skkn một vài biện pháp dạy lồng ghép giáo dục môi trường trong phân môn vẽ tranh mỹ thuật lớp 5

I. KKPHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Hiện nay, vấn đề ô nhiễm môi trường đang là chủ đề nóng trên các mặt báo và
nhận được rất nhiều sự quan tâm của người dân. Trong đó, đặc biệt là vấn đề ô
nhiễm nguồn nước ở Việt Nam đã và đang ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn.
Thông qua các phương tiện truyền thơng, chúng ta có thể dễ dàng thấy được các
hình ảnh, cũng như các bài báo phản ánh về thực trạng môi trường hiện nay. Mặc
dù các ban ngành, đoàn thể ra sức kêu gọi bảo vệ mơi trường, bảo vệ nguồn
nước,... nhưng có vẻ là chưa đủ để cải thiện tình trạng ơ nhiễm ngày càng trở nên
trầm trọng hơn.
Đầu tiên, đó chính là sự thiếu ý thức nghiêm trọng và thờ ơ của người dân.
Nhiều người cho rằng những việc mình làm là quá nhỏ bé, không đủ để làm hại
môi trường. Một số người lại cho rằng việc bảo vệ môi trường là trách nhiệm của
nhà nước, của các cấp chính quyền...trong khi số khác lại nghĩ rằng việc môi
trường đã bị ô nhiễm thì có làm gì cũng "chẳng ăn thua", và ơ nhiễm mơi trường
cũng khơng ảnh hưởng đến mình nhiều. Và chính những suy nghĩ này sẽ ảnh
hưởng khơng nhỏ đến việc giáo dục cũng như tư duy bảo vệ môi trường của các
thế hệ trẻ về sau.
Việc phá hoại môi trường của một người chỉ ảnh hưởng nhỏ nhưng nếu gom
của nhiều người lại thì rất lớn. Một tờ giấy, vỏ hộp sữa, túi ni-lơng,... tuy nhỏ
nhưng tích tụ lại lâu ngày sẽ gây ô nhiễm, mất mỹ quan, rác thải đọng lại trong các
lơ-cốt gây ra tình trạng cống thoát nước bị nghẹt mỗi khi mưa lớn hay thủy triều
lên.
Theo thống kê của Bộ Tư Pháp, hiện nay có khoảng 300 văn bản pháp luật
về bảo vệ môi trường để điều chỉnh hành vi của các cá nhân, tổ chức, các hoạt
động kinh tế, các quy trình kỹ thuật, quy trình sử dụng nguyên liệu trong sản
xuất,... Tuy nhiên, hệ thống các văn bản này vẫn cịn chưa hồn thiện, thiếu đồng


bộ, thiếu chi tiết, tính ổn định khơng cao, tình trạng văn bản mới được ban hành
chưa lâu đã phải sửa đổi, bổ sung là khá phổ biến, từ đó làm hạn chế hiệu quả điều

chỉnh hành vi của các cá nhân, tổ chức, các hoạt động kinh tế... trong việc bảo vệ
mơi trường.
Các cấp chính quyền chưa nhận thức đầy đủ và quan tâm đúng mức đối với
công tác bảo vệ môi trường, dẫn đến buông lỏng quản lý, thiếu trách nhiệm trong
việc kiểm tra, giám sát về môi trường. Ngồi ra, cơng tác tun truyền, giáo dục về
bảo vệ mơi trường trong xã hội cịn hạn chế.
Thật vậy, người lớn không làm gương để giáo dục trẻ em. Theo quan sát, tại
các trường học, tôi nhiều lần chứng kiến phụ huynh đưa con đi học đến cổng
trường dừng lại ăn sáng và sau khi ăn xong, thay vì bỏ hộp xơi, hộp bánh vào
thùng rác thì họ lại vứt ngay tại chỗ. Mặc dù, các trường học có treo rất nhiều tấm
biển, khẩu hiệu cấm xả rác bừa bãi nhưng phụ huynh vẫn thản nhiên xả rác nơi
công cộng thì rất khó hình thành ý thức tốt cho thế hệ trẻ. Do các em khơng có ý
thức bảo vệ mơi trường nên khi ra chơi thay vì ngồi đọc sách trong thư viện, chơi
các trò chơi phù hợp với trẻ thì các em lại mua quà vặt ăn và vứt rác bừa bãi trong
khuôn viên trường. Điều này cũng là một phần trách nhiệm của cha mẹ học sinh
cho các em tiền để tự mua đồ ăn, bên cạnh đó giáo viên nhắc nhở các em chưa
thường xuyên. Hiểu rõ được tầm quan trọng của môi trường đối với cuộc sống
xung quanh, các môn học trong trường tiểu học đều có dạy lồng ghép để giáo dục
các em học sinh như Mỹ Thuật, Tự Nhiên Xã Hội, Địa Lý, Tiếng Anh, Tiếng
Việt…... Mỹ thuật là một môn quan trọng trong việc giáo dục học sinh về bảo vệ
môi trường. Thơng qua mơn Mỹ Thuật các em có cái nhìn sinh động và nhận thức
cao hơn trong việc giữ gìn mơi trường sống xung quanh được xanh, sạch, đẹp.
Tình trạng ô nhiễm môi trường của huyện Krông Ana cũng đang trong vấn đề
được các cấp và nhân dân quan tâm. Trong đó, vấn đề ý thức của người dân trong
việc bảo vệ môi trường luôn được quan tâm và tuyên truyền. Giải pháp khắc phục


người dân nâng cao ý thức về bảo vệ môi trường, vứt rác đúng nơi quy định, không
xả rác bừa bãi. Đồng thời nâng cao nhận thức cho các thế hệ học sinh về bảo vệ
môi trường không những ở trường học mà còn ở nơi các em ở. Trong việc giáo dục

học sinh nâng cao nhận thức trong việc bảo vệ môi trường lãnh đạo trường tiểu học
Nguyễn Thị Minh Khai luôn nhắc nhở giáo viên và học sinh luôn giữ khuôn viên
trường luôn xạch, đẹp… Chỉ đạo giáo viên luôn thay đổi phương pháp dạy lồng
ghép môi trường trong các môn học, tổ chức các buổi học và lao động ngoại khóa
cho học sinh.
Từ tính cấp thiết và thực trạng trên trong trường tiểu học tôi đã mạnh dạnchọn
đề tài “Một vài biện pháp dạy lồng ghép giáo dục môi trường trong phân môn vẽ
tranh Mỹ thuật lớp 5” để nghiên cứu nhằm góp một phần nhỏ bé trong việc nâng
cao ý thức cho các em học sinh tiểu học.
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài
- Giúp học sinh biết được một số kiến thức cơ bản về môi trường, biết quan
sát và thưởng thức vẻ đẹp của môi trường xung quanh.
- Bước đầu hiểu mối quan hệ của môi trường đối với cuộc sống con người.
- Các em biết yêu quý và biết giữ gìn vẻ đẹp cảnh quan, thiên nhiên và môi
trường xung quanh.
- Biết phản hồi các hành động gây hại cho môi trường, có ý thức giữ gìn và
bảo vệ mơi trường.
- Học sinh vẽ, nặn và xé dán được các bức tranh về đề tài môi trường, bảo vệ
môi truờng và các tranh có nội dung liên quan.
- Học sinh thích tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường.
- Thuyết phục được bạn bè, người thân cùng tham gia các hoạt động bảo vệ
môi trường.


- Giáo dục bảo vệ môi trường nhằm làm cho các em hiểu rõ sự cần thiết phải
bảo vệ môi trường, hình thành ở các em thói quen, hành vì ứng xử văn minh, lịch
sự và thân thiện với môi trường.
- Bồi dưỡng ở các em tình yêu thiên nhiên, những xúc cảm, xây dựng cái
thiện và hình thành thói quen, kĩ năng sống bảo vệ môi trường cho các em.
- Để thực hiện được mục tiêu, nội dung giáo dục bảo vệ môi trường trong

trường tiểu học, con đường tốt nhất là tích hợp, lồng ghép giáo dục bảo vệ môi
trường vào các môn học ở cấp tiểu học, trong đó có mơn Mĩ Thuật.
- Thường xun tổ chức các cuộc thi vẽ tranh về đề tài môi trường.
3. Đối tượng nghiên cứu
Đề tài này nghiên cứu về một vài biện pháp dạy lồng ghép giáo dục môi
trường trong phân môn vẽ tranh Mỹ thuật lớp 5.
4. Giới hạn của đề tài
- Thời gian thực hiện đề tài từ năm học 2016-2017.
- Nghiên cứu về một vài biện pháp dạy lồng ghép giáo dục môi trường trong
phân môn vẽ tranh Mỹ thuật lớp 5 tại trường TH Nguyễn Thị Minh Khai, xã Ea
Bông, huyện Krông Ana, tỉnh Đaklak.
5. Phương pháp nghiên cứu
a) Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận:
- Phương pháp phân tích-tổng hợp tài liệu: nghiên cứu các khái niệm cơng cụ,
tình hình dạy học Mỹ thuật, các văn bản, tài liệu, sách, báo….
- Phương pháp khái quát hóa các nhận định độc lập: tìm hiểu thực trạng học
Mỹ thuật của huyện và trường TH Nguyễn Thị Minh Khai huyện Krông Ana.
b) Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
- Phương pháp tổ chức học ngoại khóa và lao động cơng ích.
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm, rút ra từ thực tế và cơng tác giảng dạy
để tìm nguyên nhân và đưa ra biện pháp, giải pháp hiệu quả.


- Phương pháp khảo nghiệm, thực nghiệm, quan sát học sinh khi thực hành và
nâng cao nhận thức của học sinh.
c) Phương pháp thống kê toán học:
II. PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận
Như chúng ta đã biết, môi trường là một phần của ngoại cảnh, bao gồm các
hiện tượng và các thực thể của tự nhiên…mà ở đó cá thể, quần thể, lồi …có quan

hệ trực tiếp hoặc gián tiếp bằng các phản ứng thích nghi của mình. Mơi trường
theo nghĩa rộng là các nhân tố tự nhiên và xã hội cần thiết cho sự sinh sống, sản
xuất của con người như: tài ngun thiên nhiên, khơng khí, đất, nước, ánh sáng,
cảnh quan, quan hệ xã hội… Môi trường theo nghĩa hẹp bao gồm các nhân tố tự
nhiên và xã hội trực tiếp liên quan tới chất lượng cuộc sống con người.
Vệ sinh môi trường đang là một vấn đề rất bức thiết trong cuộc sống chung
của chúng ta ngày hôm nay. Theo ghi nhận của Sở Thông Tin Mơi Trường năm
2017 thì mơi trường học đường lâu nay sự “ơ nhiễm” là có thực nhưng mọi người
lại… bỏ quên, và chính học sinh, sinh viên cũng cũng thể hiện ý thức rất kém trong
việc giữ gìn vệ sinh nơi trường lớp. Được biết, từ cấp bậc mẫu giáo, tiểu học cho
tới đại học, các em học sinh, sinh viên luôn được giáo dục rất kỹ lưỡng về ý thức
bảo vệ môi trường sống xanh – sạch đẹp ở mọi nơi, mọi chỗ. Nhưng đáng buồn
thay, ở bất cứ trường học nào, những cảnh tượng học sinh, sinh viên khơng giữ gìn
vệ sinh học đường rất phổ biến. Nhiều em vứt giấy, rác vỏ của các bao bì đựng quà
vặt, bã kẹo cao su… lung tung nơi sân trường, hành lang lớp và nhiều nữa là nơi
ngăn bàn, dưới nền lớp học… Việc làm thiếu ý thức này đã gây ảnh hưởng nghiêm
trọng đến cảnh quan trường học và bầu khơng khí học tập và giảng dạy, sinh hoạt,
vui chơi của thầy cơ giáo và của chính các em. Không chỉ vứt rác bừa bãi, nhiều
em, nhất là các em ở bạc tiểu học còn vẽ bậy trên bàn học, trên tường… Nguyên
nhân của việc các em thiếu ý thức trong việc giữ gìn mơi trường vệ sinh học đường


là do thói lười biếng, lối sống ích kỷ nghĩ đến quyền lợi cá nhân của một số em.
Các em nghĩ rằng, những nơi công cộng như trường học, lớp học khơng phải nhà
mình, vậy thì việc gì mà phải mất cơng giữ gìn, đã có đội lao cơng dọn dẹp. Cách
suy nghĩ ấu trĩ như vậy thật là thiển cận và nguy hại. Mặt khác, do thói quen có từ
lâu, khó sửa đổi khi ở các lớp học, hàng ngày, mặc dù các thầy cô giáo và ban cán
sự lớp phải thường xuyên nhắc nhở nhưng vẫn không thể nào giữ cho lớp học sạch
đẹp. Đây cũng là thực trạng chung của các trường trong huyện Krơng Ana nói
chung và trường tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai nói riêng. Tôi hy vọng thông qua

đề tài này mỗi người trong chúng ta, không chỉ học sinh mà giáo viên và cha mẹ
học sinh có nhận thức sâu sắc về mơi trường sống xung quanh từ đó có những biện
pháp chung tay giáo dục thế hệ trẻ cùng nhau giữ gìn trái đất của chúng ta càng
ngày càng xanh, sạch và đẹp từ đây và mãi mãi về sau.
2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu
- Thuận lợi:
Được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện
Krông Ana, của Ban giám hiệu nhà trường trong việc bồi dưỡng chuyên môn và
tham gia tập huấn về dạy các phương pháp dạy học mới về môn Mỹ Thuật.
Giáo viên trẻ, nhiệt tình, tâm huyết với nghề, yêu thương học sinh, có trình độ
trên chuẩn. Giáo viên thường xun đổi mới phương pháp giảng dạy, tìm tịi các
cách thức mới phù hợp trong quá trình dạy học...
Đa số các em học sinh thích mơn học Mỹ Thuật, thích khám phá, ham tìm hiểu
và tích cực học mơn Mỹ Thuật. Các em tích cực tham gia các hoạt động ngoại
khóa và tham gia lao động cơng ích của trường. Các em học sinh luôn sáng tạo
trong học tập, các em ln có ý thức và trách nhiệm trong việc giữ gìn vệ sinh
trong và ngồi lớp học.


Cha mẹ học sinh đã tạo điều kiện mua đồ dùng học Mỹ thuật cho con em mình
có năng khiếu. Khuyến khích con em mình có trách nhiệm vệ sinh thân thể, vệ sinh
nhà ở và vệ sinh lớp học.
- Khó khăn:
Tuy nhiên, cơ sở vật chất chưa đáp ứng được nhu cầu đổi mới giáo dục hiện
nay. Chưa có phòng học Mỹ Thuật riêng phù hợp với học sinh để học sinh có thể
phát huy khả năng sáng tạo. Sách giáo khoa thường xuyên thay đổi, học sinh phải
làm quen với các phương pháp mới và cách thức học mới. Tranh ảnh dùng cho bộ
sách cũng như tranh vẽ không đủ để đáp ứng nhu cầu học tập và giảng dạy của học
sinh và giáo viên. Bên cạnh đó, đồ dùng dạy Mỹ Thuật chưa thực sự được đầu tư
nhiều từ nhà trường.

Đa số học sinh thiếu đồ dùng học tập về môn Mỹ Thuật như: màu vẽ, giấy
vẽ… đặc biệt các em học sinh có hồn cảnh khó khăn các em thiếu đồ dùng học tập
rất nhiều.
Các em chưa có ý thức giữ mơi trường chung ở trường lớp. Thời gian học
ngoại khóa cịn khá ít ỏi nên các em chưa thực sự u thích vẽ và mơn học Mỹ
Thuật.
Một số cha mẹ học sinh chưa quan tâm đúng mức đến việc học của con em
mình, cịn xem môn Mỹ Thuật là môn phụ, nên chưa chú trọng cho con em mình
học mơn Mỹ Thuật. Vì vậy, họ không trang bị đầy đủ đồ dùng học tập liên quan
đến mơn học.
3. Nội dung và hình thức của giải pháp
a. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp
- Giáo viên nâng cao nhận thức, tầm quan trọng của việc dạy lồng ghép giáo
dục Môi trường thông qua môn Mỹ Thuật để từ đó có những biện pháp và phương
thức giảng dạy phù hợp với đối tượng học sinh, tâm huyết hơn với nghề dạy học.


- Thông qua việc dạy lồng ghép giáo dục môi trường sẽ giúp các em phát triển
nhận thức thẩm mỹ, biết cảm nhận và rung động trước cái đẹp trong nghệ thuật,
cuộc sống và thiên nhiên. Ngoài ra, mỹ thuật cịn giúp các em thêm tự tin, biết tìm
tịi, khám phá, phát huy bộc lộ cá tính bản thân, phát triển khả năng tư duy về hình
ảnh, trí tưởng tượng và sáng tạo. Sau cùng, quan trọng hơn cả là giúp các em có
thêm cảm hứng, niềm tin, tình u đối với cuộc sống, con người và nghệ thuật,
hướng tâm hồn, tình cảm của các em đến với những điều tốt đẹp, nhân bản, nhân
văn. Từ đó các em yêu thích mơn Mỹ thuật.
- Giáo dục bảo vệ mơi trường nhằm làm cho các em hiểu rõ sự cần thiết phải bảo
vệ mơi trường, hình thành ở các em thói quen, hành vì ứng xử văn minh, lịch sự và
thân thiện với mơi trường.
- Bồi dưỡng ở các em tình yêu thiên nhiên, những xúc cảm, xây dựng cái thiện
và hình thành thói quen, kĩ năng sống bảo vệ mơi trường cho các em.

- Các bài học với nhiều hình ảnh và hoạt động mang tính sư phạm cao giúp tiết
học trở nên sinh động không gây nhàm chán cho học sinh, giờ học đạt hiệu quả
cao.
b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp
* Biện pháp 1: Giáo dục Môi trường cho học sinh thông qua việc sử dụng đồ
dùng trực quan trong dạy vẽ tranh.
Khái niệm về đồ dùng dạy học: Đồ dùng dạy học là những hình ảnh, dụng cụ,
đồ vật phục vụ cho việc dạy và học mà học sinh có thể nhìn thấy được đặc biệt là
được sử dụng trong công tác giảng dạy.
Mục đích: Giúp học sinh tìm hiểu, so sánh, nhận xét, phỏng đoán và ghi nhận
sự vật dễ dàng hiểu sự vật qua con mắt quan sát bằng nét vẽ, hình vẽ, màu sắc một
cách nhanh chóng, nhớ sự vật lâu hơn. Giúp học sinh nâng cao ý thức trách nhiệm
của bản thân trong việc giữ vệ sinh chung nơi công cộng, trường học và nơi ở.


Đồ dùng dạy học: Đồ dùng dạy học có nhiều loại như tranh phiên bản của họa
sĩ trong nước và thế giới, tranh vẽ của họa sĩ và học sinh, mẫu vật thực, máy chiếu
đa năng, máy tính...
Cách thức thực hiện:
+ Bước 1: Giáo viên chuẩn bị tranh về Môi trường
+ Bước 2: Học sinh quan sát tranh
+ Bước 3: Học sinh nêu nội dung và ý nghĩa của các bức tranh
+ Bước 4: Học sinh nêu biện pháp khắc phục nội dung của các tranh
+ Bước 5: Học sinh vẽ tranh theo đề tài Mơi trường
Ví dụ: Khi dạy bài - Vẽ tranh đề tài Môi trường tôi chuẩn bị vẽ tranh có nội
dung khác nhau ( quét sân, tưới cây, lao động ).
Để học sinh dễ phân tích và quan sát khơi dậy hứng thú cho các em.
Ngoài đồ dùng giáo viên phải sưu tầm thêm tranh vẽ của học sinh. Giúp các
em học tập kinh nghiệm của các bạn và biến nó thành kinh nghiệm của bản thân.
Khi vẽ tranh các em sẽ phát huy được những mặt tối đa và hạn chế những mặt chưa

tốt trong cách sắp xếp bố cục và sử dụng màu sắc trong bài.
Một số hình thức trực quan hết sức cần thiết khác chính là cuộc sống hàng
ngày đang diễn ra xung quanh các em.
VD: Trường em, nhà em, cánh đồng lúa, đường làng.
Tơi chuẩn bị 1 số hình ảnh về ô nhiễm môi trường để học sinh quan sát.


Một sớ hình ảnh về ơ nhiễm Mơi trường
u cầu học sinh quan sát tranh , nêu nội dung, ý nghĩa và các biện pháp
khắc phục qua các câu hỏi gợi mở để các em trả lời.


Em hãy cho biết những nguyên nhân nào làm cho mơi trường bị ơ nhiễm ?
Chúng ta phải làm gì để bảo vệ môi trường? Là học sinh đang ngồi trên ghế nhà
trường em có suy nghĩ gì để góp phần nhỏ bé của mình vào bảo vệ mơi trường?
Hoặc giáo viên dùng sơ đồ, sử dụng câu hỏi gợi mở để phân tích, tổng hợp
và rút ra được những kiến thức chính ở trong sơ đồ.
Ngồi ra GV có thể sử dụng tranh ảnh, băng hình, video clips.... làm phương
tiện trực quan, để minh hoạ cho HS những hiện tượng tàn phá môi trường, ô nhiễm
môi trường như đốt phá rừng, nước thải, chất thải công nghiệp ở các thành phố…,
hoặc những hậu quả do tàn phá môi trường gây ra như lũ lụt, hạn hán, bệnh tật…
và cả những hành động bảo vệ môi trường như các khu rừng cấm, các công viên
thiên nhiên, các công nghệ xử lí chất thải…Tất cả những hình ảnh trực quan đó đều
gây ấn tượng sâu sắc đối với HS, sẽ giúp các em nhận thức dễ dàng hơn vấn đề và
đặc biệt nó tạo nên độ tin cậy cao trong giáo dục.


Giờ thực hành vẽ tranh tại lớp 5A
- Trưng bày và đánh giá sản phẩm

Sản phẩm của học sinh
 Biện pháp 2: Giáo dục Môi trường cho học sinh thông qua học vẽ tranh
ngoại khóa
Mục đích: Sinh hoạt ngoại khóa với mơn học mỹ thuật là một trong những
hoạt động cung cấp, củng cố kiến thức cho học sinh, tạo cho các em niềm hứng
thú, say mê với môn học hay các vấn đề xã hội. Hoạt động ngoại khố khơng chỉ
góp phần nâng cao khả năng tư duy độc lập, tăng cường khả năng sáng tạo trong
học tập, kích thích lịng ham muốn tìm tịi, khám phá những kiến thức mới của
người học
Giúp học sinh hiểu biết thêm về thế giới xung quanh, quan sát và tìm hiểu mọi
mặt của cuộc sống để có thể cung cấp cho học sinh những thơng tin cần thiết, giúp


các em hiểu biết thêm và làm cho tranh vẽ của các em phong phú về nội dung, đa
dạng về cách diễn tả.
Các hoạt động ngoại khóa với nhiều hình thức phong phú khác nhau, diễn ra ở
nhiều địa điểm khác nhau, đòi hỏi các cách thức hoạt động khác nhau sẽ rèn luyện
học sinh đức tính thích nghi, chủ động, năng động và qua đó rèn luyện kỹ năng Mĩ
Thuật (kỹ năng quan sát, phân tích, tổng hợp...).
Hoạt động ngoại khóa đồng thời rèn luyện học sinh kỹ năng sống (kỹ năng tìm
kiếm và xử lí thơng tin; kỹ năng giao tiếp, ứng xử; kỹ năng làm việc theo nhóm; kỹ
năng làm chủ bản thân...)
Phối hợp với giáo viên chủ nhiệm và các bộ môn để lồng ghép các trò chơi hoặc
các hoạt động liên quan đến vẽ tranh Bảo vệ Mơi trường
Từ đó, các em có thái độ và hành vi đúng đắn với việc bảo vệ môi trường, có
suy nghĩ đúng đắn trước những sự việc xảy ra trong thực tế và thấy được trách
nhiệm của chính mình, mặc dù đó có thể là những hành động chưa lớn nhưng cũng
sẽ hình thành cho các em tinh thần trách nhiệm trước môi trường đang bị đe dọa.
Thời gian học ngoại khóa: Tổ chức trong giờ học mơn Mỹ Thuật; kết hợp

với giáo viên chủ nhiệm và các bộ môn lồng ghép vào giờ sinh hoạt lớp....
Ở biện pháp này tôi áp dụng ở bài 3 lớp 5: Vẽ tranh đề tài Trường em và tôi
thực hiện như sau: Cùng học sinh ra sân trường quan sát khuôn viên trường, sau đó
yêu cầu các em thực hành vẽ tranh đề tài trường em. Các em có thể vẽ khung cảnh
trường tại thời điểm các em đang vẽ hoặc các em có thể nhớ lại cảnh trường em lúc
sáng sớm, trong giờ ra chơi hoặc lúc ra về. Hoặc cảnh nhặt rác, trồng cây, dọn vệ
sinh trường lớp. Thông qua các tiết sinh hoạt cuối giờ đầu tuần, các buổi sinh hoạt
lớp, các hoạt động của Đội, các hội thi hiểu biết về giáo dục môi trường được tổ
chức hết sức đa dạng với các nội dung và hình thức rất phong phú và phù hợp với
lứa tuổi học sinh tiểu học. Cũng có thể tổ chức cho học sinh biểu diễn thời trang có
nội dung bảo vệ mơi trường. Thời trang được làm từ các sản phẩm tái chế, qua đó


giáo dục học sinh thấy được trách nhiệm của mình với biện pháp bảo vệ Môi
trường. Phối hợp với Tổng phụ trách Đội để lồng ghép nội dung giáo dục Môi
trường vào các tiết sinh hoạt chào cờ đầu tuần cũng rất hiệu quả. Đây là một cách
giúp các em nắm kiến thức về môi trường một cách nhẹ nhàng, khơng khơ khan mà
lại có hiệu quả cao.


Một sớ hình ảnh học sinh trong giờ ngoại khóa

Sản phẩm của học sinh
 Biện pháp 3: Giáo dục Môi trường cho học sinh thơng qua việc tạo tình
huống, đóng vai.
Tạo tình huống, đóng vai là một trong những phương pháp dạy học phát huy
tính tích cực của học sinh được thực hiện ở tất cả các môn học. Đối với việc giảng
dạy môn mỹ thuật càng yêu cầu vận dụng phương pháp này một cách hợp lý nhằm
phát huy tính sáng tạo của các em, tránh sự nhàm chán trong tiết học.
Môn mỹ thuật là một môn học nghệ thuật, vì vậy giáo viên phải tổ chức sao

cho giờ học nhẹ nhàng thoải mái mang tính nghệ thuật và có thể tổ chức bằng
nhiều hình thức như lồng ghép tình huống thực tế, đóng vai…. khơng chỉ kích
thích các em hoạt động mà còn giúp các em nâng cao ý thức, trách nhiệm trong giữ
gìn mơi trường xung quanh xanh, sạch và đẹp. Đặc biệt tại trường học, lớp học và
nơi ở của các em hơn nữa các em biết giữ vệ sinh cá nhân sạch sẽ trước khi đến
trường.


Trong các tiết học giáo viên sẽ tạo các tình huống khác nhau về giáo dục môi
trường xung quanh em để các em đóng vai. Hãy xem một vài ví dụ bên dưới mà tơi
đã áp dụng trong khi dạy.
Ví dụ 1: Tình huống 1: “ Bỏ rác đúng nơi quy định”
Địa điểm: Trường học
Thời gian: buổi sáng
Nhân vật: Mai, Hoa và Nam
“Mai, Hoa và Nam đang trên đường đến trường, các bạn đang ăn sáng, Nam
thì uống sữa, Mai ăn bánh mì, cịn Hoa thì ăn xơi.. các bạn vừa ăn vừa nói
chuyện… đến cổng trường khi nào các bạn không biết. Mai hỏi Hoa “Cậu ăn xong
chưa?” Hoa trả lời “ Tớ ăn xong rồi, Mai ơi mình bỏ rác ở đâu?” Mai trả lời
“Thùng rác ở đằng kia chúng mình cùng ra bỏ rác đi”; Hoa: “Ừ chúng mình cùng
đi nào”.. Vừa bỏ rác vào thùng thì tiếng trống vang lên “ Tùng, tùng, tùng…”
Trong lúc đó Nam đang uống vội hộp sữa Nam nói “Đợi tớ với tớ chưa uống
xong mà”; Mai và Hoa đáp “ Nhanh lên, không muộn giờ rồi”. Nam vội vứt ngay
hộp sữa ra cổng trường…
Mai hỏi “ sao Nam lại bỏ rác không đúng nơi quy định vậy?”
Hoa: “Nam, cậu đã làm cho cổng trường mình khơng cịn sạch đẹp nữa”
Nam gãi đầu và ấp úng trả lời “Ơ ơ… tớ..tớ…..”
Mai: “Hôm qua trong giờ Mỹ Thuật cô đã dạy chúng ta như thế nào cậu
không nhớ à?”
Nam ấp úng: “ Tớ nhớ chứ…. Nhưng mà vào lớp rồi…tớ ..tớ …vội quá nên

vứt ở đây luôn”.
Hoa: “Cậu nhặt lại hộp sữa bỏ vào thùng rác đi như vậy mới đúng”
Nam: “Cảm ơn hai bạn đã nhắc nhở tớ, giờ tớ đi nhặt đây rồi chúng mình
cùng vào lớp nhé”.


Thơng qua tình huống này, học sinh được giáo dục là không nên vứt rác bừa
bãi trong trường học và nơi cơng cộng.
Ví dụ 2: Tình huống 2 “ Chăm sóc cây xanh trong sân trường”
Thời gian: giờ ra chơi
Địa điểm: sân trường
Nhân vật: các bạn học sinh lớp 5C “Duyên, Nhung, Huệ và Nhi”
Tình huống: “ Giờ ra chơi các bạn lớp 5C đang chơi vui vẻ ở sân trường..
Các bạn chơi trị “Trốn tìm”.
Dun và Nhung khơng biết trốn ở đâu, hai bạn đã chui vào bụi cây hoa mà
lớp mình đã chăm sóc. Trong lúc đó Huệ và Nhi nhìn thấy.
Huệ: “Hai bạn đừng trốn ở đó, các bạn sẽ làm gãy và dập hoa đấy”
Nhung: “Kệ đi, tớ thấy trốn ở đây là khơng dễ tìm ra đâu”
Duyên: “Huệ nói đúng đấy, đây là bồn hoa lớp mình chăm sóc từ đầu năm
đến giờ, hoa rất đẹp, cây cũng xanh tươi… nếu chúng ta trốn ở đây chắc hoa sẽ dập
hết”
Nhung đã đứng lên cây và hoa lúc nào cũng khơng biết. Nhung cảm thấy có
lỗi với cơng trình măng non của lớp mình.
Nhi: “Thơi chúng mình cùng đi xách nước tưới cho hoa và cây đi”
Huệ “Thôi một số cây Hoa đã gãy rồi, chúng mình về nhà sưu tầm một số
cây hoa khác để thay thế nhé”
Duyên “Tớ đồng ý! Chúng mình cùng đi tưới cây thôi”…….
c. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp.
Các giải pháp và biện pháp nêu trên có mối liên hệ chặt chẽ với nhau trong
tiến trình giáo dục ý thức của học sinh, giáo viên và cha mẹ học sinh trong việc bảo

vệ môi trường. Đặc biệt là môi trường giáo dục bậc tiểu học, thông qua việc lồng
ghép giáo dục môi trường trong tiết học Mỹ Thuật các em có cái nhìn thẩm mỹ với
mơi trường xung quanh.


Để công tác giáo dục ý thức bảo vệ môi trường trong nhà trường mang lại
hiệu quả, khi giáo dục bảo vệ môi trường chưa thể là một môn học thì cần giáo dục
cho học sinh bắt đầu từ những việc làm, hành động nhỏ nhất như trồng và chăm
sóc cây xanh; vệ sinh trường lớp; tổ chức các buổi học ngoại khóa về mơi trường
để học sinh tham gia một cách dân chủ; giáo dục học sinh có ý thức tiết kiệm năng
lượng như điện và nước, khuyến khích học sinh có các ý tưởng sáng tạo tái chế rác.
Cùng với việc lồng ghép kiến thức bảo vệ môi trường trong các bài giảng,
giáo viên cần làm gương cho học sinh trong việc bảo vệ mơi trường, khuyến khích
học sinh tự giám sát việc bảo vệ môi trường của nhau, từ đó nhắc nhở, tuyên
dương kịp thời các hành vi, hoạt động thân thiện với môi trường. Nhà trường cũng
cần ban hành những quy định cụ thể về việc bảo vệ cảnh quan môi trường lớp học,
nhà trường, đường phố, nơi cư trú... đưa ý thức bảo vệ môi trường thành một tiêu
chí để đánh giá, xếp loại giáo viên, học sinh.
d. Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên
cứu, phạm vi và hiệu quả úng dụng.
1. Trong nhà trường:
Giáo dục thẩm mĩ cho học sinh, tạo điều kiện cho các em tiếp xúc, làm quen
và thưởng thức vẻ đẹp của thiên nhiên, của các tác phẩm Mĩ Thuật, các em biết
cảm nhận và tạo ra cái đẹp, qua đó học sinh biết vận dụng những hiểu biết về cái
đẹp vào cuộc sống sinh hoạt và học tập hàng ngày.
Phát triển khả năng quan sát, nhận xét, tư duy, sáng tạo, hình thành các kĩ
năng sống cho học sinh.
Cung cấp cho các em một lượng kiến thức cơ bản nhất định, giúp các em
hiểu được cái đẹp của đường nét, mảng hình, đậm nhạt, màu sắc, bố cục,…đồng
thời hoàn thành được các bài tập lí thuyết và thực hành.

Giáo dục bảo vệ môi trường cho học sinh thông qua các hoạt động giáo dục
thẩm mĩ, qua tìm hiểu cảnh đẹp thiên nhiên qua các bức tranh, cảnh đẹp thiên


nhiên xung quanh mình và thể hiện cái đẹp đó bằng sự hiểu biết, bằng cảm xúc trên
các bức tranh của mình.
Thơng qua việc vẽ tranh, xem tranh để tìm hiểu cái đẹp, cảm nhận cái đẹp
mà hình thành cho học sinh thái độ, hành vì thân thiện với mơi trường và có ý thức
bảo vệ mơi trường nơi mình đang học.
Học sinh thêm u q ngơi trường của mình, có ý thức giữ gìn những cơ sở
vật chất trong nhà trường.
Thường xuyên lao động dọn vệ sinh làm cho cảnh quan trường lớp thêm
sạch đẹp. Không viết bậy, vẽ bậy lên tường, bàn ghế, khơng bẻ cây, có ý thức giữ
gìn vệ sinh. Giáo dục các em có ý thức giữ gìn vệ sinh cá nhân, tạo một mơi trường
sống lành mạnh.
2. Trong gia đình:
Giáo dục các em biết u q, giữ gìn vệ sinh ngơi nhà của các em đang
sinh sống, các em biết thường xuyên quét dọn nhà cửa, không vứt rác bừa bãi, thu
gom và đổ rác đúng nơi quy định, có ý thức giữ gìn vệ sinh. Có tinh thần tự giác
cao trong việc giữ gìn vệ sinh nơi ở.
Có ý thức sắp xếp ngăn nắp, gọn gàng và giữ gìn các dụng cụ sinh hoạt
trong gia đình. Các em có ý thức tiết kiệm điện, nước. Giúp các em có thể phịng
được các căn bệnh như: Sốt rét, tiêu chảy, đau mắt, ngộ độc thực phẩm,…
Các em có ý thức giữ gìn vệ sinh cá nhân, tạo một mơi trường sống lành
mạnh.
3. Ngồi xã hội:
Giúp Học sinh: Quan tâm tới môi trường ở địa phương, hình thành và phát
triển thói quen ứng xử thân thiện với môi trường. Hăng hái tham gia các hoạt
động bảo vệ môi trường ở địa phương như: Quét dọn, dọn vệ sinh nơi ở, đường
phố các hoạt động trồng cây, tạo một mơi trường có cảnh quan thiên nhiên đẹp.

Biết giữ gìn vệ sinh nơi cơng cộng. Biết u quý vẻ đẹp của hoa, trái, cỏ cây,
có ý thức bảo vệ vẻ đẹp của thiên nhiên nơi mình sinh sống. Yêu mến cảnh đẹp
thiên nhiên, có ý thức bảo vệ môi trường. Biết phê phán những hành động phá hoại
thiên nhiên. Biết sống hoà hợp, gần gũi và thân thiện với môi trường tự nhiên.
Sống tiết kiệm, không lãng phí, biết giữ gìn vệ sinh sạch sẽ, gọn gàng, ngăn nắp.
Luôn luôn quan tâm tới môi trường xung quanh. Có ý thức tuyên truyền với mọi
người xung quanh trong công tác bảo vệ môi trường.
III. PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
Môn Mĩ Thuật ở trường Tiểu học nhằm giáo dục thẩm mĩ cho học sinh, tạo
điều kiện cho các em tiếp xúc, làm quen và thưởng thức cái đẹp của thiên nhiên,
của các tác phẩm mĩ thuật; biết cảm nhận và tập sáng tạo ra cái đẹp, qua đó vận
dụng những hiểu biết về cái đẹp vào cuộc sống sinh hoạt và học tập hàng ngày.
Học môn Mĩ Thuật giúp cung cấp cho học sinh một lượng kiến thức cơ bản
nhất định, giúp các em hiểu được cái đẹp của đường nét, mảng hình, đậm nhạt,
màu sắc, bố cục,…đồng thời giúp các em hoàn thành được các bài lí thuyết và thực
hành.
Giúp phát triển khả năng quan sát, nhận xét, tư duy sáng tạo, hình thành các
kĩ năng sống cho học sinh.
Góp phần phát hiện học sinh có năng khiếu mĩ thuật, tạo điều kiện cho các
em phát triển tài năng của mình.
Đặc trưng của mơn Mĩ Thuật là giáo dục thẩm mĩ – giáo dục hiểu biết, cảm
nhận và sáng tạo cái đẹp nên môn Mĩ Thuật ở tiểu học có nhiều lợi thế trong việc
giáo dục bảo vệ môi trường cho học sinh.
Muốn Học sinh học tốt và biết ứng dụng nó vào việc bảo vệ mơi trường thì
người thầy phải có cách dạy tốt, kích thích được sự hưng phấn của học sinh, qua đó

hướng dẫn và giải thích cho các em hiêu mơi trường đóng mộit vai trị quan trọng
như thế nào. Từ đó giúp các em có ý thức bảo vệ mơi trường
2. Kiến nghị
Đối với các cấp: Đưa ra các biện pháp khắc phục tình trạng ơ nhiễm mơi
trường ở địa phương, tổ chức các phong trào giáo dục môi trường đến với người
dân để mọi người đều có ý thức chung trong việc bảo vệ môi trường.
Đối với Nhà trường:
Nhà trường cần quan tâm trang bị, đầu tư các thiết bị dạy học có chất lượng,
phù hợp với mơn học, để giờ học Mĩ Thuật đạt kết quả tốt hơn.
Tổ chức nhiều các cuộc thi về mơi trường, qua đó giúp các em hiểu rõ hơn
về tầm quan trọng của môi trường đối với cuộc sống.
Đối với Giáo viên:
Không ngừng học hỏi, trau dồi kiến thức, luôn luôn gần gũi, yêu thương Học
sinh.
Nắm được nội dung và dùng những phương pháp dạy học phù hợp với tình
hình, đặc điểm của Học sinh như: Nêu vấn đề, thảo luận nhóm, vấn đáp, tích hợp,
trị chơi,…để tạo ở các em sự hứng thú học tập, giúp các em có ý thức yêu quý
thiên nhiên, gia đình, trường lớp, quê hương, đất nước, quan tâm tới môi trường
xung quanh.
Người thực hiện

Lê Thị Ngọc Lan

NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG CHẤM SÁNG KIẾN CẤP TRƯỜNG


....................................................................................................................................... …
.......................................................................................................................................
....................................................................................................................................... …
.......................................................................................................................................

....................................................................................................................................... …
.......................................................................................................................................
....................................................................................................................................... …
.......................................................................................................................................
....................................................................................................................................... …
.......................................................................................................................................

NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG CHẤM SÁNG KIẾN CẤP HUYỆN
....................................................................................................................................... …
.......................................................................................................................................
....................................................................................................................................... …
.......................................................................................................................................
....................................................................................................................................... …
.......................................................................................................................................
....................................................................................................................................... …
.......................................................................................................................................


TÀI LIỆU THAM KHẢO
STT
1
2
3
4
5

Tên tài liệu
Sách giáo khoa mĩ thuật lớp 5
Sách giáo viên mĩ thuật lớp 5
Báo mới

Tranh, ảnh lấy từ mạng
Nguồn mạng internet

Tác giả
NXB giáo dục Việt Nam
NXB giáo dục Việt Nam