(Luận văn thạc sĩ file word) Đánh giá ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đến khả năng cấp nước của hệ thống tưới hồ Kẻ Gỗ Hà Tĩnh

B
ÙI
T
HỊ
T
H
U
H

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT

TRƯỜNG ĐẠI HỌC THUỶ LỢI

BÙI THỊ THU HÀ
*

L
U
Ậ
N
V
Ă
N
T
H

*

H

À
N
ỘI
20

ĐÁNH GIÁ ẢNH HƯỞNG CỦA BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU
ĐẾN KHẢ NĂNG CẤP NƯỚC CỦA HỆ THỐNG TƯỚI
HỒ KẺ GỖ - HÀ TĨNH

LUẬN VĂN THẠC SĨ

Hà Nội - 2013


LỜI CẢM ƠN
Sau hơn 6 tháng thực hiện, dưới sự hướng dẫn tận tình của TS. Lê Văn Chín,
được sự ủng hộ động viên của gia đình, bạn bè, đồng nghiệp, cùng với sự nỗ lực phấn
đấu của bản thân, tác giả đã hoàn thành luận văn thạc sỹ kỹ thuật chuyên ngành Kỹ
thuật Tài nguyên nước đúng thời hạn và nhiệm vụ với đề tài: “ Đánh giá ảnh hưởng
của biến đổi khí hậu đến khả năng cấp nước của hệ thống tưới hồ Kẻ Gỗ - Hà
Tĩnh”
Trong quá trình làm luận văn, tác giả đã có cơ hội học hỏi và tích lũy thêm
được nhiều kiến thức và kinh nghiệm quý báu phục vụ cho công việc của mình.
Tuy nhiên do thời gian có hạn, trình độ cịn hạn chế, số liệu và công tác xử lý số
liệu với khối lượng lớn nên những thiếu sót của Luận văn là khơng thể tránh khỏi. Do
đó, tác giả rất mong tiếp tục nhận được sự chỉ bảo giúp đỡ của các thầy cơ giáo cũng
như những ý kiến đóng góp của bạn bè và đồng nghiệp.
Qua đây tác giả xin bày tỏ lịng kính trọng và biết ơn sâu sắc tới TS. Lê Văn
Chín, người đã trực tiếp tận tình hướng dẫn, giúp đỡ và cung cấp những tài liệu, những
thơng tin cần thiết cho tác giả hồn thành Luận văn này.

Tác giả xin chân thành cảm ơn Trường Đại học Thủy lợi, các thầy giáo, cô giáo
Khoa Kỹ thuật Tài nguyên nước, các thầy cô giáo các bộ môn đã truyền đạt những
kiến thức chuyên môn trong suốt quá trình học tập.
Tác giả cũng xin trân trọng cảm ơn các cơ quan, đơn vị đã nhiệt tình giúp đỡ tác
giả trong quá trình điều tra thu thập tài liệu cho Luận văn này.
Cuối cùng, tác giả xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới gia đình, cơ quan, bạn bè và
đồng nghiệp đã động viên, giúp đỡ, tạo điều kiện và khích lệ tác giả trong suốt q
trình học tập và hoàn thành Luận văn.
Xin chân thành cảm ơn./.
Hà Nội, ngày

tháng 03 năm 2013
Tác giả

Bùi Thị Thu Hà


BẢN CAM KẾT
Tên tác giả: Bùi Thị Thu Hà
Học viên cao học CH19Q
Người hướng dẫn: TS Lê Văn Chín
Tên đề tài Luận văn: “Đánh giá ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đến khả
năng cấp nước của hệ thống tưới hồ Kẻ Gỗ - Hà Tĩnh”
Tác giả xin cam đoan đề tài Luận văn được làm dựa trên các số liệu, tư liệu được
thu thập từ nguồn thực tế, được công bố trên báo cáo của các cơ quan nhà nước…để
tính tốn ra các kết quả, từ đó cân bằng, đánh giá và đưa ra một số đề xuất giải pháp.
Tác giả không sao chép bất kỳ một Luận văn hoặc một đề tài nghiên cứu nào trước đó.

Tác giả

Bùi Thị Thu Hà


MỤC LỤC
3

M Ở ĐẦU
5T

3T5 ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. . .

1 .1 Tính cấp thiết của đề tài
35 T

5T

1

.2 ục tiêu nghiên cứu
M

3

T35

5T

3

1

T5 3 .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . .

35 T ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . .

2

3

1 .3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
T5

T53

1

53T ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . .

1.4 Cách tiếp cận và phương pháp nghiên cứu

T5 3 ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . . .

3
3

C hương 1. TỔNG QUAN VỀ NGHIÊN CỨU BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU VÀ TÁC
ĐỘNG CỦA BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU ĐẾN LĨNH VỰC THỦY LỢI
4
T3

5

35 T ................................................................................................................................................................................................................................................................................... . .

T35

1.1 Tổng quan về biểu hiện biến đổi khí hậu trên thế giới
1 .1.1 Quan niệm về biến đổi khí hậu
35 T

T

3T5 ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . .

5T3 ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . . .

1 .1.2 Các nguyên nhân chính gây ra BĐKH
35

35 T .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .

1 .1.3 Biểu hiện của BĐKH trên thế giới ................................
35 T

3

T

53 ....................................................................................................................................................................................................................................................... . . .

1 .2 Tổng quan về biểu hiện của biến đổi khí hậu trong nước
T5

1.2.1 Những biểu hiện của BĐKH ở nước ta

35T

5T3 ................................................................................................................................................................................................................................... . . .

53T ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .

4
4
5
5
6
6

1 .2.2 Tổng quan về thiên tai lũ lụt, hạn hán của Việt Nam và vùng nghiên
53 T

cứ u

3T 5 .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . .

1 .3 Một số nghiên cứu trong và ngoài nước

T

53T

T

35

35 T ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ . . .

1.4 Các kịch bản BĐKH ở Việt Nam

35 T ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ . . .

C hương 2. HIỆN TRẠNG VỀ KHẢ NĂNG CẤP NƯỚC CỦA HỒ
35

35 T ............................................................................................................................................................................................................... . . .

K Ẻ GỖ - HÀ TĨNH ................................
35 T

T

2

35 T

53 ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. . .

.1 Giới thiệu tổng quan về hệ thống hồ Kẻ Gỗ

35 T ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .

T5

T

2 .1.2 Đặc điểm địa hình

3T 5 ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .

2.1.3 Đặc điểm địa chất – thổ nhưỡng

T53

2
2

35 T

35 T

T5 3 .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. . . .

1.4 Thảm phủ thực vật

35 T ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .

1.5 Đặc điểm khí tượng thủy văn

10
13

13

35 T ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . .

3

9

13

2 .1.1. Vị trí địa lý

53

7

3T 5 .........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

13
13
14
16
16


2 .1.6 Đặc điểm tài nguyên nước và cơ cấu cây trồng

5T

3

35T ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

17


3

2 .1.7 Đặc điểm kinh tế - xã hội
T5

35 T ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

2 .1.8 Hiện trạng hệ thống tưới hồ Kẻ Gỗ
35 T

3

T5 3 ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .

2 .2. Tính tốn các yếu tố khí tượng thủy văn
T5

35 T ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

2 .2.1 Tính tốn mưa tưới thiết kế
53 T

35 T ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

2 .2.2 Tính tốn lượng bốc hơi của hồ chứa
53 T

35 T ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ . .

2 .2.3 Tính tốn một vài đặc trưng khí tượng khác
5T 3

2 .2.4 Tính tốn dịng chảy đến hồ chứa
35 T

3T 5 ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . .

5T3 ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. . .

17
19
21
21
23
24
25

2.3. Tính tốn nhu cầu nước các đối tượng dùng nước của hệ thống trong
điều kiện hiện tại
26
35T

35 T ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .

2 .3.1 Tính tốn nhu cầu nước cho cây trồng

26

2 .3.2 Tính tốn nhu cầu nước cho thủy sản

36

2.3.3 Tính tốn nhu cầu nước cho sinh hoạt

36

53

3

T

T5 3 ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ . . .

T5

35 T ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

53T

3T 5 .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. . . .

2.3.4 Tính tốn nhu cầu nước cho chăn ni

53T

T

35 T ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .

37

2 .3.5 Tính tốn nhu cầu nước cho ngành du lịch

37

2 .3.6 Tính tốn nhu cầu nước cho công nghiệp

37

35

T5

5T3 ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ . .

3

T3 5 ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . .

2 .4. Tính tốn cân bằng nước của hệ thống trong điều kiện hiện tại
T35

3T 5 ......................................................................................................... .

38

2.5. Đánh giá khả năng cấp nước của hệ thống tưới hồ Kẻ Gỗ trong điều
kiện hiện tại
39
35T

3T 5 .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .

2.5.1 Phương pháp đánh giá tác động của BĐKH đến hệ thống

39

2 .5.3 Kết quả đánh giá nhu cầu nước của hệ thống

47

35T

T

T3

3T 5 ........................................................................................................................................................................................................ . .

35

35 T .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .

2 .5.4 Kết quả đánh giá khả năng cấp nước của hệ thống
5

5T 3 ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

49

C hương 3. ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG CỦA BĐKH ĐẾN KHẢ NĂNG CẤP NƯỚC
CỦA HỆ THỐNG TƯỚI
50
T3

5

3T 5 ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . .

3.1. Tính tốn nhu cầu nước theo các kịch bản BĐKH của Bộ TN&MT
công bố tháng 6 năm 2012 (tính cho kịch bản phát thải trung bình B2)
50
T35

5T3 ................................................................................................................................................................................... .

3 .1.1. Mốc thời gian năm 2030
35 T

T5 3 ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .

3 .1.2. Mốc thời gian năm 2050 ( giữa thế kỷ 21)

5T

3

3 .1.3. Mốc thời gian năm 2070

5T

3

35 T .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . . .

35T ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . .

50
56
62


3

3 .2. Tính tốn cân bằng nước theo các kịch bản BĐKH
T5

3 .2.1 Năm 2030

5T

3

35 T ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .

T5 3 ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . .

3 .2.2 Năm 2050

53

T

T

T

3T 5 ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . .

3 .2.3 Năm 2070
53

35T .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .

68
69
69
70

3 .3. Đánh giá ảnh hưởng của BĐKH đến khả năng cấp nước của hệ thống
53

tưới Hồ Kẻ Gỗ

70

35 T ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . .

T35

3.3.1 Phương pháp đánh giá tác động của BĐKH đến hệ thống

35 T ........................................................................................................................................................................................................ . .

70

3 .3.3 Kết quả đánh giá tác động của BĐKH đến khả năng cấp nước của hệ
thống tưới hồ Kẻ Gỗ - Hà Tĩnh
78
T3

5

35 T ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .

Chương 4. ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ CẤP NƯỚC
CỦA HỒ CHỨA KẺ GỖ DƯỚI ĐIỀU KIỆN BĐKH
T35

T5 3

........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . .

80
4 .1. Đề xuất các giải pháp cơng trình
35 T

T5 3 ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . .

4 .1.1 Đối với thời điểm hiện tại
35 T

4

35 T

T

T5 3 ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .

4 .1.2 Đối với các thời điểm trong tương lai theo kich bản BĐKH
35

3T 5 ............................................................................................................................................. . .

.2. Đề xuất các giải pháp phi cơng trình

35 T ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ .

K ẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................
35 T

T

5T

3

T5 3

T3 5

35

35 T

T5 3 ...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

35 T

80

80
80

82

I . K ẾT LUẬN

I I. K IẾN NGHỊ

T

35 ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . .

80

35 T ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .

82
83


DANH MỤC BẢNG
Bảng 1-1: Mức thay đổi kịch bản về nhiệt độ và lượng mưa theo kịch bản B2
12
0
Bảng1-2: Mức tăng nhiệt độ trung bình năm ( C)....................................................... 12
B ảng1-3: Mức thay đổi lượng mưa năm (%)
12
35T

35 T ........................................................................................................................... . .

3

P

3

T5

P

T

35 T ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. . .

Bảng 2-1:Kết quả tính tốn các thông số thống kê X , C v ,C s
22
Bảng 2-2: Bảng thống kê chọn mơ hình mưa đại diện ứng với từng thời vụ
22
Bảng2-3: Bốc hơi bình quân tháng tại trạm Hà Tĩnh (1958-2006) Đơn vị (mm)
23
B ảng2-4: Phân phối bốc hơi phụ thêm khu vực hồ chứa(mm)
24
B ảng2-5: Nhiệt độ bình quân tháng trạm Kim Cương (1961-2003) Đơn vị (độ C) 25
B ảng2-6: Độ ẩm khơng khí trung bình tháng trạm Kim Cương (1961-2003)
Đơn vị ( %)
25
Bảng2-7: Tốc độ gió trung bình tháng tại trạm Kim Cương (1962-2002)
Đơn vị (m/s) ...............................................................................................................
25
3
B ảng2-8: Phân phối dòng chảy năm thiết kế của lưu vực (m / s)
26
B ảng 2-9: Thời vụ và công thức tưới lúa vụ Xuân
30
B ảng2-10 : Chỉ tiêu cơ lý của đất
30
B ảng 2-11: Thống kê kết quả yêu cầu nước của lúa vụ Xuân

31
B ảng 2-12: Thời vụ và công thức tưới lúa vụ Hè Thu .............................................. 31
5T3

T3 5

3

T5

R

R

R

R35T .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . .

T53

3T 5 ......................................................................................................................................................................... .

35T

35 T ...................................................................................... . . .

5T3

3

5T

T

35

35 T .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. . . .

35 T ........................... .

35 T ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . . .

53T

35 T

T3 5

P

P

T5 3 ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . .

3

T5

53T ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ .

53

T

T5 3 .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . . .

T

35

T

35

53 T ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . .

35 T

5T

B ảng2-13: Thống kê kết quả yêu cầu nước của lúa vụ Hè Thu
B ảng 2-14: Thời vụ và giai đoạn sinh trưởng của cây khoai

35 T ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

3
T

53 T ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . . .

32
33

35

B ảng 2-15:Thống kê kết quả yêu cầu nước của cây khoai
34
Bảng 2-16: Thời vụ và giai đoạn sinh trưởng của cây lạc ......................................... 35
B ảng 2-17:Thống kê kết quả yêu cầu nước của cây lạc ........................................... 36
B ảng 2-18:Thống kê kết quả yêu cầu nước của cây trồng
36
3
Bảng 2-19: Bảng kết quả yêu cầu nước cho thủy sản ( triệu m 3)
36
B ảng 2-20: Bảng kết quả yêu cầu nước cho sinh hoạt ( triệu m3 )
37
Bảng 2-21: Bảng kết quả yêu cầu nước cho chăn nuôi ( triệu m ) 3
37
B ảng 2-22: Bảng kết quả yêu cầu nước cho ngành du lịch ( triệu3 m )
37
Bảng 2-23: Bảng kết quả yêu cầu nước cho công nghiệp ( triệu m )
38
3
B ảng 2-24: Bảng kết quả tổng hợp yêu cầu dùng nước toàn hệ thống 3( triệu m ) .... 38
Bảng 2-25: Bảng kết quả cân bằng nguồn nước của hệ thống ( triệu m ) .................. 39
B ảng 2-26:Thống kê kết quả yêu cầu nước của lúa vụ Xuân ................................... 42
B ảng 2-27:Thống kê kết quả yêu cầu nước của lúa vụ hè thu
43
B ảng 2-28:Thống kê kết quả yêu cầu nước của cây khoai
44

B ảng 2-29:Thống kê kết quả yêu cầu nước của cây lạc
45
B ảng 2-30:Thống kê kết quả yêu cầu nước của cây trồng
45
3
B ảng 2-31: Bảng kết quả tổng hợp tất cả các yêu cầu dùng nước ( triệu m )
45
3

T5

3T5 ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ .

53T

35 T

T5 3

T3 5

5T3

T5 3

35 T ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .

P

P

35 T ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ . . .

T3 5

3T5

P

P

P

P

T5 3 ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .

35 T ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

T3 5

3T5

P

P

P

T5 3P .......................................................................................................................................................................................................................................... . . .

35 T .................................................................................................................................................................................................................................................................................................

T3 5

3T5

T

P

P

P

P

T5 3

53T

35

35 T

T5 3

T5 3 ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

5T

3

3T5 ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . . .

5T

3

35 T ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. . . .

53

T

35 T .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . .

53

T

P

P

35 T ..................................................................................................................... . .


Bảng 2-32: Bảng tính tốn nhu cầu nước của cây trồng và toàn hệ thống ở thời điểm
hiện tại so với thời kỳ nền

47
B ảng 3-1:Thống kê kết quả yêu cầu nước của lúa vụ Xuân
51
35T

5T3 ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . .

53T

53 T ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . .

B ảng 3-2:Thống kê kết quả yêu cầu nước của lúa vụ hè thu ......................................52
B ảng 3-3:Thống kê kết quả yêu cầu nước của cây khoai
53
Bảng 3-4:Thống kê kết quả yêu cầu nước của cây lạc ............................................... 54
B ảng 3-5:Thống kê kết quả yêu cầu nước của cây trồng
55
B ảng 3-6: Bảng kết quả yêu cầu nước cho sinh hoạt ( triệu m3) ................................ 55
B ảng 3-7: Bảng kết quả yêu cầu nước cho ngành du lịch ( triệu m3)
56
B ảng 3-8: Bảng tổng hợp tất cả các yêu cầu dùng nước toàn hệ thống ( triệu m3) 56

T

35

T5 3

3

T5

T5 3 ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . . .

T35

T5 3

T

5

35

35 T ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ .

3T

5T3

53 T

35 T ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... . . .

T

53

35 T .................................................... .

B
B
B
B
B
T

35

T3 5

3

T5

T

35

T

35

ảng 3-9:Thống kê kết quả yêu cầu nước của lúa vụ Xuân
58
ảng 3-10:Thống kê kết quả yêu cầu nước của lúa vụ hè thu .................................. 59
ảng 3-11:Thống kê kết quả yêu cầu nước của cây khoai
59
ảng 3-12:Thống kê kết quả yêu cầu nước của cây lạc
60

ảng 3-13:Thống kê kết quả yêu cầu nước của cây trồng
61
35 T .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .

T5 3

3T 5 .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . .

3T 5 ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .

35 T ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ . . .

B ảng 3-14: Bảng kết quả yêu cầu nước cho sinh hoạt ( triệu m3) .............................. 61
62
B ảng 3-15: Bảng kết quả yêu cầu nước cho ngành du lịch ( triệu m3)
B ảng 3-16: Bảng tổng hợp tất cả các yêu cầu dùng nước toàn hệ thống ( triệu m3) .62
ảng 3-17:Thống kê kết quả yêu cầu nước của lúa vụ Xuân
63
64
B ảng 3-18:Thống kê kết quả yêu cầu nước của lúa vụ hè thu

53T

35 T

3

T3 5 .................................................................................................................................................................................................................................................................... .

T5

T53

3T 5

5T3 .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . .

T3

35 T ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ .

5
T

B
Bảng 3-19:Thống kê kết quả yêu cầu nước của cây khoai
B ảng 3-20:Thống kê kết quả yêu cầu nước của cây lạc
B ảng 3-21:Thống kê kết quả yêu cầu nước của cây trồng
53

53T

T5 3 .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .

T

35

T5 3 ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .

T

35

35 T ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ . . .

66
67
67

B ảng 3-22: Bảng kết quả yêu cầu nước cho sinh hoạt ( triệu m3)
68
B ảng 3-23: Bảng kết quả yêu cầu nước cho ngành du lịch ( triệu m3)
68
B ảng 3-24: Bảng tổng hợp nhu cầu dùng nước của hệ thống năm 2070 ( triệu m3) .68
Bảng 3-25: Bảng kết quả cân bằng nguồn nước của hệ thống năm 2030 ( triệu m3) 69
Bảng 3-26: Bảng kết quả cân bằng nguồn nước của hệ thống năm 2050 ( triệu m3) 69
Bảng 3-27: Bảng kết quả cân bằng nguồn nước của hệ thống năm 2070 ( triệu m3) 70
B ảng 3-28: Bảng tính tốn nhu cầu nước của cây trồng và toàn hệ thống
71
ở thời điểm năm 2030 so với thời kỳ hiện tại
71
B ảng3-29: Bảng tính tốn nhu cầu nước của cây trồng và toàn hệ thống ............... 71
ở thời điểm năm 2050 so với thời kỳ nền
71
B ảng3-30: Bảng tính tốn nhu cầu nước của cây trồng và tồn hệ thống
72
ở thời điểm năm 2070 so với thời kỳ hiện tại ........................................................... 72
T3 5

3T 5 ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. . .

5

3T

35 T .................................................................................................................................................................................................................................................................... .

35 T

3T 5

35T

35 T

35T

5T 3

35T

35 T

T

53

T3 5

5T

5T

35 T ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . . .

3

3

5T

5T

T5 3 .................................................................................................................................................................... . . .

3T5 ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . . .

3

3

T3 5

35 T ................................................................................................................................................................................. . .

35 T


DANH MỤC HÌNH
H ình 2-1: Kết quả u cầu nước của lúa vụ Xuân dưới dạng bảng

30
Hình 2-2: Kết quả yêu cầu nước của lúa vụ Xuân dưới dạng biểu đồ ........................ 31
H ình 2-3: Kết quả yêu cầu nước của lúa vụ Hè Thu dưới dạng bảng
31
Hình 2-4: Kết quả yêu cầu nước của lúa vụ Hè Thu dưới dạng biểu đồ
32
Hình 2-5: Kết quả yêu cầu nước của cây khoai dưới dạng bảng
34
H ình 2-6: Kết quả yêu cầu nước của cây khoai dưới dạng biểu đồ
34
H ình 2-7: Kết quả yêu cầu nước của cây lạc dưới dạng bảng
35
Hình 2-8: Kết quả yêu cầu nước của cây lạc dưới dạng biểu đồ
36
H ình 2-9: Kết quả yêu cầu nước của lúa vụ Xuân dưới dạng bảng
41
Hình 2-10: Kết quả yêu cầu nước của lúa vụ Xuân dưới dạng biểu đồ
42
H ình 2-11: Kết quả yêu cầu nước của lúa vụ Hè Thu dưới dạng bảng
42
H ình 2-12: Kết quả yêu cầu nước của lúa vụ Hè Thu dưới dạng biểu đồ
42
Hình 2-13: Kết quả yêu cầu nước của cây khoai dưới dạng bảng
43
H ình 2-14: Kết quả yêu cầu nước của cây khoai dưới dạng biểu đồ
44
Hình 2-15: Kết quả yêu cầu nước của cây lạc dưới dạng bảng
44
H ình 2-16: Kết quả yêu cầu nước của cây lạc dưới dạng biểu đồ
44

H ình 2-17: Biểu đồ thể hiện sự thay đổi nhu cầu n ước của lúa đông xuân ở thời điểm
hiện tại so với thời kỳ nền ........................................................................................... 47
H ình 2-18: Biểu đồ thể hiện sự thay đổi nhu cầu n ước của lúa hè thu ở thời điểm
hiện tại so với thời kỳ nền ...........................................................................................
47
H ình 2-19: Biểu đồ thể hiện sự thay đổi nhu cầu n ước của cây khoai ở thời điểm hiện
tại so với thời kỳ nền
48
H ình 2-20: Biểu đồ thể hiện sự thay đổi nhu cầu n ước của cây lạc ở thời điểm hiện
tại so với thời kỳ nền
3T 5

35 T ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

T53

35 T

T3 5

35 T .................................................................................................................................................................................................................................................................... .

T53

T5 3 ................................................................................................................................................................................................................................................... . .

T53

3T 5 ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . . .

T3 5

5T 3 .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................

T3 5

T5 3 ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . .

T53

35 T ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .

5T3

T5 3 ................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . . .

T53

35 T .................................................................................................................................................................................................................................................................... .

53T

35 T .............................................................................................................................................................................................................................................. .

3T 5

T3 5 .............................................................................................................................................................................................. . . .

35T

5T 3 .........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

T3 5

5T3 ............................................................................................................................................................................................................................................................................... . .

T53

35 T ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

3T 5

35 T ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .

5T3

35 T

53T

35 T

T3 5

35 T ...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

53T

53T

....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . .

48
Hình 2-21: Biểu đồ thể hiện sự thay đổi nhu cầu n ước của hệ thống ở thời điểm hiện
tại so với thời kỳ nền
35T

T5 3

....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . .

48
H ình 3-1: Kết quả yêu cầu nước của lúa vụ Xuân dưới dạng bảng ......................... 51
Hình 3-2: Kết quả yêu cầu nước của lúa vụ Xuân dưới dạng biểu đồ ........................ 51
H ình 3-3: Kết quả yêu cầu nước của lúa vụ Hè Thu dưới dạng bảng ...................... 52
H ình 3-4: Kết quả yêu cầu nước của lúa vụ Hè Thu dưới dạng biểu đồ ..................... 52
H ình 3-5: Kết quả yêu cầu nước của cây khoai dưới dạng bảng ................................ 53
Hình 3-6: Kết quả yêu cầu nước của cây khoai dưới dạng biểu đồ
53
H ình 3-7: Kết quả yêu cầu nước của cây lạc dưới dạng bảng ................................. 54
Hình 3-8: Kết quả yêu cầu nước của cây lạc dưới dạng biểu đồ ................................ 54
T3 5

T53

35 T

T5 3

T3 5

35 T

T3 5

T5 3

35 T

5T3

T53

35 T .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .

5T3

35T

53 T

T5 3


35T

H i dạng bảng
ì Hình 3-10: Kết quả yêu cầu nước của lúa vụ Xuân dưới dạng biểu đồ
n H ình 3-11: Kết quả yêu cầu nước của lúa vụ Hè Thu dưới dạng bảng
h

3T 5 .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .

T53

35 T .................................................................................................................................................................................................................................................................... .

3T 5

3
9
:
K
ế
t
q
u
ả
y
ê
u
c
ầ
u
n
ư
ớ
c
c
ủ

a
l
ú
a
v
ụ
X
u
â
n
d
ư
ớ

T5 3 ...............................................................................................................................................................................................................................................

57
57
58


Hình 3-12: Kết quả yêu cầu nước của lúa vụ Hè Thu dưới dạng biểu đồ ................... 58
H ình 3-13: Kết quả yêu cầu nước của cây khoai dưới dạng bảng
59
Hình 3-14: Kết quả yêu cầu nước của cây khoai dưới dạng biểu đồ .......................... 59
Hình 3-15: Kết quả yêu cầu nước của cây lạc dưới dạng bảng .................................. 60
H ình 3-16: Kết quả yêu cầu nước của cây lạc dưới dạng biểu đồ ........................... 60
Hình 3-17: Kết quả yêu cầu nước của lúa vụ Xuân dưới dạng bảng .......................... 63
H ình 3-18: Kết quả yêu cầu nước của lúa vụ Xuân dưới dạng biểu đồ
63

Hình 3-19: Kết quả yêu cầu nước của lúa vụ Hè Thu dưới dạng bảng
64
H ình 3-20: Kết quả yêu cầu nước của lúa vụ Hè Thu dưới dạng biểu đồ
64
H ình 3-21: Kết quả yêu cầu nước của cây khoai dưới dạng bảng ........................... 65
Hình 3-22: Kết quả yêu cầu nước của cây khoai dưới dạng biểu đồ .......................... 65
H ình 3-23: Kết quả yêu cầu nước của cây lạc dưới dạng bảng ............................... 66
Hình 3-24: Kết quả yêu cầu nước của cây lạc dưới dạng biểu đồ
66
H ình 3-25: Biểu đồ thể hiện sự thay đổi nhu cầu n ước của lúa đông xuân ở thời điểm
năm 2030 so với thời kỳ nền
35T

35 T

5T 3

T3 5 ...........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

35T

3T 5

35T

35 T

5T 3

53T

35T

35 T

35 T

5T 3 ...................................................................................................................................................................................................................................... .

35T

35 T ...............................................................................................................................................................................................................................................................

T3 5

35 T ..................................................................................................................................................................................................

3T 5

3T 5

35T

35 T

3T 5

3T 5

35T

35 T ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

T5 3

35 T

......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . .

72
Hình 3-26: Biểu đồ thể hiện sự thay đổi nhu cầu n ước của lúa hè thu ở thời điểm năm
2030 so với thời kỳ nền
35T

53 T

......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . .

72
H ình 3-27: Biểu đồ thể hiện sự thay đổi nhu cầu n ước của cây khoai ở thời điểm năm
2030 so với thời kỳ nền
T5 3

3T 5

......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . .

73
H ình 3-28: Biểu đồ thể hiện sự thay đổi nhu cầu n ước của cây lạc ở thời điểm năm
2030 so với thời kỳ nền

T3 5

35 T

......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . .

73
H ình 3-29: Biểu đồ thể hiện sự thay đổi nhu cầu n ước của toàn hệ thống ở thời điểm
năm 2030 so với thời kỳ nền
73
H ình 3-30: Biểu đồ thể hiện sự thay đổi nhu cầu nước của lúa đông xuân ở thời điểm
năm 2050 so với thời kỳ nền
74
H ình 3-31: Biểu đồ thể hiện sự thay đổi nhu cầu n ước của lúa hè thu ở thời điểm
năm 2050 so với thời kỳ nền
53 T

35 T ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

3T 5

35 T ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . .

53 T

3T 5

......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . .

74

Hình 3-32: Biểu đồ thể hiện sự thay đổi nhu cầu n ước của cây khoai ở thời điểm năm
2050 so với thời kỳ nền
35T

35 T

......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . .

74


H ình 3-33: Biểu đồ thể hiện sự thay đổi nhu cầu n ước của cây lạc ở thời điểm năm
2050 so với thời kỳ nền ............................................................................................... 75
H ình 3-34: Biểu đồ thể hiện sự thay đổi nhu cầu n ước của toàn hệ thống ở thời điểm
năm 2050 so với thời kỳ nền ....................................................................................... 75
H ình 3-35: Biểu đồ thể hiện sự thay đổi nhu cầu n ước của lúa đông xuân ở thời điểm
năm 2070 so với thời kỳ nền
75
H ình 3-36: Biểu đồ thể hiện sự thay đổi nhu cầu nước của lúa hè thu ở thời điểm
năm 2070 so với thời kỳ nền
T5 3

35 T

T5 3

35 T

T5 3

35 T ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . .

T5 3

5T 3

......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... . .

76
H ình 3-37: Biểu đồ thể hiện sự thay đổi nhu cầu n ước của cây khoai ở thời điểm năm
2070 so với thời kỳ nền ............................................................................................... 76
35 T

35 T


Hình 3-38: Biểu đồ thể hiện sự thay đổi nhu cầu n ước của cây lạc ở thời điểm năm
2070 so với thời kỳ nền ...............................................................................................
76
H ình 3-39: Biểu đồ thể hiện sự thay đổi nhu cầu n ước của toàn hệ thống ở thời điểm
năm 2070 so với thời kỳ nền ....................................................................................... 77
35T

35 T

3T 5

35 T

16
MỞ ĐẦU
1.1 Tính cấp thiết của đề tài
Biến đổi khí hậu (BĐKH) là một trong những thách thức lớn nhất đối với nhân
loại trong thế kỷ 21. Hiện nay trên thế giới đã có nhiều nghiên cứu về BĐKH tác động
đến các lĩnh vực và đời sống của con người. Kết quả của những nghiên cứu đã chỉ ra
rằng BĐKH sẽ tác động nghiêm trọng tới sản xuất, đời sống và mơi trường trên phạm
vi tồn cầu, đặc biệt là lĩnh vực nông nghiệp sẽ dễ bị tổn thương nhất.
Ở Việt Nam, trong khoảng 50 năm qua, diễn biến của khí hậu theo chiều hướng
cực đoan. Cụ thể, lượng mưa tăng mạnh vào mùa lũ và giảm vào mùa kiệt cùng với
nhiệt độ trung bình đã tăng khoảng 0,5-0,70C; mực nước biển đã dâng khoảng 0,2 m.
Hiện tượng El-Nino, La-Nina càng tác động mạnh mẽ đến Việt Nam. BĐKH thực sự
đã làm cho các thiên tai, đặc biệt là bão, lũ, hạn hán ngày càng ác liệt. Theo tính tốn,
nhiệt độ trung bình ở Việt Nam có thể tăng lên 3 0C và mực nước biển có thể dâng 1,0
m vào năm 2100. Nếu mực nước biển dâng (NBD) 1,0 m, thì hàng năm sẽ có khoảng
40 nghìn km2 đồng bằng ven biển Việt Nam sẽ bị ngập, trong đó 90% diện tích thuộc
các tỉnh Đồng bằng sơng Cửu Long bị ngập hầu như hoàn toàn (Bộ TNMT, 2003).
P

P

P

P

P

P

Hậu quả của BĐKH đối với Việt Nam là rất nghiêm trọng và là một nguy cơ hiện

hữu cho mục tiêu xóa đói - giảm nghèo, cho việc thực hiện các mục tiêu thiên niên kỷ
và sự phát triển bền vững của đất nước. Các lĩnh vực, ngành, địa phương dễ bị tổn
thương và chịu tác động mạnh mẽ nhất của BĐKH là tài nguyên nước, nông nghiệp và
an ninh lương thực, sức khỏe con người ở các vùng đồng bằng và dải ven biển. Nó làm
tăng các thiên tai lũ lụt và hạn hán ngày càng khốc liệt như hạn hán năm 2008 và lũ
tháng 10 năm 2010 làm cho đời sống của người dân vơ cùng khó khăn, sản xuất nông
nghiệp thiệt hại to lớn, ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế xã hội của nước ta.
Biến đổi khí hậu là một trong những nội dung nghiên cứu còn mới mẻ ở Việt
Nam cả về phương pháp luận cũng như các cơng cụ nghiên cứu do tính phức tạp về
qui mơ tồn cầu, mức độ và đối tượng bị tác động. Do vậy, việc tìm hiểu và nghiên
cứu về những tác động của BĐKH một nhiệm vụ khó khăn và đầy thử thách.
Mục tiêu của việc xây dựng các kịch bản biến đổi khí hậu, nước biển dâng cho
Việt Nam là đưa ra những thông tin cơ bản về xu thế biến đổi khí hậu, nước biển dâng
của Việt Nam trong tương lai tương ứng với các kịch bản khác nhau về phát triển kinh
tế - xã hội toàn cầu dẫn đến các tốc độ phát thải khí nhà kính khác nhau. Các kịch bản
biến đổi khí hậu, nước biển dâng sẽ là định hướng ban đầu để các Bộ, ngành, địa
phương đánh giá các tác động có thể có của biến đổi khí hậu đối với các lĩnh vực kinh


tế - xã hội, xây dựng và triển khai kế hoạch hành động nhằm thích ứng và giảm thiểu
tác động tiềm tàng của biến đổi khí hậu trong tương lai.
Hiện nay, có rất ít nghiên cứu chi tiết về ảnh hưởng của BĐKH tới hệ thống thuỷ
lợi nói chung và hệ thống tưới nói riêng. Đối với nước ta, sản xuất nơng nghiệp là chủ
yếu thì việc nghiên cứu cụ thể chính xác về ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đến hệ
thống tưới và đặc biệt là khả năng cấp nước cho cây trồng là rất cần thiết.
Tỉnh Hà Tĩnh là một trong những tỉnh miền Trung nước ta bị ảnh hưởng nặng nề
nhất bởi thiên tai. Vào mùa Hạ thường bị hạn hán, dẫn đến tình trạng thiếu nước ngọt
cho sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp. Mùa mưa thường xuất hiện lũ lớn kéo dài, gây
ngập lụt nghiêm trọng. Trong những năm gần đây, các huyện ven biển Hà Tĩnh đã phải
chịu ảnh hưởng của mực nước biển dâng, khiến nước mặn xâm lấn đất liền, các cửa

sông. Hàng năm, bão, áp thấp nhiệt đới thường xuyên uy hiếp các vùng cửa sơng, ven
biển; ngập lụt ngồi đê La Giang và ngập úng vùng nội đồng Đức Thọ-Can Lộc, hạ du
các hồ chứa nước lớn như Kẻ Gỗ, Sông Rác...gây thiệt hại nặng nề về người và tài sản,
ảnh hưởng lớn đến phát triển kinh tế - xã hội và đời sống dân sinh.
Hệ thống tưới hồ Kẽ Gỗ - Hà Tĩnh là một cơng trình đại thủy nơng, quan trọng và
là hệ thống điển hình của vùng Bắc Trung Bộ. Hệ thống hồ Kẽ Gỗ có tầm quan trọng
hết sức to lớn tới việc phát triển kinh tế xã hội của Bắc Trung Bộ nói chung và tỉnh Hà
Tĩnh nói riêng.
Trước những thực trạng và biến động thời tiết khó lường như vậy, vấn đề đặt ra
là chúng ta phải đánh giá được những ảnh hưởng của BĐKH, đồng thời phải có kế
hoạch dài hạn nhằm trước hết là phòng ngừa, giảm thiểu các thiên tai, lũ lụt sau đó là
có biện pháp ứng phó kịp thời trợ giúp ngành nông nghiệp khắc phục các ảnh hưởng
của BĐKH.
Chính vì vậy, đề tài: “Đánh giá ảnh hưởng của BĐKH đến khả năng cấp nước
của hệ thống tưới Hồ Kẻ Gỗ - Hà Tĩnh” sẽ tập trung giải quyết được một phần các
vấn đề nêu trên. Việc nghiên cứu ảnh hưởng của BĐKH tới hệ thống tưới Hồ Kẻ Gỗ
có ý nghĩa rất lớn đối với tỉnh Hà Tĩnh và vùng Bắc Trung Bộ. Với kết quả của đề tài,
chúng ta sẽ có biện pháp, kế hoạch cụ thể cho ngành sản xuất nông nghiệp, chủ động
trước những ảnh hưởng của BĐKH hiện nay cũng như các kịch bản BĐKH trong
tương lai.
1.2 Mục tiêu nghiên cứu
Đánh giá được ảnh hưởng của BĐKH đến nhu cầu nước của hệ thống tưới hồ Kẻ
Gỗ trong hiện tại và kịch bản BĐKH trong tương lai;


Đánh giá được ảnh hưởng của BĐKH đến cân bằng nước của hệ thống tưới hồ
Kẻ Gỗ trong hiện tại và kịch bản BĐKH trong tương lai;
Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý vận hành hồ trong điều
kiện BĐKH cho hệ thống tưới hồ Kẻ Gỗ.
1.3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu: Nghiên cứu ảnh hưởng của biến đổi khí hậu tới nhu cầu
nước và cân bằng nước của hệ thống hồ Kẻ Gỗ.
Phạm vi nghiên cứu: Hệ thống tưới hồ Kẻ Gỗ.
1.4 Cách tiếp cận và phương pháp nghiên cứu
* Cách tiếp cận
Theo quan điểm hệ thống;
Theo quan điểm thực tiễn và tổng hợp đa mục tiêu;
Theo quan điểm bền vững;
Theo sự tham gia của người hưởng lợi.
* Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp thu nhập tài liệu: điều tra thực tế, thu nhập số liệu về hiện trạng của
hệ thống tưới hồ Kẻ Gỗ; tài liệu khí tượng, thuỷ văn và các kịch bản BĐKH toàn
quốc;
Phương pháp ứng dụng các lý thuyết về thủy nơng, thủy
văn; Phương pháp phân tích tổng hợp;
Phương pháp mơ hình tốn, thủy văn, thủy lực;
Phương pháp chuyên gia;
Phương pháp kế thừa.


Chương 1. TỔNG QUAN VỀ NGHIÊN CỨU BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU VÀ TÁC
ĐỘNG CỦA BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU ĐẾN LĨNH VỰC THỦY LỢI
1.1 Tổng quan về biểu hiện biến đổi khí hậu trên thế giới
1.1.1 Quan niệm về biến đổi khí hậu
Biến đổi khí hậu: là sự biến đổi trạng thái của khí hậu so với trung bình hoặc dao
động của khí hậu duy trì trong một khoảng thời gian dài, thường là vài thập kỷ hoặc
dài hơn. Biến đổi khí hậu có thể là do các q trình tự nhiên bên trong hoặc các tác
động bên ngoài, hoặc do hoạt động của con người làm thay đổi thành phần của khí
quyển hay trong khai thác sử dụng đất. (CTMTQG về Ứng phó với BĐKH)

Mơi trường trước đây

Mơi trường hiện tại


1.1.2 Các nguyên nhân chính gây ra
BĐKH a/ Nguyên nhân do con người
Một số hoạt động của con người được coi là nguyên nhân làm trầm trọng thêm
hiện tượng BĐKH. Trong đó đặc biệt là việc đốt cháy các nhiên liệu hóa thạch, thay
đổi mục đích sử dụng đất và phá rừng làm tăng thêm lượng khí cacbonic.
Đốt cháy các nhiên liệu hóa thạch: như dầu mỏ, khí gas và than đá sản sinh ra
nhiều khí cacbonic. Việc sử dụng các nhiên liệu hóa thạch đóng góp 80-85% lượng khí
cacbonic tăng thêm vào bầu khí quyển. Vì vậy, hạn chế việc sử dụng các nhiên liệu
hóa thạch là cần thiết nếu về lâu dài muốn giảm sự nóng lên tồn cầu.
Thay đổi mục đích sử dụng đất và phá rừng: có thể dẫn đến việc gia tăng phát
thải khí cacbonic. Cây cối hấp thụ khí cacbonic và thải ra khí oxi. Khi càng nhiều rừng
bị phá, lượng khí cacbonic sẽ gia tăng. Hơn nữa khi thực vật bị phân hủy hoặc bị đốt
cháy để canh tác, nó giải phóng khí cacbonic. Hiện nay, việc thay đổi mục đích sử
dụng đất đóng góp 15 đến 20% lượng khí thải cacbonic.
b/ Ngun nhân tự nhiên
Sự biến động của năng lượng mặt trời: mặt trời cung cấp năng lượng nhiệt cho
trái đất, do đó sự biến động của hoạt động mặt trời có thể gây ra việc tồn cầu nóng lên
hoặc lạnh đi.
Sự biến động quỹ đạo trái đất: Trái đất quay xung quanh mặt trời theo quỹ đạo
hình elip, đóng vai trị quan trọng trong việc phân bố lượng ánh sáng mặt trời đến bề
mặt trái đất, gây tác động trực tiếp đến hoạt động băng tuyết và tạo ra sự thay đổi theo
mùa.
Kiến tạo địa tầng: Các lục địa trên hành tinh được cấu tạo bởi các mảng kiến tạo
địa tầng dịch chuyển về gần nhau hoặc trôi dạt ra xa nhau. Điều này dẫn đến việc thay
đổi vị trí của các châu lục, nâng lên hoặc hạ xuống của những ngọn núi, lưu trữ cacbon

với quy mô lớn và gia tăng đóng băng.
Hoạt động của núi lửa: Trong q trình núi lửa hoạt động, do hơi nóng và áp lực
được tạo ra bên trong dẫn đến vật liệu từ lõi trái đất và lớp vỏ được đưa lên khỏi bề
mặt. Các hiện tượng giống như phun trào núi lửa và các mạch nước nóng phun các hạt
nước vào bầu khí quyển của trái đất có thể ảnh hưởng đến khí hậu.
1.1.3 Biểu hiện của BĐKH trên thế giới
Sự nóng lên toàn cầu là rất rõ ràng với những biểu hiện của sự tăng nhiệt độ
khơng khí và đại dương. Các quan trắc cho thấy rằng, nhiệt độ tăng trên toàn cầu và


tăng nhiều hơn ở các vĩ độ cực Bắc. Trong 100 năm qua (1906 -2005), nhiệt độ trung
bình tồn cầu đã tăng khoảng 0,74 0C, tốc độ tăng của nhiệt độ trong 50 năm gần đây
gần gấp đôi so với 50 năm trước đó.
P

P

Theo báo cáo gần đây của WMO, năm 2010 là năm nóng nhất trong lịch sử, với
mức độ tương tự như các năm 1998 và 2005. Ngoài ra, trong 10 năm qua tính từ năm
2001, nhiệt độ trung bình tồn cầu đã cao hơn nửa độ so với giai đoạn 1961-1990,
trung bình tồn cầu mức cao nhất từng được ghi nhận đối với bất kỳ một giai đoạn 10
năm nào kể từ khi bắt đầu quan trắc khí hậu bằng thiết bị đo đạc (Michel Jarraud,
2011). Theo số liệu của NOAA (Hoa Kỳ) tháng 6 năm 2010 được ghi nhận là tháng
nóng nhất trên tồn thế giới kể từ những năm 1880, khi các quan trắc khí tượng được
thực hiện một cách tương đối hệ thống.
Trên phạm vi toàn cầu, lượng mưa tăng lên ở các đới phía Bắc vĩ độ 30 0B thời kỳ
1901-2005 và giảm đi ở các vĩ độ nhiệt đới kể từ giữa những năm 1970. Ở khu vực
nhiệt đới, mưa giảm đi ở Nam Á và Tây Phi với trị số xu thế là 7,5% cho cả thời kỳ
1901-2005. Ở đới vĩ độ trung bình và vĩ độ cao, lượng mưa tăng lên rõ rệt ở miền
Trung Bắc Mỹ, Đông Bắc Mỹ, Bắc Âu, Bắc Á và Trung Á. Tần số mưa lớn tăng lên

trên nhiều khu vực, kể cả những nơi lượng mưa có xu thế giảm đi.
P

P

1.2 Tổng quan về biểu hiện của biến đổi khí hậu trong nước
1.2.1 Những biểu hiện của BĐKH ở nước ta
Ở Việt Nam, xu thế biến đổi của nhiệt độ và lượng mưa là rất khác nhau trên các
vùng. Trong 50 năm qua, nhiệt độ trung bình năm tăng khoảng 0,5 0C trên phạm vi cả
nước và lượng mưa có xu hướng giảm ở phía Bắc và tăng ở phía Nam lãnh thổ.
P

P

Nhiệt độ tháng I (tháng đặc trưng cho mùa đông), nhiệt độ tháng VII (tháng đặc
trưng cho mùa hè) và nhiệt độ trung bình năm tăng trên phạm vi cả nước. Nhiệt độ
mùa đông tăng nhanh hơn so với mùa hè và nhiệt độ vùng sâu trong đất liền tăng
nhanh hơn so với nhiệt độ vùng ven biển và hải đảo.
Vào mùa đông, nhiệt độ tăng nhanh hơn cả là ở Tây Bắc Bộ, Đông Bắc Bộ, Đồng
bằng Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ (khoảng 1,3-1,5 0C/50 năm). Nam Trung Bộ, Tây Nguyên
và Nam Bộ có nhiệt độ tháng I tăng chậm hơn so với các vùng khí hậu phía Bắc
(khoảng 0,6-0,90C/50 năm). Tính trung bình cho cả nước, nhiệt độ mùa đơng ở nước ta
đã tăng lên 1,20C/50 năm. Nhiệt độ tháng VII tăng khoảng 0,3-0,50C/50 năm trên tất cả
P

P

P

P

P

P

P

P

các vùng khí hậu của nước ta. Nhiệt độ trung bình năm tăng 0,5-0,60C/50 năm ở Tây
Bắc, Đông Bắc Bộ, Đồng bằng Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ, Tây Nguyên và Nam Bộ, còn
P

P


mức tăng nhiệt độ trung bình năm ở Nam Trung Bộ thấp hơn, chỉ vào khoảng 0,30C/50
năm.
P

P

Xu thế chung của nhiệt độ là tăng trên hầu hết các khu vực, tuy nhiên, có những
khu vực nhỏ thuộc vùng ven biển Trung Bộ và Nam Bộ như Thừa Thiên – Huế, Quảng
Ngãi, Tiền Giang có xu hướng giảm của nhiệt độ. Đáng lưu ý là ở những nơi này,
lượng mưa tăng trong cả hai mùa: Mùa khô và mùa mưa.
Mức thay đổi nhiệt độ cực đại trên tồn Việt Nam nhìn chung dao động trong
khoảng từ -30C đến 30C. Mức thay đổi nhiệt độ cực tiểu chủ yếu dao động trong
khoảng -50C đến 50C. Xu thế chung của nhiệt độ cực đại và cực tiểu là tăng, tốc độ
tăng của nhiệt độ cực tiểu nhanh hơn so với nhiệt độ cực đại, phù hợp với xu thế chung

của biến đổi khí hậu toàn cầu.
P

P

P

P

P

P

P

P

1.2.2 Tổng quan về thiên tai lũ lụt, hạn hán của Việt Nam và vùng nghiên cứu
1) Tổng quan về thiên tai lũ lụt, hạn hán của Việt Nam
Theo báo cáo về Chỉ số Rủi ro Khí hậu tồn cầu 2010 do tổ chức Germanwatch
cơng bố ngày 8/12, Việt Nam là một trong 4 nước chịu ảnh hưởng lớn nhất của hiện
tượng khí hậu cực đoan trong hai thập kỷ trở lại đây và đứng thứ 3 nếu chỉ tính riêng
năm 2008. Theo đó, 10 quốc gia chịu ảnh hưởng lớn nhất gồm Bangladesh, Myanmar,
Honduras, Việt Nam, Nicaragoa, Haiiti, Ấn Độ, Cộng hịa Đominicana, Philíppines và
Trung Quốc. Đây đều là những nước có mức thu nhập thấp. Trong giai đoạn từ 1990 –
2008, tại các nước này xảy ra 11.000 trận bão, lũ và hạn hán khiến gần 600.000 người
thiệt mạng, gây thiệt hại 1.700 tỷ USD. Riêng ở Việt Nam, mỗi năm thiên tai cướp đi
mạng sống của 466 người, thiệt hại trên 1,5 tỷ USD
Việt Nam là một đất nước được xem là nhiều thiên tai, đặc biệt là các thiên tai
đến từ sông, biển và khí quyển. Hay nói cách khác đi là các thiên tai ở Việt Nam đều

có liên quan ít nhiều đến nước. Thiên tai là một trong các nguyên nhân chính làm cản
trở sự phát triển kinh tế và xã hội ở Việt Nam.
2) Tổng quan về thiên tai lũ lụt, hạn hán của vùng nghiên cứu
Các tỉnh khu vực Bắc Trung Bộ đã trải qua đợt hạn hán nặng nề nhất trong vài
chục năm trở lại đây. Hà Tĩnh là vùng đất “chảo lửa túi mưa”, điều kiện khí hậu khắc
nghiệt. Vì thế người dân càng thấu hiểu giá trị to lớn của những cơng trình thuỷ lợi
trong việc tưới tiêu phục vụ sản xuất trồng trọt, nuôi trồng thuỷ sản và nước sinh hoạt
của người dân nông thôn. Thực tế cho thấy, chỉ những hồ đập lớn dung tích hàng triệu
nước trở lên mới đủ sức góp phần chống hạn mùa khơ. Điển hình trong đợt nắng
m
3
P

P


nóng, hàng ngàn diện lúa của người dân các huyện Can Lộc, Nghi Xuân, Thạch Hà đã
được cứu sống từ 150 triệu m3 nước của hồ Kẻ Gỗ.
P

P

Theo các chuyên gia lĩnh vực thuỷ lợi, với vị trí địa lý đặc thù địa hình có độ dốc
lớn, khu vực Bắc Trung bộ có một mạng lưới sơng ngịi khá dày, như sơng Lam, sơng
La và sơng Mã... có thể xây dựng những hồ chứa với dung tích thích hợp sẽ giành thế
chủ động tưới tiêu trên phần lớn diện tích canh tác nông nghiệp. Đây là giải pháp lâu
dài tối ưu nhất trong cơng tác phịng, chống hạn hán.
Tính đến thời điểm này, các tỉnh Thanh Hoá, Nghệ An và Hà Tĩnh có hơn 1.891
hồ đập lớn nhỏ đang xuống cấp và khơng đủ nước tưới cho diện tích lúa, vì xây dựng
từ năm 1960, đã bị bồi lắng, rị rỉ. Vào thời điểm tháng 7 hàng năm, lũ bão bắt đầu

xuất hiện, nhiều tỉnh miền Trung phải vật lộn chống chọi với mưa bão. Thế nhưng,
những diễn biến bất thường của biến đổi khí hậu, thời tiết nắng nóng đã khiến cả dải
đất miền Trung bị hạn hán hoành hành. Mùa mưa năm 2009 kết thúc sớm, miền Bắc
hứng chịu đợt hạn hán đầu tiên xảy ra tháng 3 và tháng 4, nhiệt độ có lúc lên đến 48 0C,
nắng nóng thiêu cháy rụi hàng chục nghìn diện tích lúa hè thu ở các tỉnh Bắc Trung
Bộ.
P

P

Trên thực tế, nếu khơng có nước ngọt về chân ruộng, nắng nóng đã làm nước
mặn xâm nhập khiến cho đất bị chua mặn khó có thể gieo trồng được bất kỳ loại cây
gì. Phương án chuyển đổi cơ cấu cây trồng để chuyển sang cây trồng cạn trên địa bàn
rất khó khăn. Địa hình thấp trũng, thời tiết nắng nóng kéo dài đến khi vào những tháng
mùa mưa tháng 8, tháng 9 rất dễ bị ngập úng, vì vậy những người nơng dân tập trung
cao độ việc chăm sóc nhưng nếu vẫn khơng có nước để tưới, thì đời sống của người
dân sẽ gặp nhiều khó khăn do mất mùa.
Để khắc phục những khó khăn trên, chúng ta cần sớm triển khai các biện pháp
chống hạn, đẩy nhanh tiến độ xây dựng, tu sửa hồ đập và chuyển đổi cơ cấu mùa vụ
hợp lý thích ứng biến đổi khí hậu trong thời gian tới. Về lâu dài, việc quy hoạch phát
triển kinh tế - xã hội của các địa phương cần gắn với bảo vệ và phát triển tài nguyên
nước, chú trọng sử dụng nước tính đến đa mục tiêu, kết hợp hài hồ lợi ích của từng
ngành, từng địa phương và cộng đồng, bảo đảm tính cân đối trong mối quan hệ tổng
thể giữa thượng lưu và hạ lưu, giữa các vùng.
Biến đổi khí hậu, hiện tượng sa mạc hóa cùng với sự khai thác nước thiếu quy
hoạch tổng thể của con người đang khiến tài nguyên nước ngày càng cạn kiệt. Thực
trạng này đang báo động một tương lai màu xám nếu cộng đồng khơng có những hành
động cụ thể./

1.3 Một số nghiên cứu trong và ngoài nước
a/ Trong nước
- Kịch bản biến đổi khí hậu được xây dựng năm 1994 trong Báo cáo về biến đổi khí hậu
ở châu Á do Ngân hàng phát triển châu Á tài trợ;
- Kịch bản biến đổi khí hậu trong Thơng báo đầu tiên của Việt Nam cho Công ước
khung của Liên Hợp Quốc về biến đổi khí hậu, (Viện KH KTTVMT, 2003);
- Kịch bản biến đổi khí hậu được xây dựng bằng phương pháp tổ hợp (phần mềm
MAGICC/SCEN GEN 4.1) và phương pháp chi tiết hóa (Downscaling) thống kê cho
Việt Nam và các khu vực nhỏ hơn (Viện KH KTTVMT, 2006);
- Kịch bản biến đổi khí hậu được xây dựng cho dự thảo Thông báo lần hai của Việt Nam
cho Công ước khung của Liên Hợp Quốc về biến đổi khí hậu (Viện KH KTTVMT,
2007);
- Kịch bản biến đổi khí hậu xây dựng bằng phương pháp tổ hợp (phần mềm
MAGICC/SCEN GEN 5.3) và phương pháp chi tiết hóa thống kê (Viện KH
KTTVMT, 2008);
- Kịch bản biến đổi khí hậu cho khu vực Việt Nam được xây dựng bằng phương pháp
động lực (Viện KH KTTVMT, SEA START, Trung tâm Hadley, 2008).
- Số liệu quan trắc mực nước biển tại các trạm của Việt Nam;
- Các nghiên cứu của Việt Nam về nước biển dâng như cơng trình Thủy triều biển Đơng
và sự dâng lên của mực nước ven bờ Việt Nam; Đánh giá sự huỷ hoại do mực nước
biển dâng;... của Trung tâm Hải văn (Tổng cục Biển và Hải đảo Việt Nam - Bộ
TNMT);
b/ Ngoài nước
- Báo cáo đánh giá lần thứ hai (1995), lần thứ ba (2001) và lần thứ tư (2007) của IPCC;
- Sản phẩm của mơ hình khí hậu toàn cầu (MRI-AGCM) với độ phân giải 20 km của
Viện Nghiên cứu Khí tượng thuộc Cục Khí tượng Nhật Bản, trích dẫn một sản phẩm
của mơ hình MRI-AGCM đối với nhiệt độ cho khu vực Việt Nam theo kịch bản phát
thải khí nhà kính ở mức trung bình);
- Báo cáo về kịch bản biến đổi khí hậu cho Việt Nam của nhóm nghiên cứu thuộc trường
Đại học Oxford, Vương quốc Anh;

- Số liệu của vệ tinh TOPEX/POSEIDON và JASON 1 từ năm 1993;


- Tổng hợp của IPCC về các kịch bản nước biển dâng trong thế kỷ 21 ở các báo cáo
đánh giá năm 2001 và năm 2007;
- Các báo cáo về nước biển dâng của Tổ chức Tiempo thuộc Đại học Đông Anh.
1.4 Các kịch bản BĐKH ở Việt Nam
Kịch bản biến đổi khí hậu, nước biển dâng ở Việt Nam được xây dựng dựa trên
sự phân tích và tham khảo các nghiên cứu trong và ngồi nước. Các tiêu chí để lựa
chọn phương pháp tính tốn xây dựng kịch bản biến đổi khí hậu, nước biển dâng cho
Việt Nam bao gồm:
(1) Mức độ tin cậy của kịch bản biến đổi khí hậu tồn cầu;
(2) Độ chi tiết của kịch bản biến đổi khí hậu;
(3) Tính kế thừa;
(4) Tính thời sự của kịch bản;
(5) Tính phù hợp địa phương;
(6) Tính đầy đủ của các kịch bản;
(7) Khả năng chủ động cập nhật.
Trên cơ sở phân tích các tiêu chí nêu trên, kết quả tính tốn bằng phương pháp tổ
hợp (MAGICC/SCEN GEN 5.3) và phương pháp chi tiết hóa thống kê đã được lựa
chọn để xây dựng kịch bản biến đổi khí hậu, nước biển dâng trong thế kỷ 21 cho Việt
Nam.
Ba kịch bản phát thải khí nhà kính được chọn để tính tốn xây dựng kịch bản
biến đổi khí hậu cho Việt Nam là kịch bản phát thải thấp (kịch bản B1), kịch bản phát
thải trung bình của nhóm các kịch bản phát thải trung bình (kịch bản B2) và kịch bản
phát thải trung bình của nhóm các kịch bản phát thải cao (kịch bản A2).
Các phương pháp và nguồn số liệu để xây dựng kịch bản biến đổi khí hậu, nước
biển dâng cho Việt Nam được kế thừa từ các nghiên cứu trước đây và được cập nhật
đến năm 2010. Thời kỳ 1980-1999 được chọn là thời kỳ cơ sở để so sánh sự thay đổi
của khí hậu và nước biển dâng.

a) Về nhiệt độ
- Theo kịch bản phát thải thấp: Đến cuối thế kỷ 21, nhiệt độ trung bình năm tăng từ 1,6
đến 2,20C trên phần lớn diện tích phía Bắc lãnh thổ và dưới 1,60C ở đại bộ phận
P

P

diện tích phía Nam (từ Đà Nẵng trở vào).

P

P