TONG KET CHUONG TRINH SINH thcs

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (106.69 KB, 8 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Tổng kết chơng trình toàn cấp
I. Đa dạng sinh học

1. Các nhóm sinh vật

Bảng: Đặc điểm chung và vai trò của các nhóm sinh vật
Các nhóm

sinh vật Đặc điểm chung Vai trò

Virút - Kích thớc rất nhỏ (12-50/triÖu mm)
- Cha cã cấu tạo tế bào, cha phải là
dạng cơ thể điển hình, kí sinh bắt buộc

Khi kí sinh thêng g©y
bƯnh

Vi khn - KÝch thíc nhá bé (1-vài phần nghìn
mm)

- Có cấu trúc tế bào nhng cha có nhân
hoàn chỉnh

- Sống hoại sinh hoặc kí sinh trừ một số
ít tự dìng

- trong thiên nhiên và đời
sống con ngời: phân hủy
chất hữu cơ, đợc ứng
dụng trong công nghip,
nụng nghip.

- Gây bệnh cho các sinh
vật khác và gây « nhiÔm
m«i trêng.

Nấm - Cơ thể gồm những sợi không màu,
một số ít đơn bào(nấm men), có cơ
quan sinh sản là mũ nấm, sinh sản chủ
yếu bằng bào tử

- Sèng dÞ dìng(kÝ sinh hoặc hoại sinh)

- Phân hủy chất hữu cơ
thành chất vô cơ, dùng
làm thuốc, thức ăn hay
chÕ biÕn thùc phÈm

- Gây bệnh hay độc hại
cho các sinh vật khác
Thực vật - Cơ thể gồm c quan sinh dng(thõn,

lá, rễ) và c¬ quan sinh sản(hoa, quả,
hạt)

- Sống tự dỡng

- Phn ln khơng có khả năng di động
- Phản ứng chậm với cỏc kớch thớch t
bờn ngoi.

- Cân bằng khí ôxi và khí
các bo níc, điều hµo khÝ
hËu

- Cung cÊp nguån chÊt
dinh dìng, khí thở, chỗ
ở và bảo vẹ môi trờng
sống cho các sinh vËt
kh¸c.

Động vật - Cơ thể gồm nhiều hệ cơ quan và cơ
quan: Vận động, thần kinh, hụ hp, tiờu
húa

- Sống tự dỡng

- Có khả năng di chuyển

- Phản ứng nhanh với các kích thích từ
bên ngoµi.

- cung cấp nguồn dinh
d-ỡng, nguyên liệu, và đợc
dùng vào việc nghiên cứu
và hỗ trợ con ngời

- G©y bƯnh hay trun
bƯnh cho ngời.

2. Các nhóm thực vật

Bảng: Đặc điểm của các nhóm thực vật
Các nhóm TV Đặc điểm

To - L thc vật bậc thấp, gồm cơ thể đơn bào và đa bào, tế bào có
diệp lục, cha có rễ thân lá thật sự.

- Sinh sản sinh dỡng và sinh sản hữu tính, hầu hết sống ở nớc.
Rêu - Là thực vật bậc cao, có thân, lá cấu tạo đơn giản, cha có rễ

chÝnh thøc cha cã hoa,

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

phát triển c ni m t.

Quyết - Điển hình là dơng xỉ,có rễ thân lá thật và có mạch dẫn
- Sinh sản bằng bào tử

Hạt trần - Điển hình là cây thông, có cấu tạo phức tạp: thân gỗ có mạch
dẫn.

- Sinh sản bằng hạt nằm lộ trên các lá noÃn hở, cha có hoa và
quả

Hạt kín - Cơ quan sinh dỡng đa dạng, rễ thân lá coa mạch dẫn phát
triển

- Có nhiều dạng hoa quả (quả chứa hạt)
3. Phân lọai cây hạt kín.

Bảng: Đặc điểm của cây một lá mầm và hai lá mầm

Đặc điểm Cây một lá mầm Cây hai lá mầm

Số lá mầm Một Hai

Kiểu rễ Rễ chùm Rễ cọc
Kiểu gân lá Hình cung hoặc song song hình mạng
Số cánh hoa 6 hoặc 3 cánh 5 hoặc 4 c¸nh

kiểu thân Thân cỏ Thân gỗ, thân cỏ, thân leo…
4. Các nhóm động vật

Bảng: Đặc điểm của các ngành động vt

Ngành Đặc điểm

Động vật nguyên sinh

- L th n bo, phần lớn dị dỡng, di chuyể bằng
chân giả, lông hay roi bơi

- Sinh sản vơ tính theo kiểu phân đơi
- Sống tự do hoặc kí sinh

Ruột khoang Đối xứng tỏa trịn, ruột dạng túi, cấu tạo thành cơthể có hai lớp tế bào,có tế bào gai tự vệ và tấn cơng,
có nhiều dạng sống ở biển nhiệt đới

Giun dẹp Cơ thể dẹp đối xứng hai bên và phân biệt đầu đi l-ng bụng, ruột phân nhiều nhánh, cha có ruột sau và
hậu mơn. Sống tự do hoặc kí sinh.

Giun trßn

Cơ thể hình trụ thờng thn hai đầu, có khoang cơ
thể cha chính thức, cơ quan tiêu hóa dài từ miệng
đến hậu mơn. Phần lớn sống kí sinh, một số sơnngs
tự do.

Giun đốt Cơ thể phân đốt, có thể xoang, ống tiêu hóa phânhóa, bắt đầu có hệ tuần hoàn, di chuyển nhờ chi
bên, tơ hay thành cơ thể, hô hấp qua da hay mang.
Thân mềm

Thân mềm khơng phân đốt có vỏ đá vơi, có khoang
áo, hệ tiêu hóa phân hóa, cơ quan di chuyển thờng
đơn giản.

Chân khớp Có số lồi lớn. Các phần phụ phân đốt và khớp độngvới nhau, có bộ xơng ngồi bằng kitin.
Động vật có xơng sống

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

5. Các lớp động vật có xơng sống

Bảng: Đặc điểm của các lớp động vật có xơng sống

Líp Đặc điểm

Cỏ Sng hon ton nc, bi bng võy, hơ hấp bằng mang, cómột vịng tuần hồn, tim hai ngăn, thụ tinh ngồi, là động
vật biến nhiệt

Lìng c

Sống ở nớc và ở cạn, da trần ẩm ớt, di chuyể bằng 4 chi, hơ

hấp bằng phổi và da, có hai vịng tuần hồn, tim 3 ngăn, tâm
thất chứa máu pha, thụ tinh ngồi, sinh sản trong nớc, nịng
nọc phát triển qua bin thỏi, l ng vt bin nhit

Bò sát

Ch yu sống ở cạn, da có phủ vẩy sừng, có cổ dài, phổi có
nhiều vách ngăn, tim 3 ngăn trong tâm thất có vách hụt(trừ
cá sấu) máu ni cơ thể là máu pha, có cơ quan giao phối,
thụ tinh trong, trứng có màng dai hoặc vỏ đá vơi bao bọc, là
động vật biến nhiệt

Chim

Mình có lơng vú bao phủ, chi trớc biến thành cánh, phổi có
mạng ống khí có túi khí tham gia vào hơ hấp, tim 4 ngăn
hai vịng tuần hồn, máu đỏ tơi ni cơ thể, trứng lớn có vỏ
đá vôi đợc ấp và nở nhờ thân nhiệt chim bố và mẹ, là động
vật hằng nhiệt.

Thú Mình có lơng mao bao phủ, bộ răng phân hóa (nanh, cửa,hàm) tim 4 ngăn,bộ não phát triển, có hiẹn tợng thai sinh và
nuôi con bằng sữa, là động vật hằng nhiệt.

II. Tiến hóa của thực vật và động vật.
1. Phát sinh và phát triển của thực vật.

Hạt kín
Hạt trần

D¬ng xØ

Rªu

Tảo

Dơng xỉ cổ

Các thực vật ở cạn đầu tiên

Tảo nguyên thủy

Các cơ thể sống đầu tiên

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

Bảng: Trật tự tiến hóa của giới động vật

Các ngành động vật Trả lời Trật tự tiến hóa

a, Giun dÑp 1+d 1

b, Ruét khoang 2+b 2

c, Giun đốt 3+a 3

d, ĐVNS 4+e 4

e, Giun tròn 5+c 5

g, Chân khớp 6+i 6

h, ĐVCXS 7+g 7

i, Thân mềm 8+h 8

III. Sinh học cơ thể
1, Cây có hoa

Bảng: Chức năng của các cơ quan ở cây có hoa

Các cơ quan Chức năng

Rễ Hấp thụ nớc và các muối khoáng cho cây

Thõn Vận chuyển nớc và muối khoáng từ rễ lên lá và chất dinh
d-ỡng từ lá đến các cơ quan khác

Lá Thu nhận ánh sáng để chế tạo chất hữu cơ cho cây, trao đổi
khí với mơi trờng ngồi và thốt hơi nớc

Hoa Thùc hiƯn thơ phÊn thơ tinh kết hạt và tạo quả
Quả Bảo vệ hạt và góp phần phát tán hạt

Hạt Nẩy mầm thành cây con, duy trì phát triển nòi giống
2, Cơ thể ngời

Bảng: Chức năng của các cơ quan và hệ cơ quan ở cơ thể ngời
Cơ quan, hệ cơ

quan Chức năng

Vn ng Nõng và bảo vệ cơ thể, tạo cử động và di chuyển cho
cơ thể

Tuần hoàn Vận chuyển chất dinh dỡng, ôxi vào tế bào và chuyển sản
phẩm phân giải từ tế bào tới hệ bài tiết theo dịng máu
Hơ hấp Thực hiện trao đổi khí với mơi trờng bên ngồi

Tiêu hóa Phân giải chất hữu cơ phức tạp thành chất đơn giản cho cơ
thể hấp thụ đợc

Bài tiết Thải ra ngồi cơ thể các chất khơng cần thiết hay độc hại
cho cơ thể.

Da Cảm giác, bài tiết, điều hòa thân nhiệt và bảo vệ cơ thể
TK và giác quan Điều khiển điều hòa và phối hợp các hoạt động của các cơ

quan, đảm bảo cho cơ thể là một thể thống nhất tồn vẹn
Tuyến nội tiết Điều hịa các q trình sinh lí của cơ thể, đặc biệt là các
q trình trao đổi chất, chuyển hóa vật chất và năng lợng
trong cơ thể bằng con đờng th dch

Sinh sản Sinh con, duy trì phát triển nòi gièng
IV. Sinh häc tÕ bµo

1, cÊu tróc tÕ bµo

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

Các bộ phận Chức năng
Thành tế bào Bảo vệ tÕ bµo

Màng tế bào Trao đổi chất giữa trong và ngoài tế bào

Chất tế bào Thực hiện các hoạt động sống của tế bào
Ti thể Thực hiện sự chuyển hóa năng lợng của tế bào
Lục lạp Tổng hợp chất hữu c

Riboxom Tổng hợp Protein
Không bào Chứa dịch tế bào

Nhõn Cha vật chất di chuyền(ADN, NST) điều khiển mọi
hoaạt động sống của tế bào

2, Các hoạt động sống của tế bo

Bng: Cỏc hot ng sng ca t bo

Các quá trình Vai trò

Quang hợp Tổng hợp chất hữu cơ

Hô hấp Phân giải chất hữu cơ và giải phóng năng lợng
Tổng hợp Protein Tạo protein cung cấp cho tế bào

3, Phân bào

Bảng: Những điểm khác nhau cơ bản giữa nguyên phân và giẩm phân

Các kỳ Nguyên phân Giảm phân

Kỡ u NST kép co ngắn, đóng xoắn
và đính vào sợi thoi phân bào ở
tâm động

GP1 NST kép co ngắn đóng
xoắn, tiếp hợp và bắt chéo

GP2 NST kép co ngắn lại
Kì giữa Các NST kép co ngắn cực đại

và xếp thành một hàng ở mặt
phẳng xích đạo của thoi phân
bào

GP1 Tõng cặp NST kép xếp
thành 2 hàng

GP2 Các NST kép xếp thành 1
hµng

Kì sau Từng NSt kép chẻ dọc ở tâm
động thành 2 NSt đơn phân li
về hai cực của tế bào

GP1 NST kép tơng đồng phân li
độc lập về hai cực của tế bào
GP2 NST kép chẻ dọc ở tâm
động và phân li về hai cực của tế
bào

Kì cuối Cacs NST đơn nằm gọn trong
nhân với số lợng = 2n nh ở tế
bào mẹ

GP1 NST kép nằm gọn trong
nhân với số lợng =n tế bào mẹ
GP2 NST đơn nằm gọn trong
nhân với số lợng = n

V. Di truyền và biến dị

1, Cơ sở vật chất và cơ chế củ hiện tợng di truyền

Bảng: Các cơ chế của hiện tợng di truyền

Cơ sở vật chất Cơ chế Hiện tợng

Cp phõn t ADN ADN -> ARN -> Protein Tính đặc thù của Protein
Cấp tế bào NST Nhõn ụi -> phõn li -> t hp

Nguyên phân -> giảm phân ->
thụ tinh.

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

2, Các quy luật di truyền

Bảng: Các quy luật di truyền
Tên quy

luật Nội dung Giải thích ý nghĩa

mỗi giao tö chØ chứa
một nhân tố di truyền

Các nhân tè di
trun kh«ng hòa
trộn vào nhau
Phân li và tổ hợp
của cặp gen t¬ng
øng

xác định tính trội

Phân li độc

lập Phân li độc lập của cáccặp nhân tố di truyền
trong phát sinh giao tử

F2 cã tØ lÖ mỗi

kiểu hình bằng
tích tỉ lệ của các
cặp tính trạng hợp
thành nó

Tạo biến dị tổ hợp

Di truyền

liờn kết Các cặp tính trạng donhóm gen liên kết quy
định đợc di truyền cùng

nhau

To s di truyền
ổn định của cả
nhóm tính trạng có
lợi

Di trun

gới tính ở các loài giao phối tỉ lệđực : cái xấp xỉ 1: 1 Phân li và tổ hợpcủa cặp NST giới
tính

Điều khiển tỉ l
c : cỏi

3, Biến dị

Bảng: Các loại biến dị

Biến dị tổ hợp Đột biến Thờng biến

Khái niệm Sự tổ hợp lại các gen
của P tạo ra ở thế hệ
lai những kiểu hình
khác P

Nhng biến đổi về
cấu trúc, số lựơng
của ADN, và NST
khi biểu hiện
thành kiểu hình là
thể đột biến

Những biến đổi ở kiểu
hình của một kiểu gen
phát sinh trong quá trình
phát triển cá thể dới ảnh
hởng của môi trờng
Nguyên

nhân Phân li độc lập và tổhợp tự do của các
cặp gen trong giảm
phân và thụ tinh

Tác động của các
nhân tố ở môi
tr-ờng trong và ngoài
cơ thể vào ADN,
NST

ảnh hởng của điều kiện
môi trờng chứ không do
sự biến đổi trong kiểu
gen

TÝnh chÊt

và vai trò Xuất hiện với tỉ lệkhông nhỏ, di truyền
đợc, là nguyên liệu
cho chọn giống và
tiến hóa

Mang tính cá biệt,
ngẫu nhiên, có lợi
hoặc có hại, di
truyền đợc, là
nguồn nguyên liệu
cho chọn giống và
tiến hóa

Mang tính đồng loạt,
định hớng, có lợi, khơng
di truyền đợc, nhng đảm
bảo cho sự thích nghi
của cá thể

4, §ét biÕn.

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

ĐB gen ĐB cấu trúc NST ĐB số lợng NST
Khái niệm Những biến đổi trong

cấu trúc gen Những biến đổitrong cấu trúc NST Những biến đổi về số l-ợng của bộ nhim sc
th

Các dạng

t bin Mt, thêm, thay thếmột cặp nucleotit Mất, lặp, đảo đoạn Dị bội thể và đa bội thể
VI. Sinh vật và môi trờng

1, Mối quan hệ giữa các cấp độ tổ chức sống và môi trờng
Môi trờng Các nhân tố sinh thái

V« sinh H÷u sinh Con ngêi

Các cấp độ tổ chức sống Cá thể Quần thể Quần xã
Giải thích:

- Sự tác động qua lại giữa môi trờng và các cấp độ tổ chức sống đợc thể hiện qua
sự tơng tác giữa các nhân tố sinh thái với từng cấp độ tổ chức sống.

- Tập hợp các cá thể cùng loài tạo nên đăc trng của quần thể: mật độ, tỉ lệ giới
tính, thành phần nhóm tuổi…và chúng quan hệ với nhau đặc biệt về mặt sinh sản.
- Tập hợp các quần thể thuộc các loài khác nhau tại một không gian xác định tạo
nên quần xã, chúng có mối quan hệ, trong đó đặc biệt là mối quan hệ dinh dỡng
thông qua chuỗi và li thc n trong h sinh thỏi.

2, Hệ sinh thái

Bảng: Đặc điểm của quần thể, quần xÃ, hệ sinh thái.

Quần thể Quần xÃ Hệ sinh thái

Khỏi nim Bao gồm những cá
thể cùng loài, cùng
chung sống trong

một khu vực nhất
định, ở một thời
điểm nhất định, giao
phối tự do với nhau
tạo ra thế hệ mới.

Bao gồm những
quần thể thuộc các
loài khác nhau,
cùng sống tring
một không gian
xác định, có mối
quan hệ sinh thái
mật thiết với nhau.

Bao gồm quần xã và khu
vực sống (sinh cảnh) của
nó, trong đó các sinh vật
ln có sự tơng tác lẫn
nhau và với các nhân tố
không sống tạo thành
một hhệ thống hoàn
chỉnh và tơng đối ổn
định.

Đặc điểm Có đặc trng về mật
độ, tỉ lệ giới tính,
thành phần nhóm
tuổi…,các cá thể có
mối quan hệ sinh

thái hỗ trợ hoặc cạnh
tranh. Số lợng cá thể
có thể biến động có

Cã c¸c tÝnh chất
cơ bản về số lợng
và thành phần loài,
luôn có sự khống
chế tạo nên sù c©n
b»ng sinh häc về
số lợng cá thể, sự
thay thế kÕ tiÕp

Cã nhiÒu mèi quan hÖ,
nhng quan trọng là về
mặt dinh dỡng thông qua
chuỗi thức ăn và lới thức
ăn.

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

hoc khơng theo chu
kì, thờng đợc điều
chỉ ở mức cân bằng

</div>