HOẠT ĐỘNG KIỂM SOÁT CỦA KIỂM TOÁN NỘI BỘ

Ebook.VCU - www.ebookvcu.com
CHƯƠNG 3:
HOẠT ĐỘNG KIỂM SOÁT CỦA KIỂM
TOÁN NỘI BỘ
Ebook.VCU - www.ebookv
cu.com
CHƯƠNG 3: HOẠT ĐỘNG KIỂM SOÁT
CỦA KIỂM TOÁN NỘI BỘ

3.1 Hệ thống kiểm soát nội bộ doanh nghiệp

3.2 Một số chu trình kiểm soát của kiểm toán nội bộ
Ebook.VCU - www.ebookv
cu.com
3.1 Hệ thống kiểm soát nội bộ
doanh nghiệp

3.1.1. Kh¸i niÖm. (H c viọ ên tự nghiên cứu)

3.1.2. C¸c bé phËn cÊu thµnh hÖ thèng kiÓm so¸t
néi bé.
Ebook.VCU - www.ebookv
cu.com
3.1 H thng kim soỏt ni b
doanh nghip
3.1.1. Khái niệm. (Theo nh ngha ca COSO)
Kiểm soát nội bộ là một quy trình chịu ảnh hư
ởng bởi Hội đồng quản trị, các nhà quản lý và các
nhân viên khác của một tổ chức, được thiết kế để
cung cấp một sự bảo đảm hợp lý trong việc thực
hiện các mục tiêu sau:

- Hiệu lực và hiệu quả của các hoạt động.
- Tính chất đáng tin cậy của báo cáo tài chính.
- Sự tuân thủ các luật lệ và quy định hiện hành.
Ebook.VCU - www.ebookv
cu.com
3.1.2. Các bộ phận cấu thành hệ thống kiểm
soát nội bộ.
Theo COSO, hệ thống kiểm soát nội bộ trong một đơn vị
được cấu thành bởi năm bộ phận.

Môi trường kiểm soát.

Đánh giá rủi ro.

Các hoạt động kiểm soát.

Thông tin và truyền thông.

Giám sát.
Ebook.VCU - www.ebookv
cu.com
3.1.2. Các bộ phận cấu thành hệ thống kiểm
soát nội bộ.
Kim toỏn ni b
B phn Ni dung Cỏc nhõn t
Môi trư
ờng kiểm
soát
Hành động, chính
sách và thủ tục

phản ánh nhận
thức, thái độ của
các nhà quản lý đối
với sự kiểm soát và
tầm quan trọng của
kiểm soát
- Triết lý quản lý và phong cách hoạt động.
- Cơ cấu tổ chức.
- Phương pháp uỷ quyền sự tham gia của
Hội đồng quản trị và Ban kiểm soát.
- Trình độ và phẩm chất đội ngũ cán bộ
nhân viên.
- Chính sách nhân sự.
- Sự trung thực và các giá trị đạo đức.
Ebook.VCU - www.ebookv
cu.com
3.1.2. Các bộ phận cấu thành hệ thống kiểm
soát nội bộ.
Kim toỏn ni b
B phn Ni dung Cỏc nhõn t
Đánh giá
rủi ro
Nhận dạng, phân
tích và quản lý
các rủi ro
- Nhận dạng, phân tích và quản lý
các rủi ro khiến cho các mục tiêu của
đơn vị không thực hiện được.
- Nhận dạng, phân tích và quản lý
các rủi ro phát sinh từ các biến động

trong môi trường kinh doanh.
Ebook.VCU - www.ebookv
cu.com
3.1.2. Các bộ phận cấu thành hệ thống kiểm
soát nội bộ.
Kim toỏn ni b
B phn Ni dung Cỏc nhõn t
Các hoạt
động kiểm
soát
Các chính sách
và thủ tục người
quản lý thiết lập
để thực hiện mục
tiêu kiểm soát.
- Phân chia trách nhiệm đầy đủ.
- Uỷ quyền đúng đắn cho các nghiệp
vụ và hoạt động
- Bảo vệ tài sản vật chất và thông
tin.
- Kiểm tra độc lập.
- Phân tích rà soát(TH/Ctiet, Tien
gui, KH/T.te)
Ebook.VCU - www.ebookv
cu.com
3.1.2. C¸c bé phËn cÊu thµnh hÖ thèng kiÓm
so¸t néi bé.
Kiểm toán nội bộ
Bộ phận Nội dung Các nhân tố
Th«ng tin vµ truyÒn

th«ng
HÖ thèng thu nhËn, xö
lý, ghi chÐp, b¸o c¸o
c¸c th«ng tin trong
néi bé vµ víi bªn
ngoµi
- Chøng tõ
- Sæ s¸ch
- B¸o c¸o
Ebook.VCU - www.ebookv
cu.com
3.1.2. Các bộ phận cấu thành hệ thống kiểm
soát nội bộ.
Kim toỏn ni b
B phn Ni dung Cỏc nhõn t
Giám sát Sự đánh giá thường xuyên và
định kỳ của người quản lý đối
với hệ thống kiểm soát nội bộ
nhằm xem xét hoạt động có
đúng như thiết kế không và cần
phải điều chỉnh gì cho phù hợp
với từng giai đoạn.
- Giám sát thường
xuyên
- Giám sát định kỳ
(kiểm toán nội bộ,
kiểm toán từ bên
ngoài...)
Ebook.VCU - www.ebookv
cu.com

a) M«i tr­êng kiÓm so¸t.
Môi trường kiểm soát chung chỉ tốt nếu các nội
dung sau được đảm bảo:
* Doanh nghiệp đã ban hành dưới dạng văn bản các quy
tắc, chuẩn mực phòng ngừa lãnh đạo và nhân viên
xung đột quyền lợi, ban hành các quy định xử phạt
thích hợp
Ebook.VCU - www.ebookv
cu.com
•
Doanh nghiệp có sơ đồ tổ chức hợp lý đảm bảo
công tác quản lý được triển khai chính xác, kịp
thời, hiệu quả.
•
Doanh nghiệp có bộ phận kiểm toán nội bộ hoạt
động theo các chuẩn mực của kiềm toán Nhà
nước và kiểm toán quốc tế: Hoạt động hữu hiệu
do được báo cáo độc lập
Ebook.VCU - www.ebookv
cu.com

* Doanh nghiệp có hệ thống văn bản thống nhát
quy định chi tiết việc tuyển dụng. đào tạo, đánh
giá nhân viên, đề bạt, trả lương,

* Không đặt ra những chuẩn mực
tiêu chí thiếu
tiêu chí thiếu
thực tế
thực tế hoặc những danh sách ưu tiên, ưu đãi,

lương, thưởng... bất hợp lý tạo cơ hội cho các
hành vi vô kỷ luật, gian dối, bất lương.
Ebook.VCU - www.ebookv
cu.com

* Đã áp dụng những quy tắc, công cụ kiểm
toán phù hợp với những chuẩn mực thông
dụng

* Thường xuyên luân chuyển nhân sự trong
các khu vực vị trí nhạy cảm.
Ebook.VCU - www.ebookv
cu.com
3.1.2. Các bộ phận cấu thành hệ thống kiểm
soát nội bộ.
b) Đánh giá rủi ro.

Trong thực tế, không có biện pháp nào có thể giảm được
rủi ro xuống bằng không.

Các nhà quản lý phải quyết định rằng rui ro nào có thể
chấp nhận và phải làm gì để quản lý các rủi ro. Để có thể
làm được việc này, người quản lý cần phải:
Ebook.VCU - www.ebookv
cu.com
b) Đánh giá rủi ro.
* Nhận dạng và phân tích rủi ro khiến cho các mục đích
không thể thực hiện

- Khả năng xuất hiện các đối thủ cạnh tranh mới.

- Khả năng xuất hiện các kỹ thuật mới từ các đối thủ cạnh
tranh nước ngoài.

- Những thay đổi trong thu nhập dân cư tác động đến khả
năng mua sắm
Ebook.VCU - www.ebookv
cu.com
b) Đánh giá rủi ro.
Các biện pháp có thể đưa ra:

Nghiên cứu các đối thủ cạnh tranh đang hiện
diện trên thị trường. Thí dụ: cung cấp các
mặt hàng giá vừa phải, phù hợp với tầng lớp
dân cư thu nhập thấp và trung bình.

Chủ động nghiên cứu các kỹ thuật mới,
thăm dò và tính toán khả năng áp dụng để có
thể kịp thời phản ứng khi các đối thủ nước
ngoài đưa vào sử dụng.
Ebook.VCU - www.ebookv
cu.com
b) §¸nh gi¸ rñi ro.

* Ban lãnh đạo đã quan tâm và khuyến khích nhân viên
quan tâm phát hiện, đánh giá và phân tích định lượng tác
hại của các rủi ro hiện hữu và tiềm ẩn.

* Đã đề ra các biện pháp, kế hoạch, quy trình hành động cụ
thể nhằm giảm thiểu tác hại rủi ro đến một giới hạn chấp

nhận nào đó
Ebook.VCU - www.ebookv
cu.com
c) Các hoạt động kiểm soát.
Các hoạt động kiểm soát là những chính sách, thủ
tục giúp cho việc thực hiện các chỉ đạo của người
quản lý.

Phân chia trách nhiệm đầy đủ.

Uỷ quyền đúng đắn cho các nghiệp vụ và hoạt
động.

Bảo vệ tài sản vật chất và thông tin.

Kiểm tra độc lập.

Phân tích rà soát.
Ebook.VCU - www.ebookv
cu.com
-
1. Phê chuẩn và kiểm soát các tài liệu
-
2. Kiểm tra tính chính xác về mặt toán học
-
3. Kiểm soát chất lượng ứng dụng tin học
-
4. Duy trì và kiểm tra được sổ kế toán chi tiết, sổ kế toán
tổng hợp
-

5. So sánh, đối chiếu kết quả kiểm kê với số liệu trên sổ kế
toán
-
6. So sánh đối chiếu số liệu nội bộ với bên ngoài
-
7. Giới hạn việc tiếp cận trực tiếp với các tài sản và tài liệu
kế toán
-
8. So sánh và phân tích giữa số liệu thực tế với dự toán, kế
hoạch
Một vài thủ tục kiểm soát chủ yếu
Ebook.VCU - www.ebookv
cu.com
C¸c ho¹t ®éng kiÓm so¸t
Chất lượng hoạt động kiểm soát được coi là tốt nếu các nội
dung sau được đảm bảo:

Doanh nghiệp đã đề ra các định mức xác định về tài chính
và các chỉ số căn bản đánh giá hiệu quả hoạt động như
những chỉ số quản lý khi lập kế hoạch và kiểm soát để điều
chỉnh hoạt động sản xuất phù hợp với mục tiêu đề ra.

Doanh nghiệp đã tổng hợp và thông báo kết quả sản xuất
đều đặn và đối chiếu các kết quả thu được với các định
mức, chỉ số định trước để điều chỉnh, bổ sung kịp thời.
Ebook.VCU - www.ebookv
cu.com

* Quyền hạn, trách nhiệm và nghĩa vụ trong ba lĩnh vực:
Cấp phép và phê duyệt, Kế toán và Thủ kho được phân định

độc lập rõ ràng.

* Doanh nghiệp đã ban hành văn bản quy định rõ ràng
những ai có quyền và/ hoặc được uỷ quyên phê duyệt toàn
bộ hay một loại vấn đề tài chính nào đó.

* Doanh nghiệp đã lưu giữ các chứng cứ dưới dạng văn bản
tạo điều kiện phân định rõ ràng phần thực hiện công việc
với phần giám sát tại bất kỳ thời điểm nào, kể cả việc xác
định những cá nhân có tránh nhiệm về các sai phạm xảy ra.
Ebook.VCU - www.ebookv
cu.com

* Doanh nghiệp đã giám sát, bảo vệ và bảo dưỡng
tài sản, vật tư trang thiết bị khỏi bị mất mát, hao
hụt, hỏng hóc hoặc bị sử dụng không đúng mục
đích.

* Doanh nghiệp đã cấm hoặc có biện pháp ngăn
ngừa các lãnh đạo cao cấp của mình sử dụng kinh
phí và tài sản của doanh nghiệp vào các mục đích
riêng.
Ebook.VCU - www.ebookv
cu.com
d) Thông tin và truyền thông.

Hệ thống thông tin trong một đơn vị bao gồm
nhiều phân hệ, trong đó hệ thống thông tin
kế toán là một bộ phận quan trọng. Hệ thống
thông tin kế toán, xét về mặt quy trình bao

gồm ba bộ phận: chứng từ, sổ sách và báo
cáo.
Ebook.VCU - www.ebookv
cu.com
Thông tin và truyền thông
Để kiểm soát hữu hiệu đối với chứng từ, sổ và báo cáo cần
chú ý những vấn đề sau:

- Chứng từ cần được đánh số liên tục để có thể kiểm soát,
tránh thất lạc và dễ dàng truy cập khi cần thiết.

- Chứng từ và sổ sách cần được ghi chép ngay thời điểm
phát sinh nghiệp vụ hoặc càng sớm càng tốt. Việc ghi chép
chậm trễ làm cho sổ sách thiếu tin cậy và tăng khả năng sai
sót hoặc gian lận.