Bai 12 MT 6 Bai thi GVG

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (2.18 MB, 52 trang )

THƯỜNG THỨC MĨ THUẬT

BÀI 12

MỘT SỐ CÔNG TRÌNH TIÊU BIỂU

MỘT SỐ CƠNG TRÌNH TIÊU BIỂU

CỦA MĨ THUẬT THỜI LÝ

BÀI 12

MỘT SỐ CÔNG TRÌNH TIÊU BIỂU

MỘT SỐ CƠNG TRÌNH TIÊU BIỂU

CỦA MĨ THUẬT THỜI LÝ

I. KIẾN TRÚC

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

THƯỜNG THỨC MĨ THUẬT

BÀI 12

MỘT SỐ CƠNG TRÌNH TIÊU BIỂU

CỦA MĨ THUẬT THỜI LÝ

BÀI 12

MỘT SỐ CƠNG TRÌNH TIÊU BIỂU

CỦA MĨ THUẬT THỜI LÝ

I. KIẾN TRÚC

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

THƯỜNG THỨC MĨ THUẬT

I. KIẾN TRÚC

<b>Nguyễn Huệ Chi </b>dịch:

Đêm thu chùa thoảng tiếng chng tàn
Phong đỏ, trăng ngời, sóng nguyệt lan
In ngược hình chim, gương nước lạnh

Sẫm đơi bóng tháp, ngón tiên hàn.
Mn dun chẳng vướng: xa trần tục

Một mảy nào lo: rộng nhãn quan
Thấu hiểu thị phi đều thế cả

Dầu ma dầu Phật, chốn nào hơn?

<i><b>Thượng phương thu dạ nhất chung lan</b></i>
<i><b>Nguyệt sắc như ba phong thụ đan</b></i>
<i><b>Si vẫn đảo miên phương kính lãnh</b></i>
<i><b>Tháp quang song trĩ ngọc tiêm hàn</b></i>
<i><b>Vạn duyên bất nhiễu thành giá tục</b></i>
<i><b>Bán điểm vô ưu nhãn phóng khoan</b></i>
<i><b>Tham thấu thị phi bình đẳng tướng</b></i>
<i><b>Ma cung Phật quốc hảo sinh quan </b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

THƯỜNG THỨC MĨ THUẬT

I. KIẾN TRÚC

<b>Chùa Một Cột</b>

(gọi theo Hán-Việt là Nhất Trụ tháp …),

cịn có tên khác là

<b>Diên Hựu</b>

(…) hoặc

<b>Liên Hoa Đài</b>

(…, "đài hoa sen"), là một ngơi chùa nằm giữa lịng thủ

đô Hà Nội. Đây là ngôi chùa được coi là một trong

những cơng trình kiến trúc tiêu biểu của kinh thành

Thăng Long và độc đáo nhất Việt Nam.

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

THƯỜNG THỨC MĨ THUẬT

I. KIẾN TRÚC

Chùa được xây dựng vào mùa đông tháng mười âm lịch năm
1049.

Chùa chỉ có một gian nằm trên một cột đá ở giữa hồ Linh Chiểu
nhỏ có trồng hoa sen. Truyền thuyết kể lại rằng chùa được xây
dựng theo giấc mơ của vua <b>Lý Thái Tông</b> (1028-1054) và gợi ý
thiết kế của nhà sư Thiền Tuệ. Vào năm 1049, nhà vua đã mơ
thấy được Phật bà Quan Âm ngồi trên tịa sen dắt vua lên tồ.
Khi tỉnh dậy, nhà vua kể chuyện đó lại với bề tơi và được sư

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

THƯỜNG THỨC MĨ THUẬT

I. KIẾN TRÚC

Đến năm 1105, vua <b>Lý Nhân Tông</b> cho sửa ngôi chùa và cho dựng
trước sân hai tháp lợp sứ trắng.

Năm 1108, <b>Nguyên phi Ỷ Lan</b> sai đúc một cái chng rất to, nặng
một vạn hai nghìn cân, đặt tên là "Giác thế chung" (Quả chuông thức
tỉnh người đời).

Đến thời nhà Trần, chùa đã không phải là ngơi chùa đời nhà Lý nữa
vì sách cũ đã ghi: Năm 1249, "<i>...mùa xuân, tháng giêng, sửa lại chùa </i>
<i>Diên Hựu, xuống chiếu vẫn làm ở nền cũ...</i>".

<b>Chùa Một Cột</b> được trùng tu vào khoảng những năm 1840-1850 và

vào năm 1922. <b>Đài Liên Hoa</b> chúng ta thấy hiện nay được làm lại
năm 1955.

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

THƯỜNG THỨC MĨ THUẬT

I. KIẾN TRÚC

Theo tài liệu lịch sử, lối kiến trúc một cột có từ trước đời nhà Lý.
Ở Hoa Lư, Ninh Bình trong ngơi chùa con gái vua <b>Đinh Tiên </b>
<b>Hồng</b>, có một cây cột đá cao, sáu cạnh, khắc bài kinh Lăng
Nghiêm, đề niên hiệu thời <b>Lê Hoàn</b> (981–1005). Phía trên cột là
tịa sen chạm. Năm Long Thụy Thái Bình thứ năm đời <b>Lý </b>

<b>Thánh Tơng</b> (1058) có xây điện <b>Linh Quang</b> ở Thăng Long,
phía trước điện dựng lầu chng, một cột sáu cạnh hình bơng
sen. Như vậy, trước khi xây chùa Một Cột, lối kiến trúc đó đã là
một thực tế nghệ thuật cổ truyền. Ngơi chùa có kết cấu bằng gỗ,
trong chùa đặt tượng Phật bà Quan Âm để thờ. Năm 1105, vua

<b>Lý Nhân Tông</b> cho mở rộng kiến trúc khu chùa có thêm hồ

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

THƯỜNG THỨC MĨ THUẬT

I. KIẾN TRÚC

Chùa Một Cột hiện nay bao gồm đài <b>Liên Hoa</b> hình vng, chiều
dài mỗi cạnh <b>3 m</b>, mái cong, dựng trên cột cao <b>4 m</b> (khơng kể
phần chìm dưới đất), đường kính <b>1,25 m</b> có cột đá là <b>2 khúc</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

THƯỜNG THỨC MĨ THUẬT

I. KIẾN TRÚC

<i><b>Biểu tượng Chùa Một Cột</b></i>

Chùa Một Cột đã được

chọn làm biểu tượng của

thủ đô Hà Nội và đài truyền

hình Hà Nội, ngồi ra biểu

tượng chùa Một Cột còn

được thấy ở mặt sau đồng

tiền kim loại 5000 đồng của

Việt Nam.

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

<b>KIẾN TRÚC CHÙA MỘT CỘT</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11></div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

THƯỜNG THỨC MĨ THUẬT

II. ĐIÊU KHẮC VÀ GỐM

<i><b>Tượng A-di-đà (</b><b>chùa Phật Tích – Bắc Ninh)</b></i>

Pho tượng được tạc từ khối đá nguyên
xanh xám, là tác phẩm điêu khắc xuất sắc
của nghệ nhân thời Lý nói riêng và của nền
nghệ thuật dân tộc nói chung. Pho tượng
được chia làm hai phần rõ rệt:

<b>- Phần tượng</b>
<b>- Phần bệ tượng</b>

Cách sắp xếp chung của pho tượng hài hoà,
cân đối; tạo được tỉ lệ cân xứng giữa tượng
và bệ.

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>

THƯỜNG THỨC MĨ THUẬT

II. ĐIÊU KHẮC VÀ GỐM

<i><b>Phần tượng A-di-đà</b></i>

Phật A-di-đà ngồi xếp bằng , hai bàn tay
ngửa, đạt chồng lên nhau để trước bụng , tì
nhẹ lên đùi dáng ngồi thoải mái khơng gị
bó. Các nếp của áo chồng bó sát người
được bng từ vai xuống tạo nên những
đường cong mềm mại , tha thướt và chau
chuốt. Mình tượng mảnh khảnh, ngồi hơi
dướn về phía trước , trông uyển chuyển
nhưng lại vững vàng.

</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>

THƯỜNG THỨC MĨ THUẬT

II. ĐIÊU KHẮC VÀ GỐM

<i><b>Phần bệ tượng A-di-đà</b></i>

Phật A-di-đà ngự trên bệ đá tồ sen được trang trí bằng các hoa văn tinh
xảo và hoàn mĩ. Bệ đá gồm hai tầng:

- Tầng trên là tồ sen hình trịn, như một đố sen nở rộ với hai tầng cánh,
các cánh sen được chạm đôi rông theo lối đực nông, mỏng.

- Tầng dưới là đế tượng hình bát giác, xung quanh được chạm trổ nhiều hoạ
tiết trang trí hình hoa dây chữ “S” và sóng nước.

</div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>

<b>Tượng </b>

<b>A-di-đà </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16></div>
<span class='text_page_counter'>(17)</span><div class='page_container' data-page=17>

THƯỜNG THỨC MĨ THUẬT

II. ĐIÊU KHẮC VÀ GỐM

Rồng là hình ảnh tượng trưng cho quyền lực của vua chúa. Song thời
Lý có những đặc điểm cấu tạo khắc hẳng với các thời trước hoặc cùng
thời ở Trung Quốc. Rồng thời Lý là sản phẩm của sáng tạo nghệ thuật
dân tộc Việt Nam.
Những nét độc đáo của Rồng thời Lý :

<b>- Thân rồng</b>
<b>- Đầu rồng</b>
<b>- Miệng rồng</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(18)</span><div class='page_container' data-page=18>

THƯỜNG THỨC MĨ THUẬT

II. ĐIÊU KHẮC VÀ GỐM

<b>1. Điêu khắc</b>

Thân rồng uốn hình sin 12 khúc, đại diện 12 tháng trong năm, biểu
trưng cho sự thay đổi thời tiết năm tháng, sự trù phú và phồn vinh

của nền văn hóa nơng nghiệp lúa nước. Thân mềm mại uốn lượn
thể hiện sự biến hóa và khả năng thay đổi, dịch chuyển thiên

nhiên của con rồng cai quản thời tiết, mùa màng. Trên lưng có vây
nhỏ liền mạch và đều đặn.

</div>
<span class='text_page_counter'>(19)</span><div class='page_container' data-page=19>

RỒNG TRUNG HOA

</div>
<span class='text_page_counter'>(20)</span><div class='page_container' data-page=20></div>
<span class='text_page_counter'>(21)</span><div class='page_container' data-page=21></div>
<span class='text_page_counter'>(22)</span><div class='page_container' data-page=22>

THƯỜNG THỨC MĨ THUẬT

II. ĐIÊU KHẮC VÀ GỐM

Đầu rồng là phần rất đặc biệt, hoàn toàn khác rồng Trung Hoa. Nó
có bờm dài, râu cằm, không sừng (như rồng Trung Hoa). Mắt lồi
to, hàm mở rộng có răng nanh ngắt lên, đây là điểm hoàn toàn
khác với các con rồng khác của các nước. Đặc biệt là cái mào ở
mũi, sun sóng đều đặn (có người goi là mào lửa) chứ khơng phải
là cái mũi thú như rồng Trung Hoa. Lưỡi mảnh rất dài.

</div>
<span class='text_page_counter'>(23)</span><div class='page_container' data-page=23>

THƯỜNG THỨC MĨ THUẬT

II. ĐIÊU KHẮC VÀ GỐM

<b>1. Điêu khắc</b>

<i><b>Miệng Rồng</b></i>

Miệng rồng luôn ngậm viên châu,
ở Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung
Quốc rồng hay cầm ngọc bằng
chân trước. Viên châu tượng

trưng cho tính nhân văn, tri thức
và lịng cao thượng. Đầu rồng
ln hướng lên đớp lấy viên ngọc
thể hiện tinh thần tôn trọng các
giá trị nhân văn cao quý, theo

đuổi sự uyên bác và tinh thần cao

</div>
<span class='text_page_counter'>(24)</span><div class='page_container' data-page=24>

THƯỜNG THỨC MĨ THUẬT

II. ĐIÊU KHẮC VÀ GỐM

<b>2. Gốm</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(25)</span><div class='page_container' data-page=25>

THƯỜNG THỨC MĨ THUẬT

II. ĐIÊU KHẮC VÀ GỐM

<b>2. Gốm</b>

<b>Nghệ thuật gốm thời Lý đã phát triển mạnh và đạt đến đỉnh cao</b>

- Có các trung tâm lớn và nổi tếng về gốm như Thăng Long, Bát
Tràng, Thổ Hà, Thanh Hoá...

- Chế tạo được các men gốm quý hiếm như gốm men ngọc, men lục,
men da lươn, men trắng ngà.

- Hình vẽ trang trí là hình tượng bông sen, đài sen hay lá sen cách điệu
được khắc nổi hoặc chìm.

</div>
<span class='text_page_counter'>(26)</span><div class='page_container' data-page=26></div>
<span class='text_page_counter'>(27)</span><div class='page_container' data-page=27>

THƯỜNG THỨC MĨ THUẬT

III. BÀI TẬP

<b>Mặt nạ</b>

<b>MĨ THUẬT THỜI LÝ</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(32)</span><div class='page_container' data-page=32>

<b>MĨ THUẬT THỜI LÝ</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(33)</span><div class='page_container' data-page=33>

<b>MĨ THUẬT THỜI LÝ</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(34)</span><div class='page_container' data-page=34>

<b>MĨ THUẬT THỜI LÝ</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(35)</span><div class='page_container' data-page=35>

<b>MĨ THUẬT THỜI LÝ</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(36)</span><div class='page_container' data-page=36>

<b>Rồng thời Lý</b>

<b>MĨ THUẬT THỜI LÝ</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(37)</span><div class='page_container' data-page=37>

<b>Lọ hình quả bí, quả dưa</b>

<b>MĨ THUẬT THỜI LÝ</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(38)</span><div class='page_container' data-page=38>

<b>Chùa Thầy – Hà Tây</b>

<b>MĨ THUẬT THỜI LÝ</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(39)</span><div class='page_container' data-page=39>

<b>Hộp phấn trang sức</b>

<b>MĨ THUẬT THỜI LÝ</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(40)</span><div class='page_container' data-page=40>

<b>Chạm khắc </b>

<b>Rồng thời Lý</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(51)</span><div class='page_container' data-page=51>

<b>Tượng Quan Âm nghìn </b>

<b>tay nghìn mắt</b>

<b>MĨ THUẬT THỜI LÝ</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(52)</span><div class='page_container' data-page=52>

<b>Chùa một cột</b>

<b>MĨ THUẬT THỜI LÝ</b>

</div>