Tiết 46 Bài 44: THỰC HÀNH: TÌM HIỂU CHỨC NĂNG (LIÊN QUAN ĐẾN CẤU TẠO) CỦA TỦY SỐNG

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

Ngày soạn...
Ngày giảng...

<b>Tiết 46</b>

<b>Bài 44: THỰC HÀNH: TÌM HIỂU CHỨC NĂNG (LIÊN QUAN ĐẾN CẤU</b>

<b>TẠO) CỦA TỦY SỚNG</b>

<b>I. MỤC TIÊU</b>
<b>1.Kiến thức</b>

- Tiến hành thành cơng các thí nghiệm quy định
- Từ kết quả quan sát thí nghiệm:

<b>o</b> Nêu được chức năng của tuỷ sống, phỏng đoán được thành phần cấu tạo của tuỷ sống.

<b>o</b> Đối chiếu với cấu tạo của tuỷ sống để khẳng định mối quan hệ giữa cấu tạo và chức năng.
<b>2.Kỹ năng</b>

- Rèn kỹ năng thực hành, quan sát, phân tích kênh hình
- Thu thập và xử lý thông tin

- Hợp tác, lắng nghe tích cực

- Quản lý thời gian, đảm nhận trách nhiệm
<b>3. Thái độ </b>

- Giáo dục ý thức cẩn thận khi thực hành
<b>4. Định hướng phát triển năng lực:</b>

- - Năng lực tự học, năng lực hợp tác, năng lực giao tiếp, năng lực quan sát, năng lực phát hiện

và giải quyết vấn đề, năng lực vận dụng kiến thức vào cuộc sống ...

<b>II. CHUẨN BI</b>
<b>-</b> Giáo viên:

<b>o</b> Tranh vẽ theo sách giáo khoa

<b>o</b> Một con ếch, bộ đồ mô

<b>o</b> Dung dịch HCl 0,3%, 1%
<b>-</b> Học sinh:

<b>o</b> Tìm hiểu trước bài

<b>o</b> Mỗi nhóm 1 con ếch, một bộ đồ mô
<b>III. PHƯƠNG PHÁP/ KỸ THUẬT DẠY HỌC</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<b>2.Kiểm tra bài cũ ( 5 phút)</b>
- Kiểm tra câu 1, 2 SGK –Tr 138.
<b>3. Bài mới</b>

<b>Họat động của giáo viên</b> <b>Họat động của học sinh</b> <b>Nội dung </b>
<b>HOẠT ĐỘNG 1: Khởi động (5’)</b>

<b>Mục tiêu: HS biết được các nội dung cơ bản của bài học cần đạt được, tạo tâm thế cho học sinh đi vào </b>
tìm hiểu bài mới.

<b>Phương pháp dạy học:</b>

Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương

pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan

<b>Định hướng phát triển năng lực: Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng tạo, năng</b>
lực trao đôi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.

VB: Trong bài trước các em đã Hiểu được các bộ phận của hệ thần kinh. Các em biết rằng trung
ương thần kinh gồm não và tuỷ sống. Tuỷ sống nằm ở đâu? Nó có cấu tạo và chức năng như thế nào?
chúng ta cùng tìm hiểu bài thực hành hôm nay để trả lời câu hỏi đó.

<b>HOẠT ĐỘNG 2: Hình thành kiến thức </b>
<b>Mục tiêu: Tiến hành thành cơng các thí nghiệm quy định</b>

Từ kết quả quan sát thí nghiệm:

Nêu được chức năng của tuỷ sống, phỏng đoán được thành phần cấu tạo của tuỷ sống.
Đối chiếu với cấu tạo của tuỷ sống để khẳng định mối quan hệ giữa cấu tạo và chức

<b>Phương pháp dạy học:</b>

Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương

pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan

<b>Định hướng phát triển năng lực: Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng tạo, năng lực</b>
trao đôi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.

- Yêu cầu HS huỷ não ếch, để
nguyên tuỷ.

- Yêu cầu HS tiến hành:

+ Bước 1: HS tiến hành thí
nghiệm 1, 2, 3 theo giới thiệu ở
bảng 44.

- GV lưu ý: sau mỗi lần kích
thích bằng axit phải rửa thật sạch
chỡ có axit, lau khô để khoảng 3

- Từng nhóm HS tiến hành:
+ Cắt đầu ếch hoặc phá não.
+ Trteo lên giá 3 -5 phút cho ếch
hết choáng.

- Từng nhóm đọc kĩ 3 thí nghiệm
phải làm, lần lượt làm thí nghiệm
1, 2, 3. Ghi kết quả quan sát được
vào bảng 44 (đã kẻ sẵn ở vở).

<b>I. Tìm hiểu chức năng của tuỷ</b>
<b>sống</b>

Tiến hành thành cơng thí nghiệm
sẽ có kết quả:

+ Thí nghiệm 1: Chi sau
bên phải co.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

– 5 phút mới kích thích lại.
- Từ kết quả thí nghiệm và hiểu
biết về phản xạ, GV yêu cầu HS:
<i>- Câu hỏi Hs Khuyết tật Dự đoán</i>
<i>về chức năng của tuỷ sống?</i>
- GV ghi nhanh dự đoán của HS
ra góc bảng.

+ Bước 2: GV biểu diễn thí
nghiệm 4,5.

- Cắt ngang tuỷ ở đôi dây thần
kinh thứ 1 và thứ 2 (ở lưng)
- Lưu ý: nếu vết cắt nông có thể
chỉ cắt đường lên (trong chất
trắng ở mặt sau tuỷ sống) do đó
nếu kích thích chi trước thì 2 chi
sau cũng co (đường xuống trong
chất trắng còn).

<i>- Em hãy cho biết thí nghiệm này</i>
<i>nhằm mục đích gì?</i>

+ Bước 3: GV biểu diễn thí
nghiệm 6 và 7 (huỷ tuỷ ở trên vết
cắt ngang rồi tiến hành như
SGK)

- Các nhóm dự đoán ra giấy
nháp.

- 1 số nhóm đọc kết quả dự đoán.
+ Trong tuỷ sống chắc chắn phải
có nhiều căn cứ thần kinh điều
khiển sự vận động của các chi.
+ Các căn cứ đó phải có sự liên
hệ với nhau theo các đường liên

hệ dọc (vì khi kích thích chi dưới
không chỉ chi dưới co mà 2 chi
trên cũng co).

- HS quan sát thí nghiệm, ghi kết
quả thí nghiệm 4, 5 vào bảng 44
trong vở.

- HS thảo luận nhóm và nêu
được:

- Thí nghiệm này chứng tỏ só sự
liên hệ giữa các căn cứ thần kinh
ở các phần khác nhau của tuỷ
sống (giữa căn cứ điều khiển chi
trước và chi sau).

- HS quan sát phản ứng của ếch,
ghi kết quả thí nghiệm 6, 7 vào
bảng 44.

+ Thí nghiệm 3: Cả 4 chi
đều co.

+ Thí nghiệm 4: Cả 2 chi
sau co.

+ Thí nghiệm 5: Chỉ 2 chi
trước co.

+ Thí nghiệm 6: 2 chi trước
không co.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

<i>- Qua thí nghiệm 6, 7 có thể</i>
<i>khẳng định điều gì?</i>

- GV cho HS đối chiếi với dự
đoán ban đầu, sửa câu sai.
- Yêu cầu HS nêu chức năng của
tuỷ sống.

- HS trao đôi nhóm và rút ra kết
luận.

+ Tuỷ sống có nhiều căn cứ thần
kinh điều khiển sự vận động của
các chi.

- HS nêu.
- GV cho HS quan sát lần lượt H

44.1; 44.2; mô hình tuỷ sống lợn
và 1 đoạn tuỷ sống lợn.

<i>- Nhận xét về hình dạng, kích</i>
<i>thước, mầu sắc, vị trí của tuỷ</i>
<i>sống?</i>

- GV chốt lại kiến thức.

-Yêu cầu HS nhận xét màng tuỷ.
- GV cho HS quan sát kĩ mô hình
và mẫu tuỷ lợn.

- HS quan sát kĩ hình vé, đọc chú
thích, quan sát mơ hình, mẫu vật
để nhận biết màu sắc của tuỷ
sống lợn, trả lời câu hỏi:

- 1 HS trả lời, các HS khác nhận
xét, bô sung và rút ra kết luận.

- HS trả lời, nhận xét, rút ra kết
luận.

- Đại diện nhóm trình bày, các
nhóm khác nhận xét, bô sung.

<i><b>II. Nghiên cứu cấu tạo của tuỷ</b></i>
<i><b>sống</b></i>

1. Cấu tạo ngoài:

- Tuỷ sống nằm trong cột
sống từ đốt cô thức I đến thắt
lưng II, dài 50 cm, hình trụ, có 2
phần phình (cô và thắt lưng),
màu trắng, mềm.

- Tuỷ sống bọc trong 3 lớp

màng: màng cứng, màng nhện,
màng nuôi. Các màng này có tác
dụng bảo vệ, nuôi dưỡng tuỷ
sống.

<b>HOẠT ĐỘNG 3,4,5: Hoạt động luyện tập,vận dụng,mở rộng (18’)</b>
<b>Mục tiêu: Vận dụng làm bài tập </b>

<b>Phương pháp dạy học:</b>

Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương

pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan

<b>Định hướng phát triển năng lực: Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng tạo, năng</b>
lực trao đôi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.

<b>1. Chuyển giao nhiệm</b>
<b>vụ học tập</b>

<b>1. Thực hiện nhiệm vụ</b>

<b>học tập</b>

Điều đã biết qua bài học :

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

GV chia lớp thành
nhiều nhóm

( mỗi nhóm gồm các
HS trong 1 bàn) và giao
các nhiệm vụ: thảo luận
trả lời các câu hỏi sau
và ghi chép lại câu trả
lời vào vở bài tập

- Hãy nêu dự kiến các
bước tiến hành trong thí
nghiệm để phát hiện các
rể tuỷ liên quan đến dây
thẩn kinh tuỷ đi tới các
chi sau ếch xem rễ nào
còn, các rễ nào đã bị đút
khi em Quân mở các
cung đốt sống để tìm
các rễ tuỷ chuẩn bị cho
thầy, cô tiến hành thí
nghiệm "tìm hiểu vể
chúc năng của dây thẩn
kinh tủy".

<b>2. Đánh giá kết quả</b>
<b>thực hiện nhiệm vụ</b>
<b>học tập:</b>

- GV gọi đại diện của
mỗi nhóm trình bày nội
dung đã thảo luận.
- GV chỉ định ngẫu
nhiên HS khác bô sung.
- GV kiểm tra sản phẩm
thu ở vở bài tập.

- GV phân tích báo cáo
kết quả của HS theo
hướng dẫn dắt đến câu

trả lời hoàn thiện.

HS xem lại kiến thức đã
học, thảo luận để trả lời
các câu hỏi.

<b>2. Báo cáo kết quả</b>
<b>hoạt động và thảo</b>
<b>luận</b>

- HS trả lời.

- HS nộp vở bài tập.

- HS tự ghi nhớ nội
dung trả lời đã hoàn
thiện.

sống là liên hệ giữa các căn cứ điều

khiển các chi dưới với trên và ngược

lại.

- Rễ sau là rễ cảm giác, dẫn truyền

xung hướng tâm và rề trước là rễ vận

độn: dẫn truyền xung li tâm.

- Dựa trên những hiểu biết đó, ta có thể

đề ra các phương án dự kiến thí nghiệr

để tìm xem rễ nào còn, rễ nào mất giúp

Quân trước khi đưa lên lớp để thấy

minh hoạ cho bài dạy.

- Phương án 1. Kích thích các chi sau,

có thể xảy rạ các trường hợp sau :

a) Kích thích chi sau bên phải:

- Khơng chi nào co cả → kết luận : rễ

sau chi sau bên phải đứt.

- Chi sau bên phải và trái đều co : rễ

sau bên phải, cả rễ trước đi tới hai chi

đó đều còn.

- Chỉ có chi sau bên phải hoặc bên trái

co : rễ sau bên phải còn và chi bên nào

co chứng tỏ chi bên đó còn rễ trước,

nhưng chưa biết rễ sau chi bên trái cịn

khơng ?

b) Phải tiếp tục kích thích chi sau bên

trái :

Nếu cịn thấy một trong các chi nào đó

co chứng tỏ rễ sau bên trái chưa đứt.

c) Nếu kích thích cả hai chi sau đều

không thấy chi nào co thì chỉ có thể kết

luận các rễ sau đã bị đứt hết ; vậy các rễ

trước còn hay đứt ? Muốn biết rõ phải

tiếp tục bước d.

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

điều khiển chi sau, nếu rễ vận động bên

nào còn thì chi bên đó sẽ co.

- Phương án 2. Đơn giản hơn nhiều, chỉ

cần :

a) Kích thích ngay chi trước thật mạnh,

chi sau bên nào co chứng tỏ rễ vận

động tương ứng với chi bên đó vẫn còn,

chưa bị đứt.

b) Tiếp đó lần lượt kích thích mạnh các

chi sau để xem rễ sau bên nào còn, bên

nào đứt ? Nếu còn, ếch sẽ phản ứng,

nếu đã bị đứt, sẽ không gây phản ứng ở

ếch.

<b>4. Hướng dẫn về nhà:</b>



Học bài, trả lời câu hỏi SGK .



Đọc trước bài 46 “Trụ não, tiểu não, não trung gian”.



Kẻ bảng 46 (trang 145) vào vở bài tập.

<b>V. RÚT KINH NGHIỆM:</b>

</div>

<!--links-->