tieng ga trua

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TiÕt 54: §äc - HiÓu v¨n b¶n : TiÕng gµ tra ( Xu©n Quúnh ) ( Gi¸o ¸n chi tiÕt tham gia h«i gi¶ng huyÖn) A. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh c¶m nhËn : + Vẻ đẹp trong sáng đằm thắm của những kỉ niệm tuổi thơ và tình cảm bà cháu.Nhữnh tình cảm quê hơng đó chính là cơ sở của tình cảm đối với đất nớc tạo thành sức mạnh cho ngời chiến sĩ trên đờng hành quân chiến đấu trong cuộc kh¸ng chiÕn chèng MÜ. + Nghệ thuật sử dụng điệp ngữ , điệp câu để nối mạch cảm xúc ,biểu hiện cảm xóc b×nh dÞ qua nh÷ng chi tiÕt còng hÕt søc th©n th¬ng b×nh dÞ. + Rèn kĩ năng đọc sáng tạo thể thơ 5 chữ, phân tích hiệu quả nghệ thuật của các ®iÖp ng÷ ®iÖp c©u trong th¬. + Giáo dục tình cảm gia đình và tình yêu quê hơng đất nớc B. ChuÈn bÞ: 1) G: Nghiªn cøu SGK, SGV, m¸y chiÕu . 2) H: Häc vµ chuÈn bÞ bµi theo híng dÉn. C. TiÕn tr×nh lªn líp: 1) ổn định tổ chức : 2) KiÓm tra bµi cò : ? §äc thuéc lßng khæ th¬ 1 - bµi th¬ "TiÕng gµ tra"? ? Tiếng gà tra đã gợi lên nỗi niềm cảm xúc trong tâm hồn anh chiến sĩ nh thế nµo ? 3) Bµi míi: G giíi thiÖu bµi : Trên đờng hành quân, buổi tra, ngời chiến sĩ dừng chân bên xóm nhỏ nghe tiếng gà nhảy ổ . Tiéng gà vang vọng làm ngng lại xao động cả không gian và xao động cả lòng ngời . D âm tiếng gà đã xua tan những mệt mỏi của anh chiến sĩ và đặc biệt gợi cho anh những kỉ niệm sâu sắc tuổi thơ." Nghe gọi về tuổi th¬" lµ c©u th¬ khÐp l¹i ë khæ 1. Nhng l¹i gîi ra 1 miÒn Êu th¬ ®Çy kØ niÖm thân thơng , da diết và xúc động lòng ngời của anh chiến sĩ .Đó là tình cảm bà ch¸u ,t×nh yªu Tæ quèc . TiÕt häc h«m nay chóng ta cïng t×m hiÓu.. Học sinh đọc từ khổ 2 đến khổ 6 ? ? Những kỉ niệm của anh chiến sĩ đợc gợi ra từ đâu ? Trong 5 khổ thơ, cụm từ nào đợc nh¾c l¹i nhiÒu lÇn, cã t¸c dông g×? _ Những kỉ niệm của anh lính trẻ đợc gợi ra tõ ©m thanh tiÕng gµ tra. Côm tõ “ TiÕng gµ tra” đợc nhắc lại 3 lần, mỗi lần mở ra một kỉ niÖm vµ mét cung bËc míi cña c¶m xóc. Ngêi lÝnh trÎ båi håi nhí l¹i nh÷ng ngµy sống êm đềm, hạnh phúc trong tình thơng yªu v« h¹n cña bµ. I) Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm II) T×m hiÓu chung III) T×m hiÓu chi tiÕt 1) TiÕng gµ tra thøc dËy t×nh c¶m lµng quª 2) TiÕng gµ tra kh¬i dËy kØ niÖm tuæi th¬.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> ? Nghe tiếng gà ngng đọng cả không gian anh lính trẻ đã nhớ lại những kỉ niệm nào cña thêi th¬ Êu ? H : + KØ niÖm vÒ æ trøng hång vµ nh÷ng con gµ m¸i m¬ m¸i vµng . + KØ niÖm yªu th¬ng g¾n bã víi bµ. ? Trong tuæi Êu th¬ biÕt bao kØ niÖm v× sao anh chØ ghi l¹i 2 kØ niÖm nµy - G¾n bã, gÇn gòi, th©n th¬ng GV: à , có lẽ những kỉ niệm này đã in dấu s©u ®Ëm trong tiÒm thøc cña anh. §Ó khi tiÕng gµ cÊt lªn th× tÊt c¶ nh ïa vÒ ch¸y a) KØ niÖm vÒ æ trøng hång vµ bỏng trong anh. Và kỉ niệm đầu tiên đó những con gà mái mơ mái vàng chÝnh lµ nh÷ng æ trøng hång vµ nh÷ng con . gµ m¸i m¬, m¸i vµng. ? Trong nçi niÒm suy t Êy h×nh ¶nh æ trøng vµ nh÷ng con gµ m¸i m¬, m¸i vµng hiÖn lªn nh thÕ nµo? ( HS quan s¸t tranh kÕt hîp víi lời thơ trong SGK để miêu tả lại ) - GV bật máy chiếu để HS quan sát tranh + æ r¬m hång nh÷ng trøng . + Này con gà mái mơ - khắp mình hoa đốm tr¾ng + Nµy con gµ m¸i vµng – l«ng ãng nh mÇu n¾ng ? Em hãy chỉ ra biện pháp nghệ thuật đợc sử dông trong ®o¹n th¬ vµ t¸c dông cña biÖn pháp nghệ thuật đó ? NghÖ thuËt -> Sö dông tÝnh tõ chØ mµu s¾c  §iÖp tõ “ nµy con gµ”  So s¸nh “ l«ng ãng nh mµu n¾ng” => NhÊn m¹nh cö chØ yªu th¬ng trõu mÕn cña anh lÝnh trÎ khi miªu t¶ nh÷ng con gµ m¸i m¬, m¸i vµng. Những hình ảnh, từ ngữ ấy đã làm nên mét bøc tranh nhiÒu mµu s¾c, t¬i s¸ng, h×nh ¶nh b×nh dÞ, gÇn gòi, h×nh ¶nh nh÷ng chó gµ hiện lên rất đẹp đẽ sống động ,sâu sắc , thân th¬ng . GV: H×nh ¶nh æ trøng, nh÷ng con gµ m¸i rất bình dị, gần gũi, thân quen nhng đã hiện lên đẹp đẽ, thân thơng biết chừng nào: Màu hồng trên ổ rơm vàng, màu đốm trắng của con gµ m¸i m¬, mµu vµng ãng mît cña con gà mái vàng. Vẻ đẹp của những cái bình dị đợc miêu tả bằng tâm hồn trẻ thơ, cái nhìn tõ tuæi th¬ trong s¸ng, hån nhiªn. - Víi ®iÖp ng÷ , so s¸nh, h×nh ¶nh b×nh dÞ gîi c¶m ,tÝnh tõ chØ mµu s¾c tinh tÕ… t¹o nªn mét bøc tranh nhiÒu mµu s¾c t¬i sáng, sinh động, gợi vẻ đẹp b×nh dÞ, hiÒn hoµ => Kỉ niệm đep đẽ ,thân thơng..

<span class='text_page_counter'>(3)</span> ? Để vẽ lên một bức tranh đẹp đẽ, sống động ấy, hẳn ngời chiến sĩ phải có tình cảm đặc biêt đối với ổ trứng hồng, những con gà m¸i m¬ m¸i vµng. §ã lµ nh÷ng t×nh c¶m nh thÕ nµo? - Anh lÝnh trÎ cã t×nh c¶m thiÕt tha, tr×u mÕn, yªu th¬ng G b×nh : H¼n ngêi chiÕn sÜ ph¶i cã mét t×nh c¶m th©n th¬ng, trõu mÕn, yªu quý th× míi cã thÓ kÐo qu¸ khø tuæi th¬ vÒ víi hiÖn t¹i, đẻ khiến ngời đọc nh đang nhìn thấy tay bà tay cháu đang giơ tay chỉ, đếm những con gµ ®ang t×m måi trong s©n, trong vên nhµ. Tất cả gợi nên một vẻ đẹp rất riêng của cuộc sống làng quê Việt Nam rất đỗi bình dị, ®Çm Êm, hiÒn hoµ. KØ niÖm vÒ tuæi th¬ , vÒ æ trøng hång , vÒ nh÷ng con gµ m¸i m¬, m¸i vµng l¹i chñ yÕu g¾n bã, gÇn gòi víi ngêi bµ. VËy h×nh ảnh ngời bà đợc gợi lên trong những kỉ niệm nh thÕ nµo ? Chóng ta cïng t×m hiÓu phÇn (b) HS đọc từ khổ 3 đến khổ 6? ? Trong 4 khổ thơ tiếp tiếng gà tra đã làm sèng dËy ë ngêi chiÕn sÜ nh÷ng kØ niÖm vÒ ngêi bµ cña m×nh. H×nh ¶nh bµ hiÖn lªn qua nh÷ng kØ niÖm nµo? - Khæ 3: KØ niÖm vÒ lêi bµ m¾ng. - Khæ 4: C¸ch bµ ch¨m chót trøng - Khæ 5: Nçi lo cña bµ - Khæ 6: NiÒm vui cña ch¸u ? Nghe tiÕng gµ tra anh lÝnh båi håi , xóc động nhớ lại bao kỉ niệm về bà ? Kỉ niệm nµo vÒ bµ khiÕn anh nhí ®Çu tiªn ? - KØ niÖm vÒ lêi bµ m¾ng khi xem trém gµ đẻ trứng . ? Lêi tr¸ch m¾ng cña bµ tríc tÝnh tß mß hiếu động của cháu nh thế nào ? - Gà đẻ mà mày nhìn Råi sau nµy lang mÆt. ? Em hiÓu lang mÆt lµ g× ? ( HS dùa vµo chó thÝch SGK ) ? Em nghÜ g× vÒ lêi m¾ng Êy ? - §©y lµ nh÷ng lêi m¾ng yªu chøa chan t×nh c¶m, bµ lo l¾ng ch¸u bµ bÞ lang mÆt sau nµy sÏ xÊu.. b) KØ niÖm th©n yªu vÒ bµ :. - KØ niÖm vÒ tÝnh tß mß xem gµ đẻ bà mắng .Lời mắng thân thơng xúc động..

<span class='text_page_counter'>(4)</span> GV B×nh : Theo quan niÖm cña ng¬× n«ng dân ở làng quê Việt Nam nếu nhìn gà đẻ thì sau nµy sÏ bÞ lang mÆt. BÞ bµ m¾ng, ch¸u không khóc mà lại có những hành động thật đáng yêu : “Ch¸u vÒ lÊy g¬ng soi Lßng d¹i th¬ lo l¾ng”. Giê ®©y ngêi ch¸u ao íc trë vÒ thêi th¬ Êu để lại đợc nghe lời mắng của bà - lời mắng chan chøa t×nh yªu th¬ng. ? Miªn man theo dßng kØ niÖm cña anh, hình ảnh ngời bà đợc miêu tả cụ thể hơn . Nìi nhí còng ngµy cµng s©u ®Ëm, tha thiÕt h¬n, anh tëng tîng thÊy bµ nh thÕ nµo ? ( Em h·y quan s¸t tranh vµ thuËt l¹i h×nh ¶nh ngêi bµ ) - Bà đang giơ đôi bàn tay nhăn nheo, già nua, đôi mắt đang ngớc lên chăm chú soi từng quả trứng hồng để tìm những quả tốt nhất, đầy đặn nhất cho con gà mái ấp. Trong hành động ấy ta thÊy Èn chøa biÕt bao nhiªu niÒm tin vµ hi väng… ?Em hiÓu thÕ nµo lµ “ch¾t chiu”? - CÈn thËn, ch¨m chót, n©ng niu tõng li tõng tÝ ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ giäng ®iÖu cña khæ th¬ nµy ? - Giäng th¬ nhÑ nhµng , trong trÎo thÓ hiÖn kỉ niệm tuổi thơ rất giản dị nhng xúc động yªu th¬ng. ? Qua ng«n ng÷ h×nh ¶nh cña ®o¹n th¬ vµ bøc tranh minh ho¹ , em h·y cho biÕt bµ của anh có hành động và tình cảm nh thế nµo khiÕn anh da diÕt nhí th¬ng? - Bµ ch¨m chót cho æ trøng hay chÝnh lµ bµ đang chăm chút cho đứa cháu của bà => Dµnh t×nh yªu th¬ng cho ch¸u GV b×nh: H×nh ¶nh cña bµ ë ®©y hay chÝnh lµ h×nh ¶nh cña nh÷ng ngêi mÑ, ngêi phô n÷ ViÖt Nam tÇn t¶o, ch¾t chiu dµnh t×nh yªu th¬ng v« bê bÕn cho con, cho ch¸u. ? T×nh yªu th¬ng Êy cña bµ cßn hiÖn lªn qua nh÷ng c©u th¬ nµo n÷a? - “ Cø hµng n¨m, hµng n¨m Khi gió mùa đông tới Bà lo đàn gà toi Mong trời đừng sơng muối §Ó cuèi n¨m b¸n gµ Cháu đợc quần áo mới”. - §iÖp ng÷, c¸ch ng¾t nhÞp, giäng ®iÖu th¬ thÓ hiÖn t×nh c¶m yªu th¬ng s©u s¾c m·nh liÖt cña bµ ..

<span class='text_page_counter'>(5)</span> ? Em hiÓu thÕ nµo lµ “s¬ng muèi”? ( HS dùa vµo chó thÝch SGK ) ? C¸c em lu ý ®©y lµ mét bµi th¬ tr÷ t×nh, nhng cã sö dông côm tõ “ hµng n¨m, hµng năm” nh những lời tự sự, điều đó có ý nghĩa nh thÕ nµo? - ViÖc nh¾c l¹i côm tõ “ hµng n¨m, hµng n¨m” nãi lªn sù lÆp l¹i thêng xuyªn nçi lo cña bµ. ? Nçi lo Êy cña bµ hiÖn lªn trong ký øc cña anh chiÕn sÜ nh thÕ nµo? - Bà lo “ Sơng muối”, gà không chịu đợc rét sẽ mắc bệnh mà chết, bà sẽ không có tiền để mua quần áo mới cho ch¸u. ? NÕu em lµ ngêi ch¸u cña bµ trong bµi th¬ nµy th× em cã c¶m xóc nh thÕ nµo tríc nçi lo đó của bà? - Thơng bà & Xúc động trớc tình cảm yªu th¬ng hÕt mùc mµ bµ dµnh cho. GV bình: Phải chăng bà đã dành hết sức lực và tình yêu thơng cho đứa cháu nhỏ. Bà tần tảo, chắt chiu, nâng đỡ những ớc mơ, hạnh phúc đơn sơ nhỏ bé của đứa cháu yêu. Khuôn mặt và và đôi mắt mờ đục của bà ngớc lên trên bầu trời mùa đông đang chuyển gió buốt lạnh mà lo lắng cho đàn gà con chÞu s¬ng muèi sÏ toi mÊt ,ch¸u kh«ng cã quÇn ¸o míi , ch¾c nã buån l¾m ®©y. V× thÕ n¨m nµo còng vËy bµ cè c«ng nu«i gµ, ch¨m gà hi vọng vào đàn gà sẽ sinh sôi nảy nở mang l¹i niÒm vui h¹nh phóc cho ch¸u yªu cña bµ . ? T×nh yªu th¬ng cña bµ Êm ¸p, d¹t dµo ïa vÒ trong ký øc anh lÝnh trÎ lµm cho thÓ th¬ ngò ng«n bÞ ph¸ c¸ch. Sù ph¸ c¸ch Êy cã t¸c dông g×? - Khæ th¬ nhiÒu h¬n bèn c©u , vÇn kh«ng chặt chẽ , phối hợp nhiều vần chắc để diễn t¶ sù trän vÑn c¶m xóc m¹nh mÏ, vÇn tr¾c t¹o nªn sù xèn xang trong lßng víi nh÷ng kØ niÖm vÒ bµ . ? Sù tÇn t¶o ch¾t chiu t×nh yªu th¬ng cña bµ mang đến niềm hạnh phúc cho cháu. Niềm hạnh phúc ấy đợc thể hiện qua khổ thơ nào? “ ¤i c¸i quÇn chÐo go ống rộng, dài quét đất C¸i ¸o c¸nh tróc b©u §i qua nghe sét so¹t”. - Bà đã mang lại niềm hạnh phóc k× diÖu cña tuæi th¬. - Bµ nghÌo nhng giµu t×nh yªu thơng , giàu đức hi sinh.. 3-Nh÷ng suy t gîi lªn tõ tiÕng gµ tra :. - TiÕng gµ gîi h¹nh phóc niÒm vui, nh÷ng ®iÒu tèt lµnh..

<span class='text_page_counter'>(6)</span> ? Khæ th¬ b¾t ®Çu b»ng tõ “ «i” - ®©y lµ mét trong số những từ ngữ đợc sử dụng trong v¨n biÓu c¶m. Trong khæ th¬, tõ “ «i” béc lé c¶m xóc g×? - Tõ “ «i” lµ tiÕng reo béc lé t©m tr¹ng vui sớng của cháu khi đợc bà may cho bộ quần áo mới. Tục ngữ có câu: “ Già đợc bát canh, trẻ đợc manh áo mới” GV: ë nh÷ng khæ th¬ trªn mang ®Ëm yÕu tè tự sự , để đến khổ thơ này tình cảm của ngời lÝnh bÞ dån nÐn nh vì oµ ra, béc lé trùc tiÕp qua niềm vui của đứa cháu với bộ quần áo míi: QuÇn chÐo go, ¸o tróc b©u. ? Em hiÓu quÇn chÐo go vµ ¸o tróc b©u nh thÕ nµo? ( HS dùa vµo chó thÝch SGK tr¶ lêi) GV bình: à đó là những bộ quần áo tởng nh rất giản dị , đơn sơ nhng đặt vào hoàn cảnh đất nớc lúc bấy giờ, giặc Mỹ đang leo thanh b¾n ph¸ miÒn B¾c, cuéc sèng ngêi dân còn lầm than, cơ cực thì đó lại là một mãn quµ cùc kú quý gi¸. H×nh ¶nh nh÷ng c« bÐ, cËu bÐ n«ng th«n xèn xang, xóng xÝnh trong c¸i ¸o tróc b©u,c¸i quÇn chÐo go sét so¹t tung t¨ng ch¹y theo bµ ®i chóc TÕt thuë nµo gîi ra kØ niÖm vÒ tuæi th¬ nghÌo ë n«ng th«n ViÖt Nam khi xa, t¹o nªn sù gi¶n dị nhng cảm động biết bao. ? Nh thÕ trong kØ niÖm tuæi th¬ cña ch¸u , hình ảnh ngời bà hiện lên với những đức tính cao đẹp nào ? GV chuyÓn ý : Cã thÓ vÝ bµi th¬ nh mét dßng s«ng chë ®Çy c¶m xóc. Khæ th¬ ®Çu lµ n¬i b¾t nguån t×nh c¶m. N¨m khæ th¬ tiÕp theo lµ dßng s«ng ®Çy ¾p kØ niÖm. Sù ng¨n c¸ch cña khæ th¬ cuèi víi 6 khæ th¬ trªn nh một gềnh thác để rồi sau đó cảm xúc dâng trµo m·nh liÖt HS đọc khổ thơ 7-8 ? TiÕng gµ tra lÆp l¹i ë ®o¹n cuèi cã t¸c dông g× ? - §a nhµ th¬ trë vÒ hiÖn t¹i , gîi nghÜ vÒ cuộc chiến đấu hôm nay ? V× sao ngêi chiÕn sÜ l¹i nghÜ r»ng "TiÕng gµ tra mang bao nhiªu h¹nh phóc "? + TiÕng gµ, æ trøng hång lµ h×nh ¶nh cuéc sèng b×nh yªn. +TiÕng gµ thøc dËy t×nh c¶m bµ ch¸u, gia đình quê hơng .. - Điệp từ "vì" khẳng định niềm tin ,mục đích chiến đấu cao đẹp vì tình yêu gia đình, quê hơng đất nớc.. III) Tæng kÕt: 1)NghÖ thuËt: - ThÓ th¬ 5 ch÷ cã s¸ng t¹o, c¸ch gieo vÇn linh ho¹t . - Diễn đạt tự nhiên, hình ảnh gi¶n dÞ , gîi c¶m . - §iÖp ng÷, so s¸nh, miªu t¶. 2) Néi dung: TiÕng gµ gäi vÒ kØ niÖm tuæi th¬ vµ t×nh c¶m bµ ch¸u. T×nh c¶m gia đình đã làm sâu sắc tình yêu quê hơng đát nớc. IV) luyÖn tËp:.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> + ¢m thanh Êy mang c¶m xóc, niÒm h¹nh phóc yªu th¬ng. ? Nh thÕ trong giÊc ngñ''hång s¾c trøng" con ngêi sÏ m¬ thÊy nh÷ng g× ? - M¬ nh÷ng ®iÒu tèt lµnh h¹nh phóc niÒm vui GV chuyển ý: Chính vì vậy tiếng gà tra đã g¾n bã, trë thµnh hµnh trang cña ngêi ch¸u lên đờng đi chiến đấu ? §äc thÇm khæ th¬ cuèi, cho c« biÕt tõ ng÷ nào đợc lặp lại nhiều lần? Cách lặp lại nh vËy cã t¸c dông g×? - Từ "vì" đợc lặp lại 4 lần . - Khẳng định ý chí chiến đấu mãnh liệt của ngêi ch¸u b¾t nguån tõ t×nh yªu tæ quèc, xãm lµng, quª h¬ng, t×nh c¶m s©u s¾c víi nh÷ng ngêi th©n víi nh÷ng kØ niÖm tuæi th¬. ? Nhí l¹i bót kÝ næi tiÕng cña nhµ v¨n Nga nãi vÒ lßng yªu níc trong ch¬ng tr×nh ng÷ v¨n líp 6, chi tiÕt nµo lµm cho em nhí nhÊt ? - “Lßng yªu níc” I - li - a-£ ren – bua: “ Dòng suối đổ vào sông, sông đổ vào dải trờng giang Vôn – ga. Lòng yêu nhà, yêu lµng xãm, yªu miÒn quª trë nªn lßng yªu tæ quèc” GV bình: Lòng yêu quê hơng đất nớc thờng b¾t nguån tõ nh÷ng g× d¶n dÞ, th©n th¬ng nhÊt. Vµ còng tõ sù b×nh dÞ cña tiÕng gµ tra, nhà thơ Xuân Quỳnh đã gửi gắm một t tởng lín lao, t¹o nªn søc m¹nh ë ngêi chiÕn sÜ trong cuộc chiến đấu với kẻ thù bảo vệ đất nớc. Nhà thơ đã từ những kỉ niệm riêng của chính mình mà nói lên tình cảm chung đó của thời đại. Phải chăng đó là nét rất riêng để làm nên những nét đặc sắc của nhà thơ Xu©n Quúnh. ? Bài thơ đợc làm theo thể ngũ ngôn, nhng có những chỗ biến đổi linh hoạt. Em có nhËn xÐt g× vÒ c¸ch gieo vÇn, vÒ sè c©u, dßng th¬ trong mçi khæ. - Bài thơ đợc làm theo thể thơ ngũ ngôn nhng rất sáng taọ và linh hoạt. + Mçi khæ trong bµi th¬ ngò ng«n thêng cã 4 câu nhng có khổ có 5,6 đến 7 câu + C¸ch gieo vÇn kh«ng theo c¸ch thøc th«ng thêng, phÇn lín lµ vÇn c¸ch + C¸c c©u th¬ trong bµi phÇn lín lµ 5 tiÕng, riªng c©u “ tiÕng gµ tra” më ®Çu khæ 2,3,4,7 chØ cã 3 tiÕng..

<span class='text_page_counter'>(8)</span> ? Nªu kh¸i qó¸t gi¸ trÞ néi dung bµi th¬?.

<span class='text_page_counter'>(9)</span>