Luận văn Thạc sĩ Quản lý Giáo dục: Quản lý chất lượng dạy học lý luận chính trị ở Trường Cán bộ thành phố Hồ Chí Minh

BỘ QUỐC PHỊNG
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ
™™™

TRẦN ANH TUẤN

QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG DẠY HỌC
LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ
Ở TRƯỜNG CÁN BỘ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

HÀ NỘI - 2013


BỘ QUỐC PHỊNG
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ
™™™

TRẦN ANH TUẤN

QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG DẠY HỌC
LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ
Ở TRƯỜNG CÁN BỘ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 60 14 01 14

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: GS. TS NGUYỄN VĂN TÀI

HÀ NỘI - 2013

MỤC LỤC
Trang

MỞ ĐẦU

3

Chương 1 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ
CHẤT LƯỢNG DẠY HỌC LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ
1.1 Quan niệm về quản lý chất lượng dạy học lý luận

11

chính trị
1.2 Nội dung quản lý chất lượng dạy học lý luận chính trị

11

ở Trường Cán bộ thành phố Hồ Chí Minh
Chương 2 CƠ SỞ THỰC TIỄN QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG

21

DẠY HỌC LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ Ở TRƯỜNG
CÁN BỘ THÀNH PHỒ HỒ CHÍ MINH
2.1 Khái quát chung về Trường Cán bộ thành phố Hồ Chí Minh
2.2 Đánh giá thực trạng quản lý chất lượng dạy học lý luận

34
34

chính trị ở Trường Cán bộ thành phố Hồ Chí Minh
Chương 3 YÊU CẦU VÀ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ CHẤT
LƯỢNG DẠY HỌC LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ Ở
TRƯỜNG CÁN BỘ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
HIỆN NAY
3.1 Yêu cầu xây dựng giải pháp quản lý chất lượng dạy

36

56

học lý luận chính trị ở Trường Cán bộ thành phố Hồ
Chí Minh
3.2 Giải pháp quản lý chất lượng dạy học lý luận chính trị

56

ở Trường Cán bộ thành phố Hồ Chí Minh hiện nay
3.3 Khảo nghiệm tính cần thiết, khả thi của các giải pháp

59

quản lý chất lượng dạy học lý luận chính trị
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

85
89

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

93

PHỤ LỤC

97


3
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Chủ nghĩa Mác - Lênin đã khẳng định vai trị của lý luận chính trị đối
với sự phát triển của cách mạng. Để lật đổ được chế độ xã hội cũ, xây dựng
chế độ xã hội mới, cần có sự lãnh đạo của một đảng được vũ trang bằng chủ
nghĩa Mác - Lênin, học thuyết mang bản chất khoa học và cách mạng, học
thuyết vừa phản ánh đúng đắn những quy luật khách quan của sự phát triển xã
hội, vừa chỉ ra mục tiêu, con đường, lực lượng, chiến lược, sách lược, phương
pháp đấu tranh cách mạng. Chủ nghĩa Mác - Lênin giúp giai cấp công nhân
hiểu được quy luật phát triển của xã hội, là cơ sở lý luận khoa học để các đảng
cộng sản đề ra đường lối, chính sách và những giải pháp cụ thể nhằm giải
quyết đúng đắn những vấn đề nảy sinh trong quá trình cách mạng. Vì vậy, các
đảng cộng sản phải coi trọng việc giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ, đảng
viên cũng như tất cả lực lượng cách mạng. Đảng ta lấy chủ nghĩa Mác –
Lênin, tư tưởng Hồ chí Minh làm nền tảng tư tưởng của Đảng.
Dạy học lý luận chính trị là một bộ phận cơ bản trong công tác tư tưởng
của Đảng, thực hiện việc truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh, cương lĩnh đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của
Nhà nước trong cán bộ, đảng viên và nhân dân. Dạy học lý luận chính trị

nhằm hình thành thế giới quan phương pháp luận khoa học nhận thức tư
tưởng, bản lĩnh chính trị và năng lực hoạt động thực tiễn cho đội ngũ cán bộ,
đảng viên, đáp ứng yêu cầu của từng thời kỳ phát triển của đất nước.
Nội dung chủ yếu của việc dạy học lý luận chính trị là trang bị kiến
thức và lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, cương lĩnh,
đường lối của Đảng, những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh nhằm xây dựng nhận thức đúng đắn và niềm tin vững
chắc vào lý tưởng cộng sản, vào con đường và biện pháp do Đảng vạch ra để


4
thực hiện lý tưởng đó. Thơng qua việc dạy học lý luận chính trị để nâng cao
trình độ lý luận chính trị trong tồn Đảng, làm cho tồn Đảng thống nhất mục
tiêu lý tưởng, cương lĩnh, đường lối, khắc phục mọi biểu hiện suy thối tư
tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong Đảng; dạy học lý luận chính trị góp
phần nâng cáo ý thức tự giác tu dưỡng đạo đức cách mạng, khắc phục chủ
nghĩa cá nhân trong đội ngũ cán bộ, đảng viên đồng thời cũng góp phần xây
dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo gồm những người kiên định lập trường, có năng
lực tổ chức, tập hợp động viên giáo dục, thuyết phục quần chúng; có năng lực
tổ chức hoạt động thực tiễn.
Xác định tầm quan trọng của lý luận chính trị đối với đội ngũ cán bộ,
nhất là đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý. Đảng ta ln coi trọng lý luận chính
trị là một phần không thể thiếu trong công tác cán bộ và luôn được coi là
“công việc gốc của Đảng” trong mọi giai đoạn của cách mạng. Trước yêu cầu
đặt ra về nâng cao chất lượng đào tạo trong thời kỳ hội nhập, nhiệm vụ được
đặt ra là: Phải tập trung đổi mới nội dung, chương trình giáo dục, đào tạo; Đổi
mới phương thức đào tạo; Nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên; Tăng
cường cơ sở vật chất cho hoạt động dạy học lý luận chính trị. Cùng với tiến
trình chung của đổi mới giáo dục lý luận chính trị, vấn đề nâng cao chất lượng
dạy học lý luận chính trị ln được quan tâm hàng đầu.

Trong q trình đổi mới, Đảng ta đã liên tục đổi mới, tự chỉnh đốn.
Những kết quả đạt được của Đảng trong sự nghiệp đổi mới đã thể hiện được
bản chất của một Đảng cách mạng chân chính, kiên định mục tiêu, lý tưởng –
con đường đã lựa chọn: độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội; tinh
thần nghiêm túc và kiên quyết khắc phục những thiếu sót, khuyết điểm trong
bộ máy Đảng, Nhà nước, các đồn thể và đấu tranh khơng khoan nhượng với
những tiêu cực, tệ nạn xã hội. Đó cũng là kết quả của việc Đảng ta đặc biệt quan
tâm giáo dục lý luận chính trị, đẩy mạnh cơng tác tư tưởng của Đảng ta trong thời
gian qua.


5
Trường Cán bộ thành phố Hồ Chí Minh thực hiện chức năng, nhiệm
vụ là đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, cơng chức trên địa bàn thành phố Hồ
Chí Minh. Hiện nay, so với yêu cầu và nhiệm vụ trong thời kỳ mới, thời kỳ
cơng nghiệp hố - hiện đại hố đất nước thì đội ngũ cán bộ, cơng chức trong
hệ thống chính trị cơ sở cịn bộc lộ nhiều hạn chế cả về số lượng lẫn chất
lượng, cả về trình độ lý luận chính trị và năng lực chuyên môn, nghiệp vụ.
Song song với việc tập trung từ nỗ lực đổi mới nội dung chương trình
đào tạo theo chỉ đạo của Học viện Chính trị - Hành chính QG HCM, nhà
trường cũng quan tâm đến đổi mới các khâu trong quá trình dạy học, tăng
cường cơ sở vật chất phục vụ giảng dạy, học tập. Phương thức đào tạo, bồi
dưỡng được đổi mới theo hướng thiết thực, tập trung là nâng cao hiệu quả dạy
học lý luận chính trị gắn liền với thực tiễn thông qua sự vận dụng sáng tạo bài
giảng vào giải quyết những vấn đề từ thực tiễn, biến quá trình đào tạo thành
quá trình tự đào tạo, đa dạng hố các loại hình đào tạo. Xuất phát từ yêu cầu
thực tế, từ nhiệm vụ chức năng của Trường Cán bộ thành phố Hồ Chí Minh,
tác giả lựa chọn vấn đề: “Quản lý chất lượng dạy học lý luận chính trị ở
Trường Cán bộ thành phố Hồ Chí Minh” làm đề tài luận văn tốt nghiệp.
2. Tình hình nghiên cứu có liên quan

Trước sự phát triển của giáo dục và khoa học quản lý giáo dục
nghiên cứu về chất lượng dạy học và quản lý chất lượng dạy học ở mọi cấp
học, bậc học luôn là một trong những vấn đề được nhiều nhà nghiên cứu
giáo dục quan tâm vì tầm quan trọng của nó. Trong đó, nghiên cứu đưa ra
các giải pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng q trình dạy học ln
được coi là vấn đề trung tâm của các nhà trường và được nghiên cứu dưới
nhiều góc độ phong phú, đa dạng.
Trong lịch sử giáo dục cổ đại, nhiều tư tưởng của các nhà giáo dục và
quản lý giáo dục đã đề cập đến chất lượng dạy học và quản lý chất lượng dạy
học. Dưới thời phong kiến, khi mục tiêu giáo dục là: đào tạo ra những con


6
người để làm quan, để tổ chức, xây dựng và bảo vệ nhà nước phong kiến, việc
tuyển chọn nhân tài lúc bấy giờ chủ yếu thông qua thi cử, sát hạch. Nhà nước
phong kiến tổ chức triển khai việc dạy học thông qua hệ thống giáo dục ở các
trường công và trường tư, tuy có phần đơn giản nhưng rất hiệu quả nên đã đào
tạo được nhiều nhân tài kiệt xuất, những vị tướng lỗi lạc, những danh nhân
văn hoá nổi tiếng. Điều đó chứng tỏ việc tổ chức quá trình dạy học và quản lý
chất lượng dạy học được tiến hành một cách rất hiệu quả.
Từ xa xưa đến nay, giáo dục luôn được đặt lên hàng đầu và vấn đề
nâng cao chất lượng trở thành ưu tiên trong quốc sách về giáo dục và quản lý
giáo dục ở nước ta. Vì vậy, đã có nhiều cơng trình của nhiều tác giả đề cập
đến vấn đề quản lý nói chung, quản lý chất lượng dạy học lý luận chính trị nói
riêng. “Chất lượng là yếu tố quyết định tính hiệu quả và nét đặc sắc riêng của
một tổ chức. Trong giáo dục, chất lượng quyết định sự khác biệt giữa thành
công và thất bại”[21, tr.207].
Tác giả Đặng Bá Lãm, (chủ biên) trong cuốn sách “Quản lý nhà nước
về giáo dục, lý luận và thực tiễn”, đã nghiên cứu và thống kê một số bài viết
của các nhà quản lý, chuyên gia giáo dục, các nhà khoa học có nhiều năm gắn

bó với giáo dục, được chọn lọc trong số các báo cáo tại hội thảo do Viện
Chiến lược và chương trình giáo dục tổ chức. Nội dung tập trung trình bày cơ
sở lý luận và phương pháp luận trong quá trình nghiên cứu đổi mới quản lý
nhà nước về giáo dục; thực trạng công tác quản lý nhà nước về giáo dục ở
nước ta từ cấp Trung ương đến địa phương; các mơ hình quản lý giáo dục, sự
phân cấp quản lý, vai trị của xã hội hố giáo dục,… Trong các bài viết, đặc
biệt quan tâm đến bài viết của tác giả Nguyễn Lộc với nội dung bàn về vần đề
hiệu quả và chất lượng trong quản lý giáo dục, một số khái niệm, quan niệm
về hiệu quả. Sự lỗi thời của cách tiếp cận hiệu quả nhà trường và khái niệm
chất lượng.


7
Trong xu thế tồn cầu hố kinh tế, các thành tựu nghiên cứu giáo dục
đã thừa nhận quản lý giáo dục là nhân tố then chốt bảo đảm sự thành cơng của
phát triển giáo dục thì quyển sách “Quản lý giáo dục” với tính định hướng lấy
đổi mới giáo dục làm điểm xuất phát và là điểm tựa cơ bản để gợi mở tư duy
và cách làm mới đối với sự nghiệp phát triển giáo dục nước ta. Bàn về quản lý
chất lượng giáo dục, tác giả đề cập đến nhiều vấn đề như: “Quản lý tài chính
trong giáo dục”[20, tr.238]. “Biện pháp quản lý chất lượng giáo dục”[20,
tr.264]. “Quản lý thiết bị dạy học”[20, tr.285]. “Xây dựng dội ngũ giáo viên
và cán bộ quản lý giáo dục”[20, tr.270].
Xét ở góc độ nghiên cứu lý luận quản lý giáo dục, dựa trên quan điểm
của chủ nghĩa Mác - Lênin và Tư tưởng Hồ Chí Minh, các nhà khoa học nước
ta đã tiếp cận quản lý giáo dục và quản lý trường học để đề cập đến việc quản
lý chất lượng giáo dục và đào tạo; các tác phẩm tiêu biểu như: “Phương pháp
luận khoa học giáo dục” của tác giả Phạm Minh Hạc; “Khoa học Quản lý
giáo dục – Một số vấn đề lý luận và thực tiễn” của tác giả Trần Kiểm…trong
đó có bàn luận rất sâu sắc về chất lượng dạy học. Chất lượng dạy học được
tiếp cận nghiên cứu dưới nhiều góc độ khác nhau. Khái quát những vấn đề cơ

bản về lý luận chất lượng và quản lý chất lượng GD – ĐT, làm sáng tỏ cấu
trúc của chất lượng GD – ĐT, cũng như mối quan hệ biện chứng của chất
lượng dạy, chất lượng giáo dục và chất lượng hoạt động học của người học
“chất lượng quá trình dạy học phụ thuộc vào chất lượng hoạt động dạy và
chất lượng hoạt động học”. Các tài liệu nghiên cứu xoay quanh chất lượng
dạy học và quản lý chất lượng dạy học chỉ rõ những dấu hiệu cơ bản về chất
lượng dạy học, sự cần thiết phải tăng cường quản lý chất lượng dạy học trong
nhà trường. Tuy nhiên, cách thức tổ chức như thế nào để quản lý chất lượng
dạy học trong điều kiện hoàn cảnh cụ thể của từng trường lại là một vấn đề
chưa được bàn luận sâu sắc, triệt để. Mặt khác cũng chưa có nghiên cứu nào


8
đưa ra quan niệm về dạy học lý luận chính trị, quản lý chất lượng dạy học lý
luận chính trị, thực trạng quản lý, các nhân tố tác động và đề xuất các yêu cầu
và giải pháp nhằm quản lý hiệu quả chất lượng dạy học lý luận chính trị ở
Trường Cán bộ thành phố Hồ Chí Minh hiện nay.
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở luận giải những vấn đề lý luận và thực tiễn quản lý chất
lượng dạy học lý luận chính trị ở trường Cán bộ thành phố Hồ chí Minh và đề
xuất các giải pháp quản lý chất lượng dạy học lý luận chính trị, góp phần nâng
cao chất lượng giáo dục - đào tạo của nhà trường trong giai đoạn hiện nay.
Nhiệm vụ nghiên cứu
Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý chất lượng dạy học lý luận chính
trị ở trường Cán bộ thành phố Hồ Chí Minh.
Khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý chất lượng dạy học lý luận
chính trị ở Trường Cán bộ thành phố Hồ Chí Minh.
Đề xuất các giải pháp quản lý chất lượng dạy học lý luận chính trị ở
Trường Cán bộ thành phố Hồ Chí Minh hiện nay.

3. Khách thể, đối tượng và phạm nghiên cứu
Khách thể nghiên cứu
Quản lý quá trình dạy học lý luận chính trị ở Trường Cán bộ thành
phố Hồ Chí Minh.
Đối tượng nghiên cứu
Quản lý chất lượng dạy học lý luận chính trị ở Trường Cán bộ thành
phố Hồ Chí Minh.
Phạm vi nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn trong quản lý chất
lượng dạy học lý luận chính trị ở Trường Cán bộ thành phố Hồ Chí Minh.


9
Các số liệu, tư liệu khảo sát thực tế từ năm 2009 đến nay.
5. Giả thuyết khoa học
Chất lượng dạy học lý luận chính trị ở Trường Cán bộ thành phố Hồ
Chí Minh phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó có cơng tác quản lý. Nếu các
chủ thể quản lý thực hiện tốt kế hoạch hoá trong quản lý mục tiêu nội dung,
chương trình, phương pháp giảng dạy của đội ngũ giáo viên; phát huy vai trị
tích cực của chủ thể quản lý; nâng cao năng lực sư phạm cho đội ngũ giáo
viên của nhà trường; kết hợp quản lý tốt hoạt động học tập của người học với
đổi mới quản lý đánh giá chất lượng học tập... thì chất lượng lý luận chính trị
sẽ được nâng lên, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo cán bộ của trường
Cán bộ thành phố Hồ Chí Minh hiện nay.
6. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
Phương pháp luận nghiên cứu
Đề tài được nghiên cứu dựa trên cơ sở quan điểm chủ nghĩa Mác Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối quan điểm của Đảng Cộng Sản Việt
Nam về giáo dục - đào tạo và quản lý chất lượng dạy học; Những quan điểm
của Đảng về công tác giáo dục lý luận chính trị; chỉ thị, hướng dẫn của các
cấp về giáo dục lý luận chính trị và quản lý giáo dục - đào tạo. Đồng thời, đề

tài dựa trên cơ sở phương pháp duy vật biện chứng, duy vật lịch sử, các
phương pháp khoa học về quản lý giáo dục; phương pháp phân tích tổng hợp;
quan điểm hệ thống - cấu trúc; đối chiếu - so sánh; lơgíc - lịch sử; quan điểm
thực tiễn trong nghiên cứu.
Phương pháp nghiên cứu
Sử dụng nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận bao gồm: Các phương
pháp phân tích, tổng hợp tài liệu liên quan; nhằm xây dựng cơ sở lý luận về
quản lý chất lượng dạy học lý luận chính trị ở Trường Cán bộ thành phố Hồ
chí Minh.


10
Sử dụng nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn bao gồm: các
phương pháp điều tra bằng phiếu trưng cầu ý kiến và xử lý số liệu. Trưng cầu
ý kiến với Ban Giám hiệu, trưởng khoa, tổ trưởng bộ môn, đội ngũ giáo viên,
cán bộ quản lý giáo dục của nhà trường. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm
giảng dạy của giáo viên.
Sử dụng phương pháp điều tra giáo dục, phương pháp tổng kết kinh
nghiệm, phỏng vấn, lấy ý kiến chuyên gia, nghiên cứu sản phẩm hoạt động ,
sử dụng phương pháp thống kê toán học nhằm khảo sát, đánh giá thực trạng
về quản lý chất lượng dạy học ở Trường Cán bộ thành phố Hồ chí Minh.
7. Ý nghĩa luận văn
Đề tài được thực hiện thành cơng sẽ có những đóng góp quan trọng
giúp các chủ thể quản lý của nhà trường tổ chức chỉ đạo hoạt động đổi mới
nội dung, phương pháp dạy học lý luận chính trị của nhà trường.
Đề tài có thể làm tài liệu tham khảo nghiên cứu dạy học lý luận chính
trị cho các trường đào tạo cán bộ, công chức.
8. Kết cấu của đề tài
Đề tài bao gồm; phần mở đầu, kết cấu 3 chương 7 tiết, kết luận và
kiến nghị, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục.

11
Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG
DẠY HỌC LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ
1.1. Quan niệm về quản lý chất lượng dạy học lý luận chính trị
1.1.1. Quan niệm về chất lượng dạy học lý luận chính trị
Dạy học lý luận chính trị có vị trí rất quan trọng trong toàn bộ hoạt
động của Đảng. Tầm quan trọng đó bắt nguồn từ vai trị của chủ nghĩa Mác Lênin đối với quá trình phát triển của xã hội với tư cách là khoa học cách
mạng của giai cấp cơng nhân và là hệ tư tưởng của tồn xã hội trong chế độ
xã hội chủ nghĩa. Các nhà Mácxít đã chỉ rõ, cũng như thực tiễn cách mạng thế
giới và Việt Nam đã chứng minh: Giai cấp công nhân và nhân dân lao động
muốn thoát khỏi ách áp bức và bóc lột của chủ nghĩa Tư bản, chủ nghĩa thực
dân thì khơng thể tiến hành cách mạng một cách tự phát mà phải đặt dưới sự
lãnh đạo của một Đảng tiền phong được vũ trang bằng chủ nghĩa Mác Lênin. Sự truyền bá rộng rãi chủ nghĩa Mác - Lênin làm cho giai cấp công
nhân hiểu rõ được địa vị và sứ mệnh lịch sử của mình, chuyển từ đấu tranh tự
phát lên tự giác. Chủ nghĩa Mác - Lênin chính là cơ sở để các đảng cộng sản
đề ra đường lối, chính sách của mình. Sự thấm nhuần chủ nghĩa Mác - Lênin,
biểu hiện ở năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của các đảng cộng sản. Lênin
đã khẳng định: “Khơng có lý luận cách mạng thì cũng khơng thể có phong
trào cách mạng”, “Chỉ đảng nào được một lý luận tiền phong hướng dẫn thì
mới có khả năng làm tròn vai trò chiến sĩ tiền phong. Lý luận tiền phong đó là
chủ nghĩa Mác - Lênin”.
Dạy học là một khái niệm chỉ hoạt động chung của người dạy và người
học, hai hoạt động này song song tồn tại phối hợp, quan hệ biện chứng với
nhau và phát triển trong cùng một quá trình thống nhất. Nhưng mỗi hoạt động
lại có tính độc lập tương đối. Dạy gắn liền với chủ thể giáo viên, học gắn liền

12
với chủ thể học viên, giữa hai hoạt động có sự khác nhau về vị trí, chức năng,
nhiệm vụ, đặc điểm hoạt động. Vì thế nói đến chất lượng dạy học tức là chất
lượng của các hoạt động này.
Hoạt động dạy của giáo viên nhằm tổ chức và điều khiển hoạt động của
người học, giúp người học lĩnh hội kiến thức, hình thành kỹ năng, kỹ xảo và
những giá trị khác nhau theo mục tiêu dạy học.
Hoạt động học của học viên nhằm lĩnh hội kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo
dưới sự hướng dẫn chỉ đạo của người dạy đáp ứng mục tiêu yêu cầu của quá
trình dạy học. Nghiên cứu về hoạt động học tác giả Phạm Minh Hạc cho rằng:
Dạy học là một chức năng xã hội, nhằm truyền đạt và lĩnh hội kiến thức, kinh
nghiệm xã hội đã tích luỹ được, nhằm biến kiến thức, kinh nghiệm xã hội
thành phẩm chất và năng lực cá nhân.
Ở góc độ nghiên cứu tiếp cận dạy học là một quá trình, tác giả Nguyễn
Ngọc Quang quan niệm: Dạy học là hai mặt của một q trình ln ln tác
động qua lại, bổ sung cho nhau, quyết định lẫn nhau thông qua hoạt động
công tác nhằm tạo cho người học khả năng phát triển trí tuệ, góp phần hồn
thiện nhân cách. Bản chất của quá trình dạy học là một hệ thống toàn vẹn bao
gồm ba thành tố cơ bản là khái niệm khoa học (nội dung dạy học), học và
dạy. Học là q trình tự giác tích cực, tự lực chiếm lĩnh khái niệm khoa học
của người học; biến nó từ kho tàng văn hoá xã hội thành học vấn riêng của
bản thân, hình thành một thái độ mới trong việc đánh giá các giá trị tinh thần
vật chất của thế giới khách quan, hình thành một phẩm chất đạo đức mới. Là
quá trình tự điều khiển tối ưu, sự chiếm lĩnh khái niệm khoa học, bằng cách
đó hình thành cấu trúc tâm lý mới, phát triển nhân cách một cách tồn diện.
Dạy học là q trình tổ chức điều khiển người học chiếm lĩnh tri thức.
Quá trình dạy học có vai trị chủ đạo được thể hiện với ý nghĩa là tổ chức và
điều khiển hoạt động học tập của người học giúp người học nắm vững kiến

13
thức, hình thành kỹ năng, thái độ. Dạy học có chức năng kép là truyền đạt
thông tin dạy học và điều khiển hoạt động dạy học.
Thuật ngữ về “chất lượng” được dùng rất phổ biến trong mọi lĩnh vực
của đời sống xã hội. Song, các quan niệm về chất lượng tồn tại với nhiều
cách hiểu khác nhau, nhìn nhận ở nhiều góc độ, cấp độ khác nhau như: chất
lượng phản ánh thuộc tính đặc trưng, giá trị, bản chất của sự vật và tạo nên
sự khác biệt (về chất) giữa sự vật này với sự vật khác. Theo từ điển tiếng
Việt, thuật ngữ chất lượng được hiểu là “Cái làm nên phẩm chất, giá trị của
sự vật” hoặc là “Cái tạo nên bản chất sự vật làm cho sự vật này khác sự vật
kia”. Theo quan điểm triết học, chất lượng hay sự biến đổi về chất là kết quả
của q trình tích luỹ về lượng, tạo nên sự nhảy vọt về chất của sự vật hiện
tượng. Như vậy, thuật ngữ chất lượng phản ánh thuộc tính đặc trưng, giá trị,
bản chất của sự vật và tạo nên sự khác biệt (về chất) giữa sự vật này với sự
vật khác.
Chất lượng dạy học là một phạm trù động thay đổi theo thời gian,
không gian và bối cảnh xã hội. Chất lượng dạy học có đặc trưng riêng cho
từng đối tượng, quốc gia, địa phương, cộng đồng và nhà trường.
Chất lượng dạy - học được thể hiện trên một số mặt chủ yếu như: Chất
lượng dạy học là trình độ và khả năng thực hiện mục tiêu giáo dục đáp ứng
ngày càng cao nhu cầu của người học và của sự phát triển toàn diện của xã hội.
Chất lượng dạy học là sự phù hợp với mục tiêu đào tạo, là sự trùng khớp
với mục đích, theo nghĩa đó một khố đào tạo của nhà trường có chất lượng
phù hợp nếu tuân thủ các tiêu chuẩn xác định hoặc đạt được mức độ nào đó của
mục đích thiết kế. Chất lượng dạy học được gắn liền với sự hoàn thiện của tri
thức, kỹ năng, kỹ xảo và thái độ của sản phẩm của quá trình đào tạo, sự đáp
ứng yêu cầu đa dạng của nền kinh tế xã hội trong thời gian trước mắt cũng như
trong quá trình phát triển. Chất lượng dạy học gắn với hiệu quả trong và hiệu

14
quả ngồi của q trình đào tạo. Chất lượng dạy học có tính khơng gian, thời
gian và phù hợp với sự phát triển chung của xã hội, nhà trường.
Bàn về chất lượng dạy học tác giả Hồ Ngọc Đại cho rằng: “chất lượng
dạy học là chất lượng của người học hay tri thức của người học lĩnh hội được
trong quá trình dạy học”[6, tr.24]. Đồng thời đây cịn là kết quả của hoạt động
dạy và hoạt động học, là nội dung cơ bản và cốt lõi nhất của chất lượng đào
tạo. Chất lượng dạy học phản ánh mối quan hệ giữa hai chủ thể của quá trình
dạy học là: Người dạy và người học, nhân tố suy đến cùng giữ vai trò quyết
định chất lượng đào tạo của các nhà trường.
Thực tiễn đổi mới đất nước gần 30 năm qua với những thay đổi, chuyển
biến quan trọng trên nhiều mặt đã và đang đặt ra những yêu cầu, nhiệm vụ
mới đối với hoạt động dạy học lý luận chính trị. Nội dung, kết cấu chương
trình dạy học lý luận chính trị ít nhiều chưa theo kịp và đáp ứng với những
thay đổi, địi hỏi mới, thậm chí có một số nội dung, chương trình tỏ ra lạc hậu,
lỗi thời và bất cập. Do vậy, chất lượng dạy học lý luận chính trị vẫn phần nào
cịn hạn chế. Thực tiễn trên phạm vi cả nước, trong đó có Thành phố Hồ Chí
Minh, khơng ít cán bộ, đảng viên, cơng chức, viên chức...đã kinh qua nhiều
cấp độ giáo dục lý luận chính trị từ sơ đến trung cấp lý luận chính trị, các lớp
đào tạo, bồi dưỡng, bổ sung lý luận chính trị... vẫn chưa nhận thức đầy đủ,
đúng đắn về lý luận cách mạng của Đảng; thậm chí có cán bộ đảng viên còn
mơ hồ, nhận thức sai lệch về lý luận chính trị, đường lối, chủ trương, chính
sách của Đảng, nhà nước. Thực trạng này phản ánh chất lượng dạy học lý
luận chính trị chưa cao, chưa đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ cách mạng trong
thời kỳ mới.
Từ sự tiếp thu có chọn lọc các quan niệm, về chất lượng nói chung,
chất lượng giáo dục và đào tạo, dưới góc độ khoa học quản lý giáo dục.
Chúng tôi đưa ra khái niệm chất lượng dạy học lý luận chính trị ở Trường
Cán bộ thành phố Hồ Chí Minh như sau:

15
Chất lượng dạy học lý luận chính trị là tổng hồ chất lượng của q
trình dạy và học, biểu hiện tập trung ở mức độ đạt được về tri thức, kỹ xảo, kỹ
năng nghiệp vụ của người học; giúp họ nâng cao trình độ lý luận chính trị và
năng lực chuyên môn, nghiệp vụ trong thực thi công vụ; đồng thời đáp ứng
mục tiêu yêu cầu đào tạo của nhà trường.
Khái niệm chất lượng dạy học lý luận chính trị ở Trường Cán bộ thành
phố Hồ Chí Minh có thể hiểu như sau:
Trước hết, chất lượng dạy học lý luận chính trị ở Trường Cán bộ thành
phố Hồ chí Minh có liên quan mật thiết với khái niệm hiệu quả dạy học. Nói
đến hiệu quả dạy học của nhà trường là nói đến mục tiêu đào tạo đã đạt được
ở mức độ chuẩn mực nào đó, sự đáp ứng đúng và kịp thời yêu cầu đối với xã
hội, chi phí tiền của, sức lực và thời gian cần thiết ít nhất nhưng mang lại hiệu
quả cao nhất.
Thứ hai, chất lượng dạy học lý luận chính trị ở Trường Cán bộ thành
phố Hồ chí Minh khơng phải là con số đơn thuần cộng lại tất cả các giá trị của
các yếu tố, các phẩm chất hợp thành, mà là sự tích hợp một cách tự giác, chủ
động, sáng tạo tổng hoà của các yếu tố, các phẩm chất được hình thành và
phát triển trong quá trình dạy học ở nhà trường.
Thứ ba, Chất lượng dạy học lý luận chính trị ở Trường Cán bộ thành
phố Hồ Chí Minh dưới góc độ là giá trị tăng thêm, nói lên tác động ảnh hưởng
của nhà trường, hệ thống giáo dục đối với người học, nghĩa là chất lượng dạy
học lý luận chính trị càng cao thì càng phong phú thêm kiến thức, thái độ giá
trị và hành vi của người học. Chất lượng dạy học lý luận chính trị ở Trường
Cán bộ thành phố Hồ chí Minh được đánh giá chủ yếu về ba mặt:
Một là, là trình độ, phẩm chất năng lực sư phạm, năng lực nghiên cứu
khoa học của đội ngũ giảng viên.

16
Hai là, động cơ thái độ, tính tích cực, chủ động sáng tạo của người học
trong hoạt động chiếm lĩnh tri thức, kỹ xảo, kỹ năng, thái độ thông qua quá
trình học tập trong nhà trường.
Ba là, trình độ, phương pháp quản lý của cán bộ quản lý nhà trường.
Hoạt động dạy học lý luận chính trị có thể hiểu là q trình truyền bá
những tri thức lý luận chính trị, những thông tin cần thiết về công tác xây
dựng chính đảng của giai cấp; cụ thể hiện nay là: chủ nghĩa Mác - Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh; các quan điểm, đường lối, chính sách của Đảng Cộng
sản Việt Nam và Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam; định hướng
các lĩnh vực khoa học và công nghệ, kinh tế, các thành tựu khoa học xã hội và
nhân văn, các thơng tin chính trị, xã hội và văn hố.
Để có được một đội ngũ cán bộ tốt, ngang tầm với địi hỏi của nhiệm
vụ cách mạng, thì cán bộ phải luôn luôn học tập về mọi mặt để nâng cao trình
độ. Hồ Chí Minh đã dạy: “Làm nghề gì cũng phải học, vậy làm cách mạng
cũng phải học. Nếu không giáo dục cho đảng viên làm cách mạng mà cứ yêu
cầu họ làm cách mạng thì họ khơng làm trịn được nhiệm vụ”. Cán bộ, đảng
viên khơng được đào tạo, bồi dưỡng đúng đắn thì khó có được đội ngũ cán bộ,
đảng viên tốt, bản lĩnh chính trị vững vàng, có phẩm chất đạo đức và lối sống
trong sáng, giỏi về chuyên môn nghiệp vụ, giỏi về lãnh đạo, quản lý, có năng
lực trí tuệ và năng lực hoạt động thực tiễn; do đó, khơng thể đáp ứng được
yêu cầu của thực tiễn và nhân dân đặt ra. Vì vậy, việc đào tạo, bồi dưỡng cán
bộ được Bác Hồ coi là công việc gốc của Đảng. Đây là trách nhiệm của Đảng,
trước hết là của cấp uỷ đảng các cấp. Đất nước ta bước sang thời kỳ mới, thời
kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hố – hiện đại hoá đất nước, với thời cơ vận hội và
thách thức mới, vừa tạo ra tiền đề thuận lợi vừa đặt ra những yêu cầu mới đối
với hoạt động dạy học lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ, cơng chức; do đó
có thể chỉ rõ vai trị dạy học lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên ở trường
Cán bộ thành phố Hồ Chí Minh có những vai trò hết sức quan trọng như sau:

17
Thứ nhất, định hướng cho hoạt động lãnh đạo quản lý của đội ngũ cán
bộ lãnh đạo nói chung, cán bộ lãnh đạo chủ chốt cấp cơ sở nói riêng; tạo sự
thống nhất về chính trị, tư tưởng trong Đảng, sự đồng thuận trong nhân dân về
mục tiêu con đường đi lên của đất nước.
Thứ hai, giúp cho người cán bộ lãnh đạo chủ chốt các cấp có cơ sở kiên
định trong cuộc đấu tranh tư tưởng của Đảng chống lại các quan điểm sai trái,
cơ hội, phản động, bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ
trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước.
Thứ ba, dạy học lý luận chính trị cho cán bộ lãnh đạo chủ chốt cấp cơ
sở xuất phát từ yêu cầu, nhiệm vụ của chính bản thân đội ngũ cán bộ trong
giai đoạn hiện nay. là nhân tố tác động tích cực đến cơng cuộc đổi mới, chỉnh
đốn Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng; đấu tranh
chống tình trạng suy thối về tư tưởng chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống,
bệnh cơ hội, giáo điều, bảo thủ, chủ nghĩa cá nhân và tệ quan liêu, tham
nhũng, lãng phí trong một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên và các tệ nạn,
những tiêu cực xã hội hiện nay.
Thứ tư, dạy học lý luận chính nhằm giúp cho cán bộ lãnh đạo chủ chốt
cấp cơ sở xác định niềm tin khoa học vào chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ
Chí Minh, đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước.
Mục đích, nội dung, phương châm, phương pháp, hình thức dạy học lý
luận chính trị ở trường Cán bộ thành phố Hồ Chí Minh là một thể thống nhất
biện chứng. Muốn hiểu phương châm, phương pháp không thể không nắm
vững mục đích, nội dung dạy học lý luận chính trị.
Mục đích của dạy học lý luận chính trị là nhằm: Xây dựng thế giới
quan khoa học, phương pháp luận đúng đắn, nhân sinh quan cộng sản cho cán
bộ, đảng viên và nhân dân, giúp họ khắc phục những tư tưởng lạc hậu, những
tàn tích của hệ tư tưởng cũ; nâng cao trình độ chính trị, nhiệt tình cách mạng,

18
tinh thần tự giác và tính tích cực trong quá trình cải tạo xã hội cũ, xây dựng xã
hội mới.
Củng cố niềm tin vào lý tưởng và ý chí cách mạng để thực hiện thắng lợi
đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Chủ tịch Hồ Chí
Minh chỉ rõ mục đích của giáo dục lý luận chính trị phải nhằm: “đào tạo những
chiến sĩ tiên tiến phấn đấu cho sự nghiệp của giai cấp vô sản”, suốt đời đấu
tranh cho Đảng, đặt lợi ích của Đảng, của dân tộc và nhân dân lao động lên trên
lợi ích cá nhân, tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc và nhân dân.
Dạy học lý luận chính trị là quá trình đào tạo, bồi dưỡng nhằm hình
thành cho người học thế giới quan khoa học, nhân sinh quan cộng sản chủ
nghĩa thông qua việc truyền thụ những nguyên lý, lý luận của chủ nghĩa Mác Lênin. Trên cơ sở đó, giúp cho người học có tư duy khoa học, đạo đức cách
mạng, năng lực sáng tạo trong hoạt động thực tiễn.
Trong dạy học lý luận chính trị, vấn đề được quan tâm hàng đầu của
quá trình này là chất lượng và hiệu quả. Chất lượng dạy học lý luận chính trị
là một tổng thể các tiêu chí nói lên mức độ truyền đạt của người dạy, mức độ
khả năng lĩnh hội vận dụng của người học, được thể hiện thông qua các kết
quả giảng dạy, học tập ở nhà trường, qua nội dung, chương trình, hình thức,
phương pháp dạy học. Nội dung, chương trình dạy học phải trang bị đầy đủ
những tri thức cần thiết, đáp ứng được những yêu cầu của học viên có thể vận
dụng một cách hiệu quả vào hoạt động thực tiễn.
Tuy nhiên, chất lượng dạy học lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ tại
thành phố Hồ Chí Minh vẫn cịn bộc lộ những hạn chế, bất cập phổ biến:
Chưa phân loại các đối tượng đào tạo; thiết kế, xây dựng nội dung,
chương trình, phương pháp chưa phù hợp với từng đối tượng học tập.
Khiếm khuyết về nội dung chương trình, giáo trình, tài liệu. Nội dung,
chương trình, giáo trình, tài liệu chưa đồng bộ, thống nhất, nghiêng về tính
hàn lâm, nặng về lý thuyết và liều lượng truyền thụ kỹ năng, nghiệp vụ cịn ít.

19
Thái độ, động cơ học tập cịn mang tính đối phó với địi hỏi chuẩn hố
đội ngũ cán bộ, cơng chức hơn là nhu cầu tự thân.
Công tác quản lý còn thiếu chặt chẽ về cơ sở pháp lý và lỏng tay trong
thực hiện nghiêm ngặt. kiểm tra, theo dõi và xử lý vi phạm.
Một cách tổng quan, chất lượng dạy học lý luận chính trị chưa vươn tới
tầm yêu cầu của thực tiễn, hiệu quả mang lại còn khiêm tốn và tính
thiết thực cịn là vấn đề cần quan tâm hơn nữa.
1.1.2. Quan niệm về quản lý chất lượng dạy học lý luận chính trị ở
Trường Cán bộ thành phố Hồ Chí Minh
Theo quan niệm chung nhất: Quản lý là hoạt động hay tác động có định
hướng, có chủ định của chủ thể quản lý (người quản lý) đến khách thể quản lý
(người bị quản lý) trong một tổ chức nhằm làm cho tổ chức vận hành và đạt
được mục đích của tổ chức.
Quản lý chất lượng giáo dục là nội dung quan trọng, bảo đảm cho sản
phẩm giáo dục đáp ứng mục tiêu, yêu cầu đào tạo; phù hợp nhu cầu, địi hỏi
của xã hội. Dưới góc độ nghiên cứu của khoa học quản lý giáo dục; quản lý
chất lượng giáo dục là quá trình thiết kế các tiêu chuẩn và duy trì các cơ chế
bảo đảm chất lượng để sản phẩm giáo dục đạt được các tiêu chuẩn xác định.
Quản lý chất lượng giáo dục là thuật ngữ được sử dụng để miêu tả các
thủ pháp hoặc các quy trình được tiến hành nhằm kiểm tra, đánh giá xem các
sản phẩm giáo dục có bảo đảm được các thơng số chất lượng theo mục đích,
u cầu đã được định sẵn hay không.
Quản lý chất lượng giáo dục là q trình tổ chức thực hiện có hệ thống
các biện pháp quản lý tồn bộ q trình đào tạo nhằm bảo đảm và không
ngừng nâng cao chất lượng đào tạo đáp ứng yêu cầu của xã hội.
Từ cách tiếp cận trên đây cho thấy, Quản lý chất lượng dạy học lý luận
chính trị là sự tác động có mục đích của chủ thể quản lý vào q trình dạy

20
học; trong đó trọng tâm là quản lý chất lượng hoạt động giảng dạy của giảng
viên và hoạt động học tập lý luận chính trị của học viên nhằm thực hiện có
hiệu quả mục tiêu, yêu cầu đào tạo của nhà trường.
Quản lý chất lượng dạy học lý luận chính trị là tổ chức thực hiện các
nhiệm vụ cơ bản như: Cụ thể hoá mục tiêu dạy học qua các nhiệm vụ dạy học
nhằm nâng cao tri thức, kỹ năng, bồi dưỡng thái độ và hình thành phát triển
những năng lực phẩm chất tốt đẹp cho người học. Quản lý việc xây dựng và
thực hiện nội dung dạy học. Nội dung dạy học phải đảm bảo bao gồm hệ thống
những tri thức, kỹ năng, kỹ xảo mà người học cần phải nắm vững trong quá
trình dạy học. Quản lý hoạt động giảng dạy của giáo viên (biên soạn giáo trình,
giáo án, chuẩn bị đồ dùng dạy học, lên lớp, kiểm tra học viên học tập,…). Quản
lý hoạt động học của học viên (ý thức kỷ luật, thái độ, kết quả học tập,...). Quản
lý cơ sở vật chất, kỹ thuật phục vụ cho hoạt động dạy học.
Quản lý chất lượng dạy học lý luận chính trị là một nội dung cơ bản và
cốt lõi của quá trình đào tạo. Chất lượng dạy học lý luận chính trị phụ thuộc
vào nhiều yếu tố, trong đó quản lý hoạt động dạy học là một trong những yếu
tố quan trọng có tính quyết định phần lớn đến chất lượng dạy học. Trong
những năm qua, công tác quản lý chất lượng dạy học của Trường Cán bộ
thành phố Hồ Chí Minh đã thu được những kết quả đáng kể, các bộ phận quản
lý giáo dục trong nhà trường có nhận thức đúng vị trí – vai trị và tầm quan
trọng của cơng tác quản lý chất lượng dạy học lý luận chính trị; việc tổ chức
quản lý hoạt động dạy học đã đi vào nề nếp; công tác quản lý chất lượng dạy
học lý luận chính trị có kế hoạch và đi vào chun mơn hố; nhà trường ln
chủ động chỉ đạo thực hiện đổi mới nội dung, chương trình, phương pháp,
điều kiện cơ sở vật chất phục vụ cho quá trình dạy học lý luận chính trị. Từ đó
góp phần rất quan trọng cho việc nâng cao chất lượng giáo dục – đào tạo của
nhà trường trong việc thực hiện nhiệm vụ đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân
tài cho thành phố Hồ Chí Minh hiện nay.

21
1.2. Nội dung quản lý chất lượng dạy học lý luận chính trị ở
Trường Cán bộ thành phố Hồ Chí Minh
1.2.1. Nội dung quản lý chất lượng dạy học lý luận chính trị ở
Trường Cán bộ thành phố Hồ chí Minh
Nội dung quản lý chất lượng dạy học lý luận chính trị ở Trường Cán bộ
thành phố Hồ Chí Minh rất đa dạng, phong phú, bao gồm các loại chương
trình, kế hoạch đào tạo và đối tượng đào tạo là khơng đồng nhất. Có thể chỉ ra
một số nội dung cần tập trung cho quản lý chất lượng dạy học của nhà trường
như; công tác tổ chức, chỉ đạo; quản lý việc xây dựng mục tiêu, tổ chức thực
hiện kế hoạch đào tạo; quản lý và phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản
lý của nhà trường; Quản lý mơi trường dạy học lý luận chính trị ở trường Cán
bộ thành phố Hồ Chí Minh.
Nội dung quản lý chất lượng dạy học lý luận chính trị ở trường Cán bộ,
thành phố Hồ chí Minh cũng có những nội dung thống nhất chung trong cả
nước. Có thể chỉ ra các nội dung quản lý cơ bản sau đây:
Một là, quản lý mục tiêu, chương trình, nội dung dạy học lý luận chính
trị ở trường Cán bộ thành phố Hồ Chí Minh
Mục tiêu, chương trình, nội dung dạy học là là thành tố quan trọng, chi
phối đến các yếu tố khác của quá trình dạy học. Đại hội XI của Đảng đã chỉ ra
phương hướng cho sự phát triển GD - ĐT là: “Đổi mới tư duy giáo dục một
cách nhất quán, từ mục tiêu, chương trình, nội dung, phương pháp đến cơ cấu
và hệ thống tổ chức, cơ chế quản lý để tạo được chuyển biến cơ bản và toàn
diện của nền giáo dục nước nhà, tiếp cận với trình độ giáo dục của khu vực và
thế giới” . Theo quan điểm đó, quản lý mục tiêu, chương trình, nội dung dạy
học có vai trị rất quan trọng, nhằm thúc đẩy việc đổi mới tồn diện q trình
GD - ĐT, đồng thời đảm bảo chất lượng, hiệu quả đào tạo của nhà trường.
Quản lý mục tiêu, chương trình, nội dung đào tạo là quá trình quán triệt

chiến lược, kế hoạch của cấp trên, triển khai xây dựng và chỉ đạo thực hiện kế


22
hoạch, chương trình, nội dung đào tạo của nhà trường. Thực chất quản lý mục
tiêu, chương trình, nội dung là định hướng, điều khiển việc xác lập và thực
hiện mục tiêu, chương trình, nội dung GD - ĐT của nhà trường.
Quản lý mục tiêu đào tạo được thực hiện thông qua quản lý chương
trình, nội dung, khơng đơn thuần chỉ là quản lý mơ hình dự kiến hoặc quản lý
sản phẩm cuối cùng của quá trình đào tạo, mà phải quản lý cả quá trình thực
hiện mục tiêu (quá trình làm ra sản phẩm). Vì vậy, quản lý quá trình xây
dựng và triển khai thực hiện chương trình, nội dung là khâu quan trọng nhất của
quản lý mục tiêu GD - ĐT. Nội dung của quản lý mục tiêu, chương trình, nội
dung đào tạo là: Quản lý khâu thiết kế mục tiêu, xây dựng chương trình, nội
dung dạy học; quản lý chương trình khung; quản lý chương trình mơn học trong
đó có các khối kiến thức.
Triển khai thực hiện chương trình dạy học là q trình cụ thể hố
chương trình đào tạo thành việc dạy học. Khi chương trình đào tạo đã được phê
duyệt, giám đốc, hiệu trưởng và các bộ phận chức năng trong nhà trường có
nhiệm vụ tổ chức và điều hành quá trình dạy học theo quy chế. Thơng qua sơ
đồ lơgíc các mơn học tồn khố, kế hoạch đào tạo tồn khố, các hoạt động
thanh tra, kiểm tra đánh giá và qua hệ thống quản lý giáo dục trong nhà trường.
Quản lý việc xây dựng mục tiêu, tổ chức thực hiện kế hoạch dạy học của
nhà trường. Thực chất, đây là các khâu, các bước trong quy trình quản lý hoạt
động dạy học của nhà trường. Q trình này, chủ thể quản lý cần tính đến các
nguồn lực, điều kiện hiện có của Nhà trường để lựa chọn, xây dựng và ban
hành các loại kế hoạch (ngắn hạn, trung hạn, dài hạn); thực hiện việc rà sốt,
kiện tồn bộ máy quản lý; xây dựng quy chế hoạt động của bộ máy quản lý;
tổ chức điều phối các nguồn lực; bố trí, sử dụng và phát huy vai trị của các
lực lượng, các cơng cụ quản lý, phương pháp, phương tiện quản lý để đạt

được hiệu quả tối ưu trong tổ chức thực hiện kế hoạch quản lý chất lượng đào


23
tạo. Để thực hiện nội dung quản lý chất lượng đào tạo cần quán triệt các yêu
cầu sau:
Một là: Chiến lược, mục tiêu đào tạo của nhà trường cần được xây
dựng thống nhất, rõ ràng và phù hợp, có phương hướng trong công tác đào
tạo. Làm cho các chủ thể quản lý nắm chắc mục tiêu, chiến lược đào tạo, trên
cơ sở đó thực hiện có hiệu quả chiến lược và mục tiêu do trường đề ra là đào
tạo cán bộ lãnh đạo, quản lý cấp cơ sở.
Hai là: Đổi mới, hồn thiện nội dung, chương trình, giáo trình, học liệu:
nội dung, chương trình, giáo trình là thành phần rất quan trọng trong quá trình
dạy học, chất lượng hiệu quả dạy học phụ thuộc và việc quản lý hoàn thiện và
đổi mới nội dung, chương trình, giáo trình gắn với đổi mới phương pháp và
hình thức dạy học của nhà trường. Nhờ có nội dung, chương trình, giáo trình
thống nhất sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các chủ thể quản lý dễ dàng trong việc
quản lý chất lượng dạy học. Đổi mới hồn thiện nội dung, chương trình, giáo trình
dạy học cịn góp phần thúc đẩy tính tích cực, chủ động của học viên say mê trong
học tập và nghiên cứu, giáo viên có thể có những cách dạy khoa học, tìm ra những
cách giảng dạy có hiệu quả và dễ tiếp thu nhất, nâng cao chất lượng giáo dục và
đào tạo của nhà trường.
Hai là, quản lý xây dựng và thực hiện kế hoạch dạy học lý luận chính
trị ở Trường Cán bộ thành phố Hồ Chí Minh
Quản lý kế hoạch dạy học nhằm giúp cho nhà quản lý có tầm nhìn tổng
thể, bao qt tồn diện q trình dạy học của nhà trường, thấy được mối quan
hệ và hoạt động tương tác giữa các khoa giáo viên của nhà trường. Qua đó
chủ thể quản lý ra những quyết định chính xác, điều chỉnh và lựa chọn những
phương án tối ưu, tiết kiệm nhân lực, vật lực, tài chính song vẫn đạt tới hiệu
quả tối đa của quá trình đào tạo. Đồng thời, việc lập kế hoạch cịn giúp cho

nhà quản lý có thể xây dựng những tiêu chí đo lường, kiểm tra xác định được
chất lượng dạy học lý luận chính trị.


24
Quản lý kế hoạch dạy học là nhiệm vụ chủ yếu của các chủ thể quản lý
giáo dục nhằm đạt tới các mục tiêu của hoạt động quản lý nói chung và quản
lý chất lượng dạy học lý luận chính trị ở trường Cán bộ thành phố Hồ Chí
Minh nói riêng. Kế hoạch hoá hoạt động dạy học bao gồm từ việc xác định
mục tiêu dạy học, nội dung dạy học, giảng viên thực hiện nội dung dạy học,
hình thức tổ chức dạy học, phương pháp dạy học, điều kiện phương tiện đảm
bảo cho quá trình dạy học, đối tượng người học, xác định các giai đoạn hành
động và từng bước đi, những điều kiện, phương tiện cần thiết trong thời gian
nhất định của từng môn học, bài học.
Quản lý kế hoạch dạy học lý luận chính trị có thể được phân ra nhiều loại
kế hoạch khác nhau, song thường có các loại chủ yếu: Kế hoạch ngắn hạn (từng
bài học, từng học phần, học trình, từng chương, từng tiết). Kế hoạch trung hạn
(từng mơn học, khố học). Kế hoạch dài hạn hay còn gọi là kế hoạch chiến lược
(từng khoá học, từng giai đoạn phát triển của nhà trường, căn cứ vào nhu cầu sử
dụng của thực tiễn xã hội và chịu sự hướng dẫn chỉ đạo theo kế hoạch của tổ
chức quản lý GD - ĐT cấp trên).
Ba là, quản lý, phát triển đội ngũ giảng viên và cán bộ quản lý của nhà
trường nhằm bảo đảm chất lượng hiệu quả dạy học lý luận chính trị
Quản lý đội ngũ giảng viên bao gồm các nội dung như: xây dựng, kiện
toàn, phát triển đội ngũ giảng viên, gắn với các chức danh quản lý ; xây dựng,
củng cố, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của giảng viên đối với hoạt động
giảng dạy; đào tạo, bồi dưỡng, rèn luyện để nâng cao phẩm chất, trình độ, năng
lực sư phạm, khả năng tham mưu, đề xuất và tổ chức các hoạt động giảng dạy,
khả năng nghiên cứu khoa học, triển khai ứng dụng các cơng trình, đề tài khoa
học vào thực tiễn, khả năng kết hợp giữa giảng dạy và nghiên cứu khoa học,

khả năng hợp tác trong nghiên cứu; sử dụng và phát huy vai trò, trách nhiệm
của đội ngũ giảng viên và cán bộ quản lý... Trong đó, việc nâng cao năng lực