Tiet 58 Mua xuan cua toi

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<i>NS: 1.12 </i>

<i>NG: 4.12</i> Tiết: 58<i>Văn bản</i>

Mùa xuân của tôi

-

<i>Vị B»ng</i>

-A. Mơc tiªu :

1- KiÕn thøc:

+ Cảm nhận đợc những nét riêng đặc sắc của cảnh sắc tháng giêng mùa xuân Hà Nội
qua nỗi lòng sầu xứ của một ngòi bút rất đỗi tài hoa và tinh tế – Vũ Bằng

- TÝch hỵp víi phần Tiếng Việt và Tập làm văn:...

2- Luyn k nng đọc và tìm hiểu, phân tích tuỳ bút – hồi kí - áng văn xi giàu chất
trữ tình, man mác nh một bài thơ buồn, có phần còn da diết, khắc nghiệt, khắc khoải
hơn Thạch Lam, Nguyễn Tn, vì hồn cảnh và tâm sự riêng biệt của tác giả.

3- Thái độ: Yêu quê hương mình.
B. chuẩn bị :

- Nghiên cứu soạn giáo án.

- T liệu tham khảo, Tranh ảnh chân dung Vũ B»ng.
C.

Ph ươ ng pháp :

- Phơng pháp: giảng bình, phát vấn, phân tích, tổng hợp..

- Hình thức tổ chức hoạt động độc lập và hoạt động nhóm.
D. Tiến trình giờ dạy.

<i>I. ổn định: </i>

<i>II. KiĨm tra bµi cị:</i>

? Đọc thuộc lịng và diễn cảm một đoạn văn mà em thích trong bài “Một thứ quà của lúa
<i>non: Cốm”. Tại sao lại thích đoạn văn đó?</i>

<i>III. Bµi míi:</i>

<i>- Giờ trước chúng ta cảm nhận được chất trữ tình tinh tế và sâu lắng của văn bản “ Một</i>
<i>thứ quà của lúa non : Cốm” qua ngòi bút của Thạch Lam. Hôm nay, chúng ta lại làm</i>
<i>quen với một tác giả quê ở Hà Nội, phải xa quê sống ở Sài Gịn trong vùng kiểm sốt</i>
<i>của Mĩ - Ngụy. khi đất nước bị chia cắt, nên tình cảm nhớ thương lại càng da diết sâu</i>
<i>lặng. Bài văn của ông vi</i>ết <i>về cảnh sắc và không khí mùa xuân ở Hà Nội và miền Bắc</i>
<i>như thế nào. Chúng ta cùng tìm hiểu văn bản “ Mùa xuân của tôi”. </i>

Hoạt động của GV và HS Ghi bng

? Em hÃy nêu một vài nét về tác giả Vò B»ng?
- Nhà văn Vũ Bằng sinh ngày 3 tháng 6 năm 1913[1] [2]

tại Hà Nội và lớn lên trong một gia đình Nho học,
quê gốc ở đất Ngọc Cục, huyện Lương Ngọc, nay là

Bình Giang, tỉnh Hải Dương. Ông theo học Trường
Albert Sarraut, tốt nghiệp Tú Tài Pháp.

Ngay khi cịn nhỏ ơng đã say mê viết văn, làm báo.
Năm 16 tuổi ơng đã có truyện đăng báo, và liền sau
đó ơng lao vào nghề văn, nghề báo với tất cả niềm
say mê. Cha mẹ Vũ Bằng sinh sáu người con, ba
trai, ba gái. Cha mất sớm, Vũ Bằng ở với mẹ làm
chủ một tiệm bán sách ở phố Hàng Gai, Hà Nội, nên
ông được cưng chiu, khụng b thiu thn, vỡ vy

I. Tìm hiểu tác giả và tác phẩm:
1. Tác giả: ( SGK)

- Vũ Bằng ( 1913 – 1984)

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

việc ông lao vào nghề viết khơng phải vì mưu sinh.

Năm 1935, ơng lập gia đình với bà Nguyễn Thị Quỳ, người

Thuận Thành, Bắc Ninh. Cuối năm 1946, Vũ Bằng cùng gia
đình tản cư ra vùng kháng chiến. Cuối năm 1948, trở về Hà
Nội, bắt đầu tham gia hoạt động trong mạng lưới tình báo
cách mạng. Năm 1954, được sự phân cơng của tổ chức, ơng
vào Sài Gịn, để lại vợ và con trai ở Hà Nội (năm 1967, bà
Quỳ qua đời) và tiếp tục hoạt động cho đến 30 tháng 4 năm
1975. Vì nguyên nhân, trong đó có sự đứt đoạn đường dây
liên lạc, mãi đến sau này, ông mới được công nhận là người
hoạt động cách mạng và được truy tặng huân chương nhà
nước [3]

Ở Sài Gịn, ơng lập gia đình với bà Phấn. Ông mất lúc 4g30
ngày 7 tháng 4, năm 1984[1] tại Thành phố Hồ Chí Minh, Việt

Nam, thọ 70 tuổi.

Ngày 13 tháng 2 năm 2007, Vũ Bằng đã được truy tặng Giải
thưởng Nhà nước về văn học ngh thut.[4].

? Nêu xuất xứ của văn bản?

Trong s trc tác của Vũ Bằng, Thương Nhớ Mười Hai là
tác phẩm tiêu biểu cho tâm tư và phong cách viết của ơng.
Nội dung sách ơng viết về hình ảnh người vợ tên Quỳ bên
kia vỹ tuyến. Ông khởi sự viết từ tháng Giêng 1960, ròng rã
mười một năm mới hoàn thành tác phẩm dày khoảng 250
trang vào năm 1971.

G hớng dẫn H đọc: giọng đọc chậm rãi, sâu lắng, mềm mại,
hơn buồn...

* Giọng đọc phù hợp với các câu cảm  G đọc
mẫu một đoạn  H đọc tiếp  G sửa sai ( nếu có)....

? Em hiĨu thÕ nµo lµ ( Ra ràng, giang hồ, hóa

vàng) ?

? Văn bản này đợc viết theo thể loại gì? Nhắc lại

thế nào là tùy bút? - Là thể văn thiên về biểu cảm,
giàu hình ảnh và chất trữ tình, đan xen yu t ngh
lun.

- (Tuỳ bút: Là thể loại văn xuôi, thuộc loại kí ( bút
kí), thờng ghi chÐp nh÷ng hình ảnh, sự việc, câu
chuyện có thật mà nhà văn quan sát, chøng kiÕn.

Tuỳ bút thiên về biểu cảm, chú trọng thể hiện cảm
xúc, tình cảm. suy nghĩ của tác giả trớc những vấn
đề của đời sống).

? PTB Đ?

? Văn bản có thể chia làm mấy phần? Nội dung
của từng phần? 3phn

2. Tác phẩm :

- TrÝch trong “ Th¬ng nhí mêi
<i>hai (</i>” 1960 1971).

Một tác phẩm xuất sắc của Vũ
Bằng.

3. Đọc - Tìm hiểu chú thích.

II. Phân tích v n bă n:ả
1. ThĨ lo¹i, bè cơc.

- ThĨ lo¹i:T bót

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

Đ1: từ đầu mê luyến mùa xuân ( tình cảm của

con ngời với mùa xuân là mét quy luËt tÊt yÕu, tù
nhiªn).

Đ2: Tiếp  liên hoan( Cảnh sắc và khơng khí mùa
xn ở đất trời và lòng ngời).

Đ3: Còn lại ( Cảnh sắc riêng của trời đất mùa
xuân từ sau ngày rằm tháng giêng ở đất Bắc).

GV. Bài tuỳ bút đã tái hiện cảnh sắc thiên nhiên
và khơng khí mùa xn trong tháng giêng ở HN và
miền Bắc qua nỗi thơng nhớ của một ngời xa quê.

? quan sát hai câu đầu VB và cho biết trong lời
bình luận này, các cụm từ “Tự nhiên nh thế, khơng
có gì lạ hết” đợc tác giả sử dụng với ý gì?

- Khẳng định tình cảm “ mê luyến mùa xn” là
tình cảm sẵn có và hết sức thông thờng ở mỗi con
ngời.

? Theo dâi câu văn thứ 3 và nhận xét về biện pháp

Ngh thut, dấu câu? tác dụng? ( Chiu)

- Bin phỏp điệp: điệp ngữ, điệp kiểu câu “ Ai

bảo được…, đừng thơng…, ai cấm đợc…, thỡ mới

hết... nhiÒu dÊu phÈy, dÊu chÊm phÈy.

 nhÊn mạnh tình cảm con ngêi dµnh cho mùa
xuân, tạo nhịp điệu cho mùa xuân, li văn thêm tha
thiết, mềm mại theo dòng cảm xúc.

? Tác giả liên hệ tình cảm mùa xuân của con ngời
với các quan hệ gắn bó của các hiện tợng tự nhiên vµ
x· héi nµo?

-non - níc; bím – hoa; trai – g¸i; mẹ - con; cơ

gái cịn son nhớ chồng…

? Theo em cách liên hệ này có tác dụng gì?

- Khng định tình cảm với mùa xn là quy luật,
khơng thể khác, khơng thể cấm đốn.

? Đoạn văn trên thể hiện tình cảm, thái độ nào của
tác giả với mùa xuân quờ hng ?

- Nâng niu, trân trọng, thơng nhớ, thủ chung víi
mïa xu©n.

? Theo dõi những nội dung trong phần 2 của văn
bản để tìm những câu văn gợi tả cảnh sắc và khơng
khí mùa xn HN - đất Bắc?

( Chiếu) “Mùa xuân của tôi… thơ mộng…”

? Tõ có lặp lại và dấu chấm lửng ở cuối câu
văn này có tác dụng gì?

- Lit kờ để nhấn mạnh các dấu hiệu điển hình
của mùa xuân đất Bắc. gợi ra những vẻ đẹp khác
nhau của mùa xuân.

? Tại sao tác giả lại mở đầu đoạn bằng câu Mùa
xuân của tôi?

- Cảnh vật thiên nhiên, khơng khí mùa xn được

nhớ lại, gợi lại từ những chi tiết, hình ảnh cịn lắng
đọng nhất, ám ảnh nhất. Đó là mùa xuân riêng trong
hồi ức của người sầu xứ, xa xứ cho nên đó là mùa
xuân rất riêng, mùa xn của tơi, mùa xn trong

2. Ph©n tÝch

a. Cảm nhận về quy luật tình cảm
của con ng ời đối với mùa xuân.
- Tự nhiên nh th

- Không có gì lạ hết

- Ai bo c, đừng thơng, ai
cấm đợc...

 Điệp ng÷, nhiỊu dÊu phÈy, dấu
chấm phẩy .

nhấn mạnh tình cảm của con
ng-ời dành cho mùa xuân là tất yếu.

b. Cm nhn về cảnh sắc khơng
khí mùa xn đất Bắc.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

lịng tơi. Cho nên, tác giả mở đầu đoạn văn bằng câu
Mùa xn của tơi là rất có lí và phù hợp với tâm
trạng.

? Những dấu hiệu điển hình nào tạo cảnh sắc mùa
xuân đất Bắc? ( Tỡm những hỡnh ảnh, chi tiết, đặc

trưng, tiêu biểu nhất) ( Chiếu phân tích)

- Những hỡnh ảnh rất tiờu biểu của mựa xũn thỏng
giờng : ma riêu riêu, gió l nh lạnh, tià ếng nhạn kờu
trong đêm xanh, tiếng trống chốo vọng lại từ những

thơn xóm xa xa, có câu hát h tình của cơ gái đẹp
như thơ mộng.

- Cùng với mùa xuân trở lại, tim người ta dường
như cũng trẻ hơn ra và đập mạnh hơn trong những
ngày đông tháng giá. Lúc ấy, đường sá khơng cịn
lầy lội nữa mà là cái rét ngọt ngào, chớ khơng cịn tê
buốt căm căm nữa.

? Những dấu hiệu đó gợi một bức tranh xuân đất

Bắc nh thế nào?

- Gợi tả được cảnh sắc thiên nhiên: thời tiết, khí hậu
đặc biệt của mùa xn mưa riêu riêu, gió lành lạnh
của mùa đơng cịn vương lại, cái ấm nồng nàn của
khí trời xn. Đó cịn là âm thanh của tiếng chim
nhạn kêu, tiếng trống chèo, câu hát huê tình của cô
gái đẹp. Tạo thành một sức sống riêng của mùa
xuân đất Bắc. ( Ghi)

? Theo dõi đoạn văn tiếp theo và cho biết tác giả gọi
mùa xuân đất Bắc HN là “Mùa xn thánh thần của
tơi”. điều đó có ý nghĩa gỡ?

- Tỏc gi cảm nhận mựa xuân thiêng liêng, diệu k×,
l m cho con à người ta muốn phát điên lên.

* Mùa xuân đã khơi dậy ở thiên nhiên và con người

sức sống tiềm tàng và làm cho nó trở lên mạnh mẽ,
làm bừng dậy lòng yêu đời khao khát sống và yêu
thương được tác giả thể hiện qua câu văn (Chiếu)

Câu văn “ nhựa sống ở trong ngời căng lên ...cặp
uyên ơng đứng cạnh”

? Cõu văn trờn đã diễn tả sức mạnh nào của mùa
xuân?

- Mùa xuân khơi dậy sinh lực cho mn loại, trong

đó có con ngời. Rạo rực, xôn xao, ấm áp.

? Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật nào? Tác

dụng ?

- Hình ảnh so sánh mới mẻ. Sức sống của thiên
nhiên và con người của mùa xuân cũng được nói lên
bằng nhiều hình ảnh gợi cảm và so sánh cụ thể:
nhựa sống ở người căng lên như máu căng lên trong

 Khơng khí hài hồ với cảnh sắc
tạo thành một sự sống riêng của
mùa xuân đất Bc.

nhựa sng....cây ci...
Trong lòng...liên hoan.

Tạo hình ảnh so sánh mới mẻ

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

lc ca loài nai, như mầm non của cây cối phải trồi
ra thành những cái lá nhỏ ti ti. Mùa xuân đến làm
cho “ tim người ta dường như cũng trẻ hơn ra và đập
mạnh hơn trong những ngày đông tháng giá”. Mùa
xuân gọi dậy nỗi thèm khát yêu thương thực sự
trong lòng tác giả, đến mức: “ Ra ngoài trời, thấy ai
cũng muốn yêu thương, về đến nhà lại cũng thấy
yêu thương nữa”.

- Tất cả được nói lên bằng giọng điệu vừa sôi nổi

vừa tha thiết, với một ngôn ngữ mềm mại, trau
chuốt, giàu chất trữ tình đã góp phần quan trọng tạo
nên sức truyền cảm của đoạn văn.

? Khơng khí mùa xn còn được thể hiện trong đời
sống gia đình trong khơng khí đồn tụ êm đềm.
khung cảnh bàn thờ Phật, bàn thờ Thánh, bàn thờ tổ
tiên với đèn nến, hương trầm. ( Chiếu)

? Sức mạnh nào của mùa xuân đợc diễn tả trong
câu văn “ Nhang trầm, đèn nến...mở hội liên hoan”?(
(Chiếu)

- Mùa xuân có sức mạnh khơi dậy và lu giữ các
tinh thần cao quý của con ngời nh đạo lí, gia đình, tổ
tiên... Gia đỡnh đồn tụ, ụng bà, cha mẹ, anh em, con

cháu…yêu thương hòa thuận, trên kính dưới
nhường…Lịng anh ấm áp lạ lùng, trong lịng như
có bao nhiêu là hoa, bướm mở hội liên hoan.

? Em có nhận xét gì về nghệ thuật trong đoạn văn
trên? tác dụng? Cách dùng giọng điệu, dấu câu có gì
đặc biệt? Tác dụng?

- Giọng điệu vừa sơi nổi vừa êm ái, tha thiết,
câu dài đợc ngắt = nhiều dấu phẩy.

- Sức sống của thiên nhiên và con người trong tháng

giêng mùa xuân được tác giả suy tưởng và hồi nhớ
trong tình cảm và tâm trạng buồn xa, bồi hồi… đã
bao nhiêu năm tháng trôi qua, xa cách cả về không
gian và thời gian nhưng nhớ đến mùa xuân tháng
giêng là cái mang mang rạo rực, xôn xao và ấp áp
lại hiện về, sống lại trong lịng. Khơng phải chủ yếu
là cảnh mà là hồn của cảnh, đặc bit l tõm trng
ca con ngi.

phản ánh cảm xúc, mÃnh liệt của tâm hồn, tạo nhạc
cho lời văn. ( Ghi )

? Vậy qua đoạn văn này em cảm nhận đợc điều kì
diệu nào của mùa xuân?

- Mïa xuân khơi dậy năng lực sống cho muôn
loài.

- Khơi dậy nhiều năng lực tinh thần cao quý của
con ngời; khơi dậy tình yêu cuộc sống, quê hơng.

? Từ đây tình cảm nào của tác giả dành cho mùa

Giọng điệu vừa sôi nổi vừa tha
thiết tạo nên sức truyền cảm của
đoạn văn.

3. Cảm nhận về mùa xuân đất Bắc
sau ngày rằm tháng giờng.

- những vệt xanh tơi...

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

xuõn c bộc lộ?

- Lịng biÕt ¬n, sự hân hoan, ni thơng nhớ mùa
xuân.

? Em cảm nhận đợc gì về mùa xuân từ hình ảnh
minh hoạ trong SGK? ( Chiếu)

* HS đọc lại đoạn cuối văn bản:

? Theo dõi phần cuối văn bản và cho biết mùa
xuân của nửa sau tháng giêng đợc đặc trng bởi cái
gì?

- Bầu trời, bữa cơm gia đình sau tết.

? Điều đó đợc gợi tả bằng những chi tiết nào?

( Thảo luận 2p) Tìm những hình ảnh chi tiết miêu tả vẻ
đẹp thiên nhiên, cuộc sống sinh hoạt, cảnh sắc và khơng
khí mùa xuân sau ngày rằm thỏng giờng và trớc ngày
rằm tháng giêng? ( Chiếu)

Tríc r»m th¸ng riêng Sau rằm tháng riêng

- Đào tơi, nhuỵ vẫn còn
phong.

- Cỏ mớt xanh
- Trời nồm, ma phùn
- Nền trời đùng đục nh
màu pha lê mờ

- B÷a cơm còn thịt mỡ,
da hành

- Màn điều treo lơ lửng,
cha làm lễ hoá vàng, các
trò vui tết cuộc sống ăn
chơi.

Đào hơi phai nhng nhuỵ
vẫn còn phong

-Cỏ nức mùi hơng man
mác

-Tri ht nm, mựa xuõn
- Nhng vệt xanh tơi, làn
sóng hồng hồng rung
ng

- Bữa cơm giản dị

- Hoỏ vng, mn điều hạ,
trò vui tết đã mãn, cuộc
sống êm đềm tháng nhật
lại tiếp tục.

? Tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật nào để miêu tả?
Có tác dụng nh thế nào?

- Biện pháp so sánh -> Chỉ đợc nét riêng, độc đáo cảnh
sắc và hơng vị của mùa xuân trớc và sau ngày rằm tháng
riêng.

? Em hãy chỉ ra câu văn có hình ảnh so sánh khi tác giả

miêu tả sự thay đổi, chuyển biến của cảnh sắc và khơng
khí mùa xuân?

- “Chỉ độ tám chín giờ sáng, trên nền trời trong trong có

 Khơng gian rộng rãi, sáng sủa,
khơng khí đời thờng giản, dị ấm
cúng.

III. Tỉng kÕt:
1: NghÖ thuËt:

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

những nàn sáng hồng hồng rung động như cánh con ve
mới lột”.

 Tác giả đã thể hiện sự nhạy cảm tinh tế của mình qua

những hình ảnh so sánh tiêu biểu trên. Khơng có sự rung
động nhạy cảm trong lịng, khơng có sự quan sát tinh tế,
không thể viết lên những câu văn lung linh, truyền cảm

đến như vậy.

? Những chi tiết đó cho thấy cảnh tợng riêng nào của
mùa xuân đất Bắc vào độ tháng giờng?

- không gian rộng rÃi, sáng sủa..

- Khụng khí đời thờng giản dị, ấm cúng, chân
thật.

? Cảnh tợng ấy mang lại cảm xúc đặc biệt nào cho
con ngời?

- Vui vỴ, phÊn chÊn.

- Cảm thấy rạo rực một niềm vui sáng sủa.

? Cảm nhận của em về mùa xuân đất Bắc từ văn
bản này?

- Cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp và rực rỡ mang

một vẻ đẹp riêng biệt của khơng khí ngày xuân ở Hà
Nội và miền Bắc trong những ngày giáp Tết và sau
ngày rằm tháng giêng. Đồng thời qua cảnh sắc thiên
nhiên, bộc lộ nỗi nhớ thương da diết của một người
xa quê, lòng yêu cuộc sống, tâm hồn tinh tế, nhạy
cảm, ngòi bút tài hoa độc đáo của tác giả Vũ Bằng.

? Tình cảm nhà văn dành cho mùa xuân đất Bắc

ntn?

- Qua việc tái hiện cảnh sắc và khơng khí của

mùa xn miền Bắc, tác giả đã bộc lộ sự quan sát,
sự cảm nhận rất tinh tế trong từng chi tiết miêu tả
ngoại cảnh. Điều đó thể hiện tác giả không chỉ là
người am hiểu thiên nhiên mà còn rất yêu thiên
nhiên, biết trân trọng cuộc sống và tận hưởng những
vẻ đẹp của cuộc sống.

? Em học tập đợc gì về nghệ thuật biểu cảm từ
b ituỳ bút này?à

- NT: Bằng ngòi bút tài hoa của tác giả. Sự quan

sát, sự cảm nhận rất tinh tế trong từng chi tiết miêu
tả. Giäng kÓ - tả - biÓu cảm rất nhịp nhàng, hài hoà trôi
chảy tự nhiên theo dòng cảm xúc. Ngôn ngữ giầu hình
ảnh, cảm xúc.

- ND:Tỡnh yêu thiên nhiên, trân trọng sự sống, biết tận
hởng những vẻ đẹp của cuộc sống -> Yêu quê hơng đất
nớc.

HS: đọc to, rõ mục ghi nhớ SGK.

cảm nhận rất tinh tế. Giäng kĨ - tả
- biĨu c¶m rÊt nhịp nhàng, hài hoà
trôi chảy tự nhiên. Ngôn ngữ giầu

hình ảnh, cảm xúc, giu cht tr

tỡnh.

2. Néi dung: nỗi nhớ thương da

diết của một người xa quờ, yờu
thiờn nhiờn, biết trõn trọng cuộc
sống và tận hưởng những vẻ đẹp
của cuộc sống. -> Yêu quê hơng
đất nớc.

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

GV: Híng dÉn HS luyÖn tËp.

Tiết 59

1. Tập đọc diễn cảm bài văn.

2. Sưu tầm và chép lại một số đoạn văn, câu thơ
hay về mùa xuân.

3. Viết một đoạn văn diễn tả cảm xúc của em về
một mùa trong năm ở quê hương hay nơi mình đang
sống.

4. Đọc thêm bài Xuân về của Nguyễn Bính nêu
cản nhận của em sau khi đọc xong bài thơ đó.

IV. Cđng cè:

G hƯ thèng l¹i néi dung kiÕn thøc cÇn ghi nhí

? Nét đặc sắc về nội dung , nghệ thuật của văn bản này là gì?

? Nªu cảm nhận nổi bật của mình về cảnh mùa xuân, tình cảm của tác giả và ngòi
bút tài hoa tinh tế của tác giả thể hiện trong văn bản nµy?

<i>v. H íng dÉn vỊ nhµ:</i>

- Học kĩ nội dung bài học, đọc lại văn bản, thuộc ghi nhớ
- Soạn bài : S i à Gũn tụi yờu. ( Tiết 59)

Tiết 60: Ơn tập văn biểu cảm.
E. Rót kinh nghiÖm:

</div>

<!--links-->