bai 9 bien phap cai tao dat xam bac mau dat xoimon manh tro soi da

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<i><b>Bài 9,10: Biện pháp cảI tạo và sử dụng đất xám bạc màu, đất xói</b></i>
mịn mạnh trơ sỏi đá, ĐấT MặN, ĐấT PHèN

I. Mơc tiªu: Sau bài này, GV cần phải làm cho HS:

- Biết đợc sự hình thành, tính chất của đất xám bạc màu, đất mặn,
đất phèn biện pháp cải tạo và hớng sử dụng.

- Biết đợc nguyên nhân gây xói mịn, tính chất của đất xói mịn
mạnh, biện pháp cải tạo và hớng sử dụng.

- Rèn luyện kĩ năng so sánh, phân tích tổng hợp và có ý thức bảo
vệ tài nguyên, môi trờng đất.

II. Ph ơng tiện dạy học :

- Hình 9.1 9.5 , 10.1-10.3 sgk.
- PhiÕu häc tËp:

<b>BiƯn ph¸p</b> <b>T¸c dơng</b>

III. Tiến trình tổ chức bài học:
1. ổn định lớp:

2. Bµi cị: Thu bµi thùc hµnh
3. Bµi míi:

<b>Hoạt động của GV</b> <b>Hoạt động của HS</b> <b>Nội dung</b>

GV: Năng suất cây trồng phụ
thuộc nhiều yếu tố, trong đó

đất là một trong những yếu tố
tác động mạnh đến năng
suất.Làm thế nào để cải thiện
vấn đề này ta tìm hiểu bài
mới.

GV: Vì sao ở Việt Nam diện
tích đất xấu nhiều hơn đất
tốt? Đất xám bạc màu có
nhiều ở đâu?

Nguyên nhõn hỡnh thnh t
xỏm bc mu?

GV: Đất xám bạc màu phân
bố ở vùng nào của nớc ta?
GV: Đất xám bạc màu có tính
chất gì?

HS: Vỡ t VN c
hình thành trong đk
nhiệt đới nóng ẩm

ë các vùng trung du
Bắc Bộ, Đông Nam
Bộ và Tây Nguyên.
HS: Nghiên cứu
SGK và trả lời.

<b>I. Ci to v s dng t </b>
<b>xỏm bc mu:</b>

1. Nguyên nhân hình
<i><b>thành:</b></i>

- c hỡnh thnh địa
hình dốc thoải nên q trình
rửa trơi các hạt sét, keo và
các chất dinh dỡng diễn ra
mạnh mẽ.

- Đợc trồng lúa lâu đời với
tập quán canh tác lạc hậu
nên đất bị thoái hoá nghiêm
trọng.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

GV: Làm thế nào để cải tạo
loại đất này?Phát phiếu học
tập cho HS và yêu cầu HS
hoàn thành phiếu học tập.

_{ChØnh lÝ, hoµn chØnh néi}

dung cđa phiÕu häc tËp.

HS: Nghiên cứu
sgk, thảo luận và
điền vào phiếu học
tËp.

 _{nhËn xÐt, bỉ}

sung.

- Có tầng đất mặt mỏng.
Lớp đất mặt có thành phần
cơ giới nhẹ: tỉ lệ cát lớn, lợng
sét, keo ít.

- §Êt thờng bị khô hạn.
- Đất chua hoặc rất chua,
nghÌo chÊt dinh dìng,
nghÌo mïn.

- Số lợng VSV trong đất rất
ít. Hoạt động của VSV đất
yu.

3. Biện pháp cải tạo và
<i><b>hớng sư dơng:</b></i>

a) BiƯn ph¸p cải tạo:

<b>Biện pháp</b> <b>Tác dụng</b>

Xõy dng b vựng, b tha và hệ
thống mơng máng, bảo đảm tới
tiêu hợp lí.

Làm tăng độ ẩm cho đất.
Cày sâu dần kết hợp bón tng

phân phân hữu cơ và phân hoá
học hợp lÝ.

Cung cấp chất dinh dỡng làm
tăng dộ phì nhiêu của đất, làm
tăng độ dày tầng đất mặt.
Bón vơi cải tạo đất. Làm giảm độ chua của đất.
Luân canh cây trồng. Tăng dộ phì nhiêu của đất.
GV: Loại cây trồng phù hợp

với đất xám bạc màu? VD?

GV: Xói mịn đất là gì?
Nguyên nhân ?

GV: Từ các nguyên nhân
trên, em hãy cho biết: xói
mịn đất thờng xảy ra ở đâu
(vùng nào)? Đất nông nghiệp
và đất lâm nghiệp, đất nào
chịu tác động của q trình
xói mịn đất mạnh hơn? Tại
sao?

GV: đất xói mịn mạnh tr si
ỏ cú tớnh cht gỡ?

HS: Cây trông
cạn. VD

HS: XMĐ là quá
trình phá huỷ lớp
đất mặt và tầng
đất dới do tác
động của nớc ma,
nớc ti, tuyt tan
hoc giú.

HS: Thảo luận và
trả lêi?

b) Sử dụng đất xám bạc
màu:

Thích hợp với nhiều loại cay
trồng cạn. VD: Mía, mì, đậu…
<b>II. Cải tạo và sử dụng đất </b>
<b>xói mịn mạnh trơ sỏi đá:</b>
1. Ngun nhân gây xói
<i><b>mịn:</b></i>

Ngun nhân chính gây
xói mịn đất là lợng ma lớn và
địa hình dốc:

+ Nớc ma vào đất phá vỡ
kết cấu đất.

+ Địa hình ảnh hởng đến
xói mịn, rửa trơi đất thơng
qua độ dốc và chiều dốc.
2. Tính chất của đất xói
<i><b>mịn mạnh trơ sỏi đá:</b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

GV: Ph¸t phiÕu häc tËp cho
HS và yêu cầu HS hoàn
thành phiếu học tËp.

_{ChØnh lÝ, hoµn chØnh néi}

dung cđa phiÕu häc tập.

HS: Nghiên cứu
sgk, thảo luận và
điền vào phiếu
häc tËp.

 _{nhËn xÐt, bỉ}

sung.

hoµn chØnh, cã trêng hợp mất
hẳn tầng mùn.

- Sột và limon bị cuốn trôi
đi, trông đất cát, sỏi chim u
th.

- Đất chua hoặc rÊt chua,
nghÌo mïn vµ chÊt dinh
d-ìng.

- Số lợng VSV trong đất ít.
Hoạt động của VSV đất yếu.
3. Cải tạo và s dng t
<i><b>xúi mũn mnh:</b></i>

<b>Biện pháp</b> <b>Tác dụng</b>

Làm ruộng bËc thang; ThỊm c©y

ăn quả. Hạn chế sự xói mòn đất và bảovệ đất.
Canh tác theo đờng đồng mức. Hạn chế sự xói mịn đất và bảo

vệ đất.
Bón phân hữu cơ kết hợp với

phân khoáng (N, P,K). Cung cấp chất dinh dỡng làm tăng dộ phì nhiêu của đất.
Bón vơi cải tạo đất. Làm giảm độ chua của đất.
Luân canh và xen canh gối vụ

cây trồng. Tăng dộ phì nhiêu của đất.
Trồng cây thành băng (dải). Hạn chế sự xói mịn đất và bảo

vệ đất.

Canh tác nơng, lâm kết hợp. Hạn chế sự xói mịn đất, tăng

dộ phì nhiêu của đất.

Trồng cây bảo vệ đất. Hạn chế sự xói mịn đất.
GV: Đất mặn là loại

đất ntn?

GV: Đất mặn đợc hình
thành do nguyên nhân
nào?

GV: Đất mặn đợc hình
thành ở vùng nào?
GV: Đặc điểm, tính
chất của đất mặn?

HS: Là loại đất có
nhều Na+_{hấp phụ}

trên bề mặt keo đất
và trong dung dịch
đất.

HS: Đợc hình thành ở
vùng đồng bằng ven
bin.

Xem hình 10.1 sgk,
thảo luận và trả lời

<b>III. Cải tạo và sử </b>
<b>dụng đất mặn:</b>
<i><b>1. Ngun nhân </b></i>
<i><b>hình thành:</b></i>

- Do níc biĨn trµn
vµo.

- Do ảnh hởng của
nớc ngầm. Về mùa
khơ, muối hồ tan
theo các mao quản
dẫn lên làm đất
nhiễm mặn.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

GV: Kể tên các biện
pháp cải tạo đất mặn?
GV: Mục đích của biện
pháp thuỷ lợi là gì?
GV: Qua PT trao đổi
cation, em hãy cho
biết bón vơi vào đất có
tác dụng gì?

GV: Theo em bổ sung
chất hữu cơ cho đất có
thể thực hiện bằng
cách nào?

GV: Trong các biện

pháp trên, biện pháp
nào là quan trọng
nhÊt? V× sao?

GV: Hớng sử dụng đất
mặn?

GV: Ngun nhân hình
thành đất phèn?Thờng
có ở đâu?

GV: Đặc điểm, tính
chất của đất phèn?

GV: Kể tên các biện
pháp cải tạo đất
phèn? Tác dụng của
từng biện pháp trên?

HS: Th¶o luËn, quan
sát hình và trả lời

Quan sỏt phng trỡnh
trao i cation.

(!) Khử mặn.

(!) Bón phân hữ cơ.

HS: Bún vụi vỡ có thể

loại trừ đợc Na+_ra

khỏi keo đất v dung
dch t.

HS: trả lời

HS: nghiên cứu sgk
trả lời

HS: thảo luận, trả lời

tan dới dạng NaCl,
Na2SO4

- Đất có phản ứng
trung tính hoặc h¬i
kiỊm.

- Hoạt động của
VSV đất yếu.

3. Biện pháp cải
<i><b>tạo và hớng sử </b></i>
<i><b>dụng đất mặn:</b></i>
a) Biện pháp cải
tạo:

- Biện pháp thuỷ lợi:
đắp đê ngăn nớc

biển, xây dựng hệ
thống mơng máng tới
tiêu hợp lí.

- Biện pháp bón vơi.
- Sau khi bón vơi một
thời gian tiến hành
tháo nớc rửa mặn.
- Sau khi rửa mặn,
cần bón bổ sung chất
hữu cơ để nâng cao
độ phì nhiêu cho đất.
- Trồng cây chịu
mặn.

b) Sử dụng đất
mặn:

- Đất mặn sau khi
đợc cải tạo có thể sử
dụng để trồng lúa
(lúa đặc sản), cói.
- Nuôi trồng thuỷ
sản.

- Vùng đất mặn
ngoài đê: trồng rừng
để giữ đất và bảo vệ
môi trờng.

<b>IV. Cải tạo và sử </b>
<b>dụng đất phèn:</b>
1. Nguyên nhân
<i><b>hình thành:</b></i>

<i><b>(sgk)</b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

(?) Làm sao để trồng

lúa ở đất phèn? (!) sử dụng phối hợp các biện pháp: cày
nông,sục bùn, giữ
n-ớc liên tục, thay nn-ớc
thờng xuyên.

- Đất rất chua, có
nhiều chất độc hại
đối với cây.

- Độ phì nhiêu
thấp.

-Hot động của
VSV đất yếu.

3. Biện pháp cải
<i><b>tạo và hớng sử </b></i>
<i><b>dụng đất phèn:</b></i>
a) Cải tạo đất
phèn:

- Biện pháp thuỷ
lợi: xây dng hệ thống
tới tiêu nớc để thau
chua rửa mặn, xổ
phèn (rửa phèn) và
hạ thấp mạch nớc
ngầm.

- Bón vơi khử
chua và làm giảm
độc hại của nhôm tự
do.

- Bín phân hữu cơ,
đạm, lânvà phân vi
l-ợng để nâng cao độ
phì nhiêu của đất.
- Cày sâu, phơi ải.
- Lên luống (liếp)
b) Sử dụng đất
phèn:

- Trång lóa, khoai
mì, døa

4. Cñng cè:

HS trả lời các câu hỏi sgk sau bµi häc.

CH: + Tính chất của đất xám bạc màu. Biện pháp cải tạo và hớng
sử dụng đất xám bạc màu?

+ Tính chất của đất xói mạnh trơ sỏi đá. Biện pháp cải tạo và
hớng sử dụng đất xói mịn mnh tr si ỏ?

5. Dặn dò:

</div>

<!--links-->