Tiet 19 Trai song

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (830.71 KB, 30 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Trai sơng

(Sống ở hồ, ao, sơng ngịi)

Bạch tuộc
 (Sống ở biển)

Sò

(Sống ở ven biển)

Mực

(Sống ở biển)

Ốc sên

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

CHƯƠNG

4

Tiết 19

NGÀNH THÂN MỀM

Trai sơng

I. Hình dạng, cấu tạo.

1.Vỏ trai.

Hãy cho biết

mơi trường

sống của trai

sơng?

Trai sơng bị và

ẩn nửa mình

trong bùn cát ở

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

Đầu vỏ

4

2

3

5

1

Đỉnh vỏ

Bản lề vỏ

Đi vỏ

Vịng tăng trưởng vỏ

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

Khớp 
bản lề vỏ

Cơ 
khép vỏ
Cơ 
khép vỏ
Bản 
lề
Bản 
lề

Động tác
đóng
Động tác
mở

1. Từ đó hãy mơ tả đặc điểm hình dạng ngồi của trai.

2. Hoạt động đóng mở của vỏ trai được thực hiện nhờ đặc điểm cấu

tạo nào?

1. Từ đó hãy mơ tả đặc điểm hình dạng ngồi của trai.

2. Hoạt động đóng mở của vỏ trai được thực hiện nhờ c im cu

to no?

Cơ khép

vỏ tr ớc

Chỗ bám c¬

khÐp vá sau

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

CHƯƠNG

4

Tiết 19

NGÀNH THÂN MỀM

Trai sơng

I. Hình dạng, cấu tạo.

1.Vỏ trai.

-

Vỏ trai gồm hai mảnh gắn với nhau nhờ bản lề ở phía lưng.

-

Nhờ bản lề có dây chằng cùng hai cơ khép vỏ ở mặt trong của vỏ

→ vỏ mở ra, đóng vào.

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

Hãy nghiên cứu

thơng tin Sgk – T

62

và quan sát hình

18.1; 18.2; 18.3 →

Thảo luận nhóm

câu hỏi mục  -

Sgk – T

63

.

Để mở vỏ trai

phải luồn lưỡi

dao cắt dây

chằng ở phía

lưng và cắt hai

cơ khép vỏ.

B¶n lỊ

B¶n lỊ Khíp b¶n

lỊ vỏ
Khớp bản 
lề vỏ

Cơ khép 
vỏ
Cơ khép 
vỏ

úng M

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

Trai chết thì mở vỏ vì vỏ mở là do tính

tự động của trai (do dây chằng bản lề trai

có tính đàn hồi cao).

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

Lớp xà cừ

Lớp đá vôi

Lớp sừng

1

2

3

Cấu tạo vỏ

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

Mài mặt ngồi của vỏ trai thấy có

mùi khét vì lớp sừng bằng chất hữu cơ,

khi bị ma sát → nóng chảy → có mùi khét

Hãy cho biết đặc điểm cấu

tạo trong của vỏ trai?

Lớp xà cừ

Lớp đá vôi

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10></div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

CHƯƠNG

4

Tiết 19

NGÀNH THÂN MỀM

Trai sơng

I. Hình dạng, cấu tạo.

1.Vỏ trai.

-

Vỏ trai gồm hai mảnh gắn với nhau nhờ bản lề ở phía lưng.

-

Nhờ bản lề có dây chằng cùng hai cơ khép vỏ ở mặt trong của vỏ

→ vỏ mở ra, đóng vào.

-

Vỏ trai gồm ba lớp:

Ở ngồi: Lớp sừng

Ở giữa: Lớp đá vơi

Ở trong: Lớp xà cừ

2. Cơ thể trai.

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

Đọc thông tin Sgk – T

63

, kết hợp quan sát tranh

hãy cho biết cơ thể trai có cấu tạo như thế nào?

- Ở ngoài gồm áo trai

tạo thành khoang áo

có ống hút và ống

thốt nước.

-Ở giữa là 2 tấm mang

- Ở trong gồm thân

trai, chân trai (chân

rìu), lỗ miệng, tấm

miệng.

C¬ khÐp 
vá tr ớc

Chỗ bám cơ khép 
vỏ sau

Vỏ

ống thoát

Mang

ống hút

Chân
Thân

Lỗ miệng

TÊm miÖng

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

CHƯƠNG

4

NGÀNH THÂN MỀM

Tiết 19

Trai sơng

I. Hình dạng, cấu tạo.

1.Vỏ trai.

- Vỏ trai gồm hai mảnh gắn với nhau nhờ bản lề ở phía lưng.

- Nhờ bản lề có dây chằng cùng hai cơ khép vỏ ở mặt trong của vỏ → vỏ
mở ra, đóng vào.

- Vỏ trai gồm ba lớp:

Ở ngồi: Lớp sừng
Ở giữa: Lớp đá vơi
Ở trong: Lớp xà cừ

2. Cơ thể trai.

- Ngoài là áo trai tạo thành khoang áo, có ống hút và ống thoát nước.
- Ở giữa là hai tấm mang.

- Ở trong là thân trai, chân trai, lỗ miệng và tấm miệng phủ đầy lông (luôn rung
động).

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

CHƯƠNG

4

NGÀNH THÂN MỀM

Tiết 19

Trai sơng

I. Hình dạng, cấu tạo.

1.Vỏ trai.

- Vỏ trai gồm hai mảnh gắn với nhau nhờ bản lề ở phía lưng.

- Nhờ bản lề có dây chằng cùng hai cơ khép vỏ ở mặt trong của vỏ → vỏ
mở ra, đóng vào.

- Vỏ trai gồm ba lớp:

Ở ngồi: Lớp sừng
Ở giữa: Lớp đá vơi
Ở trong: Lớp xà cừ

2. Cơ thể trai.

- Ngoài là áo trai tạo thành khoang áo, có ống hút và ống thoát nước.
- Ở giữa là hai tấm mang.

- Ở trong là thân trai, chân trai, lỗ miệng và tấm miệng phủ đầy lông (luôn rung
động).

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

Hướng di 
chuyển

Ống thoát

nước

Ống thoát 
nước

Ống hút 
nước

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

Giải thích cơ chế giúp trai di chuyển được

trong bùn theo chiều hướng mũi tên?

Nước hút vào trong cơ thể qua ống hút,

đồng thời trai thò chân và vươn dài trong bùn

kết hợp với đóng mở vỏ tạo ra lực đẩy

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

CHƯƠNG

4

NGÀNH THÂN MỀM

Tiết 19

Trai sơng

I. Hình dạng, cấu tạo.

1.Vỏ trai.

- Vỏ trai gồm hai mảnh gắn với nhau nhờ bản lề ở phía lưng.

- Nhờ bản lề có dây chằng cùng hai cơ khép vỏ ở mặt trong của vỏ → vỏ
mở ra, đóng vào.

- Vỏ trai gồm ba lớp:

Ở ngồi: Lớp sừng
Ở giữa: Lớp đá vơi
Ở trong: Lớp xà cừ

2. Cơ thể trai.

- Ngoài là áo trai tạo thành khoang áo, có ống hút và ống thốt nước.
- Ở giữa là hai tấm mang.

- Ở trong là thân trai, chân trai, lỗ miệng và tấm miệng (phủ đầy lơng ln rung
động)

II. Di chuyển.

- Chân trai thị ra, thụt vào kết hợp với đóng mở vỏ → trai di chuyển về phía trước

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

Oxi

Nước

(Thức ăn, oxi)
Thức

ăn
Chất

thải

Ống hút
Ống thốt

Mang
Lỗ miệng

Cacbonic

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

Đọc thơng tin

Sgk – T

63

, trả

lời câu hỏi

mục



- Sgk –

T

64

.

-

Nước đem theo oxi và thức ăn

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20></div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

- Chân trai thò ra, thụt vào kết hợp với đóng mở vỏ → trai di chuyển về phía trước

CHƯƠNG

4

NGÀNH THÂN MỀM

Tiết 19

Trai sơng

I. Hình dạng, cấu tạo.

1.Vỏ trai.

- Vỏ trai gồm hai mảnh gắn với nhau nhờ bản lề ở phía lưng.

- Nhờ bản lề có dây chằng cùng hai cơ khép vỏ ở mặt trong của vỏ → vỏ
mở ra, đóng vào.

- Vỏ trai gồm ba lớp:

Ở ngồi: Lớp sừng
Ở giữa: Lớp đá vơi
Ở trong: Lớp xà cừ

2. Cơ thể trai.

- Ngoài là áo trai tạo thành khoang áo, có ống hút và ống thốt nước.
- Ở giữa là hai tấm mang.

- Ở trong là thân trai, chân trai, lỗ miệng và tấm miệng phủ đầy lông.

II. Di chuyển.

III. Dinh dưỡng.

- Thức ăn: Động vật nguyên sinh và vụn hữu cơ.

- Dinh dưỡng kiểu thụ động: Nhờ sự rung động của các lông trên tấm miệng tạo ra
động lực hút nước qua ống hút → mang ming.

</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22>

Trai sông

Trai c

Trứng

Theo dòng n ớc

Trng ó th tinh

u trựng

(Bám vào da và 
mang c¸)

1

2

3

4

Trai c¸i

Tinh trïng

Trai con

(ë bïn)

Ê

u trïng

(trong mang trai mẹ)

Sơ đồ sinh sản của trai sông

</div>
(23)<div class='page_container' data-page=23>

Đọc thơng tin Sgk – T

64

,

hãy thảo luận nhóm

câu hỏi mục



- Sgk – T64

- Trứng được bảo vệ và

tăng lượng oxi, đủ thức ăn.

- Ở giai đoạn trưởng

thành, trai ít di chuyển, vì

thế ấu trùng có tập tính

bám vào mang và da cá để

di chuyển đến nơi xa.

</div>
(24)<div class='page_container' data-page=24></div>
(25)<div class='page_container' data-page=25>

III. Dinh dưỡng.

- Chân trai thị ra, thụt vào kết hợp với đóng mở vỏ → trai di chuyển về phía trước

CHƯƠNG

4

Tiết 19

NGÀNH THÂN MỀM

Trai sơng

I. Hình dạng, cấu tạo.
1.Vỏ trai.

- Vỏ trai gồm hai mảnh gắn với nhau nhờ bản lề ở phía lưng.

- Nhờ bản lề có dây chằng cùng hai cơ khép vỏ ở mặt trong của vỏ → vỏ mở ra,
đóng vào.

- Vỏ trai gồm ba lớp:

Ở ngồi: Lớp sừng
Ở giữa: Lớp đá vơi
Ở trong: Lớp xà cừ
2. Cơ thể trai.

- Ngoài là áo trai tạo thành khoang áo, có ống hút và ống thốt nước.
- Ở giữa là hai tấm mang.

- Ở trong là thân trai, chân trai, lỗ miệng và tấm miệng phủ đầy lông.
II. Di chuyển.

- Thức ăn: Động vật nguyên sinh và vụn hữu cơ.

- Dinh dưỡng kiểu thụ động: Nhờ sự rung động của các lông trên tấm miệng
tạo ra động lực hút nước qua ống hút → mang → miệng.

- Oxi được trao đổi qua mang.
- Trai phân tính

</div>
(26)<div class='page_container' data-page=26>

GHI NHỚ:

Trai sơng là đại diện của ngành Thân mềm.

Chúng có lối sống chui rúc trong bùn,

di chuyển chậm chạp, có 2 mảnh vỏ

bằng đá vơi che chở bên ngồi. Phần đầu

cơ thể trai tiêu giảm nhưng nhờ hai đôi

</div>
(27)<div class='page_container' data-page=27>

Cách dinh dưỡng của

trai có ý nghĩa như

thế nào với môi

trường nước?

Trai dinh dưỡng

bằng cách hút

nước để lọc lấy

chất vụn hữu cơ,

động vật nguyên

sinh vì vậy lọc

sạch mơi trường

</div>
(28)<div class='page_container' data-page=28>

10

1 2 3

6
11

7
8

</div>
(29)<div class='page_container' data-page=29>

C¬ khÐp 
vỏ tr ớc

Chỗ bám cơ khép 
vỏ sau

Vỏ

ống thoát

Mang

ống hút

Chân
Thân

Lỗ miÖng

TÊm miÖng

</div>
(30)<div class='page_container' data-page=30>

Tiet 19 Trai song

<b>4</b>

<i><b>Tiết 19</b></i>

<b>NGÀNH THÂN MỀM</b>

<i><b><sub>Trai sơng</sub></b></i>

<i><b>I. Hình dạng, cấu tạo.</b></i>

<i><b>1.Vỏ trai. </b></i>

Hãy cho biết

<sub>mơi trường </sub>

sống của trai

sơng?

Trai sơng bị và

ẩn nửa mình

trong bùn cát ở

<b>Đầu vỏ</b>

<b>4</b>

<b>2</b>

<b>3</b>

<b>5</b>

<b>1</b>

<b>Đỉnh vỏ</b>

<b>Bản lề vỏ</b>

<b>Đi vỏ</b>

<b>Vịng tăng trưởng vỏ</b>

1. Từ đó hãy mơ tả đặc điểm hình dạng ngồi của trai.

2. Hoạt động đóng mở của vỏ trai được thực hiện nhờ đặc điểm cấu

tạo nào?

1. Từ đó hãy mơ tả đặc điểm hình dạng ngồi của trai.

2. Hoạt động đóng mở của vỏ trai được thực hiện nhờ c im cu

to no?

<b>Cơ khép </b>

<b>vỏ tr ớc</b>

<b>Chỗ bám c¬ </b>

<b>khÐp vá sau</b>

<b>4</b>

<i><b>Tiết 19</b></i>

<b>NGÀNH THÂN MỀM</b>

<i><b><sub>Trai sơng</sub></b></i>

<i><b>I. Hình dạng, cấu tạo.</b></i>

<i><b>1.Vỏ trai. </b></i>

-

Vỏ trai gồm hai mảnh gắn với nhau nhờ bản lề ở phía lưng.

-

Nhờ bản lề có dây chằng cùng hai cơ khép vỏ ở mặt trong của vỏ

→ vỏ mở ra, đóng vào.

Hãy nghiên cứu

thơng tin Sgk – T

và quan sát hình

18.1; 18.2; 18.3 →

Thảo luận nhóm

câu hỏi mục  -

Sgk – T

.

Để mở vỏ trai

phải luồn lưỡi

dao cắt dây

chằng ở phía

lưng và cắt hai

cơ khép vỏ.

<b>Trai chết thì mở vỏ vì vỏ mở là do tính </b>

<b>tự động của trai (do dây chằng bản lề trai </b>

<b>có tính đàn hồi cao). </b>

<b>Lớp xà cừ</b>

<b>Lớp đá vôi</b>

<b>Lớp sừng</b>

<b><sub>1</sub></b>

<b>2</b>

<b>3</b>

<b>Cấu tạo vỏ</b>

Mài mặt ngồi của vỏ trai thấy có

mùi khét vì lớp sừng bằng chất hữu cơ,

khi bị ma sát → nóng chảy → có mùi khét

Hãy cho biết đặc điểm cấu

tạo trong của vỏ trai?

<b>Lớp xà cừ</b>

<b>Lớp đá vôi</b>

<b>4</b>

<i><b>Tiết 19</b></i>

<b>NGÀNH THÂN MỀM</b>

<i><b><sub>Trai sơng</sub></b></i>