Đồ án môn học kết cấu tính toán ô tô phần ly hợp 2

1. GII THÊCH CẠC THÄNG SÄÚ DNG TRONG
THUÚT MINH:
Âãø thûn tiãûn cho viãûc dng cạc cäng thỉïc trong
thuút minh v trạnh viãûc gii thêch nhiãưu láưn cng mäüt
thäng säú, ta láûp bn cạc thäng säú trong thuút minh.
Bng 1.1 : K HIÃÛU CẠC THÄNG SÄÚ DNG TRONG
THUÚT MINH.
(1)
(2)
(3)
(4)
28
ηtl
Hiãûu sút truưn lỉûc.
29
Bạn kênh bạnh xe.
m
rbx
30
Bạn kênh thiãút kãú.
m
rtk
31
Hãû säú xẹt âãún cỉåìng âäü tàng
kâ
32
mäment ma sạt.
J/m2
l
0
33

Cäng trỉåüt riãng ca ly håüp.
K
∆T
34
Nhiãût âäü tàng lãn sau mäüt láưn MN/m2
σ
35
âọng ly håüp.
MN/m2
τc
36
ỈÏng sút dáûp.
Z1
37
ỈÏng sút càõt.
Z
38
Säú lỉåüng moa
mm
lm
39
Säú lỉåüng then hoa.
mm
h
40
Chiãưu di moa.
m2
Sd
41
Chiãưu cao then.

m2
Sc
42
Diãûn têch chëu dáûp.
N
Fi
43
Diãûn têch chëu càõt.
mm
dât
44
Lỉûc tạc dung lãn mäùi dy âinh tạn.
N
Plx
45
Âỉåìng kênh ngoi ca âinh tạn.
MN/m2
Clx
46
Lỉûc ẹp ca l xo.
mm
m
47
Âäü
cỉïng
ca
l
xo.
mm
D

48
Biãún dảng ân häưi ca âéa bë
mm
d
49
âäüng.
mm
llv
50
Âỉåìng kênh ngoi ca l xo.
ϕ
51
Âỉåìng kênh dáy l xo.
mm
λ
Chiãưu di lm viãûc ca l xo.
52
Hãû säú bạm.
mm
Sbâ
53
Âäü biãún dảng ca l xo khi chuøn
ibâ
54
tỉì vë trê chỉa lm viãûc âãún vở trờ
inm
55
laỡm vióỷc.
iõm
Haỡnh trỗnh baỡn õaỷp.Tyớ sọỳ truyóửn

dỏựn õọỹng ly håüp.
T säú truưn bn âảp.
T säú truưn nảng måí.
T säú truưn ân måí.

Trang - 1 -


2. CAẽC THNG S KYẻ THUT CHO TRặẽC:
STT
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15

Tón thọng sọỳ k thût
Loải ätä.
Trng lỉåüng ton bäü.
Phán bäú trng lỉåüng ténh

lãn cáưu sau.
Loải âäüng cå.
Cäng sút âäüng cå.
Säú vng quay nN.
Mäment âäüng cå.
Säú vng quay nM.
T säú truưn tay säú 1.
T säú truưn tay säú 2.
T säú truưn tay säú 3.
T säú truưn tay säú 4.
T säú truưn tay säú 5.
T säú truưn truưn lỉûc
chênh.
Bạn kênh bạnh xe.

K hiãûu
Ga
Gcs
Ne
nN
Me
nM
ih1
ih2
ih3
ih4
ih5
i0
rbx

Giạ trë
Váûn ti
15000
9000
Âiezel
132
2100
667
1600
5,3
2,9
1,5
1,0
0,7
7,24
0,5

Âån vë
Kg
Kg
KW
Vg/ph
Nm
Vg/ph

mm

Xe tham kho: MAZ - hồûc cạc xe cng loải tæång
âæång.

Trang - 2 -


3. CHN LOẢI, SÅ ÂÄƯ LY HÅÜP V DÁÙN ÂÄÜNG :
3.1 CHN LOẢI LY HÅÜP :
Ly håüp l bäü pháûn quan trng dng âãø näúi, ngàõt
truưn âäüng tỉì trủc âäüng cå âãún hãû thäúng truưn lỉûc,
ngoi ra cn l cå cáúu an ton cho hãû thäúng truưn lỉûc.
Tỉì hai nhiãûm vủ trãn cọ cạc u cáưu âäúi våïi ly håüp :
Âm bo truưn hãút mämen quay ca âäüng cå trong
báút k âiãưu kiãûn sỉí dủng no.
Âọng ãm dëu âãø tàng tỉì tỉì mämen quay lãn trủc ca
hãû thäúng truưn lỉûc, khäng gáy va âáûp cạc bạnh ràng ca
häüp säú. Do âọ khi ätä khåíi âäüng hồûc tàng täúc khäng bë
giáût lm gim âäü ãm dëu chuøn âäüng cho ätä .
Måí dổùt khoaùt õóứ cho quaù trỗnh laỡm õọửng õóửu tọỳc âäü
ca âäưng täúc âỉåüc nhanh chọng, do âọ gi säú âỉåüc
nhanh chọng .
Mämen quạn tênh pháưn bë âäüng ca ly håüp phi nh
âãø dãù gi säú , gim va âáûp giỉỵa cạc bạnh ràng khi sang
säú v gim mi mn cạc bãư màût ma sạt ca âäưng täúc.
Phi lm âỉåüc nhiãûm vủ ca cå cáúu an ton âãø
trạnh cho hãû thäúng truưn lỉûc bë quạ ti. Mämen ma sạt
khäng âỉåüc låïn quạ âãø trạnh xy ra hiãûn tỉåüng gy trủc
cạc âàng.
Ngoi ra cn cọ cạc ưu cáưu khạc nỉỵa nhỉ :
Âiãưu khiãøn nhẻ nhng, lỉûc tạc dủng lãn bn âảp
vỉìa phi.
Hãû säú ma sạt cao v äøn âënh.
Thoạt nhiãût täút, bãưn vỉỵng.

Lm viãûc tin cáûy, hiãûu sút cao.
Kêch thỉåïc nh gn, kãút cáúu, sỉía chỉỵa, bo dỉåỵng
âån gin.
Giạ thnh khäng cao làõm.
Ty theo cạnh truưn mämen quay tỉì trủc âäüng cå âãún
hãû thäúng truưn lỉûc m cọ cạc loải ly håüp sau :
Ma sạt : truưn mämen quay bàịng cạc bãư màût ma sạt .
Thy lỉûc : truưn mämen quay bàịng cháút lng.
Nam chám âiãûn : truưn mämen quay nhåì tạc dủng ca
trỉåìng nam chám âiãûn.
Liãn håüp : truưn mämen quay bàịng cạch kãút håüp cạc
loải kãø trãn.
Ỉu nhỉåüc âiãøm ca cạc loải ly håüp:
Våïi ly håüp ma sạt, cọ hai loải:
Loải mäüt âéa:
Ly håüp ma sạt mäüt âéa bë âäüng våïi
tênh âån gin trong kãút cáúu cng nhỉ âån giaín trong bäü

Trang - 3 -


pháûn dáùn âäüng, thoạt nhiãût täút, måí dỉït khoạt, mämen
ca cạc chi tiãút thủ âäüng bẹ, giạ thnh r. Tuy nhiãn khi
lm viãûc dãù bë trỉåüt do bë mn cạc bãư màût ma sạt v
viãûc âiãưu chènh khe håí giỉỵa cạc bãư màût ma sạt khọ khàn.
Khi lm viãûc cng cọ trỉåìng håüp xy ra l khäng càõt dỉït
khoạt âỉåìng truưn cäng sút do âäü âo ca cạc táúm ma
sạt. Tng haỡnh trỗnh cuớa baỡn õaỷp (hay haỡnh trỗnh õióửu
khióứn). Kêch thỉåïc ca cạc chi tiãút tàng lãn nhỉ trủc bë
âäüng ca ly håüp (trủc så cáúp ca häüp säú).

Loải hai âéa:
Nhỉ loải mäüt âéa, ngoi ra do cọ nhiãưu
âéa cng lm viãûc nãn khi âọng ly håüp cạc bãư màût ma sạt
lm viãûc mäüt cạch tỉì tỉì, do âọ âọng âỉåüc ãm dëu. Âënh
vi cạc âéa ma sạt khi càõt ly håüp khọ khàn (âàûc biãût l âéa
trung gian).
Våïi ly håüp thy lỉûc:
Ly håüp ny lm viãûc ráút ãm, khäng cáưn bn âảp ly
håüp. Nhỉåüc âiãøm chênh trong viãûc ạp dung thỉûc tãú l ly
håüp càõt khäng hon ton, kãút cáúu phỉïc tảp, khọ bo
dỉåỵng, giạ thnh sn xút cao.
Våïi ly håüp âiãûn tỉì:
Âọng ly håüp ráút ãm, càõt dỉït khoạt, âäü tin cáûy cao. Tuy
nhiãn kãút cáúu ráút cäưng kãưnh, giạ thnh sn xút cao.
Qua phán têch trãn, våïi u cáưu v nhiãûm vủ thiãút kãú
ly håüp ta chn loải ly håüp ma sạt hai âéa cọ cå cáúu tảo
lỉûc ẹp bàịng l xo trủ.
3.2.CHN SÅ ÂÄƯ DÁÙN ÂÄÜNG LY HÅÜP :
Trãn ätä mạy kẹo hiãûn nay â sỉí dủng mäüt säú dảng
dáùn âäüng ly håüp sau :
Dáùn âäüng cå khê
Dáỵn âäüng thu lỉûc
Ngoi ra âãø âm bo sỉû âiãưu khiãøn nhẻ nhng, gim
cỉåìng âäü lao âäüng cho ngỉåìi lại v tàng tênh tiãûn nghi,
ngỉåìi ta cn dng tråü lỉûc khê nẹn, tråü lỉûc chán khäng
hồûc tråü lỉûc thy lỉûc.
Âäúi våïi u cáưu thiãút kãú ly håüp, do taíi troüng ätä låïn
(Ga = 15000 kg) nãn hãû thäúng dáùn âäüng cáưn cọ tråü lỉûc.
Viãûc dng dáùn âäüng cå khê cọ nhiãưu ỉu âiãøm nhỉ :
âån gin, r tiãưn, lm viãûc tin cáûy...Tuy nhiãn hiãûu sút

truưn lỉûc tháúp, lm viãûc trong mäüt thåìi gian di do cọ
mi mn cạc khồùp dỏựn õọỹng dỏựn õóỳn tng trở sọỳ haỡnh
trỗnh baỡn âảp tỉû do (phi âiãưu chènh lải bàịng tay), âäü
cỉïng cuía dáùn âäüng tháúp hån so våïi dáùn âäüng thuyí læûc

Trang - 4 -


do nhiãưu khe håí trong cạc kháu khåïp. Khọ làõp âàût nháút l
khi ca bin kiãøu láût.
Våïi ly håüp thu lỉûc cọ cạc nhỉåüc âiãøm nhỉ : kãút
cáúu phỉïc tảp, giạ thnh cao, lm viãûc kẹm tin cáûy. Sỉí
dủng, sỉía chỉỵa phỉïc tảp hån...Bãn cảnh âọ dáùn âäüng
thu lỉûc cng cọ mäüt säú ỉu âiãøm nhỉ : Hiãûu sút cao,
âäü cỉïng cao, dãø làõp âàût (nhåì cọ thãø sỉí dủng âỉåìng
äúng v cạc khåïp näúi mãưm). Cọ kh nàng hản chãú täúc âäü
dëch chuøn ca âéa ẹp khi âọng ly håüp âäüt ngäüt, giaím taíi
troüng âäüng.
Qua phán têch trãn, våïi u cáưu v nhiãûm vủ thiãút kãú
ly håüp ta chn loải ly håüp ma sạt âáùn âäüng thu lỉûc cọ
tråü lỉûc khê nẹn.
14

3

4

5

6

16

15

1
2
7

21

20

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.

19

18

8

9

10

11

12 13

17

H.3.1 Så âäư ly håüp v dáùn âäüng ly håüp.
Bạnh â.
12. Mng t lãû.
Âéa bë âäüng.
13.
Xilanh dáùn õọỹng cồ
cỏỳu trồỹ lổỷc.
oỡn mồớ.
14. Bỗnh khờ neùn.
Giaù tuỡy õọỹng.
15. Bn âảp.
Bảc måí v äø bi t. 16. Xilanh chênh.
L xo häưi vë äø bi t 17. Tiãút lỉu.
Xilanh cäng tạc.
18. Nảng måí.
Xilanh tråü lỉûc.
19. ÄÚng trỉåüt.
Cå cáúu phán phäúi. 20. Âéa eïp.

Trang - 5 -

10.
Âỉåìng thäng khê tråìi. 21.
Âéa trung gian.
11.
Bưng khê t lãû.
4. XẠC ÂËNH CẠC KÊCH THỈÅÏC CHÊNH CA LY
HÅÜP :
4.1.XẠC ÂËNH BẠN KÊNH NGOI CA ÂÉA BË ÂÄÜNG :
Xạc âënh bạn kênh ngoi R2 dỉûa theo ba âiãưu kiãûn sau :
Âm bo cho ly håüp truưn hãút momen quay ca
âäüng cå.
Âm bo tøi th cáưn thiãút.
Phi làõp ghẹp âỉåüc våïi vnh bạnh â.
Tênh toạn theo âiãưu kiãûn âm bo cho ly håüp truưn
hãút mämen quay ca âäüng cå:
Âãø âm bo cho ly hồỹp truyóửn hóỳt mọmen quay cuớa
õọỹng cồ thỗ ly håüp phi sinh ra âỉåüc mäüt mämen ma sạt
ln ln låïn hån hồûc bàịng mämen quay cỉûc âải ca
âäüng cå trong suọỳt quaù trỗnh sổớ duỷng tổùc laỡ hóỷ sọỳ sỉí
dủng ln ln låïn hån hồûc bàịng 1. Âãø âm bo âiãưu
kiãûn ny, mämen ma sạt Mms ca ly håüp âỉåüc xạc âënh
theo cäng thỉïc:
Mms = βMemax
[Nm]
(*)
β: hãû säú dỉû trỉỵ, tênh âãún cạc úu täú lm gim
lỉûc ẹp hồûc laỡm giaớm mọmen ma saùt trong quaù trỗnh sổớ
duỷng chúng hản nhỉ:
Mn vng ma sạt lm gim lỉûc ẹp: (15÷ 20)%

Gim âäü ân häưi ca l xo ẹp: (8÷ 10)%
Nhỉ váûy täøng lỉûc ẹp do cạc úu täú trãn s bë gim
khong (23÷ 30)%, β âỉåüc chn khäng âỉåüc nh quạ, tuy
váûy cng khäng âỉåüc låïn quạ. Nãúu β låïn thỗ phaới tng lổỷc
eùp cho nón phaới tng lổỷc õióửu khiãøn ly håüp s lm cho kêch
thỉåïc ly håüp tàng v máút vai tr ca cå cáúu an ton.
Theo kinh nghiãûm âäúi våïi xe ti β =(1,6÷ 2,2). Chn β = 2
Phổồng trỗnh (*) coù thóứ vióỳt nhổ sau : Mms = βMemax = µPRtbZms
(4.1)
Trong âọ : µ -hãû säú ma sạt
Zms- säú lỉåüng âäi bãư màût ma sạt
P -lỉûc eïp lãn caïc âéa ma saït [N]
Rtb-baïn kênh ma saït trung bỗnh, tổùc laỡ baùn kờnh
cuớa õióứm õỷt lổỷc ma saùt tọứng hồỹp. [m]
Tổỡ phổồng trỗnh (1) ta coù thóứ xạc âënh âỉåüc lỉûc ẹp
cáưn thiãút lãn cạc âéa âãø truưn âỉåüc mämen ma sạt M ms

Trang - 6 -


M ms

β M e max

P = µR Z =
(4.2)
µR tb Z ms
tb
ms
Baùn kờnh trung bỗnh voỡng ma saùt õổồỹc xaùc âënh chênh

xạc theo cäng thỉïc
3

3

2 R − R1
Rtb = ⋅ 2 2
3 R 2 − R 12

(4.3)

Cäng thỉïc ny âỉåüc chỉïng minh trãn cå såí láûp lûn
sau :
Gi sỉí ràịng cọ lỉûc P tạc dủng lãn vng ma sạt våïi
bạn kênh trong l R1 v bạn kênh ngoi l R2 , lục âọ ạp sút
trãn vng ma sạt s l :
P

P

q= F =

π ( R2 − R1 )
Trãn voìng ma sạt ta xẹt mäüt vng pháưn tỉí nàịm cạch
tám O bạn kênh R våïi chiãưu dy dR. Mämen lỉûc ma sạt tạc
dủng trãn vng pháưn tỉí âọ l :
dMms = µ.q.2.πR.dR.R =µ.q.2.π .R2.dR
2

2

H.4.1. Så âäư âãø tênh toạn bạn kênh trung bỗnh cuớa
õộa ma saùt
Mọmen caùc lổỷc ma saùt taùc dủng trãn ton vng ma sạt
l :
R
R
R
2 Pµ
2
dM
=
µ
2
π
qR
dR
=
R 2 dR
∫ ms ∫
2
2 ∫
2

2

R1

R1

2

R2 − R1

R1

Cúi cng ta cọ :
3
3
2 R2 − R1
2.π .µ .q.( R23 − R13 )
Mms =
= µP ⋅ 3
3
3

3 R2 − R1

(4.4)

Trang - 7 -


M mämen cạc lỉûc ma sạt tạc dủng trãn ton voỡng ma
saùt seợ bũng lổỷc ma saùt tọứng hồỹp àP nhỏn vồùi baùn kờnh
trung bỗnh, nghộa laỡ :
Mms = àPRtb
(4.5)
So sạnh cäng thỉïc (4) v (5) ta cọ :
3

3

2 R − R1
Rtb = ⋅ 2 3
3 R2 − R1 3

(4.6)

Tênh toạn theo âiãưu kiãûn âm botøi th cáưn thiãút :
Thỉåìng åí ätä mạy kẹo hay dng cạc bãư màût ma sạt
thẹp våïi phãrâä âäưng cọ hãû säú ma sạt khä låïn nháút l
0,35, nhỉng tênh âãún nhỉỵng âiãưu kiãûn nhiãût âäü, täúc âäü
trỉåüt tỉång âäúi lm gim hãû säú âọ âi, cho nãn khi tênh
toạn ta láúy µ = 0,22 ÷ 0,3
Säú lỉåüng bãư màût ma sạt cọ thãø tỉû choỹn dổỷa trón
kóỳt cỏỳu hióỷn coù, sau õoù tỗm lổỷc ẹp P cáưn thiãút lãn bãư
màût ma sạt theo cäng thỉïc. Kiãøm tra ạp sút trãn bãư màût
ma sạt theo cäng thæïc sau :
P

P

≤ [q ]
q= F=
(4.7)
2
2
π( R 2 − R 1 )
trong âọ [q] = 100 ÷ 250 [kN/m2]

Tênh toạn theo âiãưu kiãûn âm làõp ghẹp âỉåüc våïi bạnh

â :

Theo âiãưu kiãûn 1 v 2, xẹt ton bäü ly håüp ta cọ :
3M e max .β
R2 = 3
(4.8)
3
2π .µ .[ P ].(1 − K r ) Z ms
Choün Kr = R1/R2= 0,6
; [P] = 0,15 [MN/m2 ]
β =2
Zms = 4 säú màût ma sạt.
; µ = 0,3
Suy ra:
R2 =
[mm]
[mm]

3

;

3.667.2
= 0,1653 [m] = 165.3
2.3,14.0,3.150000.(1 − 0,6 3 ).4

Täøng håüp 3 âiãưu kiãûn ta chn âỉåüc R 2 = 170

4.2. BẠN KÊNH TRONG CA ÂÉA BË ÂÄÜNG :
Bạn kênh trong ca âéa bë âäüng âæåüc tênh theo cäng
thæïc sau :
R1 = Kr.R2
[mm]
R1 = 0,6.170 = 102 [mm]

Trang - 8 -


4.3. CHIÃƯU DY TÁÚM MA SẠT :
Âäúi våïi xe ti v xe khạch chiãưu di táúm ma sạt δms = 4
÷ 5 [mm]
Ta chn δms = 5 [mm]
4.4.CHIÃƯU RÄÜNG TÁÚM MA SẠT :
Chiãưu räüng táúm ma sạt âỉåüc tênh theo cäng thæïc :
b = R 2 - R1
[mm]
b = 170- 102 = 68 [mm]
4.5.BẠN KÊNH TRUNG BÇNH CA ÂÉA MA SẠT :
Theo cäng thỉïc (2.3) ta cọ:
3

3

2 R − R1
Rtb = ⋅ 2 3
3 R2 − R1 3
2 170 3 − 102 3
Rtb = .

= 101
3 170 2 − 102 2

[mm]

4.6. DIÃÛN TÊCH BÃƯ MÀÛT TÁÚM MA SẠT:
Diãûn têch bãư màût táúm ma saït : Fms
Fms = π(R22 - R12)
[mm2]
Fms = 3,14(1702 - 1022) = 58107
[mm2]
4.7. TÊNH LỈÛC ẸP CÁƯN THIÃÚT :
Lỉûc ẹp cáưn thiãút âỉåc xạc âënh theo cäng thỉïc (2.2):
M ms

β M e max

P = µR Z =
µR tb Z ms
tb
ms
P=

2.667
= 11009 .9
0,3.101.10 −3.4

[N]

Trang - 9 -

5. TÊNH TOẠN CÄNG TRỈÅÜT RIÃNG HAO MN V
CHÃÚ ÂÄÜ NHIÃÛT CA LY HÅÜP :
5.1. TÊNH TOẠN CÄNG TRỈÅÜT SINH RA TRONG QUẠ TRÇNH
ÂỌNG LY HÅÜP :
M

ω

ωe

ωe (t
)

β.M emax

M

Ma ωa

ωe Me
Mms

(
ms

a

t)

Je Ja

(t)

e =a
Ma

a
t1

t2

t

H.5.1. Mọ hỗnh hoùa õọỹng cồ - truyóửn lỉûc v âäư thë
täúc âäü gọc
Khi âọng ly håüp cọ hiãûn tỉåüng trỉåüt åí thåìi gian âáưu
cho âãún khi no âéa ch âäüng v âéa bë âäüng quay nhỉ
mäüt hãû thäúng âäüng hc liãưn. Khi cạc âéa bë trỉåüt s sinh
ra cäng ma sạt lm nung nọng cạc chi tiãút cuớa ly hồỹp lón qua
nhióỷt õọỹ laỡm vióỷc bỗnh thổồỡng, lm hao mn cạc táúm ma
sạt v nguy hiãøm nháút l cạc l xo ẹp bë ram åí nhiãût âäü
nhỉ vỏỷy, mỏỳt khaớ nng eùp vỗ thóỳ vióỷc xaùc õởnh cäng ma
sạt trong thåìi gian âọng ly håüp l mäüt õióửu cỏửn thióỳt.
Trong quaù trỗnh gaỡi sọỳ ọtọ tuyỡ theo sỉû âäøi säú tỉì tháúp
lãn cao hồûc tỉì cao xúng thỏỳp maỡ quaù trỗnh gaỡi coù thóứ
tióỳn haỡnh khaùc nhau.
Khi âäøi tỉì säú tháúp lãn säú cao, täúc âäü gọc ca
trủc khuu âäüng cå trong khi âọng ly håüp cao hồn tọỳc õọỹ

goùc cuớa truỷc sồ cỏỳp họỹp sọỳ, vỗ váûy mämen quay cuía
âäüng cå Mm khäng nãn låïn âãø trạnh tàng cäng trỉåüt
Khi âäøi tỉì säú cao xúng säú tháúp täúc âäü gọc
ca trủc khuu âäüng cå cọ thãø tháúp hån täúc âäü gọc trủc
så cáúp trong trỉåìng håüp ny khi âọng ly håüp cáưn phi cọ

Trang - 10 -


mämen Mm no âọ ca âäüng cå âãø lm âäưng âãưu cạc täúc
âäü gọc nọi trãn
Nhỉng åí hai trỉåìng håüp nọi trãn tu theo k thût ca
ngỉåìi lại täúc âäü gọc ca trủc khuu v trủc så cáúp ca
häüp säú cọ thãø âäưng âãưu, nghéa l ωm ≅ ihωa âäüng cå âọ
cäng trỉåüt s gim âãún täúi thiãøu.
Khi ätä khåíi âäüng tải chäø sỉû âäưng âãưu nọi trãn khäng
thãø thỉûc hióỷn õổồỹc, vỗ m> 0 vaỡ a = 0 trong trỉåìng håüp
ny cäng trỉåüt s cỉûc âải.
5.1.1. Tênh mämen quạn tênh ca bạnh â v ca
cạc chi tiãút âäüng cå qui dáùn vãư bạnh â:
Váûn täúc gọc trủc ly håüp âỉåüc suy ra tỉì cäng thỉïc
sau:
ω 

V

V = ωbx.rbx =  a rbx ⇒ ωa = ( i h i 0 )
rbx
 ihi0 

(5.1)

Âäüng nàng ca khäúi lỉåüng chuøn âäüng quay : J a
(a)

ωa
2

2

Âäüng nàng ca khäúi lỉåüng chuøn âäüng tënh tiãún :
2

G V
.
g 2

(b)

(a) = (b)⇒J a

ωa
2

2

G V2
G ( r .ω )
G r
.

⇒ J a = . bx2 a 2 = . bx 2 (5.2)
g 2
g ωa ( i h i o )
g (ihi0 )
2

=

2

Trong âọ :
Ja-mämen quạn tênh ca bạnh â v ca cạc chi tiãút
âäüng cå qui dáùn vãư trủc ly håüp
G = 15000[kg]-trng lỉåüng ton bäü ca ätä
i0 - tè säú truưn lỉûc chênh, i0= 7,24
ih - tè säú truyãön tay säú mäüt; ih = 5,3
rbx - bạn kênh làn ca bạnh xe
rbx = λb.rtk = 0,945.0,5 = 0,4725 [m] (λβ = 0,945 :hãû säú tênh
âãún biãún dảng ca läúp, r tk = 0,5 [m] bạn kênh thiãút kãú
ca bạnh xe )
Dôọ

 15000.9,81  (0,4725) 2
= 2,2744[ Nm.s 2 ]

Ja = 
2
9,81  ( 5,3.7,24 )


Trang - 11 -


5.1.2. Mämen cn chuøn âäüng qui dáùn vãư trủc
ly håüp :
Ma = [Gψ + KFV2]

rbx
[Nm] (5.3)
i h .i p .i 0 .η tl

Trong âoï :
Ga = 15000 [Kg]; Gm = 0 (xe khäng kẹo råmoọc)
KFV2 = 0 (tênh cho trỉåìng håüp xe khåíi âäüng tải
chäø)
ηtl = 0,84 - hiãûu sút truưn lỉûc.
Ta xẹt khi xe bàõt âáưu chøn âäüng trãn âỉåìng nàịm
ngang (v = 0, i = 0), hãû säú cn täøng cäüng ca màût âỉåìng:
ψ = 0,016
Váûy:

Ma = [15000.9,81.0,016 + 0 ]

0,4725
= 34,51
5,3.7,24.0,84

[Nm]
5.1.3. Dióựn bióỳn quaù trỗnh õoùng ly håüp håüp
gäưm 2 giai âoản :

Giai âoản âáưu våïi thåìi gian t1 : lục ny mämen quay
ca ly håüp håüp tàng tỉì giạ trë 0 âãún giạ trë M a , thåìi âiãøm
ny ätä bàõt âáưu khåíi âäüng tải chäø.
Giai âoản tiãúp theo våïi thåìi gian t 2 : l giai âoản
mämen quay ca ly håüp Ml bàõt âáưu tàng lãn khäng cn sỉû
trỉåüt xy ra.
5.1.4.Tênh toạn cäng trỉåüt chung :
Cäng trỉåüt ca ly håüp âỉåüc xạc âënh theo cäng thæïc :
t1

t1 + t 2

0

t1

L = ∫ M ms ( t )[ω e − ω a ( t )]dt +

∫M

ms

( t )[ω e − ω a ( t )]dt

(5.4)

Cäng træåüt åí giai âoản âáưu L 1 (s tiãu hao cho sỉû
trỉåüt v nung nọng ly håüp)
Mms(I) = Ma.t /t1
=> L1 = Ma

ωm − ωa
t1
2

(5.5)

Cäng ca âäüng cå åí giai âoản thỉï hai:
Mms(II) = a.t + b
m
a(t1+ t2) + b = kâ.Memax
(I)
a.t1+ b = Ma
(II)
trong âọ: kâ: hãû säú xẹt âãún cỉåìng âäü tàng mäment ma sạt,
1 ≤ kâ ≤ β
gii (I) v (II) ta cọ

Trang - 12 -


M e max .k â − M a
t2
M e max .k â − M a
t1
b = Ma t2
( M e max .k â − M a )
(t − t1 ) + M a
=> Mms(II) =
t2

a=

màût khaïc:

(5.6)

Mms(II) = Ma +Mj = Ma + Ja.dωa /dt

M ms ( II ) − M a
dt
(*)
t1
Ja
1
2
=> L2 = J a (ω m − ωa ) 2 + M a (ω m − ωa ) t 2
2
3

=> ωa =

∫

t1 + t 2

(5.7)

Cäng trỉåüt ton bäü ca ly håüp s l :
 t1 2  1

+ t 2  + J a (ω m − ω a ) 2
2 3  2

L = L1 + L2 = M a ( m a )

(5.8)

Giaới phổồng trỗnh (*) ta xạc âënh âỉåüc t1 , t2 nhỉ sau:
(ω e − ω a ).2.J a
t2 =
(5.9)
k â .M e max − M a
Ma
t1 = t 2 .
k â .M e max − M a

(5.10)

Täúc âäü gọc ca trủc âäüng cå khi âọng ly håüp cọ thãø
thỉìa nháûn khäng âäøi v bàịng täúc âäü gọc ỉïng våïi mämen
cỉûc âải ca trủc âäüng cå. R rng ta tháúy cäng trỉåüt
tàng khi hiãûu säú (ωe - ωa) tàng. Giạ trë låïn nháút ca hiãûu säú
ny xy ra khi
ωa = 0. ÅÍ âáy ta xẹt hãû säú xẹt âãún cỉåìng
âäü tàng mäment ma sạt kâ biãún thiãn tỉì
1 âãún β
Khi kâ = 1 ta coï:
2.π .n 2.3,14.1600
=
= 167,55 [rad/s]

ωe =
60
60
(167,55 − 0).2.2,2744
t2 =
= 1,205 [s]
1.667 − 34,51
34,51
t1= 0,59.
= 0,066 [s]
1.667 − 34,51
 0,066 2
 1
+ .1,205  + 2,2744(167,55 − 0) 2 = 36760,86 [Nm]
=> L= 34,51(167,55 − 0)
3
 2
 2

Khi kâ = β = 2 ta coï:

(167,55 − 0).2.2,2744
2.667 − 34,51
34,51
t1= 0,59.
2.667 − 34,51

t2 =

= 0,59

[s]

= 0,02

[s]

Trang - 13 -


 0,02 2
 1
+ 0,59  + 2,2744(167,55 − 0) 2 = 34231,3 [Nm]
3
 2
 2

=> L = 34,51(167,55 − 0)

Váûy:
Thåìi gian âọng ly håüp giai âoản âáưu
t 1 = 0,02 ÷ 0,066
(s)
Thåìi gian âọng ly håüp giai âoản tiãúp theo t 2 = 0,59 ÷ 1,205
(s)
Cäng trỉåüt chung ca ly hồỹp
L =
34231,3 ữ 36760,86 (Nm)
5.2. TấNH CNG TRặĩT RING HAO MN :
Cäng trỉåüt nọi chung khäng cho ta xẹt âoạn vãư âiãưu

kiãûn lm viãûc ca ly håüp âỉåüc. Mún xẹt âiãưu kiãûn lm
viãûc nàûng nhc ca ly håüp cáưn phi tênh cäng trỉåüt riãng,
nghéa l cäng trỉåüt riãng trãn 1 âån vë diãûn têch bãư màût
cạc táúm ma sạt, âàûc trỉng cho sỉû hao mn táúm ma sạt.
l=

L
[J / m 2 ]
Fms Z ms

(5.11)

Trong âọ
l - cäng trỉåüt riãng [J/m2]
L - cäng trỉåüt chung [Nm]
Fms- diãûn têch bãư màût ma saït [m2] ;
Fms = π(R22 - R12)= 3,14(1702 - 1022) = 58107 [mm2]=
0,058107 [m2]
Zms- säú lỉåüng âäi bãư màût ma sạt :
Zms = 4
Váûy

l=

34231,3
36760,86
÷
= 147277,28 ÷ 158160,5
0,058107.4 0,058107.4

[J/m2]

Âäúi våïi ätä váûn ti ti trng âãún 50000N cäng trỉåüt riãng
tỉì 150 ÷ 250 [kJ/m2]
5.3. KIÃØM TRA NHIÃÛT ÂÄÜ CA LY HÅÜP :
Sỉû hao mn cạc táúm ma sạt ca ätä mạy kẹo chëu nh
hỉåíng låïn båíi sỉû nung nọng cạc chi tióỳt. Vỗ caùc tỏỳm ma
saùt coù õọỹ õỏựn nhióỷt ráút kẹm cho nãn cọ thãø coi táút c
nhiãût phạt sinh khi ly håüp s truưn cho cạc chi tiãút tiãúp
xục trỉûc tiãúp våïi cạc táúm ma sạt củ thãø l cạc âéa ẹp.
Thåìi gian trỉåüt thỉåìng khäng låïn cho nãn sỉû thoạt nhiãût ra
mäi trỉåìng trong thåìi gian áúy cng khäng âạng kãø. Båíi thãú
cạc chi tiãút tiãúp thu nhiãût trong thåìi gian ly håüp bë trỉåüt
phi cọ khäúi lỉåüng låïn âãø âm bo tiãúp thu âỉåüc lỉåüng
nhiãût phạt sinh khi ly håüp bë trỉåüt m nhiãût âäü ca chi
tiãút áúy s khäng tàng lãn nhiãưu âãøï khäng lm nh hỉåíng
nhiãưu âãún sỉû lm viãûc ca táúm ma sạt (cuû thãø khäng

Trang - 14 -


lm nh hỉåíng âãún hãû säú ma sạt µ v khäng gáy nãn sỉû
chạy củc bäü cạc táúm ma sạt).
Cäng trỉåüt låïn nháút sinh ra khi khåíi hnh hồûc ätä mạy
kẹo tải chäø, cho nãn tênh toạn ly håüp håüp theo nhiãût âäü
cáưn phi tênh lục khåíi hnh.
Nhiãût âäü tàng lãn ca chi tãút tiãúp xục trỉûc tãúp våïi
táúm ma sạt trong thåìi gian ly håüp bë trỉåüt âỉåüc xạc âënh
theo cäng thæïc :
νL = m ct .c.(T − T0 ) = m ct .c.∆T

(5.12)
Do bạnh â cọ kêch thỉåïc låïn nãn kh nàng ti nhiãût
täút nãn khäng cáưn tênh chố tờnh cho õộa eùp vỗ trón õộa eùp
coỡn bọỳ trê cạc l xo ẹp :
∆T =

νL
c.m d

(5.13)

Trong âọ
∆T- nhiãût âäü tàng lãn cuía chi tiãút [0K]
ν - hãû säú xạc âënh pháưn cäng trỉåüt dng âãø nung
nọng chi tiãút cáưn tênh
1
âäúi våïi âéa ẹp ca ly håüp
4
1
ν=
âäúi våïi âéa trung gian cuía ly håüp
2

ν=

c ≈ 490 (J/kg.0K) nhiãût dung riãng ca chi tiãút bë nung
nọng (thẹp v gang)
mâ - khäúi lỉåüng ca chi tiãút bë nung nọng [kg]
mâ = Vâ.ρ
[kg]

Våïi Vâ-thãø têch cuía chi tiãút
Vâ = π(Rn2- Rt2)δâ
ρ = 7600 [Kg/m2] : khäúi lỉåüng riãng ca chi tiãút
δâ chiãưu daỡy cuớa chi tióỳt
Theo cọng thổùc (3.13) thỗ cọng trổồỹt chung cuớa ly hồỹp
caỡng lồùn thỗ nhióỷt õọỹ sinh ra khi ly håüp caìng låïn nãn ta chè
kiãøm tra chãú âäü nhiãût ca ly håüp khi cäng trỉåüt chung låïn
nháút.
âäúi våïi âéa ẹp: δâ = 0,02 [m];
bạn kênh ngoi Rn= 0,18
[m]
baïn kênh trong Rn= 0,1 [m]
=> mâe = 3,14(0,182- 0,12)0,02.7600 = 10,7
[Kg]
=> ∆T =

0,25.36760,86
= 1,75[ 0 K ] ≤ [∆T] = 100K
490.10,7

âäúi våïi âéa trung gian: δâ = 0,02 [m];
baïn kênh ngoi Rn=
0,18 [m]
bạn kênh trong Rn= 0,1 [m]

Trang - 15 -


=> mâe = 3,14(0,182- 0,12)0,02.7600 = 6,42

[Kg]

0,5.36760,86
= 3,5[ 0 K ] ≤ [∆T] = 100K
=> ∆T =
490.10,7

6. THIÃÚT KÃÚ VAÌ TÊNH TOẠN CẠC CHI TIÃÚT, CỦM
CHÊNH CA LY HÅÜP :
6.1. ÂÉA BË ÂÄÜNG :
Gäưm cạc bäü pháûn sau :
Xỉång âéa .
Vng ma sạt.
Ma
Bäü pháûn gim cháún.
Âinh tạn táúm ma sạt vo xỉång âéa .

Trang - 16 -


Vng ma sạt
Âinh tạn
Xỉång âéa
Lxo gim cháú
n
Vng ma sạt gim cháú
n
Moa

H.6.1. Âéa bë âäüng

6.1.1. Xỉång âéa :
6.1.1.1. Cäng dủng :
Xỉång âéa laì bäü pháûn gàõn trãn Moayå vaì duìng âãø bàõt
chàût cạc táúm ma sạt, nọ l pháưn tỉí trung gian dng âãø
truưn mämen xồõn tỉì táúm ma sạt âãún trủc så cáúp häüp
säú.
Xỉång âéa cọ âäü ân häưi nãn lm cho ly håüp âọng
ngàõt âỉåüc ãm dëu hån.
6.1.1.2. Kãút cáúu :
Cọ ráút nhiãưu loải kãút cáúu khạc nhau :

Trang - 17 -


Qua tham kho mäüt säú loải kãút cáúu xỉång âéa hiãûn
nay, ta chn xỉång âéa cáưn thiãút kãú thüc loải xỉång âéa
cọ bäü pháûn gim cháún.
Ỉu âiãøm ca loải ny l :
Âọng måí ly håüp ãm dëu, lm viãûc tin cáûy, âäü âo ca
âéa nh.
Tiãút kiãûm âỉåüc váût liãûu, gim khäúi lỉåüng chãú
tảo mäüt chi tiãút.
Nhỉåüc âiãøm ca loẵi ny l :
Tàng mämen quạn tênh âéa bë âäüng.
Tàng chiãưu dy toaỡn bọỹ khi lừp tỏỳm ma saùt.
Tng haỡnh trỗnh tổỷ do ca bn âảp do âäü biãún dảng
ân häưi theo phỉång vng gọc våïi màt âéa.
6.1.1.3. Váût liãûu chãú tảo âéa :
Âãø tàng mỉïc âäü ãm dëu khi âọng ly håüp cho nãn ta
chn váût liãûu chãú tảo chụng bàịng theùp laù coù thaỡnh

phỏửn cacbon trung bỗnh vaỡ cao (theùp loải 40 ÷ 85) âỉåüc täi
trong dáưu v ẹp âãø trạnh vãnh. Chiãưu dy ca xỉång âéa
tỉì 1,5 ÷ 3 [mm].
Chn δxâ =2,5 mm.
6.1.2. Vng ma sạt, âéa ma sạt:
6.1.2.1. u cáưu ca vng ma sạt :
Âm bo hãû säú ma sạt cáưn thiãút v hãû säú ma sạt êt
bë nh hỉåíng khi cọ sỉû thay âäøi nhiãût âäü, täúc âäü trỉåüt
v ạp sút trãn bãư màût.
Cọ kh nàng chäúng mn låïn åí nhiãût âäü cao (tỉì 537 ÷
0
623 K)
Tråí lải kh nàng ma sạt ban âáưu âỉåüc nhanh chọng sau
khi bë nung nọng hồûc bë lm lảnh.
Lm viãûc täút åí nhiãût âäü cao êt bë si cạc cháút dênh,
khäng cọ mi khàõc, khäng bë xäúp.
Cọ tênh cháút cå hc cao.
6.1.2.2. Váût liãûu chãú tảo vng ma sạt, âéa ma sạt :
Hiãûn nay thỉåìng dng l phãrâä, phãrâä âäưng v trong
mäüt säú trỉåìng håüp l kim loải sỉï.
Chiãưu dy táúm ma sạt δms = 3÷ 5[mm] nọ chãú tảo bàịng
phãrâä nghiãưn nh cọ tháúm cháút dênh sau âọ âem ẹp âi.
Cạc vng ma sạt bàịng phãrâä cọ âäü bãưn cå hc cao,
khäng bë xäúp v cọ thãø lm viãûc åí nhiãût âäü cao.
Âäúi våïi ätä laìm viãûc trong âiãìu kiãûn nàûng nhc ta cọ
thãø chãú tảo vng ma sạt bàịng kim loẵi sỉï bàịng cạch

Trang - 18 -

âem ẹp bäüt kim loải dỉåïi ạp sút cao, thnh pháưn gäưm
cọ:73%Cu , 14%Pb , 7%Sn , 6% than.
Våïi ly håüp cho loải xe thiãút kãú ti trng 15000kg ta
chãú tảo vng ma sạt bàịng phãrâä : δms = 5 mm .
Cạch làõp ghẹp táúm ma sạt våïi xỉång âéa :
Ghẹp bàịng âinh tạn :
Ỉu âiãøm ca phỉång phạp ny l :
Tiãút kiãûm váût liãûu
Bo dỉåỵng, sỉía chỉỵa dãù dng
Nhỉåüc âiãøm ca phỉång phạp ny l :
Khäng táûn dủng hãút chiãưu dy táúm ma sạt (âãún
khi chảm vo âinh tạn l phi thay thãú ngay )
Vát liãûu chãú tảo âinh tạn : âinh tạn âỉåüc lm bàịng
âäưng â, âäưng thau mãưm hồûc bàịng nhäm cọ âỉåìng kênh
tỉì 4 ÷ 6mm theo daỷng hỗnh ọỳng, daỷng õinh troỡn coù õỏửu
nổợa hỗnh cáưu.
Bäú trê âinh tạn :
Âinh tạn xãúp theo 2 hng. Khi gừn caùc tỏỳn ma saùt
thỗ õỏửu õinh taùn phaới thủt xúng khi bãư màût táúm ma sạt
khong 1 ÷ 2 mm âãø trạnh sỉû c sạt giỉỵa âinh tạn v âéa
ẹp hồûc bạnh â khi â mn táúm ma sạt.
Tênh toạn âinh tạn:
tênh theo ỉïng sút dáûp v ỉïng sút càõt :
F
Sd
F
τc =
Sc

σ=

(6.1)
(6.2)

Våïi bãư räüng âéa ma sạt b = 0,068 [m] ta cọ thãø bäú trê 2
vng âinh tạn våïi bạn kênh :
R1 = 120
[mm]
R2 = 150
[mm]
Lỉûc tạc dủng lãn mäùi dy âinh âỉåüc xạc âënh theo
cäng thỉïc sau :
Gi F1i, F2i láưn lỉåüt l lỉûc tạc dủng lãn âinh tạn thỉï i
ca dy âinh thỉï nháút v thæï hai.

Trang - 19 -


H.6.2. Så âäư tênh lỉûc tạc dủng lãn âinh
tạn

Ta cọ Mms = F1i R1+ F2i R2
Theo âënh lyï Pitago
Mms = F1iR1 + F1i

(6.3)

F1i
R
R

= 1 ⇒ F2i = 2 F1i
F2i R2
R1

(

2

F R + R2
R2
R2 = 1i 1
R1
R1

2

(6.4)

)⇒F

1i

M ms R1

=

(R

1

(6.5)
⇒ F2i =

F1 =
F2 =

=>
=>

M ms R1

(

2

2

)

(

2

2

)

Z ms R1 + R2
M ms R2

+ R2

M ms R2

(R

1

Tênh cho caí ly håüp :

2

2

+ R2

2

)

2

)
(6.6)

(Mms =βMemax)

Z ms R1 + R2
2.667.0,12
F1 =

= 1084,55[N]
4 0,12 2 + 0,15 2
2.667.0,15
F2 =
= 1355,69[N]
4 0,12 2 + 0,15 2

(

)

(

)

Ta tháúy læûc tạc dủng lãn dy âinh phêa ngoi låïn hån
dy âinh trong, nãn ta chè kiãøm tra cho dy âinh phêa ngoi.
Chn så bäü dy ngoi bäú trê 18 âinh, dy trong bäú trê
18 âinh. ỈÏng sút càõt v ỉïng sút dáûp cho phẹp nàịm
trong khong
[σc] = 25 [MN/m2]
[τc] = 10 [MN/m2]
Tỉì cäng thỉïc tênh ỉïng sút càõt ta suy ra âỉåüc cäng
thỉïc tênh âỉåìng kênh ngoi cho phẹp ca âinh taïn.

Trang - 20 -


dât ≥

4.F2
4.1355,69
=
= 0,0031
n.[τ c ].π
18.10.10 6.3,14

[m]

Ta choün dât = 5 [mm]
Tỉì cäng thỉïc tênh ỉïng sút dáûp ta suy ra âỉåüc cäng
thỉïc tênh chiãưu di bë rn dáûp cho phẹp ca âinh tạn.
lât ≥

F2
1355,69
=
= 0,0006
n.[σ c ].π
18.25.10 6.3,14

[m]

Ta chn lât = 2 [mm]
Váûy âỉåìng kênh ngoi ca âinh tạn dât = 5 [mm]
chiãưu di bë rn dáûp ca âinh tạn l ât = 2 [mm]
6.1.3. Mayå âéa bë âäüng :
Mayå âéa bë âäüng âỉåüc làõp trãn trủc then hoa ca ly
håüp theo kiãøu làõp ghẹp trỉåüt.
Âãí cọ thãø mi nhàơn dãù dng cạc màût bãn ca cạc

then trủc then hoa thỗ ồớ chọứ nọỳi tióỳp mỷt bón cuớa then vồùi
baùn kênh trong ca trủc then hoa ngỉåìi ta lm rnh hoỷc
lổồỹn chuyóứn tióỳp õóửu õỷn vồùi baùn kờnh r. Hỗnh dạng ca
then nh hỉåíng âãún âäü vỉỵng bãưn ca trủc ly hồỹp. Nóỳu
chuyóứn tióỳp õọỹt ngọỹt thỗ ồớ chỏn then s cọ ỉïng sút củc
bäü ráút låïn. Cạc then cọ thãø lm dảng thán khai hồûc
vng. Dảng thán khai âm bo bãưn v âäü chênh xạc trng
tám täút hån loải vng gọc. Trong näüi dung thiãút kãú ta
chn dảng then hoa thán khai.
Tênh toạn cạc kêch thỉåïc cå bn ca Ma ly håüp :
Xạc âënh så bäü âỉåìng kênh trủc så cáúp ca häüp säú :
ỈÏng sút xồõn cho phẹp ca thẹp cacbon chãú tảo
moa
[τ] = 80 ÷ 120 [MN/m2] - Chn [τ] = 80 [MN/m2]
Âỉåìng kênh cho phẹp ca truûc:
β .M e max
2.667
=3
= 0,04368 [m]
dt ≥ 3
0,2.[τ ]
0,2.80.10 6
Choün dt= 0,05 [m]
Cạc then ca Ma tênh theo dáûp v cừt :
Lổỷc taùc duỷng trón baùn kờnh trung bỗnh cuớa cạc then âäúi
våïi ma l :
β .M e max
Q=
[N]
(6.7)

Z 1 .Rtb

Trong âọ :

Z1- säú lỉåüng ma, Z1 = 2.

Trang - 21 -


Rtb =

1
( D + d ) = 1 ( 50 + 40) = 22,5[mm] , baùn kờnh trung bỗnh cuớa
4
4

truỷc then hoa
D = 50 [mm] , âỉåìng kênh ngoi ca cạc then åí trủc
ly håüp [mm]
d = 40 [mm] , âỉåìng kênh trong ca cạc then moa
âéa thủ âäüng [mm]
=> Q =

2.667
= 29644,44
2.22,5.10 −3

[N ]

Váût liãûu chãú tảo trủc then hoa :âỉåüc chãú tảo bàịng

thẹp 40 hồûc 40X cọ: [σd]=20[MN/m2]; [τc ] = 10[MN/2]
Tỉì cäng thỉïc tênh ỉÏng sút dáûp σd ca then hoa ta xạc
âënh chiãưu di tiãúp xục cuía then våïi moayå:
β .M e max
2.667
=
=
= 0,0395
lm
=
0,75.z.h.[σ ].Rtb 0,75.20.0,005.20.10 6.0,0225
[m]
Trong âọ : 0,75- hãû säú tênh âãún sỉû phán bäú ti trng
khäng âãưu lãn cạc then
h=

1
( 50 − 40) = 5[mm] -chiãưu cao ca then .
2

z = 20 - säú lỉåüng then
chiãưu di tiãúp xục ca then våïi ma

chn
lm
=
50[mm]
Tỉì cäng thỉïc tênh ỉïng sút càõt τc ca then hoa ta xạc
âënh chiãưu räüng ca chán then våïi moa:
b

Q
29644,44
=
= 0,00395
0,75.z.l m .[τ c ] 0,75.20.0,05.10.10 6

chn chiãưu räüng ca chán then:

b=5

[m]

[mm]

6.1.4. Gim cháún :
6.1.4.1. Cäng dủng :
Gim cháún âỉåüc dng trong ly håüp âãø trạnh cho hãû
thäúng truưn lỉûc ca ätä v mạy kẹo khi nhỉỵng dao
âäüng xồõn cäüng hỉåíng sinh ra khi cọ sỉû trng mäüt trong
nhỉỵng táưn säú ca dao âäüng såí hỉỵu ca hãû thäúng truưn
lỉûc våïi táưn säú dao âäüng ca lỉûc gáy nãn båíi sỉû thay
âäøi mämen quay ca âäüng cå .
Chi tiãút ân häưi ca gim cháún dng âãø gim âäü
cỉïng ca hãû thäúng truưn lỉûc do âọ gim âỉåüc táưn säú
dao bn thán ca hãû thäúng truưn lỉûc v triãût tiãu âỉåüc
kh nàng xút hiãûn cäüng hỉåíng åí táưn säú cao. Âãø trạnh

Trang - 22 -

âỉåüc cäüng hỉåíng åí táưn säú tháúp ngỉåìi ta dng phỉång
phạp ma sạt gi l chi tiãút ma sạt .
6.1.4.2. Kãút cáúu ca bäü gim cháún :
Cạc gim cháún ca ly håüp hiãûn nay âæåüc kãút cáúu
theo nguyãn tàõc chung l âéa bë âäüng âỉåüc näúi våïi moa
nhåì chi tiãút ân häưi. Ta chn loải chi tiãút ân häưi l l xo.
Ỉu âiãøm ca gim cháún cọ chi tiãút ân häưi bàịng l xo
:
L xo cọ âäü ân häưi låïn.
Kh nàng thoaït nhiãût täút.
6.1.4.3. Xaïc âënh caïc thäng säú cå bn ca gim cháún :
Säú lỉåüng l xo trủ ca gim cháún thỉåìng 6 ÷ 12 loxo.
Ta chn 10 l xo
d

H.6.3. L xo
ỈÏïng sút ca l xo âỉåüc xạc âinh theo cäng thæïc :
τ=

8.Pms .D  MN 
π.d 3  m 2 

(6.8)

Khi tênh toạn ỉïng sút l xo trủ ca ly håüp cáưn tênh
âãún sỉû táûp trung ỉïng sút åí phêa bãn trong ca såüi dáy
l xo :τk = kτ ≤ [τ]
Trong âọ: k -hãû säú tênh âãún sỉû táûp trung ỉïng sút
τk- ỉïng sút ca l xo trủ cọ tênh âãún sỉû táûp

trung ỉïng sút
Chn tè säú

D
= 5 tỉång ỉïng k = 1,3 ;
d

[τ ] = 600 ÷ 750

[MN/m2]
Lỉûc nẹn låïn nháút cho mäùi l xo Pl = Pmax âỉåüc xạc
âënh theo cäng thỉïc sau :
Pmax =

M max
[ N]
n lx R gc

(6.9)

Trang - 23 -


Mämen cỉûc âải Mmax giåïi hản âäü cỉïng täúi thiãøu ca
l xo (khi cạc vng l xo sạt vo nhau) thỉåìng láúy bàịng
mämen xạc âënh theo âiãưu kiãûn bạm våïi âiãưu kiãûn bạm ϕ =
0,8.
G ϕ .r
M max = 2 bx [ Nm]
(6.10)

i0 i h1 .n

Trong âoï : G2 = 9000 [kg] - trng lỉåüng tạc dủng lãn cạc
bạnh ch âäüng .
rbx= 0,4725 - bạn kênh läúp ca bạnh xe
i0= 7,24 - tè säú truưn ca truưn lỉûc chênh
ih1= 5,3 - tè säú truưn ca häüp säú åí säú I.
n = 0,9 - hiãûu suáút truyãön.
=> M max =
[mm]
Váûy :

9000.9,81.0,8.0,4725
= 966,38
5,3.7,24.0,9

[Nm]

Chn bạn kênh bäú trê l xo gim cháún R gc = 0,07
Pmax =

966,38
= 1380,5 [N]
10.0,07

Tỉì cäng thỉïc tênh ỉïng sút ca l xo ta xạc âënh
âỉåüc âỉåìng kênh dáy loì xo

Váûy :

d2 ≥

8 Pmax .k D
8 Pmax .k D
. ⇒d≥
.
π [τ ]. d
π [τ ]. d

d≥

8.966,38.1,3
5 = 0,00617 [m]
3,14.600.10 6

Choün d = 6,2 [mm] ⇒ D = 6,2.5 = 31 [mm]
Säú vng lm viãûc ca l xo theo kinh nghiãûm âỉåüc xạc
âënh trong khong
n lxgc = 3÷ 4 (vng). Chn nlxgc = 4
(vng).
Âäü cỉïng ca l xo âỉåüc xạc âënh theo cäng thæïc sau :
C lxgc =

G.d 4  MN 
8.D 3 .nlxgc  m 2 

(6.11)

G = 8,5.104 [MN/m2] - mäduyn ân häưi ca váût liãûu
C lxgc =

(

8,5.10 4 6,2.10 −3

(

8. 31.10

) .4

−3 3

)

4

= 0,13175

[MN/m2]

Chiãưu di tỉû do ca l xo âỉåüc xạc âënh theo cäng
thỉïc :
l0 = nlxgc.[d + 1 ] + n0.d +

Pmax
C

(6.12)

n0 = 2 - säú vng lm màût âãú ca l xo

Trang - 24 -


=> l0 = 4.(6,2 + 1) + 6,2.2 +

1380,5
.10-3 = 53,88
131750

[mm]

Chiãưu di lm viãûc ca l xo âỉåüc xạc âënh theo cäng
thæïc :
llv = lmin + λ = nlxgc.[d + 1 ] + n0.d + λ
(6.13)
λ = 3 [mm]- âäü biãún dảng ca l xo gim cháún tỉì vë
trê lm viãûc âãún vë trê l xo chëu lỉûc ẹp låïn nháút. (λ
=2,5÷ 4 [mm]).
=> llv = 4.(6,2 + 1) + 6,2.2 + 3 = 46,4
[mm]
6.2. L XO ẸP :
Ta chn l xo ẹp cho ly håüp håüp cáưn thiãút kãú laỡ loỡ xo
truỷ thúng .
6.2.1. Loỡ xo hỗnh truỷ :
ặu õióứm cuớa loỡ xo hỗnh truỷ:
Tờnh toaùn thióỳt kóỳ õồn gin cng nhỉ chãú tảo .
Dãù bäú trê làõp âàût âm bo gn gng vãư kãút
cáúu v cọ räüng chäø âãø âàût äø bi ẹp ca ân måí ly håüp

nàịm trón truỷc ly hồỹp .
Nhổồỹc õióứm cuớa loỡ xo hỗnh tru:
Nãúu trong trỉåìng håüp chãú tảo âäü cỉïng ca l xo
khaùc nhau thỗ lổỷc eùp cuớa chuùng cuợng khaùc nhau do âọ lm
cho lỉûc ẹp cạc bãư màût ma sạt khäng âãưu nhau
Trong thåìi gian lm viãûc cọ trỉåìng håüp mọỹt loỡ xo
truỷ bở gaợy thỗ õoỡi hoới phaới thay ngun bäü l xo cho nãn
khäng tiãút kiãûm âỉåüc váût liãûu.
Khi lm viãûc cọ trỉåìng håüp l xo bë ram lải cho
nãn khäng âm bo âỉåüc lỉûc ẹp, khi làõp rạp cáưn phi cọ
låïp cạch nhiãût cho nãn lm phỉïc taỷp thóm kóỳt cỏỳu .
Sổớ duỷng loỡ xo hỗnh truỷ kêch thỉåïc ca ly håüp
håüp tàng lãn .
6.2.2. Tênh toạn l xo trủ thàóng :
Lỉûc ẹp cáưn thiãút âỉåc xạc âënh theo cäng thæïc :
k 0 M ms
k 0 βM e max
Pkt = µR Z =
(6.14)
µRtb Z ms
tb
ms
k0 = 1,08 - hãû säú xẹt âãún sỉû gin v nåïi lng ca
l xo.
Pkt =

1,08.2.667
= 11890,69 [N]
0,3.101.10 −3.4

Trang - 25 -