Vi sao anh em nha Tay Son noi da xao thitki 1

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Tại sao anh em nhà Tây Sơn 'nồi da xáo thịt'? (kỳ 1)</b>

<b>Ba anh em nhà Tây Sơn, từ nhỏ đến lớn, đối với nhau trọn niềm thương yêu. </b>
<b>Vậy, nguyên nhân nào khiến Nguyễn Nhạc và Nguyễn Huệ rạn nứt tình cảm?</b>
<b>Kỳ 1: Tây Sơn tam kiệt</b>

"Tây Sơn tam kiệt" là tên gọi dành cho ba anh em Nguyễn Nhạc, Nguyễn Lữ và
Nguyễn Huệ. Theo sử sách, tổ tiên nhà Tây Sơn vốn họ Hồ (sách <i>Hồng Lê nhất </i>
<i>thống chí </i>cho rằng, nhà Tây Sơn thuộc dòng dõi Hồ Quý Ly) ở làng Hương Cái,
huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An. Tổ quán ở dưới chân hòn Thái Sơn, một hòn
núi nhỏ đứng bên cạnh hòn Ðại Hải, một danh sơn tỉnh Nghệ An.

Tây Sơn tam kiệt tại Nhà Bảo tàng Quang Trung - Tây Sơn.

<i>Ảnh: Báo Bình Định</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

việc đổi thành họ Nguyễn của các anh em Tây Sơn cùng họ với thân mẫu là
Nguyễn Thị Đồng.

Tuy nhiên, cũng có nguồn tài liệu sưu tầm ở địa phương và đã có lần được biên
chép cho rằng: Thuở nhỏ, anh em Tây Sơn có học với một thầy giáo xứ Huế là
Giáo Hiến. Do bị Trương Thúc Loan trù dập, hăm diệt, Giáo Hiến trốn vào phủ
Quy Nhơn, mở trường dạy học ở đất An Thái. Giáo Hiến mang hồi bão, ý chí của
mình truyền lại cho lớp mơn sinh. Ơng đã khám phá ra tài năng khác thường của
anh em Tây Sơn nên hết lòng đầu tư cho sự nghiệp lớn về sau.

Chưa kể, vì quá tin vào lời sấm truyền: Tây khởi nghĩa, Bắc thu công/ Phụ nguyên
phục thống, Giáo Hiến đã nói với anh em Nguyễn Huệ: “Các con là người của đất
Tây Sơn, Tây Sơn khởi nghĩa sẽ lập nên sự nghiệp lớn ở miền Bắc và hết lòng giúp
chúa Nguyễn để phục hồi nền nhất thống.... Các con nên đổi thành họ Nguyễn để
có danh nghĩa lập cơng”. Từ đó, anh em Tây Sơn từ họ Hồ đổi ra họ Nguyễn.
Mọi tài liệu đều cho thấy, trong Tây Sơn tam kiệt, Nguyễn Nhạc là anh cả, nhưng

Nguyễn Lữ và Nguyễn Huệ ai là anh thì các tài liệu khơng thống nhất với nhau.
Các sử sách của nhà Nguyễn và biên chép dưới thời Nguyễn cũng khác nhau. Các
sách <i>Đại Nam thực lục tiền biên, Đại Nam chính biên liệt truyện, Tây Sơn thuỷ mạt</i>
<i>khảo</i>... đều thống nhất ngôi thứ trong ba anh em Tây Sơn và khẳng định: “Con
trưởng là Nhạc, kế là Lữ, kế nữa là Huệ”, trong khi đó <i>Khâm Định việt sử thơng </i>
<i>giám cương mục </i>thì xếp theo thứ tự Nhạc - Huệ - Lữ.

Dân phủ Quy Nhơn xưa lưu truyền rằng, Nguyễn Nhạc thuở đi buôn trầu nên gọi là
anh Hai Trầu, Nguyễn Huệ gọi là chú Ba Thơm và Nguyễn Lữ gọi là thầy tư Lữ, vì
có thuở Lữ đi tu theo đạo Hồi Bani (Islam Bani). Thế nhưng, trong sách <i>Tây Sơn </i>
<i>tiềm long lục</i>, Nguyễn Bá Huân lại ghi: xét công trạng của Nguyễn Huệ ngay từ
những ngày đầu khởi nghĩa thì Huệ phải là em kế Nguyễn Nhạc.

Các giáo sĩ phương Tây đương thời có mặt trên đất nước ta như Labartette chép:
Anh cả là Thoi Đức (tức Thái Đức - Nguyễn Nhạc), cịn hai ơng hồng là Đức ông
Bai (Đức ông Bảy - Nguyễn Huệ) và Đức ông Tám (Nguyễn Lữ).

Lê Trọng Hàm trong sách <i>Minh đô sử </i>lại cho rằng, Hồ Phi Phúc sinh "Nhạc, Lữ
đến hai cô con gái, rồi mới tới Huệ". Củng cố minh chứng này, <i>Đại Nam chính </i>
<i>biên liệt truyện</i> viết: Một trong hai chị gái của Nguyễn Huệ được sách sử tiết lộ
vào năm 1792. Khi hay tin vua Quang Trung chết, một đoàn gia nhân và quan lại
hơn 300 người do Nguyễn Nhạc cầm đầu từ Quy Nhơn ra Phú Xuân để dự lễ quốc
tang, đều bị quan quân Cảnh Thịnh chặn lại trên đất Quảng Ngãi, chỉ trừ một mình
cơ em gái Nguyễn Nhạc được phép ra Phú Xuân.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

Sách <i>Võ nhân Bình Định </i>nêu rõ, trong thời gian chuẩn bị cho đại sự, Nguyễn Nhạc
đã tỏ ra là một nhà lãnh đạo tài ba, đã biết phát triển kinh tế làm cơ sở; đoàn kết
các sắc tộc làm liên minh và nhất là đối với các đồng chí rất có tình có nghĩa. Ơng
ln tỏ rõ thái độ nhưng hịa, xử sự có tình nhưng khơng bỏ lý, nên mọi người rất
mực tơn kính. Nhờ vậy mà chỉ trong một thời gian ngắn, nhà Tây Sơn đã lập nên

cơ sở vững chắc.

</div>

<!--links-->