Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (2.48 MB, 28 trang )
<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1></div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>
<sub>Tên khai sinh Trần Hữu Tri</sub><sub>Tên khai sinh Trần Hữu Tri</sub>
<sub>Q: làng Đại Hồng, phủ Lí Nhân ( nay là xã Hịa Hậu, </sub><sub>Q: làng Đại Hồng, phủ Lí Nhân ( nay là xã Hịa Hậu, </sub>
huyện Lí Nhân), tỉnh Hà Nam.
huyện Lí Nhân), tỉnh Hà Nam.
<sub>Là nhà văn hiện thực xuất sắc với những tác phẩm viết về </sub><sub>Là nhà văn hiện thực xuất sắc với những tác phẩm viết về </sub>
người nơng dân nghèo đói bị vùi dập và những trí thức
người nơng dân nghèo đói bị vùi dập và những trí thức
nghèo sống mòn mỏi, bế tắc trong xã hội cũ.
nghèo sống mòn mỏi, bế tắc trong xã hội cũ.
<sub>Sau Cách Mạng, ông chân thành, tận tụy sáng tác phục vụ </sub><sub>Sau Cách Mạng, ông chân thành, tận tụy sáng tác phục vụ </sub>
kháng chiến
kháng chiến
<sub>Ơng hy sinh trên đường cơng tác ở vùng sau lưng địch.</sub><sub>Ông hy sinh trên đường công tác ở vùng sau lưng địch.</sub>
<sub>Được Nhà nước truy tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn </sub><sub>Được Nhà nước truy tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn </sub>
<sub>Truyện ngắn: Chí Phèo ( 1941), Trăng sáng </sub><sub>Truyện ngắn: Chí Phèo ( 1941), Trăng sáng </sub>
( 1942), Đời thừa ( 1943), Lão Hạc (1943), Một
( 1942), Đời thừa ( 1943), Lão Hạc (1943), Một
đám cưới ( 1944)…
đám cưới ( 1944)…
<sub>Truyện dài: Sống mòn ( 1944), truyện ngắn Đơi </sub><sub>Truyện dài: Sống mịn ( 1944), truyện ngắn Đơi </sub>
mắt ( 1948)
mắt ( 1948)
<sub>Tập Nhật kí Ở rừng ( 1948)</sub><sub>Tập Nhật kí Ở rừng ( 1948)</sub>
<sub>Bút kí Chuyện biên giới ( 1951)</sub><sub>Bút kí Chuyện biên giới ( 1951)</sub>
<sub>Lão Hạc là một trong những truyện ngắn xuất sắc </sub><sub>Lão Hạc là một trong những truyện ngắn xuất sắc </sub>
nhất viết về người nông dân của Nam Cao, đăng
nhất viết về người nông dân của Nam Cao, đăng
báo lần đầu năm 1943)
Đọc tác phẩm
Đọc tác phẩm
có vai trị quan trọng để cảm nhận được những đặc
có vai trị quan trọng để cảm nhận được những đặc
sắc của truyện ngắn này
sắc của truyện ngắn này
Tâm trạng, tình cảm của các nhân vật trong truyện
Tâm trạng, tình cảm của các nhân vật trong truyện
được biểu hiện qua ngôn ngữ đối thoại và độc thoại.
được biểu hiện qua ngôn ngữ đối thoại và độc thoại.
Lời của lão Hạc khi chua chát, xót xa,lúc chậm
Lời của lão Hạc khi chua chát, xót xa,lúc chậm
chãi,nằn nì
chãi,nằn nì
Lời vợ ơng giáo khi nói về lão Hạc thì lạnh lùng, dứt
Lời vợ ơng giáo khi nói về lão Hạc thì lạnh lùng, dứt
khoát.
khoát.
Lời của Binh Tư lại đầy vẻ nghi ngờ, mỉa mai.
Lời của Binh Tư lại đầy vẻ nghi ngờ, mỉa mai.
Lời của ơng giáo( người kể chuyện) khi thì từ tốn, lúc
Lời của ông giáo( người kể chuyện) khi thì từ tốn, lúc
lại cất lên xót xa, thương cảm với những đoạn độc
lại cất lên xót xa, thương cảm với những đoạn độc
thoại nội tâm
thoại nội tâm
*
* Giọng điệu đọc sẽ là một thước đo chân thực mức Giọng điệu đọc sẽ là một thước đo chân thực mức
độ thâm nhập tác phẩm.
<sub>Tình cảnh lão Hạc: Nhà nghèo, vợ đã mất, chỉ cịn </sub><sub>Tình cảnh lão Hạc: Nhà nghèo, vợ đã mất, chỉ còn </sub>
đứa con trai. Anh ta phẫn chí vì khơng có tiền cưới,
đứa con trai. Anh ta phẫn chí vì khơng có tiền cưới,
bỏ đi làm phu đồn điền cao su biền biệt, một năm
bỏ đi làm phu đồn điền cao su biền biệt, một năm
rồi chẳng có tin tức gì.
rồi chẳng có tin tức gì.
<sub>Tình cảm của lão Hạc với con chó vàng: con chó </sub><sub>Tình cảm của lão Hạc với con chó vàng: con chó </sub>
như người bạn để làm khuây, như kỉ vật của đứa
như người bạn để làm khuây, như kỉ vật của đứa
con trai.
con trai.
<sub>Sự túng quẫn ngày càng đe dọa lão Hạc: sau trận </sub><sub>Sự túng quẫn ngày càng đe dọa lão Hạc: sau trận </sub>
ốm nặng kéo dài, lão yếu người ghê lắm, đồng tiền
ốm nặng kéo dài, lão yếu người ghê lắm, đồng tiền
bấy lâu nay dành dụm cạn kiệt, lão khơng có việc.
bấy lâu nay dành dụm cạn kiệt, lão khơng có việc.
<sub>Lão Hạc ngậm ngùi bán “ cậu vàng” rồi chọn cho </sub><sub>Lão Hạc ngậm ngùi bán “ cậu vàng” rồi chọn cho </sub>
mình một cái chết thật đau đớn, ngậm ngùi.
<sub>Qua nhiều lần lão Hạc nói đi nói lại ý định bán cậu </sub><sub>Qua nhiều lần lão Hạc nói đi nói lại ý định bán cậu </sub>
Vàng, có thế thấy lão đã suy tính, đắn đo nhiều
Vàng, có thế thấy lão đã suy tính, đắn đo nhiều
lắm. Lão coi việc này rất hệ trọng bởi “ cậu Vàng”
lắm. Lão coi việc này rất hệ trọng bởi “ cậu Vàng”
là người bạn thân thiết, là kỉ vật mà con trai lão rất
là người bạn thân thiết, là kỉ vật mà con trai lão rất
thương yêu.
thương yêu.
<sub>Sau khi bán “cậu Vàng”, lão Hạc cứ day dứt, ân </sub><sub>Sau khi bán “cậu Vàng”, lão Hạc cứ day dứt, ân </sub>
hận vì
hận vì <i>già bằng này tuổi đầu rồi mà còn đánh lừa già bằng này tuổi đầu rồi mà cịn đánh lừa </i>
<i>một con chó. </i>
<i>một con chó. </i>Cả đời, ông già nhân hậu này nào Cả đời, ông già nhân hậu này nào
đã lỡ lừa ai.
<sub>Lão cố làm ra vẻ vui vẻ. Nhưng trông lão cười như </sub><sub>Lão cố làm ra vẻ vui vẻ. Nhưng trông lão cười như </sub>
mếu và đôi mắt lão ầng ậng nước.
mếu và đôi mắt lão ầng ậng nước.
<sub>Mặt lão đột nhiên co rúm lại. Những nếp nhăn xô </sub><sub>Mặt lão đột nhiên co rúm lại. Những nếp nhăn xô </sub>
lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu lão
lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu lão
nghẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão
nghẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão
mếu như con nít. Lão hu hu khóc…
mếu như con nít. Lão hu hu khóc…
*
* <i><b>Các chi tiết về ngoại hình này thể hiện một cõi </b><b>Các chi tiết về ngoại hình này thể hiện một cõi </b></i>
<i><b>lịng đang vơ cùng đau đớn, đang xót xa ân </b></i>
<i><b>lịng đang vơ cùng đau đớn, đang xót xa ân </b></i>
<i><b>Đặc biệt, ta càng thấm thía lịng thương con sâu sắc của người cha nghèo khổ. </b></i>
<i><b>Từ ngày con trai phẫn chí bỏ đi phu đồn điền vì khơng có tiền cưới vợ, </b></i>
<i><b>có lẽ lão vừa mong mỏi đợi chờ vừa luôn mang tâm trạng ăn năn, </b></i>
<i><b>cảm giác “mắc tội” vì khơng lo liệu nổi cho con.</b></i>
<b>Tình cảnh đói khổ, túng quẫn đã đẩy lão Hạc </b>
<b>đến cái chết như một hành động tự giải thoát.</b>
<b> Qua đây, chúng ta thấy số phận cơ cực, đáng thương </b>
<b>của người nông dân nghèo</b>
•Thái độ của nhân vật “tơi” khi nghe lão Hạc kể chuyện
Những hành động, cách cư xử chứng tỏ
đồng cảm, xót xa yêu thương
<sub>Trong truyện này, chi tiết lão Hạc xin bả chó </sub><sub>Trong truyện này, chi tiết lão Hạc xin bả chó </sub>
của Binh Tư có một vị trí nghệ thuật quan trọng.
của Binh Tư có một vị trí nghệ thuật quan trọng.
<sub>Nó chứng tỏ ơng lão giàu lịng tự trọng ấy đã đi </sub><sub>Nó chứng tỏ ơng lão giàu lịng tự trọng ấy đã đi </sub>
đến quyết định cuối cùng.
đến quyết định cuối cùng.
<sub>Nó cịn có ý nghĩa </sub><sub>Nó cịn có ý nghĩa </sub><i><sub>đánh lừa</sub><sub>đánh lừa</sub><sub> - </sub><sub> - </sub></i><sub>chuyển ý nghĩ tốt </sub><sub>chuyển ý nghĩ tốt </sub>
đẹp của ông giáo và người đọc về lão Hạc sang
đẹp của ông giáo và người đọc về lão Hạc sang
một hướng trái ngược.
một hướng trái ngược. <i>Cuộc đời quả thật cứ mỗi Cuộc đời quả thật cứ mỗi </i>
<i>ngày một thêm đáng buồn</i>
<i>ngày một thêm đáng buồn - - </i>nó đẩy những con nó đẩy những con
người đáng kính như lão Hạc đến con đường
người đáng kính như lão Hạc đến con đường
cùng, bị tha hóa. Với câu nói của Binh Tư:
cùng, bị tha hóa. Với câu nói của Binh Tư:
<i> </i>
<i> - - Lão làm bộ đấy! Thật ra lão chỉ tẩm ngẩm Lão làm bộ đấy! Thật ra lão chỉ tẩm ngẩm </i>
<i>thế, nhưng cũng ra phết chứ chả vừa đâu…</i>
<i>thế, nhưng cũng ra phết chứ chả vừa đâu…</i>
tình huống truyện được đẩy lên đỉnh điểm.
<sub>Cái chết đau đớn của lão Hạc lại khiến ông giáo </sub><sub>Cái chết đau đớn của lão Hạc lại khiến ông giáo </sub>
giật mình mà ngẫm nghĩ về cuộc đời.
giật mình mà ngẫm nghĩ về cuộc đời. <i>Cuộc đời Cuộc đời </i>
<i>chưa hẳn đã đáng buồn bởi may mà ý nghĩa </i>
<i>chưa hẳn đã đáng buồn bởi may mà ý nghĩa </i>
<i>trước đó của mình đã khơng đúng, bởi cịn đó </i>
<i>trước đó của mình đã khơng đúng, bởi cịn đó </i>
<i>những người cao quý như lão Hạc</i>
<i>những người cao quý như lão Hạc</i>..
<b><sub>Nhưng cuộc đời lại đáng buồn theo nghĩa:</sub><sub>Nhưng cuộc đời lại đáng buồn theo nghĩa:</sub></b>
Con người có nhân cách cao đẹp như lão Hạc
Con người có nhân cách cao đẹp như lão Hạc
mà không được sống. Sao ông lão đáng
mà không được sống. Sao ông lão đáng
thương, đáng kính như vật mà phải chịu cái chết
thương, đáng kính như vật mà phải chịu cái chết
vật vã, dữ dội đến thế này!
Ông lão nhân hậu, trung thực này chưa đánh lừa Ông lão nhân hậu, trung thực này chưa đánh lừa
một ai. Lần đầu tiên trong đời lão phải lừa lại là
một ai. Lần đầu tiên trong đời lão phải lừa lại là
lừa “cậu Vàng”- người bạn thân thiết của mình.
lừa “cậu Vàng”- người bạn thân thiết của mình.
Lão đã lừa để “cậu Vàng” phải chết thì giờ đây
Lão đã lừa để “cậu Vàng” phải chết thì giờ đây
lão cũng phải chết theo kiểu một con chó bị lừa.
lão cũng phải chết theo kiểu một con chó bị lừa.
Dường như ở cách lựa chọn này có một ý muốn
tự trừng phạt ghê gớm.
Nó càng chứng tỏ đức tính trung thực,
lòng tự trọng đáng quý ở lão Hạc.
<i>Diễn biến câu chuyện được kể bằng nhân vật “tôi” ( ông giáo). Thử thay nhân </i>
<i>Diễn biến câu chuyện được kể bằng nhân vật “tôi” ( ông giáo). Thử thay nhân </i>
<i>vật kể chuyện này đi, dẫn chuyện từ một góc độ khác, chúng ta sẽ thấy hiệu </i>
<i>vật kể chuyện này đi, dẫn chuyện từ một góc độ khác, chúng ta sẽ thấy hiệu </i>
<i>quả nghệ thuật giảm hẳn.</i>
<i>quả nghệ thuật giảm hẳn.</i>
<sub>Nhờ cách kể này, câu chuyện trở nên gần gũi, chân thực. </sub><sub>Nhờ cách kể này, câu chuyện trở nên gần gũi, chân thực. </sub>
Tác giả như kéo người đọc cùng nhập cuộc, cùng sống,
Tác giả như kéo người đọc cùng nhập cuộc, cùng sống,
chứng kiến với các nhân vật. Vì thế, ở đây không hề gợn
chứng kiến với các nhân vật. Vì thế, ở đây khơng hề gợn
lên một chút nghi ngờ về sự tưởng tượng, sắp xếp mà
lên một chút nghi ngờ về sự tưởng tượng, sắp xếp mà
người đọc thấy đúng là câu chubyện thực của đời đã diễn
người đọc thấy đúng là câu chubyện thực của đời đã diễn
ra.
ra.
<sub>Khi tác giả nhập vai thành nhân vật “tôi” để kể ở ngôi thứ </sub><sub>Khi tác giả nhập vai thành nhân vật “tôi” để kể ở ngôi thứ </sub>
nhất, câu chuyện được dẫn dắt tự nhiên, linh hoạt. Cốt
nhất, câu chuyện được dẫn dắt tự nhiên, linh hoạt. Cốt
truyện có thể được linh hoạt dịch chuyển không gian, thời
truyện có thể được linh hoạt dịch chuyển khơng gian, thời
gian, có thể kết hợp tự nhiên giữa kể với tả, với hồi tưởng
gian, có thể kết hợp tự nhiên giữa kể với tả, với hồi tưởng
bộc lộ trữ tình.
bộc lộ trữ tình.
<sub>Chọn cách kể này, tác phẩm có nhiều giọng điệu. Tác </sub><sub>Chọn cách kể này, tác phẩm có nhiều giọng điệu. Tác </sub>
phẩm có thể vừa tự sự vừa trữ tình, đặc biệt có khi hịa lẫn
phẩm có thể vừa tự sự vừa trữ tình, đặc biệt có khi hịa lẫn
những triết lí sâu sắc. Vì thế, truyện ngắn
những triết lí sâu sắc. Vì thế, truyện ngắn <i>Lão Hạc Lão Hạc </i>cũng cũng
như nhiều tác phẩm khác của Nam Cao- kết hợp nhuần
như nhiều tác phẩm khác của Nam Cao- kết hợp nhuần
nhuyễn giữa hiện thực với trữ tình.
<b><sub>Đây là lời triết lí lẫn cảm xúc trữ tình xót xa của </sub><sub>Đây là lời triết lí lẫn cảm xúc trữ tình xót xa của </sub></b>
<b>Nam Cao.</b>
<b>Nam Cao.</b>
<b><sub>Với triết lí trữ tình này, Nam Cao khẳng định một </sub><sub>Với triết lí trữ tình này, Nam Cao khẳng định một </sub></b>
<b>thái độ sống, một cách ứng xử mang tinh thần nhân </b>
<b>thái độ sống, một cách ứng xử mang tinh thần nhân </b>
<b>đạo: cần phải biết quan sát, suy nghĩ đầy đủ về </b>
<b>đạo: cần phải biết quan sát, suy nghĩ đầy đủ về </b>
<b>những con người hàng sống quanh mình, cần phải </b>
<b>những con người hàng sống quanh mình, cần phải </b>
<b>nhìn nhận họ bằng lịng đồng cảm, bằng đơi mắt </b>
<b>nhìn nhận họ bằng lịng đồng cảm, bằng đơi mắt </b>
<b>của tình thương. Vấn đề </b>
<b>của tình thương. Vấn đề “đơi mắt”“đơi mắt” này đã trở thành này đã trở thành </b>
<b>một chủ đề sâu sắc, nhất quán ở sáng tác của Nam </b>
<b>một chủ đề sâu sắc, nhất quán ở sáng tác của Nam </b>
<b>Cao. Ông cho rằng con người chỉ xứng đáng với </b>
<b>Cao. Ông cho rằng con người chỉ xứng đáng với </b>
<b>danh nghĩa con người khi biết đồng cảm với mọi </b>
<b>danh nghĩa con người khi biết đồng cảm với mọi </b>
<b>người xung quanh, khi biết nhìn ra và trân trọng, </b>
<b>người xung quanh, khi biết nhìn ra và trân trọng, </b>
<b>nâng niu những điều đáng thương, đáng quý ở họ.</b>
<b>nâng niu những điều đáng thương, đáng quý ở họ.</b>
<b><sub>Nam Cao đã nêu lên một phương pháp đúng đắn, </sub><sub>Nam Cao đã nêu lên một phương pháp đúng đắn, </sub></b>
<b>sâu sắc khi đánh giá con người: Ta cần biết tự đặt </b>
<b>sâu sắc khi đánh giá con người: Ta cần biết tự đặt </b>
<b>mình vào cảnh ngộ cụ thể của họ thì mới có thể </b>
<b>mình vào cảnh ngộ cụ thể của họ thì mới có thể </b>
<b>hiểu đúng, cảm thơng đúng.</b>
Qua đoạn trích <i>Tức nước vỡ bờ </i>và truyện ngắn <i>Lão Hạc</i>