Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.56 MB, 14 trang )
<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>
-<sub> Chúng gồm những đại diện có thân gỗ, thân bụi, khơng có thân </sub>
thảo, có cấu tạo thứ cấp, gỗ có quản bào nấm, chưa có sợi gỗ và
nhu mơ gỗ (trừ dây gắm có mạch thật). Là những cây thường xanh
lá có hình chân vịt, hình vảy, hình kim.
-<sub> Cơ quan sinh sản gồm 2 loại bào tử:</sub>
+ Bào tử nhỏ là hạt phấn, bào tử nhỏ là túi phấn và nằm ở mặt
dưới lá bào tử nhỏ, chúng tập trung lại thành nón đực ở đầu cành
+ Bào tử lớn nằm trong túi bào tử lớn là noãn, noãn nằm ở mặt
bụng nằm 2 bên sườn của lá bào tử lớn. Lá bào tử lớn tập trung
thành nón cái. Nỗn về sau phát triển thành hạt. Noãn chưa được
lá noãn bọc nên gọi là hạt trần.
-<sub> Ngành hạt trần đặc trưng bởi sự có mặt của hạt trong sinh sản. </sub>
Có cơ quan sinh sản là nón ( đơn tính hoặc lưỡng tính tùy lồi)
1
2
3
- Cơ quan sinh sản nón đực gồm 1 trục, xung
quanh nhiều vảy xoắn ( lá bào tử bé – nhị ) có
màu vàng nhạt, mặt dưới mang 2 túi bào tử bé
( túi phấn ).
- Ở thơng, nón đực tụ họp với nhau mọc ở đầu
cành. Phía ngồi cùng của nón đực có một số vảy
nâu bảo vệ.
- Các tế bào mẹ của bào tử nằm trong túi phấn, phân chia
giảm nhiễm tạo vô số bào tử - hạt phấn. Mỗi hạt phấn là một
bào tử đơn bội 2 lớp màng, tách rời nhau tạo 2 túi khí tác
dụng làm phấn thơng nhẹ hơn dễ phát tán nhờ gió.
- Nón cái cũng gồm 1 trục mang
những lá bào tử lớn gọi là lá noãn,
xếp theo đường xoắn. Gốc mỗi lá
Chu trình sinh sản của cây thơng nhựa pinus merkusii
Hình : Chu trình phát triển của thơng nhựa (Pinus merkusii)
A. Cành thơng mang nón (1.Cụm nón đực; 2-3.Nón cái non và
lúc chín); B. Một phầ cắt dọc nón cái lúc cịn non; C. Một vảy
mang nỗn: D. Hình cắt dọc của nỗn (4.Vỏ nỗn; 5.Lỗ nỗn;
6.Phơi tâm; 7.Nội nhũ; 8.Túi noãn cầu; 9.Ống phấn mang tinh tử);
E. Cắt dọc một phần nón đực; G. Một nhị với túi phấn (10);
H. Hạt phấn (11-12.Hai lớp màng hạt phấn;
13.Túi khí; 14.Tế bào ống; 15.Tế bào mẹ tinh tử;
16.Tế bào chân); I. Hạt thông bổ dọc (17.Vỏ hạt; 18-20.
Cấu tạo và phát triển của nỗn
Hình . Cấu tạo nỗn của thơng
A. Hình cắt dọc; B. Phần trên của nỗn
• <sub> Phần chính của nỗn là phơi tâm, bên ngồi được bao bởi lớp </sub>
vỏ noãn. Vỏ noãn gồm nhiều lớp tế bào bọc lấy phơi tâm, bảo
vệ. Ở phía đỉnh, vỏ nỗn khơng khép kín, để hở 1 khe hẹp gọi là
lỗ nỗn. Dưới lỗ nỗn là buồng phấn. Phơi tâm có chức năng
ni dưỡng đảm bảo cho sự phát triển của bào tử và phơi sau
này.
• <sub> Phôi tâm là 1 khối tế bào sống thuộc mơ mềm. Gần lỗ nỗn có </sub>
1 tế bào sinh bào tử.
• <sub> Tế bào mẹ bào tử nằm ở gần lỗ noãn phân chia nguyên nhiễm </sub>
cho ra 4 tế bào đơn bội nhưng chỉ có 1 tế bào (bào tử) phát
triển, 3 tế bao còn lại sẽ bị chết đi. Bào tử phân chia nhiều lần
tạo ra khối nội nhũ đa bào, đơn bội. Ở trên nội nhũ hình thành
2 túi nỗn cầu, mỗi túi chúa 1 nỗn cầu.
• <sub>Ở thơng phụ thhuoocj hoàn toàn vào thể bào tử, xen kẽ thế hệ </sub>
Sự thụ phấn và thụ tinh
• Sự thụ phấn của thơngthực hiện nhờ gió. Hình thành
nhiều hạt phấn. Khoảng tháng 5, túi phấn chín, hạt phấn
được phóng thích thành những đám bụi màu vàng bay
theo gió, rơi xuống các cây thơng khác trong rừng. Khi
hạt phấn rơi vào nỗn thì tiếp tụ nảy mầm. Lúc này tế bào
phát sinhphaan chia cho 2 tế bào: tế bào ống ( sau là ống
• Một hạt phấn tạo thành 2 tinh tử song chỉ có 1 tinh tử được thụ tinh.
Tinh tử được ống phấn đưa tới túi noãn cầu và thụ tinh thành hợp tủ
phát triển thành phơi. Sau đó nỗn sẽ biến thành hạt, bên trong chứa
phơi.
Thể bào tử đơn tính cùng gốc, nón đực mang các "nhị" có hai túi phấn mang các bào tử bé.
Hạt phấn là thể giao tử đực; nón cái mang các lá nỗn trần có hai nỗn với các bào tử lớn.
Nội nhũ tương ứng với nguyên tản cái. Thụ tinh đơn qua ống phấn, xảy ra trên cây ở trong
khơng khí. Tiền phôi tế bào và phát triển liên tục. Phôi gồm có rễ mầm, thân mầm, chồi
mầm và nhiều lá mầm (18 lá mầm).
<b>* Ý nghĩa sinh học của hạt</b>
• <sub> Khả năng sinh sản bằng hạt có một ưu thế đặc biệt: những giai đoạn </sub>
đầu của sự phát triển cơ thể mới được diễn ra trên cây mẹ, đảm bảo tốt
hơn cho sự phát triển tiếp tục sau này. Đời sống độc lập của cơ thể được
bắt đầu không phải ngay từ một tế bào, từ hợp tử hay bào tử mà từ
phơi, trong đó các cơ quan chính của cơ thể mới đã được hình thành và
thậm chí được phân hóa thành một số mơ.
• <sub> Hạt cung cấp chất dinh dưỡng ban đầu cho cây mầm, cây mầm ít </sub>
phụ thuộc vào mơi trường.
• <sub> Hạt có giai đoạn nghỉ và giai đoạn này kéo dài nếu gặp điều kiện bất </sub>
lợi, khi gặp điều kiện thuận lợi hạt sẽ nảy mầm. Phôi nằm trong hạt sẽ
được bảo vệ tốt hơn so với phơi của Dương xỉ và Rêu (phơi khơng có giai
đoạn nghỉ, hoặc nảy mầm hoặc chết). Sự sinh sản bằng hạt làm tăng sức
sống cho thế hệ con cháu.
• <sub> Ở thơng, hạt có cánh thích nghi với hình thức phát tán, mở rộng khu </sub>
<b>BẢN ĐỒ TƯ DUY</b>
<b>HẠT TRẦN- CÂY THÔNG</b>