Ky Thuat Nuoi Chim Chao Mao

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>1. Giới thiệu sơ về các loại chào mào</b>

Như các nghệ thuật nuôi dưỡng sinh vật mà mỗi cá nhân thích, thì Chào Mào
cũng nằm trong những giống chim mà khiến cho các fans mê không chi bằng.
Trong bài này tôi xin giới thiệu những cách thức căn bản nuôi chim Chào Mào.
Từ việc lựa chọn chim bổi/mộc cho tới ngày thành một tay nuôi rành về giống
Chào Mào này.

Khi vào thú chơi gì đi nữa cũng phải cần sự đam mê và siêng năng, chứ chỉ thích
theo phong trào thì khơng tài nào bền được và giỏi được. Khi mới vào thú nuôi
Chào Mào, một ai đó tình cờ do có dun, hay sở thích muốn ni chim gì đó mà
cơ dun đưa đến.

Giá chim dạo này giao động từ 20 nghìn cho tới bạc triệu, và loại: Gián Cánh, Bạch Đề, Bạch Tạng,
Chào Mào Bông, Mơ, là giống dị tướng bị đột biến, chim có màu trắng lạ thường, như có cánh trắng,
lơng đốm đốm trắng trên lưng, đầu, hoặc đuôi nguyên một hoặc vài cọng lơng trắng, cánh trắng có một
vài cọng lơng trắng và cả móng trắng tùy vào con, có con tồn móng trắng hết. Đặc biệt giống Bạch
Tạng thì bị đột biết hết cả thân hình, tồn thân trắng tinh, đặc biệt hơn nữa là riêng cái lông dưới đít và
cái tách của nó vẫn cịn đỏ. Xin nhắc một ai đó muốn mua giống Bạch Tạng thì phải để ý cặp mắt, bởi
Bạch Tang như thế cặp mắt sẽ có màu đỏ, khơng cịn đen nữa. Riêng giống chim Chào Mào Bơng thì
phải tùy độ đột biến của nó nằm ở đâu. Nếu nguyên cái đầu trắng cịn

thân hình đen, thì chỗ bị đột biến là nơi đầu nên cặp mắt sẽ có màu
đỏ, cịn lại giống chỉ bơng trên lưng thì cặp mắt vẫn bình thường.
Khác với chim Chào Mào bình thường, và giá cả có thể nói tới bạc
triệu trở lên, tùy vào địa phương, nhu cầu và thể chất của con chim.
Cho nên cũng có vài người ham tiền thiếu đạo đức đã nhuộm màu
trắng trên lông chim và bán giá cao, sau khi chim thay lơng hoặc tắm
thời gian thì màu nhuộm trơi đi thì hỡi ơi. Cho nên phải cẩn thận và
phải quen biết người giới thiệu để mua, còn khơng phải có kinh
nghiệm nhất định.

<b>2. Kỹ thuật ni chim</b>

Khi mới vào việc mua một con chim để nuôi thật là khó, bởi ta
khơng biết gì về chim rất chi là khó. Từ việc khơng biết thế nào là
con chim hay, chim trống hay mái, xem tướng thế nào mới là một
con chim chuẩn để ni.

Ta có thể tìm chim từ tiệm bán chim, hoặc từ các bạn đi bẫy về. Từ
tiệm bán chim theo mình thì, thật là khó tìm bởi giá cao hơn người
bẫy bán lại. Hai là chim đẹp hầu như hiếm lắm, nếu có chim đẹp
bổi/mộc thì giá lại cao hơn chim thường 2-3 lần.

Những chi tiết khi lựa chim trống đẹp hay: Chào mào trống và mái rất chi là giống nhau, cho nên ngay
cả một tay ni lâu ngày đơi khi cịn nhầm lẫn. Tuy nhiên ta có thể dựa vào vài chi tiết để chọn chim
trống. Chim trống khác chim mái ở tướng to hơn, cánh dài hơn, đầu to hơn, tách đỏ của nó to nhiều
lơng hơn chim mái. Mũ thường thì cao hơn chim mái, giọng hót được phong phú hơn tức là đi được từ
6-9 âm thanh dài, còn chim mái chỉ đi được 3-4 âm thanh lập đi lập lại hồi là: wit' tu hìu. Muốn cho
chắc ăn là chim trống trong lưỡi có chấm đen, cỡ 3-4 chấm ở cuối lưỡi là trống. Tuy nhiên đơi khi có
vài cơ chim mái tướng khơng thua cho chim trống cho nên rất dễ bị lộn (trường hợp này rất chi là
hiếm, như 95/100 vậy).

Khi chọn chim phải chọn con chim lanh lợi, lí lắc, nhìn thấy điệu bộ lanh lẹ. Cặp ức tức là hai viền
lơng đen bên ngực nó phải to, khá dài cho tới dài gần đụng nhau thì quả thật là quý hiếm. Nói về mũ,
tuy mũ chim rất chi là phong phú, thấp có, cao có, to và nhỏ nhưng chỉ có hai loại thường được ni
nhiều nhất là mũ lân và mũ rơm. Mũ rơm tức là to đều từ gốc tới đỉnh mũ cao chọc trời thẳng đứng
khá cong, và mũ lân là cong y như sừng đầu lân vậy. Cặp chân phải to dài, tướng chim địn dài, tức là
thân hình nó dài. Nói về miệng chim, miệng chim ta chọn chú miệng mỏng ngắn thì siêng hót lắm.
Riêng loại ngũ đoản là phải ngắn hết mới quý như thân hình ngắn, chân ngắn, miệng ngắn, mũ cong
ngắn, đuôi đều ngắn thì mới quý mà ức phải dài.

<i>Chào Mào Mơ</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

Họng bị tức là khi hót phù ra như ễnh ương.
<b>Cách tập luyện chim bổi:</b>

Có hai cách ni từ chim bổi. Đó là từ chim đã đỏ tách ngoài trời, gọi là chim trời hoặc chim bổi già,
gọi là già vì đã trưởng thành má đã đỏ. Chim chuyền là chim con còn chuyền cành, và chim tơ là các
chú đã bay được to xác như chim đỏ tách bộ lơng cịn màu xám, có nơi gọi là chim má trắng. Đánh giá
về hai giống này thì: chim đỏ tách ni lên thường thì hay hẳn sau một năm, như giọng hót chất lượng
và cách đấu đá. Riêng chúng lâu dạn hơn chim chưa đỏ tách. Chim chưa đỏ tách chỉ có cái lợi là dạn lẹ
mà thơi, và sau khi thay lơng thì đẹp lắm do khơng bay nhảy vơ độ. Tính độ hay của con tơ thì cỡ 30%
là hay cịn chim đã đỏ tách thì tới 80%, sau mùa thay lơng thì ta có thể chơi đã lắm rồi, và đặc biệt là
chim đã đỏ tách với ta nuôi cỡ 4 tháng đổi lên thì đã thấy chúng chịu đấu với chim lạ sung tí rồi, vì
ni ở nhà nếu có chim mồi thì nó sợ phần nào và quen với chim ở nhà, nếu các fans nuôi một cặp thì
chúng cũng quen nhau từ giọng hót và quen mặt nên ít đấu nhau. Các fans mới vào nghề ni, như
ni hai con bổi mới lên mình sẽ thấy ở nhà nó đấu đá và hót rất chi bình thường cho tới khi ta nhờ
bạn bè mang tới một con khác. Ta sẽ nghe chúng hót như rút giọng, hót siêng nhiều hơn, có vẻ sung
hơn. Đặc biệt khi treo cho hót cỡ nửa tiếng sau rồi kê lồng cho đấu sẽ thấy nó đấu khác lạ.

Cách nuôi chim bổi thành chim thuần mồi: bắt đầu ni thì nên ni hai con, thường bổi đã đỏ tách thì
khá nhát, nên ta phải treo gần người, nếu độ bay tung lồng của nó cịn nhiều q thì che bớt nửa lồng
rồi từ từ thời gian mà mở dần ra. Ta cũng có thể để vào lồng hạn chế không cho tung đầu như lồng che
bằng lưới ruồi, khiến nó khơng chui đầu ra tróc đầu chảy máu. Nếu có lỡ tróc đầu chảy máu thì qua
mùa thay lơng miếng vảy đó sẽ tróc đi và mọc lông lên lại. Cách tập cho dạn người bằng cách treo gần
chỗ người qua lại treo thấp ngang nửa thân người, khi nó ghiền ăn một món gì đó, ta nên đút cho nó ăn
hơn là bỏ vào vào hủ đồ ăn, việc này sẽ giúp nó dạn hơn với chủ nó.

Trong thời gian ni cỡ 5 tháng đổi lên con chim phải khá dạn và hót siêng rồi. Lúc này ta nên để ý
chăm nó tí, như siêng cho tắm hơn vì cịn là bổi trời cịn nhát lắm tuy nhiên các fans thấy cho tắm

được từ ngày trước thì tốt lắm (cách cho tắm tơi sẽ xin viết sau). Ngoài việc để gần người, trong q
trình ni từ ngày mang về, ta nên treo nhiều chỗ, quanh nhà đặc biệt là trên cây, việc này giúp nó làm
quen với chỗ lạ, mà sau này nó sẽ đấu bắt cứ nơi nào. Tránh cho đấu với chim mồi người ta nhiều
(hoặc chim mồi của mình ở nhà nhiều) chỉ đơi khi kê tí mà thôi, bởi kê đấu nhiều lần như thế sẽ khiến
nó sợ (bởi chim bổi chưa qua mùa thay lơng khơng có độ sung nhất định, cịn sợ người khơng đấu
mạnh), cho dù ta nhìn nó vẫn đấu bình thường với chim mồi, nhưng không nên cho đấu lâu. Bởi rất chi
là nhiều chim mồi hay mà đấu riết sau này hễ gặp đối thủ mạnh nó sẽ đấu tí là dừng đi, nên kê cho đấu
với con ngang lứa với nó. Tơi nêu lên như thế vì cái này giúp cho độ sung của nó về sau này chớ
khơng phải nhất thời thấy nó sung mà ta kê cho đấu đá vô độ.

Trong thời gian nuôi, nếu nó là chim dùng để bẫy sau này thì. Hầu hết ai cũng biết là đi bẫy phải cần
cây sào lồng. Mà hơn phần nửa số Chào Mào nuôi qua mùa thay lông mà ta không dùng sào tập treo
lồng thì nó sẽ sợ sào, bởi ta cầm cây sào đưa tới lồng, bản năng của nó nghĩ mình sẽ dùng xua đuổi nó.
Cách tốt nhất là gác cây sào vào chỗ chắc rồi treo lồng lên theo thế như ta đang cầm sào treo lồng vậy.
Treo vài lần nó sẽ quen cây sào và khơng sợ nữa. Rồi cứ như thế nuôi qua một mùa thay lơng thì nó sẽ
đẹp và hay lên, muốn biết độ sung của nó thế nào thì nhờ một người bạn mang chim mồi lạ tới treo
cho hót xem nó phản ứng thế nào. Chào Mào mà nghe giọng chim là nó hót đối lại sung lắm, và chim
hay thì sẽ rút như vít vít vít liên hồi đó là thế kêu chim về lại lồng, mà ngoài rừng khi đi bẫy, chim trời
tới lồng rồi bay thì nó sẽ rút như thế. Khi kê cho đấu thấy độ sung của nó đấu mạnh cách nhấp liên hồi,
trận đấu kéo dài thì đã thành cơng rồi, cịn nếu nó chưa sung lắm thấy đấu tí rồi ngừng thì đem ra
khuất ngay. Treo cho hót qua lại và tiếp tục thử lại vài lần với thời gian cũng phải hơn 2 tuần. Các fans
vẫn có thể mang đi thử, theo tơi thì nếu ni đúng một năm thì có thể cho đi tập trận rồi, tức là mang
tới chỗ dợt treo cho hót, nhưng phải khuất khơng cho nhìn thấy chim khác. Cách tơi hay dùng là ni
qua năm (một mùa thay lông) là mang đi bẫy tập trận cho nó vào mùa chim tơ. Ra rừng mới đầu thì
chưa sung chớ đi vài lần nó sẽ sung hẳn lên, hay lên thấy rõ.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<b>3. Cách chăm sóc chim</b>

Điều kiện ni Chào Mào thật đơn giản lắm khơng có gì khó. Ngồi bột/cám, cào cào/cơn trùng, đặc
biệt là trái cây, ta có thể cho chúng ăn đủ loại trái cây mềm đặc biệt là trái có màu đỏ như: cà chua, ớt

Tây (ở Đà Lạt loại to to), chuối, cam. Theo vài tài liệu tơi đọc thì, cà rốt rất chi là tốt. Được gọi là vua
của rau quả. Vì nó cứng quá cho nên ta có thể hấp mềm cho chúng ăn. Bởi vì tơi tin là những loại rau
có sắc màu đỏ này giúp chim Chào Mào giữ cái đít màu đỏ cịn tốt cho dù ni lâu năm. Có ý kiến cho
là ta ni theo mơi trường tự nhiên của nó như cây xanh hoa hịe màu đỏ, lại ảnh hưởng tới nó. Như
thời kỳ thay lông ta dùng áo trùm lồng màu sắc xanh, đỏ hoa hịe. Nếu được ta có thể thử hết những gì
nêu ra. Bởi vì, đây là những kinh nghiệm của tôi và tôi cộng lại những kinh nghiệm của các cao thủ
lâu năm trong nghề.

Phụ kiện lồng chim: Lồng cho Chào Mào thì khơng cầu kỳ q, bởi chỉ cần đơn giản rộng rãi cho chim
nhảy để cặp chân được khỏe là tốt. Vì ta ni lồng hẹp quá chim không được vận động tốt, khiến cặp
chân yếu đi, đặc biệt nuôi từ chim con. Lồng nhỏ gọn trừ khi là để ép chim bổi để cho chúng dạn lẹ mà
thôi. Khi đã khá dạn ta nên cho vào lồng rộng. Nói về chim con ni từ lúc mớm mồi thì cũng vậy.
Khi chúng tự nhảy được thì loại này đã dạn. Ta khơng nên dùng lồng nhỏ mà ni vì tuổi chim con
đang phát triển, không được độ dinh dưỡng tốt và điệu kiện hoạt động thì chim sẽ yếu đi mà thơi.
Cầu cho chim: hồi giờ tôi chỉ dùng loại to vừa đủ để chân chim bám vào, không quá to, lại không nhỏ,
bởi vì nhỏ q chim đậu lâu ngày móng sẽ mọc dài ra lẹ. Chân không được bám vững. Thời này có vài
fans dùng cầu thế như cong, uốn lượn. Theo vài ý kiến là: việc cong uốn như thế khiến con chim đứng
đậu không cân bằng thân hình, sẽ gây ra bị tật cho chân chim.

Vấn đề bệnh tật của Chào Mào: Theo các fans thì tiêu chảy thì do thay đổi cám/bột, ni vệ sinh
khơng tốt, chim gần thay lông... chim đi phân chảy hoặc bị đi dính chảy khiến con chim yếu và xù
lông. Tôi để ý nhất là vấn đề vệ sinh! Như hũ nước uống và hũ bột để lâu không thay, chim ăn bột rồi
rơi cám vào đấy, khiến nước uống hôi chua, cám bột để bị ẩm ướt, bột mua bị hư. Đặc biệt là ta nuôi
loại lồng đấy chỉ có miếng ván và lót báo ở trên. Loại này khiến ta phải thay báo hầu như 2 ngày một
lần, bởi Chào Mào ăn hay vứt đồ ăn ra. Đặc biệt là ngày ta cho chúng ăn trái cây như chuối, cà chua
mà ta cho nhiều q khiến nó ăn khơng hết. Trái cây rơi xuống dưới rồi nó lở đi phân dính và và trái
cây để lâu hư, và rồi vơ tình nó xuống ăn thì bị đường ruột mà thơi.

Cách trị như: ta có thể dọn sạch lồng, vệ sinh hũ bột/nước. Cho cám ăn mới sạch. Không nên cho ăn
mồi tươi và trái cây vào giai đoạn này. Qua vài ngày nó sẽ khỏi.

</div>

<!--links-->