tuan 5

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (2.11 MB, 21 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

TRƯỜNG: THCS BÌNH THẠNH
Giáo viên: Trần Thị Ngọc Hân

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2></div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

Thế nào là cách dẫn trực tiếp, cách dẫn gián

tiếp ? Chỉ ra lời dẫn trong các ví dụ sau và cho

biết đó là lời dẫn trực tiếp hay lời dẫn gián tiếp.

a)Anh Êy dặn lại chúng tôi: Ngày mai tôi đi

công tác vắng, các em ở nhà nhớ chăm lo cho

bản thân, giữ gìn sức khỏe .

b) Cụ hiu tr ởng nhắc chúng mình ngày mai

mang theo sách để chuẩn bị ơn thi học kì.

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

H·y chuyÓn lêi dÉn trùc tiÕp trên

thành lời dẫn gián tiếp và ng ợc lại

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

a)Anh ấy dặn lại chúng tôi: Ngày mai tôi đi

công tác vắng, các em ở nhà nhớ chăm lo cho

bản thân, giữ gìn sức kháe .

”

b) Cô hiệu tr ởng nhắc chúng mình ngày mai

mang theo sách để chuẩn bị ơn thi hc kỡ.

-> Anh ấy dặn chúng tôi rằng ngày mai anh ấy đi

công tác, chúng tôi ở nhà nhớ chăm lo cho bản

thân, giữ gìn sức khỏe.

-> Cô hiệu tr ởng nhắc: Ngày mai, các em h·y

“

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

Tiết 21:

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

VÀO NHÀ NGỤC QUẢNG ĐÔNG 
CẢM TÁC

Vẫn là hào kiệt, vẫn phong lưu,
Chạy mỏi chân thì hãy ở tù.

Đã khách không nhà trong bốn biển,
Lại người có tội giữa năm châu.

Bủa tay ơm chặt bồ kinh tế,

Mở miệng cười tan cuộc oán thù.
Thân ấy vẫn còn, còn sự nghiệp,
Bao nhiêu nguy hiểm sợ gì đâu.
Phan Bội Châu

(Ngữ văn 8 - Tập1)

I. SỰ BIẾN ĐỔI VÀ PHÁT
TRIỂN NGHĨA CỦA TỪ
NGỮ.

- Kinh tế (nghĩa trong bài thơ):
Cách nói tắt của kinh bang 
tế thế có nghĩa là trị n ớc

cứu đời

- Kinh tế (ngày nay): Toàn bộ 
hoạt động của con ng ời

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

I. SỰ BIẾN ĐỔI VÀ PHÁT
TRIỂN NGHĨA CỦA TỪ
NGỮ.

Cho biết nghĩa của từ "xuân" và 
từ "tay" trong các câu thơ sau ?

a. - Gn xa nô nức yến anh,

Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân(1).
Dập dìu tài tử giai nhân,

Ngựa xe như nước áo quần như nêm.
- Ngày xn(2) em hãy cịn dài,

Xót tình máu mủ thay lời nước non.
b.- Được lời như cởi tấm lòng,

Gởi kim thoa với khăn hồng trao tay(1).

- Cũng nhà hành viện xưa nay,
Cũng phường bán thịt cũng tay(2)

buôn người.

- Xuân (1): mùa chuyển
tiếp từ đông sang hạ,
mùa mở đầu một năm.

 Nghĩa gốc

- Xuân (2): tuổi trẻ

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

I. SỰ BIẾN ĐỔI VÀ PHÁT
TRIỂN NGHĨA CỦA TỪ
NGỮ.

b.- Được lời như cởi tấm lòng,

Gởi kim thoa với khăn hồng trao tay(1).

- Cũng nhà hành viện xưa nay,
Cũng phường bán thịt cũng tay(2)

buôn người.

- Xuân (1): mùa chuyển tiếp từ
đông sang hạ, mùa mở đầu một
năm.

 Nghĩa gốc

- Xuân (2): tuổi trẻ

 Nghĩa chuyển

- Tay(1): bộ phận phía trên
của cơ thể, từ vai đến
ngón, dùng để cầm,
nắm

 Nghĩa gốc

- Tay(2): người chuyên
hoạt động hay giỏi về
môt môn, một nghề.

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

I. SỰ BIẾN ĐỔI VÀ PHÁT
TRIỂN NGHĨA CỦA TỪ
NGỮ.

- Xuân (1): mùa chuyển tiếp từ
đông sang hạ, mùa mở đầu một
năm.

 Nghĩa gốc

- Xuân (2): tuổi trẻ

 Nghĩa chuyển

- Tay(1): bộ phận phía trên của cơ

thể, từ vai đến ngón, dùng để cầm,
nắm

 Nghĩa gốc

- Tay(2): người chuyên hoạt động hay
giỏi về mơt mơn, một nghề.

 Nghĩa chuyển

È

n

n

dơ

Ho¸n dơ

Ho¸n dô

- Từ vựng không ngừng
được bổ sung, phát triển.
- Một trong những cách
phát trển của tiếng Việt là
biến đổi và phát triển

nghĩa của từ ngữ trên cơ
sở nghĩa gốc của chúng.
- Có hai phương thức chủ
yếu biến đổi và phát triển
nghĩa của từ ngữ:

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

SỰ PHÁT TRIỂN CỦA TỪ VỰNG

Xã hội phát triển, từ vựng của ngôn ngữ 
cũng không ngừng phát triển

Một trong những cách phát triển từ vựng 
tiếng Việt là phát triển nghĩa của từ ngữ trên 
cơ sở nghĩa gốc của chúng.

Phương thức
chuyển nghĩa

Phương thức 
 hoán dụ
Nghĩa chuyển

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

I. SỰ BIẾN ĐỔI VÀ PHÁT
TRIỂN NGHĨA CỦA TỪ NGỮ.
- Từ vựng không ngừng được bổ
sung, phát triển.

- Một trong những cách phát trển
của tiếng Việt là biến đổi và phát
triển nghĩa của từ ngữ trên cơ sở
nghĩa gốc của chúng.

- Có hai phương thức chủ yếu

biến đổi và phát triển nghĩa của từ
ngữ: phương thức ẩn dụ và

phương thức hốn dụ.

Ví dụ : Cho biết từ “ mặt trời” trong
câu thơ được sử dụng theo phép tu
từ nào? Nó có phải là hiện tượng
chuyển nghĩa của từ khơng? Vì sao?
Ngày ngày mặt trời đi qua trên

lăng

Thấy một mặt trời trong lăng rất
đỏ.

(Viễn Phương - Viếng lăng Bác)

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

I. SỰ BIẾN ĐỔI VÀ PHÁT
TRIỂN NGHĨA CỦA TỪ NGỮ.
- Từ vựng không ngừng được bổ
sung, phát triển.

- Một trong những cách phát trển
của tiếng Việt là biến đổi và phát
triển nghĩa của từ ngữ trên cơ sở
nghĩa gốc của chúng.

- Có hai phương thức chủ yếu

biến đổi và phát triển nghĩa của từ
ngữ: phương thức ẩn dụ và

phương thức hốn dụ.

lăng

Thấy một mặt trời trong lăng rất
đỏ.

(Viễn Phương - Viếng lăng Bác)

- Từ mặt trời trong câu thơ thứ hai 
được sử dụng theo phép tu từ ẩn dụ.
- Đây không phải là hiện tượng phát 
triển nghĩa của từ, bởi vì sự chuyển 
nghĩa của từ mặt trời trong câu thơ có 
tính chất lâm thời, nó khơng làm cho 
từ có thêm nghĩa mới.

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

I. SỰ BIẾN ĐỔI VÀ PHÁT
TRIỂN NGHĨA CỦA TỪ NGỮ.
- Từ vựng không ngừng được bổ
sung, phát triển.

- Một trong những cách phát trển
của tiếng Việt là biến đổi và phát
triển nghĩa của từ ngữ trên cơ sở

nghĩa gốc của chúng.

- Có hai phương thức chủ yếu

biến đổi và phát triển nghĩa của từ
ngữ: phương thức ẩn dụ và

phương thức hoán dụ.

II. LUYỆN TẬP.

Bài tập 1(SGK-T56)

a) Đề huề lưng túi gió trăng,

Sau chân theo một vài thằng 
con con. 
 (Nguyễn Du, Truyện

Kiều)

Chân: một bộ phận trên cơ thể 
con người.

 Nghĩa gốc

b) Năm em học sinh lớp 9A có 
chân trong đội tuyển của

trường đi dự “Hội khỏe Phù

Đổng”.

Chân: một vị trí trong đội tuyển

 Nghĩa chuyển ( Phương thức

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

I. SỰ BIẾN ĐỔI VÀ PHÁT
TRIỂN NGHĨA CỦA TỪ NGỮ.
- Từ vựng không ngừng được bổ
sung, phát triển.

- Một trong những cách phát trển
của tiếng Việt là biến đổi và phát
triển nghĩa của từ ngữ trên cơ sở
nghĩa gốc của chúng.

- Có hai phương thức chủ yếu

biến đổi và phát triển nghĩa của từ
ngữ: phương thức ẩn dụ và

phương thức hoán dụ.

II. LUYỆN TẬP.

Bài tập 1(SGK-T56)

a) Chân: một bộ phận trên cơ thể con 
người.

 Nghĩa gốc

b) Chân: một vị trí trong đội tuyển

 Nghĩa chuyển ( Phương thức hoán

dụ)

c) Dù ai nói ngả nói nghiêng,

Thì ta vẫn vững như kiềng ba chân

(Ca dao)

- Chân: vị trí tiếp xúc của kiềng với đất.

 Nghĩa chuyển ( Phương thức ẩn dụ)

d) Buồn trông nội cỏ rầu rầu,

Chân mây mặt đất một màu xanh 
xanh.

(Nguyễn Du, 
Truyện Kiều)

- Chân: vị trí tiếp giáp của đất với mây.

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

I. SỰ BIẾN ĐỔI VÀ PHÁT
TRIỂN NGHĨA CỦA TỪ NGỮ.
II. LUYỆN TẬP.

Bài tập 1(SGK-T56)

a) Chân: một bộ phận trên cơ thể 
con người.

 Nghĩa gốc

b) Chân: một vị trí trong đội tuyển

 Nghĩa chuyển ( Phương thức 
hoán dụ)

c) Chân: vị trí tiếp xúc của 
kiềng với đất.

 Nghĩa chuyển ( Phương
thức ẩn dụ)

d) Chân: vị trí tiếp giáp của đất 
với mây.

 Nghĩa chuyển ( Phương
thức ẩn dụ)

Bài tập 2 (SGK-T57)

Nghĩa của từ trà trong những 
cách dùng như: trà a-ti-sô, trà hà 
thủ ô, trà sâm, trà linh chi, trà tâm 
sen, trà khổ qua ( mướp đắng)

- Từ trà được dùng với nghĩa 
chuyển

- Trà trong cách dùng này có 
nghĩa là sản phẩm từ thực vật, 
được chế biến dưới dạng khô, 
dùng để pha nước uống.

 Từ trà chuyển nghĩa theo

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

I. SỰ BIẾN ĐỔI VÀ PHÁT
TRIỂN NGHĨA CỦA TỪ NGỮ.
II. LUYỆN TẬP.

Bài tập 2 (SGK-T57)

Nghĩa của từ trà trong 
những cách dùng như: trà 
a-ti-sô, trà hà thủ ô, trà sâm, trà 
linh chi, trà tâm sen, trà khổ 
qua ( mướp đắng)

- Từ trà được dùng với nghĩa 
chuyển

- Trà trong cách dùng này có 
nghĩa là sản phẩm từ thực vật, 
được chế biến dưới dạng khô, 
dùng để pha nước uống.

 Từ trà chuyển nghĩa theo
phương thức ẩn dụ

Bài tập 3 (SGK-T57)

- Trong những cách dùng như: đồng hồ 
điện, đồng hồ nước, đồng hồ xăng… từ

đồng hồ được dùng với nghĩa chuyển

(chỉ khí cụ dùng để đo có bề ngồi 
giống đồng hồ)

 Chuyển nghĩa theo phương thức ẩn
dụ

Bài tập 4 (SGK-T57)

a. Héi chøng

- NghÜa gèc: TËp hỵp nhiỊu triƯu 
chøng cïng xt hiƯn cđa bƯnh.

- NghÜa chun: TËp hỵp nhiỊu hiƯn

t ợng, sự kiện biểu hiện một tinh 
trạng, một vấn đề xã hội, cùng 
xuất hiện nhiều nơi.

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

I. SỰ BIẾN ĐỔI VÀ PHÁT
TRIỂN NGHĨA CỦA TỪ NGỮ.
II. LUYỆN TẬP.

Bài tập 2 (SGK-T57) 
Bài tập 3 (SGK-T57)
Bài tập 4 (SGK-T57)
Bài tập 1(SGK-T56)

c) Sèt

- Nghĩa gốc: Nhiệt độ cơ thể lên quá 
cao so mức binh th ờng do bị bệnh.

-Nghĩa chuyển: Trạng thái tang đột

ngét vÒ nhu cầu khiến hàng trở nên 
khan hiếm, tang nhanh.

- VD: Cơn sốt đất, cơn sốt vàng …

d) Vua

- Nghĩa gốc: ng ời đứng đầu nhà n ớc 
quõn ch

-Nghĩa chuyển: ng ời đ ợc coi là nhÊt

trong 1 lĩnh vực nhất định.

- VD: vua dầu hoả, vua ô to, vua bóng

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

- Học thuộc phần ghi nhớ, hoàn thiện các bài tập cịn lại.
- Tìm ví dụ về sự phát triển nghĩa của từ vựng trên cơ sở
nghĩa gốc

- Tìm ví dụ về hai phương thức phát triển nghĩa của từ
vựng: phương thức ẩn dụ và phương thức hoán dụ.

- Đọc một số mục từ trong từ điển và xác định nghĩa gốc,
nghĩa chuyển của từ đó. Chỉ ra trình tự trình bày nghĩa
gốc và nghĩa chuyển của từ trong từ điển.

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20></div>
(21)<div class='page_container' data-page=21></div>