bai6 phan xa

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.43 MB, 32 trang )

<b>BÀI 6 : PHẢN XẠ</b>

+ Sờ tay vào vật nóng :

Ở người có các hiện tượng:

→

rụt tay lại

→

tiết nước bọt

+ Nhìn thấy quả chua

-

Hiện tượng rụt tay, tiết nước bọt đó là phản

<sub>Hiện tượng rụt tay, tiết nước bọt đó là phản </sub>

xạ. Vậy phản xạ là gì? Cơ sở vật chất của

phản xạ là gì? Phản xạ được thực hiện nhờ cơ

chế nào?

</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>

Hình ảnh của 1 nơron

Cã nhËn xÐt g× vỊ h íng dÉn

Cã nhËn xÐt g× vỊ h íng dẫn

truyền xung thần kinh ở nơ

ron h ớng tâm và nơron li

tâm?

<b>Tỡm hiu cu tạo & chức </b>

<b>Tìm hiểu cấu tạo & chức </b>

<b>năng của nơron</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>

+ Thân: chứa nhân, xung quanh là tua ngắn

gọi là sợi nhánh

+ Tua dài mảnh, thường có vỏ bằng chất

Miêlin bao quanh như vỏ dây điện. Nơi

tiếp nối nơron gọi là Xináp

*

</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16>

 Thân nơron+ Tua ngắn chất xám, tuỷ sống và các hạch TKThân nơron+ Tua ngắn chất xám, tuỷ sống và các hạch TK→→

 Tua dài: tạo dây TKTua dài: tạo dây TK→→

 <i><b>Nơron có chức năng gì?</b><b>Nơron có chức năng gì?</b></i>

Chức năng của nơron: chức năng cảm ứng và chức năng dẫn
Chức năng của nơron: chức năng cảm ứng và chức năng dẫn

truyền
truyền

+ Cảm ứng là khả năng tiêp nhận kích thích và phản ứng lại
+ Cảm ứng là khả năng tiêp nhận kích thích và phản ứng lại

kích thích đó dưới hình thức sinh các xung thần kinh
kích thích đó dưới hình thức sinh các xung thần kinh
+

+ DÉnDÉn truyền là khả năng lan truyền các xung thần kinh truyền là khả năng lan truyền các xung thần kinh

</div>
<span class='text_page_counter'>(17)</span><div class='page_container' data-page=17>

+ <i>Hoàn thiện bảngHoàn thiện bảng</i>

<b>Tên </b><i><b>Nơron</b><b>Nơron</b></i> <b>Cấu tạoCấu tạo</b> <b>Chức năngChức năng</b>

Nơron hướng
Nơron hướng
tâm
tâm
(cảm giác)
(cảm giác)
Nơron trung
Nơron trung
gian
gian

(liên lạc)
(liên lạc)

Nơ ron li tâm

(vận động)

Do tua dài của cá
Do tua dài của cá
nơron hướng tâm tạo
nơron hướng tâm tạo

nên
nên

Gồm những sợi hướng
Gồm những sợi hướng
tâm và li tâm

tâm và li tâm

Dẫn truyền xung thần kinh từ bộ não
Dẫn truyền xung thần kinh từ bộ não
hay tủy sống đến các cơ quan gây
hay tủy sống đến các cơ quan gây
nên sự vận động hay bài tiết

nên sự vận động hay bài tiết

Dẫn truyền xung thần kinh từ ngoại
Dẫn truyền xung thần kinh từ ngoại
biên về trung ương thần kinh

biên về trung ương thần kinh

Dẫn truyền xung thần kinh theo cả
Dẫn truyền xung thần kinh theo cả

hai chiều
hai chiều

</div>
<span class='text_page_counter'>(18)</span><div class='page_container' data-page=18>

Nhờ Xináp

Xung TK được dẫn truyền từ nơron này sang

nơron khác nhờ bộ phận nào?

</div>
<span class='text_page_counter'>(19)</span><div class='page_container' data-page=19>

<b>I. CẤU TẠO VÀ CHỨC NĂNG </b>

<b>C</b>

<b>đ</b>

<b>A</b>

<b><sub>A</sub></b>

<b> NƠRON</b>

 HS xem băng hình về đường dẫn truyền xung thần kinhHS xem băng hình về đường dẫn truyền xung thần kinh

- Hướng dẫn truyền của 2 nơron này ngược nhau- Hướng dẫn truyền của 2 nơron này ngược nhau

- Em có nhận xét gì về hướng dẫn truyền xung TK ở nơron hướng tâm & li

tâm?

<i> - Mở rộng- Mở rộng</i>: :

</div>
<span class='text_page_counter'>(20)</span><div class='page_container' data-page=20>

<b>Kết luận</b>

<b>a) Cấu tạo nơron: gồm thân và các tua</b>

• Thân: thường là hình sao, có nhân

• Tua: + Tua ngắn mọc quanh thân và phân

<sub>Tua: + Tua ngắn mọc quanh thân và phân </sub>

nhiều nhánh (sợi nhánh)

+ Tua dài: mảnh, thường có vỏ bằng

chất Miêlin bọc quanh đầu tận cùng phân

thành nhiều nhánh nhỏ.

<b>b) Chức năng của nơron</b>

<b>:</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(21)</span><div class='page_container' data-page=21>

 <b>Hình ảnh của 1 phản xạHình ảnh của 1 phản xạ</b>

Em hãy lấy VD về cơ quan cảm ứng ở thực vật ?

Vậy cơ sở vật chất của hoạt động phản xạ là gì

Vậy cơ sở vật chất của hoạt động phản xạ là gì??
Cơ sở vật chất của hoạt động phản xạ là Nơron

Cơ sở vật chất của hoạt động phản xạ là Nơron..

<b>Mọi hoạt động của cơ thể đều được thực hiện nhờ phản xạ</b>
1.

1. Phản xạ là gì?Phản xạ là gì?

2. Nêu sự khác biệt giữa phản xạ ở động vật với hiện tượng cảm ứng Nêu sự khác biệt giữa phản xạ ở động vật với hiện tượng cảm ứng

ở thực vật (VD: chạm tay vào cây trinh nữ thì lá cụp lại?)

<b>II. CUNG PHẢN XẠ</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(22)</span><div class='page_container' data-page=22>

1. Phản xạ là phản ứng của cơ thể để trả lời kích Phản xạ là phản ứng của cơ thể để trả lời kích
thích của MT dưới sự điều khiển của hệ TK

thích của MT dưới sự điều khiển của hệ TK

2. Ở động vật có sự điều khiển của hệ TK Thực

vật có sự điều khiển của cơ quan cảm ứng

 Các loại nơron tạo nên một cung phản xạ?Các loại nơron tạo nên một cung phản xạ?

</div>
<span class='text_page_counter'>(23)</span><div class='page_container' data-page=23>

<b>2. Cung phản xạ</b>



<b>Sơ đồ cung phản xạ</b>

1. Các loại nơron tạo nên Các loại nơron tạo nên

một cung phản xạ?

2. Các thành phần của 1 Các thành phần của 1

cung phản xạ?

</div>
<span class='text_page_counter'>(24)</span><div class='page_container' data-page=24>

1. Có 3 nơron tạo nên cung phản xạ:

Nơron hướng tâm, nơron trung gian và nơron li tâm

2. Thành phần 1 cung phản xạ gồm 5 yếu tố: cơ

quan thụ cảm, 3 nơron và cơ quan phản ứng

Là con đường mà xung thần kinh truyền từ cơ quan

thụ cảm qua Trung ương thần kinh đến cơ quan

phản ứng

</div>
<span class='text_page_counter'>(25)</span><div class='page_container' data-page=25>

<b>3. Vòng phản xạ</b>

<b>Sơ đồ: H6.3: Vòng phản xạ</b>

Trung ương TK

X
u
n
g
T
K
h
ư
ớn
g
t
âm
X
u
n
g

T
K
l
i
tâ
m

Xung TK thông báo ngược

</div>
<span class='text_page_counter'>(26)</span><div class='page_container' data-page=26>

(nơ ron li
tâm)

Bị ngứa

(kích thich) ngón <sub>tay</sub>

Cơ quan
thụ cảm

ở da

(nơ ron
hướng tâm)

đưa
tay
gãi

<b>Em hãy phân tích đường dẫn truyền xung thần kinh </b>
<b>trong phản xạ đó?</b>

Tuỷ sống
(phân tích)

</div>
<span class='text_page_counter'>(27)</span><div class='page_container' data-page=27>

 Nếu như động tác gãi lần đầu chưa đúng chỗ ngứa Nếu như động tác gãi lần đầu chưa đúng chỗ ngứa
hoặc gãi nhẹ nên ta vẫn thấy ngứa. Vậy phản ứng

hoặc gãi nhẹ nên ta vẫn thấy ngứa. Vậy phản ứng

tiếp theo sẽ là gì?

 Gãi tiếp nhưng sẽ mạnh hơn (cường độ và tần số Gãi tiếp nhưng sẽ mạnh hơn (cường độ và tần số
co cơ) để gãi đúng chỗ

co cơ) để gãi đúng chỗ

Vậy theo em nhờ đâu mà TW thần kinh có thể biết

được phản ứng cua cơ thể đã đáp ứng được kích

thích chưa?

- Nhờ có thơng tin ngược từ cơ quan thụ cảm cũng Nhờ có thông tin ngược từ cơ quan thụ cảm cũng

như thụ quan trong cơ quan phản ứng theo dây

hướng tâm về TWTK.

Nếu chưa đáp ứng được thì TW TK tiếp túc phát lệnh

</div>
<span class='text_page_counter'>(28)</span><div class='page_container' data-page=28>



<b>Thơng tin ngược có vai trị gì?</b>



Thơng báo tình trạng của phản ứng theo

dây hướng tâm về TWTK

Do tốc độ truyền xung trên dây TK ở người

rất lớn: có thể tới 100m/s nên các phản ứng

xảy ra rất mau lẹ

<b>- </b>

<b>Em h·y phân biệt cung phản xạ và vòng phản </b>

<b>Em hÃy phân biệt cung phản xạ và vòng phản </b>

<b>xạ?</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(29)</span><div class='page_container' data-page=29>



<b>Sơ đồ cung phản xạ</b>

Trung ương TK

</div>
<span class='text_page_counter'>(30)</span><div class='page_container' data-page=30>

<b>Sơ đồ: H6.3: Vòng phản xạ</b>

Trung ương TK

Cơ quan thụ cảm Cơ quan phản ứng

X
u
n
g
T
K
h
ư
ớn
g

t
âm
X
u
n
g
T
K
l
i
tâ
m

Xung TK thơng báo ngược

</div>
<span class='text_page_counter'>(31)</span><div class='page_container' data-page=31>

- Vịng phản xạ: bao gồm cung phản xạ và Vòng phản xạ: bao gồm cung phản xạ và

đường phản hồi

Em có kết luận gì về các phản xạ ở cơ thể người?

- Các phản xạ đều được thực hiện theo 1 vòng Các phản xạ đều được thực hiện theo 1 vòng
khép kín

khép kín

<b>- </b>

:

trong trường hợp phản ứng chỉ 1 lần trong trường hợp phản ứng chỉ 1 lần
đã đáp ứng được yêu cầu trả lời kích thích

đã đáp ứng được yêu cầu trả lời kích thích

cũng vẫn có thơng tin ngược. Vì vậy dù phản

xạ đơn giản nhất thì xung TK vẫn được truyền

trong vòng phản xạ

</div>
<span class='text_page_counter'>(32)</span><div class='page_container' data-page=32>

<b>Bài tập về nhà</b>



Học và trả lời câu hỏi sách giáo khoa



Đọc mục em có biết.

</div>