Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Hoàn thiện công tác kiểm soát chi bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Kon Tum

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

LÊ THỊ CHUNG

HOÀN THIỆN CƠNG TÁC KIỂM SỐT
CHI BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI
TỈNH KON TUM

TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ KẾ TOÁN

Mã số: 60.34.03.01

Kon Tum - 2019


Cơng trình được hồn thành tại
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ, ĐHĐN

Ngƣời hƣớng dẫn KH: PGS.TS. ĐOÀN NGỌC PHI ANH

Phản biện 1: PGS.TS. Trần Đình Khơi Ngun
Phản biện 2: PGS.TS. Nguyễn Hữu Ánh

Luận văn được bảo vệ trước Hội đồng chấm Luận văn tốt nghiệp
Thạc sĩ Kế toán họp tại Trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng
vào ngày 9 tháng 3 năm 2019

Có thể tìm hiểu luận văn tại:
- Trung tâm Thông tin - Học liệu, Đại học Đà Nẵng
- Thư viện trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng

1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Bảo hiểm xã hội (BHXH) là một trong những chính sách lớn
của Đảng và Nhà nước, nhằm bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một
phần thu nhập của người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập
do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, thất nghiệp,
hết tuổi lao động hoặc chết, trên cơ sở sự đóng góp của người lao
động vào quỹ BHXH. BHXH góp phần ổn định cuộc sống của người
lao động và gia đình họ khi gặp những rủi ro xã hội, góp phần vào sự
ổn định chính trị, trật tự an tồn xã hội.
BHXH tỉnh Kon Tum là đơn vị BHXH cấp tỉnh, trực thuộc
BHXH Việt Nam, có chức năng giúp Tổng Giám đốc BHXH Việt
Nam. Chính sách bảo hiểm xã hội hiện nay được mở rộng đến mọi
người lao động thuộc các thành phần kinh tế. Vì thế, số người lao
động tham gia BHXH ngày càng gia tăng, tạo nên một lượng quỹ
BHXH rất lớn. Trong khi đó q trình giải quyết chế độ chính sách
của hệ thống BHXH cịn chưa thật sự chặt chẽ, tạo nhiều khe hở để
người sử dụng lao động và người lao động có cơ hội chiếm dụng một
lượng quỹ khá lớn. Do vậy việc kiểm soát chi BHXH là một quy
trình khơng thể thiếu trong hoạt động BHXH nhằm đạt được các mục
tiêu về hiệu lực và hiệu quả của các hoạt động chi BHXH.
Thực tế hiện nay, việc thực hiện kiểm soát chi BHXH tại tỉnh
Kon Tum cịn một số hạn chế, cụ thể như có sự gian lận trong việc
chi trả BHXH, công tác tự kiểm tra, kiểm soát nội bộ, kiểm soát chi
BHXH tại BHXH tỉnh Kon Tum đã có sự quan tâm và tổ chức triển
khai nhưng vẫn chưa thường xuyên, công tác tự kiểm tra đơi khi cịn
xem nhẹ dẫn đến việc chấp hành một số quy chế, quy trình nghiệp vụ

chưa tốt.


2
Trước thực trạng đó, tơi chọn đề tài “Hồn thiện cơng tác
kiểm sốt chi bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Kon Tum”
làm đề tài nghiên cứu nhằm tìm ra những mặt hạn chế trong quy
trình kiểm sốt chi BHXH, để từ đó đưa ra những giải pháp nhằm cải
thiện công tác quản lý chi BHXH. Đề tài có ý nghĩa quan trọng,
mang tính thực tiễn cao đối với cơng tác kiểm sốt chi BHXH tại
BHXH tỉnh Kon Tum, đồng thời có thể mở rộng áp dụng vào trong
thực tiễn hồn thiện kiểm sốt chi BHXH trên phạm vi toàn quốc.
2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài

-

Nghiên cứu, đánh giá thực trạng cơng tác kiểm sốt chi

BHXH tại BHXH tỉnh Kon Tum.

-

Đề xuất một số giải pháp nhằm hồn thiện cơng tác kiểm

sốt chi BHXH tại BHXH tỉnh Kon Tum.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu

*

Đối tượng nghiên cứu: Luận văn nghiên cứu công tác

kiểm soát chi BHXH tại BHXH tỉnh Kon Tum, bao gồm chi ốm đau,
thai sản, nghỉ dưỡng sức - phục hồi sức khỏe, tai nạn lao động, bệnh
nghề nghiệp, hưu trí, tử tuất, thất nghiệp.

*

Phạm vi nghiên cứu: Nghiên cứu kiểm sốt chi BHXH tại

BHXH tỉnh Kon Tum. Trong đó, chú trọng đến các vấn đề: quy trình
kiểm sốt các khoản chi BHXH và phục vụ kiểm soát chi BHXH.
4. Phƣơng pháp nghiên cứu
Để thực hiện được mục tiêu trên, luận văn sử dụng kết hợp
nhiều phương pháp sau:
- Phương pháp thu thập dữ liệu: Dữ liệu được thu thập từ
phòng Chế độ BHXH, phòng Kiểm tra, cán bộ phụ trách chế độ
BHXH của BHXH các huyện, thành phố.
- Phương pháp so sánh: Nhằm so sánh khn khổ mơ hình lý


3
thuyết theo COSO 2013 và phương pháp quan sát quy trình kiểm
sốt chi để đánh giá hệ thống kiểm sốt chi BHXH tại BHXH tỉnh
Kon Tum trên cơ sở lý thuyết về KSNB.
- Luận văn sử dụng phương pháp tổng hợp - so sánh, đối chiếu
giữa thực tiễn kiểm soát ở đơn vị với lý luận kiểm soát trong các đơn
vị BHXH. Từ đó, phân tích những hạn chế trong công tác chi BHXH
tại BHXH tỉnh Kon Tum và đề xuất giải pháp có tính khả thi nhất
theo mục tiêu đã đề ra của đề tài.
5. Bố cục đề tài

Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn được kết cấu thành
ba chương, bao gồm:
Chương 1: Những vấn đề lý luận cơ bản về cơng tác kiểm sốt
chi BHXH tại cơ quan BHXH.
Chương 2: Thực trạng cơng tác kiểm sốt chi BHXH tại
BHXH tỉnh Kon Tum.
Chương 3: Những giải pháp nhằm hồn thiện cơng tác kiểm
sốt chi BHXH tại BHXH tỉnh Kon Tum.
6. Tổng quan tài liệu nghiên cứu


4
CHƢƠNG 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ CÔNG TÁC
KIỂM SOÁT CHI BHXH TẠI CƠ QUAN BẢO HIỂM XÃ HỘI
1.1.

KHÁI QT VỀ KIỂM SỐT TRONG CƠNG TÁC

QUẢN LÝ
1.1.1. Kiểm soát và mục tiêu kiểm soát
a. Kiểm soát
b. Mục tiêu của kiểm soát
1.1.2. Các yếu tố cấu thành hệ thống kiểm sốt
a) Mơi trường kiểm sốt: Phản ánh “sắc thái” chung của một
tổ chức tác động đến ý thức của mọi người trong đơn vị, là nền tảng
cho các bộ phận khác trong hệ thống kiểm soát nội bộ.
b) Đánh giá rủi ro: là quá trình nhận dạng và phân tích những
rủi ro ảnh hưởng đến việc đạt được các mục tiêu, từ đó có thể quản
trị được rủi ro.

c) Hoạt động kiểm sốt: là tập hợp các chính sách và thủ tục
đảm bảo cho các quyết định của nhà quản lý được thực hiện, là các
hành động cần thiết thực hiện để đối phó với các rủi ro đe dọa đến
việc đạt hoàn thành mục tiêu của tổ chức, đơn vị.
d) Thông tin và truyền thông: là những thông tin cung cấp
cho nhà quản lý để phục vụ chức năng kiểm soát nội bộ và đáp ứng
các mục tiêu của đơn vị.
e) Hoạt động giám sát các kiểm soát: là quá trình đánh giá
chất lượng của hệ thống kiểm soát nội bộ theo thời gian. Giám sát
bao gồm: giám sát thường xuyên và giám sát định kỳ.


5
1.2. KHÁI QUÁT VỀ HOẠT ĐỘNG CHI BẢO HIỂM XÃ HỘI
1.2.1. Khái niệm Bảo hiểm xã hội và chi Bảo hiểm xã hội
a. Bảo hiểm xã hội.
- Các loại hình Bảo hiểm xã hội:
+ BHXH bắt buộc.
+ BHXH tự.
+ BH thất.
b. Chi Bảo hiểm xã hội là việc cơ quan Nhà nước sử dụng số
tiền từ nguồn NSNN và nguồn quỹ BHXH để chi trả các chế độ
BHXH cho các đối tượng thụ hưởng theo quy định nhằm ổn định
cuộc sống của người tham gia BHXH và đảm bảo các hoạt động của
hệ thống BHXH.
1.2.2. Đặc điểm chi Bảo hiểm xã hội
Để thực hiện hiệu quả mục tiêu chi trả đầy đủ và kịp thời cho
các đối tượng hưởng chế độ BHXH, yêu cầu đầu tiên cần phải đặt ra
trước là phải đảm bảo nguồn kinh phí và được phân bổ điều hành
một cách khoa học. Các tổ chức và cá nhân sử dụng tiền chi BHXH

phải thực hiện đầy đủ việc hạch toán, thanh toán và quyết toán đầy
đủ kịp thời theo đúng quy định của pháp luật.
1.2.3. Nội dung chi Bảo hiểm xã hội
Theo quy định tại Điều 15 Quyết định số 828/QĐ-BHXH ngày
27/5/2016 của Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam, việc chi trả BHXH
có hai phương thức:
-

Chi trả trực tiếp.

-

Chi trả gián tiếp.

Hiện nay, các chế độ BHXH chủ yếu bao gồm:
- Chi trả các chế độ BHXH từ nguồn NSNN gồm:
+ Chế độ BHXH hàng tháng.


6
+ Các chế độ BHXH một lần.
+ Trợ cấp khu vực một lần.
- Chi trả các chế độ BHXH từ nguồn quỹ BHXH gồm:
- Các chế độ BHXH hàng tháng.
- Các chế độ BHXH một lần.
- Chi ốm đau, thai sản và NDS-PHSK.
1.3. NỘI DUNG KIỂM SOÁT CHI BẢO HIỂM XÃ HỘI
1.3.1. Yêu cầu của kiểm soát chi Bảo hiểm xã hội
- Kiểm soát chi đúng đối tượng được hưởng.
- Đảm bảo chi đúng chế độ, chính sách hiện hành, chi trả kịp

thời và đầy đủ.
- Chi trả các chế độ BHXH, BHTN được quản lý thống nhất,
công khai, minh bạch, thủ tục chi trả đơn giản, thuận tiện.
- Đảm bảo an toàn tiền mặt trong chi trả.
1.3.2. Mục tiêu của kiểm soát chi Bảo hiểm xã hội
Với mục tiêu ngày càng hoàn thiện hệ thống pháp luật về
BHXH, đảm bảo bao quát hết nguồn chi, chi đúng, đủ, chính xác và
kịp thời, kiểm soát chi BHXH là việc cần làm thường xuyên, liên tục
của BHXH các cấp. Kiểm soát chi BHXH đóng một vai trị quan
trọng trong q trình quản lý chi và trong việc thực hiện chức năng
quản lý nhà nước, cụ thể:
- Mục tiêu về sự hữu hiệu, hiệu quả: Kiểm soát chi BHXH
giúp chi đúng chế độ, chính sách hiện hành, chi kịp thời và đầy đủ
chế độ cho người hưởng và gia đình họ. Ngồi ra, kiểm sốt chi
BHXH nhằm cải cách quy trình thủ tục chi trả BHXH một cách đơn
giản, thuận tiện, nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy
quản lý BHXH, chất lượng công việc của đội ngũ CCVC tại
BHXH.


7
- Đảm bảo tính cơng bằng trong xã hội: Kiểm soát chi BHXH
nhằm ngăn ngừa, phát hiện và xử lý kịp thời các hành vi gian lận về
việc hưởng các chế độ BHXH, đảm bảo sự lành mạnh việc thực hiện
chi trả các chế độ cho người hưởng.
1.3.3. Kiểm soát các khoản chi Bảo hiểm xã hội
Hoạt động kiểm soát bao gồm các chính sách, thủ tục và cơ
chế nhằm thực hiện các chỉ đạo về KSNB của người lãnh đạo. Các
hoạt động kiểm soát nhằm ngăn ngừa và đối phó với các rủi ro trong
hoạt động kiểm sốt chi BHXH. Cơ quan BHXH là đơn vị sự nghiệp

nên các hoạt động kiểm soát sẽ được quy định chặt chẽ thông qua
các văn bản của Nhà nước và của Ngành BHXH. Trình tự kiểm sốt
các khoản chi từ nguồn NSNN và từ nguồn quỹ BHXH phải kết hợp
kiểm soát giữa những quy định chính sách về BHXH, định mức chi
với các thủ tục kiểm soát kế toán kèm theo trong quá trình thực hiện
nghiệp vụ chi trả.
a) Chi trả trợ cấp BHXH hàng tháng
b) Chi trả chế độ trợ cấp một lần:
c) Chi trả chế độ ốm đau, thai sản, nghỉ dưỡng sức phục hồi
sức khỏe:
d) Chi trợ cấp Bảo hiểm thất nghiệp:
KẾT LUẬN CHƢƠNG 1


8
CHƢƠNG 2
THỰC TRẠNG KIỂM SOÁT CHI BẢO HIỂM XÃ HỘI
TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI TỈNH KON TUM
2.1. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ BẢO HIỂM XÃ HỘI TỈNH KON
TUM
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của BHXH tỉnh
Kon Tum
2.1.2. Nhiệm vụ, quyền hạn của BHXH tỉnh Kon Tum
2.1.3. Đặc điểm tổ chức quản lý của BHXH tỉnh Kon Tum
2.2. HỆ THỐNG KIỂM SỐT NỘI BỘ TẠI BHXH TỈNH KON
TUM
2.2.1. Mơi trƣờng kiểm soát của BHXH tỉnh Kon Tum
a. Quan điểm điều hành quản lý của lãnh đạo đơn vị
Mục tiêu phát triển chung của ngành là hoạt động đặt mục tiêu
an sinh xã hội, đem lại lợi ích cho NLĐ lên trên hết khi họ tham gia

BHXH và mong muốn đem lại lợi ích cho NLĐ các chế độ khi gặp
phải rủi ro không thể tạo ra nguồn thu nhập cho bản thân. Hoạt động
của ngành BHXH khơng vì mục tiêu lợi nhuận giống như các loại
hình bảo hiểm thương mại khác. Cho nên toàn bộ cán bộ, viên chức
phải xác định rõ mục tiêu của mình là phục vụ các đối tượng tham
gia BHXH và đang hưởng trợ cấp chế độ BHXH làm nền tảng cho
chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp trong giải quyết công việc.
b.

Đặc điểm cơ cấu tổ chức

BHXH tỉnh đang từng bước hoàn thiện bộ máy tổ chức theo
quy định của Luật BHXH thông qua việc cải cách thủ tục hành chính
của ngành.
c.

Phân cơng, phân nhiệm


9
Sự phân cơng phân nhiệm giữa các phịng nghiệp vụ được quy
định rõ ràng, đảm bảo tính độc lập giữa các bộ phận thực hiện nghiệp
vụ chuyên môn.
2.2.2. Đánh giá rủi ro
Cơ quan BHXH là đơn vị hành chính sự nghiệp thực hiện chức
năng giải quyết chế độ BHXH. Việc đánh giá rủi ro mang tính chủ
quan, cảm tính chủ yếu dựa trên sự đánh giá chủ quan của nhân viên,
thiếu sự kiểm tra lại thơng tin.
Chưa phân tích và đánh giá một cách đầy đủ các rủi ro liên
quan đến hoạt động thu và chi BHXH; chưa xây dựng một quy trình

giám sát chặt chẽ các rủi ro và có kế hoạch ứng phó với những rủi ro
có thể xảy ra, chỉ khi nào xảy ra hậu quả mới khắc phục.
2.2.3. Các hoạt động kiểm soát chi BHXH tại BHXH tỉnh
Kon Tum
a.

Nguyên tắc bất kiêm nhiệm

b.

Nguyên tắc ủy quyền phê chuẩn

2.2.4. Thơng tin và truyền thơng
Theo lộ trình phát triển của ngành, để mở rộng hoạt động
BHXH đến toàn thể đối tượng thì việc quản lý là việc cần thiết và
mang tính lâu dài. Từ đó, cơ quan BHXH tỉnh Kon Tum đã chú trọng
đến việc ứng dụng công nghệ thông tin vào việc lưu trữ, giải quyết
hồ sơ công việc hàng ngày.
2.2.5. Hoạt động giám sát
Hoạt động giám sát của BHXH tỉnh Kon Tum được thực hiện
từ hoạt động quản lý của từng phòng nghiệp vụ, BHXH tỉnh sẽ kiểm
tra theo định kỳ hoặc kiểm tra đột xuất khi thấy dấu hiệu lạm dụng:
số chi cao, tham gia đóng BHXH thời gian ngắn với mức lương cao,
tăng mức lương tham gia BHXH cao bất thường ...


10
2.3. THỰC TRẠNG KIỂM SOÁT CHI BHXH TẠI BHXH
TỈNH KON TUM
2.3.1. Phân cấp kiểm soát chi BHXH tại BHXH tỉnh Kon

Tum
Phân cấp chi trả được BHXH Việt Nam đã quy định cụ thể
trong việc phân cấp chi trả BHXH từ việc quản lý nguồn kinh phí,
phân cấp rõ trách nhiệm giữa cơ quan BHXH các cấp trong công tác
quản lý chi, cấp phát kịp thời nguồn kinh phí, quy định rõ trách
nhiệm trong hợp đồng dịch vụ quản lý người hưởng và chi trả các
chế độ BHXH qua hệ thống bưu điện giữa cơ quan BHXH với Bưu
điện. Trên cơ sở phân cấp chi trả của BHXH Việt Nam, BHXH tỉnh
Kon Tum tổ chức công tác quản lý chi BHXH theo đúng thẩm quyền
được phân cấp. Cụ thể, Quyết định 828/QĐ-BHXH ngày 27/5/2016
quy định:
 BHXH tỉnh chi trả và quyết toán các chế độ:
+ Ốm đau, thai sản, DSPHSK cho NLĐ thuộc các đơn vị sử
dụng lao động do BHXH tỉnh quản lý thu theo phân cấp;
+ Trợ cấp một lần khi bị TNLĐ-BNN; trợ cấp một lần khi chết
do TNLĐ-BNN; chi hỗ trợ phương tiện trợ giúp sinh hoạt, dụng cụ
chỉnh hình; chi hỗ trợ phịng ngừa, chia sẻ rủi ro về tai nạn lao động,
bệnh nghề nghiệp; hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp cho người bị tai
nạn lao động, bệnh nghề nghiệp khi trở lại làm việc thuộc đơn vị sử
dụng lao động do BHXH tỉnh quản lý thu theo phân cấp;
+ Chi phí giám định thương tật, bệnh tật, chi phí khám giám
định y khoa đối với trường hợp người lao động chủ động đi khám
giám định mức suy giảm khả năng lao động và kết quả khám giám
định đủ điều kiện để hưởng bảo hiểm xã hội;


11
+ Chi một lần khi nghỉ hưu và truy lĩnh những tháng chưa lĩnh
cho người hưởng có nhu cầu nhận tại BHXH tỉnh; BHXH một lần
đối với người đang hưởng chế độ BHXH hàng tháng ra nước ngoài

định cư;
+ Chi trả các chế độ BHXH cho người lao động bảo lưu thời
gian đóng BHXH, tự đóng tiếp BHXH, nghỉ việc trước thời điểm
sinh con hoặc nhận con nuôi trong trường hợp người hưởng có nhu
cầu nhận chế độ tại BHXH tỉnh;
+ Chi trả chế độ hỗ trợ học nghề cho các cơ sở đào tạo nghề;
chi hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề để duy
trì việc làm cho đơn vị sử dụng lao động do BHXH tỉnh quản lý thu
theo phân cấp.
 BHXH huyện chi trả và quyết toán các chế độ:
+ Ốm đau, thai sản, DSPHSK cho NLĐ thuộc các đơn vị sử
dụng lao động do BHXH huyện quản lý thu theo phân cấp;
+ Chi trả các chế độ BHXH cho người lao động bảo lưu thời
gian đóng BHXH, tự đóng tiếp BHXH, nghỉ việc trước thời điểm
sinh con hoặc nhận con nuôi;
+ Chi hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng
nghề để duy trì việc làm cho đơn vị sử dụng lao động do BHXH
huyện quản lý thu theo phân cấp;
+ Chi chế độ BHXH một lần đối với người đang hưởng chế
độ BHXH hàng tháng ra nước ngoài định cư; chi truy lĩnh chế độ
BHXH một lần khi người hưởng nộp Giấy đề nghị tại BHXH huyện.
Ngoài ra, BHXH tỉnh ký Hợp đồng dịch vụ quản lý người
hưởng và chi trả các chế độ BHXH qua hệ thống bưu điện với Bưu
điện tỉnh để tổ chức chi trả các chế độ:
+ Lương hưu, trợ cấp BHXH hàng tháng;


12
+ Các chế độ BHXH một lần cho người hưởng do BHXH tỉnh,
BHXH huyện giải quyết hưởng theo phân cấp (trừ những nội dung

BHXH tỉnh, BHXH huyện chi trả trên) gồm: Trợ cấp mai táng; trợ
cấp tuất; trợ cấp khu vực; BHXH một lần; một lần khi nghỉ hưu.
Việc phân cấp rõ ràng trách nhiệm giữa BHXH tỉnh, huyện
trong công tác quản lý chi, quy định trách nhiệm rõ ràng trong hợp
đồng quản lý đối tượng hưởng và chi trả giữa BHXH tỉnh với Bưu
điện tỉnh, về cơ bản đã tạo điều kiện thuận lợi trong việc chủ động
nguồn kinh phí chi trả do cơ quan BHXH cấp trên chuyển xuống để
chi kịp thời cho các đối tượng hưởng, đồng thời tạo điều kiện thuận
lợi cho NLĐ trong việc hưởng các chế độ BHXH.
2.3.2. Thực trạng cơng tác kiểm sốt chi BHXH tại BHXH
tỉnh Kon Tum
2.3.2.1 Lập dự toán chi BHXH
Xác định đối tượng chi (đối tượng thụ hưởng)
Đối tượng thu hưởng gồm các đối tượng hưởng chế độ hàng
tháng và một lần, gồm:
- Đối tượng hưởng chế độ hàng tháng:
+ Lương hưu hàng tháng, bao gồm hai loại: Những người về
hưu trước 1/1/1995 do NSNN đảm bảo và đối tượng hưởng lương
hưu từ ngày 1/1/1995 trở đi do quỹ BHXH đảm bảo.
+ Trợ cấp hàng tháng.
- Đối tượng hưởng chế độ một lần gồm:
+ Chế độ ốm đau, thai sản, dưỡng sức phục hồi sức khỏe.
+ Trợ cấp một lần.
Bảng 2.1. Số người hưởng bảo hiểm xã hội hàng tháng tại
Kon Tum qua các năm 2014-2017


13

Dự toán

Thực hiện

(người)

(người)

STT

Năm

Đạt (%)

1

2014

6.970

6.894

99

2

2015

7.250

7.303

101

3

2016

7.952

7.782

98

4

2017

8.154

8.138

99

(Nguồn: BHXH tỉnh Kon Tum)
Qua Bảng 2.1 ta thấy số đối tượng thụ hưởng hàng tháng có xu
hướng tăng dần là vì hàng năm đều phát triển thêm mới đối tượng
tham gia nên số đối tượng hưởng trợ cấp sẽ tăng theo. Việc xác định
đối tượng chi hàng năm của BHXH tỉnh Kon Tum tương đối sát với
tình hình thực tế, năm 2014, 2017 đạt 99% dự toán, năm 2015 vượt
1% dự toán là do năm 2014 Luật BHXH sửa đổi được thơng qua và

có hiệu lực thi hành từ 01/01/2016 nên một số đối tượng là cơng
chức viên chức có xu hướng xin nghỉ hưu sớm trước khi Luật có hiệu
lực để hưởng các chế độ có lợi hơn, dẫn đến việc số đối tượng thụ
hưởng tăng hơn so với dự toán lập.
Xác định mức chi
Việc xác định mức chi bình quân là căn cứ để lập dự tốn chi
sát với thực tế, mức chi bình quân qua các năm tại BHXH tỉnh Kon
Tum được thể hiện ở bảng sau:
Bảng 2.2. Mức chi bình quân các chế độ bảo hiểm xã hội
hàng tháng tại Kon Tum qua các năm 2014-2017
Qua Bảng 2.2 ta nhận thấy rằng, mức chi bình qn đều có xu
hướng tăng lên theo từng năm, điều này là do hàng năm BHXH tỉnh
Kon Tum thực hiện điều chỉnh lương hưu và trợ cấp các đợt theo văn
bản của Nhà nước, và các đợt điều chỉnh tăng mức lương cơ sở hàng


14
năm, việc xác định mức chi không sát với thực tế thực hiện đã ảnh
hưởng đến việc tổng hợp dự tốn chi hàng năm cho đơn vị khơng
đảm bảo đủ nguồn kinh phí để chi các chế độ cho đối tượng thụ
hưởng, năm 2014 dự toán mức chi lương hưu hàng tháng được xác
định là 3,45 triệu đồng/người/tháng, tuy nhiên thực tế thực hiện là
3,52 triệu đồng/người/tháng, vượt 2% dự toán lập. Đến năm 2017 dự
toán

mức

chi

lương

hương

hàng

tháng

là

3,85

triệu

đồng/người/tháng, thực hiện 4,01 triệu đồng/người/tháng, vượt 4%
dự toán lập. Việc này đã dẫn đến khơng bảo đảm được nguồn kinh
phí kịp thời để thực hiện chi trả cho đối tượng hưởng hàng tháng.
Lập dự toán chi
BHXH tỉnh Kon Tum đã thực hiện lập dự toán chi đúng các
nội dung chi theo quy định của Luật sửa đổi và các văn bản hướng
dẫn của Ngành. Dự toán chi kèm theo thuyết minh về số lượng đối
tượng đang hưởng, dự kiến đối tượng tăng, giảm và nhu cầu chi khác
trong năm.
Bảng 2.3. Tình hình lập và thực hiện dự toán chi bảo hiểm
xã hội tại BHXH tỉnh Kon Tum qua các năm 2014-2017
Qua Bảng ta thấy: Năm 2014 lập dự toán chi là 310.160 triệu
đồng, thực hiện cả năm là 368.810 triệu đồng, vượt 19% dự toán lập;
Năm 2015 lập dự toán chi là 374.490 triệu đồng, thực hiện cả năm là
375.030 triệu đồng, vượt 1% dự toán lập; Năm 2016 lập dự toán chi
là 447.170 triệu đồng, thực hiện cả năm là 418.080 triệu đồng, chỉ
đạt 94% dự toán; Năm 2017 lập dự toán chi là 462.890 triệu đồng,

thực hiện cả năm là 484.711 triệu đồng, vượt 4% dự toán lập.
. Tổ chức kiểm soát chi BHXH
 Quản lý đối tượng hưởng các chế độ BHXH


15
Quản lý đối tượng hưởng là công tác thường xuyên, liên tục
của BHXH tỉnh Kon Tum, nhằm tránh tình trạng báo giảm đối tượng
hưởng đã chết không kịp thời mà nguồn kinh phí chi vẫn được cấp
gây sự tổn thất cho quỹ BHXH, dẫn đến tình trạng trục lợi BHXH
của các đơn vị và cá nhân.
Đối tượng được trợ cấp BHXH bao gồm đối tượng hưởng chế
độ BHXH dài hạn và đối tượng hưởng chế độ BHXH ngắn hạn.
- Đối tượng hưởng chế độ BHXH dài hạn gồm những người
hưởng chế độ hưu trí, MSLĐ, tuất hàng tháng, TNLĐ-BNN hàng
tháng.
Bảng 2.4. Số người hưởng bảo hiểm xã hội hàng tháng tại
BHXH tỉnh Kon Tum qua các năm 2014 - 2017
Dự toán

STT

Năm

1

2014

6.970

6.894

99

2

2015

7.250

7.303

101

3

2016

7.952

7.782

98

4

2017

8.154

7.988

98

(người)

Thực hiện (người)

Đạt (%)

(Nguồn: BHXH tỉnh Kon Tum)
Các đối tượng được hưởng chế độ BHXH dài hạn ở tỉnh Kon
Tum khá đơng, thường xun có biến động về số lượng do tăng mới
bổ sung, chết hoặc hết thời hạn được hưởng chế độ BHXH, đối
tượng được hưởng có thể là chính bản thân NLĐ hoặc là người thân
của họ. Do đó, quản lý đối tượng được chi trả BHXH dài hạn khá
phức tạp. Hiện nay, việc quản lý đối tượng các chế độ BHXH hàng
tháng được cơ quan BHXH tỉnh Kon Tum ký hợp đồng với Bưu điện


16
tỉnh. Bưu điện tỉnh có trách nhiệm quản lý người hưởng nhận các chế
độ BHXH hàng tháng (bằng tiền mặt và qua tài khoản), báo giảm
người hưởng do: chết, xuất cảnh trái phép, tịa án tun bố mất tích.
 Kiểm soát chi trả các chế độ BHXH cho người được thụ
hưởng
a) Chi lương hưu và trợ cấp BHXH hàng tháng
Chi trả lương hưu và trợ cấp bao gồm: hưu viên chức, hưu
quân đội, trợ cấp mất sức lao động, trợ cấp theo Quyết định 91, trợ
cấp theo Quyết định 613, trợ cấp TNLĐ-BNN, trợ cấp tuất hàng

tháng, chi trợ cấp khu vực hàng tháng.
Quy trình được thực hiện như sau:
(1)

Phịng KHTC căn cứ vào các biểu mẫu từ phòng Chế độ

BHXH chuyển qua, kiểm tra và lập bảng tổng hợp cấp kinh phí cho
BHXH các huyện, thành phố thực hiện chi trả.
(2)

Bộ phận kế toán ở BHXH các huyện, thành phố thực

hiện chi trả trực tiếp hoặc chuyển khoản (nếu đối tượng có đề nghị).
(3)

Cuối tháng, cuối quý bộ phận kế toán ở BHXH các

huyện, thành phố kiểm soát, đối chiếu số liệu và lập báo cáo gửi về
BHXH tỉnh.
(4)

Phòng TN&TKQTTHC hoàn trả chứng từ đã được xử lý

cho NLĐ và NSDLĐ.
(5)

Phòng Chế độ BHXH chuyển danh sách cho BHXH các

huyện, thành phố (Mẫu số 21B-HSB)
(6)

Phòng KHTC căn cứ vào các biểu mẫu từ phòng Chế độ

BHXH chuyển qua, kiểm tra và lập bảng tổng hợp cấp kinh phí cho
BHXH các huyện, thành phố thực hiện chi trả.
(7)

Bộ phận kế toán ở BHXH các huyện, thành phố thực

hiện chi trả trực tiếp hoặc chuyển khoản (nếu đối tượng có đề nghị).


17
(8) Cuối tháng, cuối quý bộ phận kế toán ở BHXH các
huyện, thành phố kiểm soát, đối chiếu số liệu và lập báo cáo gửi về
BHXH tỉnh.
b. Chi trợ cấp BHXH một lần (do quỹ BHXH, NSNN đảm
bảo)
Quy trình chi trợ cấp BHXH một lần được thực hiện như sau:
(1)

Chứng từ ban đầu từ NLĐ và ĐVSDLĐ nộp vào phòng

TN&TKQTTHC.
(2)

Theo quy trình bàn giao chứng từ định kỳ giữa phịng

TN&TKQTTHC và phòng Chế độ BHXH, phòng Chế độ BHXH
nhận hồ sơ phân công cho từng cán bộ công chức viên chức xử lý xét

duyệt các chế độ BHXH một lần theo theo từng loại đối tượng với
từng nội dung chi BHXH.
(3)

Phịng chế độ BHXH chuyển cho:

(4)

Phịng TN&TKQTTHC hồn trả hồ sơ cho NLĐ,

NSDLĐ theo giấy hẹn.
(5)

Phòng KHTC tiến hành chi trả trực tiếp cho đối tượng

hưởng trực
tiếp. Thu hồi số tiền đã chi sai cho người hưởng theo C75-HD.
(6)

Phòng KHTC căn cứ danh sách 21A-HSB; 21B-HSB và

danh sách giải quyết hưởng các chế độ BHXH một lần để chuyển
kinh phí cho đại lý Bưu điện.
(7)

Căn cứ vào mẫu 22-CBH; C67-HD của đại lý Bưu điện

để quyết toán và thanh toán chi phí chi trả các chế độ BHXH một lần
cho đại lý Bưu điện.
(8)

Phòng KHTC và phòng Chế độ BHXH đối chiếu số liệu

về chi BHXH tại Văn phòng BHXH tỉnh Kon Tum.
c. Chi chế độ ốm đau, thai sản, nghỉ dưỡng sức phục hồi sức


18
khỏe
Quy trình thực hiện:
(1) Phịng TN&TKQTTHC tiếp nhận hồ sơ hưởng chế độ ốm
đau, thai sản, NDSPHSK và file dữ liệu của NSDLĐ (đơn vị hỗ trợ
file dữ liệu để q trình xét duyệt được thuận tiện và nhanh chóng
khi số lượt người hưởng chế độ quá nhiều).
(2) Theo quy trình bàn giao chứng từ định kỳ giữa phịng
TN&TKQTTHC và phòng Chế độ BHXH, phòng Chế độ BHXH
nhận hồ sơ hưởng chế độ ốm đau, thai sản, DS-PHSK và file dữ liệu
của NSDLĐ.
(3) Phịng Chế độ kiểm tra q trình đóng BHXH của
ĐVSDLĐ đến thời điểm đủ điều kiện để hưởng chế độ (đóng đến
thời điểm nào thì hưởng chế độ tại thời điểm đó).
(4) Phịng Chế độ BHXH tổ chức xét duyệt và lập các danh
sách được duyệt theo quy định. Sau khi xét duyệt, đóng dấu “Đã
duyệt chi” vào chứng từ gốc, chuyển cho phòng TN&TKQTTHC
kèm theo danh sách được duyệt.
(5) Phòng TN&TKQTTHC trả cho NLĐ, NSDLĐ trả lại Danh
sách đã được duyệt và trả lại những chứng từ chưa được duyệt lại
cho ĐVSDLĐ theo giấy.
(6) Phòng Chế độ BHXH chuyển cho phòng KHTC chứng từ
đã được duyệt. Cuối tháng, cuối quý phòng Chế độ BHXH và phòng

KHTC đối chiếu số kinh phí quyết tốn.
(7) Phịng KHTC căn cứ vào chứng từ đã duyệt của phòng Chế
độ. Phòng KHTC lập UNC chuyển tiền về cho ĐVSDLĐ theo số TK
đã đề nghị.
d. Chi trợ cấp Bảo hiểm thất nghiệp
Quy trình thực hiện:


19
(1) Chứng từ ban đầu từ NLĐ nộp tại phòng
TN&TKQTTHC.
(2) Theo quy trình bàn giao chứng từ định kỳ giữa phòng
TN&TKQTTHC và phòng Chế độ BHXH, phòng Chế độ BHXH
nhận hồ sơ phân công cho từng CCVC xử lý xét duyệt các chế độ
BHXH một lần theo theo từng loại đối tượng với từng nội dung chi
BHXH.
(3) Theo phiếu hẹn, NLĐ đến nhận chế độ BHTN hàng tháng
tại BHXH Tỉnh Kon Tum. Phòng KHTC, dựa theo danh sách hưởng
BHTN từ Phòng Chế độ BHXH tỉnh chuyển về để thực chi cho đối
tượng được hưởng.
(4) Phòng TN&TKQTTHC, đối tượng hưởng trợ cấp sẽ nhận
được thẻ BHYT có thời hạn dựa theo thời gian được hưởng trợ cấp
thất nghiệp và nhận lại sổ BHXH (đã xác nhận hưởng thất nghiệp)
sau khi nhận hết chế độ BHTN.
(5) Cuối tháng, phòng KHTC kiểm tra đối chiếu số tiền, số
người đã nhận và chưa nhận trợ cấp thất nghiệp. Lập báo cáo gửi cho
phòng chế độ. Phịng chế độ tổng hợp số liệu trên tồn tỉnh và báo lại
cho phòng KHTC.
2.4. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG KIỂM SOÁT CHI BHXH TẠI
BHXH TỈNH KON TUM

2.4.1. Ƣu điểm
2.4.2. Tồn tại
KẾT LUẬN CHƢƠNG 2


20
CHƢƠNG 3
HỒN THIỆN KIỀM SỐT CHI BẢO HIỂM XÃ HỘI
TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI TỈNH KON TUM
3.1. PHƢƠNG HƢỚNG CHUNG NHẰM HỒN THIỆN KIỂM
SỐT CHI BHXH TẠI BHXH TỈNH KON TUM
3.1.1. Mục tiêu chiến lƣợc phát triển của BHXH tỉnh Kon
Tum
3.1.2. Phƣơng hƣớng hoàn thiện chi BHXH tại BHXH tỉnh
Kon Tum
3.2. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HỒN THIỆN KIỂM SỐT
CHI BHXH TẠI BHXH TỈNH KON TUM
3.2.1. Hồn thiện mơi trƣờng kiểm sốt
a) Hồn thiện mơi trường pháp lý cho hoạt động BHXH
Các cơ quan quản lý nhà nước, các tổ chức, các Bộ ban ngành
liên quan có trách nhiệm tổng kết đánh giá q trình thực hiện chính
sách, chế độ BHXH theo quy định của các văn bản hiện hành. Từ đó,
đề xuất với Chính phủ sửa đổi bổ sung, điều chỉnh để hoàn thiện hế
thống văn bản pháp luật về BHXH để các chế độ chính sách ngày
càng phù hợp với thực tiễn xă hội hiện nay, đúng đường lối, chủ
trương của Đảng và Nhà nước để đảm bảo sự công bằng cho mọi
người lao động tham gia BHXH.
b) Hoàn thiện cơ cấu tổ chức bộ máy
Thực hiện tốt các nguyên tắc phân công phân nhiệm, nguyên
tắc bất kiêm nhiệm, nguyên tắc ủy quyền phê chuẩn.

Với mục tiêu đề ra là chi đúng, chi đủ, chi kịp thời cho đối
tượng thụ hưởng BHXH. Trong những năm qua BHXH tỉnh Kon
Tum ln giải quyết các chế độ, chính sách cho đối tượng tham gia


21
và thụ hưởng chế độ BHXH đúng theo quy định của pháp luật hạn
chế những sai sót xảy ra. Quản lý, theo dõi kịp thời việc biến động
tăng, giảm đối tượng hưởng chế độ BHXH thường xuyên; tổ chức
việc chi trả các chế độ đảm bảo chi đúng, đủ, kịp thời, tận tay đối
tượng được hưởng. Vì vậy, góp phần đảm bảo an sinh xã hội trên địa
bàn thành phố.
c) Quan điểm quản lý của các cấp lãnh đạo
Ban lãnh đạo cần có sự thống nhất trong quan điểm chỉ đạo,
nêu cao tinh thần trách nhiệm trong công việc.
Quán triệt tinh thần trách nhiệm đến với từng cán bộ công
chức, viên chức trong đơn vị, nhận thức rõ mục đích hoạt động của
Ngành là giải quyết các chế độ chính sách cho người lao động tham
gia BHXH, các đối tượng hưởng trợ cấp hàng tháng..
d) Phân định quyền hạn và trách nhiệm
Thực hiện tốt các nguyên tắc phân công phân nhiệm; nguyên
tắc bất kiêm nhiệm; nguyên tắc ủy quyền phê chuẩn.
Để hồn thiện cơng tác tự kiểm sốt chi BHXH tại BHXH
Tỉnh Kon Tum thì cần quán triệt cho cấp lãnh đạo chấp hành đúng
quy định tài chính của Ngành và Nhà nước. Đồng thời, cần phải thực
hiện việc phân cơng phân nhiệm và ln chuyển vị trí của cán bộ
công chức viên chức với nhau để tăng cường khả năng tự kiểm sốt.
e) Lập các nguồn thơng tin và truyền thông đáng tin cậy
Tất cả hồ sơ đề nghị thanh toán, hưởng trợ cấp chế độ BHXH
đều dựa vào thông tin của đối tượng tham gia BHXH: thông tin cá

nhân, nơi cư trú, quá trình tham gia BHXH, mức lương dựa vào
những yếu tố đó để thẩm định các chế độ BHXH. Nếu thiếu thông tin
hoặc thông tin không chính xác sẽ ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động
BHXH nhất là các hoạt động liên quan đến chế độ BHXH. Các thông


22
tin này được lưu trữ trong thời gian rất dài và nếu có biến động hoặc
thay đổi sẽ ảnh hưởng đến việc theo dõi, cho nên cần phải thường
xuyên cập nhật. Hiện nay, thông tin hay dữ liệu đều do người lao
động hoặc đơn vị sử dụng lao động cung cấp cho cơ quan BHXH.
f) Nâng cao chất lượng đội ngũ công chức, viên chức
Thường xuyên tổ chức các cuộc hội thảo, tập huấn ngắn hạn,
đào tạo chuyên sâu từng loại nghiệp vụ cụ thể, từng đối tượng tham
gia BHXH.
Cán bộ, cơng chức, viên chức tham gia đóng góp ý kiến để
hồn thiện các quy trình hoạt động tại cơ quan, giảm bớt các thủ tục
không cần thiết mà vẫn đảm bảo đúng quy trình và thủ tục hồ sơ theo
quy định.
3.2.2. Hồn thiện đánh giá rủi ro
Cần có cơ chế phân tích, đánh giá rủi ro có thể xảy ra ảnh
hưởng đến việc kiểm soát tốt nội dung chi BHXH của BHXH tỉnh
Kon Tum về các chỉ tiêu như giải quyết chế độ đúng quy trình, chi
trả chế độ đúng người, kịp thời và đầy đủ…
3.2.3. Hoàn thiện thủ tục và quy trình kiểm sốt
Xây dựng quy định phân chia trách nhiệm kiểm soát của các
chủ thể nhằm phối hợp nhịp nhàng trong kiểm soát các nội dung chi
BHXH.
Xây dựng thủ tục đối chiếu:
Xây dựng thủ tục phê duyệt, báo cáo bất thường về chế độ

BHXH:
a) Hoàn thiện kiểm sốt chi trả lương hưu và trợ cấp BHXH
hàng tháng
b)

Hồn thiện kiểm soát chi trả các chế độ BHXH một lần

c) Hồn thiện kiểm sốt chi chế độ ốm đau, thai sản và nghỉ


23
dưỡng sức
d) Hồn thiện kiểm sốt chi trợ cấp thất nghiệp
3.2.4. Hoàn thiện cơ sở dữ liệu và ứng dụng công nghệ
thông tin
Hệ thống cơ sở dữ liệu phải đảm bảo khả năng nhiều người
truy cập trong khi đang vận hành và đảm bảo quá trình hoạt động
liên tục. Do đó cần phải có phương án thích hợp phát triển theo lộ
trình và tính đến những phương án dự phịng khi xảy ra sự cố.
a) Thông tin liên quan đến Đơn vị sử dụng lao động
b) Thông tin liên quan đến người lao động
c) Tạo lập các kênh thông tin đáng tin cậy cho hoạt động
BHXH và các đối tượng tham gia BHXH
3.2.5. Hồn thiện hoạt động kiểm sốt giám sát chi BHXH
Đối với công tác kiểm tra về chi BHXH: cần tăng cường công
tác thanh tra kiểm tra nhằm chống thất thốt quỹ BHXH..
Tăng cường cơng tác thanh tra, kiểm tra và triển khai hiệu quả
công tác này trong ngành BHXH sẽ góp phần quan trọng trong việc
quản lý thực hiện chế độ, chính sách, quản lý quỹ BHXH, BHYT.
Đặc biệt, ngày 01/01/2016 Luật BHXH sửa đổi có hiệu lực, đã tạo

hành lang pháp lý vững chắc để làm tốt công tác kiểm tra, thanh tra
việc thực hiện chế độ chính sách BHXH nhằm phục vụ một cách
thiết thực cho đối tượng được hưởng quyền lợi theo quy định của
Nhà nước về BHXH.
KẾT LUẬN CHƢƠNG 3