chuyển biến quyết định trong tư tưởng và lập trường chính trị của 
đồng chí Nguyễn ái Quốc. 
Từ đó Người xác định con đường giải phóng đúng đắn cho dân tộc Việt Nam là: giải phóng giai 
cấp vơ sản mới thực sự giải phóng được dân tộc; cả hai cuộc giải phóng này chỉ có thể là sự 
nghiệp cua chủ nghĩa cộng sản và của cách mạng thế giới . 
Từ khi trở thành người cộng sản, đồng chí Nguyễn ái Quốc đã xúc tiến mạnh mẽ việc truyền bá 
chủ nghĩa Mác ­ Lênin vào phong trào giải phóng dân tộc và phong trào vơ sản ở các nước thuộc 
địa, trong đó có Việt Nam. 
Cuối nǎm 1921, tại Đại hội lân thứ nhất của Đảng cộng sản Pháp, đồng chí Nguyễn ái Quốc đã

Trang 5 


Lich su Dang 

Tran Ngoc Song 

trình bày dự thảo nghị quyết về vấn đề "chủ nghĩa cộng sản và thuộc địa", và kiến nghị thành lập 
Ban nghiên cứu thuộc địa của Đảng. Nǎm 1922, Ban nghiên cứu thuộc địa của Đảng cộng sản 
Pháp được thành lập Đồng chí Nguyễn ái Quốc được cử làm trưởng tiểu ban nghiên cứu về 
Đơng Dương. Với cương vị này, đồng chí đã tích cực tun truyền, giáo dục và giới thiệu cho 
Đảng cộng sản Pháp nhiều chiến sĩ cách mạng của các nước thuộc địa ở châu á châu Phi... 
Cũng nǎm 1921, nhờ sự giúp đỡ của Đảng cộng sản Pháp, Người đã cùng với một số chiến sĩ 
cách mạng ở các nước Angiêri, Mađagátxca, Xênêgan, Tuynidi, Marốc, Đahơmây v.v..sáng lập 
ra Hội liên hiệp thuộc địa. ở Pari, trong đó Hội người Việt Nam u nước ở Pháp làm nịng cốt. 
Thơng qua tổ chức này và báo Người cùng khổ, diễn đàn của các dân tộc bị áp bức, chủ nghĩa 
Mác ­ Lênin đã đến với các dân tộc thuộc địa, đồng thời tình hình các nước thuộc địa đã đến với 
nhân dân Pháp. Cùng với báo Người cùng khổ mà đồng chí Nguyễn ái Quốc làm chủ nhiệm, 
kiêm chủ bút và quản lý, Người cịn viết nhiều bài đǎng trên các báo Nhân đạo (L'humanité), cơ 
quan Trung ương của Đảng cộng sản Pháp, Đời sống thợ thuyền (La Vie Ouvrière), tiếng nói của 
giai cấp cơng nhân, Tạp chí Cộng sản (La Revue communiste), cơ quan lý luận của Đảng cộng 
sản Pháp v.v.. Hầu hết bài viết của Người đều tập trung lên án chủ nghĩa thực dân. 
Nǎm 1925, được sự giúp đỡ của những người cộng sản Pháp, tác phẩm Bản án chế độ thực 
dân Pháp của đồng chí Nguyễn ái Quốc viết bằng tiếng Pháp được xuất bản lần đầu tiên ở Pari. 
Tư tưởng, quan điểm cơ bản của Người về chiến lược và sách lược cách mạng thuộc địa đã 
bước đầu thể hiện trong tác phẩm. 
Bản án chế độ thực dân Pháp tố cáo trước nhân dân Pháp và thế giới những tội ác của bọn thực 
dân khơng chỉ ở Việt Nam, Angiêri mà ở khắp các thuộc địa. Bằng biểu tượng "con đỉa hai vịi", 
Nguyễn ái Quốc đã làm cho người đọc thấy rằng: chủ nghĩa tư bản, chủ nghĩa thực dân là kẻ thù 
chung của giai cấp vơ sản và nhân dân lao động bị áp bức, bị bóc lột ở các nước chính quốc và 
các dân tộc thuộc địa. Bản án chế độ thực dân Pháp đã góp phần vào việc thiết lập sự liên minh 
giữa cách mạng vơ sản ở chính quốc với cách mạng giải phóng dân tộc ở các thuộc địa, phải 
thực hiện sự liên minh chật chẽ với nhau để chống kẻ thù chung, vì "chỉ có sự hợp tác này mới 
bảo đảm cho giai cấp cơng nhân quốc tế giành được thắng lợi cuối cùng". 
Nhân dân các dân tộc thuộc địa có khả nǎng cách mạng to lớn. Phải làm cho các dân tộc thuộc 
địa từ trước đến nay vẫn cách biệt nhau, hiểu biết nhau hơn và đồn kết lại để đặt cơ sở cho một 

Liên minh phương Đơng tương lai, khối liên minh này sẽ là một trong những cái cánh của cách 
mạng vơ sản". 
Bản án chế đơ thực dân. Pháp đã phê phán thái độ "cầu cạnh xin xỏ thay đổi quốc tịch" của một 
số người mang tư tưởng cải lương tư sản, đồng thời đề cao tinh thần tự lực, tự cường, tự mình 
giải phóng cho mình: "cơng cuộc giải phóng anh em chỉ có thể thực hiện được bằng sự nỗ lực 
của bản thân anh em" và hướng cách mạng thuộc địa phát triển theo con đường cách mạng của 
Quốc tế cộng sản. 
Bản án chế độ thực dân Pháp là tác phẩm lý luận đầu tiên của cách mạng nước ta, góp phần 
truyền bá chủ nghĩa Mác ­ Lênin vào Việt Nam. Nhờ tác phẩm đó và các bài viết của đồng chí 
Nguyễn ái Quốc, nhân dân ta, trước hết là những người trí thức tiểu tư sản u nước, tiến bộ đã 
hướng về và tiếp thụ chủ nghĩa Mác ­ Lênin. 
Tháng 6 nǎm 1923, đồng chí Nguyễn ái Quốc rời nước Pháp đến Mátxcơva để tham dự Hội nghị 
nơng dân quốc tế tân thứ nhất (10­1923); đồng thời trực tiếp học tập, nghiên cứu kinh nghiệm 
Cách mạng tháng Mười Nga và chủ nghĩa Lênin. Ngày 17­6­1924, đồng chí được Trung ương 
Đảng cộng sản Pháp uỷ nhiệm tham gia Đại hội lần thứ V Quốc tế cộng sản. Sau đó, đồng chí 
cịn tham gia các đại hội Quốc tế cơng hội đỏ, Quốc tế phụ nữ, Quốc tế thanh niên, Quốc tế cứu 
tế đỏ Tại các Đại hội quốc tế nói trên, đồng chí Nguyễn ái Quốc tiếp tục làm rõ những quan điểm 
của mình về vai trị lịch sử của giai cấp vơ sản thuộc địa, về mối quan hệ giữa phong trào cách 
mạng ở thuộc địa với cách mạng vơ sản ở chính quốc và nêu rõ sự cần thiết phải thủ tiêu hệ 
thống thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc trước khi xố bỏ chế độ thối nát này trên tồn thế giới.

Trang 6 


Lich su Dang 

Tran Ngoc Song 

2. Đồng chí Nguyễn ái Quốc trực tiếp chuẩn bị thành lập Đảng 
Giữa tháng 12 nǎm 1924, với tư cách là uỷ viên Bộ phương Đơng của Quốc tế cộng sản, trực 

tiếp phụ trách Cục phương Nam, đồng chí Nguyễn ái Quốc đã từ Liên Xơ đến Quảng Châu 
(Trung Quốc) để hoạt động, xây dựng phong trào và đào tạo cán bộ cách mạng cho một số nước 
ở Đơng Nam á. Tại đây, đồng chí đã cùng với các nhà lãnh đạo cách mạng Trung Quốc, Triều 
Tiên, ấn Độ, Thái Lan, Inđơnêxia, Malaixia, v.v..sáng lập ra Hơi liên hiệp các dân tộc bị áp bức ở 
á ­ Đơng. 
Tháng nǎm 1925, đồng chí Nguyễn ái Quốc thành lập Việt Nam thanh niên cách mang đồng chí 
Hội, trong đó có tổ chức trung kiên là cộng sản đồn làm nịng cốt để trực tiếp truyền bá chủ 
nghĩa Mác ­ Lênin vào Việt Nam, chuẩn bi điều kiện cho việc thành lập chính đảng của giai cấp 
vơ sản Việt Nam. Người đã trực tiếp mở nhiều lớp huấn luyện, đào tạo được hơn 200 cán bộ 
cách mạng. Trong số này, nhiều người được chọn đi học trường Đai học phương Đơng ở Liên 
Xơ (Trần Phú, Lê Hơng Phong, Hà Huy Tập, v.v..), một số được cử Vào học qn sự ở trường 
Hồng Phố (Trung Quốc) như Trương Vân Lệnh, Phùng Chí Kiên. Cịn phần lớn đưa về nước 
hoạt động. Người cho ra tờ báo Thanh niên làm cơ quan tun truyền của Hội. 
Đầu nǎm 1927, cuốn Đường cách mệnh gồm những bài giảng của Người trong các lớp đào tạo 
cán bộ ở Quảng Châu, được Bộ tun truyền của Hội liên hiệp các dân tộc bị áp bức ở á ­ Đơng 
xuất bản. 
Trong tác phẩm quan trọng này, đồng chí Nguyễn ái Quốc nêu ra những tư tưởng cơ bản về 
chiến lược và sách lược của cách mang Việt Nam. 
Đường cách mệnh đề cập đầu tiên đến vấn đề tư cách người cách mang, nhắc nhở cán bộ phải 
vị cơng vong tu, nói thì phải làm,... giữ chủ nghĩa cho vững,... ít lịng tham muốn về vật chất,... hy 
sinh,... giữ bí mật,... phục tùng đồn thể v.v.. 
Tác phẩm nêu ra ba loai tư tưởng về cách mạng và chia ra hai thứ cách mạng là "dân tộc cách 
mạng" và "thế giới cách mạng", rồi khẳng định tuy có khác nhau "nhưng 2 thứ cách mệnh ấy vẫn 
có quan hệ với nhau". "Tất cả dân cày, người thợ trong thế giới bất kỳ nước nào, nịi nào đều 
liên hợp nhau lại như anh em một nhà, để đạp đổ tất cả tư bản trong thế giới, làm cho nước nào, 
dân nào cũng được hạnh phúc, làm cho thiên hạ đại đồng ­ ấy là thế giới cách mệnh". 
Tác phẩm phân tích những hạn chế của cách mạng tư sản ở Mỹ (1776), ở Pháp (1789) và khẳng 
định chỉ có Cách mạng tháng Mười Nga là cuộc cách mạng triệt để. 
Đường cách mệnh chỉ rõ đối tượng đấu tranh của cách mạng Việt Nam là tư bản đế quốc chủ 
nghĩa, phong kiến địa chủ; đồng thời, chỉ rõ động lực và lực lượng cách mạng: "cơng nơng là gốc 

cách mệnh cịn học trị, nhà bn nhỏ, điền chủ nhỏ... chỉ là bầu bạn cách mệnh của cơng nơng". 
Trong khi kêu gọi sự đồng tâm, nhất trí làm cách mạng, giải phóng dân tộc, tác phẩm đã phê 
phán hành động ám sát cá nhân và những khuynh hướng cơ hội chủ nghĩa khác chỉ xúi dân bạo 
động mà khơng bày cách tổ chức; hoặc làm cho dân quen tính ỷ lại mà qn tính tự cường. 
Quần chúng một khi đã được giác ngộ, có tổ chức và lãnh đạo sẽ là lực lượng cách mạng vơ 
địch: "dân khí mạnh thì qn lính nào súng ống nào cũng khơng chống lại". 
Đường cách mệnh chỉ rõ cách mạng Việt Nam là một bộ phận của cách mạng thế giới. Tác phẩm 
cịn nhấn mạnh ý thức tự lực tự cường, muốn người ta giúp cho thì mình phải tự giúp mình trước. 
Đồng chí Nguyễn ái Quốc đã thấy khả nǎng cách mạng thuộc địa có thể giành thắng lợi trước, 
khơng thụ động chờ đợi cách mạng vơ sản chính quốc thắng lợi để được giải phóng. 
Người viết: "An Nam dân tộc cách mệnh thành cơng thì tư bản Pháp yếu, tư bản Pháp yếu thì

Trang 7 


Lich su Dang 

Tran Ngoc Song 

cơng nơng Pháp làm giai cấp cách mệnh cũng dễ" . 
Tác phẩm khẳng định: muốn đưa cách mạng đến thắng lợi, trước hết phải có đảng cách mạng. 
Đảng ấy phải lấy chủ nghĩa Mác ­ Lênin làm kim chỉ nam: "Bây giờ học thuyết nhiều, chủ nghĩa 
nhiều, nhưng chủ nghĩa chân chính nhất, chắc chắn nhất, cách mệnh nhất là chủ nghĩa Lênin" 
Tác phẩm đã giới thiệu các tổ chức chính trị quốc tế, các hình thức làm ǎn hợp tác và hướng 
nhân dân ta tham gia các tổ chức đó. Đường cách mệnh chỉ rõ: "Ai làm cách mệnh trong thế giới 
đều là đồng chí của dân An Nam". 
Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chí Hội và tác phẩm Đường cách mệnh đã trực tiếp chuẩn 
bị về tư tưởng, lý luận chính trị và tổ chức cho việc thành lập Đảng vơ sản kiểu mới ở Việt Nam. 
3­ Vai trị của Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chí Hội 
Những nǎm trước, các cuộc đấu tranh của cơng nhân địi tự do dân chủ, địi cải thiện đời sống, 

tuy đã có ý thức giai cấp nhưng vẫn nằm trong phong trào dân tộc nói chung, Cơng nhân đấu 
tranh địi thả nhà cách mạng Phan Bội Châu, để tang nhà chí sĩ Phan Chu Trinh, hay đình cơng 
địi thả Nguyễn An Ninh (1925­1926), thể hiện lập trường tư tưởng của họ chủ yếu là u nước, 
giải phóng dân tộc. Những nǎm 1928­1929, khi Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chí Hội 
thực hiện chủ trương "vơ sản hố" thì phong trào cơng nhân đã có những bước phát triển rõ rệt. 
Những cuộc đình cơng hay chống đi phu đi lính vẫn nhằm vào bọn tư bản thực dân và tay sai 
của chúng, nhưng đã có tổ chức, có kỷ luật hơn. 
Phản ánh bước phát triển này, đồng chí Tơn Đức Thắng, một chiến sĩ cách mạng vơ sản đã từng 
kéo cờ phản chiến trên hạm đội của Pháp ở Hắc Hải để bảo vệ Cách mạng tháng Mười Nga, đã 
viết: Từ chỗ phong trào rời rạc, nhờ ảnh hưởng của cuốn Bản án chế độ thực dân Pháp, báo 
Người cùng khổ, và mấy tờ Việt Nam hồn, mà bước đâu lan rộng, bước đâu có tổ chức, để đầu 
nǎm 1927 cơng nhân đi vào phong trào Thanh niên cách mạng đồng chí Hội một cách sâu rộng. 
Từ hình thức các hội hữu ái, tương tế, giai cấp cơng nhân đã tự tổ chức ra cơng hội. Từ cơng hội 
nhà máy Ba Son (1925) đã ra đời các cơng hội nhà máy xe lửa Trường Thi (Vinh ­ Nghệ An), 
cơng hội nhà máy xi mǎng Hải Phịng, cơng hội nhà máy dệt Nam Định, cơng hội các mỏ than 
Mạo Khê, Hồng Gai v. v.. Ngày 28 tháng 4 nǎm 1929, Tổng cơng hội Bắc Kỳ được thành lập. 
Tiếp đó, tháng 10 nǎm 1929, Tổng cơng hội Nam Kỳ cũng ra đời. 
Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chí Hội cũng hoạt động và phát huy ảnh hưởng mạnh mẽ 
trong phong trào nơng dân và có vai trị quyết định trong việc làm cho phong trào nơng dân ngày 
càng xích lại gần phong trào cơng nhân. 
Thực tế lịch sử Việt Nam chứng minh rằng, trong cuộc đấu tranh giành quyền lãnh đạo cách 
mạng giữa giai cấp cơng nhân và giai cấp tư sản, phần quyết định là giai cấp nào nắm được 
nơng dân. Cương lĩnh của Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chí Hội đã đề ra: "Tịch ký và 
đem về cơng tất cả ruộng đất của tụi đồn điền nhà chung và q tộc, vua chúa. Tịch ký và đem 
về cơng tất cả ruộng đất của địa chủ trên 100 mẫu. Đất ruộng tịch ký về phân phối cho dân cày 
cày cấy chung". Khẩu hiệu đấu tranh của Việt Nam thanh niên cách mang đồng chí Hội có nói: 
"Miễn thuế ruộng nǎm mất mùa" "Đất bồi, đất hoang về dân cày. Phản đối sự cưỡng chiếm 
những đất ấy", "Thực hành 1/4 lúa ruộng cho địa chủ, đồn điền", "miễn góp lúa ruộng nǎm mất 
mùa", "Đóng góp tạp dịch bình đẳng, phản đối sự miễn sưu, miễn dịch cho q tộc và nhà giàu" 
Trái lại, tất cả các đảng và tổ chức u nước khác, kể cả Việt Nam quốc dân Đảng, ngồi chủ 

trương giải phóng dân tộc đều khơng có chủ trương đấu tranh cho quyền lợi của cơng nhân và 
nơng dân. 
Đánh giá sự trưởng thành của phong trào cơng nơng trong những nǎm 1928­1929, Dự thảo Luận 
cương chính trị (l0­1930) của Đảng viết: "Vơ sản giai cấp Đơng Dương tuy chưa đơng đúc, 
nhưng số thợ thuyền càng ngày càng thêm, nhứt là thợ đồn điền. Sự đấu tranh của thợ thuyền 
càng ngày càng hǎng hái. Dân cày cũng đã tỉnh dậy chống đế quốc và địa chủ rất kịch liệt.

Trang 8 


Lich su Dang 

Tran Ngoc Song 

Những cuộc bãi cơng trong nǎm 1928­1929, những cuộc đấu tranh rất dữ dội của thợ thuyền và 
dân cày trong nǎm nay (1930) đã chứng tỏ rằng, sự đấu tranh của giai cấp ở Đơng Dương ngày 
càng bành trướng. Điều đặc biệt và quan trọng nhất trong phong trào cách mạng ở Đơng Dương 
là sự đấu tranh của quần chúng cơng nơng có tính chất độc lập rõ rệt, chớ khơng phải là chịu ảnh 
hưởng quốc gia chủ nghĩa như trước nữa" 
Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chí Hội là tổ chức đại diện cho giai cấp vơ sản lúc bấy giờ 
đã tranh thủ được tầng lớp trí thức tiểu tư sản Việt Nam. 
Vào cuối nǎm 1929, đầu nǎm 1930, những điều kiện cho sự ra đời một đảng vơ sản ở Việt Nam 
đã chín muồi. 
4. Ba tổ chức cộng sản ở Việt Nam 
Vào đầu nǎm 1929, trước sự phát triển mạnh mẽ của phong trào cách mạng, Việt Nam thanh 
niên cách mạng đồng chí Hội khơng cịn đủ sức lãnh đạo. Trong lúc đó, số lượng cộng sản đồn 
trong Thanh niên cách mạng đồng chí Hội ngày thêm nhiều. Cần phải thành lập một Đảng cộng 
sản để lãnh đạo phong trào, đó là một u cầu khách quan và đã có những tiền đề nhất định. 
Tháng 3 nǎm 1929, những cộng sản đồn trong Kỳ bộ Thanh niên cách mạng đồng chí Hội Bắc 
Kỳ gồm các đồng chí: Trần Vǎn Cung, Trịnh Đình Cửu, Nguyễn Đức Cảnh, Ngơ Gia Tự, Đỗ Ngọc 

Du, Nguyễn Phong Sắc, Nguyễn Vần Tn, Dương Hạc Đính đã họp tại số nhà 5Đ, Hàm Long, 
Hà Nội, quyết định thành lập chi bộ cộng sản và chủ trương tiến tới thành lập Đảng cộng sản 
thay thế Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chí Hội để lãnh đạo cách mạng. 
Ngày 1 tháng 5 nǎm 1929, tại Đại hội tồn quốc lần thứ nhất của Việt Nam thanh niên cách mạng 
đồng chí Hội, kiến nghị của đồn đại biểu Kỳ bộ Bắc kỳ về việc giải tán Hội để thành lập Đảng 
cộng sản khơng được chấp nhận. Đồn đại biểu Bắc kỳ rút khỏi Đại hội về nước, ra lời kêu gọi 
cơng nhân, nơng dân và các tầng lớp nhân dân ủng hộ chủ trương thành lập Đảng cộng sản. 
Ngày 17 tháng 6 nǎm 1929, những đảng viên trong chi bộ 5Đ Hàm Long đã họp tại số nhà 316 
phố Khâm Thiên, Hà Nội, tun bố thành lập Đơng Dương cộng sản Đảng, cử ra Ban chấp hành 
trung ương lâm thời gồm các đồng chí: Trịnh Đình Cửu, Nguyễn Đức Cảnh, Ngơ Gia Tự, Trần 
Vǎn Cung, Nguyễn Phong Sắc, Trần Tư Chính, Ngun Vǎn Tn; thơng qua Tun ngơn và 
quyết định xuất bản báo Búa Liềm, xúc tiến việc xây dựng tổ chức đảng và các đồn thể quần 
chúng. 
Sau khi Đại hội tồn quốc của Việt Nam thanh niên cách mạng đơng chí hội bế mạc, 6 uỷ viên 
mới được bầu vào Tổng bộ là Hồ Tùng Mậu, Nguyễn Thiệu, Châu Vǎn Liêm, Nguyễn Sĩ Sách, 
Lê Hồng Sơn, Phạm Vǎn Đồng đã họp bàn việc thành lập Đảng cộng sản, cử ra ban trù bị gồm 
các đồng chí lãnh đạo Tổng bộ nói trên. Thực hiện chủ trương này, những cộng sản đồn cịn lại 
trong Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chí Hội đã hình thành các chi bộ cộng sản. Ngồi hai 
chi bộ cộng sản ở Trung Kỳ và Nam Kỳ cịn có chi bộ cộng sản người Việt Nam ở Thái Lan và 
một chi bộ ở Hồng Kơng (Trung Quốc). 
Thượng tuần tháng 8 nǎm 1929, An Nam cộng sản đảng được thành lập tại cǎn phịng số 1, lầu 
2 "Phong cảnh khách lâu", ở đường Bơnác Philippin Sài Gịn (nay là góc đường Lê Lợi ­ Nguyễn 
Trung Trực thành phố Hồ Chí Minh). Hội nghị này đã cử ra Ban lâm thời chỉ đạo của Đảng, gồm 
các đồng chí Châu Vǎn Liêm (tức Việt), Ngun Thiệu, Trần Não, Hồ Tùng Mậu, Lê Hồng Sơn, 
Nguyễn Sĩ Sách do đồng chí Châu Vần Liêm làm bí thư. 
Sau Đơng Dương cộng sản Đảng và An Nam cộng sản đảng, các đảng viên Tân Việt cách mạng 
đảng chịu ảnh hưởng của Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chí Hội đã tiến hành Đại hội 
thành lập Đơng Dương cộng sản liên đồn vào ngày 1 tháng 1 nǎm 1930, gồm các đồng chí Trần 
Hữu Chương, Nguyễn Khoa Vǎn (tức Hải Triều, Nguyễn Xn Thanh, Trần Đại Quả, Ngơ Đức 
Đề, Ngơ Đình Mãn, Lê Tiềm, Lê Tốn. Đại hội chưa kết thúc thì các đại biểu đã bị chính quyền

Trang 9 


Lich su Dang 

Tran Ngoc Song 

Pháp bắt. 
Do vậy, Đơng Dương cộng sản liên đồn ra đời nhưng chưa có Ban chấp hành trung ương. 
Đơng Dương cộng sản Đảng và An Nam cộng sản Đảng sau khi ra đời đã có sự tranh giành ảnh 
hưởng, tranh giành quần chúng và cơng kích lẫn nhau. Đây là những mâu thuẫn trong q trình 
phát triển đi lên của phong trào cộng sản Việt Nam. 
Tình hình ấy phản ánh sự ấu trĩ và khuynh hướng biệt phái, tiểu tư sản trong phong trào cơng 
nhân và phong trào u nước. Hai đảng đã nhiều lần trao đổi thư từ để giải quyết những bất 
đồng nhưng vẫn khơng thống nhất được. 
Những người cộng sản và những người u nước chân chính đều nhận thấy cần phải sớm khắc 
phục hiện tượng trên, thành lập một đảng cộng sản thống nhất để lãnh đạo cách mạng Việt Nam 
tiến lên. 
III ­ HỘI NGHỊ THÀNH LẬP ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM ­ CƯƠNG LĨNH ĐẦU TIÊN CỦA 
ĐẢNG 
1­ Thống nhất các tổ chức cộng sản 
Trước tình hình xuất hiện ba tổ chức cộng sản trong một nước. Quốc tế cộng sản đã gửi thư cho 
những người cộng sản ở Đơng Dương nêu rõ: "nhiệm vụ quan trọng hơn hết và tuyệt đối cần kíp 
của tất cả những người cộng sản Đơng Dương là sớm lập một đảng cách mạng của giai cấp vơ 
sản, nghĩa là một đảng cộng sản quần chúng. Đảng ấy phải là một đảng duy nhất và ở Đơng 
Dương chỉ có đảng ấy là tổ chức cộng sản mà thơi". 
Quốc tế cộng sản đã chỉ thị cho đồng chí Nguyễn ái Quốc chịu trách nhiệm "hợp nhất các phần 
tử cộng sản chân chính lại, để thành lập một đảng duy nhất". Nhận chỉ thị này, mùa thu nǎm 
1929, đồng chí Nguyễn ái Quốc từ Thái Lan trở lại Hương Cảng chuẩn bị kế hoạch thực hiện 

nhiệm vụ lịch sử trọng đại nói trên. 
Từ ngày 3 đến 7 tháng 2 nǎm 1930, Hội nghị hợp nhất được tiến hành tại nhà một cơng nhân ở 
xóm thợ đường Cửu Long gần Hương Cảng (Trung Quốc). Tham dự Hội nghị có các đồng chí 
Trịnh Đình Cửu và Ngun Đức Cảnh, đại biểu của Đơng Dương cộng sản đảng; Ngun Thiệu 
và Châu Vǎn Liêm, đại biểu của An Nam cộng sản đang. Hội nghị tiến hành dưới sự chủ trì của 
đồng chí Nguyễn ái Quốc, đại biểu của Quốc tế cộng sản. 
Sau 5 ngày làm việc khẩn trương, các đại biểu đã hồn tồn nhất trí tán thành ý kiến của đồng 
chí Nguyễn ái Quốc và thống nhất các tổ chức cộng sản thành một đảng lấy tên là Đảng cộng 
sản Việt Nam. 
Hội nghị đã thơng qua Chính cương vắn tắt, Sách lược vắn tắt, Điều lệ vắn tắt của Đảng cộng 
sản Việt Nam. Những vǎn kiện quan trọng này đều do đồng chí Nguyễn ái Quốc dự thảo. Hội 
nghị cịn thơng qua Lời kêu gọi của đồng chí Nguyễn ái Quốc thay mặt Quốc tế cộng sản và 
Đảng cộng sản Việt Nam gửi đến quần chúng cơng, nơng, binh, đồng bào và đồng chí trong cả 
nước nhân dịp thành lập Đảng. 
Hội nghị đã nhất trí về việc hợp nhất và tổ chức các đồn thể quần chúng; thơng qua Điều lệ tóm 
tắt của Cơng hội, Nơng hội, Đồn thanh niên cộng sản, Hội phụ nữ, Hội cứu tế đỏ, Hội phản đế 
(tức Mặt trận dân tộc thống nhất chống đế quốc)v.v.. 
Hội nghị cịn quyết định kế hoạch thống nhất các cơ sở Đảng trong cả nước, thể thức cử Ban 
chấp hành trung ương lâm thời và bàn việc liên hệ để thu nạp Đơng Dương cộng sản liên đồn. 
Hội nghị cũng nhất trí rằng, khi về nước các đại biểu đêu lấy danh nghĩa thay mặt đại biểu quốc 
tế (tức là đồng chí Nguyễn ái Quốc) mà tiến hành cơng việc của Hội nghị hợp nhất.

Trang 10 


Lich su Dang 

Tran Ngoc Song 

Nói về nỗi vui sướng của ngươi cộng sản trước sự kiện lịch sử này, về sau đồng chí Nguyễn 

Thiệu, đại biểu của An Nam cộng sản đảng dự Hội nghị hợp nhất đã viết: "Tơi vơ cùng cảm ơn 
đồng chí Vương (tức đồng chí Nguyễn ái Quốc) đã làm cho tơi được thoả lịng. Đảng mới, tên 
mới, tất cả đều thống nhất theo tinh thần mới. Có thể nói rằng, mỗi người đều được mà chẳng ai 
mất gì. Đồng chí Vương đã đem lại cho chúng tơi nhiều q, nhiều gấp mấy lần những điều mà 
chúng tơi mong ước. Đêm ấy về nhà, chúng tơi khơng ngủ được vì q vui mừng 
Nhờ sự hoạt động tích cực của các đồng chí đại biểu thay mặt đồng chí Nguyễn ái Quốc, chỉ 
trong một thời gian ngắn, các đảng bộ ở cơ sở đã được hợp nhất. Các tổ chức quần chúng cũng 
thống nhất theo điều lệ mới. Lâm thời chấp uỷ của Đảng ở các xứ được chỉ định và Ban chấp 
hành trung ương lâm thời được thành lập. Các đồng chí Trịnh Đình Cửu, Nguyễn Hới, Trần Vân 
Lan, Nguyễn Phong Sắc, Lê Mao, Phan Hữu Lầu, Hồng Quốc Việt được các đảng bộ cử vào 
Ban chấp hành trung ương lâm thời do đồng chí Trịnh Đình Cửu đứng đầu. 
Đảng bộ Hoa kiều ở Chợ Lớn cũng cử đồng chí Lưu Lập Đạo tham gia Ban chấp hành trung 
ương lâm thời của Đảng cộng sản Việt Nam. Ngày 24 tháng 2 nǎm 1930, hai đồng chí Châu Vǎn 
Liêm, Nguyễn Thiệu thay mặt đại biểu quốc tế, các đồng chí Phan Hữu Lầu, Hồng Quốc việt 
thay mặt Ban chấp hành trung ương lâm thời cùng với đồng chí Ngơ Gia Tự, Bí thư lâm thời 
chấp uỷ của Đảng bộ Nam Kỳ đã họp và quyết định chấp nhận Đơng Dương cộng sản liên đồn 
gia nhập Đảng cộng sản Việt Nam. 
Như vậy, chỉ nửa tháng sau, kể từ ngày Hội nghị hợp nhất bế mạc, ba tổ chức cộng sản ở Đơng 
Dương đã hồn tồn thống nhất trong một đảng duy nhất ­ Đảng cộng sản Việt Nam. 
Hội nghị hợp nhất các tổ chức cộng sản ở Việt Nam tháng 2 nǎm 1930 có ý nghĩa như Đại hơi 
thành lập Đảng. Hội nghị đã vạch ra một đường lối cách mạng và đường lối xây dựng Đảng đúng 
đắn, sáng tạo, phù hợp với điều kiện một nước thuộc địa, nửa phong kiến. Đường lối đúng đắn 
đó là điều kiện quan trọng nhất để ba tổ chức cộng sản nhanh chóng thống nhất ý chí và hành 
động, gánh vác sứ mệnh lịch sử giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng xã hội. 
Đảng cộng sản Việt Nam ra đời với đường lối chiến lược đúng đắn là sự cổ vũ to lớn đối với 
phong trào cách mạng đang ở thời kỳ phát triển sơi sục. Đường lối của Đảng được cơng bố trở 
thành tiếng kèn tập hợp lực lượng quần chúng, chuẩn bị cho cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc. 
Chính cương lĩnh vắn tắt, Sách lược vắn tắt và Lời kêu gọi được Hội nghị hợp nhất thơng qua là 
Cương lĩnh đầu tiên của Đảng... 
2­ Cương lĩnh đầu tiên của Đảng 

Chính cương vắn tắt của Đảng nhận định rằng, Việt Nam là một xứ thuộc địa, nửa phong kiến, 
cơng nghiệp khơng phát triển "vì tư bản Pháp hết sức ngǎn trở sức sinh sản, làm cho nghành 
cơng nghiệp bản xứ khổng thể mở mang được". 
Kinh tế nơng nghiệp chiếm ưu thế, "nơng nghệ ngày một tập trung đã phát sinh ra lắm khủng 
hoảng, nơng dân thất nghiệp nhiều". Tình hình đó đưa đến mâu thuẫn ngày càng kịch liệt giữa 
một bên là dân tộc ta trong đó có cơng nhân, nơng dân và tồn thể dân tộc với một bên là đế 
quốc Pháp và tay sai của chúng. Đánh giá hai giai cấp tư sản và địa chủ là những đối tượng cần 
xố bỏ, Đảng ta đã có sự phân biệt: "Tư bản bản xứ khơng có thế lực gì ta khơng nên nói cho họ 
đi về phe đế quốc được, chỉ bọn đại địa chủ mới có thế lực và đứng hẳn về phe đế quốc chủ 
nghĩa". Muốn giải quyết mâu thuẫn đó, nhân dân Việt Nam phải làm "tư sản dân quyền cách 
mạng và thổ địa cách mạng để đi tới xã hội cộng sản". 
Đây là một thể loại cách mạng vơ sản ở các nước thuộc địa mà sinh thời Mác, Lênin và ngay cả 
Quốc tế cộng sản cũng chưa nói đến. Sau này, Đang ta hồn chỉnh tên gọi của thể loại cách 
mạng này, và được gọi là cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân tiến lên chủ nghĩa xã hội.

Trang 11 


Lich su Dang 

Tran Ngoc Song 

Mục tiêu chủ yếu lúc này là đánh đổ ách thống trị của đế quốc xâm lược và tay sai của chúng, 
giành độc lập dân tộc và dân chủ cho nhân dân. Mục đích cuối cùng là xây dựng thành cơng chủ 
nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản ở Việt Nam. 
Theo tư tưởng của đồng chí Nguyễn ái Quốc thì cuộc cách mạng tư sản dân quyền và thổ địa 
cách mạng để đi tới xã hội cộng sản bao gồm hai cuộc vận động là cuộc vận động giải phóng 
dân tộc và cuộc vận động xây dựng đất nước độc lập tự do hạnh phúc, phần lớn coi giai đoạn 
cách mạng là giải phóng dân tộc và giải phóng giai cấp, giải phóng xã hội. Hai cuộc vận động này 
liên quan mật thiết với nhau, ảnh hưởng và thúc đẩy lẫn nhau, cuộc vận động trước thành cơng 

tạo điều kiện cho cuộc vận động sau giành thắng lợi, Vì vậy, giữa hai giai đoạn cách mạng này: 
giải phóng dân tộc và xây dựng chủ nghĩa xã hội khơng có bức tường ngǎn cách, khơng phải tiến 
hành một cuộc cách mạng chính trị lân thứ hai để giải quyết vấn đê chính quyền như cách mạng 
Nga và cách mạng Trung Quốc. 
Điều đó chứng tỏ rằng, ngay từ khi ra đời, Đảng ta đã nǎm vững ngun lý cơ bản của chủ nghĩa 
Mác ­ Lênin, vận dụng sáng tạo kinh nghiệm cách mạng thế giới, thấu suốt con đường phát triển 
tất yếu của cách mạng Việt Nam, nhận rõ mối quan hệ biện chứng giữa cách mạng dân tộc dân 
chủ với cách mạng xã hội chủ nghĩa. Cương lĩnh đâu tiên của Đảng là cương lĩnh giương cao 
ngọn cờ độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. 
Nhiệm vụ cách mạng mà Cương lĩnh vạch ra là "đánh đổ đế quốc chủ nghĩa Pháp và bọn phong 
kiến, làm cho nước Nam được hồn tồn độc lập tổ chức ra qn đội cơng nơng" thâu hết sản 
nghiệp lớn... của tư bản đế quốc,..thâu hết ruộng đất của đế quốc chủ nghĩa làm của cơng chia 
cho dân cày nghèo, bỏ sưu thuế cho dân nghèo mở mang cơng nghiệp và nơng nghiệp thi hành 
luật ngày làm 8 giờ" 
Các nhiệm vụ đó bao hàm cả nội dung dân tộc dân chủ và nội dung xã hội chủ nghĩa. Song, nổi 
bật là nhiệm vụ chống đế quốc và tay sai của chúng (đại địa chủ, đại tư sản phản cách mạng và 
vua quan phong kiến) giành lại độc lập, tự do, dân chủ cho tồn dân tộc. 
Về lực lượng cách mạng, Cương lĩnh của Đảng chủ trương đồn kết tất cả các giai cấp cách 
mạng, các lực lượng tiến bộ và cá nhân u nước, tập trung lực lượng đánh đổ kẻ thù chủ yếu 
của dân tộc là chủ nghĩa đế quốc Pháp và tay sai, mở đường cho cách mạng phát triển đến 
thắng lợi hồn tồn. 
Để bảo đảm vai trị lãnh đạo của đảng tiên phong của giai cấp cơng nhân, Đảng chủ trương giải 
quyết hài hồ từng bước quyền lợi của các giai cấp cách mạng dù cịn có những mâu thuẫn nhất 
định về quyền lợi. Vê vấn đê ruộng đất, "xương sống của cách mạng thuộc địa", Đảng chủ 
trương tiến hành từng bước với những nội dung thích hợp với từng thời kỳ cách mạng. ở giai 
đoạn giải phóng dân tộc thì quốc hữu hố tồn bộ đồn điền và đất đai của đế quốc và địa chủ 
phản cách mạng Việt Nam để chia cho nơng dân nghèo, "phải dựa vào hạng dân cày nghèo làm 
thổ địa cách mạng đánh trúc bọn đại địa chủ và phong kiến" Đối với chủ nghĩa tư bản thì "thâu 
hết sản nghiệp lớn (như cơng nghiệp, vận tải, ngân hàng v.v.) của tư bản đế quốc chủ nghĩa 
Pháp để giao cho chính phủ cơng nơng binh". Cịn đối với các tầng lớp "phú nơng, trung, tiểu địa 

chủ và tư bản An Nam mà chưa rõ mặt phản cách mạng thì phải lợi dụng, ít lâu mới làm cho họ 
trung lập". Sau khi cách mạng giải phóng dân tộc giành được thắng lợi, chính quyền đã về tay 
cơng nơng, Đảng sẽ lãnh đạo tiến hành những cải cách nhằm sửa đổi lại những bất cơng và 
phân phối lợi nhuận giữa những nhà tư sản và những người vơ sản một cách cơng bằng hơn. 
Trong khi khẳng định "cơng nơng là gốc cách mạng", Sách lược vắn tắt của Đảng vạch rõ, "phải 
hết sức liên lạc với tiểu tư sản, trí thức, trung nơng Thanh niên, Tân Việt, v.v. để kéo họ đi vào 
phe vơ sản giai cấp" 
Về ngun tắc liên minh, Sách lược vắn tắt đã viết: "Trong khi liên lạc với các giai cấp phải rất 
cẩn thận, khơng khi nào nhượng một chút lợi ích gì của cơng nơng mà đi vào đường thoả hiệp"

Trang 12 


Lich su Dang 

Tran Ngoc Song 

Cương lĩnh khẳng định cách mạng Việt Nam phải tiến hành bằng bạo lực cách mạng của quần 
chúng, để đánh đổ đế quốc chủ nghĩa Pháp và bọn phong kiến, rồi dựng ra chính phủ cơng nơng 
binh chứ khơng phải bằng con đường cải lương. 
Cách mạng Việt Nam là một bộ phận của cách mạng vơ sản thế giới, đứng trong mặt trận cách 
mạng của các dân tộc bị áp bức và giai cấp cơng nhân thế giới mà đội qn tiên phong của mặt 
trận này là Liên Xơ. Sách lược vắn tắt ghi rõ: "Trong khi tun truyền cái khẩu hiệu nước An Nam 
độc lập, phải đồng tun truyền và thực hành liên lạc với bị áp bức dân tộc và vơ sản giai cấp thế 
giới, nhất là vơ sản giai cấp Pháp" 
Cương lĩnh đầu tiên khẳng định vai trị lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam là nhân tố quyết 
định mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Đảng "thu phục cho được đại bộ phận giai cấp 
mình, phải làm cho giai cấp mình lãnh đạo được dân chúng... phải thu phục cho được đại bộ 
phận dân cày và phải dựa vào hạng dân cày nghèo làm thổ địa cách mạng đánh trúc bọn đại địa 
chủ và phong kiến", đồng thời phải liên minh với các giai cấp cách mạng và tầng lớp u nước 

khác, đồn kết họ, tổ chức họ đấu tranh cho giai phóng dân tộc và để đi tới chủ nghĩa xã hội, chủ 
nghĩa cộng sản. 
Đảng cộng sản Việt Nam kết nạp đảng viên khơng những trong cơng nhân tiên tiến, mà cịn kết 
nạp những người tiên tiến trong nơng dân lao động, trí thức cách mạng và trong các tầng lớp 
khác. Đảng cộng sản Việt Nam là đội tiên phong của giai cấp vơ sản, lấy chủ nghĩa Mác ­ Lênin 
làm nền tảng tư tưởng. Đảng là một khối thống nhất ý chí và hành động. Đảng viên phải "tin theo 
chủ nghĩa cộng sản, chương trình Đảng và Quốc tế cộng sản, hǎng hái tranh đấu và dám hy 
sinh, phục tùng mệnh lệnh Đảng và đóng kinh phí, chịu phấn đấu trong một bộ phận Đảng". 
Trong tơn chỉ của mình, Đảng chỉ rõ phải "lãnh đạo quần chúng lao khổ làm giai cấp tranh đấu để 
tiêu trừ tư bản đế quốc chủ nghĩa, làm cho thực hiện xã hội cộng sản". 
Do sớm nhận thức được sự thống nhất giữa giải phóng dân tộc với giải phóng giai cấp, giải 
phóng xã hội trong cách mạng vơ sản ở nước thuộc địa, coi trọng độc lập tự chủ, tự lực tự 
cường của từng quốc gia, Hội nghị hợp nhất chủ trương thành lập Đảng cộng sản Việt Nam; 
đồng thời có kế hoạch giúp những người cách mạng ở Lào và ở Campuchia sáng lập ra đảng 
tiên phong của dân tộc mình. Sau ngày Đảng cộng sản Việt Nam thành lập, tháng 4 nǎm 1930, 
một số chi bộ cộng sản đầu tiên của giai cấp vơ sản và nhân dân lao động Lào đã ra đời ở Viên 
Chǎn, Thà Khẹt, Bị Neng. Đầu nǎm 1930, một số nhóm cộng sản ở Campuchia được thành lập 
ở Phnơmpênh và ở Cơngpơngchàm. Chi bộ cộng sản đâu tiên ở Campuchia được thành lập ở 
trường trung học Xixơvát (Phnơmpênh). 
Đảng cộng sản Việt Nam ra đời ở một nước thuộc địa, giai cấp cơng nhân chỉ chiếm 1,2% dân 
số, đã có Cương lĩnh cách mạng đúng đắn nguy từ đâu. Điều đó chứng minh rằng, Đảng đã nắm 
vững bản chất khoa học và cách mang của chủ nghĩa Mác ­ Llênin, giải quyết đúng đắn mối quan 
hệ giữa yếu tố dân tộc và yếu tố giai cấp, sớm kết hợp yếu tố giai cấp với yếu tố dân tộc một 
cách sáng tạo, gắn chủ nghĩa u nước chân chính với chủ nghĩa quốc tế vơ sản, phát huy được 
truyền thống u nước, đánh giá đúng vị trí của từng giai cấp cách mạng, đồn kết được các lực 
lương u nước, nhờ đó mà Đảng đã nắm được quyền lãnh đạo cách mang. 
Cương lĩnh đâu tiên là kết quả của sự vận dụng và phát triển sáng tạo học thuyết Mác ­ Lênin, 
đường lối của Quốc tế cộng sản và kinh nghiệm cách mạng thế giới vào hồn cảnh cụ thể nước 
ta, là sự thể hiện tập trung tư tưởng cơ bản của đồng chí Nguyễn ái Quốc về cách mạng dân tộc 
dân chủ và cách mạng xã hội chủ nghĩa ở nước thuộc địa nửa phong kiến. 

Nhưng khơng phải những giá trị tư tưởng, đường lối đúng đắn trên đã được mọi người nhận 
thức, qn triệt. Hội nghị Ban chấp hành trung ương Đảng tháng 10 nǎm 1930 đã phê phán 
những "sai lầm" của Hội nghị hợp nhất và quyết định "thủ tiêu Chính cương vắn tắt, Sách lược 
vắn tắt và Điều lệ" của Đảng, thơng qua Luận cương chính trị theo tinh thần chỉ thị củaQuốc tế

Trang 13 


Lich su Dang 

Tran Ngoc Song 

cộng sản, đổi tên đảng là "Đảng cộng sản Đơng Dương ". 
Sở dĩ có vấn đề chưa thống nhất giữa Cương lĩnh đầu tiên do Hội nghị thành lập Đảng vạch ra 
với Luận cương chính trị và các vǎn kiện của Hội nghị trung ương Đảng tháng l0­1930 là vì 
khơng chỉ do kết hợp hay tách rời yếu tố giai cấp với yếu tố dân tộc, mà cịn do xác định đúng 
hay chưa đúng vị trí của mỗi yếu tố đó trong điều kiện cụ thể của nước ta. Đồng chí Nguyễn ái 
Quốc đã vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác ­ Lênin, đánh giá đúng hơn và đầy đủ hơn yếu tố dân 
tộc trong cách mạng Việt Nam. 
Tuy bị phê phán, nhưng thực tiễn cách mạng Việt Nam đã chứng minh cho sự đúng đắn, sáng 
tạo của Cương lĩnh đầu tiên. 
Sau 30 nǎm đấu tranh và thắng lợi của cách mạng Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh; (tức đồng 
chí Nguyễn ái Quốc) đã viết: "Cương lĩnh ấy rất phù hợp với nguyện vọng thiết tha của đại đa số 
nhân dân ta... Vì vậy, Đảng ta đã đồn kết được những lực lượng cách mạng to lớn chung 
quanh giai cấp mình. 
Cịn các đảng phái của các giai cấp khác thì hoặc bị phá sản, hoặc bị cơ lập. Do đó, quyền lãnh 
đạo của Đảng ta ­ Đảng của giai cấp cơng nhân khơng ngừng củng cố và tǎng cường". 
Đảng cộng sản Việt Nam ra đời phản ánh sự phát triển tất yếu khách quan của xã hội Việt Nam. 
Điều kiện quốc tế cho sự ra đời của Đảng là thắng lợi của Cách mạng tháng Mười Nga, sự thành 
lập Quốc tế cộng sản và nhiều đảng cộng sản ở khắp các lục địa. 

ở nước ta, giai cấp cơng nhân đã trở thành một lực lượng chính trị độc lập, phong trào u nước 
đã chịu ảnh hưởng của chủ nghĩa Mác ­ Lênin. Đường lối cứu nước theo chủ nghĩa Mác ­ Lênin, 
đã chiến thắng đường lối cải lương và quốc gia cách mạng. Phong trào giải phóng dân tộc phát 
triển dưới sự chỉ đạo của tư tưởng, đường lối, phương pháp cách mạng của đồng chí Nguyễn ái 
Quốc. 
Đảng cộng sản Việt Nam ra đời và xác lập vai trị lãnh đạo cách mạng; đồng thời, với sự thất bại 
của cuộc khởi nghĩa n Bái (9­2­1930), đánh dấu sự chấm dứt ảnh hưởng của hệ tư tưởng tư 
sản, xác lập ảnh hưởng của hệ tư tưởng vơ sản trong cách mạng Việt Nam. 
Đảng cộng sản Việt Nam ra đời mở đâu thời đại mới trong lịch sử nước ta, thời đại giai cấp cơng 
nhân và đảng tiên phong của nó đứng vị trí trung tâm, kết hợp mọi phong trào u nước và cách 
mạng, quyết định nội dung, phương hướng phát triển của xã hội Việt Nam. Đây là thời đại nhân 
dân Việt Nam khơng chỉ làm nên lịch sử vẻ vang của mình, mà cịn góp phần vào sự nghiệp 
chung của các dân tộc bị áp bức là xố bỏ hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc, giành độc 
lập, dân chủ, hồ bình và tiến bộ xã hội. 
Nắm vững chủ nghĩa Mác ­ Lênin, tư tưởng Nguyễn ái Quốc, dưới sự lãnh đạo của Đảng, cách 
mạng Việt Nam đã phối hợp chặt chẽ với phong trào cách mạng các nước, kết hợp nhân tố dân 
tộc với nhân tố giai cấp, dân tộc với quốc tế, dân tộc với thời đại, độc lập dân tộc với chủ nghĩa 
xã hội, tạo thành sức mạnh tổng hợp để chiến thắng chủ nghĩa đế quốc xâm lược và xây dựng 
đất nước giàu mạnh. Q trình chuẩn bị và thành lập Đảng eộng sản cho ta những kết luận: 
Thứ nhất, Đảng cộng sản Việt Nam ra đời là sản phầm của sự kết hợp chủ nghĩa Mác ­ 
Lênin với phong trào cơng nhân và phong trào u nước Việt Nam. 
Học thuyết Mác ­ Lênin khẳng định rằng, Đảng cơng sản là sản phẩm của sự kết hợp chủ nghĩa 
Mác ­ Lênin với phong trào cơng nhân. Quy luật chung này được đồng chí Nguyễn ái Quốc vận 
dụng sáng tạo vào điều kiện Việt Nam, nơi giai cấp cơng nhân cịn ít về số lượng, nhưng người 
vơ sản bị áp bức, bóc lột thì đồng. Sự kết hợp chủ nghĩa Mác ­ Lênin với phong trào cơng nơng 
và phong trào u nước dẫn đến sự ra đời của Đảng cộng sản Việt Nam.

Trang 14 

Lich su Dang 

Tran Ngoc Song 

Muốn xây dựng Đảng vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức, phải coi trọng đầy đủ cả ba 
yếu tố trên. 
Thứ hai, Đảng cộng sản Việt Nam ra đời là kết quả của sự phát triền cao và thống nhất của 
phong trào cơng nhân và phong trào u nước. 
Đảng ta là con đẻ của phong trào cách mạng của cơng nhân, nơng dân và các tầng lớp lao động 
và trưởng thành thơng qua đấu tranh chống đế quốc, chống phong kiến. 
Muốn củng cố và phát triển Đảng, địi hỏi phải củng cố và phát triển phong trào cách mạng của 
quần chúng. Đảng mật thiết liên hệ với quần chúng, hướng dẫn, lãnh đạo phong trào quần 
chúng, thơng qua thực tiễn phong trào cách mạng mà củng cố và phát triển Đảng. 
Thứ ba, Đảng cộng sản Việt Nam ra đời là kết quả thống nhất của phong trào cách mạng 
trong cả nước, là sự đồng tâm nhất trí của những chiến sĩ tiên phong. 
Những người cộng sản Việt Nam dù ở trong Đơng Dương cộng sản đảng, An Nam cộng sản 
đảng hay Đơng Dương cộng sản liên đồn, lúc bấy giờ tuy có những vấn đề bất đồng, nhưng đã 
biết đề cao trách nhiệm của đội tiên phong, đặt lợi ích dân tộc, lợi ích giai cấp lên trên hết nên đã 
sớm thống nhất vào một đảng duy nhất để lãnh đạo cách mạng Việt Nam. 
Thứ tư, đường lối chiến lược và sách lược cách mạng của Đảng được thể hiện trong 
Chính cương vắn tắt, Sách lược vắn tãt là phù hợp với u cầu của tồn Đảng và tồn 
dân. 
Cương lĩnh đâu tiên trở thành ngọn cờ tập hợp, đồn kết các lực lượng và lãnh đạo phong trào 
cách mạng từ khi Đảng được thành lập. 
Thực tiễn cách mạng nước ta ngày càng khẳng định sự đúng đắn và sáng tạo của những tư 
tưởng chiến lược và sách lược trên đây của đồng chí Nguyễn ái Quốc. Đại hội đại biểu tồn 
quốc lân thứ VII của Đảng đã khẳng định: "lấy chủ nghĩa Mác ­ Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh 
làm nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành động" của tồn Đảng, tồn qn, tồn dân ta 
trong giai đoạn hiện nay.

Trang 15