lý 9 t41-42

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (151.28 KB, 9 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Tuần :

Tiết:

Tiết 41,42

CHỦ ĐỀ DÒNG ĐIỆN XOAY CHIỀU

I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức:

- Nêu được dấu hiệu chính để phân biệt dòng điện xoay chiều với dòng điện một chiều.
- Nêu được cấu tạo của máy phát điện xoay chiều có khung dây quay hoặc có nam châm
quay.

- Giải thích được nguyên tắc hoạt động của máy phát điện xoay chiều có khung dây quay
hoặc có nam châm quay.

2. Kĩ năng:

- Quan sát và mơ tả chính xác hiện tượng xảy ra, kỹ năng vận dụng kiến thức liên môn để
giải quyết vấn đề.

3. Thái độ:

- Cẩn thận, biết cách tiết kiệm điện năng

- Thấy được vai trị của vật lý học. u thích bộ mơn.
4. Định hướng phát triển năng lực:

* Năng lực chung:
- Năng lực tự học
- Năng lực giao tiếp

- Năng lực hợp tác
- Năng lực thực nghiệm
- Năng lực sáng tạo

* Năng lực chun biệt mơn vật lí:

- Năng lực liên quan đến sử dụng kiến thức vật lí: K3, K4
- Năng lực về phương pháp: P4, P8

- Năng lực trao đổi thơng tin: X4, X5, X6, X7, X8

II. MƠ TẢ CÁC MỨC ĐỘ NHẬN THỨC VÀ NĂNG LỰC ĐƯỢC HÌNH THÀNH
Nội dung/chủ

đề/chuẩn Nhận biết Thơng hiểu

Dịng điện xoay chiều - NL thực nghiệm, hợp tác,

sáng tạo, giao tiếp.
- K3,4; P8; X1,5,6,7,8
Cách tạo ra dòng điện

xoay chiều - NL thực nghiệm, hợp tác, sáng tạo, giao tiếp.
- K3,4; P4; X1,5,6,7,8
Tìm hiểu cấu tạo của

máy phát điện xoay
chiều

- Năng lực tự học, hợp tác,

giao tiếp.

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

Tìm hiểu nguyên tắc
hoạt động của máy
phát điện xoay chiều

- NL thực nghiệm, hợp tác,
giao tiếp.

- K3,4; X1,5,6,7,8
III. CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP

1. Nhận biết:
a) Câu hỏi:

Câu 1: [NB1] Dịng điện xoay chiều là gì?

Câu 2: [NB2] Nêu cấu tạo của máy phát điện xoay chiều có khung dây quay hoặc nam châm
quay?

b) Bài tập:

[BT1]: Trong cuộn dây dẫn kín xuất hiện dịng điện cảm ứng xoay chiều khi số đường sức
từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây:

A. Luôn không đổi B. Luôn luôn giảm

C. Luân phiên tăng giảm D. Luôn luôn tăng

[BT2]:Máy phát điện xoay chiều bắt buộc phải gồm các bộ phận chính nào để có thể tạo ra

dịng điện?

A. Nam châm vĩnh cữu và sợi dây dẫn nối hai cực nam châm
B. Nam châm điện và sợi dây dẫn nối nam châm với đèn
C. Cuộn dây dẫn và nam châm

D. Cuộn dây dẫn và lõi sắt
2. Thông hiểu:

a) Câu hỏi:

Câu 1: [TH1] Nếu liên tục đưa nam châm chuyển động đi ra, đi vào với cuộn dây thì hiện
tượng gì xảy ra? Tại sao?

Câu 2: [TH2] Dịng điện xoay chiều và dòng điện 1 chiều khác nhau như thế nào?

Câu 3: [TH3] Hai loại máy phát điện xoay chiều có cấu tạo khác nhau nhưng nguyên lý hoạt
động có khác khơng? (Ngun tắc hoạt động đều dựa trên hiện tượng cảm ứng điện từ)

b) Bài tập:

[BT3]:Khi nào thì dịng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín đổi chiều:
A. Nam châm đang chuyển động thì dừng lại

B. Cuộn dây dẫn đang quay thì dừng lại

C. Số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây đang tăng thì giảm hoặc ngược lại
D. Số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây liên tục tăng hoặc liên tục giảm.
[BT4]: Trong máy phát điện xoay chiều, rôto hoạt động như thế nào khi máy làm việc ?

A. Luôn đứng yên .

B. Chuyển động đi lại như con thoi.

C. Ln quay trịn quanh một trục theo một chiều
D. Luân phiên đổi chiều quay.

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

Câu 1: [VD1] Với nam châm và cuộn dây dẫn kín các nhóm hãy tìm cách tạo ra dịng điện
trong cuộn dây?

Câu 2: [VD2] Có những cách nào để tạo ra dòng điện xoay chiều?

Câu 3: [VD3] Giải thích nguyên tắc hoạt động của máy phát điện xoay chiều có khung dây
quay hoặc có nam châm quay?

Câu 4: [VD4] Vì sao các cuộn dây của máy phát điện xoay chiều lại được cuốn quanh lõi
sắt? (Để từ trường mạnh hơn)

b) Bài tập:

[BT5]: Trường hợp nào dưới đây thì trong cuộn dây dẫn kín xuất hiện dịng điện cảm ứng 
xoay chiều?

A. Cho nam châm chuyển động lại gần cuộn dây.

B. Cho cuộn dây quay trong từ trường của nam châm và cắt các đường sức từ.

C. Đặt thanh nam châm vào trong lòng cuộn dây rồi rồi cho cả hai đều quay quanh một
trục.

D. Đặt thanh nam châm hình trụ trước một cuộn dây, vng góc với tiết diện cuộn dây rồi
cho thanh nam châm quay quanh trục của nó.

[BT6]: Trường hợp nào dưới đây trong cuộn dây không xuất hiện dòng điện cảm ứng xoay 
chiều?

A. Cho nam châm quay trước một cuộn dây dẫn kín, các đường sức từ bị cuộn dây cắt
ngang.

B. Cho cuộn dây dẫn kín quay trong từ trường của nam châm và cắt các đường sức từ của
từ trường.

C. Liên tục cho một cực của nam châm lại gần rồi ra xa một đầu dây dẫn kín.

D. Đặt trục Bắc Nam của thanh nam châm trùng với trục của một ống dây rồi chon nam
châm quay quanh trục đó.

4. Vận dụng cao

Câu 1: [VDC1] Bộ phận góp điện trong động cơ điện một chiều và trong máy phát điện xoay
chiều với cuộn dây quay có nhiệm vụ gì khác nhau?

IV. THIẾT KẾ TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
Hoạt động 1. Khởi động/mở bài (10 phút)

1. Mục tiêu: Kiểm tra bài cũ và đưa hs vào tình huống có vấn đề, khơi dậy trí tị mị thích 
khám phá về dịng điện xoay chiều của học sinh.

2. Nhiệm vụ học tập của học sinh: Vận dụng kiến thức vật lí đã học trả lời câu hỏi của GV 
đưa ra.

3. Cách thức tiến hành hoạt động:

Nội dung Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh

1. Kiểm tra bài cũ
2. Khởi động

- GV đưa ra câu hỏi: Nêu điều kiện để xuất
hiện dòng điện cảm ứng?

- Cho hs quan sát một số mẫu vật như chiếc
rađiô nhỏ và một số dụng cụ khác, yêu cầu
HS trả lời câu hỏi:

+ Hãy đọc các kí hiệu ghi trên đài và các
dụng cụ điện? ( ghi chữ AC, DC)

- Trả lời câu hỏi.

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

+ Những kí hiệu này có ý nghĩa như thế
nào?

Hoạt động 2. Hình thành kiến thức mới (55 phút)
1. Mục tiêu:

- Nêu được sự phụ thuộc của chiều dòng điện cảm ứng vào sự biến đổi của số đường sức từ
qua tiết diện S của cuộn dây

- Phát biểu được đặc điểm của dòng điện xoay chiều là dịng điện cảm ứng có chiều ln

phiên thay đổi

- Bố trí được thí nghiệm tạo ra dịng điện xoay chiều trong cuộn dây dẫn kín theo 2 cách, cho
nam châm quay hoặc cho cuộn dây quay. Dùng đèn LED để phát hiện sự đổi chiều của dịng
điện

- Nêu được cấu tạo và giải thích được nguyên tắc hoạt động của máy phát điện xoay chiều.
2. Nhiệm vụ học tập của học sinh: Làm việc nhóm hoặc cá nhân để hoàn thành nhiệm vụ 
giáo viên đề ra, xây dựng kiến thức.

3. Cách thức tiến hành hoạt động:

Nội dung Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh

ND1: Dòng điện xoay chiều (15 phút)
Bước 1. Giao nhiệm vụ:

I. DÒNG ĐIỆN XOAY
CHIỂU

1. Chiều của dịng điện cảm 
ứng.

- Giáo viên phân nhóm
- Đưa dụng cụ TN cho mỗi
nhóm: 1 cuộn dây dẫn kín có 2
bóng đèn LED mắc song song
ngược chiều vào mạch; 1 thanh
nam châm.

- Yêu cầu học sinh quan sát
dụng cụ TN và trả lời các câu
hỏi:

1. Nêu đặc điểm đặc biệt của
đèn LED và cho biết vì sao lại
mắc 2 đèn LED song song
ngược chiều nhau?

2. Với nam châm và cuộn dây
dẫn kín các nhóm hãy tìm cách
tạo ra dịng điện trong cuộn
dây?

3. Làm thí nghiệm theo nhóm
và trả lời câu hỏi [TH1], rút ra
khái niệm dòng điện xoay
chiều vào phiếu trả lời.

- Học sinh phân nhóm.
- Các nhóm quan sát và
lắng nghe yêu cầu của
giáo viên.

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ
được giao:

a) Thí nghiệm

Giáo viên u cầu các nhóm

thực hiện và trả lời các câu hỏi. - Các nhóm nhận thiết bị, quan sát, thảo luận, tiến
hành thí nghiệm.

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

Bước 3. Báo cáo kết quả và 
thảo luận:

b) Kết quả TN

- Giáo viên thông báo hết thời
gian, và yêu cầu các nhóm báo
cáo

- Giáo viên yêu cầu các nhóm
nhận xét lẫn nhau, thảo luận.

- Các nhóm báo cáo.
- Các nhóm nhận xét, thảo
luận.

Bước 4. Đánh giá kết quả:

c) Kết luận

2. Dòng điện xoay chiều

- Giáo viên đánh giá, góp ý,
nhận xét quá trình làm việc các
nhóm.

- Đưa ra thống nhất chung.
+ Dịng điện cảm ứng trong 
cuộn dây dẫn kín đổi chiều khi 
số đường sức từ xuyên qua tiết 
diện S của cuộn dây đang tăng 
mà chuyển sang giảm, hoặc 
ngược lại đang làm giảm mà 
chuyển sang tăng.

+ Dòng điện xoay chiều là 
dòng điện liên tục luân phiên 
đổi chiều.

Học sinh quan sát và ghi
nội dung vào vở.

ND2: Cách tạo ra dòng điện xoay chiều (15 phút)
Bước 1. Giao nhiệm vụ:

II. CÁCH TẠO RA DÒNG
ĐIỆN XOAY CHIỀU

- Hoạt động nhóm:
GV: phát dụng cụ TN:

- 1 cuộn dây dẫn kín có 2 bóng
đèn LED mắc song song ngược
chiều vào mạch; 1 kim nam
châm , giá để kim nam châm.
- Yêu cầu HS hoạt động nhóm

trả lời câu C2, C3 vào phiếu trả
lời; sau đó làm thí nghiệm kiểm
tra.

- Các nhóm nhận dụng cụ
TN và lắng nghe yêu cầu
của giáo viên.

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

được giao: Giáo viên yêu cầu các nhóm thực hiện và trả lời các câu hỏi. - Các nhóm thảo luận, phân tích trả lời câu hỏi.
- Tiến hành TN kiểm tra
kết quả dự đoán.

- Các nhóm thực hiện,
viết câu trả lời ra phiếu
mà giáo viên yêu cầu.
Bước 3. Báo cáo kết quả và

thảo luận: - Giáo viên thông báo hết thời gian, và yêu cầu các nhóm báo
cáo

- Giáo viên yêu cầu các nhóm
nhận xét lẫn nhau, thảo luận.

- Các nhóm báo cáo.
- Các nhóm nhận xét, thảo
luận.

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

nhận xét q trình làm việc các

nhóm.

- Đưa ra thống nhất chung:
Khi cho cuộn dây kín quay
trong từ trường của nam châm
(hay cho nam châm quay trước
cuộn dây dẫn) thì ta thấy, hai
đèn LED liên tục thay nhau
sáng và tắt (nhấp nháy). Tức là
trong cuộn dây xuất hiện dòng
điện cảm ứng liên tục luân
phiên nhau thay đổi chiều.
Dòng điện này gọi là dịng điện
xoay chiều.

nội dung vào vở.

ND3: Tìm hiểu cấu tạo của máy phát điện xoay chiều (15 phút)
Bước 1. Giao nhiệm vụ:

III. CẤU TẠO MÁY PHÁT
ĐIỆN XOAY CHIỀU

- Hoạt động nhóm:

GV đưa thơng tin: Chế tạo 2
loại máy phát điện xoay chiều
có cấu tạo như hình 34.1 và
34.2.

GV phát mơ hình máy phát
điện xoay chiều cho các nhóm.
u cầu HS tìm hiểu cấu tạo
của máy phát điện xoay chiều
và trả lời câu C1 vào phiếu.

- Các nhóm quan sát và
lắng nghe yêu cầu của
giáo viên.

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

được giao: Giáo viên yêu cầu các nhóm thực hiện và trả lời câu hỏi. - Các nhóm quan sát, thảoluận, phân tích và trả lời
câu hỏi.

- Các nhóm thực hiện,
viết câu trả lời ra phiếu
mà giáo viên yêu cầu.
Bước 3. Báo cáo kết quả và

thảo luận: - Giáo viên thông báo hết thời gian, và yêu cầu các nhóm báo
cáo, chỉ trên mơ hình bộ phận
chính của máy phát điện xoay
chiều.

- Giáo viên yêu cầu các nhóm

- Các nhóm báo cáo.
C1: - Hai bộ phận chính
là cuộn dây và nam châm.

- Khác nhau:

+Máy ở hình 34.1
Rơ to: cuộn dây
Stato: nam châm

Có thêm bộ góp điện
gồm: vành khun và
thanh qt

+Máy hình 34.2
Rơ to: nam châm
Sta to: cuộn dây

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

nhận xét lẫn nhau, thảo luận. luận.

Bước 4. Đánh giá kết quả: - Giáo viên đánh giá, góp ý,

nhận xét q trình làm việc các
nhóm.

- Đưa ra thống nhất chung:
Cấu tạo: Máy phát điện xoay
chiều có hai bộ phận chính là
nam châm và cuộn dây dẫn. Bộ
phận đứng yên gọi là stato, bộ
phận chuyển động quay gọi là
rôto.

Học sinh quan sát và ghi

nội dung vào vở.

ND4: Tìm hiểu nguyên tắc hoạt động của máy phát điện xoay chiều (15 phút)
Bước 1. Giao nhiệm vụ:

IV. NGUYÊN TẮC HOẠT
ĐỘNG CỦA MÁY PHÁT
ĐIỆN XOAY CHIỀU

- Hoạt động nhóm:

GV yêu cầu HS thảo luận nhóm

thực hiện câu C2 và [VD3]. - Các nhóm lắng nghe yêucầu của giáo viên.

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ
được giao:

Giáo viên yêu cầu các nhóm
hoạt động và trả lời các câu
hỏi.

- Các nhóm thảo luận,
phân tích trả lời câu hỏi.
- Các nhóm thực hiện,
viết câu trả lời ra phiếu
mà giáo viên yêu cầu.
Bước 3. Báo cáo kết quả và

thảo luận: - Giáo viên thông báo hết thời gian, và yêu cầu các nhóm báo

cáo

- Giáo viên yêu cầu các nhóm
nhận xét lẫn nhau, thảo luận.

- Các nhóm báo cáo.
- Các nhóm nhận xét, thảo
luận.

Bước 4. Đánh giá kết quả: - Giáo viên đánh giá, góp ý,

nhận xét q trình làm việc các
nhóm.

- Đưa ra thống nhất chung:
+ Nguyên tắc: Dựa trên hiện
tượng cảm ứng điện từ.

+ Hoạt động: Khi rôto quay,
số đường sức từ xuyên qua
cuộn dây dẫn quấn trên stato
biến thiên (tăng, giảm và đổi
chiều liên tục). Giữa hai đầu
cuộn dây xuất hiện một hiệu
điện thế. Nếu nối hai đầu của
cuộn dây với mạch điện ngồi
kín, thì trong mạch có dòng
điện xoay chiều.

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

Hoạt động 3. Luyện tập (5 phút)

1. Mục tiêu:

- GV củng cố kiến thức

- Học sinh nắm được thế nào là dòng điện xoay chiều, phân biệt được dòng điện xoay chiều
và dịng điện 1 chiều.

- Học sinh trình bày được cấu tạo, nguyên tắc hoạt động của máy phát điện xoay chiều.
2. Nhiệm vụ học tập của học sinh: Hoạt động nhóm đơi/ cá nhân, hệ thống lại kiến thức 
vừa học để hoàn thành nhiệm vụ.

3. Cách thức tiến hành hoạt động:

Nội dung Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh

Câu hỏi: [NB1,2];
[TH2,3]; [VD2,4]

GV yêu cầu học sinh hoạt
động nhóm đơi/ cá nhân, hệ
thống lại kiến thức vừa học
để trả lời câu hỏi.

HS hoạt động nhóm đôi/ cá
nhân hệ thống lại kiến thức
vừa học và trả lời câu hỏi.
Hoạt động 4. Vận dụng (10 phút)

1. Mục tiêu:

- Hs vận dụng kiến thức vừa học để làm được bài tập.

2. Nhiệm vụ học tập của học sinh: HS vận dụng kiến thức vừa học vào làm bài tập.
3. Cách thức tiến hành hoạt động:

Nội dung Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh

Bài tập: [BT 1, 2, 3, 4, 5,
6]

[VDC1]-HS khá, giỏi

Hoạt động nhóm:
GV chiếu câu hỏi, các
nhóm thảo luận và đưa ra
câu trả lời bằng các phiếu
đáp án A, B, C, D trong
thời gian quy định.

GV đưa ra đáp án đúng và
giải thích (nếu cần).

HS quan sát câu hỏi, thảo
luận và đưa ra đáp án.

Theo dõi và ghi chú lại kết
quả.

Hoạt động 5. Tìm tịi mở rộng (5 phút)

1. Mục tiêu: Mở rộng kiến thức về dòng điện xoay chiều.

2. Nhiệm vụ học tập của học sinh: Hoạt động nhóm, thảo luận giải quyết vấn đề.
3. Cách thức tiến hành hoạt động:

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

1. Tìm hiểu về ứng dụng,
vai trò dòng điện xoay
chiều trong đời sống.
2. Kể tên những nhà máy
điện có thể tạo ra dịng điện
xoay chiều?

3. Em có những biện pháp
nào để tiết kiệm điện năng?

GV yêu cầu HS hoạt động
nhóm để trả lời câu hỏi.
GV nhận xét và đưa ra kết
luận chung.

GV: chiếu đoạn phim tiết
kiệm điện năng giáo dục ý
thức tiết kiệm điện.

HS hoạt động nhóm

Hs các nhóm lên trình bày
kết quả và nhóm khác bổ
sung.

Hướng dẫn về nhà

- BTVN : làm bài tập trong SBT

- Tìm hiểu theo nhóm về các máy phát điện xoay chiều và nhà máy nhiệt điện Ninh Bình,
thủy điện Hịa Bình.

</div>

lý 9 t41-42

Tuần :

Tiết:

<i> Tiết 41,42</i>

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về