luu dieu linh

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.17 MB, 68 trang )

Có một nhà thơ từ Hà Nội đã đến

đây, túc bc trng, lng ngm dũng

đây, tóc bạc trắng, lặng ngắm dòng

sông, ném mẩu thuốc lá xuống chân

cu, hi vi tri,vi t, mt cõu thật

cầu, hỏi với trời,với đất, một câu thật

b©ng khu©ng:

- Ai đã đặt tên cho dịng sơng?

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2></div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3></div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

<b>Nếu một mai </b>

<b>tỉnh dậy, sông H </b>

<b>ơng biến mất, liệu </b>

<b>Huế có còn thơ </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5></div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6></div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7></div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8></div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10></div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

DiÒu

Huế

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

Đêm sông H ơng

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>

</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14></div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15></div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16>

<b>Đêm </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(17)</span><div class='page_container' data-page=17>

</div>
<span class='text_page_counter'>(18)</span><div class='page_container' data-page=18>

Nữ sinh Đồng Khánh

</div>
<span class='text_page_counter'>(19)</span><div class='page_container' data-page=19>

<b>Cầu Tràng Tiền </b>

<b> </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(20)</span><div class='page_container' data-page=20>

<b>Chiều sông H ơng</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(21)</span><div class='page_container' data-page=21>

Phè cæ Bao Vinh

</div>
<span class='text_page_counter'>(22)</span><div class='page_container' data-page=22>

</div>
<span class='text_page_counter'>(23)</span><div class='page_container' data-page=23>

</div>
<span class='text_page_counter'>(24)</span><div class='page_container' data-page=24>

</div>
<span class='text_page_counter'>(25)</span><div class='page_container' data-page=25>

Có ng ời nói:

<i>Ai chạm </i>

<i>vào sông H ơng là chạm </i>

<i>vào chính hồn vía, thể </i>

<i>xác Huế</i>

<i>Sông H ¬ng, nói Ngù </i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(26)</span><div class='page_container' data-page=26>

B. Vµi nÐt vỊ Hoµng Phđ Ngäc T êng

VÏ t«i mét nÐt m«i c êi

</div>
<span class='text_page_counter'>(27)</span><div class='page_container' data-page=27>

Mét trÝ thøc yªu n íc, vèn văn
hoá sâu rộng

Thơ tâm linh, nỗi buồn ,nhà
thơ của cõi âm

Đặc sắc về bút kí: kết hợp
nhuần nhuyễn giữa:

</div>
<span class='text_page_counter'>(28)</span><div class='page_container' data-page=28>

Trí tuệ và
trữ tình

Trí tuệ và

trữ tình Nghị luận sắc bén và <sub>suy t đa chiều</sub>
Nghị luận sắc bén và
suy t ®a chiỊu

Triết học, văn hố,
lịch sử, địa lí…

Hành văn h ớng nội , súc
tích, mê đắm, tài hoa.

Hành văn h ớng nội , súc
tích, mê m, ti hoa.

Phong cách ông là sự
kết hợp giữa:

</div>
<span class='text_page_counter'>(29)</span><div class='page_container' data-page=29>

C

Ai ó t tờn cho dịng sơng?

Tiêu đề Thể loại Đề tài Ni dung

Giàu chất thơ,
gợi từ huyền
thoại

Tuỳ bút <sub> Sông H ơng </sub>
và Huế

Vẻ đẹp sơng
H ơng từ nhiều
góc độ

I. T×m hiÓu chung

</div>
<span class='text_page_counter'>(30)</span><div class='page_container' data-page=30>

<b> </b>

Ng êi làng Thành Trung có nghề trồng rau thơm. ở

õy có một huyền thoại kể rằng vì u q con sông

xinh đẹp nhân dân hai bờ sông H ơng đã nấu n ớc

</div>
<span class='text_page_counter'>(31)</span><div class='page_container' data-page=31>

• Theo nhà nghiên cứu Phan Thuận An, "<i>Xưa nay, </i>

<i>người ta thường gọi tên một con sông bằng tên </i>

<i>của vùng đất mà nó chảy qua. Vào các thời kỳ lịch </i>
<i>sử nói trên, khi vùng đất ấy cịn mang tên là huyện </i>
<i>Kim Trà thì con sơng chúng ta đang nói đến được </i>
<i>gọi là sơng Kim Trà. Sau đó, khi tên huyện đổi </i>

<i>thành Hương Trà thì tên sơng cũng đổi theo: sông </i>
<i>Hương Trà. "Từ sông Hương Trà đến sơng Hương </i>
<i>chỉ cịn một bước, vì trong ngơn ngữ, bất cứ ngôn </i>
<i>ngữ nước nào, dân gian thường hay rút gọn. Vả </i>
<i>chăng, hai chữ sông Hương đẹp q, giới văn </i>
<i>chương, trí thức cũng khơng muốn gì hơn</i>"

</div>
<span class='text_page_counter'>(32)</span><div class='page_container' data-page=32>

Bè cơc: Cã thĨ chia ba phÇn

<b>Phần đầu</b>

: từ đầu đến “

<i>d ới chân núi KimPhụng</i>

”:

<b>Phần hai</b>

: tiếp theo đến “

<i>quê h ơng xứ sở</i>

”,

</div>
<span class='text_page_counter'>(33)</span><div class='page_container' data-page=33>

<b>Sông H ơng trong vẻ đẹp thiên </b>
<b>nhiên, văn hoá, lịch sử và cái tơi </b>
<b>nghệ sĩ đặc sắc của Hồng Phủ </b>
<b>Ngọc T ờng</b>

<b> C¶m nhËn chung: </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(34)</span><div class='page_container' data-page=34>

ã

<sub>II. Hình t ợng sông H ¬ng</sub>

<i><b>cây đại ngàn, lúc mãnh liệt v ợt qua ghềnh thác, khi cuộn xoáy nh </b></i>
<i><b>cơn lốc vào những đáy vực sâu, lúc dịu dàng và say đắm giữa </b></i>

<i><b>những dặm dài chói lọi màu đỏ của hoa đỗ quyờn rng</b></i>

<i><b>Sông H ơng tựa cô gái Di gan phóng khoáng và man dại, bản lĩnh </b></i>
<i><b>gan dạ, một tâm hồn tự do và trong sáng</b></i>

<b>a. V p t ci nguồn hoang dại .</b>

<b>a. Vẻ đẹp từ cội nguồn hoang dại .</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(35)</span><div class='page_container' data-page=35>

Sơng H ơng vùng th ợng l u tốt lên vẻ đẹp

của một sức sống mãnh liệt, hoang dại đầy cá

tính. Nếu khơng tìm hiểu từ cội nguồn, khó

thấy hết vẻ đẹp trong phần tâm hồn sâu thẳm

của dịng sơng

</div>
<span class='text_page_counter'>(36)</span><div class='page_container' data-page=36>

<b>b) Vẻ đẹp của thiên tính nữ dịu dàng khi trở về thành phố</b>

Hãy tìm những câu văn, đoạn văn miêu tả
sơng H ơng chảy xuôi về đồng bằng và ngoại vi
thành phố? Nét tài hoa, lịch lãm trong lối hành
văn của tác giả ở đây là gì?

Gỵi ý: Đọc phát hiện , thảo luận câu
hỏi trên. Tìm trong đoạn từ: phải

</div>
<span class='text_page_counter'>(37)</span><div class='page_container' data-page=37>

<i>Nh ng sau khi ra khỏi vùng núi, </i>
<i>nh nàng tiên thức giấc, sơng H </i>
<i>ơng chuyển dịng liên tục, vòng </i>
<i>những khúc quanh đột ngột, vẽ </i>
<i>một vịng cung thật trịn, ơm lấy </i>
<i>chân đồi Thiên Mụ, rồi v ợt qua, </i>
<i>trôi đi giữa hai dãy đồi sng </i>

<i>sững nh thành quách</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(38)</span><div class='page_container' data-page=38>

<b> </b><i><b>Sông H ơng có lúc mềm nh tấm lơa khi qua </b></i>
<i><b>Väng C¶nh, Tam Thai, Lùu B¶o, cã khi ánh </b></i>
<i><b>lên những phản quang nhiều màu s¾c sím </b></i>“

</div>
<span class='text_page_counter'>(39)</span><div class='page_container' data-page=39>

<i><b>Mang vẻ đẹp trầm mặc khi qua bao </b></i>

<i><b>lăng tẩm, đền đài mang niềm kiêu </b></i>

<i><b>hãnh âm u đ ợc phong kín trong </b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(40)</span><div class='page_container' data-page=40></div>
<span class='text_page_counter'>(41)</span><div class='page_container' data-page=41></div>
<span class='text_page_counter'>(42)</span><div class='page_container' data-page=42>

• <sub>Sử dụng loạt động từ diễn tả dòng chảy sống động </sub>

qua những địa danh xứ Huế. Các so sánh nhân hố

đầy ảo mộng. Kết hợp hài hồ bút pháp kể và tả làm

cho ng ời đọc khó c ỡng một sức hấp dẫn , quyến rũ

bởi sự phối cảnh kì thú giữa dịng H ơng giang với

thiên nhiên xứ Huế thơ mộng , trữ tình.

</div>
<span class='text_page_counter'>(43)</span><div class='page_container' data-page=43>

Sơng H ơng nh tìm thấy chính mình khi v vi c ụ:

<i>vui t ơi hẳn lên giữa những biền bÃi xanh biếc của vùng </i>
<i>ngoại ô Kim Long, kéo một nét thẳng thực yên tâm </i>

<i>theo h ớng tây nam- đông bắc</i>, rồi “<i>uốn một cánh cung </i>
<i>rất nhẹ sang Cồn Hến</i>” khiến “<i>dịng sơng mềm hẳn đi, </i>
<i>nh một tiếng vâng không nói ra của tình u</i>“ ” ”

Sông H ơng khi chảy vào thành phố Huế có nét Sông H ơng khi chảy vào thành phố Huế cã nÐt

gì khác biệt? Phát hiện độc đáo này cho thấy điều gì

gì khác biệt? Phát hiện độc ỏo ny cho thy iu gỡ

trong tình cảm của tác giả với dòng sông?

Sông H ơng khi chảy vào thành phố Huế có nét Sơng H ơng khi chảy vào thành phố Huế có nét
gì khác biệt? Phát hiện độc đáo này cho thấy điều gì
gì khác biệt? Phát hiện độc đáo này cho thấy điều gì
trong tình cảm của tác giả với dịng sông?

</div>
<span class='text_page_counter'>(44)</span><div class='page_container' data-page=44></div>
<span class='text_page_counter'>(45)</span><div class='page_container' data-page=45>

Tấm lòng gắn bó
chân thành với xứ
Huế, tình yêu sâu
nặng của tác giả
với dòng sông H
ơng .Một cái tôi
tài hoa, tài tử, đa
tình.

Bình luận

</div>
<span class='text_page_counter'>(46)</span><div class='page_container' data-page=46>

Với cách nhìn say đắm của một trái tim đa
tình, sơng H ơng nh một ng ời tình dịu dàng và
chung thuỷ với thành phố thân yêu. Đây là

</div>
<span class='text_page_counter'>(47)</span><div class='page_container' data-page=47>

<i>S«ng H ơng chếch về h ớng chính bắc, </i>

<i>ụm ly đảo Cồn Hến quanh năm mơ </i>

<i>màng trong s ơng khói, đang xa dần </i>
<i>thành phố để l u luyến ra đi giữa màu </i>
<i>xanh biếc của tre trúc và của những v </i>
<i>ờn cau vùng ngoại ô Vĩ Dạ</i>. <i>Và rồi, nh </i>
<i>sực nhớ lại một điều gì ch a kịp nói, nó </i>
<i>đột ngột đổi dịng, rẽ ngoặt sang h ớng </i>
<i>đông tây để gặp lại thành phố lần cuối </i>
<i>ở thị trấn Bao Vinh x a c</i>

Đó chính là
đoạn diễn tả:

</div>
<span class='text_page_counter'>(48)</span><div class='page_container' data-page=48></div>
<span class='text_page_counter'>(49)</span><div class='page_container' data-page=49></div>
<span class='text_page_counter'>(50)</span><div class='page_container' data-page=50>

Phát hiện của anh chị về văn phong và đặc biệt
là nghệ thuật trần thuật của tác giả?

Nhân vật Tôi, ng ời trần thuật , là chủ thể trữ tình
trong tác phẩm, khơng chỉ mang đến hiểu biết về
dịng sơng mà cịn trực tiếp bộc lộ cảm xúc cá
nhân qua những <i>liên t ởng t ợng</i> vô cùng phong

</div>
<span class='text_page_counter'>(51)</span><div class='page_container' data-page=51>

VỊ giäng ®iƯu trần

Về giọng điệu trần

thuật: m ợt mà, giàu

nhịp điệu, giàu chất thơ,

nghiêng về cảm hứng

ngợi ca, th ơng yêu,

trạng thái xúc cảm tột

trạng thái xóc c¶m tét

cùng say đắm.

</div>
<span class='text_page_counter'>(52)</span><div class='page_container' data-page=52>

sông H ơng đ ợc tác giả
diễn tả nh thế nào?

Thuc về một thành phố từng
là chốn đế đô, sông H ơng tự
bản thân nó đã mang những
phẩm chất văn hố độc đáo:
Nó gắn với nhạc cổ điển và
những đêm ca Huế trên sông,
gắn với Nguyễn Du và khúc

nhạc :” tứ đại cảnh”, nó là
nguồn cảm hứng bất tận của
thi ca

</div>
<span class='text_page_counter'>(53)</span><div class='page_container' data-page=53>

Cảm nhận về cái hay, vẻ đẹp khi đọc những câu

văn sau đây:

“

<i>Có một dịng thi ca về sông H ơng, và tôi hi vọng </i>

<i>đã nhận xét một cách cơng bằng về nó khi nói rằng </i>

<i>dịng sơng ấy khơng bao giờ tự lặp li mỡnh trong </i>

<i>cm hng ca cỏc</i>

ngh s

Đúng là nh vậy không? HÃy điểm
qua dòng thi ca bất tận và sáng tạo
này?

</div>
<span class='text_page_counter'>(54)</span><div class='page_container' data-page=54>

<i><b> Sơng H ơng hố r ợu ta đến uống</b></i>
<i><b> Ta tỉnh, đền đài ngả nghiêng say </b></i>
<i><b> ( Nguyễn Trọng Tạo)</b></i>

<i> Con sông đám c ới Huyền TrânCon sông đám c ới Huyền Trân</i>
<i> </i>

<i> Bỏ quên dải lụa phù vân trên nguồnBỏ quên dải lụa phù vân trên nguồn</i>
<i> </i>

<i> HÌn chi thơm thảo nỗi buồnHèn chi thơm thảo nỗi buồn</i>
<i> </i>

<i> Niềm riêng nhuộm tím hồng hơn đến giờNiềm riêng nhuộm tím hồng hơn đến giờ</i>
<i> </i>

<i> Con sông nửa thực nửa mơCon sông nửa thực nưa m¬</i>
<i> </i>

<i> Nưa mong LÝ B¹ch, nưa chờ Khuất Nguyên.Nửa mong Lí Bạch, nửa chờ Khuất Nguyên.</i>
<i> </i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(55)</span><div class='page_container' data-page=55>

+ <i>Cộng ấm H ơng giang thuỷ </i>/<i> Vô nhân thức thuỷ h ơng</i>
( Đào Tấn) ( Cùng uống n ớc sông H ơng, không có (mấy)
ng ời cảm đ ợc cái mùi thơm của n ớc)

+ <i>Con s«ng dïng d»ng con s«ng kh«ng ch¶y</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(56)</span><div class='page_container' data-page=56>

Giọng điệu tuỳ bút bao giờ cũng xuất

hiện trực tiếp nhân vật trữ tình ng ời trần thuật.

ở đây, nhân vật tơi khéo léo, tự tin nh ng không

áp đặt, không tạo cảm giác khiên c ỡng mà trái

lại rất thuyết phục ng ời đọc

</div>
<span class='text_page_counter'>(57)</span><div class='page_container' data-page=57>

3. Vẻ đẹp từ góc nhìn lịch sử sơng H ơng

Lịch sử của sông H ơng gắn với bản Tr ờng ca lịch sử của
xứ Huế, của đất n ớc

Đã sống những thế kỷ vinh quang với nhiệm vụ lịch sử của
nó từ thửơ cịn là một dịng sơng biên thuỳ xa xơi của đất n
ớc các vua hùng

Đã sống cùng lịch sử bi tráng hào hùng của quê h ơng đất n
ớc qua nhiều thời kỳ, nhiều năm tháng chiến tranh và hồ
bình.

</div>
<span class='text_page_counter'>(58)</span><div class='page_container' data-page=58>

Sông H ơng là vậy, là

dòng sông của thời gian

ngân vang, của sử thi

viết giữa màu cỏ lá xanh

biếc. Khi nghe lêi gäi

biÕc. Khi nghe lêi gäi

nó biết cách tự hiến đời

nó biết cách tự hiến i

mình là một chiến công

mình là một chiến c«ng

để rồi nó trở về với cuộc

sèng b×nh th êng,

sèng bình th ờng, <i>là một là một </i>
<i>ng ời con gái dịu dàng </i>
<i>ng ời con gái dịu dàng </i>

Sông H ơng là vậy, là
Sông H ơng là vậy, là

viết giữa màu cỏ lá xanh

viết giữa màu cỏ lá xanh
biếc. Khi nghe lời gọi
biếc. Khi nghe lời gọi
nó biết cách tự hiến đời
nó biết cách tự hiến đời
mình là một chiến cơng
mình là một chiến cơng
để rồi nó trở về với cuộc
để rồi nó trở về với cuộc
sống bình th ờng,

sèng bình th ờng, <i>là một là một </i>
<i>ng ời con gái dịu dàng </i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(59)</span><div class='page_container' data-page=59>

Lêi b×nh:

</div>
<span class='text_page_counter'>(60)</span><div class='page_container' data-page=60></div>
<span class='text_page_counter'>(61)</span><div class='page_container' data-page=61>

Trong trí t ởng t ợng của nhà văn, sơng H ơng nh một sinh
thể có hồn, nh một cơ gái Huế, từng có lúc là một cơ gái
di-gan phóng khống và man dại, nh ng nói chung là một
thiếu nữ tài hoa, dịu dàng mà sâu sắc, đa tình và kín đáo,
lẳng lơ nh ng rất mực chung tình, khéo trang sức mà

</div>
<span class='text_page_counter'>(62)</span><div class='page_container' data-page=62></div>
<span class='text_page_counter'>(63)</span><div class='page_container' data-page=63>

III. NghƯ tht trÇn thuËt.

Những yếu tố nào trong ph ơng thức trần thuật làm

nên đặc sc ca bi tu bỳt ny?

* Nhân vật tôi ng ời trần thuật, chủ thể trữ tình

trong tỏc phẩm vừa trình bày những hiểu biết, những
suy nghĩ của mình về đối t ợng vừa trực tiếp bộc lộ
cảm xúc cá nhân qua những liên t ởng t ởng t ợng vô
cùng phong phú bất ngờ.

</div>
<span class='text_page_counter'>(64)</span><div class='page_container' data-page=64>

Điểm nhìn trần thuật có sự thay đổi linh hoạt theo

Điểm nhìn trần thuật có sự thay đổi linh hot theo
Khụng gian

Thời gian

Bên ngoài và bên trong

Va miờu tả vừa suy t ởng nhờ đó sơng
H ơng hiện lên vừa lung linh sống động
lại vừa huyền o m mng.

Giọng điệu trần thuật m ợt mà giàu nhịp điệu, giàu chất thơ, phần nhiều nghiêng về cảm
hứng ngợi ca th ơng yêu, thể hiện nhiều trạng thái cảm xúc.

+ V p ca sụng H ng ợc miêu tả bằng một giọng điệu trữ tình

+ Vẻ đẹp của sông H ơng đ ợc miêu tả bằng một giọng điệu trữ tình

giàu chất suy t ởng và triết luận. Trong khi trần thuật tác giả đã sử

dụng nhiều biện pháp nghệ thuật với những hình ảnh đặc sắc, giàu

dụng nhiều biện pháp nghệ thuật với những hình nh c sc, giu

chất hoạ, giàu chất nhạc và chất thơ: Giữa lòng Tr ờng Sơn... Trong

chất hoạ, giàu chất nhạc và chất thơ: Giữa lòng Tr ờng S¬n... Trong

những hang đá d ới chân núi Kim Phụng”

+ Những câu văn dài giàu hình ảnh với những liên t ởng độc đáo

đã thể hiện đ ợc vẻ đẹp của con sông nơi đầu nguồn, đó là vẻ

đã thể hiện đ ợc vẻ đẹp của con sơng nơi đầu nguồn, đó là vẻ

đẹp chứa đầy bí ẩn, dịng sơng nh có tâm hồn gắn bó với kinh

đẹp chứa đầy bí ẩn, dịng sơng nh có tâm hồn gắn bó vi kinh

thành Huế bằng một tình cảm thiêng liêng.

</div>
<span class='text_page_counter'>(65)</span><div class='page_container' data-page=65>

C©u hái

So sánh giữa văn phong tùy bút và cái tôi nghệ sĩ của

Nguyễn Tuân và HPNT qua hai bài ở NV12?

</div>
<span class='text_page_counter'>(66)</span><div class='page_container' data-page=66>

Tæng KÕt

+ Néi dung :

Ca ngợi vẻ đẹp của sông H ơng : sông H ơng

huyền thoại và sông H ơng cuộc đời.

+ NghƯ tht trÇn tht cđa t bót:

Sù kÕt hợp hài hoà giữa nội dung tự sự và

chất trữ tình, giữa tri thức và cảm xúc.

</div>
<span class='text_page_counter'>(67)</span><div class='page_container' data-page=67>

Hoàng Phủ Ngọc T
ờng là nhà văn tài

nng có trách nhiệm,
có tình u q h ơng
đất n ớc, một ng ời

nghƯ sÜ tµi hoa tri thức
uyên thâm với một

</div>
<span class='text_page_counter'>(68)</span><div class='page_container' data-page=68>

Mặc dù đang theo đuổi đề tài: <i>C<b>ảm thụ văn học với sự hỗ trợ của </b></i>
<i><b>máy tính</b></i>, và đã đ ợc vinh dự trình bày giáo án điện tử ở các cấp... nh
ng tơi vẫn thấy mình ch a một lần thành công. Và ch a dám khẳng định
điều nhỏ gì tr ớc một lĩnh vực khoa học lớn lao . Mời các thầy, cô, các
anh chị đồng nghiệp – mà có rất nhiều ng ời có kinh nghiệm về giáo
án điện tử, hãy trao đổi, góp ý để giúp tơi thực hiện điều này .Xin chõn
thnh cm n tr c.

<b>Địa chỉ</b> liên lạc: - PTHH Đào Duy Từ, TPTH hc

</div>