vat ly 9 ca nam

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.21 MB, 155 trang )

(1)Gi¸o ¸n. VËt Lý 9 Ngày soạn: 21/8/2012 Ngày dạy: 21/8/2012. Chương I: ĐIỆN HỌC Tiết :1 SỰ PHỤ THUỘC CỦA CƯỜNG ĐỘ DÒNG ĐIỆN VÀO HIỆU ĐIỆN THẾ GIỮA HAI ĐẦU DÂY DẪN I MỤC TIÊU: a. Kiến thức: -Nêu được cách bố trí và tiến hành thí nghiệm khảo sát thí nghiệm sự phụ thuộc của cường độ dòng điện vào hiệu điện thế giữa hai dầu dây dẫn -Vẽ và sử dụng được đồ thị biểu diễn mối quan hệ I,U từ số liệu thực nghiệm -Nêu được kết luận về sự phụ thuộc của cường độ dòng điện vào hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn b. Kỹ năng: -Rèn luyện kỹ năng quan sát ,thực hành c. Thái độ và hành vi: -Yêu thích môn học. II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC: Dây điện trở Nikelin dài 1m,vôn kế(6V--0,1V),Am pekế (1,5A-0,1A),1 công tắc,1nguồn điện 6V, 7 đoạn dây nối III.HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1.ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số( Lớp trưởng báo cáo sĩ số) Giới thiệu chương trình, phương pháp học, dụng cụ học tập 2 Nội dung bài mới: Đặt vấn đề: (sgk) Hoạt động của GV 1-Để đo cường độ dòng điện chạy qua bóng đèn và hiệu điện thế hai đầu bóng đèn cần những dụng cụ gì? Nêu nguyên tắc sử dụng các dụng cụ đó. Hoạt động của HS 1.ÔN LẠI KIẾN THỨC CÓ LIÊN QUAN Đo cường độ dòng điện thì dùng am pe kế,mắc Ampekế nối tiếp với bóng đèn Đo hiệu điện thế dùng Vôn kế mắc vôn kế song song với bóng đèn trên.. A.Sơ đồ mạch điện: Yêu cầu học sinh tìm hiểu sơ đồ mạch điện B. Tiến hành thí nghiệm. 2.THÍ NGHIỆM -Tìm hiểu sơ đồ mạch điện ở sách giáo khoa hình 1-1cách mắc từng bộ phận. Theo dỏi kiểm tra giúp đở các nhóm mắc. - Các nhóm mắc theo sơ đồ hình 1-(SGK) -Tiến hành đo và ghi kết quả vào bảng 1 -Thảo luận nhóm trả lời câu hỏi C1: Khi tăng. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(2) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. Hoạt động của GV. Hoạt động của HS. mạch điện và thí nghiệm. -Dựa vào bảng số liệu thu được từ thí nghiệm tìm các điểm tương ứng với 1cặp giá trị U,I -Yêu cầu học sinh trả lời câu hỏi C2  Kết luận. Yêu cầu học sinh vận dụng. hay giảm hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn bao nhiêu lần thì cường độ dòng điện chạy qua dây dẫn cũng tăng hoặc giảm bấy nhiêu lần 3.ĐỒ THỊ BIỂU DIỄN SỰ PHỤ THUỘC CỦA CƯỜNG ĐỘ DÒNG ĐIỆN VÀO HIỆU ĐIỆN THẾ - Thảo luận nhóm - Vẽ và nhận xét dạng đồ thị - Rút ra kết luận 4.VẬN DỤNG C4 các giá trị còn thiếu 0.125A , 4V 0.2A , 5V C5 Cường độ dòng điện chạy qua dây dẫn tỷ lệ thuận với hiệu điện thế đặt vào hai đầu dây. IV. DẶN DÒ: - Đọc phần đọc thêm - Học thuộc phần ghi nhớ - Bài tập trong sách bài tập Ngày soạn: 17/8/2010 Tiết : 02. Ngày dạy:. ĐIỆN TRỞ CỦA DÂY DẪN-ĐỊNH LUẬT. ÔM I MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU: a. Kiến thức: -Nhận biết được đơn vị điện trở và vận dụng công thức tính điện trở để giải bài tập Phát biểu và viết được hệ thức của định luật Ôm Vận dụng được định luật Ôm để giải một số bài tập đơn giản b. Giáo dục tư tưởng: - Tư tưởng thái độ đúng đắn, ý thức tự giác cao. - Phát huy tính tích cực, độc lập học tập của học sinh. II. CHUẨN BỊ:. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 2. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(3) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. U - Kẻ sẵn bảng giá trị thương số I .đối với mỗi dây dẫn. III. HOẠT ĐỘNG DẠY HOC 1. ổn định lớp Nắm sĩ số 2. Bài cũ : Câu hỏi 1và 2 SBT  Đặt vấn đề: Với dây dẫn trong bài học trước ta thấy thương só U/I có giá trị như nhau.Vậy với các dây dẫn khác nhau kết quả trên có như vậy không? 3. Bài mới HOẠT ĐỘNG CỦA G V U HD1. Tìm hiểu về thong số I đối với. mọi dây dẫn Dựa vào bảng 1và bảng 2 bài trước tính U thương số I đối với mỗi dây dẫn. Thảo luận cả lớp và Từng HS trả lời C2. HOẠT ĐỘNG CỦA HS VÀ GHI BẢNG I. Điện trở dây dẫn U 1. Xác định thương số I đối với mỗi dây dẫn.. 2:Điện trở U a) Khái niệm: R= I ( Không đổi). b) Kí hiệu c) Đơn vị : Ôm (kí hiệu  ). -Điện trở dây dẫn tính bằng công thức nào ? 1V Khi tăng hiệu điện thế hai đầu dây dẫn lên 1  = 1A 2 lần thì điện trở của nó tăng lên bao nhiêu 1k  =1000  lần. ( K0) 1M  = 1000000  Đơn vị điện trở: d) Ý nghĩa: Nếu U tính bằng vôn, I tính bằng Ampe Biểu thị mức độ cản trở dòng điện nhiều hay ít thì R tính bằng  của dây dẫn Hs đọc SGK, nêu ý nghĩa của điện trở Hoạt đ ộng 3. Tìm hiểu về định luật Ôm. – HS đọc SGK Dựa vào biểu thức yêu cầu Hs phát biểu định luật Ôm. II.Định luật Ôm a. Hệ thức của định luật: U I= R. Trong đó : I đo bằng ampe. U đo băng Vôn V. R đo bằng Ôm . Hoạt động 4. Vận dụng:. b. Nội dung của định luật Cường độ của dòng điẹn chạy qua dây dẫn tỉ lệ thuận với hiệu điện thế đặt vào hai đầu dây dẫn và tỉ lệ nghịch với điện trở của dây III. Vận dụng:. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 3. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(4) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. HOẠT ĐỘNG CỦA G V. HOẠT ĐỘNG CỦA HS VÀ GHI BẢNG C3: U= I.R=0,2A.12  =6V U1 C4 : I1= R1. U2 U I2= R 2 = 3R1. I1=3I2 4. Cũng cố: - Học sinh đọc ghi nhớ. - Đọc mục có thể em chưa biết 5. Dặn dò : Xem bài tập thực hành : Viết và trả lời câu hỏi vào bài thực hành Kẻ sẳn kết quả đo vào báo cáo Bài tập về nhà từ bài: 2.1 đến bài 2.4 sbt TUẦN 2. Ngày soạn: Tiết : 03. Ngày dạy:. THỰC H ÀNH :XÁC ĐỊNH ĐIỆN TRỞ CỦA MỘT DÂY DẪN BĂNG AM PE KẾ VÀ VÔN KẾ I MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU: - Nêu được cách xác định điện trở từ công thức tính điện trở - Mô tả được cách bố trí và tiến hành được thí nghiệm xác định được điện trở của một dây dẫn bằng ampekế và vôn kế - Có ý thức chấp hành nghiem túc quy tắc sử dụng các thiết bị điện trong thí nghiệm II. CHUẨN BỊ: Đối với mỗi nhóm HS: 1 dây dẫn có điện trở chưa biết giá trị 1 công tắc 1 vôn kế 7 dây nối 1 ampekế 1 nguồn điện (biến áp ) 1 mẫu báo cáo III. NỘI DUNG BÀI HỌC: HOẠT ĐỘNG CỦA G V Kiểm tra việc chuẩn bị báo cáo thực hành của HS Yêu cầu HS nêu công thức tính điện trở Yêu cầu HS trả lời câu hỏi chuẩn bị và vẽ mạch điện thí nghiệm Theo dõi kiểm tra giúp đỡ các nhóm,đặc. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. HOẠT ĐỘNG CỦA HS VÀ GHI BẢNG. Viết được công thức tính điện trở Trả lời câu hỏi GV nêu ra Vẽ được sơ đồ mạch điện Mắc mạch điện theo sơ đồ và tiến hành đo: -Các nhóm mắc mạch điện theo sơ đồ 4. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(5) Gi¸o ¸n HOẠT ĐỘNG CỦA G V. VËt Lý 9 HOẠT ĐỘNG CỦA HS VÀ GHI BẢNG. biệt là cách mắc vôn kế và ampe kế -Tiến hành đo ,ghi kết quả vào bảng -cá nhân hồn thành bản báo cáo để nộp Thu báo cáo thí nghiệm Nhận xét kết quả và tinh thần và thái độ của các nhóm Ngày soạn: Ngày dạy: Tiết : 04 Bài: 04 ĐOẠN MẠCH NỐI TIẾP I MỤC TIÊU : 1. Kiến thức : + Xây dựng được công thức tính điện trở tương đương của đoạn mạch mắc nối tiếp, hệ thức :. U 1 R1 = . U 2 R2. 2. Kỹ năng: + Mô tả được cách bố trí thí nghiệm, tiến hành thí nghiệm kiểm tra lại các hệ thức suy ra từ lí thuyết. + Rèn kĩ năng thực hành , khả năng suy luận, tìm kiếm kiến thức mới từ những kiến thức đã học. + Vận dụng kiến thức đã học để giải thích một số hiện tượng liên quan trong thực tế . 3. Thái độ : Cẩn thận , trung thực trong khi tiến hành thí nghiệmvới điện. II. CHUẨN BỊ : Đối vơi mỗi nhóm học sinh: + Ba điện trở mẫu đã biết giá trị : 6 Ω ,10 Ω ,16 Ω . + Một vôn kế có GHĐ 6V, ĐCNN 0,1 V. + Một ampe kế có GHĐ 1,5A, ĐCNN 0,1A. + Một công tắc, bảy đoạn dây nối. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC. Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ. Tổ chức tình huống học tập. (7 phút) Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. GV: Nêu câu hỏi để kiểm tra bài cũ: HS: Trả lời câu hỏi của GV: + Phát biểu và viết biểu thức của định luật ôâm? + Cường độ dòng điện chạy qua dây dẫn + Chữa bài tập 2.1 trong SBT. tỉ lệ thuận với hiệu điện thế ở hai đầu dây dẫn và tỉ lệ nghịch với điện trở của dây GV: Đặt vấn đề: Trong phần điện đã học ở lớp , dẫn. U chúng ta đã tìm hiểu về đoạn mạch nối tiếp. Liệu + Biểu thức của định luật ôm : I = R có thể thay hai điện trở mắc nối tiếp bằng một HS : Lên bảng chữa bài tập 2.1 trong điện trở để dòng điện chạy qua mạch không thay. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 5. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(6) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. đổi không?. Vậy để trả lời câu hỏi này chúng ta SBT. cùng tìm hiểu bài hôm nay. Hoạt động 2: Oân lại kiến thức có liên quan đến bài mới. (10 phút) I. CƯỜNG ĐỘ DÒNG ĐIỆN VÀ GV: Yêu cầu HS nhớ lại kiến thức ở lớp 7 và trả HIỆU ĐIỆN THẾ TRONG ĐOẠN lời câu hỏi sau: MẠCH NỐI TIẾP: + Trong đoạn mạch gồm hai bóng đèn mắc nối 1. Nhớ lại kiến thức ở lớp 7: tiếp thì cường độ dòng điện của mạch nối tiếp có HS: Nhắc lại kiến thức về mạch nối tiếp quan hệ gì với cường độ dòng điện qua mỗi đèn? củahai bóng đèn đã được học ở lớp 7: + Hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn mạch nối tiếp Khi đèn 1 nối tiếp đèn 2 trong đoạn mạch có quan hệ gì với hiệu điện thế đặt vào mỗi đèn? AB thì : GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân trả lời câu + IAB = I1 = I2. (1) C1. + UAB = U1 + U2.(2) GV: Yêu cầu HS nhận biết giữa hai điện trở này 2. Đoạn mạch gồm hai điện trở mắc nối nối nối với nhau bằng mấy điểm chung? tiếp: GV: Nêu cách viết R1 nt R2. HS: Hoạt động cá nhân trả lời câu C1. GV: Thông báo với các hệ thức vưà viết ở trên Sau đó một em trình bày trước lớp. Các cho hai đèn mắc nối tiếp vẫn đúng với đoạn HS khác nhận xét để hồn chỉnh câu trả mạch gồm hai điện trở mắc nối tiếp. lời. GV: Yêu cầu HS chứng minh hệ thức đối với hai + Hai điện trở R1 và R2 nối với nhau bằng U 1 R1 một điểm chung. = điện trở R1 nt R2 : . C1: R1 nối tiếp với R2 và nối tiếp với U 2 R2 GV: Có thể gợi ý cho HS dùng định luật ôm và ampe kế. HS: Hoạt động theo nhóm thảo luận cách hai hệ thức trên để chứng minh. GV: Yêu cầu HS mắc mạch điện để kiểm tra hệ chứng minh công thức, cử đại diện trình bày trước lớp. thức (1) và (2) nói trên. C2: Từ định luật ôm. I=. U R. ta suy. ra : U = I.R hay - U1 = I1.R1. - U2 = I2.R2. Mặt khác là mạch mắc nối tiếp nên ta có : I = I1 = I2 Chia U1 cho U2 ta có:. U 1 R1 = . (3) U 2 R2. Hoạt động 3: Tìm hiểu khái niệm điện trở tương đương của đoạn mạch nối tiếp. (7phút) II. ĐIỆN TRỞ TƯƠNG ĐƯƠNG CỦA GV: Thông báo cho HS khái niệm về điện trở ĐOẠN MẠCH MẮC NỐI TIẾP. tương đương của hai điện trở mắc nối tiếp như 1. Điện trở tương đương: HS: ĐoÏc thông tin trong SGK và dùng trong SGK. bút chì gạch chân những từ cần chú ý: GV: Yêu cầu HS đọc trong SGK về khái niệm điện trở thay thế cho…, cùng hiệu điện điện trở tương đương, dùng bút chì gạch chân thế; cường độ dòng điện vẫn có giá trị như trước. những từ cần chú ý. 2. Công thức tính điện trở tương đương GV: Yêu cầu HS chứng minh công thức tính của đoạn mạch gồm hai điện trở mắc. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 6. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(7) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. điện trở tương đương. GV: Hướng dẫn cho HS bằng cách áp dụng hệ thức 2 và tìm mối quan hệ giữa U của mạch nối tiếp với U1 và U2.. nối tiếp. HS: Thảo luận nhóm cử đại diện trình bày : C3: Gọi I là cường độ dòng điện trong mạch nối tiếp Aùp dụng định luật ôm cho điện trở R 1 và R2 và Rtđ ta có: U = I.Rtđ (1) U1 = I .R1. (2) U2 = I .R2. (3) Mặt khác ta có: U = U1 + U2.(4) Từ (1); (2); (3) và (4) ta có: R tđ = R1 + R2. Hoạt động 4: Làm thí nghiệm kiểm tra hệ thức Rtđ = R1 + R2. (10 phút) 3. Thí nghiệm kiểm tra: GV: Yêu cầu HS họat động theo nhóm tiến hành HS: Hoạt động theo nhóm tiến hành TN thí nghiệm kiểm tra. theo các bước: + Mắc mạch điện hình 4.1 SGK. * GV: Theo dõi HS măc mạch điện , đo I và I . + Đo IAB. chú ý uốn nắn những sai sót có thể như mắc + Giữ nguyên U thay thế R3 có giá trị ampe kế không đúng, không giữ nguyên U , đọc bằng R1 + R2 đo I*AB. không chính xác ….. + So sánh IAB và I*AB nhận xét rút ra kết luận bằng lời và bằng hệ thức. IAB = I*AB. GV: Qua kết quả TN ta có thể rút ra kết luận gì. + Chứng tỏ Rtđ = R1 + R2.là đúng. 4. Kết luận : Đoạn mạch gồm hai điện trở mắc nối tiếp có điện trở tương đương bằng tổng các điện trở thành phần. Rtđ = R1 + R2. Hoạt động 5: Vận dụng (7 phút) III. VẬN DỤNG: GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân trả lời câu HS: Hoạt động cá nhân trả lời câu C4, hỏi C4 và C5. các HS còn lại nhận xét về câu trả lời. GV: Gọi HS trả lời câu C4. HS: Lên bảng giải câu C5. HS khác quan GV: Yêu cầu một HS lên bảng giải câu C5. Sau sát và nhận xét về bài giải của bạn. khi HS giải song câu C5 GV mở rộng hệ thức C5: + Vì R1 nt R2 do đó điện trở tương tính R tương đương cho ba điện trở mắc nối tiếp. đương Rtđ là: Rtđ = R1 + R2 = 20 + 20 = 40( Ω ). + Mắc thêm R3 vào đoạn mạch trên thì điện trở tương đương RAC của đoạn mạch mới là: RAC = R12 + R3 = 40 + 20 = 60 ( Ω ). IV. CỦNG CỐ VÀ HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ. 1. Củng Cố : (3 phút) + GV: Yêu cầu HS đọc phần ghi nhớ và có thể em chưa biết trong SGK. + Trình bày công thức tính điện trở tương đương của đoạn mạch mắc nối tiếp. 2. Dặn dò. (1 phút) + Về nhà học bài và trả lời lại các câu từ C1 đến C5 vào vở học.. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 7. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(8) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. + Làm bài tập trong SBT. + Oân lại kiến thức về mạch mắc song song đã học ở lớp 7 để chuẩn bị cho tiết học sau.. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 8. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(9) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. Ngày soạn: 6/9/2011. Ngày dạy:. Tiết : 05 Bài: 05 ĐOẠN MẠCH SONG SONG I MỤC TIÊU : 1. Kiến thức: + Xây dựng được công thức tính điện trở tương đương của đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song, hệ thức :. 1 1 1 = + R tñ R1 R 2. và hệ thức. I 1 R2 = I 2 R1. từ kiến thức đã học.. 2. Kỹ năng : + Mô tả được cách bố trí thí nghiệm, tiến hành thí nghiệm kiểm tra lại các hệ thức suy ra từ lí thuyết. + Rèn kĩ năng thực hành sử dụng các dụng cụ đo như ampe kế và vôn kế, khả năng suy luận, tìm kiếm kiến thức mới từ những kiến thức đã học. + Vận dụng kiến thức đã học để giải thích một số hiện tượng liên quan trong thực tế . 3. Thái độ : Cẩn thận , trung thực trong khi tiến hành thí nghiệmvới điện. II. CHUẨN BỊ : Đối vơi mỗi nhóm học sinh: + Ba điện trở mẫu đã biết giá trị : 6 Ω ,10 Ω ,15 Ω . + Một vôn kế có GHĐ 6V, ĐCNN 0,1 V. + Một ampe kế có GHĐ 1,5A, ĐCNN 0,1A. + Một công tắc, chín đoạn dây nối. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC. Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ. Tổ chức tình huống học tập. (7 phút) Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. GV: Nêu câu hỏi để kiểm tra bài cũ: HS: Trả lời câu hỏi của GV: + Trong đoạn mạch mắc nối tiếp thì các đại lượng I, + Trong đoạn mạch mắc nối tiếp thì: U , Rtđ như thế nào? - I = I1 = I2. U 1 R1 - U = U1 + U2 = + Chứng minh hệ thức . - Rtđ = R1 + R2. U 2 R2 HS: Lên bảng chứng minh hệ thức + Làm bài tập 4.4 trong SBT. U 1 R1 GV: Đặt vấn đề: Đối với đoạn mạch mắc nối tiếp = . U 2 R2 chúng ta đã biết Rtđ bằng tổng các điện trở thành phần. Vậy với đoạn mạch song song điện trở tương HS : Lên bảng chữa bài tập 4.4 trong đương của đoạn mạch có bằng tổng các điện trở SBT. thành phần hay không? Chúng ta cùng nghiên cứu bài học hôm nay. Hoạt động 2: Nhận biết đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song . (10 phút) I. CƯỜNG ĐỘ DÒNG ĐIỆN VÀ GV: Yêu cầu HS nhớ lại kiến thức ở lớp 7 và trả lời HIỆU ĐIỆN THẾ TRONG ĐOẠN câu hỏi sau: MẠCH SONG SONG: + Trong đoạn mạch gồm hai bóng đèn mắc song song 1. Nhớ lại kiến thức ở lớp 7: : thì cường độ dòng điện của mạch song song có quan HS: Nhắc lại kiến thức về mạch mắc hệ gì với cường độ dòng điện qua mỗi đèn? song song của hai bóng đèn đã được + Hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn mạch song song có học ở lớp 7: quan hệ gì với hiệu điện thế đặt vào mỗi đèn? Khi đèn 1 mắc song song với đèn 2. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 9. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(10) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9 trong đoạn mạch AB thì : + IAB = I1 + I2. (1) + UAB = U1 = U2.(2). GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân trả lời câu C1. GV: Nêu cách viết R1 // R2. GV: Thông báo với các hệ thức vưà viết ở trên cho hai đèn mắc song song vẫn đúng với đoạn mạch gồm 2. Đoạn mạch gồm hai điện trở mắc hai điện trở mắc song song. GV: Yêu cầu HS chứng minh hệ thức đối với hai điện song song: I 1 R2 HS: Hoạt động cá nhân trả lời câu C1. = trở R1 // R2 : Sau đó một em trình bày trước lớp. I 2 R1 GV: Có thể gợi ý cho HS dùng định luật ôm và hai hệ Các HS khác nhận xét để hồn chỉnh câu trả lời. thức trên để chứng minh. GV: Yêu cầu HS mắc mạch điện để kiểm tra hệ thức C1: R1 mắc song song với R2. Ampe kế đo cường độ dòng điện chạy qua (1) và (2) nói trên. mạch chính và vôn kế đo hiệu điện thế giữa hai đầu mỗi điện trở, đồng thời là hiệu điện thế của cả đoạn mạch . HS: Hoạt động theo nhóm thảo luận cách chứng minh công thức, cử đại diện trình bày trước lớp. C2 : Từ định luật ôm I =. U R. ta suy. ra : U = I.R hay - U1 = I1.R1. - U2 = I2.R2. Mặt khác là mạch mắc song song nên ta có : U = U1 = U2 Vậy ta có I1.R1 = I2.R2. suy ra. I 1 R2 = I 2 R1. Hoạt động 3: Tìm hiểu khái niệm điện trở tương đương của đoạn mạch song song. (7 phút) II. ĐIỆN TRỞ TƯƠNG ĐƯƠNG GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân chứng minh công CỦA ĐOẠN MẠCH MẮC SONG thức tính điện trở tương đương của đoạn mạch mắc SONG. 1. Công thức tính điện trở tương song song hai điên trở . đương của đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song. GV: Gọi HS lên bảng trình bày. HS: Hoạt động cá nhân chứng minh công thức tính điện trở tương đương GV: Kiểm tra phần trình bày của một số HS ở dưới của đoạn mạch mắc sông song hai điên trở . lớp. C3: Từ định luật ôm I= có : I 1 =. U1 R1. và I 2 =. U R. (*) ta. U2 R2. Mặt khác là mạch mắc song song nên ta có :. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(11) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9 I = I1 + I2.và U = U1 = U2 : suy ra. Hoạt động 4: Làm thí nghiệm kiểm tra hệ thức. 1 1 1 = + R tñ R1 R 2 R R Rtñ = 1 2 R1 + R2 1 1 1 = + R tñ R1 R 2 (10 phút). ⇔. 2. Thí nghiệm kiểm tra: GV: Yêu cầu HS họat động theo nhóm tiến hành thí HS: Hoạt động theo nhóm tiến hành TN theo các bước: nghiệm kiểm tra. + Mắc mạch điện hình 5.1 SGK. + Đo IAB. GV: Theo dõi HS măc mạch điện , đo I và I * . chú ý uốn nắn những sai sót có thể như mắc ampe kế không + Giữ nguyên U thay thế R3 có giá trị bằng đúng, không giữ nguyên U , đọc không chính xác ….. đo I*AB. + So sánh IAB và I*AB nhận xét rút ra kết luận bằng lời v GV: Qua kết quả TN ta có thể rút ra kết luận gì. bằng hệ thức. IAB = I*AB. 1. 1. 1. + Chứng tỏ : R = R + R .là đúng. tñ 1 2 3. Kết luận : Đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song thì nghịch đảo của điện trở tương đương bằng tổng các nghịch đảo của điện trở thành phần. : 1 1 1 = + R tñ R1 R 2. Hoạt động 5: Vận dụng (7 phút) III. VẬN DỤNG: GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân trả lời câu hỏi C4 HS: Hoạt động cá nhân trả lời câu C4: và C5. C4: + Đèn và quạt được mắc song GV: Gọi HS trả lời câu C4. song vào nguồn 220 V để chúng hoạt động bình thường. + Sơ đồ mạch điện : GV: Yêu cầu một HS lên bảng giải câu C5. Sau khi HS giải song câu C5 GV mở rộng hệ thức tính R tương đương cho ba điện trở mắc song song.. + Nếu đèn không hoạt động thì quạt vẫn hoạt động vì quạt vẫn được mắc vào hiệu điện thế đã cho. HS: Lên bảng giải câu C5. HS khác quan sát và nhận xét về bài giải của bạn. C5: + Vì R1 // R2 do đó điện trở tương đương Rtđ là:. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Rtñ =. R1 R 2 = R1 + R 2. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(12) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9 30 .30 =15 Ω 30+30. + Mắc thêm R3 vào đoạn mạch trên thì điện trở tương đương R AC của đoạn mạch mới là: RAC =. R12 . R3 15 . 30 = =10 Ω . R 12+ R3 15+30. IV. CỦNG CỐ VÀ HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ. 1. Củng Cố : (3 phút) + GV: Yêu cầu HS đọc phần ghi nhớ và có thể em chưa biết trong SGK. + Trình bày công thức tính điện trở tương đương của đoạn mạch mắc song song. 2. Dặn dò. (1 phút) + Về nhà học bài và trả lời lại các câu từ C1 đến C5 vào vở học. + Làm bài tập trong SBT. Chuẩn bị trước bài 6 cho tiết học sau.. Ngày soạn: 7/9/2011 Tiết : 06 Bài: 06 BÀI. Ngày dạy:. TẬP VẬN DỤNG ĐỊNH LUẬT ÔM. I MỤC TIÊU : 1. Kiến thức: + Vận dụng kiến thức đã học để giải các bài tập để giẩi quyết các bài tập đơn giản. + Giải bài tập vật lý theo đúng các bước giải. 2. Kỹ năng : + Rèn kỹ năng phân tích , so sánh tổng hợp thông tin. Sử dụng đúng các thuật ngữ. 3. Thái độ : + Cẩn thận, trung thực trong tiến hành giải bài tập vật lý. II. CHUẨN BỊ : + Đối với GV: GV liệt kê các các giá trị hiệu điện thế và cường độ dòng điện định mức của một số đồ dùng điện trong gia đình. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ và Tổ chức tình huống học tập. (5 phút) Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. GV: Nêu câu hỏi kiểm tra bài cũ. HS: Lên bảng trả lời câu hỏi của GV. HS + Phát biểu và viết biểu thức của định luật ôm. dưới lớp nhận xét câu trả lời của bạn. + Viết công thức biểu diễn mối quan hệ giữa U, I, R + Cường độ dòng điện chạy qua dây dẫn tỉ trong đoạn mạch có hai điện trở mắc nối tiếp? lệ thuận với hiệu điện thế ở hai đầu dây + Viết công thức biểu diễn mối quan hệ giữa U, I, R dẫn và tỉ lệ nghịch với điện trở của dây U trong đoạn mạch có hai điện trở mắc song song? dẫn. Biểu thức : I = R GV: Chúng ta đã học về định luật ôm, vậ dụng để xây dựng công thức tính điện trở tương đương trong đoạn + Đối với đoạn mạch có hai điện trở mắc mạch nối tiếp , song song. Tiết học hôm nay chúng ta nối tiếp : I = I1 = I2. U = U1 + U2. Rtđ = R1 vận dụng các kiến thức đã học trong các bài trước để + R2. + Đối với đoạn mạch có hai điện trở mắc giải một số bài tập đơn giản vận dụng định luật ôm. song song:. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(13) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9 I = I1 + I2. U = U1 = U2. 1 1 1 = + R tñ R1 R 2. ⇔. Rtñ =. R1 R 2 R1 + R 2. Hoạt động 2: Giải bài tập 1 ( 12 phút) GV: Hướng dẫn HS giải bài tập theo bốn bước giải của bài tập vật lý. GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân : tìm hiểu đề, vẽ sơ đồ mạch điện, tóm tắt đề. GV: Gọi HS lên bảng vẽø hình, tóm tắt đề, đổi đơn vị nếu cần. GV: Hướng dẫn HS hoạt động theo nhóm phân tích mạch. Khi phân tích mạch GV yêu cầu HS trả lời được các câu hỏi sau: + Các điện trở được mắùc với nhau như thế nào? + Các dụng cụ : Ampe kế và vôn kế dùng để đo gì? GV hướng dẫn HS hoạt động theo nhóm để tìm ra hướng giải quyết bài tốn trong bước tìm công thức liên quan. GV: Yêu cầu HS đưa ra các cách giải khác. Gọi đại diện HS trình bày trên bảng. GV: Hướng dẫn HS đưa ra cách giải bài tốn bằng cách khác như: + Tính U1 = I1.R1. + U2 = UAB – U1. + Tính R2 : R2 = U2 / I2.. I. Bài 1: HS: Hoạt động cá nhân: Đọc và tìm hiểu đề bài , vẽ sơ đồ mạch điện, tóm tắt đề bài. Tóm tắt: R1 = 5 Ω IAB = 0,5A. UAB = 6V. ------------------a) RAB = ? b) R2 = ? HS: Hoạt động cá nhân để phân tích mạch điện và tìm công thức liên quan. + R1 nt R2 . + Ampe kế đo IAB. Vôn kế đo UAB. +. Các. công. U AB RAB= I AB. thức. liên. quan. :. ( công thức tính điện trở).. RAB = R1 + R2. → R2 = RAB – R1. HS: Hoạt động cá nhân giải bài tập vào vở. Một HS trình bày bài giải trên bảng. Sau khi cả lớp giải xong thì nhận xét bổ sung cho bài giải hồn chỉnh. Giải: a) Điện trở tương đương của đoạn mạch AB là: Theo công thức:. RAB =. U AB I AB. →. RAB = 6/0,5 = 12 Ω . b) Vì R1 nt R2 → RAB = R1 + R2. → R2 = RAB – R1 = 12 – 5 = 7 Ω . Vậy điện trở R2 = 7 Ω . Hoạt động 3: Giải bài tập 2 ( 10 phút) II. Bài 2: GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân : tìm hiểu đề, vẽ sơ HS: Hoạt động cá nhân: Đọc và tìm hiểu đồ mạch điện, tóm tắt đề. đề bài , vẽ sơ đồ mạch điện, tóm tắt đề bài. GV: Gọi HS lên bảng vẽø hình, tóm tắt đề, đổi đơn vị Tóm tắt: nếu cần. R1 = 10 Ω I1 = 1,2A.. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(14) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. GV: Hướng dẫn HS hoạt động theo nhóm phân tích mạch. Khi phân tích mạch GV yêu cầu HS trả lời được các câu hỏi sau: + Các điện trở được mắùc với nhau như thế nào? + Các dụng cụ : A1 và A dùng để đo gì?. IAB = 1,8A. --------------a) UAB = ? b) R2 = ? HS: Hoạt động cá nhân để phân tích mạch điện . GV hướng dẫn HS hoạt động theo nhóm để tìm ra + R1 // R2 . hướng giải quyết bài tốn trong bước tìm công thức liên + A1 đo I1. A đo IAB. quan. Tìm công thức liên quan. + Tính UAB thông qua U1 và tính U1 qua I1.R1. + UAB : UAB = U1 = U2. Vì R1 // R2 mà U1 + Tính I2 qua IAB , I1. = I1.R1. + Tính R2 khi biết U2 và I2. + Vì R1 // R2 nên U2 = U1. I2 = IAB – I1. ⇒ :. GV: Yêu cầu HS tìm cách giải khác : + Tìm I2 = IAB – I1. + Tìm R2 từ hệ thức:. I1 R2 = I2 R1. ⇒ R 2=. I 1. R1 I2. R2=. U2 I2. HS: Hoạt động cá nhân giải bài tập vào vở. Một HS trình bày bài giải trên bảng. Sau khi cả lớp giải xong thì nhận xét bổ sung cho bài giải hồn chỉnh. Giải: a) Hiệu điện thế giữa hai đầu R1 là : U1 = I1.R1 = 1,2 . 10 = 12V. Vì R1 // R2 nên hiệu điện thế giữa hai đầu mỗi mạch rẽ và hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn mạch bằng nhau. UAB = U1 = U2 = 12V. b) Cường độ dòng điện qua R2 là : I2 = IAB – I1 = 1,8 – 1,2 = 0,6 A. Điện trở R2 có giá trị :. R 2=. U2 = I2. 12 =20 Ω . 0,6. HS: Suy nghĩ tìm cách giải khác và cử đại diện trình bày trước lớp. Hoạt động 4: Giải bài tập 3 ( 14 phút) GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân giải bài tập 3 theo các bước như đãhướng dẫn ở trên . GV: Theo dõi việc giải bài tập của HS , chỉ ra sai sót để HS sửa chữa sai sót đó. GV: Đặt câu hỏi cho HS: + R2 và R3 được mắc như thế nào? R1 được mắc như thế nào với đoạn mạch MB? + A đo đại lượng nào trong mạch? + Bài tốn cho ta biết gì?. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. III. Bài 3: HS: Hoạt động cá nhân hồn thành bài tập 3 theo hướng dẫn của GV. Tóm tắt: R1 = 15 Ω R2 = R3 = 30 Ω UAB = 12V. …………………………. a) RAB = ? b) I1 = ? ; I2 = ? ; I3 = ? 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(15) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. + Aùp dụng công thức nào để tính? Giải: + Viết công thức tính RAB theo R1 và RMB. a) Điện trở tương đương của đoạn mạch + Viết công thức I1 chạy qua R1. MB là: + Viết công thức tính UMB từ đó suy ra I2 và I3. R2 . R3 30 . 30 RMB= = =15 Ω . GV: hướng dẫn HS tìm cách giải khác . sau khi tìm R2 + R3 30+30 I 2 R3 Điện trở tương đương của đoạn mạch = được I1 vậ dụng hệ thức và I1 = I2 + I3. I 3 R2 AB là : Từ đó suy ra I2 và I3. Vì R1 nt (R2 // R3). Nên RAB = R1 + RMB = 15 + 15 = 30 Ω . b) Cường độ dòng điện chạy qua mạch chính là: I AB=. U AB 12 = =0,4 A . . R AB 30. Vì R1 mắc ở mạch chính nên I1 = IAB = 0,4A. Hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn mạch MB là : UMB = IMB . RMB = 0,4. 15 = 6V. Cường độ dòng điện qua R2 và R3 bằng nhau : Vì R2 // R3 có : U2 = U3 = UMB = 6V và R2 = R3 = 30 Ω Nên : I2 = I3 =. 6 =0,2 A 30. IV. CỦNG CỐ VÀ HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ. 1. Củng Cố : (3 phút) + GV: Yêu cầu HS trả lời : Muốn giải bài tập về vận dụng định luật ôm cho các đoạn mạch ta cần tiến hành theo mấy bước? + HS: Thảo luận theo nhóm và trả lời được : Cần tiến hành theo 4 bước; - Bước 1: Tìm hiểu, tóm tắt, vẽ sơ đồ mạch điện ( nếu có). - Bước 2: Phân tích mạch điện, tìm công thức liên quan đến đại lượng cần tìm. - Bước 3: Lập kế hoạch giải, vận dụng các công thức liên quan. - Bước 4: Kiểm tra kết quả và biện luận: 2. Dặn dò. (1 phút) + Về nhà tiến hành giải lại các bài tập đã giải ở trên lớp và làm bài tập 6.1 ; 6.2 và 6.5 trong SBT. + Chuẩn bị trước bài 7 cho tiết học sau.. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(16) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. Ngày soạn: 12/9/2011. Tiết : 07 Bài: 07. Ngày dạy:. SỰ PHỤ THUỘC CỦA ĐIỆN TRỞ VÀO CHIỀU DÀI DÂY DẪN. I MỤC TIÊU : 1. Kiến thức : + Nêu được điện trở của dây dẫn phụ thuộc vào chiều dài, tiết diện và vật liệu dùng làm dây dẫn. + Biết cách xác định sự phụ thuộc của điện trở vào một trong các yếu tố. + Suy luận và tiến hành TN để chứng tỏ rằng điện trở của dây dẫn có cùng tiết diện và làm từ cùng một vật liệu thì tỉ lệ thuận với chiều dài. 2. Kỹ năng : + Mắc mạch điện và sử dụng dụng cụ đo để đo điện trở của dây dẫn. 3. Thái độ : + Trung thực có tinh thần hợp tác trong hoạt động nhóm. II. CHUẨN BỊ : + Mỗi nhóm HS: 1 ampe kế có GHĐ 1,5 A và ĐCNN 0,1A, 1 vôn kế có GHĐ 6V và ĐCNN 0,1V. 1 nguồn điện 3V. 1 công tắc, 8 đoạn dây dẫn bằng đồng có bọc cách điện. 3 dây điện trở có cùng tiết diện, được làm bằng cùng một loại vật liệu. + Đối với GV: Kẻ sẵn bảng 1 trong SGK lên bảng phụ. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ và Tổ chức tình huống học tập. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. GV: Yêu cầu HS lên bảng làm bài tập 6.2 trong HS: Lên bảng làm bài tập 6.2 trong SBT. HS SBT. khác nhận xét và bổ sung. + Viết công thức biểu diễn mối quan hệ giữa U, I, + Đối với đoạn mạch có hai điện trở mắc nối R trong đoạn mạch có hai điện trở mắc nối tiếp? tiếp : I = I 1 = I2 U = U1 + U 2 Rtđ = R1 + R2. GV: Đặt vấn đề : Chúng ta đã biết mỗi dây dẫn thì R là không đổi. Vậy điện trở mỗi dây dẫn phụ thuộc như thế nào vào bản thân dây dẫn đó? Vậy chúng ta cùng nghiên cứu bài học hôm nay. Hoạt động 2: Tìm hiểu điện trở dây dẫn phụ thuộc vào những yếu tố nào? I. XÁC ĐỊNH SỰ PHỤ THUỘC CỦA ĐIỆN TRỞ DÂY Â DẪN VÀO MỘT GV: Bằng kinh nghiệm thực tế em hãy cho biết TRONG CÁC YẾU TỐ KHÁC NHAU. HS: Hoạt động cá nhân trả lời : Dây dẫn dùng dây dẫn điện được dùng để làm gì? GV: Treo hình 7.1 SGK phóng to lên bảng và yêu để dẫn điện. cầu HS quan sát và cho biết các cuộn dây dẫn đó HS: Hoạt động cá nhân phát hiện ra các yếu tố khác nhau: khác nhau ở yếu tố nào? GV: Thông báo : mỗi dây dẫn có một giá trị điện + Các cuộn dây dẫn khác nhau ở : chiều dài trở nhất định. Vậy điện trở của những dây dẫn đó của dây dẫn; tiết diện của dây dẫn; vật liệu làm dây dẫn. có thể phụ thuộc vào những yếu tố nào? GV: Nếu điện trở của dây dẫn phụ thuộc vào HS: Hoạt động cá nhân đưa ra dự đoán của nhiều yếu tố thì bằng cách nào xác định được sự mình.. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(17) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. phụ thuộc của điện trở vào một trong các yếu tố + Điện trở có thể phụ thuộc vào l, S, và vật đó? liệu làm dây. HS: Hoạt động theo nhóm thảo luận chọn phương án đúng để nghiên cứu sự phụ thuộc của điện trở vào các yếu tố đã dự đoán trên. Hoạt động 3: Xác định sự phụ thuộc của điện trở vào chiều dài dây dẫn. II. SỰ PHỤ THUỘC CỦA ĐIỆN TRỞ GV: Để nghiên cứu sự phụ thuộc của điện trở vào VÀO CHIỀU DÀI DÂY DẪN. chiều dài của dây dẫn thì cụ thể ta phải làm gì? 1. Dự kiến cách làm: GV: Yêu cầu HS dựa vào tính chất vào đoạn HS: Thảo luận nhóm đưa ra dự kiến cách làm mạch nối tiếp thảo luận trả lời câu C1. và đưa ra dự đoán kết quả của cách làm theo GV: Yêu cầu HS nhắc lại công thức tính điện trở dự kiến trên. đã học. C1: Dây có chiều dài l thì có điện trở R; dây GV: Vậy muốn xác định được điện trở của dây dẫn ta cần đo giá trị đại lượng nào? Bằng dụng cụ cùng loại 2l thì có điện trở 2R; dây cùng loại gì? Và cách mắc chúng như thế nào? GV: Treo hình 7.2 SGK lên bảng. Yêu cầu HS 3l thì có điện trở 3R. tiến hành TN theo các bước 2 a,b,c SGK và ghi kết quả vào bảng 1. HS: Hoạt động cá nhân phát biểu và nêu được GV: Theo dõi, kiểm tra vàø giúp đỡ các nhóm công thức tính điện trở : khi tiến hành TN. U R= . GV: Yêu cầu các nhóm thảo luận để rút ra nhận I xét. 2. Thí nghiệm kiểm tra: HS: Hoạt động theo nhóm làm TN kiểm tra GV: Yêu cầu HS rút ra kết luận về sự phụ thuộc theo các bước 2 a,b,c SGK và ghi kết quả vào của điện trở vào chiều dài dây dẫn. bảng 1. HS: Thảo luận nhóm : + Tính giá trị điện trở ghi vào bảng. So sánh giá trị điện trở đó. + Rút ra nhận xét. 3. Kết luận: HS: Hoạt động cá nhân rút ra kết luận: Điện trở của dây dẫn tỉ lệ thuận với chiều dài dây dẫn. Hoạt động 4: Vận dụng GV: Qua bài học em cho biết điện trở phụ thuộc III. VẬN DỤNG: như thế nào vào chiều dài của dây dẫn. HS : Hoạt động cá nhân hồn thành câu C2; GV: Yêu cầu HS cá nhân hồn thành câu C2. C3; C4. C2: Vì chiều dài của dây dẫn càng lớn thì GV: Gọi một HS lên bảng làm câu C3. Yêu cầu điện trở của đoạn mạch càng lớn. Nếu giữa HS ở dưới lớp làm ra giấy và nhận xét bài làm hiệu điện thế không đổi thì cường độ dòng của bạn. điện chạy qua đoạn mạch càng nhỏ lên đèn sáng càng yếu. GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân trả lời câu C3: Điện trở của cuộn dây: C4.. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(18) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9 R=. U 6 = =20 Ω . I 0,3 20 . 4 =40 m. 2 U I= với U không R. Chiều dài của cuộn dây: l= C4: Theo định luật ôm. đổi thì I tỉ lệ nghịch với R nên nếu I1 = 0,25I2 = I2 / 4 thì R1 = 4R2. Mà hai dây này có cùng tiết diện và vật liệu làm dây dẫn nên có l1 = 4 l2 . dây thứ nhất dài gấp 4 lần dây thứ hai. IV. CỦNG CỐ VÀ HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ. 1. Củng Cố : (2 phút) + Điện trở của một đây dẫn phụ thuộc như thế nào vào chiều dài dây dẫn. + GV: Yêu cầu HS đọc phần có thể em chưa biết. 2. Dặn dò. (1 phút) . + Về nhà học thuộc ghi nhớ. Trả lời lại các câu từ C1 đến C4 vào vở. + Làm bài tập 7.1 đến 7.4 SBT. Chuẩn bị trước bài 8 cho tiết học sau.. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(19) Gi¸o ¸n Ngày soạn: 13/9/2011 Tiết : 08 Bài: 08 SỰ. VËt Lý 9 Ngày dạy. PHỤ THUỘC CỦA ĐIỆN TRỞ VÀO TIẾT DIỆN CỦA DÂY DẪN. I MỤC TIÊU : 1. Kiến thức: + Suy luận được rằng các dây dẫn có cùng chiều dài và làm từ cùng loại vật liệu thì điện trở của chúng tỉ lệ nghịch với tiết điện của dây dẫn ( trên cơ sở vận dụng hiểu biết về điện trở tương đương của đoạn mạch song song). + Bố trí và tiến hành TN kiểm tra mối quan hệ giữa điện trở vào tiết diện dây dẫn. + Nêu được điện trở của các dây dẫn có cùng chiều dài và làm từ một vật liệu thì tỷ lệ nghịch với tiết diện của dây. 2. Kỹ năng: + Mắc mạch điện và sử dụng dụng cụ đo để đo điện trở của dây dẫn. 3. Thái độ : + Trung thực, có tinh thần hợp tác trong hoạt động nhóm. II. CHUẨN BỊ : + Mỗi nhóm HS: 1 ampe kế có GHĐ 1,5 A và ĐCNN 0,1A, 1 vôn kế có GHĐ 6V và ĐCNN 0,1V. 1 nguồn điện 3V. 1 công tắc, 7 đoạn dây dẫn bằng đồng có bọc cách điện. 2 đoạn dây dẫn bằng kim loại , có cùng chiều dài nhưng tiết diện lần lượt là S1 và S2. + Đối với GV: Kẻ sẵn bảng 1 trong SGK lên bảng phụ. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC. Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ và Tổ chức tình huống học tập. (7 phút) Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. GV: Nêu câu hỏi kiểm tra bài cũ: HS: Lên bảng trả lời câu hỏi của GV. + Điện trở của dây dẫn phụ thuộc vào những yếu tố + Điện trở của dây dẫn phụ thuộc vào chiều nào? dài dây dẫn, tiết diện dây dẫn, và phụ thuộc + Phải tiến hành TN với các dây dẫn như thế nào để vào vật liệu làm dây dẫn. xác định sự phụ thuộc của điện trở vào chiều dài của + Phải đo điện trở của dây dẫn có cùng tiết chúng? diện, làm bằng cùng chất liệu nhưng có chiều + Các dây dẫn có cùng tiết diện và làm từ cùng loại dài khác nhau: l; 2l; 3l.. vật liệu thì phụ thuộc như thế nào vào chiều dài của + Các dây dẫn có cùng tiết diện và làm từ chúng? cùng loại vật liệu thì tỷ lệ thuận với chiều dài GV: Yêu cầu HS làm bài tập 7.3 trong SBT. của chúng. GV: Đặt vấn đề: Nếu các dây dẫn cùng làm bằng HS: Lên bảng làm bài tập 7.3 trong SBT. một vật liệu , có cùng chiều dài thì điện trở phụ thuộc vào tiết diện dây như thế nào chúng ta cùng nghiên cứu bài học hôm nay. Hoạt động 2: Nêu dự đoán sự phụ thuộc của điện trở dây dẫn vào tiết diện dây dẫn. (10 phút) GV: Vậy muốn xét sự phụ thuộc của điện trở vào I. DỰ ĐỐN SỰ PHỤ THUỘC CỦA ĐIỆN tiết diện của dây dẫn thì phải sử dụng loại dây dẫn TRỞ VÀO TIẾT DIỆN CỦA DÂY DẪN. nào? HS: Thảo luận nhóm và đại diện trả lời: GV: Yêu cầu HS hoạt động theo nhóm tìm hiểu + Phải chọn các dây dẫn có cùng chiều dài, mạch điện ở hình 8.1 SGK và trả lời câu hỏi bằng làm bằng cùng chất liệu nhưng có tiết diện cách tính điện trở tương đươngcủa hai hoặc ba dây khác nhau: S; 2S; 3S dẫn giống hệt nhau mắc song song. HS: Thảo luận nhóm tìm hiểu các dây dẫn ở GV: Dùng hình 8.1b,c SGK giới thiệu các dây dẫn hình 8.1 SGK có đặc điểm gì và trả lời câu này được chập với nhau để trở thành dây dẫn có tiết hỏi C1:. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(20) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. diện 2S; 3S.. C1: Nếu điện trở của dây R 1 là R thì điện trở của dây R2 = R/2 và dây R3 = R/3. HS: Hoạt động theo nhóm để đi đến dự đoán về mối quan hệ giữa điện trở của dây dẫn và tiết diện của dây dẫn.. GV: Hỏi : Bây giờ các dây dẫn R1 có tiết diện S; dây dẫn R2 có tiết diện 2S; dây dẫn R3 có tiết diện 3S; được mắc vào mạch điện hình 8.2 hãy trả lời câu + Dự đoán : Điện trở tỉ lệ nghịch với tiết C2: Nêu dự đoán về mối quan hệ giữa điện trở của diện của dây dẫn. dây dẫn và tiết diện của dây dẫn. Hoạt động 3: Tiến hành thí nghiệm kiểm tra dự đoán về điện trở của dây dẫn tỷ lệ nghịch với tiết diện của dây. ( 10 phút) GV: Yêu cầu các nhóm tiến hành theo các bước ở II. THÍ NGHIỆM KIỂM TRA. mục II SGK. HS: Hoạt động cá nhân đọc mục II 1; 2 SGK. GV: Theo dõi, kiểm tra việc mắc mạch điện của các HS: Hoạt động nhómtiến hành mắc mạch nhóm, đọc và ghi kết quả đo của các nhóm. điện , tiến hành TN như sơ đồ hình 8.3 mục II S2 d2 1; 2 SGK và ghi kết quả vào bảng 1 trong = GV: Yêu cầu HS tiến hành tính tỉ số và SGK. S1 d1 2. 2. so sánh với tỉ số. R1 R2. thu được từ bảng 1 SGK.. HS: Hoạt động nhóm tính tỉ số. S2 d2 = S1 d1. 2. 2. GV: Yêu cầu HS đối chiếu với dự đoán để rút ra kết và so sánh với tỉ số R 1 thu được từ bảng R2 luận. 1 SGK. Sau đó đối chiếu với dự đoán và rút ra kết luận. * Kết luận: Điện trở tỉ lệ nghịch với tiết diện của dây dẫn. Hoạt động 4: Vận dụng: (15 phút) GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân hồn thành câu III. VẬN DỤNG. C3. GV có thể gợi ý : HS: Hoạt động cá nhân trả lời câu C3. + Hãy so sánh tiết diện của dây 2 gấp mấy lần tiết C3: Tiết diện của dây thứ hai gấp 3 lần tiết diện của dây 1. + Vận dụng của kết luận của bài để so sánh điện trở diện của dây thứ nhất nên điện trở của dây của hai dây trên. GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân hồn thành câu thứ nhất gấp 3 lần điện trở của dây thứ hai. C4. GV có thể gợi ý : + Hãy so sánh tiết diện của dây 2 gấp mấy lần tiết HS: Hoạt động cá nhân hồn thành câu C4. diện của dây 1. S 2 2,5 R1 = =5 . ⇒ = + Vận dụng mối quan hệ tỉ lệ nghịch để tính điện trở C4: Ta có S 1 0,5 R2 của dây 2. S2 GV: Yêu cầu HS hoạt động theo nhóm tiến hành =5 . S1 làm câu C5. Vậy điện trở R2 = R1/5 = 1,1 Ω HS: Hoạt động theo nhóm hồn thành câu C4. C5: Xét một dây dẫn cùng loại dài : l 2 = 50 m = l1/2 và có tiết diện S1 = 0,1mm2 thì có. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 2. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(21) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9 điện trở là R = R1 /2. + Dây dẫn dài l2 có tiết diện S2 = 0,5mm2 = 5S1 có điện trở R2 = R/5 = R1/10 = 50 Ω. IV. CỦNG CỐ VÀ HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ. 1. Củng Cố : (2 phút) + Trình bày mối quan hệ giữa giữa điện trở của dây dẫn và tiết diện của dây dẫn. + GV: Yêu cầu HS đọc phần “có thể em chưa biết”. 2. Dặn dò. (1 phút) + Về nhà học thuộc ghi nhớ. Trả lời lại các câu từ C1 đến C6 vào vở. + Làm bài tập 8.1 đến 8.4 SBT. + Chuận bị bài 9 trước cho tiết học sau.. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 2. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(22) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. Ngày soạn: 18/09/2011 Ngày dạy Tiết : 09 Bài: 09 SỰ PHỤ THUỘC CỦA ĐIỆN TRỞ. VÀO. VẬT LIỆU LÀM DÂY DẪN I MỤC TIÊU : 1. Kiến thức : + Bố trí tiến hành TN kiểm tra chứng tỏ rằng điện trở của dây dẫn có cùng chiều dài, tiết diện và được làm từ các vật liệu khác nhau thì khác nhau. So sánh được mức độ dẫn điện của các chất hay các vật liệu căn cư vào bảng giá trị điện trở suất của chúng. + Vận dụng công thức. R= ρ. l S. để tính đại lượng khi biết các đại lượng còn lại.. 2. Kỹ năng + Biết cách mắc mạch điện và sử dụng dụng cụ đo để điện trở của dây dẫn. Sử dụng bảng điện trở suất của một số chất. 3. Thái độ : + Trung thực, có tinh thần hợp tác trong hoạt động nhóm. II. CHUẨN BỊ : + Mỗi nhóm HS: Một cuộn dây bằng constantan có đường kính Φ = 0,3 mm, có chiều dài l = 1800mm. Một cuộn dây bằng Nikêlin có đường kính Φ = 0,3 mm, có chiều dài l = 1800mm. Một cuộn dây bằng nicrôm có đường kính Φ = 0,3 mm, có chiều dài l = 1800mm. 1 ampe kế có GHĐ 1,5 A và ĐCNN 0,1A, 1 vôn kế có GHĐ 6V và ĐCNN 0,1V. 1 nguồn điện 3V. 1 công tắc, 7 đoạn dây dẫn bằng đồng có bọc cách điện, 2 chốt kẹp dây dẫn. + Đối với GV: Kẻ sẵn bảng 1 trong SGK lên bảng phụ. Tranh phóng to bảng điện trở suất của một số chất. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC. Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ và Tổ chức tình huống học tập. (8 phút) Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. GV: Nêu câu hỏi kiểm tra bài cũ: HS: Lên bảng trả lời câu hỏi của GV. + Điện trở của dây dẫn phụ thuộc vào những yếu tố + Điện trở của dây dẫn phụ thuộc vào chiều nào? dài dây dẫn, tiết diện dây dẫn, và phụ thuộc + Phải tiến hành TN với các dây dẫn như thế nào để xác vào vật liệu làm dây dẫn. định sự phụ thuộc của điện trở vào tiết diện của chúng? + Phải đo điện trở của dây dẫn có cùng chiều + Các dây dẫn có cùng chiều dài và làm từ cùng loại vật dài, làm bằng cùng chất liệu nhưng có tiết liệu thì phụ thuộc như thế nào vào tiết diện của chúng? diện khác nhau: S; 2S; 3S. GV: Yêu cầu HS làm bài tập 8.5 trong SBT. + Các dây dẫn có cùng chiều dài và làm từ GV: Đặt vấn đề: Ở lớp 7 ta đã biết là kim loại dẫn điện cùng loại vật liệu thì tỷ lệ nghịch với tiết diện tốt nhất chỉ kém có bạc nhưng lại rẻ hơn bạc rất nhiều. của chúng. Vì thế đồng thường được dùng làm dây dẫn để các thiết HS: Lên bảng làm bài tập 8.5 trong SBT. bị và dụng cụ trong mạng điện. Vậy căn cứ vào đặc trưng nào để biết chính xác vật liệu này dẫn điện tốt hơn vật liệu kia? Chúng ta cùng nghiên cứu bài học hôm nay. Hoạt động 2: Tìm hiểu sự phụ thuộc của điện trở vào vật liệu làm dây dẫn (12 phút) GV: Cho HS quan sát các đoạn dây dẫn có cùng chiều dài, cùng tiết diện nhưng làm bằng các vật liệu khác nhau.. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. I. SỰ PHỤ THUỘC CỦA ĐIỆN TRỞ VÀO VẬT LIỆU LÀM DÂY DẪN. HS: Hoạt động theo nhóm và đại diện trả lời: 2. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(23) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. Yêu cầu HS trả lời câu hỏi C1. Để xác định sự phụ thuộc của điện trở vào vật liệu làm dây dẫn thì phải tiến hành các dây dẫn có đặc điểm gì? GV: Yêu cầu HS Hoạt động nhóm để làm các nội dung ở mục I.1trong SGK. GV: Yêu cầu HS tiến hành TN theo nhóm ghi kết quả đo U, I và tính R đối với ba dây dẫn có cùng chiều dài, cùng tiết diện nhưng được làm từ các vật liệu khác nhau.. Phải tiến hành TN với các dây dẫn có cùng chiều dài, cùng tiết diện nhưng làm bằng các vật liệu khác nhau. 1. Thí nghiệm: HS: Hoạt động nhóm tiến hành các nội dung ở mục I.1trong SGK. HS: Lên bảng vẽ sơ đồ mạch điện. HS lập bảng TN. HS: Tiến hành TN theo nhóm thảo luận nhóm để rút ra nhận xét về sự phụ thuộc của điện GV: Gọi đại diện của các nhóm nêu nhận xét rút ra từ trở vào vật liệu làm dây dẫn. kết luận TN. 2. Kết luận: Điện trở của dây dẫn phụ thuộc vào vật liệu làm dây dẫn. Hoạt động 3: Tìm hiểu về điện trở suất. ( 6 phút) II. ĐIỆN TRỞ SUẤT – CÔNG THỨC GV: Yêu cầu HS đọc mục II.1 để tìm hiểu về điện trở ĐIỆN TRỞ. suất và trả lời các câu hỏi sau: 1. Điện trở suất. + Sự phụ thuộc của điện trở vào vật liệu làm dây dẫn HS: Hoạt động cá nhân đọc mục II.1 và trả được đặc trưng bằng đại lượng nào?. lời câu hỏi của GV đưa ra: + Đại lượng này có trị số được xác định như thế nào? + Sự phụ thuộc của điện trở vào vật liệu làm + Đại lượng này có đơn vị và kí hiệu như thế nào? dây dẫn được đặc trưng bằng đại lượng điện GV: Yêu cầu HS tìm hiểu bảng điện trở suất của một số trở suất. chất. + Điện trở suất của một chất có trị số được GV: Yêu cầu HS cho biết ý nghĩa của điện trở suất của xác định bằng điện trở của một đoạn dây dẫn một số chất. hình trụ được làm bằng vật liệu đó có chiều GV: Yêu cầu HS cho biết : Trong các chất được nêu dài 1m, có tiết diện 1m2. trong bảng 1 thì chất nào dẫn điện tốt nhất ? Tại sao + Kí hiệu là ρ ; đơn vị là Ω m. đồng thường được dùng để làm lõi dây nối của các HS: Hoạt động cá nhân đọc và tìm hiểu bảng mạch điện? điện trở suất của một số chất và nêu ý nghĩa GV: yêu cầu HS hoạt động cá nhân trả lời câu C2. của chúng. HS: Hoạt động cá nhân trả lời câu C2: C2: Tra bảng ta có ρ của constantan bằng 0,5.10-6 Ω m nghĩa là: Một đoạn dây constantan dài 1m, có tiết diện 1m2 thì có điện trở gấp 106 lần tức là 0,5 Ω . Hoạt động 4: Xây dựng công thức tính điện trở (6 phút) 2. Công thức tính điện trở. GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân trả lời câu hỏi C3. HS: Hoạt động cá nhân trả lời câu C3. l Yêu cầu thực hiện theo các bước hồn thành bảng 2 để + Công thức tính điện trở R: R= ρ S rút ra công thức tính R. ρ Trong đó : là điện trở suất có đơn vị là ( GV: Yêu cầu HS ghi công thức tính R và giải thích ý Ω m). nghĩa các kí hiệu, đơn vị của từng đại lượng trong công l là chiều dài của dây dẫn có đơn vị là (m). thức. S là tiết diện của dây dẫn có đơn vị là (m2). Hoạt động 5: Vận dụng (10 phút). Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 2. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(24) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân tính tốn câu C4. GV: Có thể gợi ý cho HS: + Tiết diện của dây dẫn được tính theo đường kính là S = π r2 = π d2/4 + Đổi đơn vị từ mm2 ra m2 viết với lũy thừa cơ số 10. + Tính điện trở của dây dẫn với lũy thừa của 10.. III. VẬN DỤNG. HS: Hoạt động cá nhân hồn thành câu C4. C4: + Tiết diện của dây dẫn là : S = π d2/4 = 3 , 14 . 12 =0 ,785 mm2=0 , 785 .10 −6 m2 4. Điện trở của dây : GV: Yêu cầu HS làm việc cá nhân giải quyết câu C5. GV: Nhắc nhở HS đổi đơn vị của tiết diện ra m2 trong ý thứ nhất. (1mm2 = 10-6m2). GV: Hướng dẫn HS tiến hành giải ý 2 trong câu C5 trong tự câu C4. l 4 R= ρ =1,7 .10 −8 =0 , 087 Ω S 0 , 785 .10 −6. . HS: Hoạt động cá nhân hồn thành câu C5. C5: + Điện trở của sợi dây nhôm là : l 2 R= ρ =28 .10− 8 =0 , 056 Ω . −6 S 1 .10. + Điện trở của sợi dây Nikêlin là:. l 8 R= ρ =0,4 . 10−6 ≈ 25 , 5 Ω . −6 S 0,4 .10 . π. + Điện trở của dây đồng là:. l −8 400 R= ρ =1,7 .10 =3,4 Ω . S 2 .10 −6. IV. CỦNG CỐ VÀ HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ. 1. Củng Cố : (2 phút) + Sự phụ thuộc của điện trở vào vật liệu làm dây dẫn được đặc trưng bằng đại lượng nào?. + Căn cứ vào đâu để nói chất này dẫn điện tốt hơn chất kia ? + Điện trở của dây dẫn được tính theo công thức nào? 2. Dặn dò. (1 phút) + Về nhà học bài theo phần ghi nhớ trong SGK. Trả lời lại các câu từ C1 đến C6 vào vở ghi.. Ngày soạn: 19/09/2011 Tiết : 10 BIẾN TRỞ – ĐIỆN TRỞ DÙNG TRONG. KĨ THUẬT I MỤC TIÊU : 1. Kiến thức: + Nêu được biến trở là gì và nêu được nguyên tắc hoạt động của biến trở. Biết mắc đúng biến trở vào mạch điện để điều chỉnh dòng điện qua mạch. Nhận dạng được biến trở dùng trong kĩ thuật. 2. Kỹ năng: + Rèn kĩ năng mắc và vẽ sơ đồ mạch điện có sử dụng biến trở. 3. Thái độ: + Có thái độ tìm tòi trong thực tế và đời sống. Sử dụng an tồn điện. II. CHUẨN BỊ : + Mỗi nhóm HS: 1 biến trở con chạy (20 Ω - 2A). 1 nguồn điện 3 V, 1 bóng đèn 2,5 V – 1W. 1 công tác 7 đoạn dây nối. 3 điện trở kĩ thuật có ghi trị số. 3 điện trở kĩ thuật loại có vòng màu.. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 2. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(25) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. + Đối với GV: Một số loại biến trở : tay quay, con chạy, chiết áp. - Tranh phóng to các loại biến trở. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ và Tổ chức tình huống học tập. (7 phút) Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. GV: Nêu câu hỏi kiểm tra bài cũ: HS: Lên bảng trả lời câu hỏi của GV. U + Viết công thức định luật ôm. Muốn thay đổi cường + Công thức tính định luật ôm: I = R độ dòng điện trong một đoạn mạch thì có những cách Muốn tăng cường độ dòng diện thì ta có thể; nào? - Hoặc tăng U, Hoặc giảm R; hoặc đồng thời vừa + Điện trở của dây dẫn phụ thuộc vào chiều dài , tiết diện của dây dẫn và vật liệu làm dây dẫn như thế nào? tăng U vừa giảm R. + HS : Trình bày như phần ghi thứ hai trong bài 9. + Với một dây dẫn làm bằng một chất nào đó, và có l tiết diện của dây dẫn không đổi , bằng cách nào để + Từ R= ρ Nếu S và ρ không thay đổi, ta S thay điện trở của dây dẫn? GV: Đặt vấn đề: Vậy muốn tăng, giảm cường độ sáng muốn thay đổi R thì thay đổi chiều dài l của dây dẫn. HS: Khác ở dứơi lớp nhận xét câu trả lời của bạn. của đèn bàn, muốn tiếng rađiô to lên hay nhỏ đi ta phải thay đổi cường độ dòng điện qua nó. Dụng cụ làm thay đổi cường độ dòng điện là biến trở. Vậy biến trở có cấu tạo và hoạt động như thế nào? Chúng ta nghiên cứu bài học này. Hoạt động 2: Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở. (13phút) I. BIẾN TRỞ. GV: Yêu cầu HS quan sát hình 10.1 SGK đối chiếu với các biến trở có trong bộ TN để chỉ rõ những loại 1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở. biến trở. HS: Hoạt động theo nhóm thực hiện câu C1 để nhận dạng các loại biến trở. GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân quan sát biến trở Từng HS quan sát hình vẽ 10.1 trong SGK hoặc biến để chỉ ra cuộn dây của biến trở. Hai đầu ngồi cùng A, trở thật để chỉ ra : cuộn dây, hai đầu A,B; con chạy. B của nó, con chạy. HS: Hoạt động cá nhân trả lời câu C2. GV: Yêu cầu HS trả lời câu C2. C2: Không có tác dụng thay đổi điện trở Vì nếu dịch chuyển con chạy C thì dòng điện vẫn chạy GV: Yêu cầu HS làm việc cá nhân để hồn thành câu qua tồn bộ cuộn dây của biến trở, con chạy C3. không có tác dụng thay đổi chiều dài của phần GV: Yêu cầu HS vẽ lại các kí hiệu sơ đồ của biến trở cuộn dây có dòng điện chạy qua. nếu mắc vào mạch và dùng bút chì tô đậm phần biến HS: Hoạt động cá nhân trả lời câu C3 và C4. trở có dòng điện chạy qua. C3: Nếu mắc nối tiếp vào mạch với hai điểm GV: Yêu cầu HS thực hiện câu C4. A,N thì khi dịch chuyển con chạy hoặc tay quay C điện trở của đoạn mạch có thay đổi vì chiều dài của phần cuộn dây có dòng điện chạy qua. C4: Ở hình 10.2a,b,c SGK khi dịch chuyển con chạy sẽ làm thay đổi chiều dài của phần cuộn dây có dòng điện chạy qua nó do đó thay đổi điện trở của biến trở. Hoạt động 3: Sử dụng biến trở để điều chỉnh cường độ dòng điện. (10 phút) GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân vẽ sơ đồ mạch 2. Sử dụng biến trở để điều chỉnh cường độ dòng điện. GV theo dõi việc vẽ sơ đồ mạch điện của HS và điện.. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 2. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(26) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. giúp đỡ HS khi HS gặp khó khăn. HS: Tự quan sát hình 10.3 SGK để vẽ sơ đồ mạch GV: Yêu cầu HS hoạt động nhóm thực hiện câu C6. điện. GV: Quan sát việc thực hiện của các nhóm và có thể HS: Hoạt động theo nhóm tiến hành câu C6. kiểm tra một số HS trong một nhóm để xem HS đó làm việc hiệu quả như thế nào? HS: Rút ra kết luận chung về tác dụng của biến trở. GV: Nêu câu hỏi để thảo luận chung : Biến trở là gì 3. Kết luận : (SGK) và có tác dụng gì? Hoạt động 4: Nhận dạng hai loại điện trở dùng trong kĩ thuật. (7 phút) GV: Yêu cầu HS đọc câu C7 và thực hiện yêu cầu II. CÁC ĐIỆN TRỞ DÙNG TRONG KĨ THUẬT. giải thích. HS: Hoạt động cá nhân câu C7 và thực hiện yêu cầu GV: Gợi ý: của GV. + Nếu lớp than hay lớp kim loại dùng để chế tạo các + Lớp than hay kim loại rất mỏng nên tiết diện của điện trở kĩ thuật mà rất mỏng thì các lớp này có tiết chúng rất nhỏ. l diện nhó hay lớn? - Từ R= ρ nếu S rất nhỏ thì R rất lớn S + Khi đó tại sao lớp than hay lớp kim loại này có thể HS: Hoạt động cá nhân trả lời câu C9. có trị số điện trở lớn? GV: Yêu cầu HS đọc trị số điện trở hình 10.4a SGK. GV: Yêu cầu HS Hoạt động cá nhân thực hiện câu C9. Hoạt động 5: Vận dụng (5 phút) GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân để giải quyết câu III. VẬN DỤNG: C10. HS: Hoạt động cá nhân hồn thành câu C10. l 1. Củng Cố : (2 phút) C10: Chiều dài của dây hợp kim: Từ R= ρ S + GV: Yêu cầu HS đọc phần có thể em R. S 20 . 0,5. 10− 6 chưa biết và phần ghi nhớ trong SGK . = =9 ,09 m . ⇒ l= ρ 2. Dặn dò. (1 phút) 1,1. 10−6 + Về nhà học bài theo vở ghi + SGK. Trả lời lại các Số vòng dây của biến trở: l 9 , 09. 1 câu từ C1 đến C10 vào vở. N= = =145 (vòng) π . d 3 ,14 . 0 , 02 + Làm bài tập 10.1 đến 10.4 SBT. Chuẩn bị bài 11 cho tiết học sau.. Ngày soạn :25/9/2011 TiÕt 11- Bµi 11 Bµi. tập vận dụng định luật ôm VÀ c«ng thøc tÝnh ®iÖn trë cña d©y dÉn I/ Môc tiªu: -. Vận dụng định luật Ôm và công thúc điện trở của dây dẫn để tính các đại lợng có liên quan tíi ®o¹n m¹ch cã nhiÒu nhÊt ba ®iÖn trë m¾c nèi tiÕp song song vµ hçn hîp Gi¶i bµi tËp theo c¸c bíc gi¶i Ph©n tÝch , tæng hîp kiÕn thøc RÌn luyÖn tÝnh trung thùc , kiªn tr× trong häc tËp. II /ChuÈn. bÞ: III /Tổ chức các hoạt động dạy học: Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 2. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(27) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. Hoạt động 1:Tổ chức - Kiểm tra -Gi ải bài t ập 1 Hoạt động của thầy 1.KiÓm tra - Phát biểu định luật Ôm . Viết biểu thức và ghi rõ đơn vị của từng đại lợng - §iÖn trë cña d©y dÉn phô thuéc vµo nh÷ng yÕu tè nµo ? viÕt biÓu thøc tÝnh ®iÖn trë cña mét d©y dÉn ? 2.Giải bài tập 1 Tõng HS tù gi¶i bµi tËp nµy. a) Tìm hiểu và phân tích đầu bài để từ đó xác định được các bước giải bài tập b) TÝnh ®iÖn trë cña d©y dÉn c) Tính cờng độ dòng điện chạy qua dây dÉn.. Hoạt động của trò Häc sinh lªn b¶ng ch÷a bµi tËp vµ tr¶ lêi c©u hái , c¸c häc sinh kh¸c l¾ng nghe, nhËn xÐt ch÷a vµo vë bµi tËp nÕu sai HS trình bày a. l b Áp dụng ct: R =  S. 30 6 = 1,1.10-6. 0,3.10 =. 110 c. I =. U 220 R = 110 = 2 A. Hoạt động 2 : Giải bài tập 2 Hoạt động của thầy. Hoạt động của trò Bµi tËp 2 - C¸ nh©n häc sinh gi¶i bµi tËp nµy : - Đọc đề bài tóm tắt phần a Tãm t¾t R1= 7,5  , I = 0,6A, U=12V - Ph©n tÝch m¹ch ®iÖn §Ìn s¸ng b×nh thêng R2 = ? Bµi gi¶i a – TÝnh R2 - Để bóng đèn sáng bình thờng cần có R1ntR2 vì đèn sáng bình thờng nên ®iÒu kiÖn g× I1 = 0,6A& R1 = 7,5  ; R1ntR2 =>I1 = I2 = - §Ó tÝnh R2 cÇn biÕt g× ? tÝnh nh thÕ nµo 0,6A ? R = U/I = 12V/0,6A = 20 - Mét häc sinh lªn b¶ng ch÷a, gi¸o viªn Mµ R = R1 + R2 =>R2 = R – R1 kiÓm tra bµi cña mét sè häc sinh R2 = 20  -7,5  =12,5 - Nªu nhËn xÐt, nªu c¸ch gi¶i kh¸c, chØ b – TÝnh chiÒu dµi l ra c¸ch gi¶i ng¾n nhÊt, ch÷a vµo vë cña Rb = 30 S = 1mm2 = 10-6m2 m×nh  = 0,4.10-6m l = ? - T¬ng tù phÇn a yªu cÇu häc sinh hoµn ¸p dông c«ng thøc thµnh phÇn b l RS 30 . 10−6 R= ρ => l= = =75 (m) S ρ 0,4 . 10− 6. Hoạt động 3 : Giải bài tập 3 Hoạt động của thầy - Yêu cầu học sinh đọc và làm phần a + Dây nối từ M tới A và từ N tới B đợc coi nh mét ®iÖn trë m¾c nèi tiÕp vµo m¹ch điện. Vậy điện trỏ tơng đơng của đoạn mạch đợc tính nh với đoạn mạch hỗn hợp ta đã biết cách tính - Yêu cầu hai học sinh lên bảng chữa độc lËp víi nhau c¸c häc sinh kh¸c hoµn thµnh ra giÊy nh¸p - NÕu häc sinh vÉn gÆp khã kh¨n th× xem. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. Hoạt động của trò - C¸ nh©n hoµn thµnh bµi 3 - Học sinh giải đợc Tãm t¾t R1 = 600 R2 = 900 UMN = 220V l = 200m S = 0,2mm2 = 0,2.10-6m2  = 1,7 .10-8 m RMN = ? Bµi gi¶i a – TÝnh RMN ¸p dông c«ng thøc ta cã. 2. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(28) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. phÇn híng dÉn trong SGK - Yªu cÇu häc sinh ®a ra c¸ch gi¶i kh¸c - NhËn xÐt c¸ch gi¶i hay vµ ng¾n gän nhÊt - Yªu cÇu häc sinh ch÷a vµo vë. ¿ l − 8 200 R=ρ =1,7 .10 . =17 Ω −6 S 0,2. 10 R 1+ R 2 600 . 900 R1 // R 2 => R12= = =360 Ω R 1. R 2 600+ 900 ¿. RMN = R12 + Rd = 360 +17 = 377 b – TÝnh U1&U2 áp dụng định luật ôm ta có U MN 220 V = RMN RMN 220 U AB =I MN . R12= . 360 ≈210 V 377 I MN=. V× R1=R2 => U1 = U 2 = 210V. Hoạt động 4: Hớng dẫn về nhà Hoạt động của thầy 1 – Cñng cè : H·y nªu c¸c bíc gi¶i bµi tËp 2 – Huíng dÉn vÒ nhµ - Häc bµi lµm bµi tËp s¸ch bµi tËp - Xem lại các bài tập đã chữa - Xem Bµi : C«ng suÊt ®iÖn Rót kinh nghiÖm giê d¹y. Hoạt động của trò - Hoạt động cá nhân trả lời yêu cầu nêu đợc: - Đọc đề tóm tắt bài toán - Ph©n tÝch m¹ch ®iÖn - Tìm các công thức có liên quan đến đại lợng cÇn t×m - Vận dụng các công thức đã học để giải bài toán - KiÓm tra biÖn luËn kÕt qu¶. Ngµy so¹n:3/10/2010 TiÕt 12 Bµi 12 C«ng suÊt ®iÖn I/ Môc tiªu: - Nhận biết đợc số oát ghi trên dụng cụ - Vận dụng đợc công thức P = U.I dể tính đợc một đại lợng khhi biét các đại lợng còn lại - RÌn luyÖn kü n¨ng thu nhËn th«ng tin - Trung thùc cÈn thËn, yªu thÝch m«n häc II /ChuÈn bÞ: - Bóng đèn 6V – 3W 6V – 6W 6V – 8W 220V – 100W 220V – 25W - M ột s ố d ụng c ụ đi ện c ó ghi hi ệu điện th ế đ ịnh m ức v à công suất định mức III /Tổ chức các hoạt động dạy học:. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 2. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(29) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. Hoạt động 1:Tổ chức - Kiểm tra - Đặt vấn đề Hoạt động của thầy 1. KiÓm tra - Phát biểu định luật ôm - Lµm bµi tËp 11.2 1- Đặt vấn đề - Thắp sáng hai bóng đèn 220V – 100W vµ 220V – 25W yªu cÇu häc sinh nhận xét độ sáng của hai bóng đèn. Hoạt động của trò - Häc sinh lªn b¶ng ch÷a bµi tËp vµ tr¶ lêi c©u hái , c¸c häc sinh kh¸c l¾ng nghe, nhËn xÐt ch÷a vµo vë bµi tËp nÕu sai - Häc sinh ®a ra c¸c nhËn xÐt. Hoạt động 2 : Tìm hiểu công thức định mức của dụng cụ dùng điện Hoạt động của thầy - Quan s¸t mét sè thiÕt bÞ ®iÖn däc số ghi trên đó - Đọc số ghi trên hai bóng đèn ở thí nghiÖm më bµi tr¶ lêi c©u C1 - Sè V cã ý nghÜa nh thÕ nµo ? W lµ đơn vị của đại lợng nào ? - T×m hiÓu th«ng tin SGK + Sè W ghi trªn dông cô cho biÕt g× ? + Sè W cã ý nghÜa g× ?. - Hoạt động cá nhân trả lời câu C3. Hoạt động của trò I – Công suất định mức của các dụng cụ dùng ®iÖn 1 – Sè v«n vµ sè o¸t ghi trªn mçi dông cô - Học sinh quan sát đọc số ghi - Hoạt động cá nhân yêu cầu nêu đợc: Cùng một hiệu điện thế đèn 100W sáng hơn đèn 25W - Nhí l¹i kiÕn thøc líp 7 vµ 8 : Sè v«n lµ hiÖu ®iÖn thÕ cßn sè o¸t lµ c«ng suÊt 2 – ý nghÜa cña sè o¸t ghi trªn mçi dông cô - Hoạt động cá nhân tìm hiểu thông tin SGK, trả lời câu hỏi giáo viên nêu đợc: + Sè o¸t ghi trªn mçi dông cô ®iÖn cho biÕt công suất định mức của dụng cụ + Khi dụng cụ điện đợc sử dụng với hiệu điện thế bằng hiệu điện thế định mức thì tiêu thụ công suất bằng công suất định mức - Hoạt động cá nhân trả lời câu hỏi C3: + Cùng một bóng đèn khi sáng mạnh thì có c«ng suÊt lín h¬n + Cïng mét bÕp ®iÖn, khi nãng Ýt h¬n Th× cã c«ng suÊt nhá h¬n. Hoạt động 3 : Tìm công thức tính công suất điện Hoạt động của thầy - T×m hiÓu thÝ nghiÖm - Hoµn thµnh b¶ng 12.2 vµ tr¶ lêi c©u C4 T×m hiÓu th«ng tin SGK. - Tr¶ lêi c©u C5 s. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. Hoạt động của trò II – C«ng thøc tÝnh c«ng suÊt ®iÖn 1 – ThÝ nghiÖm - T×m hiÓu môc tiªu, yªu cÇu - Hoạt động cá nhân trả lời câu C4 yêu cầu nêu đợc : Tích U.I đối với mỗi bóng đèn có giá trị bằng công suất định mức ghi trên bóng đèn 2 – C«ng thøc tÝnh c«ng suÊt - Hoạt động cá nhân tìm hiểu thông tin SGK P = U .I Trong đó P : công suất đơn vị W U : Hiệu điện thế đơn vị V I : Cờng độ dòng điện đơn vị là A - Hoạt động cá nhân trả lời câu C5 yêu cầu nêu đợc : P = UI vµ U = IR nªn P = I2R P = UI vµ I= U/R nªn P = U2/R 2. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(30) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9 Hoạt động 4: Vận dụng - Củng cố - Hớng dẫn về nhà. Hoạt động của thầy 1-VËn dông Tr¶ lêi c¸c c©u hái C6 C7 2 – Cñng cè - Sè o¸t ghi trªn dông cô ®iÖn cho biÕt công suất định mức của dụng cụ đó, nghĩa lµ c«ng suÊt ®iÖn cña dông cô nµy khi nã hoạt động bình thờng - C«ng suÊt ®iÖn cña mét ®o¹n m¹ch b»ng tÝch cña hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu ®o¹n mạch và cờng độ dòng điện qua nó P = UI 3 – Híng dÉn vÒ nhµ - Häc bµi lµm bµi tËp s¸ch bµi tËp - §äc môc : Cã thÓ em cha biÕt - Häc thuéc phÇn ghi nhí SGK - Xem bµi : §iÖn n¨ng – C«ng cña dßng ®iÖn …………………….. Hoạt động của trò - Hoạt động cá nhân trả lời yêu cầu nêu đợc C©u C7 : + §Ìn s¸ng b×nh thêng khi sö dông ë hiÖu ®iÖn thế bằng hiệu điện thế định mức U = 220V.Khi đó P đèn = 75W ¸p dông c«ng thøc P = UI => I = P/I  I = 75W/220V = 0,34A Vậy dùng cầu chì 0,5A đợc cho loại đèn này C©u C7: P = UI = 12V . o,4A = 4,8W R = U/I = 12V/0,4A = 30 CÊu C8 : P = UI P = U2/R I = U/R P=. 220 .220 =1000 W=1 kW 48 , 4. Ngµy so¹n:3/10/2010: TiÕt 13- Bµi 13. §iÖn n¨ng - C«ng cña dßng ®iÖn I/ Môc tiªu: Nêu đợc ví dụ dòng điện có điện năng - Nêu đợc dụng cụ đo điện năng là công tơ điện, mỗi số của công tơ điện là một kilôoát giê ( kw/h) - Chỉ ra đợc sự chuyển hoá năng lợng trong một số thiết bị điện - Vận dụng đợc công thức A = P.t =UIt để tính một đại lợng khi biết các đại lợng còn lại - Kü n¨ng ph©n tÝch, tæng hîp kiÕn thøc - Ham häc hái yªu thÝch m«n häc II /ChuÈn bÞ: B¶ng phô, c«ng t¬ ®iÖn III /Tổ chức các hoạt động dạy học: Hoạt động 1:Tổ chức - Kiểm tra - Đặt vấn đề Hoạt động của thầy 1- KiÓm tra Ch÷a bµi tËp 12.1 12,2 SBT 2- Đặt vấn đề - Khi nµo vËt mang n¨ng lîng? dßng ®iÖn cã mang n¨ng lîng kh«ng ?. Hoạt động của trò Häc sinh lªn b¶ng ch÷a bµi tËp vµ tr¶ lêi c©u hái , c¸c häc sinh kh¸c l¾ng nghe, nhËn xÐt ch÷a vµo vë bµi tËp nÕu sai - Häc sinh ®a ra c¸c dù ®o¸n. Hoạt động 2 : Tìm hiểu về năng lợng của dòng điện Hoạt động của thầy Yêu câu hoạt động cá nhân trả lời câu C1 - LÊy vÝ dô. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. Hoạt động của trò I - §iÖn n¨ng 1 – Dßng ®iÖn cã mang n¨ng lîng kh«ng? - Hoạt động cá nhân trả lời câu C1 yêu cầu nêu đợc : Qua c¸c vÝ dô dßng ®iÖn m¨ng n¨ng lîng => §iÖn n¨ng - Học sinh lấy đợc ví dụ tuỳ theo học sinh 3. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(31) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. - Hoạt động cá nhân trả lời câu C2. Th¶o luËn nhãm tr¶ lêi c©u C3. 2 – Sù chuyÓn ho¸ ®iÖn n¨ng thµnh c¸c d¹ng n¨ng lîng kh¸c - Hoạt động cá nhân trả lời câu C2 hoàn thành bảng 1 yêu cầu nêu đợc : Dông cô Điện năng biến đổi thành các ®iÖn d¹ng n¨ng lîng nµo? Bóng đèn NhiÖt n¨ng vµ quang n¨ng d©y tãc §Ìn LED NhiÖt n¨ng vµ quang n¨ng Bµn lµ, nåi NhiÖt n¨ng c¬m ®iÖn. - Hoạt động nhóm trả lời câu C3 yêu cầu nêu đợc + Bóng đèn dây tóc : Quang năng + §Ìn LED : Quang n¨ng + Bµn lµ nåi c¬m ®iÖn : NhiÖt n¨ng... Hoạt động 3 : Tìm công thức tính công của dòng điện Hoạt động của thầy. Hoạt động của trò II – C«ng cña dßng ®iÖn 1 – C«ng cña dßng ®iÖn - Hoạt động cá nhân tìm hiểu thông báo - Học sinh tìm hiểu thông báo SGK: Công của dßng ®iÖn s¶n ra trong mét ®o¹n m¹ch lµ sè ®o + C«ng cña dßng ®iÖn lµ g× ? điện năng mà đoạn mạch đó tiêu thụ để chuyển ho¸ thµnh c¸c d¹ng n¨ng lîng kh¸c 2 – C«ng thøc tÝnh c«ng cña dßng ®iÖn - Hoạt động cá nhân trả lời câu C4 yêu cầu nêu đợc : - Hoạt động cá nhân trả lời câu C4 Công suất P đặc trng cho tốc độ thực hiện công và có trị số bằng công thực hiện đợc trong một đơn vi thời gian P = A/t trong đó A là công thực hiện đợc trong thời gian t - Hoạt động cá nhân trả lời câu C5 yêu cầu nêu đợc : - Hoạt động cá nhân trả lời câu C5 một Tõ c©u C4 suy ra A = Pt. MÆt kh¸c häc sinh lªn b¶ng lµm c¸c häc sinh kh¸c P = UI. Do đó A = UIt làm ra nháp sau đó giáo viên chuẩn lại 3 – C«ng t¬ ®iÖn kiÕn thøc - Hoạt động cá nhân tìm hiểu trả lời câu C6 yêu cầu nêu đợc : T×m hiÓu th«ng tin tr¶ lêi c©u C6 Mỗi số đếm của công tơ ứng với lợng điện năng đã sử dụng là 1kW.h Hoạt động 4: Vận dụng - Củng cố - Hớng dẫn về nhà Hoạt động của thầy 1-VËn dôngTr¶ lêi c¸c c©u hái C7 C8 2 – Cñng cè Dßng ®iÖn cã n¨ng lîng v× nã cã thÓ thùc hiÖn c«ng và cung cấp nhiệt lợng. Năng lợng của dòng điện đợc gọi là ®iÖn n¨ng C«ng cña dßng ®iÖn sinh ra ë mét ®o¹n m¹ch lµ sè ®o lîng ®iÖn n¨ng chuyÓn ho¸ thµnh c¸c d¹ng n¨ng lîng kh¸c. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. Hoạt động của trò - Hoạt động cá nhân trả lời yêu cầu nêu đợc - C7 : Bãng dÌn sö dông mét lîng ®iÖn n¨ng lµ : A = 0,075.4 = 0,3kW.h - C8 Lîng ®iÖn n¨ng mµ bÕp ®iÖn d· sö dông lµ : A = 1,5kW. h = 5,4.106J C«ng suÊt cña bÕp lµ P = 1,5/2kW = 0,75kW = 750W Cờng độ dòng điện chạy qua bếp là 3. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(32) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. A = Pt = UIt - Lợng điện năng sử dụng đợc đo bằng công tơ điện. Mỗi số đếm của công tơ điện cho biết lợng điện năng đã đợc sử dông lµ 1kil«o¸t giê : 1kW.h = 3600000J = 3600kJ 3 – Híng dÉn vÒ nhµ - Häc bµi lµm bµi tËp s¸ch bµi tËp - §äc môc : Cã thÓ em cha biÕt. I = P/U = 750/220 = 3,41A. Ngµy so¹n :5/10/2011 TiÕt 14– Bµi 14 :. Bµi tËp vÒ c«ng suÊt ®iÖn vµ ®iÖn n¨ng sö dông I/ Môc tiªu: Kiến thức Giải đợc các bài tập về tính công suất điện và điện năng tiêu thụ điện đối với các dôngcô dïng ®iÖn m¾c nèi tiÕp, song song vµ hçn hîp Kỹ năng Kỹ năng phân tích, tổng hợp kiến thức giải bài tập định lợng Thái đ ộ CÈn thËn trung thùc trong khi lµm bµi II /ChuÈn bÞ: III /Tổ chức các hoạt động dạy học: Hoạt động 1:Tổ chức - Kiểm tra - Đặt vấn đề Hoạt động của thầy Hoạt động của trò 1.KiÓm tra - Nªu c¸c bíc gi¶i bµi tËp vËt lý - ViÕt c«ng thøc tÝnh c«ng suÊt ®iÖn vµ - Häc sinh lªn b¶ng ch÷a bµi tËp vµ tr¶ lêi c©u diÖn n¨ng tiªu thô, gi¶i thÝch c¸c ký hiÖu hái , c¸c häc sinh kh¸c l¾ng nghe, nhËn xÐt cã trong c«ng thøc ch÷a vµo vë bµi tËp nÕu sai Hoạt động 2 : Giải bài tập số 1 Hoạt động của thầy. Hoạt động của trò Bµi tËp sè 1 - Học sinh lên bảng tóm tắt bài đổi đơn Hoạt động cá nhân hoàn thành bài 1 yêu cầu nêu đợc : vÞ Tãm t¾t - Tù lùc gi¶i c¸c phÇn cña bµi tËp U = 220V I = 341mA= 0,341A t = 4h30ph - Gi¸o viªn lu ý häc sinh sö dông c¸c R = ? P = ? A =? = ? ( Sè) đơn vị có trong công thức Bµi gi¶i TÝnh R R = U/I = 220/0,341 = 645 TÝnh P P = UI = 220V . 0,341 = 75W TÝnh A A = P.t = 75W .4h30ph.3600 =32408640J = 9kW.h Hoạt động 3 : Giải bài tập số 2 Hoạt động của thầy. Hoạt động của trò Bµi tËp sè 2. - Häc sinh t¹i chç tãm t¾t bµi to¸n. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 3. Tãm t¾t. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(33) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. §( 6V – 4,5W) U = 9V t = 10ph = 600s §Ìn s¸ng b×nh thêng Ia= ? Rb= ? Pb =? Ab=? A = ? - Hai häc sinh lªn b¶ng ch÷a song song Bµi gi¶i - Cã thÓ häc sinh ®a ra c¸ch gi¶i kh¸c a ) TÝnh sè chØ cña ¨m pe kÕ gi¸o viªn kiÓm tra nhËn xÐt U® = 6V P® = 4,5W => I® = p®/U®= 4,5/6 = - NhËn xÐt c¸ch gi¶i ng¾n nhÊt 0,75A I® = IA = Ib = 0,75A b) TÝnh R vµ P cña biÕn trë Ub = U – U® = 9V – 6V = 3V Rb = Ub/Ib = 3V /0,75A = 4 Pb = Ub .Ib = 3V .0,75A = 2,25W TÝnh c«ng cña dßng ®iÖn s¶n ra ë biÕn trë vµ ë toµn m¹ch ®iÖn trong 10ph Ab = Pb.t = 2,25W .600s = 1350J A = UIt = 9V.0,75A.600s = 4050J Hoạt động 4 : Giải bài tập số 3 Hoạt động của thầy. Hoạt động của trò. - Đọc đề , tóm tắt bài toán - Gi¶i thÝch c¸c con sè ghi trªn bµn lµ, bóng đèn - §Ìn vµ bµn lµ ph¶i m¾c nh thÕ nµo ? để cho chúng hoạt động bình thờng - Cá nhân vẽ sơ đồ mạch điện. - Căn cứ vào sơ đồ mạch điện tính Rtđ cña m¹ch ®iÖn - Gäi hai häc sinh lªn b¼ng ch÷a phÇn b - Cã thÓ cã nhiÒu c¸ch gi¶i kh¸c nhau, gi¸o viªn nhËn xÐt , híng dÉn häc sinh ®a ra c¸ch gi¶i ng¾n gän nhÊt. Bµi tËp sè 3. Tãm t¾t § ( 220V – 100W) BL ( 220V – 1000V) U = 220V a) Vẽ sơ đồ mạch điện P = ? b) A = ?( J) = ? (kW.h) Bµi gi¶i a) Vẽ sơ đồ mạch điện , tính Rtđ Vì U đèn = U bàn là = nguồn nên đèn và bàn là đợc mắc song song vào nguồn U2 U2 (220V ) 2 (220V ) 2 Rd  dm  484; RBL  dm  48, 4 Pdm 100 ¦ W Pdm 1000 ¦ W R. Rd .RBl 484.48, 4  44 Rd  RBl 484  48, 4. b – TÝnh ®iÖn n¨ng tiªu thô P = P® + PBl= 100W + 1000W = 1100W A = P.t = 1100W .3600s =3960000J = 1,1kW Hoạt động 4: Vận dụng - Củng cố - Hớng dẫn về nhà. - NhÊn m¹nh c¸c ®iÓm cÇn chó ý khi lµm bµi tËp vÒ c«ng vµ c«ng suÊt ®iÖn - Nếu thiết bị đã cho Uđm vàPđm thì ta tính đợc Iđm= Pđm/ Uđm và R - VÒ nhµ lµm bµi tËp 14 SBT - ChuÈn bÞ mÉu b¸o c¸o thÝ nghiÖm, tr¶ Ngµy so¹n :10/10/2012 Tiết 15 Bài 15: Thực hành : Xác định công suất của các. dông. cô ®iÖn. I/ Môc tiªu: Kiến thức :Xác định đợc công suất tiêu thụ điện của thiết bị điện bằng vôn kế và ăm pe kế Kỹ năng M¾c m¹ch ®iÖn sö dông c¸c dông cô ®o - Kü n¨ng lµm bµi thùc hµnh, viÕt b¸o c¸o thùc hµnh. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 3. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(34) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. Thái đ ộ CÈn thËn, trung thùc, ph ư ơng ph áp l àm việc t ại phòng thí nghiệm hîp t¸c trong hoạt động nhóm II /ChuÈn bÞ: - ¡m pe kÕ, v«n kÕ, biÕn thÕ nguån, c«ng t¾c, d©y dÉn , biÕn trë , b¶ng c¾m, b¶ng phô , bóng đèn, quạt điện nhỏ III /Tổ chức các hoạt động dạy học: Hoạt động 1:Tổ chức - Kiểm tra - Đặt vấn đề Hoạt động của thầy 1- KiÓm tra - Líp phã häc tËp b¸o c¸o sù chuÈn bÞ bµi ë nhµ cña c¸c b¹n - KiÓm tra phÇn chuÈn bÞ bµi cña häc sinh - Tr¶ lêi c©u hái phÇn b¸o c¸o - Vẽ sơ đồ mạch điện thí nghiệm xác định công suất của bóng đèn. Hoạt động của trò - Líp phã b¸o c¸o sù chuÈn bÞ bµi - KiÓm tra mÉu b¸o c¸o cña mét sè häc sinh - Trả lời câu hỏi phần báo cáo yêu cầu nêu đợc : a ) P = UI b ) V«n kÕ , song song c) ¨m pe kÕ , nèi tiÕp. Hoạt động 2 : Thực hành xác định công suất của bóng đèn Hoạt động của thầy - Yªu cÇu c¸c nhãm th¶o luËn c¸ch tiÕn hành thí nghiệm xác định công suất của bóng đèn - Nªu c¸c bíc tiÕn hµnh thÝ nghiÖm - ChuÈn bÞ dông cô thÝ nghiÖm - Yªu cÇu thÝ nghiÖm - Giáo viên theo dõi các nhóm, giúp đỡ c¸c nhãm gÆp khã kh¨n, lu ý c¸ch m¾c v«n kÕ vµ ¨m pe kÕ. KiÓm tra m¹ch ®iÖn trớc khi đóng mạch điện. Hoạt động của trò - Th¶o luËn nhãm vÒ c¸ch tiÕn hµnh thÝ nghiÖm xác định công suất của bóng đèn theo hớng dẫn phÇn 1 cña môc II - Tr×nh bµy c¸c bíc tiÕn hµnh thÝ nghiÖm - ChuÈn bÞ c¸c dông cô thÝ nghiÖm cÇn thiÕt, ph©n c«ng th ký ghi chÐp vµ ghi ý kiÕn th¶o luËn - C¸c nhãm tiÕn hµnh thÝ nghiÖm - Tất cả các thành viên trong nhóm đều tham gia c¸ch m¾c hoÆc theo dâi c¸ch m¾c m¹ch ®iÖn - Đọc kết quả đúng qui tắc - C¸ nh©n hoµn thµnh b¶ng 1 trong b¸o c¸o cña m×nh - C¸c nhãm th¶o luËn thèng nhÊt ghi vµo b¸o c¸o thùc hµnh. Hoạt động 3: Tổng kết dánh giá - Hớng dẫn về nhà 1 – Tæng kÕt - Thu b¸o c¸o thùc hµnh - NhËn xÐt giê thùc hµnh + Thái độ của học sinh trong giờ thực hành + Kü n¨ng tiÕn hµnh thÝ nghiÖm + Thái độ học tập trong các nhóm + ý thøc kû luËt cña c¸c nhãm + Biêủ dơng các nhóm thực hiện tốt nhiệm vụ đề ra và phê bình những em cha thùc hiÖn tèt 2 – Híng dÉn vÒ nhµ - Xem vµ nghiªn cøu bµi 16 : §Þnh luËt Jun – Lenx¬. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 3. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(35) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. Ngµy so¹n :11/10/2011 TiÕt 16– Bµi 16 :. §Þnh luËt Jun - lenx¬ I/ Môc tiªu: Kiến thức Nhận biết đợc các tác dụng của dòng điện : Khi có dòng điện chạy qua các vật dẫn thông thờng thì một phần hay toàn bộ điện năng đợc biến đổi thành nhiệt năng - Phát biểu đợc định luật Jun – Lenxơvà vận dụng đợc định luật này vào giải các bài tập vÒ t¸c dông nhiÖt cña dßng ®iÖn Kỹ năng Rèn luyện kỹ năng phân tích, tổng hợp kiến thức đẻ xử lý kết quả đã cho Thái đ ộ Trung thùc, kiªn tr×, hîp t¸c trong häc tËp II /ChuÈn bÞ: - H×nh 16.1 13.1 phãng to III /Tổ chức các hoạt động dạy học: Hoạt động 1:Tổ chức - Kiểm tra - Đặt vấn đề Hoạt động của thầy. Hoạt động của trò. 1- KiÓm tra - Điện năng có thể biến đổi thành các d¹ng n¨ng lîng nµo ? VÝ dô - ViÕt c«ng thøc tÝnh nhiÖt lîng cña vËt thu vµo khi nãng lªn 2- Đặt vấn đề: SGK. - Häc sinh lªn b¶ng ch÷a bµi tËp vµ tr¶ lêi c©u hái , c¸c häc sinh kh¸c l¾ng nghe, nhËn xÐt ch÷a vµo vë bµi tËp nÕu sai - Häc sinh ®a ra c¸c dù ®o¸n. Hoạt động 2 : Tìm hiểu sự biến đổi điện năng thành nhiệt năng Hoạt động của thầy - §äc vµ tr¶ lêi c©u hái SGK - LÊy vÝ dô trong thùc tÕ. - Hãy so sánh điện trở suất của đồng víi ®iÖn trë suÊt cña nikªlin. Hoạt động của trò I – Trờng hợp điện năng biến đổi thành nhiệt n¨ng 1 - Một phần điện năng biến đổi thành nhiệt n¨ng - Cá nhân học sinh hoạt động trả lời tuỳ theo cá nh©n häc sinh cã thÓ lµ : a)Bóng đèn sợi đốt, LED phát quang b) Qu¹t ®iÖn, m¸y b¬m, m¸y x¸t g¹o 2 – Toµn b« ®iÖn n¨ng biÕn thµnh nhiÖt n¨ng - Cá nhân học sinh hoạt động trả lời: a ) Nåi c¬m ®iÖn, bÕp ®iÖn, lß sëi ®iÖn b) §iÖn trë suÊt cña chóng lín h¬n ®iÖn trë suÊt của đồng. Hoạt động 3 : Xây dựng biểu thức địng luật Jun - Lenxơ Hoạt động của thầy - Híng dÉn häc sinh th¶o luËn : + NÕu ®iÖn n¨ng chuyÓn ho¸ hoµn toµn thµnh nhiÖt n¨ng th× nhiÖt l-. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. Hoạt động của trò I - §Þnh luËt Jun – Lenx¬ 1 – Hệ thức của định luật - Th¶o luËn nhãm tr¶ lêi : V× ®iÖn n¨ng chuyÓn ho¸ hoµn thµnh ®iÖn 3. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(36) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. îng to¶ ra trªn mét d©y dÉn cã điện trỏ R, cờng độ dòng điện là I thời gian t đợc tính nh thế nào ? + T×m hiÓu thÝ nghiÖm SGK Th¶o luËn nhãm thèng nhÊt c©u tr¶ lêi C1 C2 C3 - Th«ng b¸o : NÕu tÝnh c¶ nhiÖt lîng truyÒn cho m«i trêng th× A = Q mµ tõ phÇn1 Q = I2 Rt => Ph¸t biÓu thµnh lêi. n¨ng nªn Q = A = I2Rt 2 – Xö lý kÕt qu¶ kiÓm tra - §äc vµ t×m hiÓu c¸c bícthÝ nghiÖm - Th¶o luËn nhãm tr¶ lêi c©u hái tõ C1=>C3 yªu cầu nêu đợc 2. 2,4 ¿ . 5 .300=8640 J ¿ C 2 : Q 1=C1 m 1 Δt =4200 . 0 ,29 . 9,5=7980 J ¿ Q 2 =C2 m 2 Δt =880 .0 , 078 . 9,5=652 , 08 J ¿ 2 C 1: A=I Rt=¿. 3 - Phát biểu định luật: SGK Hoạt động 4: Vận dụng - Củng cố - Hớng dẫn về nhà Hoạt động của thầy 1-VËn dông Tr¶ lêi c¸c c©u hái C4 C5 Híng dÉn c©u C4 : +Q = I2Rt. Vậy Q toả ra ở bóng đèn  Qto¶ ra ë d©y nèi do yÕu tè nµo + So s¸nh ®iÖn trë cña d©y nèi vµ ®iÖn trở của bóng đèn 2 – Cñng cè - NhiÖt lîng to¶ ra ë d©y dÉn khi cã dßng ®iÖn ch¹y qua tû lÖ thuận với bình phơng cờng độ dßng ®iÖn, víi ®iÖn trë cña d©y dÉn vµ thêi gian dßng ®iÖn ch¹y qua 3 – Híng dÉn vÒ nhµ - Häc bµi lµm bµi tËp s¸ch bµi tËp - §äc môc : Cã thÓ em cha biÕt - Lµm bµi tËp bµi : Bµi tËp vËn dụng định luật Jun – Lenxơ. Hoạt động của trò - Hoạt động cá nhân trả lời C4 : Cờng độ dòng điện chạy qua dây tóc và dây nèi lµ nh nhau , ®iÖn trë cña d©y tãc lín h¬n ®iÖn trë cña d©y nèi, nhiÖt lîng to¶ ra trªn d©y dÉn tû lÖ thuËn víi ®iÖn trë nªn d©y tãc nãng s¸ng cßn d©y nèi hÇu nh kh«ng nãng lªn C5 : Tãm t¾t : Êm 220V – 1000W U = 220V v = 2l ; m = 2kg t1 = 200C t2 = 1000C C = 4200J/kg.K t = ? Bµi gi¶i V× U = U®m nªn P = P®m = 1000W A=Q=Pt=cm (t 2 −t 1) ⇒ cm(t 2 − t 1 ) 4200 j/kgK . 2 kg . 800 C t= = =672 s P 1000 ¦W. Ngµy so¹n :21/10/2010 Tiết 17– Bài 17 :Bài tập vận dụng định luật jun – lenxơ I/ Môc tiªu: - Vận dụng định luật Jun – Lenxơ để giải đợc bài tập về tác dụng nhiệt của dòng điện - RÌn kü n¨ng gi¶i bµi tËp theo c¸c bíc gi¶i bµi tËp - RÌn kü n¨ng ph©n tÝch , so s¸nh, tæng hîp th«ng tin - Trung thùc, cÈn thËn, kiªn tr× II /ChuÈn bÞ: III /Tổ chức các hoạt động dạy học: Hoạt động 1:Tổ chức – Kiểm tra Hoạt động của thầy 1- KiÓm tra. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. Hoạt động của trò - Häc sinh lªn b¶ng ch÷a bµi tËp vµ tr¶ lêi c©u hái , c¸c häc 3. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(37) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. - Ph¸t biÓu ®inh luËt Jun – Lenx¬. Ch÷a bµi tËp 16-17.1 vµ 16-17.3(a) - Viết hệ thức định luật Jun – Lenxơ 1617.2 và 16-17.3(b) Hoạt động 2 : Giải bài tập 1 Hoạt động của thầy - Gọi học sinh tóm tắt đề bài - Gäi hai häc sinh lªn b¶ng ch÷a - NÕu häc sinh gÆp khã kh¨n gi¸o viªn cã thÓ trî gióp + §Ó tÝnh Q bÕp to¶ ra vËn dông c«ng thøc nµo + Nhiệt lợng cần cung cấp để nớc sôi đợc tính bằng công thức nào đã học ở lớp 8 + Hiệu suất đợc tính nh thế nào? + Để tính đợc tiền điện phải trả trong một tháng ta phải đi tìm đại lợng nào? Đại lợng đó đợc tính nh thế nào? - Gäi häc sinh nhËn xÐt bµi - Học sinh chữa vào vở nếu cha làm đợc - NÕu häc sinh cã c¸ch gi¶i kh¸c gi¸o viªn nhËn xÐt c¸ch gi¶i , ®a ra c¸ch gi¶i ng¾n gän vµ hay nhÊt. sinh kh¸c l¾ng nghe, nhËn xÐt ch÷a vµo vë bµi tËp nÕu sai. Hoạt động của trò Gi¶i bµi tËp 1 : Hai häc sinh lªn b¶ng cùng lµm Tãm t¾t R = 80 Ω I = 2,5A a) t = 1s Q = ? 0 b)V = 1,5l => m = 1,5kg t1 C=25 C 0. t 2 C=100. 0. t 2 =20 ph=1200 s. 0. C = 4200J /kgK H = ? c) t3 = 3h.30ngµy 1kWh gi¸ 700® tÝnh sè tiÒn M = ? Bµi gi¶i a - áp dụng định luật Jun – Lenxơ ta có Q = I2Rt = ( 2,5)280 = 500J b – Nhiệt lợng cần cung cấp để đun sôi nớc là : Q Cmt ; Qi 4200.1,5(100  25) 472500 J. NhiÖt lîng cña bÕp to¶ ra lµ 2. Qtp =I Rt 500 .1200=600000 J Qi 472500 HiÖu suÊt cña bÕp lµ H= Q =600000 . 100 %=78 ,5 % tp. c )TÝnh sè tiÒn ph¶i tr¶ P 500 ¦ W 0,5kW ; A P.t 0,5kW .3h.30 45kWh M 45.700 31500( d ). Hoạt động 3 : Gải bài tập 2 Hoạt động của thầy - Đọc đề tóm tắt bài toán - §©y lµ bµi tËp ngîc cña bµi 1 nªn c¸ch lµm t¬ng tù - Gäi hai häc sinh lªn b¶ng ch÷a bµi tËp - CáC học sinh khác làm vào vở sau đó hai em một đổi vở cho nhau chấm chéo theo thang ®iÓm cña gi¸o viªn cho. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. Hoạt động của trò Bµi tËp 2 : Gọi hai học sinh lên bảng chữa yêu cầu nêu đợc : Tãm t¾t : Êm ghi : 220V – 100W u = 220V V = 2l => m= 2kg 0 0 t 1 C=20 C t 2 C=100 C H = 90% C = 4200J/kgK Qi =? Qtp = ? t = ? Bµi gi¶i 3 TÝnh Qi 0. 0. 3. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(38) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9 Qi = cmt = 4200 .2 .( 100 – 20) = 672000J 4 TÝnh Qtp H=. Qi Q 672000 .100 ⇒ Q tp= i = ≈ 746666 , 7 J Q tp H 90. TÝnh thêi gian t Qtp =I 2 Rt=Pt ⇒ t=. Qtp 746666 ,7 = =746 , 7 s P 1000. Hoạt động 3 : Giải bài tập 3 Hoạt động của thầy - Gọi học sinh đọc đề tóm tắt bài toán - Hai häc sinh lªn b¶ng ch÷a bµi - C¸c häc sinh kh¸c ch÷a bµi vµo vë - Lu ý học sinh : ở bài trớc ta đã tìm hiểu ®iÖn trë cña d©y dÉn chØ lµ mét phÇn ®iÖn trë cña toµn m¹ch chø kh«ng ph¶i ®iÖn trë cña toµn m¹ch nªn kh«ng thÓ dïng c«ng thøc I = U/R trong trêng hîp nµy v× ®iÖn trë cña toµn m¹ch cha biÕt - V× nhiÖt lîng to¶ ra trªn d©y dÉn cña gai đình rất nhỏ nên trong thực tế có thể bỏ qua hao phÝ nµy. Hoạt động của trò Bµi tËp 3 - Gọi hai học sinh lên bảng chữa yêu cầu nêu đợc : Tãm t¾t : 2 l = 40m S = 0,5mm = 0,5 .10-6m2 U = 220V P = 165W  = 1,7.10-8m t = 3h . 30 R =? I =? Q = ? Bµi gi¶i - TÝnh R l. 40. −8 =1 , 36 Ω Ta cã R= ρ S 1,7 . 10 0,5. 10− 6 - Tính cờng độ dòng điện Tõ c«ng thøc P = UI => I = P/U;I = 165/220 = 0,75A - TÝnh nhiÖt lîng to¶ ra trªn d©y dÉn Q = I2Rt = ( 0,75)2 .1,36.3.30.3600 Q = 247860J = 0,07kWh Hoạt động 4: Củng cố – Hớng dẫn về nhà Hoạt động của thầy Hoạt động của trò 1 – Cñng cè HS nhắc lại các công thức đã h ọcl 2 – Híng dÉn vÒ nhµ I = U/R R= ρ S - Häc bµi lµm bµi tËp s¸ch bµi tËp - P = UI = I2R = U2/R - §äc môc : Cã thÓ em cha biÕt - Q= UIt = I2R t= U2/Rt - Häc thuéc phÇn ghi nhí SGK - H = Qi/Qtp .100% - Làm đề cơng ôn tập theo nội dung bài - 1kW = 3 600 000J 20. Rút kinh nghi ệm gi ờ dạy. Ngµy so¹n :28/10/2010 TiÕt 18– Bµi 18 : Thùc hµnh Kiểm nghiệm mối quan hệ Q  I2 trong định luật jun – len xơ. Hoạt động 2 : Tìm hiểu yêu cầu và nội dung thực hành. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 3. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(39) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. Hoạt động của thầy - Yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu kü phÇn II trong SGK vÒ néi dung thùc hµnh - Gọi đại diện các nhóm trình bày : + Môc tiªu thùc hµnh + Tác dụng của từng thiết bị đợc sử dụng và cách lắp ráp các thiết bị đó theo sơ đồ thí nghiệm + C«ng viÖc cÇn ph¶i lµm trong mét lÇn ®o vµ kÕt qu¶ cÇn ph¶i cã. Hoạt động của trò - C¸ nh©n häc sinh nghiªn cøu phÇn II SGK, tr¶ lêi c¸c c©u hái cña gi¸o viªn - Tham gia góp ý các câu trả lời của các bạn trong lớp để học sinh c¶ líp n¾m ch¾c môc tiªu vµ c¸c bíc tiÕn hµnh thÝ nghiÖm cho mçi lÇn ®o vµ c¸ch ghi l¹i kÕt qu¶ ®o. Hoạt động 3 : Lắp ráp các thiết bị thí nghiệm thực hành Hoạt động của thầy Hoạt động của trò - Ph©n c«ng c¸c nhãm nhËn dông cô - C¸c nhãm nhËn dông cô thÝ nghiÖm - Cho c¸c nhãm tiÕn hµnh l¾p r¸p dông cô thiÕt - Nhãm trëng híng dÉn vµ kiÓm tra viÖc l¾p r¸p dông cô thÝ bị thí nghiệm . Giáo viên theo dõi, giúp đỡ nghiệm của nhóm đảm bảo yêu cầu c¸c nhãm gÆp kkhã kh¨n + Dây đốt ngập hoàn toàn trong nớc + BÇu nhiÖt kÕ ngËp hoµn toµn trong níc vµ kh«ng chạm vào dấy cốc, dây đốt + Mắc đúng ăm pe kế, biến trở Hoạt động 4: Tiến hành thí nghiệm + Hoạt động của thầy - Gi¸o viªn kiÓm tra viÖc l¾p dông cô thÝ nghiệm của các nhóm. Sau đó yêu cầu tiến hµnh c«ng viÖc - Yªu cÇu nhãm trëng ph©n c«ng c«ng viÖc cô thÓ cho c¸c thµnh viªn trong nhãm - Gv kiÓm tra sù ph©n c«ng c«ng viÖc cô thÓ cña tõng thµnh viªn trong nhãm -Yªu cÇu c¸c nhãm tiÕn hµnh thÝ nghiÖm - Gi¸o viªn theo dâi thÝ nghiÖm cña c¸c nhãm, v× thêi gian chê thÝ nghiÖm nhiÒu do đó gv yêu cầu các nhóm lu ý về kỷ luật. Hoạt động của trò - Nhãm trëng phan c«ng c«ng viÖc cô thÓ cho tõng thµnh viªn trong nhãm : §iÒu chØnh biÕn trë, dïng que khuÊy níc, theo dõi và đọc nhiệt kế, theo dõi đồng hồ, th ký ghi kết quả - C¸c nhãm tiÕn hµnh thÝ nghiÖm. Lu ý : + Điều chỉnh biến trở để I1 = 0,6A trong suốt thời gian đun 0 + Ghi nhiệt độ t1 C + Bấm đồng hồ để đun nớc tong 5ph => ghi lại nhiệt độ 0. t2 C. - Lµm thÝ nghiÖm ba lÇn sau mçi lÇn lµm thÝ nghiÖm 0 phải để cho nớc nguội trở lại nhiệt độ t1 C - Mỗi lần thí nghiệm điều chỉnh biến trở để có giá trị I trong m«Üi lÇn lµ kh¸c nhau - Sau mçi lÇn thÝ nghiÖm ph¶i ghi l¹i kÕt qu¶ ®o. Hoạt động 4: Hoàn thành báo cáo – Hớng dẫn về nhà. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 3. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(40) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. Ngµy so¹n :28/10/2010 TiÕt 19– Bµi 19 Sö dông an toµn vµ tiÕt kiÖm ®iÖn I/ Môc tiªu: KiÕn thøc: Nªu vµ thùc hiÖn c¸c qui t¾c an toµn khi9 sö dông ®iÖn Giải thích đợc cơ sở vật lý của các qui tắc an toàn khi sử dụng điện Kỷ năng: Thực hiện đợc các qui tắc, các biện pháp tiết kiệm điện năng Thái độ: Có thái độ cẩn thận khi sữ dụng điện II /ChuÈn bÞ: III /Tổ chức các hoạt động dạy học:. Hoạt động 1:Tổ chức – Kiểm tra – Đặt vấn đề Hoạt động của thầy 1 - KiÓm tra - Xen lÉn bµi 3 - Đặt vấn đề: Khi sử dụng điện ta phải chú ý đến những điều gì?. Hoạt động của trò. Hoạt động 2 : Tìm hiểu và thực hiện các qui tắc an toàn khi sử dụng điện Hoạt động của thầy Hoạt động của trò I – An toµn khi sö dông ®iÖn 1 – Nhí l¹i qui t¾c an toµn khi sö dông ®iÖn ë líp 7 - Hoạt động cá nhân trả lời các câu hỏi C1 C2 C3 C4 yêu cầu - Hoạt động cá nhân trả lời câu hỏi C1 nêu đợc : C2 C3 C4 C©u C1: ChØ lµm thÝ nghiÖm víi nguån ®iÖn cã U<40V - Gäi lÇn lît tõng c¸ nh©n tr¶ lêi c¸c Câu C2 : Sử dụng đay dẫn có vỏ bọc đúng tiêu chuẩn c©u hái Câu C3: Cần mắc cầu chì có cờng đô định mức phù hợp - C¸c häc sinh kh¸c nhËn xÐt bæ xung C©u C4: + Ph¶i cÈn thËn khi sö dông m¹ng ®iÖn nµy c©u tr¶ lêi cña b¹n + Sử dụng thiết bị khi đảm bảo cách điện đúng tiêu chuẩn - Gi¸o viªn thèng nhÊt c©u tr¶ lêi cho 2 – Mét sè qui t¾c an toµn khi sö dông ®iÖn : häc sinh ghi vë - Ho¹t luËn nhãm th¶o luËn tr¶ lêi c¸c c©u hái C5 C6 yªu cÇu nêu đợc : - Th¶o luËn nhãm tr¶ lêi C©u C5 : - Vì các câu C1 => C4 đã giới thiệu + Rót phÝch tríc khhi th¸o l¾p tr¸nh ®iÖn giËt mét sè qui t¾c an toµn ®iÖn nªn häc + Ng¾t c«ng t¾c hoÆc cÇu ch× v× c«ng t¾c hoÆc cÇu ch× lu«n sinh th¶o luËn theo nhãm lêi gi¶i thÝch m¾c ë day pha - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy lêi gi¶i + §¶m b¶o c¸ch ®iÖn v× nh÷ng vËt cã ®iÖn trë lín dßng ®iÖn thÝch cho tõng phÇn khã ch¹y qua - C¸c nhãm kh¸c bbæ xung C©u C6: - Gi¸o viªn thèng nhÊt c©u tr¶ lêi + Chỉ ra đợc dây nối dụng cụ điện với đất đó là chốt thứ ba - Gi¸o viªn nªu c¸ch söa ch÷a nh÷ng cña phÝch c¾m nèi víi vá kim lo¹i cña dông cô ®iÖn n¬i cã h háng nhá vÒ diÖn thêng gÆp. Nh÷ng ký hiÖu  h háng kh«ng biÕt nguyªn nh©n cÇn + trong trêng hîp dßng ®iÖn bÞ hë vµ tiÕp xóc víi vá kim ng¾t ®iÖn, b¸o cho ngêi lín, thî ®iÖn, loại nhờ có dây nối đất mà ngời sử dụng khi tiếp xúc với vỏ kh«ng tù ý söa ch÷a kim lo¹i kh«ng bÞ nguy hiÓm v× Rn>> Rd => In<<Id => dßng ®iÖn ch¹y qua ngêi nhá kh«ng g©y nguy hiÓm Hoạt động 3 : Tìm hiểu ý nghĩa và biện pháp sử dụng tiết kiệm điện Hoạt động của thầy - T×m hiÓu th«ng bao SGK - TiÕt kiÖm ®iÖn cãnh÷ng lîi Ých g×?. Hoạt động cá nhân trả lời câu C7 - Khi ra khái nhµ t¾t hÕt c¸c thiÕt bÞ. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. Hoạt động của trò II – Sö dông tiÕt kiÖm ®iÖn n¨ng 1 – CÇn ph¶i sö dông tiÕt kiÖm ®iÖn n¨ng - Hoạt động cá nhân tìm hểu thông bao trả lời câu hỏi của giáo viên yêu cầu nêu đợc : + Giảm chi tiêu cho gia đình Các dụng điện đợc sử dụng lâu bên hơn + Gi¶m bít c¸c sù cè g©y tæn h¹i chung do hÖ thèng ®iÖn cung cÊp bÞ qu¸ t¶i + Giµnh phÇn ®iÖn n¨ng tiÕt kiÖm cho s¶n xuÊt - Hoạt động cá nhân ttrả lời câu C8 : tuỳ học sinh có thể 4. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(41) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. ®iÖn ngoµi tiÕt kiÖm ®iÖn cßn cã t¸c dông g× ?. nêu đợc + Thiết bị có công suất đúng với yêu cầu có giá rẻ hơn thiết bÞ cã c«ng suÊt lín - Phần điện năng tiết kiệm đợc còn có + Giành điện năng để suất khẩu lợi ích gì đối với quốc gia? Gi¶m bít viÖc x©y c¸c nhµ m¸y ®iÖn lín g©y « nhiÔm, ¶nh - Nếu bớt đợc một số nhà máy điện hëng tíi m«i trêng thì có lợi ích gì đối với môi trờng 2 – C¸c biÖn ph¸p tiÕt kiÖm ®iÖn n¨ng - Các biện pháp tiết kiệm điện năng là - Hoạt động cá nhân trả lời câu C8 yêu cầu nêu đợc : A = Pt g× ? - Thảo luận nhóm trả lời câu C9 yêu cầu nêu đợc : - Híng dÉn häc sinh tr¶ lêi c¸c c©u hái + CÇn ph¶i lùa chän , sö dông c¸c dông cô hay thiÕt bÞ ®iÖn C8 C9 để tìm biện pháp tiết kiệm điện có công suất hợp lý đủ mức cần thiết n¨ng + Kh«ng sö dông c¸c thiÕt bÞ , dông cô ®iÖn trong lóc kh«ng cÇn thiÕt Hoạt động 4: Vận dụng - Củng cố – Hớng dẫn về nhà Hoạt động của thầy 1-VËn dông - Tr¶ lêi c¸c c©u háiC10; C11; C12 2 –củng cố - Cần phải thực hiện các biện pháp đảm bảo an toàn khi sử dụng điện, nhất là đối với m¹ng ®iÖnu d©n dông v× m¹ng ®iÖn nµy cã hiÖu ®iÖn thÕ 220V nªn cã thÓ g©y nguy hiÓm tíi tÝnh m¹ng - CÇn chän vµ sö dông c¸c thiÕt bÞ ®iÖn cã c«ng suÊt phï hîp vµ chØ sö dông chóng trong thêi gian cÇn thiÕt 3 – Híng dÉn vÒ nhµ - Häc bµi lµm bµi tËp s¸ch bµi tËp - §äc môc : Cã thÓ em cha biÕt - Häc thuéc phÇn ghi nhí SGK - Làm đề cơng ôn tập theo nội dung bài 20 Rót kinh nghiÖm giê d¹y. 24/10/20101. Hoạt động của trò - Hoạt động cá nhân trả lời yêu cầu nêu đợc - C©u C10 : Treo biÓn, l¾p chu«ng, l¾p công tắc tự động v.v… - C©u C11 : D - C©u C12 : + §Ìn d©y tãc : A1 = P1t = 0,075 .800 = 600kWh =2160.10-6J T1 = 60 000 + 600.700 =448 000 ® + §Ìn Comp¾c A2 = P2t 0,015.800 =120kW = 432.10-6j T2 = 60 000 + 120 .700 = 144 000® - Dùng đèn compắc có lợi hơn vì tiết kiệm đợc 304 000 đ. ....................................................................................... Ngµy so¹n :. TiÕt 20– Bµi 20 : TỔNG KẾT CHƯƠNG I I/ Môc tiªu: Kiến thức: Tự ôn tập và tự kiểm tra đợc những yêucầu về kiến thức và những yêu cầu về kỹ n¨ng trong toµn bé ch¬ng I Kỷ năng: Vận dụng đợc những kiến thức và kỹ năng để giải các bài tập trong chơng Thái độ: Cẩn thận. II /ChuÈn bÞ: - §Ò c¬ng «n tËp III /Tổ chức các hoạt động dạy học: Hoạt động 1:Tổ chức - Tự kiểm tra Hoạt động của thầy 1- KiÓm tra - Líp phã häc tËp b¸o c¸o sù chuÈn bi bµi ë nhµ cña c¸c b¹n - Gọi 1-2 học sinh đọc bài chuẩn bị ở nhà cña m×nh. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. Hoạt động của trò Líp phã häc tËp b¸o c¸o - Häc sinh tr¶ lêi c©u hái phÇn tù kiÓm tra . Häc sinh kh¸c l¾ng nghe nhËn xÐt bæ xung - Häc sinh lu ý söa ch÷a nÕu sai 4. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(42) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. - Giáo viên đánh giá nhắc nhở những chỗ sai sãt nhÊn m¹nh mét sè ®iÒu cÇn chó ý : - I = U/R; R = U/I - R1ntR2 => Rt® = R1+ R2 ; I1=I2 U = U1 +U2 - R1//R2 => Rt® = (R1R2 )/ (R1+ R2) I = I1+I2 ; U = U1 =U2 - Q = I2Rt - C¸c c«ng thøc tÝnh P A Hoạt động 2 : Vận dụng Hoạt động của thầy Hoạt động của trò - Cho häc sinh dïng b¶ng con tr¶ lêi c¸c - Häc sinh tr¶ lêi c¸c c©u hái tr¨c nghiÖm c©u hái tõ 12  16 tõ c©u 1216 b»ng b¶ng con yªu cÇu nªu đợc : GV Hướng dẫn HS cácch suy luận 12 – C; 13 – B; 14 – D; 15 – A; 16 đểchọn phương án đúng –D C©u 17 : - Hoạt động trả lời câu C17 Hoạt động cá nhân làm câu 17 - Gäi hai häc sinh lªn b¶ng ch÷a song Hai häc sinh lªn b¶ng ch÷a yªu cÇu nªu song đợc : - Nếu học sinh không trả lời đợc thì gọi ý Tãm t¾t : cho häc sinh U = 12V khi R nt R22 I = 0,3 A 1 + Khi hai ®iÖn trë m¾c nèi tiÕp th× Rt® ’ = 1,6A R =? R =? Khi R //R thì I 1 2 1 2 đợc tính nh thế nào? Bµi gi¶i : + Khi hai ®iÖn trë m¾c song song th× điện trở tơng đơng đợc tính nh thế nào? Khi R1ntR2. ta có Rtđ = R1+ R2 = U/I R1+ R = 12/0,3 = 40  ( 1) - Häc sinh nhiÒu khi chØ nhí c«ng thøc Khi R1 // R2 ta cã tính điện trở tơng đơng R = R1 + R2 và R R U 12 c«ng thøc 1/Rtd = 1/R1 + 1/R2 mµ kh«ng R' = 1 2 = ' = =7,5 Ω ⇒ nhí c«ng thøc Rtd = U/I R 1+ R 2 I 1,6 - Sau khi viết đợc phơng trình cho đoạn R R m¹ch cã ®iÖn trë m¾c nèi tiÕp vµ song R,td = 1 2 =7,5 Ω(1) R 1+ R 2 song ta cã hÖ ph¬ng tr×nh nµo ? Gi¶i hÖ Tõ (1) vµ (2) ta cã hÖ ph¬ng tr×nh phơng trình đó ta có kết quả tải R1 R 2 =7,5 Ω (1) td. R 1+ R 2. R1 + R2 = 40  (2) Giải hệ phơng trình trên ta đợc R1 = 10  R2 = 30 . Hoạt động 4: Củng cố - Hớng dẫn về nhà Hoạt động của thầy. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. Hoạt động của trò. 4. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(43) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. 1 – Cñng cè - I = U/R R = U/I - R1ntR2 => Rt® = R1+ R2 I1=I2 U = U1 +U2 R1//R2 => Rt® = (R1R2 )/ (R1+ R2) I = I1+I2 U = U1 =U2 Q = I2Rt 2 – Híng dÉn vÒ nhµ - Häc bµi lµm bµi tËp s¸ch bµi tËp - §äc môc : Cã thÓ em cha biÕt - Häc thuéc phÇn ghi nhí SGK - Lµm bµi tËp 18; 19 – 20 - Tiết sau tiếp tục ôn tập - Rót kinh nghiÖm giê d¹y. ………………………………………………………. Ngµy so¹n 24/11/2011. TiÕt 21:. ÔN TẬP CHƯƠNG I. I/ Môc tiªu: Kiến thức: Tự ôn tập và tự kiểm tra đợc những yêu cầu về kiến thức và những yêu cầu vÒ kü n¨ng trong toµn bé ch¬ng I Kỷ năng: Vận dụng đợc những kiến thức và kỹ năng để giải các bài tập trong chơng Thái độ: Cẩn thận. II /ChuÈn bÞ: §Ò c¬ng «n tËp, bài tập SGK III /Tổ chức các hoạt động dạy học: Hoạt động của thầy. Hoạt động của trò. Híng dÉn häc sinh tr¶ lêi c©u 18 nÕu không học sinh nào giải đợc. C©u 18 Hoạt động cá nhân trả lời câu 18 Hai häc sinh lªn b¶ng ch÷a yªu cÇu nªu đợc : Tãm t¾t a – T¹i sao bé phËn chÝnh cña c¸c dông - Dây dẫn và dây điện trở đợc mắc nối tiếp cụ dùng điện đều làm bằng các dây dẫn với nhau do đó theo định luật Jun – Len cã ®iÖn trë suÊt lín x¬ nhiÕt lîng to¶ ra trªn d©y dÉn phô thuéc b – BÕp ®iÖn ghi 220V – 1000W tÝnh R vµo nh÷ng yÕu tè nµo ? khi ấm hoạt động bình thờng c – l = 2m  = 1,1.10-6  tÝnh d - TÝnh ®iÖn trë cña bÕp nh thÕ nµo? Bµi gi¶i - Tiết diện của dây đợc tính nh thế nào? a – Các bộ phận đốt nóng bằng điện đều - Tiết diện của dây còn đợc tính nh thế có bộ phận chính đợc làm bằng dây dẫn nµo? có điện trở suất lớn để đoạn dây dẫn này - Häc sinh thêng cã khi kh«ng nhí ra c«ng cã ®iÖn trë suÊt lín. Khi cã dßng ®iÖn thøc tÝnh diÖn tÝch h×nh trßn cÇn ph¶i nh¾c ch¹y qua th× nhiÖt lîng hÇu nh chØ to¶ ra l¹i cho häc sinh nhí ë ®o¹n d©y dÉn nµy mµ kh«ng to¶ nhiÖt ë. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 4. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(44) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. - Sau khi viết đợc hai công thức tính tiết diện của dây thì để cho học sinh tự giải. dây nối bằng đồng có điện trỏ nhỏ do đó cã ®iÖn trë nhá b – Do ®iÖn trë cña mét d©y dÉn lµ lu«n không đổi nên khi ấm hoạt động bình thờng thì ta có 2. 220 ¿. 2. P=UI=. ¿ ¿. 2. U U ⇒ R= =¿ R P. c – Tính đờng kính của dây Ta cã S =. Cho HS làm bài 19. πd 4. 2. (1) l S. MÆt kh¸c ta cã : R = ρ ⇒ S= Viết công thức tính nhiệt lượng của vật khi trao đổi nhiệt. Tõ (1) vµ (2) ta cã d 2=. πd 2 4. =. ρl R. ρl R. (2) ⇒. 4 ρl 4 ρl ⇒ d= . πR πR. √. Thay sè vµo ta cã. 4 ρl 4 . 1,1. 10−6 . 2 −3 d= = =0 , 24 .10 =0 , 24 (mm) πR 3 ,14 . 48 , 4. √ √. Hướng dẫn bài 20 Tính cường độ dòng điện chạy qua dây tải I = P/U = 22,5A Hiêu điện thế U = IRd = 9 V -. HS tóm tắt bài 19 và trình bày lời giải Nhiệt lượng cầncung cấp để đun sôi nước là Q1 = cm(t2 - t1 ) = 630 000J Nhiệt lương màbếp toả ra là Q = = 741 176,5J Thời gian đun sôi nước t = Q / P = 741s = 12 phut 21 giây Số tiền phải trả + Đun nước trong 1 tháng tiêu thụ lượng điện năng là A = Q.2.30 = 44470590J = 12.35kw.h Tiền phải trả T = 12,35 .700 = 86400đ Khi đó điện trở của bếp giảm 4 lần và công suất bếp P = U /R tăng 4 lần. Kết quả là thời gian đun sôi nước t = Q/P giảm 4 lần: t = 741/4. Hoạt động 4: Củng cố- Hớng dẫn về nhà Hoạt động của thầy 1 – Cñng cè - I = U/R R = U/I - R1ntR2 => Rt® = R1+ R2 I1=I2 U = U1 +U2. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. Hoạt động của trò. 4. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(45) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. R1//R2 => Rt® = (R1R2 )/ (R1+ R2) I = I1+I2 U = U1 =U2 Q = I2Rt - C¸c c«ng thøc tÝnh P A 2 – Híng dÉn vÒ nhµ - Häc bµi lµm bµi tËp s¸ch bµi tËp - §äc môc : Cã thÓ em chưa biÕt - Häc thuéc phÇn ghi nhí SGK - Lµm bµi tËp 20 - Làm các bài tập SBT - ¤n tËp tèt chuÈn bÞ giê sau kiÓm tra mét tiÕt -. Tiết 22 Họ và tên: ĐỀ I. BÀI KIỂM TRA MÔN VẬT LÝ 9 Thời gian: 45 phút. Khoanh tròn chữ cái trước câu trả lời mà em cho là đúng nhất (Từ câu 1 đến câu 6) Câu 1.Biểu thức nào là biểu thức của định luật ôm A. I =. U R. B. R =. U I. C. I =. Câu 2. Đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song có A.. U 1 R1 = U 2 R2. B.. U 1 R2 = U 2 R1. C.. P U. D.U =. I 1 R1 = I 2 R2. D.. P I. I 1 R2 = I 2 R1. Câu 3.Hai điện trở R1 và R2 = 4R1 mắc song song với nhau. Điện trở tương đương của đoạn mạch A. 4 R1 B. 5 R1 C. 1,25 R1 D. 0,8 R1 Câu 4.Nếu tăng chiều dài dây dẫn lên 5 lần và giảm tiết diện dây dẫn xuống 5 lần thì điện trở của dây dẫn đó: A. Tăng 5 lần B. Tăng 10 lần C. Tăng 25 lần D. không thay đổi Câu 5. Nếu giảm chiều dài và tăng tiết diện của dây dẫn 3 lần thì điện trở của dây dẫn đó: A. Giảm 3 lần B. Giảm 6 lần C. Giảm 9 lần D. Không đổi Câu 6. Trong các biểu thức sau đây biểu thức nào là của định luật Jun- Lenxơ A. Q = IRt B. Q = I2Rt C. Q = I2R2t D. Q= IR2t Câu7 Có 2 bóng đèn Đ1(6V-6W) và Đ2 (6V-3W). a) Cho biết ý nghĩa của số liệu ghi trên các bóng đèn? b) Tính cường độ dòng điện định mức của mỗi bóng đèn? c) Người ta mắc 2 bóng đèn đó vào mạch có hiệu điện thế 12V (hình vẻ) . Điều chỉnh biến trở có điện trở bằng bao nhiêu Ω để các bóng đèn sáng bình thường?. Đ1. Đ2.  Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. . 4. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(46) N. M. Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. C©u 8 Một bếp điện có ghi (220V-1000W) được dùng ở hiệu điện thế 220V để đun sôi 2 lít nước có nhiệt độ ban đầu là 25oC . Hiệu suất của bếp là 95% ( Cho biết C = 4200J/kg.K) a)Tính thời gian đun sôi nước ? b)Dây đốt của bếpcó tiết diện 0,1mm2 và được làm bằng vonfram có điện trở suất là 5,5.10-8 Ω m. Tính chiều dài của sợi đốt? c) Nếu sợi đốt của bếp gồm 2 sợi (cùng vật liêu cùng tiết diện như câu b) mắc song song với nhau thì mỗi sợi phải có chiều dài là bao nhiêu để thời gian đun nước không thay đổi? Bài làm Họ và tên:. BÀI KIỂM TRA MÔN VẬT LÝ 9 Thời gian: 45 phút. ĐỀ II. Khoanh tròn chữ cái trước câu trả lời mà em cho là đúng nhất (Từ câu 1 đến câu 6) Câu 1.Biểu thức nào là biểu thức của định luật ôm A. R =. U I. B. I =. P U. C. I =. U R. D.U =. Câu 2. Đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song có A.. I 1 R2 = I 2 R1. B.. I 1 R1 = I 2 R2. C.. U 1 R1 = U 2 R2. D.. P I. U 1 R2 = U 2 R1. Câu 3.Hai điện trở R1 và R2 = 4R1 mắc song song với nhau. Điện trở tương đương của đoạn mạch A. 5 R1 B. 1,25 R1 C. 4 R1 D. 0,8 R1 Câu 4.Nếu tăng chiều dài dây dẫn lên 5 lần và giảm tiết diện dây dẫn xuống 5 lần thì điện trở của dây dẫn đó: A. Tăng 10 lần B. Tăng 25 lần C.Tăng 5 lần D. không thay đổi Câu 5. Nếu giảm chiều dài và tăng tiết diện của dây dẫn 3 lần thì điện trở của dây dẫn đó: A. Giảm 3 lần B. Giảm 6 lần C. Giảm 9 lần D. Không đổi Câu 6. Trong các biểu thức sau đây biểu thức nào là của định luật Jun- Lenxơ A. Q = IRt B. Q = I2Rt C. Q = I2R2t D. Q= IR2t Câu7 Có 2 bóng đèn Đ1 (9V-4,5W) và Đ2(9V-9W) a) Cho biết ý nghĩa của số liệu ghi trên các bóng đèn? ) b) Tính cường độ dòng điện định mức của mỗi bóng đèn? c) Người ta mắc 2 bóng đèn đó vào mạch điện có hiệu điện thế 18V ( hình vẻ). Điều chỉnh biến trở có điện trở bằng bao nhiêu Ω để các bóng đèn sáng bình thường?. Đ2. Đ1. . . C©u 8 Một bếp điện có ghi (220V-1000W) được dùng ở hiệu điện thế 220V để đun sôi 2 lít nước có nhiệt độ ban đầu là 20oC thì thời gian đun sôi nước là 12phút . a)Tính hiệu suất của bếp. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc M. N4. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(47) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. b) Dây đốt của bếp dài 88m và được làm bằng vonfram có điện trở suất là 5,5.10-8 Ω m. Tính tiết diện của sợi đốt? c) Nếu sợi đốt của bếp gồm 2 sợi (cùng vật liêu cùng chiều dài như câu b) mắc song song với nhau thì mỗi sợi phải có tiết diện là bao nhiêu để thời gian đun nước không thay đổi? Bài làĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM Trắc nghiệm (3 điểm) Đề l câu 1 2 câu 1A 2B C cho D Mỗi câu đúng 0,5 đ. 3 3D Đ. Đề 2 4 4D D. 5 5A A. 6 6B B. CÂU 7( 3điểm) a) + 220V: Hiệu điện thế định mức +1000W: Công suất định mức + Khi bếp được dung ở U=220V thì bếp hoạt động bình thường (1đ) b) Tính Iđ/m: P 6 P UI  I1  1  1( A) U1 6 P 3 I 2  2  0,5( A) U2 6. P 9 I 2  2  1( A) U2 9. (1đ). c) Tính Rx: Hai đèn sáng bình thường nên hiệu điện thế hai đâu biến trở là Ux=U2=6V Và cường độ dòng điện qua biến trở là Ix=I1-I2=1-5,5=0,5(A) U 6  Rx  x  12() I x 0,5. a) + 220V: Hiệu điện thế định mức +1000W: Công suất định mức + Khi bếp được dung ở U=220V thì bếp hoạt động bình thường (1đ) b) Tính Iđ/m: P 4,5 P UI  I1  1  0,5( A) U1 9. (1đ). c) Tính Rx: Hai đèn sáng bình thường nên hiệu điện thế hai đâu biến trở là Ux=U1=9V Và cường độ dòng điện qua biến trở là Ix=I2-I1=1-5,5=0,5(A) U 9  Rx  x  18() I x 0,5 (1đ). (1đ). CÂU 8 (4điểm) Đề lẻ Đề chẳn a.)Tính thời gian đun nước: a) Tính Hiệu Suất: Nhiệt lượng nước thu vào: Nhiệt lượng nước thu vào: 0 0 Q1 cm(t2  t1 ) 4200.2(100  25) 630000( J ) Q1 cm(t 20  t10 ) 4200.2(100  20) 672000( J ) Nhiệt lượng bếp toả ra: Nhiệt lượng bếp toả ra: Q P.t 1000.12.60 720000( J ) Q 630000 Q 1  663158( J ) Hiêụ suất của bếp: H 0,95 Q 672000 Q 663158 H 1 93,33% Q Pt  t   663( s) Q 720000 P 1000 (2đ) (2đ) b) Tính tiết diện: b)Tính chiều dài:. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 4. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(48) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. U 2 2202 Rbe   48, 4() P 1000 Điện trở của bếp: R S 48, 4.0,1.10  6 l Rbe   l  be  88( m) S  5,5.10 8 (1đ). U 2 2202 Rbe   48, 4() P 1000 Điện trở của bếp: l l 5,5.10 8.88 Rbe   S    S Rbe 48, 4 0,1.10  6 m 2 0,1( mm 2 ) (1đ). ' c.)Tính chiều dài l : Để thời gian đun nước không đổi thì công suất của bếp phải không đỗi do đó R’=Rbep=48,8  hay l' l' R ' Rbe  '  S 2S 2R S R S  l '  be 2. be 2l 2.88 176( m)  . ( Hs có thể giải cách khác). (1đ). c) Tính tiết diện: Để thời gian đun nước không đổi thì công suất của bếp phải không đỗi do đó R’=Rbep=48,8  hay l R ' Rbe  ' 2S  l 1  l S 0,1  S'   .   0, 05(mm 2) 2 Rbe 2 Rbe 2 2 ( Hs có thể giải cách khác). (1đ). Ngày soạn: 30/10/2011 Tiết 22: KIỂM TRA CHƯƠNG I: ĐIỆN HỌC (đề và đáp án lưu vào sổ đề kiểm tra) ....................................................................... Ch¬ng II : §iÖn tõ häc Môc tiªu ch¬ng - Biết đợc sự giống và khác nhau giữa nam châm điện và nam châm vính cửu - Nhận biết đợc từ trờng, biểu diễn từ trờng bằng hình vẽ - BiÕt sù t¸c dông cña tõ trêng lªn d©y dÉn cã dßng ®iÖn ch¹y qua - §iÒu kiÖn xuÊt hiÖn dßng ®iÖn c¶m øng, cÊu t¹o cña m¸y ph¸t ®iÖn - Cấu tạo và hoạt động của máy biến thế Ngày 31 tháng 11 năm2011. TiÕt 23 – Bµi 21 NAM CHÂM VĨNH CỬU. I/ Môc tiªu: Kiến thức: Mô tả đợc từ tính của nam châm. Biết cách xác định các cực từ Bắc – Nam của mét nam ch©m vÜnh cöu. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 4. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(49) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. -. Biết đợc các loại từ cực, sự tng tác giữa các từ cựckhi nào thì hút nhau khi nào thì đẫy nhau - Mô tả đợc cấu tạo và giả thích đợc hoạt động của la bàn Kỹ năng:Xỏc định đợc cực từ của nam châm - Giải thích đợc hoạt động của la bàn biết sử dụng la bàn để xácđịnh đợc phơng hớng Thái độ: Yªu thích m«n häc cã ý thøc thu thËp th«ng tin II /ChuÈn bÞ: - Nam châm thẳng, nam châm chữ U, kim nam châm, bột sắt, đồng, nhôm,, la bàn, giá thí nghiÖm III /Tổ chức các hoạt động dạy học:. Hoạt động 1:Tổ chức - Giới thiệu - Đặt vấn đề Hoạt động của GV và HS 1 - Giíi thiÖu ch¬ng - Học sinh đọc phần mục tiêu chơng 3- Đặt vấn đề: SGK - Tìm hiểu phần đặt vấn đề ở đầu bài. -. Hoạt động 2 : Bài mới Hoạt động của GV -HS - Nam châm có đặc điểm gì ? Häc sinh «n l¹i kiÕn thøc cò tr¶ lêi c©u hái C1 yêu cầu nêu đợc : Nam châm có hai cực, hút đợc sắt - C¸c nhãm tiÕn hµnh thÝ nghiÖm kiÓm tra l¹i dù ®o¸n - T×m c¸ch lo¹i s¾t ra khái hçn hîp §äc vµ t×m hiÓu thÝ nghiÖm c©u C2 - Lµm thÝ nghiÖm theo yªu cÇu - Th¶o luËn nhãm tr¶ lêi c©u C2 yªu cÇu nêu đợc : - B¸o c¸o kÕt qu¶ thÝ nghiÖm - Nhấn mạnh : Nam châm hút đợc sắt - T×m hiÓu thÝ nghiÖm c©u C2 - TiÕn hµnh thÝ nghiÖm theo yªu cÇu - Hoạt động nhóm trả lời câu C2 - T×m hiÓu th«ng tin SGK - T×m hiÓu c¸c lo¹i nam ch©m cãtrong nhãm cña m×nh. Kiến thức cần đạt Biết đợc sự giống và khác nhau giữa nam ch©m ®iÖn vµ nam ch©m vÝnh cöu Nhận biết đợc từ trờng, biểu diễn từ trờng b»ng h×nh vÏ BiÕt sù t¸c dông cña tõ trêng lªn d©y dÉn cã dßng ®iÖn ch¹y qua §iÒu kiÖn xuÊt hiÖn dßng ®iÖn c¶m øng, cÊu t¹o cña m¸y ph¸t ®iÖn Cấu tạo và hoạt động của máy biến thế. Kiến thức cần đạt I – Tõ tÝnh cña nam ch©m 1 – ThÝ nghiÖm C1 : Dïng nam ch©m kÕt qu¶ nam ch©m chØ hót s¾t ra khái hçn hîp C2: Kim nam ch©m lu«n n»m theo híng B¾c – Nam 2 – KÕt luËn : - §äc vµ t×m hiÓu th«ng tin SGK - NhËn biÕt c¸c lo¹i nam ch©m cã trong nhãm. Hoạt động 3 : Tìm hiểu sự tơng tác giữa hai nam châm Hoạt động của GV_HS. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. Kiến thức cần đạt. 4. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(50) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. - Hoạt động cá nhân tìm hiểu mục đích yêu cầu của thí nghiệm - Hoạt động cá nhân đọc câu C3 C4 tìm hiểu mục đích yêu cầu thí nghiệm - NhËn xÐt kÕt qu¶ thÝ nghiÖm - Qua kÕt qu¶ rót ra kÕt luËn - §äc vµ ghi nhí kÕt luËn. II – Sù t¬ng t¸c gi÷a hai nam ch©m 1 – ThÝ nghiÖm - Hoạt động nhóm tiến hành thí nghiệm theo yêu câù đã tìm hiểu nhận xét kết quả thí nghiệm yêu cầu nêu đợc : + C¸c cùc cïng tªn ®Èy nhau + C¸c cùc kh¸c tªn hót nhau 2 – KÕt luËn : Mỗi nam châm đều có hai cực đó là cực nam ( sơn màu xanh) và cực bắc ( ơn màu đỏ), các cùc cña nam ch©m t¬ng t¸c víi nhau cïng tªn th× ®Èy nhau, kh¸c tªn th× hót nhau. Hoạt động 4: Vận dụng - Củng cố - Hớng dẫn về nhà Hoạt động của GV_HS 1-VËn dông - Tr¶ lêi c¸c c©u hái C5; C6; C7; C8 ;SGK 2 – Cñng cè - Nam ch©m nµo còng cã hai tõ cùc . Khi để tự do, cực luôn chỉ hớng Bắc gọi là cực tõ B¾c, cßn cùc lu«n chØ híng Nam gäi lµ cùc tõ Nam - Khi đặt hai nam châm gần nhau , các cực cïng tªn ®Èy nhau cßn c¸c cùc kh¸c tªn hót nhau 3 – Híng dÉn vÒ nhµ - Häc bµi lµm bµi tËp s¸ch bµi tËp - §äc môc : Cã thÓ em cha biÕt - Häc thuéc phÇn ghi nhí SGK - Xem bµi “ T¸c dông cña dßng ®iÖn – Tõ trêng “ Rút kinh nghiệm giờ dạy .................................................................... .................................................................... .................................................................... .................................................................... .................................................................... .................................................................... .................................................................... .................................................................... .................................................................... .................................................................... .................................................................... .......................... Kiến thức cần đạt yêu cầu nêu đợc + C5 : H×nh nh©n thùc ra lµ mét kim nam ch©m + C6 : Bé phËnchÝnh cña la bµn lµ mét kim nam ch©m + C6 : + Dïng mµu s¾c , ký hiÖu + Dùng nam châm đã biết để kiÓm tra + C8 : §Çu gÇn cùc N lµ cùc S dÇu kia lµ cùc N. ...................................................................................... Ngày 6 tháng 11 năm2011 TiÕt 24– Bµi 22 :T¸c dông cña dßng ®iÖn - Tõ trêng. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 5. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(51) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. I/ Môc tiªu: Kiến thức: Mô tả đợc thí nghiệm về tác dụng từ của dòng điện Trả lời đợc câu hỏi từ trờng tồn tại ở những đâu Kỹ năng BiÕt c¸ch nhËn biÕt tõ trêng Thái độ Ham thÝch t×m hiÓu thÝ nghiÖm vËt lý II /ChuÈn bÞ: - BiÕn thÕ nguån, am pe kÕ, c«ng t¾c, biÕn trë, la bµn, d©y dÉn, bé thÝ nghiÖm ¬xtÐt III /Tổ chức các hoạt động dạy học: Hoạt động 1:Tổ chức - Kiểm tra - Đặt vấn đề Hoạt động của GV_HS 1 -KiÓm tra - Häc sinh lªn b¶ng ch÷a bµi tËp vµ tr¶ lêi c©u hái , c¸c häc sinh kh¸c l¾ng nghe, nhËn xÐt ch÷a vµo vë bµi tËp nÕu sai - Lµm bµi tËp 21.1 SBT - Lµm bµi tËp 31.3 SBT. Kiến thức cần đạt +Bµi 21. 1: §a thanh nam ch©m l¹i gÇn qu¶ đấm cửa, nếu quả đấm cửa nào bị nam châm hút thì quả đấm cửa đó làm bằng sắt mạ đônmgf, còn nếu quả đấm cửa nào không bị nam châm hút thì quả đấm cửa đó làm bằng đồng + 21.2 : Cã. Bëi v× nÕu c¶ hai lµ nam ch©m thì khi đổi đầu chúng phải đẩy nhau - Häc sinh ®a ra c¸c dù ®o¸n. Hoạt động 2 : Phát hiện tính chất của từ trờng Hoạt động của GV_HS. Kiến thức cần đạt I – Lùc tõ 1 – ThÝ nghiÖm 2 - Đặt vấn đề : SGK - Hoạt động cá nhân tìm hiểu mục đích, yêu Câu hỏi C1 yêu cầu nêu đợc : + Khi cho dßng ®iÖn ch¹y qua d©y dÉn, cÇu, c¸c bíc tiÕn hµnh thÝ nghiÖm kim nam ch©m quay ®i mét gãc chøng tá - Hoạt động nhóm tiến hành thí nghiệm theo có một lực đã tác dụng vào kim nam các bớc đã tìm hiểu ch©m - Hoạt động cá nhân tìm hiểu mục đích , yêu 2 – KÕt luËn : Dßng ®iÖn cã t¸c dông tõ cÇu, c¸c bíc tiÕn hµnh thÝ nghiÖm - Hoạt động nhóm tiến hành thí nghiệm theo các bớc đã tìm hiểu nhận xét kết quả trả lời c©u hái C1 - Hoạt động cá nhân rút ra kết luận - Nhận xét kết quả quan sát đợc. - Qua kÕt qu¶ thÝ nghiÖm rót ra kÕt luËn Hoạt động 3 : Tìm hiểu từ trờng Hoạt động của GV-HS - Làm thế nào để biết những nơi nào có lực tõ t¸c dông lªn kim nam ch©m - Tìm hiểu mục đích, yêu cầu, các bớc tiến hµnh thÝ nghiÖm - Häc sinh nªu c¸c ph¬ng ¸n kiÓm tra - Hoạt động cá nhân tìm hiểu mục đích, yêu cÇu, c¸c bíc tiÕn hµnh thÝ nghiÖm. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. Kiến thức cần đạt II- Tõ trêng 1 – ThÝ nghiÖm - Trả lời câu hỏi C2 C3 yêu cầu nêu đợc: + C2 : Kim nam ch©m lÖch ra khái vÞ trÝ c©n b»ng + C3 : Kim nam ch©m lu«n chØ theo một hớng xác định 5. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(52) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. - Hoạt động nhóm tiến hành thí nghiệm theo các bớc đã tìm hiểu - C¸c nhãm tiÕn hµnh thÝ nghiÖm - Quan s¸t nhËn xÕt kÕt qu¶ thÝ nghiÖm - Th¶o luËn nhãm tr¶ lêi c©u hái C2 C3 - Qua thÝ nghiÖm cho thÊy m«i trêng xung quanh nam ch©m, xung quanh d©y dÉn cã dòng điện có gì đặc biệt ? - Cã thÓ nhËn biÕt tõ trêng b»ng gi¸c quan không? Làm thế nào để nhận biết từ trờng - Gi¸o viªn gîi ý c¸ch nhËn biÕt tõ trêng b»ng nam ch©m. - Häc sinh th¶o luËn ®a ra kÕt luËn 2 – KÕt luËn : Xung quanh nam ch©m, xung quanh d©y dÉn cã dßng ®iÖn tån t¹i mét tõ trêng 3 – C¸ch nhËn biÕt tõ trêng N¬i nµo cã lùc tõ t¸c dông lªn kim nam châm nơi đó có từ trờng. Hoạt động 4: Vận dụng - Củng cố - Hớng dẫn về nhà Hoạt động của GV-HS 1-VËn dông Hoạt động cá nhân trả lời yêu cầu nêu đợc: - Tr¶ lêi c¸c c©u háiC4; C5; C6 2 – Cñng cè - Kh«ng gian xung quanh nam ch©m, xung quanh dßng ®iÖn tån t¹i mét tõ trêng . Nam châm hoặc dòng điện đều có khả năng tác dụng lực từ lên kim nam châm đặt gần nó - Ngêi ta dïng kim nam ch©m ( Gäi lµ nam ch©m thö ) dÓ nhËn biÕt tõi trêng 3 – Híng dÉn vÒ nhµ - Häc bµi lµm bµi tËp s¸ch bµi tËp - §äc môc : Cã thÓ em cha biÕt - Häc thuéc phÇn ghi nhí SGK - Xem bµi : Tõ phæ - §êng søc tõ Rút kinh nghiệm giờ dạy ........................................................................ ................ ........................................................................ ................. ........................................................................ ................. ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ ........................................................... Kiến thức cần đạt + C4: §Æt kim nam ch©m l¹i gÇn d©y AB, nÕu kim nam ch©m lÖch khái híng S – N th× xung quang d©y dÉn cã tõ trêng, cßn nÕu kh«ng lÖch th× kh«ng cã tõ trêng + C5 : Kim nam ch©m lu«n chØ híng S–N C6 : Xung quang nam ch©m cã tõ trêng. Ngày 7 tháng 11 năm2011. TiÕt 25 – Bµi 23 : Tõ phæ - §¦êNG SøC Tõ I/ Môc tiªu: KiÕn thøc -BiÕt c¸ch dïng m¹t s¾t t¹o ra tõ phæ cña thanh nam ch©m vµ nam ch©m h×nh ch÷ U Biết vẽ các đờng sức từ và xác định đợc chiều các đờng sức từ của thanh nam ch©m vµ nam ch©m h×nh ch÷ U. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 5. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(53) Gi¸o ¸n Kü n¨ng. VËt Lý 9. -Nhận biết cực của nam châm, vẽ đờng sức từ đúng cho nam châm thẳng, nam. ch©m h×nh ch÷ U - Thái độ : Trung thực cẩn thận khéo léo trong thao tác thí nghiệm II /Chuẩn bị: Thanh nam châm thẳng, nam châm chứ U, hộp thí nghiệm từ phổ - đờng sức từ , mét sè kim nam ch©m, bót d¹, b¶ng phô III /Tổ chức các hoạt động dạy học: Hoạt động 1:Tổ chức - Kiểm tra - Đặt vấn đề Kiến thức cần đạt. Hoạt động của thầy và trò 1 –KiÓm tra Gäi hai häc sinh lªn b¶ng tr¶ lêi c©u hái. - Hai häc sinh lªn b¶ng tr¶ lêi c©u hái häc sinh. + HS1 : Nêu đặc điểm của nam. kh¸c l¾ng nghe, nhËn xÐt. ch©m ? Ch÷a bµi tËp 22.1 22.2. Bµi 22.1 : Chän B. + HS2 : Ch÷a bµi tËp 22.3 vµ 22.4 .. Bài 22.2 : Có một số pin để lâu và một đoạn dây. Nh¾c l¹i c¸ch nhËn biÕt tõ trêng. dẫn, nếu không có bóng đèn pin để thử ta có thể. - Qua bµi 22.3 Nh¾c l¹i kh¸i niÖm. m¾c hai ®Çu d©y dÉn lÇn lît vµo hai cùc cña pin. dßng ®iÖn lµ dßng chuyÓn dêi cã híng. cho dßng ®iÖn ch¹y qua d©y dÉn . §a kim nam. cñacc diÖn tÝch => xung quanh ®iÖn. ch©m l¹i gÇn , nÕu kim nam ch©m lÖch ra khái h-. tích chuyển động có dòng điện. íng Nam – B¾c th× pin cã ®iÖn. ( Lu ý lµm. 3 - Đặt vấn đề : Bằng mắt thờng chúng nhanh không hỏng pin ) ta kh«ng thÓ nh×n thÊy tõ trêng . VËy. Bµi 22.3 : Chän C. làm thế nào đểcó thể hình dung ra từ. Bµi 22.4 : Gi¶ sö cã mét ®o¹n d©y dÉn ch¹y qua. trêng vµ nghiªn cøu tõ tÝnh cña nã mét nhµ . NÕu kh«ng dïng dông cô ®o ®iÖn cã thÓ c¸ch thuËn lîi ? => Bµi míi dùng nam châm thử để phát hiện trong dây dẫn có dßng ®iÖn ch¹y qua hay kh«ng. Hoạt động 2 : Thí nghiệm tạo từ phổ của thanh nam châm. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 5. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(54) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9 Kiến thức cần đạt. Hoạt động của thầy và trò - Học sinh đọc phần 1 . Thí ngiệm =>. I - Tõ phæ. Nªu dông cô cÇn thiÕt, c¸ch tiÕn hµnh. 1 - ThÝ nghiÖm. thÝ nghiÖm. : Mạt sắt đợc sắp sếp thành những đờng cong khép. - Lµm thÝ nghiÖm theo nhãm tr¶ lêi c©u. kÝn tõ cùc nµy sang cù kia . Cµng xa nam ch©m c¸c. hỏi 1 yêu cầu nêu đợc. đờng này càng tha dần. - Yªu cÇu häc sinh tù nghiªn cøu phÇn thÝ nghiÖm => Gäi 1-2 häc sinh nªu :. 2 - KÕt luËn :. Dông cô thÝ nghiÖm, c¸ch tiÕn hµnh thÝ nghiÖm. + Trong từ trờng của nam châm , mạt sắt đợc sắp sếp thành những đờng cong khép kín từ cực này. - Häc sinh tiÕn hµnh thÝ nghiÖm theo nhãm. Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh. sang cự kia . Càng xa nam châm các đờng này cµng tha dÇn. cách dàn đều mạt sắt + N¬i nµo m¹t s¾t dµy th× tõ trêng m¹nh, n¬i m¹t - Yªu cÇu häc sinh so s¸nh sù s¾p xÕp. s¾t tha th× tõ trêng yÕu. các mạt sắy với lúc ban đầu cha đặt nam châm lên và nhận xét độ mau tha của. + Hình ảnh các đờng mạt sắt sắp xếp xung quanh. c¸c m¹t s¾t ë c¸c vÞ trÝ kh¸c nhau. nam châm đợc gọi là từ phổ . Từ phổ cho ta một h×nh ¶nh trùc quan vÒ tõ trêng. - Gọi đại diện nhóm trả lời câu C1 - Gi¸o viªn th«ng b¸o kÕt luËn SGK Hoạt động 3 : Vẽ và xác định chiều đờng sức từ Hoạt động của thầy và trò - Yêu cầu học sinh hoạt động nhóm. Kiến thức cần đạt II - §êng søc tõ. nghiªn cøu phÇn a) trong SGK. 1 - Vẽ và xác định chiều đờng sức từ. - Giáo viên thu bài vẽ đờng biểu diễn đ-. - Học sinh hoạt động nhóm, dựa vào vào hình ảnh. êng søc tõ cña c¸c nhãm, híng dÉn häc. các đờng sức từ vẽ các dờng sức từ của nam châm ,. sinh thảo luận chung cả lớp đểcó đờng. dïng bót d¹ t« theo sù s¾p xÕp cña c¸c m¹t s¾t trªn. biÓu diÔn nh h×nh 23.2 SGK. hộp thí nghiệm từ phổ - đờng sức từ sau đó căn cứ. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 5. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(55) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. - Giao viên thông báo các đờng nét các. vào đó vẽ phóng to ra bảng phụ. em vừa vẽ đợc gọi là đờng sức từ. C2 yêu cầu nêu đợc :. - Hoạt động nhóm làm thí nghiệm nh h-. + Trên mỗi đờng sức từ kim nam châm định hớng. íng dÉn ë phÇn b) SGK vµ tr¶ lêi c©u. theo một chiều xác định. hái C2 * Qui ớc : Chiều đờng sức từ là chiều đi từ cực - Gi¸o viªn th«ng b¸o qui íc häc sinh. Nam đến cực bắc xuyên dọc kim nam châm đợc. ghi nhí vµ ghi vµo vë. đặt cân bằng trên đờng sức đó. Yêu cầu học sinh đánh dấu chiều đờng. C3 yêu cầu nêu đợc :. sức từ vừa vẽ đợc + Bên ngoài nam châm các dờng sức từ đều - Hoạt động cá nhân trả lời câu hỏi C3. cã chiÒu ®i ra cùc B¾c ®i vµo cùc Nam cña. - Giáo viên thông báo về độ mau tha của. nam ch©m. các đờng sức từ biểu thịcho độ mạnh. 2 - KÕt luËn : + C¸c kim nam ch©m nãi ®u«i nhau. yÕu cña tõ trêng t¹i mçi ®iÓm. dọc theo một đờng sức từ . Cực Bắc của kim nam. - Qua phần đã học trên hãy rút ra kết. ch©m nµy nãi víi cùc Nam cña kim nam ch©m kia. luËn. + Mỗi đờng sức từ có một chiều xác định . Bên ngoài nam châm, các đờng sức từ có chiều đi ra ở cùc B¾c vµ ®i vµo cùc Nam cña nam ch©m + Nơi nào có từ ttrờng mạnh thì đờng sức từ dày, nơi nào có từ trờng yếu thì có đờng sức từ tha.. Hoạt động của thầy và trò. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. Kiến thức cần đạt. 5. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(56) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. 1-VËn dông. - Hoạt động cá nhân trả lời yêu cầu nêu đợc. Tr¶ lêi c¸c c©u hái C4 C5 C6. - C4 : Học sinh làm thí nghiệm đối với nam. - Híng dÉn häc sinh lµm thÝ. châm hình chữ U và yêu cầu nêu đợc : +ë kho¶ng gi÷a hai cùc tõ cña nam. nghiÖm theo néi dung c©u C4. châm hình chữ U, các đờng sức từ gần - Hoạt động cá nhân trả lời câu C5. nh song song víi nhau. - NÕu cßn thêi gian th× cho häc sinh. + Bên ngoài là những đờng cong nối hai. lµm thÝ nghiÖm c©u C6. cùc nam ch©m. 2 – Cñng cè. - C5 : §êng søc tõ cã chiÒu ®i ra ë cùc B¾c vµ. 3 – Híng dÉn vÒ nhµ. ®i vµo cùc Nam cña nam ch©m, v× vËy ®Çu B. - Häc bµi lµm bµi tËp s¸ch bµi tËp. cña thanh nam ch©m lµ cùc Nam. - §äc môc : Cã thÓ em cha biÕt. - C6 ; Học sinh vẽ đợc đờng sức từ thể hiện có chiÒu ®i tõ cùc B¾c cña nam ch©m bªn tr¸i sang. - Häc thuéc phÇn ghi nhí SGK. cùc Nam cña nam ch©m bªn ph¶i. - Xem bµi : Tõ trêng cña èng d©y cã dßng ®iÖn ch¹y qua Rút kinh nghiệm giờ dạy. Ngày 1 2 tháng 11 năm2011. TiÕt 26- Bµi 24 : Tõ trêng cña èng d©y cã dßng ®iÖn ch¹y qua I/ Môc tiªu: Kiến thức: So sánh đợc từ phổ của ống dây có dòng điện chạy qua với từ phổ của một thanh nam ch©m th¼ng Kỹ năng: Vẽ đờng sức từ biểu diễn từ trờng của ống dây - Vận dụng qui tắc nắm bàn tay phải để xácđịnh chiều đờng sức từ của ống dây có dßng ®iÖn ch¹y qua khioi biÕt chiÒu dßng ®iÖn ch¹y trong èng d©y - Lµm tõ phæ cña èng d©y cã dßng ®iÖn ch¹y qua - Vẽ đợc đờng sức từ của từ trờng ống dây có dòng điện chạy qua Thái độ: Thận trọng, khéo léo trong thí nghiệm II /ChuÈn bÞ: - Nguån ®iÖn, c«ng t¾c, d©y dÉn, biÕn trë, bé thÝ nghiÖm tõ trong èng d©y cã dßng ®iÖn ch¹y qua, bót d¹, m« h×nh èng d©y. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 5. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(57) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. III /Tổ chức các hoạt động dạy học: Hoạt động 1:Tổ chức - Kiểm tra - Đặt vấn đề. Hoạt động của thầy và trò 1 - KiÓm tra - Nêu cách tạo ra và đặc điểm từ phổcủanam châm thẳng, vẽ và xác định chiều đờng sức tõ biÓu diÔn tõ trêng cña mét thanh nam ch©m th¼ng - Ch÷a bµi tËp 23.1 , 23.2 2 - Đặt vấn đề : SGK. Kiến thức cần đạt + Bài 23.1 : Dùng mũi tên đánh dấu chiếu các đờng sức từ đi qua các điểm A,B,C từ đó vẽ kim nam châm đi qua các điểm đó +Bài 23.2: Căn cứ vào sự định hớng của kim nam châm dã cho, vẽ chiều đờng sức từ, từ đó xác định cực Bắc, Nam của thanh nam châm, và chiều đờng sức từ còn lại Häc sinh ®a ra c¸c dù ®o¸n. Hoạt động 2 : Tạo ra và quan sát từ phổ của ống dây có dòng điện chạy qua. Hoạt động của thầy và trò - Hoạt động cá nhân tìm hiểu mục đích, yêu cÇu, c¸c bíc tiÕn hµnh thÝ nghiÖm - Gi¸o viªn giíi thiÖu hép thÝ nghiÖm tõ phæ cña èng d©y - Hoạt động nhóm tiến hành thí nghiệm theo các bớc đã tìm hiểu - Th¶o luËn nhãm tr¶ lêi c©u hái C1 C2 TiÕn hµh thÝ nghiÖm theo yªu cÇu cÇu vµ tr¶ lêi c©u C3 Th«ng b¸o cùc tõ cña èng d©y - Tõ kÕt qu¶ cña c¸c thÝ nghiÖm trªn rót ra kÕt luËn. Kiến thức cần đạt I – Từ phổ, đờng sức từ của ống dây có dòng ®iÖn ch¹y qua 1 – ThÝ nghiÖm C1 yêu cầu nêu đợc : Từ phổ của ống dây có dßng ®iÖn ch¹y qua gièng tõ phæ cña thanh nam ch©m th¼ng C2 yêu cầu nêu đợc :Đờng sức từ trong và ngoài ống dây tạo thành những đờng cong khÐp kÝn C3 yêu cầu nêu đợc: Dựa vào sự định hớng của kim nam châm ta xác định đợc chiều đờng søc tõ 2 – KÕt luËn :SGK. Hoạt động 3 : Tìm hiểu qui tắc nắm bàn tay phải Hoạt động của thầy và trò - Từ trờng do dòng điện sinh ra vậy chiều đờng sức từ có phụ thuộc vào chiều dòng điện không ? Làm thế nào để kiểm tra? - Hoạt động nhóm làm thí nghiệm kiểm tra, qua thÝ nghiÖm rót ra nhËn xÐt - Gi¸o viªn th«ng b¸o qui t¾c n¾m bµn tay phải, hớng dẫn học sinh cách xác định chiều đờng sức từ trong ống dây theo qui tắc bàn tay ph¶i dùa vµo m« h×nh èng d©y. CÇn híng dẫn cách ngợc lại nghĩa là xác địng chiều. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. Kiến thức cần đạt II – Qui t¾c n¾m bµn tay ph¶i 1 – Chiều đờng sức từ trong ống dây có dòng ®iÖn ch¹y qua phô thuéc vµo nh÷ng yÕu tè nµo ? - Qua kÕt qu¶ thÝ nghiÖm rót ra nhËn xÐt yªu cầu nêu đợc : Chiều của đờng sức từ phụ thuộc vào chiều dòng điện, khi đổichiều dòng điện trong ống dây thì chiều của đờng sức từ cũng thay đổi theo 2 – Qui t¾c n¾m bµn tay ph¶i 5. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(58) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. dòng điện khi biết chiều đờng sức từ của ống d©y. Quy t¾c: SGK - Vận dụng qui tắc tìm chiều đờng sức từ trong c¸c thÝ nghiÖm trªn. Hoạt động 4: Vận dụng - Củng cố - Hớng dẫn về nhà Hoạt động của thầy và trò 1-VËn dông - Tr¶ lêi c¸c c©u háiC4, C5, C6 2 – Cñng cè - PhÇn tõ phæ ë bªn ngoµi èng d©y cã dßng ®iÖn ch¹y qua rÊt gièng phÇn tõ phæ ë bªn ngoµi thanh nam ch©m - Qui t¾c bµn tay ph¶i : N¾m bµn tay ph¶i , rồi đặt sao cho bốn ngón tay hớng theo chiều dßng ®iÖn ch¹y qua c¸c vßng d©y th× ngãn tay cái choãi ra chỉ chiều các đờng sức từ trong lßng èng d©y 3 – Híng dÉn vÒ nhµ - Häc bµi lµm bµi tËp s¸ch bµi tËp - §äc môc : Cã thÓ em cha biÕt - Häc thuéc phÇn ghi nhí SGK 4- Rót kinh nghiÖm giê d¹y ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... ........ Kiến thức cần đạt + C4 : §Çu A lµ cùc Nam, ®Çu B lµ cùc B¾c + C5 : Kim nam ch©m bÞ vÏ sai chiÒu lµ kim nam ch©m sè5 dßng ®iÖn trong èng d©y cã chiÒu ®i ra ë ®Çu B + C6 : §Çu A cña cuén d©y lµ cùc B¾c, §Çu B lµ cùc Nam. .................................................................................... Ngày soạn : 14/11/2011 Tiết 27:. bÀi tẬp I. Mục tiêu 1. Kiến thức - Giúp h/s hệ thống hoá các yêu cầu về kiến thức, kỹ năng về điện học, nam châm, từ trường, lực từ,quy tắc bàn tay phải. - Ôn tập và tự kiểm tra các kiến thức đã học. - Vận dụng các kiến thức đã học để làm một số bài tập. 2. Kĩ năng - Phân tích, tổng hợp kiến thức. 3. Thái độ - Trung thực, kiên trì, yêu thích môn học. II. Chuẩn bị: 1. Giáo viên cho các nhóm HS: - Hệ thống câu hỏi và bài tập. 2. Chuẩn bị của HS: - Ôn lại các bài đã học. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 5. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(59) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. III. Các hoạt động dạy học 1. Kiểm tra bài cũ. 2. Giới thiệu bài 3. Bài mới Hoạt động của thầy và trò * Hoạt động 1: Ôn tập GV: Yêu cầu h/s trả lời các câu hỏi HS: trả lời các câu hỏi 1. Nam châm có đặc điểm gì ? 2. Hai NC châm đặt gần nhau thì chúng tương tác với nhau ntn ? 3. Nêu quy ước về chiều đường sức từ ? 4. Phát biểu quy tắc nắm tay phải ?. * Hoạt động 2: Vận dụng GV: yêu cầu h/s vận dụng kiến thức để làm một số BT ? Một bếp điện được sử dụng với hđt 220V thì dòng điện chạy qua bếp có cường độ 3A. Dùng bếp này đun sôi 2 lít nước từ nhiệt độ ban đầu 200C trong thời gian 20 phút. Tính hiêu suất của bếp, biết nhiệt dung riêng của nước là c = 4200 J/kg.K GV: Yêu cầu h/s tóm tắt và gải. HS: tóm tắt và gải Bài 2: Có hai thanh thép luôn hút nhau bất kể đưa hai đầu nào lại với nhau.Có thể kết luận được rằng một trong hai thanh này không phải là nam châm không?. Bài 3:. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. Nội dung I. Lý thuyết 1. Nam châm có đặc tính hút sắt hoặc bị sắt hút - mỗi NC đều có hai cực: Cực Bắc (N) và cực Nam (S). 2. Hai nam châm đặt gần nhau, các cực cùng tên đẩy nhau, khác tên hút nhau. 3. - Chiều đường sức từ là chiều đi từ cực Nam đến cực Bắc xuyên dọc kim NC trên mỗi đường sức từ. - Bên nghoài thanh NC đường sức từ có chiều đi ra ở cực Bắc và đi vào ở cực Nam 4. Quy rắc nắm tay phải - Nắm bàn tay phải rồi đặt sao cho bốn ngón tay hướng theo chiều dòng điện chạy qua các vòng dây thì ngón tay cái choãi ra chỉ chiếu đường sứ rừ chạy trong lòng ống dây II. Vận dụng BÀI 1 Tóm tắt: U = 220V; I = 3A; t01 = 200C; t02 = 1000C; t = 20ph; c = 4200 J/kg.K Tính: H = ? Giải - Nhiệt lượng mà bếp toả ra là Qtp = U.I.t = 220. 3. 60 792000J - Nhiệt lượng cần cung cấp để đun sôi lượng nước trên là: Qci = m.c(t02 - t01) = 4200.2. 80 = 672000J - Hiệu suất của bếp là: Q tp 792000 H= = . 100% =84,8% 672000 Qci BÀI 2: Có thể kết luận một trong hai thanh thép không phải là nam châm,vì nếu cả hai thanh là nam châm thì phải 5. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(60) Gi¸o ¸n Từ trường không tồn tại ở đâu ? A. Xung quanh nam châm. B.Xung quanh dòng điện. C.Xung quanh điện tích đứng yên. D.Xung quanh trái đất Bài 4: Dạng bài xác định chiều đường sức từ,chiều dòng điện của ống dây,của nam châm. HS hoạt động nhóm làm bài 23.2,bài 23.4, Bài 24.1.bài 24.2 và bài 24.4 SBT trang28.trang 29,30. Củng cố - Hướng đẫn về nhà: -Xem lại bài học. -Làm bài tập: 24.1, bài 24.3, bài 23.5 SBT.. VËt Lý 9 có sự đẩy nhau nếu cùng cực. Bài 3: C.từ trường không tồn tại xung quanh điện tích đứng yên.. Bài 23.4: Trên hình 23.3a SBT : Đầu A của thanh nam châm là cực nam. Trên hình 23.3b SBT : Đầu 2 của nam châm chữ U là cực Bắc Bài 24.2: A ) Đẩy nhau B ) Hút nhau Bài 24.4 : A ) cực Bắc B )Dongfđiện có chiều đi vào ở đầu dây C.. ................................................................................................................... Ngày 20 tháng 11 năm2011. TiÕt 28– Bµi 25 : Sù nhiÔm từ cña s¾t vµ thÐp- nam ch©m ®iÖn I/ Môc tiªu: KiÕn thøc:- M« t¶ thÝ nghiÖm vÒ sù nhiÔm tõ cña s¾tvµ thÐp - Giải thích đợc vì sao ngời ta dùng lõi sắt non làm nam châm điện - Nêu đợc hai cách làm tăng lực từ của nam châm điện tác dụng lên một vật Kỹ năng Mắc đợc mạch điện theo sơ đồ, sử dụng biến trở, sử dụng cụ đo điện Thái độ- Thực hiện an toàn điện, yêu thích môn học II /ChuÈn bÞ: Mçi nhãm HS - èng d©y, la bµn, gi¸ thÝ nghiÖm, biÕn trá, biÕn thÕ nguån, apekÕ, c«ng t¾c - D©y dÉn, b¶ng g¾n thiÕt bÞ ®iÖn, lâi s¾t non, lâi thÐp, ®inh gim, nam ch©m ®iÖn III /Tổ chức các hoạt động dạy học:. Hoạt động 1:Tổ chức - Kiểm tra - Đặt vấn đề. Hoạt động của thầy và trò 1 -KiÓm tra - Tác dụng củat dòng điện đợc biểu hiÖn nh thÕ nµo? - Cấu tạo và hoạt động của nam châm ®iÖn - Trong thực tế nam châm điện đợc. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. Kiến thức cần đạt + Dòng điện gây ra tác dụng lên kim nam châm đặt gÇn nã. Ta nãi dßng ®iÖn cã t¸c dông tõ + Nam ch©m ®iÖn gåm mét èng ®©ü©n trong cã lâi s¾t non. Khhi cho dßng ®iÖn ch¹y qua èng d©y, lâi s¾t non bÞ nhiÏm tõ vµ trë thµnh mét nam ch©m. Khi ng¾t dßng ®iÖn lâi s¾t bÞ mÊt tõ tÝnh 6. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(61) Gi¸o ¸n dïng lµm g× 2 - Đặt vấn đề:. VËt Lý 9 +Trong thực tế nam châm điện có thể đợc dùng làm mét bé phËn cña cÇn cÈu ®iÖn, r¬le ®iÖn tõ, chu«ng ®iÖn. Hoạt động 2 : Làm thí nghiệm về sự nhiễm từ của sắt và thép. Hoạt động của thầy và trò Kiến thức cần đạt Hoạt động cá nhân quan sát hình 25.1, nghiên I – Sự nhiễm từ của sắt và thép cứu mục một, nêu mục đích, dụng cụ, các bớc 1 – Thí nghiệm : yêu cầu nêu đợc : tiÕn hµnh thÝ nghiÖm + Khi cha đóng mạch : Kim nam châm đứng - TiÕn hµnh thÝ nghiÖm th¨ng b»ng theo ph¬ng B¾c - Nam + Để kim nam châm thăng bằng, đặt cuộn dây +Khi đóng mạch : Kim nam châm lẹch đi sao cho mét mÆt song song víi kim nam ch©m. mét gãc Sau đó mới đóng điện, quan sát góc lệch của + Khi cã lâi s¾t hoÆc thÐp : Kim nam ch©m kim nam ch©m lệch đi một góc lớn hơn so với khi cha đặt + DÆt thªm vµo trong èng d©y lâi s¾t hoÆc thÐp, lâi s¾t hoÆc thÐp => Lâi s¾t hoÆc thÐp cã t¸c quan s¸t gãc lÖch cña kim nam ch©m, so s¸nh dông lµm t¨ng t¸c dông tõ cña èng d©y cã góc lệch của kim nam châm khi cha đặt lõi sắt dòng điện hoÆc thÐp *NhËn xÐt : Lâi s¾t hoÆc thÐp lµm t¨ng t¸c - Yªu cÇu c¸c nhãm b¸o c¸o kÕt qu¶ thÝ dông tõ cña dßng ®iÖn: nghiÖm +NhËn xÐt vÒ t¸c dông tõ cña èng ©y cã lâi - Hoạt động nhóm rút ra nhận xét s¾t non vµ èng d©y cã lâi thÐp khi ng¾t dßng - NÕu cã nhãm kÕt qu¶ sai, gi¸o viªn yªu cÇu ®iÖn qua èng d©y nhóm đó tiến hnàh thí nghiệm lại dới sự giám + M¾c m¹ch ®iÖn nh h×nh 25.2 s¸t cña gi¸o viªn. Gi¸o viªn chØ ra sai sãt cho C1 yêu cầu nêu đợc : Khi ngắt dòng điện đi nhóm học sinh đó để có kết quả đúng qua èng d©y, lâi s¾t non m¾t hÕt tõ tÝnh, cßn - Giáo viên yêu cầu học sinh nêu mục đích thí lõi thép thì vẫn giữ đợc từ tính nghiÖm h×nh 25.2SGK, dông cô thÝ nghiÖm, - 2 – KÕt luËn c¸c bíc tiÕn hµnh thÝ nghiÖm Lâi s¾t non hoÆc lâi thÐp lµm t¨ng t¸c dông - Hớng dẫn học sinh thảo luận mục đích thí tõ cña èng d©y cã dßng ®iÖn nghiÖm, c¸c bíc tiÕn hµnh thÝ nghiÖm Khi ng¾t ®iÖn, lâi s¾t non mÊyt hÕt tõ tÝnh, - TiÕn hµnh thÝ nghiÖm th¶o luËn nhãm tr¶ lêi cßn lâi thÐp vÉn cßn tõ tÝnh c©u hái C1 Qua c¸c thÝ nghiÖm trªn rót ra kÕt luËn g× ? - Gi¸o viªn th«ng b¸o vÒ sù nhiÔm tõ cña s¾t vµ thÐp Hoạt động 3 : Tìm hiểu nam châm điện Kiến thức cần đạt II – Nam ch©m ®iÖn - Hoạt động cá nhân tìm hiểu thông tinn SGK * C©u C2 - Th¶o luËn tr¶ lêi c©u C2 + CÊu t¹o : Gåm mét cuén d©y cã lâi s¾t non Hoạt động cá nhân trả lời câu C3 + C¸c con sè : n cho biÕt sè vßng v©y cã trong nam châm điện. I cho biết cờng độ - Khi sö dông nam ch©m ®iÖn cÇn chó ý ®iÒu dòng điện định mức chạy qua ống dây g×? C3 yêu cầu nêu đợc : Nam châm b mạnh h¬n nam ch©m a, d m¹nh h¬n c, e m¹nh h¬n b vµ d - Khi sö dông nam ch©m ®iÖn cÇn chó ý an toµn nhÊt lµ víi c¸c cÇn cÈu dïng nam ch©m ®iÖn cÇn cã thªm mãc gi÷ vËt phßng trêng hîp mÊt ®iÖn, nam ch©m mÊt tõ tÝnh cã thÓ lµm vËt r¬i xuèng g©y nguy hiÓm cho ngêi c«ng nh©n ë bªn díi cÇn cÈu Hoạt động 4: Vận dụng - Củng cố - Hớng dẫn về nhà Hoạt động của thầy và trò. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 6. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(62) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. Hoạt động của thầy và trò 1-VËn dông Tr¶ lêi c¸c c©u hái C4 C5 C6 2 – Cñng cè + S¾t, thÐp, c« ban vµ c¸c vËt liÖu tõ kh¸c khhi đặt trong từ trờn, đều bị nhiễm từ + Sau khhi bị nhiễm từ, sắt non không giữ đợc từ tính, còn thép thì giữ đợc từ tính lâu dài + Cã thÓ lµm t¨ng lùc tõ cña nam ch©m ®iÖn tácdụng lên một vậtbằng cách tăng cờng độ dßng ®iÖn ch¹y qua c¸c vßng d©y hoÆc t¨ng sè vßng d©y cña èng d©y 3 – Híng dÉn vÒ nhµ - Häc bµi lµm bµi tËp s¸ch bµi tËp - Häc thuéc phÇn ghi nhí SGK - T×m hiÓu bµi : øng dông cña nam ch©m 4- Rót kinh nghiÖm giê d¹y ............................................................... Kiến thức cần đạt - C4 : V× khi ch¹m mòi kÐo vµo ®Çu nam ch©m th× mòi kÐo bÞ nhiÔm tõ vµ trë thµnh mét nam ch©m. KÐo lµm b»ng thÐp nªn sau khi kh«ng tiÕp xóc víi nam ch©m nã vÉn giữ đợc từ tính - C5 : ChØ cÇn ng¾t dßng ®iÖn quaèng d©y - C6 : Lîi thÕ cña nam ch©m ®iÖn + Có thể chế tạo đợc nam châm điện có từ tính mạnh bằng cách tăng số vòng dây và cờng độ dßng ®iÖn ch¹yqua èng d©y + ChØ cÇn ng¾t dßng ®iÖn lµ nam ch©m ®iÖn mÊt hÕt tõ tÝnh + Có thể đổi chiều từ cực của nam châm bằng cách đổi chiều dòng điện. Ngày 21 tháng 11 năm2011. TiÕt 29- Bµi 26: øng dông cña nam ch©m. I/ Môc tiªu: Kiến thức Nêu đợc nguyên tắc họat động của loa điện, tác dụng của nam châm trong chuông ®iÖn, R¬ le ®iÖn tõ - Kể tên một số ứng dụng của nam châm trong đời sống và kỹ thuật Kü n¨ng: Ph©n tÝch tæng hîp kiÕn thøc - Giải thích đợc hoạt động của nam châm điện Thái độ: - Thấy đợc vai trò to lớn của vật lý, từ đó có ý thức học tập, yêu thích môn học II /ChuÈn bÞ: - Gi¸ thÝ nghiÖm, èng d©y ®iÖn, biÕn trë, biÕn thÕ nguån, c«ng t¾c, nam ch©m ch÷ U, tranh vẽ hoạt động của loa điện, dây dẫn , tranh vẽ hình 26.4 III /Tổ chức các hoạt động dạy học: Hoạt động 1: Tổ chức - Kiểm tra - Đặt vấn đề Hoạt động của thầy và trò 1 - KiÓm tra. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. Kiến thức cần đạt HS1 6. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(63) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. HS1: M« t¶ sù nhiÔm tõ cña s¾t vµ thÐp, ch÷a bµi tËp 25.3 HS2: Nªu c¸ch lµm t¨ng lùc tõ cña nam ch©m ®iÖn lªn mét vËt . ch÷a bµi tËp 25.1 vµ 25.2. 2 - Đặt vấn đề. + S¾t, thÐp, c« ban vµ c¸c vËt liÖu tõ kh¸c khhi đặt trong từ trờn, đều bị nhiễm từ + Sau khhi bị nhiễm từ, sắt non không giữ đợc từ tính, còn thép thì giữ đợc từ tính lâu dài Bài 25 .3 : Đợc vì các kẹp sắt đặt trong từ trờng của nam châm thì bị nhiễm từ HS2: Cã thÓ lµm t¨ng lùc tõ cña nam ch©m ®iÖn t¸cdông lªn mét vËtb»ng c¸ch t¨ng cêng độ dòng điện chạy qua các vòng dây hoặc t¨ng sè vßng d©y cña èng d©y 25.1: a) Kh«ng b) Vì khi ngắt điện, thép còn giữ đợc từ tÝnh, nam ch©m ®iÖn mÊt ý nghÜa sö dông 25.2: a) M¹nh h¬n b ) Cùc B¾c - Häc sinh ®a ra c¸c dù ®o¸n. Hoạt động 2 : Tìm hiểu nguyên tắc cấu tạo, hoạt động của loa điện Hoạt động của thầy và trò - Hoạt động cá nhân tìm hiểu mục đích, yêu cÇu , c¸c bíc tiÕn hµnh thÝ nghiÖm - Hoạt động nhóm tiến hành thí nghiệm theo các bớc đã tìm hiểu - Qua thÝ nghiÖm rót ra kÕt luËn. -HS T×m hiÓu th«ng tin vÒ cÊu t¹o cña loa diÖn - Loa điện hoạt động nh thế nào?. Kiến thức cần đạt II – Loa ®iÖn 1 – Nguyên tắc hoạt động của loa điện a- ThÝ nghiÖm b – KÕt luËn + Khi cã dßng ®iÖn ch¹y qua èng d©y chuyÓn động + Khi cờng độ dòng điện thay đổi, ống dây chuyển động dọc theo khe hở giữa hai cực cña nam ch©m 2 – Loa ®iÖn - Hoạt động cá nhân tìm hiểu cấu tạo của loa ®iÖn so s¸nh víi thÝ nghiÖm võa lµm - Hoạt động cá nhân tìm hiểu thông tin SGK. Hoạt động 3 : Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của Rơ le điện từ Hoạt động của thầy và trò và trò - Hoạt động cá nhân tìm hiểu thông tin SGK - Hoạt động cá nhân tìm hiểu thông tin trả lời c©u C1. Kiến thức cần đạt II – R¬ le ®iÖn tõ 1 – Cấu tạo và hoạt động của rơ le điện từ - Hoạt động cá nhân tìm hiểu thông tin SGK phát hiện tác dụng đóng ngắt mạch điện của hai nam ch©m ®iÖn - Hoạt động cá nhân trả lời câu C1 yêu cầu nêu đợc : Vì khi có dòng điện trong mạch 1 thì nam châm điện hút thanh sắt khi đó mạch điện 2 đợc đóng lại. Hoạt động 4: Vận dụng - Củng cố - Hớng dẫn về nhà Hoạt động của thầy và trò 1-VËn dông - Tr¶ lêi c¸c c©u hái C3 C4 2 – Cñng cè - Nam châm đợc ứng dụng rộng rãi trong thực tế nh đợc dùng để chế tạo loa điện, rơ le diện. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. Kiến thức cần đạt C3: §îc v× khi ®a nam ch©m l¹i gÇn vÞ trÝ cã mạt sắt, nam châm sẽ tự động hút mạt sắt ra khái m¾t C4 : Khi dòng điện chạy qua động cở vợt qua định mức cho phép, tác dụng từ của nam 6. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(64) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. từ, chuong báo động và nhiều thiết bị khác 3 – Híng dÉn vÒ nhµ - Häc bµi lµm bµi tËp s¸ch bµi tËp - §äc môc : Cã thÓ em cha biÕt - Häc thuéc phÇn ghi nhí SGK - T×m hiÓu bµi : Lùc ®iÖn tõ 4- Rót kinh nghiÖm giê d¹y ............................................................... châm mạnh lên, thắng lực đàn hồi của lò xo vµ hót chÆt lÊy thanh s¾t S lµm cho m¹ch điện tự động ngắt. Ngày 26 tháng 11 năm2011. TiÕt 30 – Bµi 27 :. Lùc ®iÖn tõ I/ Môc tiªu: Kiến thức- Mô tả đợc thí nghiệm chứng tỏ tác dụng của lực điện từ lên dây dẫn có dòng điện chạy qua đặt trong từ trờng Kỹ năng:- Vận dụng qui tắc bàn tay trái biểu diễn lực từ tác dụng lên dòng điện thẳng đặt vuông góc với đờng sức từ khi biết chiều đờng sức từ và chiều dòng điện - Mắc mạch điện theo sơ đồ, sử dụng biến trở và các dụng cụ , thiết bị điện - Vẽ và xác định chiều đờng sức từ của nam châm Thái độ- CÈn thËn, yªu thÝch m«n häc II /ChuÈn bÞ: - Nam ch©m ch÷ U, biÕn thÕ nguån, d©y dÉn, biÕn trë, c«ng t¾c, am pe kÕ, bé thÝ nghiÖm t¸c dông cña lùc tõ lªn d©y dÉn cã dßng ®iÖn ch¹y qua III /Tổ chức các hoạt động dạy học: Hoạt động 1:Tổ chức - Kiểm tra - Đặt vấn đề Hoạt động của thầy và trò 1 - KiÓm tra HS1: Nam ch©m lµ g×? C¸c tÝnh chÊt cña nam ch©m HS2: M« t¶ thÝ nghiÖm ¬xtet, kÕt luËn vÒ thÝ nghiÖm ¬xtet?. Kiến thức cần đạt HS1: Nam ch©m lµ nh÷ng vËt bÞ s¾t hót hoÆc bị sắt hút. Mỗi nam châm đều có hai cực là cùc B¾c vµ cùc Nam. Xung quanh nam ch©m cã tõ trêng. §êng søc tõ cña nam ch©m ®i vµo ë cùcNam vµ ®i ra ë cùc Nam cña nam ch©m.C¸c cùc cña nam ch©m t¬ng t¸c víi nhau cïng cùc th× ®Èy nhau, kh¸c cùc th× hót nhau HS2: §Æt mét d©y dÉn cã dßng ®iÖn ch¹y qua song song với một kim nam châm đặt ở vÞ trÝ c©n b»ng th× kim nam ch©m lÖch ®i mét gãc chøng tá xung quanh dßng ®iÖn cã tõ trêng . Dßng ®iÖn sinh ra tõ trêng - Häc sinh ®a ra c¸c dù ®o¸n. 2 - Đặt vấn đề : Trong thí nghiệm ơxtet ta thÊy dßng ®iÖn t¸c dông lùc tõ lªn kim nam ch©m. VËy nam ch©m cã t¸c dông lùc tõ lªn dßng ®iÖn kh«ng? Hoạt động 2 : Thí nghiệm về tác dụng của từ trờng lên dây dẫn có dòng điện Hoạt động của thầy và trò - Hoạt động cá nhân tìm hiểu mục đích, yªu cÇu , c¸c bíc tiÕn hµnh thÝ nghiÖm - Hoạt động nhóm tiến hành thí nghiệm. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. Kiến thức cần đạt I – T¸c dông cña tõ trêng lªn d©y dÉn cã dßng ®iÖn 1 – ThÝ nghiÖm C1 yêu cầu nêu đợc : Chứng tỏ đoạn dây dẫn 6. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(65) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. theo các bớc đã tìm hiểu trả lời câu hỏi C1 - Qua thÝ nghiÖm trªn rót ra kÕt luËn - Gi¸o viªn th«ng b¸o hiÖn tîng khi d©y dẫn song song với các đờng sức từ thì kh«ng cã lùc tõ t¸c dông lªn d©y dÉn. AB chịu tác dụng của một lực nào đó 2 – KÕt luËn Tõ trêng t¸c dông lùc lªn d©y dÉn cã dßng điện chạy qua đặt trong từ trờng. Lực đó gọi là lùc ®iÖn tõ. Hoạt động 3 : Tìm hiểu chiều của lực điện từ Hoạt động của thầy và trò - Yªu cÇu häc sinh nªu dù ®o¸n - Hoạt động cá nhân tìm hiểu mục đích, yªu cÇu , c¸c bíc tiÕn hµnh thÝ nghiÖm - Hoạt động nhóm tiến hành thí nghiệm theo các bớc đã tìm hiểu - Hoạt động cá nhân rút ra kết luận - Hoạt động cá nhân tìm hiểu qui tắc bàn tay tr¸i. Kiến thức cần đạt II – ChiÒu cña lùc ®iÖn tõ – Qui t¾c bµn tay tr¸i 1 – ChiÒu cña lùc ®iÖn tõ phô thuéc vµo nh÷ng yÕu tè nµo ? ChiÒu cña lùc ®iÖn tõ phô thuéc vµo chiÒu dòng điện và chiều của đờng sức từ 2 – Qui t¾c bµn tay tr¸i - Hoạt động cá nhân tìm hiểu thông tin SGK Qui tắc : Đặt bàn tây trái sao cho các đờng sức từ hớng vào lòng bàn tay, chiều từ cổ tay đến ngãn tay gi÷a híng theo chiÒu dßng ®iÖn th× chiÒu ngãn tay c¸i cho·i ra 900 chØ chiÒu cña lùc ®iÖn tõ. Hoạt động 4: Vận dụng - Củng cố - Hớng dẫn về nhà 1-VËn dông yêu cầu nêu đợc - Tr¶ lêi c¸c c©u háiC2 C3 C4 C2 : Trong ®o¹n d©y dÉn AB, dßng ®iÖn cã 2 – Cñng cè chiều từ A đến B +Dây dẫn có dòng điện chạy qua đặt C3: §êng søc tõ cña nam ch©m cã chiÒu ®i tõ dtrong tõ trêng vµkh«ng song song víi c¸c íi lªn đờng sức từ thì chịu tác dụng của lực từ C4 +: Đặt bàn tay trái sao cho các đờng sức tõ híng vµo lßng bµn tay, chiÒu tõ cæ tay đến ngón tay giữa hớng theo chiều dòng ®iÖn th× chiÒu ngãn tay c¸i cho·i ra 900 chØ chiÒu cña lùc ®iÖn tõ 3 – Híng dÉn vÒ nhµ - Häc bµi lµm bµi tËp s¸ch bµi tËp - §äc môc : Cã thÓ em cha biÕt - Häc thuéc phÇn ghi nhí SGK - T×m hiÓu bµi : §éng c¬ ®iÖn mét chiÒu 4- Rót kinh nghiÖm giê d¹y ChiÒu t¸c dông cña lùc ®iÖn tõ t¸c dông lªn .................................................................. khung dây ABCD đợc biểu diễn nh hình vẽ .................................................................. .................................................................. .......... Ngµy soạn: 27/11/2011 Tiết 31 - Bài 28. :. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 6. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(66) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. Động cơ điện một chiều I. Môc tiªu:. - KiÕn thøc: - Mô tả đợc các bộ phận chính, giải thích đợc hoạt động của động cơ điện một chiều. - Nêu đợc tác dụng của mỗi bộ phận chính trong động cơ điện. - Phát hiện sự biến đổi điện năng thành cơ năng trong khi động cơ điện hoạt động. - KÜ n¨ng: - Vận dụng quy tắc bàn tay trái xác định chiều lực điện từ, biểu diễn lực điện từ. - Giải thích đợc nguyên tắc hoạt động của động cơ điện một chiều. - Thái độ: - Båi dìng thÕ giíi quan duy vËt biÖn chøng. - Yªu thÝch m«n häc. II. ChuÈn bÞ : - 1 mô hình động cơ điện 1 chiều, có thể hoạt động đợc với nguồn 6V. - 1 nguån ®iÖn 6V. III. Hoạt động dạyà học 1. KiÓm tra bµi cò: ? Ph¸t biÓu quy t¾c bµn tay tr¸i 2. Bµi míi: Nếu đa liên tục dòng điện vào khung dây thì khung dây sẽ liên tục chuyển động quay trong từ trờng của nam châm nh thế ta sẽ có một động cơ điện.. Hoạt động 1: Cấu tạo I. Nguyªn t¾c cÊu t¹o:. 1. C¸c bé phËn chÝnh :. - GV: Phát mô hình động cơ điện một chiÒu cho c¸c nhãm. + HS lµm viÖc víi SGK vµ nghe h×nh vÏ 28.1 và mô hình động cơ điện một chiều. ? Chỉ ra các bộ phận chính của động cơ + Khung d©n dÉn + Nam ch©m + Cæ gãp ®iÖn. Hoạt động 2: Nghiên cứu nguyên tắc hoạt động 2. Hoạt động của động cơ điện 1 - Yêu cầu đọcphần thông báo và nêu chiều. nguyên tắc hoạt động của động cơ điện - HS đọc phần thông báo để nêu đợc nguyên mét chiÒu. tắc hoạt động của động cơ điện một chiều là dùa trªn t¸c dông cña tõ trêng lªn khung d©y dẫn có dòng điện chạy qua đặt trong từ trờng. ? §äc vµ cho biÕt yªu cÇu C1 - Lµm viÖc c¸ nh©n C1: ? Thùc hiÖn C1 theo yªu cÇu. - Vận dụng quy tắc bàn tay trái, xác định cặp lùc tõ t¸c dông lªn 2 c¹nh AB, CD cña d©y ? §äc vµ nghiªn cøu C2 vµ nªu dù ®o¸n C2 :khung dây sẽ quay do tác dụng của hai hiÖn tîng x¶y ra. lực ? Lµm viÖc theo nhãm ? Cặp lực từ vừa vẽ có tác dụng gì đối với - Làm C3 theo nhóm khung d©y. 3. KÕt luËn: - Yªu cÇu HS lµm TN theo nhãm + Nam ch©m ®iÖn t¹o ra tõ trêng ? §éng c¬ ®iÖn mét chiÒu cã c¸c bé phËn + Khung d©y dÉn cho dßng ch¹y qua chính là gì? Nó hoạt động theo nguyên + Khung d©y quay nhê t¸c dông tõ cña lùc. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 6. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(67) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. t¾c nµo?. ®iÖn tõ.. Hoạt động 3: Phát hiện sự biến đổi năng lợng trong động cơ điện ? Khi hoạt động, động cơ điện chuyển - Điện năng chuyển hoá thành cơ năng ho¸ thµnh c¸c d¹ng n¨ng lîng nµo? 4: VËn dông - cñng cè: Tæ chøc cho HS lµm viÖc c¸ nh©n C6, C5, HS trả lời miệng: C5:Quay ngược chiều kim đồng hồ. C6: Vi nam châm vĩnh cửu không tạo ra từ trường mạnh như nam châm điện. C7: Động cơ điện xoay chiều như quạt điện ,máy bơm,động cơ trong tủ lạnh,máy giặt…Ngày nay động cơ điện một chiều có trng phần lớn các bộ phaanjquay của đồ chơi trẻ em. 5. Híng dÉn vÒ nhµ: -Xem lại bài học. -làm bài tập ở bài 32 SGK. Ngày soạn: 2/12/2011 Tiết : 32 Bài: 30 BÀI TẬP. VẬN DỤNG QUY TẮC NẮM TAY PHẢI VÀ QUY TẮC BÀN TAY TRÁI. I MỤC TIÊU : 1 Kiến thức : + Vận dụng được quy tắc nắm tay phải xác định đường sức từ của ống dây khi biết chiều dòng điện và ngược lại. Vận dụng quy tắc bàn tay trái xác định chiều lực điện từ tác dụng lên dây dẫn thẳng có dòng điện chạy qua đặt vuông góc với đường sức từ hoặc chiều đường sức từ ( hoặc chiều dòng điện) khi biết hai trong ba yếu tố trên. 2 Kỹ năng : Rèn kĩ năng giải bài tập vận dụng quy tắc bàn tay trái và quy tắc nắm tay phải. 3 Thái độ : . Biết cách thực hiện các bước giải bài tập định tính phần điện từ , cách suy luận logic và biết vận dụng kiến thức vào thực tế. II. CHUẨN BỊ : + Đối với mỗi nhóm HS: 1 ống dây dẫn khoảng từ 500 – 700 vòng , Φ = 02,mm. 1 thanh nam châm, 1 sợi dây mảnh dài 20cm, 1 giá thí nghiệm, 1 nguồn điện 6V, 1 công tắc . + Đối với GV: Mô hình khung dây trong từ trường của nam châm. Vẽ sẵn hình 30.1 và hình cho phần b) đổi chiều dòng điện trong ống dây AB.. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 6. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(68) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC. Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ và tổ chức tình huống học tập (5 phút) Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. GV: Nêu câu hỏi kiểm tra bài cũ cho HS. HS : Lên bảng trả lời câu hỏi của GV. + Nêu quy tắùc nắm bàn tay phải và quy tắc bàn + Nắm bàn tay phải, rồi đặt sao cho bốn tay trái. ngón tay hướng theo chiều dòng điện qua GV: Đặt vấn đề: Chúng ta đã học qua hai quy tắc các vòng dây thì ngón tay cái chỗi ra chỉ rất quan trọng đó là : quy tắù nắm bàn tay phải và chiều của đường sức từ trong lòng ống quy tắc bàn tay trái vậy vận dụng nó vào để giải dây. các dạng bài tập xác định xác định chiều lực điện + Đặt bàn tay trái sao cho các đường sức từ tác dụng lên dây dẫn thẳng có dòng điện chạy từ hướng vào lòng bàn tay, chiều từ cổ và xác định đường sức từ của ống dây như thế nào tay đến ngón tay giữa hướng theo chiều ? Chúng ta cùng nghiên cứu bài học hôm nay. của dòng điện thì ngón tay cái chỗi ra 900 chỉ chiều của lực điện từ. Hoạt động 2: Giải bài tập 1 (8 phút) GV: Treo bảng phụ ghi nội dung bài 1 có hình vẽ 1. Giải bài 1: 30.1. Yêu cầu HS nghiên cứu nội dung của đầu HS: Hoạt động cá nhân , đọc nội dung bài. đầu bài. GV: Yêu cầu HS cho biết bài tập này đề cập đến những vấn đề gì? ( Xác định chiều đường sức từ HS: Hoạt động cá nhân giải câu a, b. và tên các lực từ của ống dây có dòng điện chạy a) Nam châm bị hút vào ống dây. qua. Tương tác giũa thanh nam châm với ống b) Lúc đầu nam châm bị đẩy ra xa, sau dây). Để giải quyết những vấn đề đó ta cần vận đó nó xoay đi và khi cực Bắc của dụng những kiến thức nào? ( quy tắùc nắm táy Nam châm hướng về phía đầu B của phải, quy luật tương tác giũa hai nam châm) ống dây thì nam châm bị hút vào ống GV: Yêu cầu HS nhắc lại quy tắùc nắm tay phải dây. và quy luật tương tác giũa hai nam châm HS: Trao đổi kết qủa giữa các nhóm. GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân giải quyết các HS: Hoạt động theo nhóm nhạn dụng cụ bước đã nêu ở SGK sau đó trao đổi nhóm thống thí nghiệm, bố trí thí nghiệm để kiểm tra, nhất kết quả. ghi chép hiện tượng xảy ra và rút kết GV: Nhắc nhở HS tự lập giaiû bài tập, chỉ gợi ý luận. cho việc đối chiếu kết quả sau khi làm song. GV: Yêu cầu HS nhận dụng cụ TN thực hiện câu c theo nhóm. Yêu cầu các nhóm ghi kết quả và thông báo kết quả. GV: Đánh giá và hồn thiện. Hoạt động 3: Giải bài tập 2 (12 phút) 2. Giải bài 2: GV: Yêu cầu HS đọc đề bài trong SGK và tự vẽ HS: Hoạt động cá nhân và đọc kĩ đề bài hình 30.2 SGK vào vở. để vẽ hình. GV: Treo bảng phụ hình vẽ 30.2 SGK lên bảng HS: Suy luận để nhận thức vấn đề của bài yêu cầu HS quan sát. tốn, vận dụng quy tắc bàn tay trái để giải GV: Nhắc lại các kí hiệu ⊕ , Ο . bài tập, biểu diễn các kết quả trên hình GV: Yêu cầu HS với từng hình vẽ luyện cách đặt vẽ. và xoay bàn tay trái sao cho phù hợp với mỗi hình HS: Trao đổi kết quả trên lớp.. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 6. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(69) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. vẽ để tìm lời giải biểu diễn trên hình vẽ. S GV: Yêu cầu 3 HS lần lượt lên vẽ ba hình tương ứng.. S. S. N. ⃗ F ⃗ F N. GV: Hướng dẫn HS trao đổi kết quả trên lớp, chữa bài tập trên bảng.. (a). b) ⃗ F. GV: Nhận xét , đánh giá việc thực hiện các bước giải bài tập có vận dụng quy tắc.. N. S. (c) Hoạt động 4: Giải bài tập 3 (14 phút) 3. Giải bài tập 3: HS: Hoạt động cá nhân đọc đề bài. + Quy tăc bàn tay trái. GV: Treo bảng phụ có hình 30.3 SGK lên bảng. GV: Yêu cầu một HS đọc to nội dung yêu cầu của HS: Lên bảng vẽ hình. HS khác nhận xét, đáng giá bổ sung vào vở. B C bài 3. ⃗ F❑. 2. GV: Yêu cầu HS cho biết để giải quyết bài tập này ta cần vận dụng những kiến thức có liên quan nào? GV: Yêu cầu một HS lên bảng giải bài tập, các HS dưới lớp làm cá nhân vào nháp.. N. ⃗ F1. S. A D a) F1 và F2 biểu diễn trên hình vẽ. GV: Yêu cầu HS khác nhận xét bổ sung nếu có. b) Quay ngược chiều kim đồng hồ. GV: Nhận xét chung và hồn thiện. c) Khi lực F1, F2 có chiều ngược lại. Muốn vậy phải đổi chiều dòng điện trong khung hoặc đổi chiều từ trường. Hoạt động 5: Rút ra kết luận các bước giải bài tập (3 phút) GV: Việc giải bài tập vận dụng quy tắc nắm tay HS: Trao đổi , nhận xét rút ra các bước phải và quy tắc bàn tay trái gồm những bước nào? giải bài tập. GV: Tổ chức cho HS trao đổi thảo luận rút ra kết luận IV. CỦNG CỐ VÀ HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ. 1. Củng Cố : (2 phút) + GV: Nhận xét tiết giải bài tập vận dụng các quy tắc. + GV: Hệ thống lại các bước giải bài tập vận dụng quy tắc. 2. Dặn dò. (1 phút) + Về nhà học thuộc các quy tắc. + Làm bài tập 30.1; 30.2 và 30.4 trong SBT. + Chuẩn bị trước bài 31 cho tiết học sau. =============================o0o===============================. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 6. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(70) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. Ngày soạn: 4/12/2011 Tiết : 33 Bài: 31 HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ I MỤC TIÊU : 1 Kiến thức : + Làm được thí nghiệm dùng nam châm vĩnh cửu hoặc nam châm điện để tạo ra dòng điện cảm ứng. + Mô tả được cách làm xuất hiện dòng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín bàng nam châm vĩnh cửu hoặc nam châm điện. + Sử dụng được hai thuật ngữ mới đó là dòng điện cảm ứng và hiện tượng cảm ứng điện từ. 2 Kỹ năng : Quan sát và mô tả chính xác hiện tượng xảy ra. 3 Thái độ : Nghiêm túc, trung thực trong học tập. II. CHUẨN BỊ : + Mỗi nhóm HS: 1 cuộn dây có gắn bóng đèn LED; 1 thanh nam châm có trục quay vuông góc với thanh, 1 nam châm điện và 2 pin 1,5V. + Đối với GV: 1 đinamô xe đạp có gắn bóng đè, 1 đinamô xe đạp đã bóc một phầøn vỏ ngồi đủ để nhìn thấy nam châmvà cuộn dây ở trong. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC. Hoạt động 1: Phát hiện ra cách khác để tạo ra dòng điện ngồi cách dùng pin hay ăcquy (5 phút) Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. GV: Đặt vấn đề : Ta đã biết muốn chế tạo ra HS: Nêu dự đoán của riêng mình: dòng điện phải dùng nguồn điện là pin hoặc + Có thể dùng bình điện xe đạp. ăcquy. Em có biết trường hợp nào không dùng + Máy phát điện. pin hoặc ắc quy mà vẫn tạo ra dòng điện được không? HS: Bánh xe chuyển động làm núm các bình điện GV: Trong bình xe đạp ( gọi là đinamô xe đạp) quay nên nam châm quay trước cuộn dây , trong có những bộ phận nào, chúng hoạt động như thế cuộn dây có dòng điện làm đèn sáng. nào để tạo ra dòng điện? Hoạt động 2: Tìm hiêủ cấu tạo của đinamô xe đạp và dự đoán xem hoạt động của bộ phận nào trong đinamô xe đạp là nguyên nhân chính gây ra dòng điện. (6 phút) I. CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA ĐINAMÔ. GV: Yêu cầu HS quan sát hình 31.1 SGK và quan sát đinamô tháo vỏ đặt trên bàn GV, để chỉ HS: Hoạt động cá nhân quan sát và trả lời câu hỏi ra các bộ phận chính của đinamô xe đạp. Và cho của GV: + Cuộn dây có mắc bóng đèn (để phát hiện ra dòng biết dự đoán xem hoạt động của bộ phận chính điện) nào trong đinamô gây ra dòng điện? GV: Liệu có phải nhờ nam châm mà tạo ra dòng + Nam châm vĩnh cửu. HS: Nêu dự đoán của mình: Có thể hoạt động của điện không? nam châm ở đinamô gây ra dòng điện. Hoạt động 3: Tìm hiểu cách dùng nam châm vĩnh cửu và nam châm điện để tạo ra dọng điện. Xác định trong TH nào thì nam châm vĩng cử và nam châm điện có thể tạo ra dòng điện (17 phút) II. DÙNG NAM CHÂM ĐỂ TAỌ RA DÒNG. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 7. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(71) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. GV: Phát dụng cụ tới các nhóm HS, yêu cầu HS tiến hành thí nghiệm 1 (H 31.2SGK). GV: Hướng dẫn HS làm từng động tác dứt khốt và nhanh. + Đưa nam châm vào trong lòng cuộn dây. + Để nam châm đứng yên một lúc trong lòng cuộn dây. + Kéo nam châm ra khỏi cuộn dây.. ĐIỆN. 1. Dùng nam châm vĩnh cửu. HS: Hoạt động theo nhóm tiến hành TN 1 quan sát các đèn LED để trả lời câu C1 và C2. C1: Trong cuộn dây dẫn kín xuất hiện dòng điện khi: + Di chuyển nam châm lại gần cuộn dây. + Di chuyển nam châm ra xa cuộn dây. C2: Dự đoán : Trong cuộn dây dẫn kín có xuất hiện dòng điện. Kiểm tra dự đoán trên thấy đúng. GV: Yêu cầu HS nhận xét trong TH nào nam HS: Thảo luận nhóm cử đại diện nêu nhận xét. châm vĩnh cửu có thể tạo ra dòng điện. Dòng điện xuất hiện trong cuộn dây dẫn kín khi đưa một cực của nam châm lại gần hay ra xa một đầu của cuộn dây đó hoăïc ngược lại. GV: Phát nam châm điện đến các nhóm HS. 2. Dùng nam châm điện. Hướng dẫn các nhóm lắp ráp TN 2. Cách đặt HS: Làm TN 2 (H 31.3 SGK) theo nhóm trả lời câu nam châm điện ( lõi sắt của nam châm điện phải C3: đưa sâu vào lòng cuộn dây). C3: Dòng điện xuất hiện ở cuộn dây có mắc đèn GV: Yûêu cầu các nhóm làm TN 2. LED khi: + Trong khi đóng mạch điện của nam châm điện. GV: Khi đóng , ngắt mạch điện thì từ trường của + Trong khi ngắt mạch điện của nam châm điện. nam châm điện thay đổi như thế nào? HS: Thảo luận nhóm trả lời : Trong khi đóng mạch điện cường độ dòng điện của nam châm điện tăng GV: Yêu cầu HS thảo luận chung ở lớp nhận xét lên khiến cho từ trường của nam châm điện mạnh về những TH xuất hiện dòng điện. lên và trong khi ngắt dòng điện thì ngược lại. GV: Lưu ý HS dòng điện của nam châm điện + Dòng điện xuất hiện ở cuộn dây dẫn kín trong không thể chạy sang cuộn dây dẫn. thời gian đóng, ngắt mạch của nam châm điện nghĩa là trong thời gian dòng điện của nam châm điện biến thiên. Hoạt động 4: Tìm hiểu thuật ngữ mới : “Dòng điện cảm ứng, hiện tượng cảm ứng điện từ” (3 phút) GV: Yêu cầu từng HS đọc SGK để nhâïn biết III. HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ. hai thuật ngữ mới. HS: Hoạt động cá nhân nêu nhận xét 1 và nhận xét GV: Nêu câu hỏi : Qua những TN trên khi nào 2 trong SGK. xuất hiện dòng điện cảm ứng. Hoạt động 5: Vận dụng ( 10 phút) GV: Yêu cầu HS đọc câu C4 gọi 1 hoặc 2 HS HS: Hoạt động cá nhân trả lời câu C4, C5. đưa ra dự đoán. C4: Dự đoán : Trong cuộn dây có dòng điện GV: Làm TN hình 31.4 SGK để kiểm tra dự cảm ứng xuất hiện. đoán. HS: Quan sát GV biểu diễn TN kiểm tra , nhận GV: Yêu cầu HS trả lời câu hỏi nêu ra ở phần 1 thấy dự đoán trên là đúng. C5: Đúng là nhờ nam châm ta có thể tạo ra dòng điện.. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 7. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(72) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. IV. CỦNG CỐ VÀ HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ. 1. Củng Cố : (3 phút) + GV: Yêu cầu HS đọc phần ghi nhớ trong SGK. + Có những cách nào để có thể dùng nam châm để tạo ra dòng điện? + Dòng điện đó được gọi là dòng điện gì? 2. Dặn dò. (1 phút) + Về nhà học thuộc bài và trả lời lại các câu từ C1 đến C5 vào vở học. + Làm bài tập 31.1 đến 31.4 trong SBT. + Đọc trước bài 32 chuẩn bị cho tiết học sau. =============================o0o================================. Ngày soạn: 8/12/2011 Tiết :34 Bài: ÔN TẬP HỌC KÌ I I MỤC TIÊU : 1 Kiến thức : + Củng cố kiến thức từ bài 1 đến bài 32 một cách tổng quát và lôgíc. + Hệ thống hóa kiến thức. 2 Kỹ năng : + Vận dụng các công thức để giải bài tập trong các tình huống cụ thể. + Sử dụng đúng các đơn vị. 3 Thái độ : Yêu thích môn học; cẩn thận, tỉ mỉ trong khi giải bài tập vật lý. II. CHUẨN BỊ : + Đối với HS: Oân lại tồn bộ lý thuyết từ bài 1 đến bài 32 trước ở nhà. + Đối với GV: Vẽ sẵn lên bảng phụ hệ thống hóa kiến thức từ bài 1 đến bài 32. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. Hoạt động 2: Ôn tập về phần lý thuyết. (18 phút) I. LÝ THUYẾT: GV: Yêu cầu HS trả lời một số câu hỏi do GV HS: Hoạt động cá nhân trả lời các câu hỏi do GV đưa ra. đưa ra để củng cố lại những kiến thức đã học Câu 1: Cường độ dòng điện chạy qua dây dẫn tỷ lệ thuận với hiệu điện thế đặt vào hai đầu dây dẫn. từ bài 1 đến bài 32. Câu1: Cường độ dòng điện chạy qua dây dẫn Câu 2: Đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc của cường độ có mối quan hệ như thế nào với hiệu điện thế dòng điện và hiệu điện thế có dạng là một đường thẳng. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 7. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(73) Gi¸o ¸n đặt vào hai đầu dây dẫn? Câu 2: Đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc của cường độ dòng điện và hiệu điện thế có dạng như thế nào? Câu 3:Điện trở là gì? Kí hiệu và đơn vị của điện trở. Câu 4: Đối với một dây dẫn nhất định thì tỷ số U/I như thế nào? Câu 5: Phát biểu nội dung và biểu thức của định luật Ôm? Câu 6: Trong đoạn mạch mắc nối tiếp thì cường độ dòng điện và hiệu điện thế, điện trở của dây dẫn như thế nào?. Câu 7: Trong đoạn mạch mắc song song thì cường độ dòng điện và hiệu điện thế, điện trở của dây dẫn như thế nào?. VËt Lý 9 đi qua gốc tọa độ. Câu 3: Điện trở là đại lượng đặc trưng cho tính cản trở của dòng điện. Kí hiệu là R và đơn vị Ω . Câu 4: Đối với một dây dẫn nhất định thì tỷ số U/I là không đổi. Câu 5: + Cường độ dòng điện chạy qua dây dẫn tỷ lệ thuận với hiệu điện thế đặt vào hai đầu dây dẫn và tỷ lệ nghịch với điện trở của dây.. Câu 10 : Nêu công thức tính công suất của dụng cụ điện ; đơn vị của công suất. Câu 11: Nêu công thức tính công của dòng điện và hiệu suất. Đơn vị công của dòng điện.. U R. Câu 6: Trong đoạn mạch mắc nối tiếp thì : + I = I1 = I2 = ………..= In + U = U1 + U2 + ……..+ Un. + Rtđ = R1 + R2 + ………+ Rn. +. U 1 R1 = . U 2 R2. Câu 7: Trong đoạn mạch mắc song song thì: + I = I1 + I2 + ………+ In. + U = U1 = U2 = …….= Un. + +. Câu 8: Viết công thức tính điện trở của dây dẫn? Câu 9: Biến trở là gì?. I=. + Hệ thức của định luật:. 1 1 1 1 = + +. .. .. . .+ R tñ R1 R 2 Rn I 1 R2 = I 2 R1. Câu 8: Công thức tính điện trở của dây dẫn: R= ρ. l S. Câu 9: Biến trở là dụng cụ dùng để thay đổi trị số của điện trở và dùng để điều chỉnh cường độ dòng điện. Câu 10 : Công thức tính công suất của dụng cụ điện P = UI ; P = I2R = U2 /R đơn vị của công suất là W. Câu 11: Công thức tính công của dòng điện và hiệu suất: A = UIt = Pt ;. H=. Qi . 100 % Q tp. Đơn vị công của dòng điện là (J). Câu 12 : + Nhiệt lượng tỏa ra ở dây dẫn khi có dòng điện chạy qua tỉ lệ thuận với bình phương cường độ Câu 12 : Phát biểu và viết công thức của định dòng điện , với điện trở của dây dẫn và thời gian dòng luật Jun – len – xơ? điện chạy qua. + Hệ thức của định luật Jun – Len – xơ. Q = I2R.t. Câu 14: + Nơi nào trong không gian có lực từ tác dụng Câu 13: Nêu đặc điểm giống nhau và khác lên kim nam châm thì nơi đó có từ trường. nhau của nam châm điện và nam châm vĩnh + Người ta dùng kim nam châm để nhận biết từ trường. cửu.. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 7. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(74) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. Câu 14: Từ trường tồn tại ở đâu ? Làm thế Câu 16 nào để nhận biết được từ trường. Biểu diễn từ HS: Hoạt động cá nhân phát biểu 2 quy tắc. HS khác trường bằøng hình vẽ như thế nào? nhận xét và bổ sung. Câu 15: Lực điện từ do từ trường tác dụng lên dòng điện chạy qua dây dẫn thẳng có đặc điểm gì? Câu 16: Phát biểu quy tắc nắm bàn tay phải . và quy tắc bàn tay trái. Hoạt động 3: Bài tập (20 phút) II. BÀI TẬP: HS: đọc đề bài và ghi tóm tắt đề bài. GV: Yêu cầu HS giải bài tập theo các bước HS: Hoạt động cá nhân giải bài 1: giải bài tập vật lý. Ω Ω Giải: Bài 1: Hai điện trở R1 = 9 ; R2 = 18 ; được mắc song song với nhau. a) Điện trở R1 và R2 được mắc song song với nhau lên a) Tính điện trở tương đương của đoạn điện trở tồn mạch là : R1 R 2 mạch. 9. 18 =6 Ω . Rtñ = = b) Biết hiệu điện thế của đoạn mạch trên 9+18 R1 + R2 bằng U, cường độ dòng điện trong mạch Hiệu điện thế hai đầu đoạn mạch là: U = R tđ . I = 6. chính là 0,25A. Tính cường độ dòng điện 0,25 = 1,5V. chạy qua R1 và R2. b) Cường độ dòng điện chạy qua R1 là: GV: Yêu cầu HS đọc đềø bài và tóm tắt đề U 1,5 I1 = = =0 , 16 (A). bài: R1 9 Cho biết Cường độ dòng điện chạy qua R2 là: R1 = 9 Ω ; R2 = 18 Ω ; U 1,5 I2 = = =0 , 083 (A). ……………………………………………… R2 18 …… a) Rtđ = ? b) I = 0,25A I1 = ? I 2 = ? GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân giải bài tập1. Bài 2: Một bóng đèn có công suất 100W được sanû xuất dùng với hiệu điện thế 110V. Hỏi: a) Cường độ dòng điện qua đèn là bao nhiêu khi đèn sáng bình thường? b) Điện trở phụ thuộc vào hợp kim constântn và có điện trở suất 0,5.10-6 Ω m, tiết diện 2mm2. Hỏi chiều dài của điện trở là bao nhiêu? c) Tính nhiệt lượng tỏa ra ở điện trở này trong 5 giờ? d) Tính tiền điện khi dùng bóng đèn này trong một tháng (30ngày) mỗi ngày dùng 5 giờ. Biết 1kWh có giá 700 đồng. GV: Yêu cầu HS về nhà giải bài tập 2.. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 7. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(75) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. Bài 3: Xác định lực từ tác dụng lên khung dây B C S. HS: Hoạt động cá nhân giải bài tập 3. ⃗ F1 B C ⃗ F2 A D. N. S. N. A D IV. CỦNG CỐ VÀ HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ. 1. Củng Cố : (3 phút) + GV: Hệ thống lại tồn bộ lý thuyết lên trên bảng phụ từ bài 1 đền bài 32. 2. Dặn dò. (1 phút) + Về nhà học lại tồn bộ lý thuyết . giải lại các bài tập được học từ bài 1 đến bài 32 .. Ngày soạn:10/12/2011 Tiết 35:. ÔN TẬP I. Môc tiªu: - Kiến thức: Hệ thống hoá kiến thức chơng I tới bài 31về các vấn đề: - §Þnh luËt Jun - Len x¬ - C«ng cña dßng ®iÖn - Các vấn đề về lực điện từ - Bài tập định luật ôm - Kĩ năng: Rèn khả năng t duy hợp lý, tính toán các đại lợng trong bài toán định luật ôm. - Thái độ: ThÕ giíi quan duy vËt biÖn chøng. II. ChuÈn bÞ: - §Ò c¬ng «n tËp. III. Hoạt động dạy học: . Bµi míi:. Hoạt động 1: Kiểm tra lý thuyết Câu 1: Phát biểu định luật Jun - lenxơ - HS ph¸t biÓu ? Nêu công thức tính của định luật ? Nªu kh¸i niÖm vÒ c«ng cña dßng ®iÖn vµ viÕt c«ng thøc biÓu diÔn chóng. - HS ph¸t biÓu. I.Lý thuyÕt 1.§Þnh luËt Jun - lenx¬ Q = I2Rt 2.C«ng thøc tÝnh c«ng cña dßng ®iÖn A = U.I.t. 3. Quy t¾c 1: §Æt bµn tay tr¸i sao cho c¸c ®? Ph¸t biÓu quy t¾c bµn tay tr¸i vµ quy êng søc tõ híng vµo lßng bµn tay, chiÒu tõ cæ t¾c n¾m bµn tay ph¶i. tay tíi ngãn tay gi÷a híng theo chiÒu dßng ®iÖn th× ngãn tay c¸i cho·i ra 900 chØ chiÒu lùc ®iÖn tõ. 4. Quy t¾c bµn tay ph¶i: Nắm bàn tay phải, rồi đặt sao cho 4 ngón tay. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 7. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(76) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9 híng theo chiÒu dßng ®iÖn ch¹y qua c¸c vßng d©y th× ngãn tay c¸i cho·i ra chØ chiÒu của đờng sức từ trong lòng ống dây.. Hoạt động 2: Bài tập Bài 1: Xác định chiều của lực điện từ, chiÒu dßng ®iÖn, cùc cña nam ch©m II.Bµi tËp: Bài 1: Xác định chiều của lực điện từ, chiều dßng ®iÖn, cùc cña nam ch©m. Bµi 2 Ba ®iÖn trë R1 = 5 ; R2 = 7 ; R3 = 10 đợc mắc song song vào hiệu điện - HS giải tại bảng thÕ 9V. 1 1 1 1 = + + a. a. Tính điện trở tơng đơng R TD R1 R 2 R 3 b. I qua m¹ch chÝnh vµ qua rÏ. 1 1 1 = + + 5 7 10 70+50+35 = 350 HS gi¶i t¹i b¶ng 155 = 350 350  R TD   2, 25 155 HS nhËn xÐt b)I qua m¹ch chÝnh vµ qua m¹ch rÏ lµ: 9 I  4( A ) 2, 25 V×. ba điện trở U  U1  U 2  U 3. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 7. mắc. song. song. nªn:. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(77) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9 I1 . U 9  1, 8( ) R1 5. I2 . U 9  1, 3( ) R2 7. I3 . U 9  9, 9( A ) R 3 10. 4: VËn dông - cñng cè: KÕt hîp cïng «n tËp 5. Híng dÉn häc ë nhµ: ¤n l¹i bµi, giê sau thi häc kì. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 7. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(78) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. Ngày soạn: 12/12/2011. Tiết : 36. KIỂM TRA HỌC KÌ I I MỤC TIÊU : 1. Kiến thức : + Hệ thống hóa kiến thức trong chươngIvà chương II, tổng quát lôgíc, ghi nhớ những kiến thức cơ bản. 2 2. Kỹ năng : + Kĩ năng làm bài, trí tưởng tượng của học sinh. 3 3. Thái độ : + Cẩn thận, tỉ mỉ, tính tự giác cao trong khi làm bài kiểm tra. II. CHUẨN BỊ : + Đối với HS: + Ôn tập trước một số kiến thức cơ bản liên quan trong chương I và một số bài trong chương II. + Giấy kiểm tra. + Đối với GV: + Đề bài: III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC. ĐỀ BÀI . Câu 1:Nêu sự chuyển hóa năng lượng khi bếp điện ,bàn là điện, Động cơ điện,quạt điện hoạt động. A Câu 2: A, B là hai cực của một nam châm, kí hiệu ⊕ chỉ dòng điện chạy qua dây dẫn được đặt vuông góc với mặt phẳng hình vẽ và có ⃗ ⊕ chiều từ ngoai vào trong. Dây dẫn này chịu tác dụng của lực điện F ⃗ từ F được biểu diễn bằng mũi tên như trong hình vẽ bên. B a) Cho biết A hay B là cực Nam (S) của nam châm. b) Giải thích. Câu 3: Một ấm điện loại 220V – 1100W được sử dụng với hiệu điện thế 220V để đun nước. a) Tính cường độ dòng điện chạy qua ấm khi đó. b) Thời gian dùng ấm để đun nước mỗi ngày là 15 phút. Hỏi trong 1 tháng (30 ngày) phải trả bao nhiêu tiền điện cho việc đun nước này? Cho rằng giá điện là 700 đồng/ kWh. Câu4: Cho mạch điện như hình vẽ. Bóng đèn có ghi (6V – 3,6W). Hiệu điện thế giữa A và B không đổi bằng 12V. B A a) Khi điện trở của biến trởlà Rx = 20 Ω . Hãy tính công Rx suất tiêu thụ của đèn và cho biết đèn sáng như thế nào? b) Muốn đèn sáng bình thường, phải điều chỉnh cho biến trở của điện trở R`x bằng bao nhiêu ?. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 7. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(79) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. ĐÁP ÁN VÀ THANG ĐIỂM Câu 1:( 1,5 điểm) Bếp điện,bàn là điện chuyển hóa điện năng thành nhiệt năng. (0,5 đ ) Động cơ điện,quạt điên chuyển hóa điện năng thành cơ năng. (1 điểm) Câu 2 : (1,5) điểm) a) B là cực Nam của nam châm. (0,5 điểm) b) Giải thích : Vì khi áp dụng quy tắc bàn tay trái thì các đường sức từ đi từ cực A xuyên vào lòng bàn tay và đi tới cực B. Vậy B là cực Nam (S). (1điểm) Câu 3: (3 điểm) P U. a) Cường độ dòng điện chạy qua ấm là : I = =. 1100 =5 A . 220. (1,5 điểm). b) Điện năng tiêu thụ trong 1 tháng theo đơn vị kWh là : a A = P.t = 1,1 . 0,25 .30 = 8,25 kWh điểm) Tiền điện phải trả trong 1 tháng ( 30 ngày ) là : b M = 8,25 . 700 = 5775 đồng Câu 4: (3 điểm). (1 (0,5 điểm). 2. a) Điện trở của bóng đèn là:. Rd =. U dm 6 2 = =10 Ω pdm 3,6. (1 điểm). Điện trở tương đương của đoạn mạch là : R = Rđ + Rx = 10 + 20 = 30 Ω Cường độ dòng điện qua đoạn mạch là :. U 12 I = = =0,4 A R 30. Công suất của bóng đèn là: Pđ = I2Rđ = 0,42.10 = 1,6W Vì Pđ = 1,6 W < Pđm = 3,6W nên đèn tối. Muốn đèn sáng bình thường thì I` = Iđm =. P dm 3,6 = =0,6 A U dm 6. (0,5 điểm) (0,5 điểm) (0,5 điểm). c) Điện trở tương đương của đoạn mạch lúc này là: R=. U 12 = =20 Ω I 0,6. ⇒. R x =R − Rd =20 −10=10 Ω. (0,5 điểm). =============================o0o================================. Ngày soạn: 3/1/2012 Tiết : 37 Bài: 32 ĐIỀU KIỆN. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG 7. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(80) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. I MỤC TIÊU : 1 Kiến thức : + Xác định được có sự biến thiên (tăng hay giảm) của số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn kín khi làm thí nghiệm với nam châm vĩnh cửu hoặc nam châm điện. + Dựa trên quan sát thí nghiệm, xác lập được mối quan hệ giữa sự xuất hiện dòng điện cảm ứng và sự biến đổi của số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn kín. + Phát biểu được điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng. + Vận dụng được điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng để giải thích và dự đoán những trường hợp cụ thể , trong đó xuất hiện hay không xuất hiện dòng điện cảm ứng. 2 Kỹ năng : + Quan sát thí nghiệm và mô tả chính xác thí nghiệm. Phân tích, tổng hợp kiến thức cũ. 3 Thái độ : + Ham học hỏi , yêu thích môn học. II. CHUẨN BỊ : + Đối với mỗi nhóm HS: Mô hình cuộn dây dẫn và đường sức từ của một nam châm + Đối với GV: Hình vẽ phóng to hình 32.1 SGK và kẻ sẵn bảng 1 trên bảng phụ. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC. Hoạt động 1: Nhận biết vai trò của từ trường trong hiện tượng cảm ứng điện từ. (7 phút) Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. GV: Nêu câu hỏi : Có những cách HS: Hoạt động cá nhân trả lời câu hỏi của nào dùng nam châm để tạo ra dòng GV. điện cảm ứng. + Đưa một cực của nam châm lại gần hay ra xa đầu của một cuộn dây dẫn kín. + Đóng ngắt mạch điện của nam châm điện. GV: Nêu vấn đề: Vậy việc tạo ra dòng + Cho nam châm quay quanh trục thẳng đứng điện cảm ứng có phụ thuộc vào chính trước đầu cuộn dây dẫn kín. nam châm hay trạng thái chuyển động + Không phải chính nam châm mà là một cái của nam châm không. gì chung của các nam châm đã gây ra dòng GV: Thông báo : Các nhà khoa học điện cảm ứng. cho rằng chính từ trường của nam HS: Ta khảo sát sự biến đổi của số đường sức châm đã tác dụng một cách nào đó lên từ ( của nam châm) xuyên qua tiết diện S của cuộn dây gây ra dòng điện cảm ứng. cuộn dây. GV: Ta đã biết có thể dùng đường sức từ để biểu diễn từ trường vậy ta phải làm như thế nào để nhận biết được sự biến đổi của từ trường trong lòng ống dây. khi đưa nam châm lại gần hay ra xa cuộn dây. Hoạt động 2: Khảo sát sự biến đổi của đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn khi một cực của nam châm lại gtần hay ra xa cuộn dây dẫn trong TN tạo ra dòng điện cảm ứng bàng nam châm vĩnh cửu ( 8 phút) I. SỰ BIẾN ĐỔÛI CỦA SỐ ĐƯỜNG SỨC GV: Phát mô hình đến các nhóm cho TỪ XUYÊN QUA TIẾT DIỆN S CỦA HS. Hứơng dẫn HS sử dụng mô hình CUỘN DÂY. và đếm số đường sức từỖuyên qua tiết HS: Đọc mục quan sát và kết hợp với việc. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 8. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(81) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. diện S của cuộn dây. Khi nam châm lại thao tác trên mô hình để trả lời câu C1. gần và ở xa cuộn dây. C1: + Số đường sức từ tăng. + Số dường sức từ không đổi. + Số đường sức từ giảm. GV: Yêu cầu HS thảo luận chung ở lớp + Số đường sức từ tăng. rút ra nhận xét về sự biến đổi số đường HS: Thảo luận chung để rút ra nhận xét. sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn + Khi đưa một cực của nam châm lại gần hay day khi đưa nam châm vào , kéo nam ra xa cuộn dây thì số đường sức từ xuyên qua châm ra khỏi cuộn dây. tiết diện S của cuộn dây tăng hoặc giảm ( biến thiên) Hoạt động 3: Tìm hiểu mối quan hệ giữa sự tăng hay giảm số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây với sự xuất hiện dòng điện cảm ứng ( 14 phút) GV: Dựa vào thí nghiệm dùng nam II. ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN châm vĩnh cửu để tạo ra dòng điện cảm CẢM ỨNG. ứng và kết quả khảo sát sự biến đổi số HS: Hoạt động theo nhóm lập bảng đối chiếu , dường sức từ xuyên qua tiết diện S của điền vào ô trống trong bảng 1 SGK, trả lời cuộn dây khi di chuyển nam châm. C2, C3. + Hãy nêu ra mối quan hệ giữa sự biến C2: thiên số đường sức từ qua tiết diện S Làm TN Có dòng điện Số đường và sự xuất hiện dòng điện cảm ứng? sức từ GV: Hướng dẫn HS lập bảng đối chiếu cảm ứng hay xuyên qua (bảng 1 SGK) để nhận ra mối quan hệ S có đó. không biến đổi không Đưa nam Có Có châm lại gần cuộn dây Để nam châm nằm yên Không Không Đưa nam châm ra xa Có Có cuộn dây GV: Yêu cầu HS thảo luâïn chung cả lớp để rút ra nhận xét về điều kiện xuất C3: Khi số đường sức từ qua tiết diện S của hiện dòng điện cảm ứng. cuộn dây biến đổi (tăng hay giảm) thì xuát hiện dòng điện cảm ứng trong cuộn dây GV: Yêu cầu HS trả lời câu C4. dẫn kín. HS: Nêu nhận xét 2 SGK. GV: Có thể gợi ý cho HS. HS: Hoạt động cá nhân trả lời câu C4. + Từ trường của nam châm điện biến C4: + Khi đóng mạch điện cường độ dòng đổi thế nào khi cường độ dòng điện điện tăng từ 0 đến có, từ trường của nam qua nam châm điện tăng, giảm? Suy ra châm điện mạnh lên, số đường sức từ biểu sự biến đổi của số đường sức từ biểu diễn từ trường qua tiết diện S của cuộn dây diễn từ trường xuyên qua tiết diện S cũng tăng lên, do đó xuất hiện dòng điện cảm của cuộn dây. ứng. + Khi ngắt mạch điện, cường độ dòng điện. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 8. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(82) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. trong nam châm điện giảm về 0, từ trường của nam châm điện yếu đi, số đường sức từ biểu diễn từ trường qua tiết diện S của cuộn dây cũng giảm đi, do đó xuất hiện dòng điện cảm ứng. Hoạt động 4: Rút ra kết luận chung về điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín. (4 phút) GV: Gọi một Hs đọc kết luận SGK. HS: Đọc kết luận trong SGK. GV: Hỏi thêm : HS: Tổng quát hơn và đúng cho mọi trường + Kết luận này có khác gì với nhâïn xét hợp. 2. + Nếu số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn kín biến thiên thì trong cuộn dây dẫn xuất hiện dòng điện cảm ứng. Hoạt động 5: Vận dụng (8 phút) III. VẬN DỤNG. HS: hoạt động cá nhân trả lời câu C5, C6. GV: Yêu cầu HS vận dụng kiến thức C5: Quay núm của đinamô, nam châm quay đã học trả lời câu C5, C6. theo. Khi đưa một cực nam châm lại gần cuộn dây, số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây tăng lúc đó xuất hiện dòng điện cảm ứng. Khi cực đó của nam châm ra xa cuộn dây thì số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây giảm, lúc đó cũng xuất hiện dòng điện cảm ứng. C6: HS giải thích tương tự câu C5. IV. CỦNG CỐ VÀ HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ. 1. Củng Cố : (3 phút) + GV: Yêu cầu HS đọc phần ghi nhớ. + Ta không nhìn thấùy từ trường vậy ta làm như thế nào để khảo sát được sự biến đổi từ trường ở chỗ có cuộn dây. + Làm thế nào để nhận biết được mối quan hệ giữa số đường sức từ và dòng điện cảm ứng. + Với điều kiện nào thì trong cuộn dây dẫn kín xuất hiện dòng điện cảm ứng. 2. Dặn dò. (1 phút) + Về nhà học thuộc bài và trả lời lại các câu từ C1 đến C6 vào vở học. + Làm bài tập 32.1 đến 32.4 trong SBT. + Về nhà ôn tập bài kĩ để tiết sau thi học kì 1. Ngày soạn: 4/1/2012 Tiết : 38 Bài: 33 I MỤC TIÊU :. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. DÒNG ĐIỆN XOAY CHIỀU. 8. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(83) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. 1 Kiến thức : + Nêu được sự phụ thuộc của chiều dòng điện cảm ứng vào sự biến đổi của đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây. + Phát biểu được đặc điểm của dòng điện xoay chiều là dòng điện cảm ứng có chiều luân phiên thay đổi. + Bố trí được TN tạo ra dòng điện xoay chiều trong cuộn dây dẫn kín theo hai cách. Cho nam châm quay hoặc cho cuộn dây quay. Dùng đèn LED để phát hiện sự đổi chiều dòng điện. + Dựa vào quan sát TN để rút ra điều kiện chung làm xuất hiện dòng điện cảm ứng xoay chiều. 2 Kỹ năng : Quan sát và mô tả chính xác hiện tượng xảy ra. 3 Thái độ : Cẩn thận, tỉ mỉ, yêu thích môn học. II. CH BỊ : + Đối với mỗi nhóm HS: 1 cuộn dây dẫn kín có 2 bóng đèn LED mắc song song, ngược chiều, 1 nam châm vĩnh cửu, + Đối với GV: 1 bộ TN phát hiện dòng điện xoay chiều. Vẽ sẵn bảng 1 lên trên bảng phụ. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC. Hoạt động 1: Phát hiện vấn đề mới cần nghiên cứu, đó là có một dòng điện khác với dòng điện một chiều không đổi do pin và acquy tạo ra ( 6 phút) Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. GV: Cho HS quan sát bộ pin 3V và nguồn HS: Quan sát GV làm thí nghiệm. Để trả lời điện 3V lấy từ lưới điện trong phòng. Lắp câu hỏi của GV nêu ra. bóng đèn vào hai nguồn điện trên, đèn đều sáng, chứng tỏ hai nguồn điện đều cho dòng điện. + Mắc vôn kế một chiều vào hai cực của pin thấy kim vôn kế quay. + Kim vôn kế không quay. + Vậy mắc vôn kế một chiều vào nguồn + Hai dòng điện lấy từ hai nguồn điện trên điện lấy từ lưới điện trong phòng kim vôn không giống nhau. kế có quay không? + Dòng điện lấy từ mạng điện trong phòng GV: đặt câu hỏi : Tại sao trong trường hợp không phải là dòng điện một chiều nên thứ hai kim vôn kế không quay dù vẫn có không làm cho kim vôn kế quay được. dòng điện? Hai dòng điện có giống nhau không? Dòng điện lấy từ mạng điện trong phòng có pahỉ là dòng điện một chiều không? GV: Thông báo : Dòng điện lấy từ mạng điện trong phòng là dòng điện xoay chiều mà ta nghiên cứu ở bài hôm nay. Hoạt động 2: Phát hiện dòng điện cảm ứng có thể đổi chiều và tìm hiểu trong trường hợp nào thì dòng điện cảm ứng đổi chiều. (10 phút) I. CHIỀU CỦA DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG. GV: Phát dụng cụ TN đến các nhóm HS, 1 Thí nghiệm: hướng dẫn HS làm TN động tác đưa nam châm vào ống dây, rút nam châm ra nhanh HS: Trả lời câu hỏi của GV/. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 8. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(84) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. và dứt khốt.. + Không. Vì đèn LED chỉ cho dòng điện đi qua theo một chiều. GV: Nêu câu hỏi: + Nêu hai đèn thay nhau sáng thì dòng điện + Có phải cứ mắc đèn LED vào nguồn điện cảm ứng trong cuộn dây không phải là một là nó sẽ phát sáng hay không? chiều mà đã có sự đổi chiều. + Vì sao lại dùng hai đèn LED mắc song HS: Làm TN như hình 33.1 SGK quan sát song, ngược chiều. và trả lời câu C1. C1: + Đưa một cực của nam châm từ ngồi vào trong cuộn dây thì số đường sức từ GV: Khi nào dòng điện cảm ứng đổi chiều. xuyên qua tiết diện S của cuộn dây tăng, đèn 1 sáng. + Sau đó đưa cực này của nam châm ra xa cuộn dây thì số đường sức từ giảm, đèn hai sáng. Dòng điện cảm ứng trong 2 TH trên ngược nhau. + Dòng điện cảm ứng trong cuộn dây đổi chiều khi số đường sức từ đang tăng mà chuyển sang giảm. 2. Kết luận; HS: Nêu kết luận như phần I SGK. Hoạt động 3: Tìm hiểu dòng điện xoay chiều (3 phút) GV: Yêu cầu từng HS đọc mục I.3 SGK và 3. Dòng điện xoay chiều. trả lời câu hỏi: Dòng điện xoay chiều có HS: Đọc thông tin trong mục I.3 SGK và chiều biến đổi như thế nào? trả lời câu hỏi của GV: GV: Căn cứ vào kết quả trên GV yêu cầu + Dòng điện luân phiên đổi chiều gọi là các nhóm thảo luận để đưa ra kết luận. dòng điện xoay chiều. Hoạt động 4: Tìm hiểu hai cách tạo ra dọng điện xoay chiều. ( 15 phút) II. CÁCH TẠO RA DÒNG ĐIỆN XOAY CHIỀU. GV: Yêu cầu HS đọc mục II.1 SGK và 1. Cho nam châm quay trước cuộn dây xem hình 33.2 SGK. Phân tích xem khi nào dẫn kín. cho nam châm quay thì số đường sức từ HS: Thảo luận nhóm trả lời câu C2: xuyên qua tiết diện S biến đổi như thế nào. C2: Khi cực nam của nam châm lại gần Từ đó suy ra chiều dòng điện cảm ứng có cuộn dây thì số đường sức từ xuyên qua tiết đặc điểm gì? diện S của cuộn dây tăng. Khi cực nam ra xa cuộn dây thì số đường sức từ qua S giảm. Khi nam châm quay liên tục thì số GV: Phát dụng cụ để HS làm TN kiểm tra. đường sức từ luân phiên tăng giảm. Vậy dòng điện cảm ứng xuất hiện trong cuộn GV: Yêu cầu HS đọc câu C3, xem mô hình dây là dòng điện xoay chiều. và hình 33.3 SGK. Phân tích xem khi nào HS: Tiến hành TN để kiểm tra dự đoán ở cho nam châm quay thì số đường sức từ câu C2. xuyên qua tiết diện S biến đổi như thế nào. 2. Cho cuộn dây dẫn quay trong từ Từ đó suy ra nhận xét về chiều dòng điện trường. cảm ứng xuất hiện trong cuộn dây. HS: Thảo luận trả lời câu C3.. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 8. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(85) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. C3: Khi cuộn dây quay từ vị trí 1 sang vị trí GV: Biểu diễn TN kiểm tra. Gọi HS trình 2 thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S bày những điều quan sát được. của cuộn dây tăng. Khi cuộn dây từ vị trí 2 GV: Hiện tượng trên chứng tỏ điều gì? quay tiếp thì số đường sức từ giảm. Nếu GV: Thí nghiệm trên có phù hợp với dự cuộn dây quay liên tục thì đường sức từ đoán trong câu C3 không? xuyên qua tiết diện S luân phiên tăng giảm. GV: Yêu cầu HS trả lời câu hỏi : có những Vậy dòng điện cảm ứng xuất hiện trong cách nào để tạo ra dòng điện cảm ứng xoay cuộn dây là dòng điện xoay chiều. chiều trong cuộn dây dẫn kín? HS: Quan sát GV làm TN và trả lời câu hỏi của GV nêu ra: + Hai đèn LED vạch ra hai nửa vòng sáng khi cuộn dây quay. + Dòng điện trong cuộn dây luân phiên đổi chiều ( là dòng điện xoay chiều) 3. Kết luận : HS: Nêu kết luận ở SGK. Hoạt động 5: Vận dụng: (6 phút) III. VẬN DỤNG. GV: Yêu cầu HS đọc câu C4 và hướng dẫn HS: Hoạt động cá nhân hồn thành câu C4. C4: Khi khung dây quay nửa vòng tròn thì HS trả lời câu C4 SGK. số đường sức từ qua khung dây tăng nên đèn một sáng. Trên nửa vòng tròn còn lại số đường sức từ giảm nên dòng điện đổi chiều đền thứù hai sáng IV. CỦNG CỐ VÀ HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ. 1. Củng Cố : (4 phút) + Trong trường hợp nào thì trong cuộn dây dẫõn kín xuất hiện dòng điện cảm ứng xoay chiều? + Vì sao khi cho cuộn dây quay trong từ trường thì trong cuộn dây xuất hiện dòng điện cảm ứng xoay chiêù? + Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng xoay chiều trong cuộn dây dẫn kín. + GV: Yêu cầu HS đọc phần ghi nhớ trong SGK. 2. Dặn dò. (1 phút) + Về nhà học thuộc bài và trả lời lại các câu từ C1 đến C4 vào vở học. + Làm bài tập 33.1 đến 33.4 trong SBT. + Đọc trước bài 34 chuẩn bị cho tiết học sau. =============================o0o================================ Ngày soạn: 10/01/2012 Tiết : 39 Bài: 34 MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU I MỤC TIÊU :. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 8. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(86) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. 1 Kiến thức : + Nhận biết được hai bộ phận chính của máy phát điện xoay chiều, chỉ ra được rôto và stato của mỗi loại máy. Trình bày được nguyên tắc hoạt động của máy phát điện xoay chiều. + Nêu được cách làm cho máy phát điện có thể phát điện liên tục. 2 Kỹ năng : Quan sát, mô tả trên hình vẽ. Thu nhận thông tin từ SGK. 3 Thái độ : Thấy được vai trò của vật lý học để yêu thích môn học. II. CHUẨN BỊ : + Đối với GV: Hình 34.1, 34.2 phóng to. Mô hình máy phát điện xoay chiều. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC. Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ và tổ chức tình huống học tập (5 phút) Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. GV: Nêu câu hỏi kiểm tra bài cũ: HS: Trả lời câu hỏi của GV nêu ra: + Nêu các cách tạo ra dòng điện xoay + Khi cho cuộn dây dẫn quay trong từ chiều ? trường của nam châm, hay cho nam châm + Nêu hoạt động của đi na mô xe đạp. quay trước cuộn dây. GV: Yêu cầu HS làm bài tập 33.2 và 33.3 HS: Lên bảng làm bài tập 33.2 và 33.3 trong SBT. trong SBT. GV: Đặt vấn đề: Trong các bài trước, HS: Hoạt động cá nhân nêu ra ý kiến của chúng ta đã biết nhiều cách tạo ra dòng riêng mình: điện xoay chiều. Dòng điện ta dùng trong + Giống nhau: đều có nam châm và cuộn nhà do nhà máy thủy điện rất lớn như dây. Hòa Bình cung cấp, dòng điện dùng để + Khác nhau: tháp sáng đèn xe đạp do đinamô tạo ra. - Đinamô có kích thước nhỏ, tạo ra dòng Vậy đinamô xe đạp và máy phát điện điện có cường độ nhỏ. khổng lồ trong nhà máy có gì giống và - Máy phát điện trong nhà máy có kích khác nhau? thước lớn, tạo ra dòng điện lớn. Hoạt động 2:Tìm hiểu các bộ phận chính của máy phát điện xoay chiều và hoạt động của chúng khi phát điện. ( 15 phút) I. CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA GV: Yêu cầu HS quan sát hình 34.1 SGK MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU. và hình 34.2 SGK. HS: Quan sát hai loại máy phát điện nhỏ trên GV: Gọi một số HS lên bàn GV quan sát bàn GV và các hình 34.1 và 34.2 SGK trả lời máy phát điện thật, nêu lên các bộ phận câu C1 và C2. chính và hoạt động của máy. C1: + 2 bộ phận chính là cuộn dây và nam GV: Yêu cầu HS trả lời câu C1 và C2. châm. + Khác nhau: GV: Tổ chức cho HS thảo luận chung các - Cuộn dây quay còn nam châm đứng câu hỏi: yên. Loại có cuộn dây quay còn có thêm + Vì sao không coi bộ góp điện là bộ bộ góp điện gồm vành khuyên và thanh phận chính? quét. (H 34.1) + Vì sao các cuộn dây của máy phát điện - Nam châm quay còn cuộn dây đứng yên lại được quấn quanh lõi sắt? (H34.2) + Hai loại máy phát điện xoay chiều có C2: Khi cho nam châm hoặc cuộn dây quay cấu tạo khác nhau nhưng nguyên tắc thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S hoạt động có khác nhau không? của cuộn dây luân phiên tăng giảm. GV: Thông báo : Một trong hai bộ phận đó , HS: Thảo luận theo nhóm các câu hỏi của. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 8. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(87) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. bộ phận đứng yên gọi là stato, bộ phận còn lại GV nêu ra: quay được gọi là rô to. HS: Nêu kết luận như mục I.2 SGK. GV: Yêu cầu HS rút ra kết luận. Hoạt động 3: Tìm hiểu một số đặc điểm của máy phát điện trong kĩ thuật và trong sản xuất (10 phút) II. MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU TRONG KĨ THUẬT. HS: Hoạt động cá nhân nghiên cứu phần II GV: Yêu cầu HS tự nghiên cứu phần II SGK. SGK. Yêu cầu một vài HS nêu những * Một số đặc điểm kĩ thuật của máy : đặc điểm kĩ thuật của máy. + Cường độ dòng điện 2000A, Hiệu điện thế : 25000V, tần số 50Hz, công suất 300MW. GV: Yêu cầu HS nêu một số đặc điểm + Kích thước: đường kính tiết diện ngang 4m, khác. dài 20m. + Cuộn dây là stato còn nam châm điện là rôto. + Cách làm quay rô to của máy phát điện : dùng động cơ nổ, tua bin nước, cách quạt gió… Hoạt động 4: Tìm hiểu bộ góp điện trong máy phát điện có cuộn dây quay. (5 phút) GV: Nêu câu hỏi: HS: Hoạt động theo nhóm thảo luận trả lời + Trong máy phát điện thì loại nào cần câu hỏi của GV. bộ góp điện.? + Trong máy phát điện có cuộn dây quay. + Bộ góp điện có tác dụng gì? + Bộ góp điện có tác dụng làm cho hai đầu cuộn dây không bị vặn khi đưa dòng điện xoay chiều ra mạch tiêu thụ. Hoạt động 5: Vận dụng (5phút) III. VẬN DỤNG: GV: Yêu cầu HS đối chiếu từng bộ phận HS: Hoạt động cá nhân sau đó thảo luận chung ở lớp để trả lời câu C3. của đinamô xe đạp với các bộ phâïn C3: + Giống nhau: đều có nam châm và tương ứng của máy phát điện trong kĩ thuật, các thông số kĩ thuật tương ứng để cuộn dây dẫn, khi một trong hai bộ phận quay thì xuất hiện dòng điện xoay chiều. trả lời câu C3. + Khác nhau: Đinamô có kích thước nhỏ hơn, công suất phát điện nhỏ hơn, hiệu điện thế và cường độ dòng điện ở dầu ra nhỏ hơn so với máy phát điện trong kĩ thuật. IV. CỦNG CỐ VÀ HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ. 1. Củng Cố : (4 phút) + GV: Yêu cầu một số HS đọc phần ghi nhớ. + GV: Nêu một số câu hỏi để củng cố: - Trong mỗi loại máy phát điện xoay chiều, rôto là bộ phận nào? Stato là bộ phận nào? - Vì sao bắt buộc phải có bộ phận quay thì máy mới phát điện? - Tại sao máy lại phát ra dòng điện xoay chiều?. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 8. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(88) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. 2. Dặn dò. (1 phút) + Về nhà học thuộc bài và trả lời lại các câu từ C1 đến C3 vào vở. Làm bài tập trong SBT. + Đọc và chuẩn bị trước bài 35 cho tiết học sau. =============================o0o=============================== Ngày soạn: 12/1/2012 Tiết : 40 Bài: 35. CÁC TÁC DỤNG CỦA DÒNG ĐIỆN XOAY CHIỀU ĐO CƯỜNG ĐỘ VÀ HIỆU ĐIÊÏN THẾ XOAY CHIỀU. I MỤC TIÊU : 1 Kiến thức : Nhận biết được các tác dụng nhiệt, quang từ của dòng điện xoay chiều. + Bố trí được thí nghiệm chứng tỏ lực từ đổi chiều khi dòng điện đổi chiều. + Nhận biết được kí hiệu của ampe kế và vôn kế xoay chiều, sử dụng được chúng để đo cường độ và hiệu điện thế hiệu dụng của dòng điện xoay chiều. 2 Kỹ năng : Sử dụng các dụng cụ đo điện , mắc mạch điện theo sơ đồ, hình vẽ. 3 Thái độ : Trung thực, cẩn thận, ghi nhở sử dụng điện an tồn. + Có tinh thần hợp tác trong hoạt động nhóm. II. CHUẨN BỊ : + Đối với mỗi nhóm HS: 1 nam châm điện, 1 nam châm vĩnh cửu, 1 nguồn điện 1 chiều ; 1 nguồn điện xoay chiều 3V – 6V. + Đối với GV: 1 ampe kếâ xoay chiều, 1 vôn kế xoay chiều, 1 bút thử điện, 8 sợi dây nối, 1 nguồn điện 1 chiều 3V – 6V ; 1 nguồn điện xoay chiều 3V – 6V. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC. Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ và tổ chức tình huống học tập (5 phút) Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. GV: Nêu câu hỏi kiểm tra bài cũ: HS: Lên bảng trả lời các câu hỏi của GV nêu + Dòng điện xoay chiều có đặc điểm gì ra: khác so với dòng điện một chiều? + Dòng điện một chiều là dòng điện không + Dòng điện một chiều có những tác đổi theo thời gian, dòng điện xoay chiều là dụng gì? dòng điện có chiều luân phiên thay đổi. GV: Yêu cầu HS làm bài tập 34.2 và 34.4 + Dòng điện một chiều cótác dụng nhiệt, tác trong SBT. dụng từ, tác dụng quang, tác dụng sinh lí. GV: Đặt vấn đề: Dòng điện xoay chiều luôn đổi chiều, có tác dụng nào phụ thuộc vào chiều của dòng điện không? Khi dòng điện đổi chiều thì các tác dụng đó có thay đổi không? Để trả lời câu hỏi này chúng ta cùng nghiên cứu bài học hôm nay. Hoạt động 2: Tìm hiểu n hững tác dụng của dòng điện xoay chiều (5 phút) I. TÁC DỤNG CỦA DÒNG ĐIỆN XOAY. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 8. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(89) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. GV: Lần lượt biểu diễn ba TN ở hình CHIỀU. 35.1 SGK. HS: Quan sát GV làm ba TN và trả lời câu GV: Yêu cầu HS quan sát những TN đó C1: và nêu rõ mỗi TN chứng tỏ dòng điện C1: + Bóng đèn nóng sáng: tác dụng nhiệt. xoay chiều có tác dụng gì? + Bút thử điện sáng: tác dụng quang. + Ngồi ba tác dụng trên, ta còn biết dòng + Đinh sắt bị hút : tác dụng từ. điện một chiều có átc dụng sinh lí. Vậy HS: Dòng điện xoay chiều cũng có tác dụng dòng điện xoay chiều có tác dụng sinh lí sinh lí. Vì dòng điện xoay chiều qua cơ thể không? Tại sao em biết? người cũng gây co giật. GV: Thông báo : Dòng điện xoay chiều cũng có tác dụng sinh lí. Dòng điện xoay chiều thường dùng có hiệu điện thế 220V nên tác dụng sinh lí rất mạnh, gây nguy hiểm chết người. Hoạt động 3: Tìm hiểu tác dụng từ của dòng điện xoay chiều. Phát hiện lực từ đổi chiều khi dòng điện đổi chiều. Bố trí TN chứng tỏ dòng điện xoay chiều có tần số lớn cũng có lực từ luôn đổi chiều ( 12 phút) GV: Đặt vấn đề:Ở trên ta đã biết khi cho II. TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIỆN dòng điện xoay chiều vào nam châm điện XOAY CHIỀU. thì nam châm điện hút sắt giống như khi HS: Hoạt động cá nhân nêu dự đoán : cho dòng điện một chiều vào nam châm + Khi đổi chiều dòng điện thì lực từ có đổi điện. Vậy có phải tác dụng từ của dòng chiều vì chiều của lực từ phụ thuộc vào chiều điện xoay chiều giống hệt như dòng điện của dòng điện. một chiều không? Việc đổi chiều dòng HS: Đọc câu C2 và bố trí TN như hình 35 điện liệu có ảnh hưởng gì đến lực từ SGK và nêu dự đoán hiện tượng xảy ra. không? Em thử cho dự đoán. HS: Tiến hành TN theo nhóm và trả lời câu GV: Yêu cầu HS tự nghiên cứu C2, nêu C2. cách bố trí TN. Dự đoán hiện tượng xảy C2: + Khi sử dụng dòng điện không đổi nếu ra. lúc đầu cực N của thanh nam châm bị hút thì GV: Phát dụng cụ tới các nhóm HS yêu khi đổi chiều dòng điện nó bị đẩy và ngược cầu các êm bố trí TN và tiến hành TN, lại. quan sát hiện tượng để trả lời câu C2, + Khi cho dòng điện xoay chiều qua ống dây kiểm tra dự đoán. thì cực N của thanh nam châm lần lượt bị hút đẩy. Nguyên nhân do dòng điện luân GV: Từ kết quả TN trên. GV yêu cầu HS phiên đổi chiều. nêu kết luận. HS: Nêu kết luận: + Kết luận: Khi dòng điện đổi chiều thì lực từ của dòng điện tác dụng lên nam châm cũng đổi chiều. Hoạt động 4: Tìm hiểu các dụng cụ đo, cách đo cường độ dòng điện và hiệu điện thế của dòng điện xoay chiều ( 12 phút) GV: Tiến hành TN như hình 35.4 SGK III. ĐO CƯỜNG ĐỘ DÒNG ĐIỆN VÀ gọi một HS lên đọc giá trị mà kim của HIỆU ĐIỆN THẾ CỦA DÒNG ĐIỆN ampe kế và vôn kế một chiều. XOAY CHIỀU. GV: Hãy dự đoán xem nếu đổi chiều HS: Đọc các số chỉ của ampe kế và vôn kế dòng điện thì chiều kim của quay trên các một chiều.. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 8. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(90) Gi¸o ¸n dụng cụ đo thay đổi như thế nào? GV: Tiến hành TN : đôỉ chiều dòng điện. GV: Thay nguồn điện một chiều bằng nguồn điện xoay chiều. GV: Tiến hành mắc mạch điện vào sơ đồ hình 35.4 SGK vào hiều điện thế xoay chiều. GV: Giới thiệu ampe kế và vôn kế xoay chiều. Sau đó GV thay chúng vào chỗ của ampe kế một chiều và vôn kế một chiều và hỏi : Kim của chúng chỉ bao nhiêu? + Sau đó GV đổi hai chốt cắm lấy điện thì kim của các dụng cụ đo đó có quay ngược lại không? Số chỉ bao nhiêu? + Cách mắc ampe kế và vôn kế xoay chiều vào mạch có gì khác với cách mắc của ampe kế và vôn kế một chiều. GV: Yêu cầu HS rút ra kết luận về cách nhận biết ampe kế và vôn kế xoay chiều, cách mắc chúng vào mạch điện. GV: Nêu vấn đề cường độ dòng điện và hiệu điện thế của dòng điện xoay chiều luôn biến đổi, vậy các dụng cụ đó cho ta biết điều gì? GV: Thông báo về ý nghĩa của cường độ dòng điện và hiệu điện thế hiệu dụng như SGK. Hoạt động 5:. VËt Lý 9 HS: Nêu dự đoán của riêng mình: + Kim của các dụng cụ đo đó quay ngược lại. HS: Quan sát TN của GV tiến hành và rút ra nhận xét. HS: Quan sát TN của GV tiến hành và rút ra nhận xét. HS: Đọc số chỉ của các kim thấy gần bằng các giá trị ở TN trên. HS: Kim không quay ngược lại số chỉ vẫn chỉ như cũ.. HS: Không cần phân biệt chốt cắm.. HS: Nêu kết luận như phần III SGK.. Vận dụng (6 phút) IV. VẬN DỤNG: GV: Yêu cầu HS dựa vào thông báo trên HS: Hoạt động cá nhân trả lời câu C3. C3: Sáng như nhau vì hiệu điện thế hiệu để trả lời câu C3. dụng của dòng điện xoay chiều tương đương GV: Yêu cầu HS hoạt động nhóm thảo luận và trả lời câu C4. với hiệu điện thế của dòng điện một chiều có cùng giá trị. HS: Hoạt động theo nhóm trả lời câu C4 C4: Có : Vì dòng điện xoay chiều chạy vào cuộn dây của nam châm điện và tạo ra một từ trường biến đổi. Các đường sức từ của từ. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 9. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(91) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9 trường xuyên qua tiết diện S của cuộn dây B biến đổi. Do đó trong cuộn dây B xuất hiện dòng điện cảm ứng.. IV. CỦNG CỐ VÀ HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ. 1. Củng Cố : (4 phút) + GV: Yêu cầu một HS đọc phần ghi nhớ. + Dòng điện xoay chiều có những tác dụng nào? Trong các tác dụng đó tác dụng nào phụ thuộc vào chiều của dòng điện? + Hãy mô tả một TN chứng tỏ dòng điện xoay chiều cũng tác dụng từ và lực từ khi đó thay đổi theo chiều dòng điện. + Vôn kế và ampe kế xoay chiều có kí hiệu như thế nào? Mắc vào mạch điện như thế nào? 2. Dặn dò. (1 phút) + Về nhà học thuộc bài và trả lời lại các câu từ C1 đến C4 vào vở. Làm bài tập trong SBT. + Đọc và chuẩn bị trước bài 36 cho tiết học sau.. =============================o0o================================ Ngày soạn:18/1/2010 Tiết : 41 Bài: 36 TRUYỀN TẢI ĐIỆN NĂNG ĐI XA I MỤC TIÊU : 1 Kiến thức : + Lập được công thức tính năng lượng hao phí do tỏa nhiệt trên đường dây tải điện. Nêu được hai cách làm giảm hao phí điện năng trên đường dây tải điện và lí do vì chọn cách tăng hiệu điện thế ở hai đầu đường dây. 2 Kỹ năng : Tổng hợp kiến thức đã học để đi đến kiến thức mới. 3 Thái độ : Ham học hỏi , hợp tác trong hoạt động nhóm. II. CHUẨN BỊ : + Đối với HS: Hệ thống lại kiến thức về công suất của dòng điện và công suất tỏa nhiệt của dòng điện. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC. Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ và tổ chức tình huống học tập (7 phút) Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. GV: Nêu câu hỏi kiểm tra bài cũ: HS: Lên bảng trả lời các câu hỏi của GV nêu ra: + Dòng điện xoay chiều có những tác dụng + Dòng điện xoay chiều có những tác dụng gì? Trong các tác dụng đó, tác dụng nào phụ như : nhiệt , quang , từ, sinh lí. Trong đó tác thuộc vào chiều của dòng điện? dụng từ phụ thuộc vào chiều của dòng điện. + Trình bày các công thức tính công suất của + Các công thức tính công suất của dòng điện là: 2 dòng điện. U A P=U . I ; P=I 2 R ; P= ; P= GV: Yêu cầu HS làm bài tập 35.2 và 35.3 R t. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 9. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(92) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. trong SBT. HS: Lên bảng làm bài tập 35.2 và 35.3 trong GV: Đặt vấn đề: Để vận chuyển điện năng từ SBT. nhà máy điện đến nơi tiêu thụ, người ta dùng HS: Hoạt động cá nhân suy nghĩ trả lời câu hỏi phương tiện gì? của GV. + Ngồi đường dây dẫn ra ở mỗi khu phố , xã + Dùng đường dây dẫn. đều có một trạm phân phối điện gọi là trạm + Ở trạm biến thế có kí hiệu đầu lâu gạch chéo biến thế. Các em thấy ở trạm biến thế có vẽ gì ghi nguy hiểm chết người. để cảnh báo nguy hiểm chết người? + Nguy hiểm chết người vì dòng điện đưa vào trạm biến thế có hiệu điện thế hàng chục nghìn vôn. Vì sao dùng điện trong nhà chỉ cần 220V mà điện truyền đến trạm biến thế lại cao HS: Nêu dự đoán : Chắc chắn phải có lợi ích to đến hàng chục nghìn vôn? Làm như thế vừa lớn. tốn kém, vừa nguy hiểm chết người. Vậy có được lợi gì không? Hoạt động 2: Phát hiện sự hao phí điện năng vì tỏa nhiệt trên đường dây tải điện. Lập công thức tính công suất hao phí Php khi truyền tải một công suất điệnP bằng một đường dây có điện trở R khi đặt vào hai đầu đường dây một hiệu điện thế U (15 phút) I. SỰ HAO PHÍ ĐIỆN NĂNG TRÊN ĐƯỜNG DÂY TẢI ĐIỆN. GV: Nêu câu hỏi: + Truyền tải điện năng đi xa bằng dây dẫn có HS: Hoạt động cá nhân suy nghĩ trả lời câu hỏi: thuận lợi gì hơn so với vận chuyển các nhiên + Thuận lợi hơn ở chỗ : điện năng được mang liệu dự trữ năng lượng khác như than, đá, dầu đến tận nơi sử dụng không cần xe vận chuyển, không cần thùng, kho chứa, và cần là có ngay. lửa……. + Sẽ có một phần điện năng hao phí do tỏa nhiệt + Liệu tải điện bằng đường dây dẫn như thế có hao hụt mất mát gì dọc đường hay không? trên đường dây. GV: Cho HS đọc mục 1 SGK, thảo luận nhóm HS: Làm việc cá nhân kết hợp nhóm để tìm công thức liên hệ giữa Php và P, U, R. để thực hiện các yêu cầu của mục 1. HS: Lập công thức tính Php. GV: Gọi một HS lên bảng trình bày quá trìnhlập luận để tìm công thức tính công suất + Giả sử cần truyền tải một công suất P bàng một đường dây có điện trở R và đặt vào hai đầu hao phí. một hiệu điện thế U, ta có công suất của dòng GV: Cho HS thảo luận chung ở lớp để xây điện P = UI (1) dựng được công thức cần có. Công suất tỏa nhiệt Php = I2R (2) Từ (1) suy ra : I =. P U. thay vào (2) ta được. công suất tỏa nhiệt do hao phí là: 2. php=R. 2. P RP ⇔ P hp= 2 U U. ( ). (3). Hoạt động 3: Căn cứ vào công thức tính công suất hao phí do tỏa nhiệt, đề xuất các biện pháp làm giảm công suất hao phí và lựa chọn cách nào có lợi nhất (12phút) GV: Yêu cầu HS đọc và thảo luận nhóm để HS: Hoạt động theo nhóm để trả lời câu C1, C2, trả lời C1, C2, C3. C3. GV: Có thể gọi ý: C1: Có hai cách giảm, giảm R hoặc tăng U. l + Hỹa dựa vào công thúc tính điện trở để tìm C2: Biết R= ρ chất làm dây đã chọn trước S xem, muốn giảm điện trở của dây dẫn thì phải. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 9. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(93) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. làm gì? Làm như thế có khó khăn gì? + So sánh hai cách làm giảm hao phí điện năng , xem cách nào giảm được nhiều hơn. + Muốn làm tăng hiệu điện thế U ở hai đầu đường dây tải thì ta cần phải giải quyết vần đề nào? GV: Yêu cầu HS rút ra kết luận về cách lựa chọn cách làm giảm hao phí điện năng trên đường dây tải điện.. và chiều dài đường dây không đổi. Vậy phải tăng S tức là dùng dây dẫn có tiết diện lớn, có khối trọng lượng lớn, đắt tiền, nặng phải có hệ thống cột điện lớn. Tổn phí để tăng tiết diện S của dây dẫn còn lớn hơn giá trị điện năng bị hao phí. C3: Tăng U, công suất hao phí sẽ giảm rất nhiều vì (Php tỉ lệ nghịch với U2 ) . phải chế tạo máy tăng hiệu điện thế. HS: Nêu kết luận: Để giảm hao phí điện năng do tỏa nhiệt trên đường dây tải điện thì tốt nhất là tăng hiệu điện thế đặt vào hai đầu đường dây. Hoạt động 4: Vận dụng (7 phút) II. VẬN DỤNG. GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân trả lời các HS: Hoạt động cá nhân trả lời câu C4, C5. câu C4, C5. C4: Hiệu điện thế tăng 5 lần, vậy công suất hao GV: Yêu cầu HS thảo luận chung ở lớp và bổ phí giảm 52 = 25 lần. sung thiếu sót hồn chỉnh các câu. C5: Phải dùng đường dây cao thế, phải dùng máy biến thế để giảm công suất hao phí, tiết kiệm, bớt khó khăn vì dây dẫn qúa to và nặng. IV. CỦNG CỐ VÀ HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ. 1. Củng Cố : (3phút) + GV: Yêu cầu HS đọc phần ghi nhớ. + Vì sao có sự hao phí điện năng trên đường dây tải điện ? Nêu công thức tính điện năng hao phí trên đường dây tải điện. + Chọn biện pháp nào có lợi nhất để giảm công suất hao phí trên đường dây tải điện? Vì sao? 2. Dặn dò. (1 phút) + Về nhà học thuộc bài và trả lời lại các câu từ C1 đến C5 vào vở. Làm bài tập trong SBT. + Đọc và chuẩn bị trước bài 37 cho tiết học sau. =============================o0o================================ Ngày soạn: 17/01/2012 Tiết : 42 Bài: 37 MÁY BIẾN THẾ I MỤC TIÊU : 1 Kiến thức : + Nêu được các bộ phận chính của máy biến thế gồm hai cuộn dây dẫn có số vòng khác nhau được quấn quanh một lõi sắt chung. + Nêu được công dụng chính của máy biến thế là làm tăng hay giảm hiệu điện thế U 1 n1 = . U 2 n2. hiệu dụng theo công thức:. 2 Kỹ năng : Giẩi thích được vì sao máy biến thế lại hoạt động được với dòng điện xoay chiều mà không hoạt động được với dòng điện một chiều không đổi. Vẽ được sơ đồ lắp đặt máy biến thế ở hai đầu đường dây tải điện. 3 Thái độ : Tinh thần hợp tác trong hoạt động nhóm, cẩn thận, tỉ mỉ. II. CHUẨN BỊ :. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 9. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(94) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. + Đối với HS: Một máy biến thế nhỏ cuộn sơ cấp có 750 vòng và cuộn thứ cấp có 1500 vòng. Một nguồn điện xoay chiều 0 → 12V. Một vôn kế xoay chiều 0 → 15V. + Đối với GV: Tranh vẽ phóng to hình 37.1 và 37.2 SGK. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC. Hoạt động 1: Phát hiện vai trò của máy biến thế trên đường dây tải điện (3 phút) Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. GV: Nêu câu hỏi: HS: hoạt động cá nhân trả lời câu hỏi của + Muốn giảm hao phí điện năng trên đường GV: dây tải điện ta làm thế nào thì có lợi nhất? + Ta tăng hiệu điện thế đặt vào hai đầu + Nếu tăng hiệu điện thế lên cao hàng chục đường dây. nghìn vôn thì có thể dùng điện đó để thắp đèn + Hiệu điện thế cao hàng chục nghìn vôn , chạy quạt được không? Phải làm thế nào để không thể dùng để thắp đèn và chạy quạt. điện ở nơi tiêu chỉ có hiệu điện thế 220V, mà + Vấn đềø cần phải có một loại máy làm lại tránh được hao phí trên đường dây tải tăng hiệu điện thế ở nơi truyền điện đi và điện? Có loại máy nào có thể giúp ta thực giảm hiệu điện thế ở nơi sử dụng. hiện cả hai nhiệm vụ đó. GV: Như các em vừa thảo luận ta phải tăng hiệu điện thế lên để giảm hao phí nhưng rồi lại phải giảm hiệu điện thế cho phù hợp với dụng cụ dùng điện. Muốn làm được việc đó người ta dùng một loại máy gọi là máy biến thế mà ta sẽ tìm hiểu hôm nay. Hoạt động 2: Tìm hiểu cấu tạo và nguyên tắc hoạt động của máy biến thế (15 phút) I. CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA MÁY BIẾN THẾ. GV: Phát máy biến thế nhỏ tới các nhóm HS. 1. Cấu tạo: HS: Hoạt động các nhân đọc SGK, xem hình 37.1và đối chiếu với máy biến thế GV: Yêu cầu HS quan sát hình 37.1 SGK và nhỏ để nhận ra hai cuộn dây dẫn có số máy biến thế nhỏ để nhận biết các bộ phận vòng khác nhau, cách điện với nhau được chính của máy biến thế. quấn quanh một lõi sắt chung. GV: Nêu câu hỏi + Số vòng dây của hai cuộn dây có bằng nhau HS: Hoạt động cá nhân trả lời câu hỏi của GV. không? + Dòng điện có thể chạy từ cuộn dây này sang + Số vòng dây của hai cuộn dây không bằng nhau. cuộn dây kia được hay không? + Dòng điện không thể chạy từ cuộn dây này sang cuộn dây kia được vì hai cuộn dây cách điện với nhau. GV: Yêu cầu HS đọc câu C1 và thảo luận 2. Nguyên tắc hoạt động: theo nhóm để trả lời câu hỏi C1. HS: Đọc câu C1 và thảo luận trả lời câu C1 C1: Có sáng. Vì khi có dòng điện xoay chiều chạy qua cuộn sơ cấp lõi sắt bị nhiễm từ trở thành một nam châm có từ GV: Tiến hành TN kiểm tra và yêu cầu HS trả trường biến thiên. Số đường sức từ của từ trường xuyên qua tiết diện S của cuộn dây lời câu C2.. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 9. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(95) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. thứ cấp biến thiên, do đó trong cuộn thứ cấp xuất hiện dòng điện cảm ứng làm đèn GV: Làm TN đo hiệu điện thế ở hai đầu cuộn sáng. thứ cấp trong hai trường hợp, mạch thư cấp HS: Quan sát GV làm TN kiểm tra và trra kín và mạch thứ cấp hở bằng vôn kế xoay lời câu C2 chiều. C2: Đặt vào hai đầu cuộn sơ cấp một HĐT xoay chiều thì trong cuộn dây đó có dòng điện xoay chiều chạy qua. Từ trường GV: Yêu cầu HS rút ra kết luận về nguyên tắc trong lõi sắt luân phiên tăng giảm vì thế hoạt động của máy biến thế. số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn thư cấp luân phiên tăng giảm. Kết quả là trong cuộn thư cấp xuất hiện dòng điện xoay chiều. Một dòng điện xoay chiều phải do hiệu điện thế xoay chiều gây ra. Bởi vậy ở hai đầu cuộn thứ cấp có hiệu điện thế xoay chiều. HS: Quan sát TN biểu diễn của GV. HS: Nêu kết luận như phần I SGK. Hoạt động 3: Tìm hiểu tác dụng làm biến đổi hiệu điện thế của máy biến thế (10 phút) II. TÁC DỤNG LÀM BIẾN ĐỔI HIỆU ĐIỆN THẾ CỦA MÁY BIẾN THẾ. 1. Quan sát: GV: Tiến hành thí nghiệm như mục II.1 SGK. HS: Quan sát GV làm TN và ghi số liệu thu được vào bảng 1. Ghi lại các số liệu thu được vào bảng 1. HS: Thảo luâïn theo nhóm lập công thức GV: Yêu cầu HS lập công thức liên hệ giữa liên hệ giữa U1, U2, và n1 , n2. U1, U2, và n1 , n2. Và phát biểu thành lời. U 1 n1 GV: Gọi HS đọc kết luận = . U 2 n2 GV: Thông báo về máy tăng thế và máy hạ thê như trong SGK. 2. Kết luận : (SGK) U1 > U2 : Ta có máy hạ thế. HS: Đọc kết luận ở phần II SGK. U1 < U2 : Ta có máy tăng thế. HS: Hoạt động cá nhân trả lời câu hỏi của + Khi nào thì máy có tác dụng làm tăng hiệu GV. điện thế , khi nào làm giảm hiệu điện thế? + Máy có tác dụng làm tăng hiệu điện thế khi n1< n2. + Máy có tác dụng làm giảm hiệu điện thế khi n1>n2. Hoạt động 4: Tìm hiểu cách lắp đặt máy biến thế ở hai đầu đường dây tải điện ( 5 phút) III. LẮP ĐẶT MÁY BIẾN THẾ Ở HAI GV: Nêu câu hỏi : ĐẦU ĐƯỜNG DÂY TẢI ĐIỆN + Mục đích của việc dùng máy biến thế là HS: Hoạt động cá nhân trả lời câu hỏi của phải tăng hiệu điện thế lên hành trăm nghìn GV: vôn để giảm hao phí trên đường dây tải điện, + Phải lắp đặt hai loại máy biến thế. nhưng mạng điện tiêu thụ dùng hàng ngày chỉ + đặt máy tăng thế ở hai đầu đường dây tải có hiệu điện thế 220V. vậy làm thế nào để đạt về nhà máy điện. được cả hai nhiệm vụ trên. + Đặt máy hạ thế ở nơi tiêu thụ:. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 9. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(96) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. GV: Yêu cầu HS quan sát hình 37.2 và chỉ ra HS: Quan sát hình 37.2 và trả lời: nơi nào đặt máy tăng thế và nơi nào đặt máy Biến thế 1 : tăng thế: Biến thế 2,3,4 : hạ hạ thế. thế. Hoạt động 5: Vận dụng (8 phút) IV. VẬN DỤNG: HS: Hoạt động cá nhân trả lời câu C4: GV: Yêu cầu HS áp dụng công thức vừa thu C4: được làm câu C4. + Số vòng của cuộn thứ cấp khi hai hiệu GV: Gọi 1 HS lên bảng làm bài câu C4. điện thế từ 220V xuống còn 6V là :. U 1 n1 U . n 6 . 4000 = ⇒ n2= 2 1 = =109 vòng U 2 n2 U1 220. + Số vòng của cuộn thứ cấp khi hai hiệu điện thế từ 220V xuống còn 3V là :. U 1 n1 U . n 3. 4000 = ⇒ n2 = 2 1 = =54 vòng U 2 n2 U1 220. IV. CỦNG CỐ VÀ HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ. 1. Củng Cố : (3 phút) + GV: Yêu cầu HS đọc phần “ghi nhớ” + Vì sao khi đặt vào hai đầu cuộn sơ cấp của máy biến thế một hiệu điện thê xoay chiều thì ở hai đầu cuộn thứ cấp xuất hiện một hiệu điện thế xoay chiều. + Hiệu điện thế ở hai đầu các cuộn dây của máy biến thế liên hệ vơi số vòng dây mỗi cuộn như thế nào? 2. Dặn dò. (1 phút)+ Về nhà học thuộc bài theo vở ghi + SGK. + Trả lời lại các câu từ C1 đến C4 vào vở. Làm bài tập trong SBT. Ngµy so¹n: TiÕt 43 I. Môc tiªu 1. KiÕn thøc. bµi tËp. U 1 n1 . = U 2 n2 + Nắm đợc công thức tính công suất hao phí tên đờng dây truyền tải điện năng từ nơi sản xuất đến nơi tiêu thụ. 2. KÜ n¨ng - RÌn luyÖn kÜ n¨ng vÒ tÝnh to¸n m¸y biÕn thÕ. 3. Thái độ - Trung thực, hợp tác trong hoạt động nhóm. II. ChuÈn bÞ GV: - Gi¸o ¸n, SGK, SGV, SBT. HS: Vë ghi, m¸y tÝnh bá tói. III. Tổ chức các hoạt động dạy và học 1. Tæ chøc líp 2. KiÓm tra KiÓm tra 15 ph Bµi 1 (3 ®iÓm): Ph¸t biÓu quy t¾c n¾m bµn tay ph¶i vµ quy t¾c bµn tay tr¸i Bµi 2 (4 ®iÓm): H·y biÓu diÔn lùc ®iÖn tõ t¸c dông lên đoạn dây dẫn thẳng có dòng diện chạy qua đặt N trong tõ trêng cña nam ch©m ®iÖn (h×nh vÏ). Bµi 3 (3 ®iÓm): Cuén s¬ cÊp cña mét m¸y biÕn thÕ cã 600 vòng, cuộn thứ cấp có 300 vòng. Khi đặt vào 2 đầu cuén s¬ cÊp mét hiÖu ®iÖn thÕ 220V th× ë hai ®Çu cuén S + NghiÖm l¹i c«ng thøc cña m¸y biÕn thÕ. .. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 9. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(97) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. thø cÊp cã hiÖu ®iÖn thÕ lµ bao nhiªu?. §¸p ¸n - biÓu ®iÓm Bài 1 (3 đ): phát biểu mỗi quy tắc đúng đợc 1,5 đ Quy tắc nắm tay phải (SGK tr.66): Quy tắc bàn tay trái (SGK tr .74): N Bài 2 (4 đ): Xác định đúng chiều đờng  søc tõ ë 2 cuén d©y (2 ®) -Xác định đúng tên cực của nam châm điện (1đ) F -Biểu diễn đúng lực điện từ tác dụng đoạn dây (1 đ) Bµi 3 (3 ®): S TT: n1=600 vßng (1®) Gi¶i (2®) U1 n1 U1.n2 220.300   U2   110V n1 600 n =300 vßng Ta cã U 2 n2. .. 2. U1=220V U2=? 3. Tæ chøc d¹y vµ häc bµi míi Hoạt động của GV Hoạt động1: Lí thuyết. ?Em hãy cho biết cấu tạo và hoạt động của máy biÕn thÕ ? GV: NhËn xÐt, cho ®iÓm.. ?Hãy nêu mối liên hệ giữa hiệu điện thế U đặt vµo hai ®Çu c¸c cuén d©y cña m¸y biÕn thÕ vµ sè vßng d©y cña c¸c cuén t¬ng øng? GV: NhËn xÐt, cho ®iÓm vµ chèt l¹i U1 > U2 ta cã m¸y h¹ thÕ U1 < U2 ta cã m¸y t¨ng thÕ. ?Để truyền tải điện sản xuất từ nhà máy đến các hé tiªu thô th× dÆt nh÷ng lo¹i m¸y biÕn thÕ nµo? ?Tại sao lại đặt máy biến thế ở hai đầu đờng dây t¶i ®iÖn khi truyÒn t¶i ®iÖn n¨ng ®i xa? GV: Chèt l¹i kiÕn thøc c¬ b¶n. Hoạt động2: Bài tập Bµi tËp 37.2 SBT. ? Em h·y tãm t¾t bµi to¸n ?. ?Thùc hiÖn tÝnh U2=?. GV: Chèt l¹i ph¬ng ph¸p lµm vµ kiÕn thøc sö dông Bµi tËp 37.3 SBT ?V× sao kh«ng thÓ dïng dßng ®iÖn mét chiÒu không đổi để chạy máy bíên thế ? GV: Chèt l¹i kiÕn thøc c¬ b¶n.. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. HS. §Æt m¸y t¨ng thÕ vµ m¸y h¹ thÕ. HS. Để giảm hao phí trên đờng dây nên đặt máy tăng thế ở đầu đờng dây, khi dùng điện thờng là 220V nên phải đặt máy hạ thế ở cuối đờng dây. 2. Bµi tËp Bµi tËp 37.2 SBT. HS. Cho biÕt: U1 = 220V; n1 = 4 400vßng n2 = 240vßng TÝnh : U2 U 1 n1 HS. = U 2 n2 HS: C¸ nh©n tù gi¶i bµi tËp vµo vë. Sử dụng công thức nào để tính U2?. Bµi tËp 37.4 SBT Bài ra đã cho biết gì, tính gì. Hoạt động của HS 1. LÝ thuyÕt. HS: CÊu t¹o: Hai cuén d©y cã sè vßng d©y kh¸c nhau đợc cuốn quanh một lõi sắt chung. Hoạt động: Khi đặt vào cuộn sơ cấp của máy biến thÕ mét hiÖu ®iÖn thÕ thay chiÒu th× ë hai ®Çu cuén thø cÊp xuÊt hiÖn mét hiÖu ®iÖn thÕ xoay chiÒu. HS. HiÖu ®iÖn thÕ ë hai ®Çu mçi cuén d©y tû lÖ víi sè vßng d©y cña mçi cuén. U 1 n1 = . U 2 n2. ?. Gi¶i U 1 n1 Theo c«ng thøc ta cã. = U 2 n2 U1.n2 220.240  12V n 4400 1 U2 = Bµi tËp 37.3 SBT HS: Dòng điện một chiều không đổi sẽ tạo ra một từ trờng không đổi. Do đó số đờng sức từ xuyên qua tiết diện của cuộn dây thứ cấp không đổi . Kết quả lµ trong cuén d©y thø cÊp kh«ng cã dßng ®iÖn c¶m øng. Bµi tËp 37.4 SBT HS. Cho biÕt : U1 = 2000V, U2 = 20 000V 9. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(98) Gi¸o ¸n. VËy cuén d©y nµo m¾c víi hai cùc cña m¸y ph¸t ®iÖn ? GV: Chèt l¹i ph¬ng ph¸p lµm vµ kiÕn thøc sö dông. Bµi tËp 37.5 SBT ?Đọc đề bài và nêu phơng án trả lời? GV: Chèt l¹i Bµi tËp: ở hai đầu đờng dây tải điện đặt một máy tăng thế víi c¸c cuèn d©y cã sè vßng lµ 500 vßng , vµ 11.000 vòng. Hiệu điện thế đặt vào hai đầu cuộn s¬ cÊp cña m¸y t¨ng thÕ lµ 1000V, c«ng suÊt t¶i ®iÖn ®i lµ 110.000 W a) TÝnh hiÖu ®iÖn thÕ ë hai ®Çu cuén thø cÊp cña m¸y t¨ng thÕ. b) Tính công suất hao phí trên đờng dây tải điện biết rằng điện trở tổng cộng của đờng dây tải ®iÖn lµ 100 . GV: Cho HS hoạt động nhóm làm bài tập. ?Lªn b¶ng lµm?. GV: Kiểm tra đánh giá kết quả của một số nhóm, híng dÉn l¹i ph¬ng ph¸p lµm.. GV: Chèt l¹i ph¬ng ph¸p lµm vµ kiÕn thøc sö dông.. VËt Lý 9 n1 TÝnh n2 Gi¶i n1 U1 20000   10 n U 2000 2 2 TØ lÖ Cuộn dây có ít vòng đợc mắc vào hai cực của máy ph¸t ®iÖn. Bµi tËp 37.5 SBT HS: Đọc đề bài và chọn đáp án C.Làm tăng hoặc gi¶m hiÖu ®iÖn thÕ. Bµi tËp: ở hai đầu đờng dây tải điện đặt một máy tăng thế víi c¸c cuèn d©y cã sè vßng lµ 500 vßng , vµ 11.000 vòng. Hiệu điện thế đặt vào hai đầu cuộn sơ cÊp cña m¸y t¨ng thÕ lµ 1000V, c«ng suÊt t¶i ®iÖn ®i lµ 110.000 W a) TÝnh hiÖu ®iÖn thÕ ë hai ®Çu cuén thø cÊp cña m¸y t¨ng thÕ. b) Tính công suất hao phí trên đờng dây tải điện biết rằng điện trở tổng cộng của đờng dây tải điện là 100 . HS: Lµm bµi theo nhãm HS: §¹i diÖn mét nhãm lªn b¶ng lµm. TT: U1=1000 V, n1 500 vßng, n2 11000 vßng P=110000W, R=100. ?a) U2=?, b) Php=? Gi¶i a) Ta cã U1 n1 U .n 1000.11000   U2  1 2  22000V U 2 n2 n1 500 VËy hiÖu ®iÖn thÕ ë hai ®Çu cuén thø cÊp cña m¸y t¨ng thÕ lµ 22000V P2 1100002 Php  2 .R  .100 2500W 2 U 22000 2 b) Ta cã Vậy công suất hao phí trên đờng dây tải điện là 2500W. 4. Cñng cè GV: HÖ thèng l¹i c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n vµ ph¬ng HS: Nghe vµ ghi nhí. ph¸p lµm bµi tËp vÒ m¸y biÕn thÕ. 5. Híng dÉn vÒ nhµ - Xem lại kiến thức cơ bản, các bài tập đã chữa và phơng pháp làm. - BTVN: Lµm c¸c bµi tËp phÇn 1 tù kiÓm tra cña bµi 39: SGK-105. - ChuÈn bÞ «n tËp tèt tiÕt sau Tæng kÕt ch¬ng II.. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 9. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(99) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. Ngày soạn Tiết : 44 Bài: 39 TỔNG KẾT CHƯƠNG II : ĐIỆN TỪ HỌC I MỤC TIÊU : 1 Kiến thức : + Ôn tập và hệ thống hóa những kiến thức về nam châm, từ trường, lực từ, động cơ điện, dòng điện cảm ứng , dòng điện xoay chiều, máy phát điện xoay chiều, máy biến thế. + Luyện tập thêm về vận dụng các kiến thức vào một số trường hợp cụ thể. 2 Kỹ năng : Vận dụng các kiến thức và kĩ năng đã có vào các bài tập thuộc phạm vi yêu cầu của chương này. 3 Thái độ : Yêu thích môn học; cẩn thận, tỉ mỉ trong khi giải bài tập vật lý. II. CHUẨN BỊ : + Đối với HS: Ôn tập trước theo mục tự kiểm tra trong bài. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC. Hoạt động 1: Trình bày phần tự kiểm tra (13 phút) Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. GV: Kiểm tra việc chuẩn bị bài ở nhà của HS. HS: Báo cáo việc chuẩn bị ở nhà từ câu 1 đến câu 9 GV: Gọi HS trình bày phần tự kiểm tra đã trong SGK. chuẩn bị của HS. HS: Trình bày các câu trả lời đã chuẩn bị sẵn của phần GV: Yêu cầu HS tự diễn đạt bằng lời của mình tự kiểm tra từ câu 1 đến câu 9. Các HS khác lắng nghe , mà không đọc trong vở để rèn các em khả năng nhận xét, sửa chữa và bổ sung để được câu trả lời hồn diễn đạt các kiến thức cơ bản đã biết. chỉnh. GV: Điều khiển cả lớp để có câu trả lời thống I. TỰ KIỂM TRA. nhất. 1. lực từ – kim nam châm 2. C. 3. Trái – đường sức từ – ngón tay giữa – ngón tay cái chõai ra 900. 4. D. 5. Cảm ứng xoay chiều. Số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây biến thiên. 6. Treo thanh nam châm bằng một sợi dây chỉ mềmở chính giữa để thanh nam châm nằm ngang. Đầu quay về hướng Bắc là cực Bắc của thanh nam châm. 7. Nắm bàn tay phải rồi đặt sao cho bốn ngón tay hướng theo chiều dòng điện chạy qua các vòng dây thì ngón tay cái chỗi ra chỉ chiều của đường sức từ trong lồng ống dây. 8. Giống nhau: Có hai bộ phận chính là nam châm và cuộn dây. Khác nhau: Một loại có rôto là cuộn dây. một loại có rôto là nam châm. 9. Hai bộ phận chính là nam châm và khung dây.. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 9. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(100) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. khung dây quay được vì khi ta cho dòng điện một chiều vào khung thì từ trường của nam châm sẽ tác dụng lên khung dây những lực điện từ làm cho khung quay. Hoạt động 2: Hệ thống hóa một số kiến thức , so sánh lực từ của nam châm và lực từ của dòng điện trong một số trường hợp. (12 phút) GV: Yêu cầu HS trả lời một số câu hỏi: HS: Hoạt động cá nhân trả lời các câu hỏi của GV. + Nêu cách xác định hướng của lực từ do một + Để xác định lực từ dùng tính chất của nam châm: các thanh nam châm tác dụng nên cực Bắc của một cực từ cùng tên thì đẩy nhau, các cực khác tên hút nhau. kim nam châm và lực điện từ của thanh nam + Để xác định lực điện từ ta dùng quy tắc bàn tay trái. châm đó tác dụng lên một dòng điện thẳng. - khi biết chiều dòng điện thẳng. - Cực của nam châm cho biết chiều của đường sức từ tại điểm cần xét. - Từ đó suy ra chiều của lực điện từ. + So sánh lực từ do một nam châm vĩnh cửu HS: So sánh: với lực từ do một nam châm điện chạy bằng + Nam châm vĩnh cửu: lực từ có một chiều. Bên ngồi dòng điện xoay chiều tác dụng lên cực Bắc của nam châm các đường sức từ có chiều đi ra từ cực Bắc đi một kim nam châm. vào từ cực Nam của nam châm đó. + Nêu quy tắc tìm chiều của đường sức từ của + Nam châm điện dùng dòng xoay chiều lực từ liên tục nam châm vĩnh cử và nam châm điện chạy thay đổi. Nam châm điện dùng dòng điện một chiều. bằng dòng điện một chiều. Dùng quy tắc nắm tay phải. Hoạt động 3: Luyện tập. Vận dụng một số kiến thức cơ bản (20 phút) GV: Yêu cầu HS làm ácc câu 10 đến câu 13. HS: Hoạt động cá nhân lần lượt tìm câu trả lời cho các GV dành cho HS mỗi câu 3 phút để chuẩn bị câu từ 10 đến 13. sau đó thảo luận chung ở lớp để đưa ra đáp án 10. Đường sức từ do cuộn dây của nam châm điện tạo ra đúng. tại N hướng từ traí sang phải. Ap dụng quy tắc bàn tay trái lực từ hướng từ ngòai vào trong và vuông góc với mặt phẳng hình vẽ. 11. a) Để giảm hao phí do tỏa nhiệt trên đường dây. b) Giảm đi 1002=10000 lần. c) Vận dụng công thức: U 1 n1 U 1 n2 220. 120 = ⇒ U= = =6 V U 2 n2 n1 4400. Hiệu điện thế giữa hai đầu cuộn thứ cấp là 6V. 12. Dòng điện không đổi không tạo ra dòng điện biến thiên, số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn thứ cấp không biến đổi nên trong cuộn này không xuất hiện dòng điện cảm ứng. 13. Trường hợp a : khi khung dây quay quanh trục PQ nằm ngang thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của khung dây luôn không thay đổi, luôn bằng 0. Do đó trong khung dây không xuất hiện dòng điện cảm ứng. IV. HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ. + Hòan thành các câu vận dụng vào vở học. Ôn tập lại tòan bộ kiên thức trong chương II. + Đọc trước bài 40 chuẩn bị cho tiết học sau.. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(101) Gi¸o ¸n Ngày soạn: Tiết : 45 Bài:40. VËt Lý 9. CHƯƠNG III: QUANG HỌC Bài 40: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG. I MỤC TIÊU : 1 Kiến thức : + Nhận biết được hiện tượng khúc xạ ánh sáng. Mô tả được thí nghiệm quan sát đường truyền của ánh sáng đi từ không khí sáng nứơc và ngược lại. + Phân biệt được hiện tượng khúc xạ ánh sáng với hiện tượng phản xạ ánh sáng. + Vận dụng kiến thức đã học để giải thích một số hiện tượng đơn giản do sự đổi hướng của ánh sáng khi truyền qua mặt phân cách giữa hai môi trường gây nên. 2 Kỹ năng : Biết nghiên cứu một hiện tượng khúc xạ ánh sáng bàng thí nghiệm. Biết tìm ra quy luật qua một hiện tượng. 3 Thái độ : Có tác phong nghiên cứu hiện tượng để thu thập thông tin. II. CHUẨN BỊ : + Đối với mỗi nhóm HS: 1 bình thủy tinh hoặc bình nhựa,1 bình chứa nước sạch, 1 ca múc nước, 1 miếng gỗ hoặc xốp phẳng, mềm có thể đóng ghim được. 3 chiếc đinh ghim. + Đối với GV: 1 bình thủy tinh hoặc nhựa trong suốt hình hộp chữ nhật chứa nước trong sạch, 1 miếng cau su hoặc xốp phẳng mềm, 1 đèn lade hoặc đèn có khe hẹp. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC. Hoạt động 1: Tìm hiểu sự khúc xạ ánh sáng từ không khí sang nước. (20 phút) Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG. 1. Quan sát. HS: Hoạt động cá nhân quan sát hình 40.2 theo GV: Yêu cầu HS quan sát hình 40.2 SGK.Nhận xét đặc điểm đường truyền của yêu cầu của GV. HS: Nhắc lại nội dung của định luật truyền thẳng tia sáng. của ánh sáng. + Vừa nước và không khí không phải môi trường GV: Yêu cầu HS nhắc lại nội dung của đồng tính. Vậy ánh sáng khi truyền qua hia môi định luật truyền thẳng của ánh sáng. + Nước và không khí có đồng tính không? trường đó không tuân theo định luật truyền thẳng. Vậy tia sáng khi truyền từ không khí sang HS: Hoạt động nhóm trả lời câu hỏi nêu ra ở SGK. + Từ S tới I tia sáng truyền thẳng. nước có tuân theo định luật truyền thẳng + Từ I tới K tia sáng truyền thẳng. hay không? + TừØ S đến mặt phân cácửồi đến K tia sáng bị GV: Yêu cầu HS thảo luận nhóm câu hỏi gãy khúc ngay mặt phân cách . nêu ra trong SGK. HS: Trả lời câu hỏi do GV đặt ra. 2. Kết luận : (SGK) GV: Vậy ta có thể rút ra kết luận gì khi 3. Một vài khái niệm. một tia sáng truyền từ không khí sang HS: Đọc SGK và trả lời câu hỏi của GV: nước. GV: Thông báo hiện tượng đó gọi là hiện + SI là tia tới, IK là tia khúc xạ. + Đường NN` vuông góc với mặt phân cách là tượng khúc xạ ánh sáng. pháp tuyến. GV: Yêu cầu HS đọc mục I.3 SGK để có + Góc SIN là góc tới kí hiệu là i; góc KIN là góc thêm thông tin về một số khái niệm .. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(102) Gi¸o ¸n GV: Gọi HS lên bảng chỉ và đọc tên các khái niệm.. VËt Lý 9 khúc xạ kí hiệu là r. 4. Thí nghiệm. HS: Quan sát TN do GV tiến hành và thảo luận theo nhóm trả lời câu C1, C2. C1: Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới. Góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới. C2: Thay đổi hướng của tia tới. Quan sát tia tới, góc tới, góc khúc xạ. 5. Kết luận: (SGK). GV: Muốn biết tia khúc xạ có nằm trong mặt phẳng tới hay không ta cùng quan sát TN do GV tiến hành TN. GV: Yêu cầu HS chỉ ra tia tới , điểm tới, tia khúc xạ, góc tới, góc khúc xạ và pháp tuyến. + Góc tới và góc khúc xạ , pháp tuyến nằm trong mặt phẳng nào? GV: Yêu cầu các nhóm HS thảo luận câu C1, C2 . GV: Tổng kết phần đã học cho HS rút ra kết luận. GV: Yêu cầu HS trả lời câu C3. Gọi HS lên bảng thực hiện câu hỏi này các HS khác quan sát và nhận xét. GV tống kết đưa ra phương án đúng. Hoạt động 2: Tìm hiểu sự khúc xạ ánh sáng từ nước sang không khí. (15 phút) II. SỰ KHÚC XẠ CỦA TIA SÁNG KHI TRUYỀN TỪ NƯỚC SANG KHÔNG KHÍ. 1. Dự đoán: HS: Đọc nội dung câu hỏi C4 và nêu ra dự đoán GV: Yêu cầu HS trả lời câu C4. của riêng mình. GV: Gọi một hoặc hai HS nêu dự đoán + Dự đoán: đúng; không đúng . của mình. GV: Phân tích các phướng án TN HS nêu HS: Nêu các phương án TN. Và tiến hành phân tích các phướng án TN. ra chọn phương án cho HS tiến hành. 2. Thí nghiệm kiểm tra: HS: Hoạt động nhóm tiến hành TN và nghiên cứu GV: Yêu cầu HS nhắc lại các bước tiến trả lời câu C5. hành. + A bị B che khuất. GV: Yêu cầu HS trả lời câu C5. + Mắt chỉ nhìn thấy B không nhìn thấy A + A, B bị C che khuất. HS: Hoạt động cá nhân trả lời câu C6: chứng tỏ điều gì? + Mắt chỉ nhìn thấy C không nhìn thấy A , C6: Đường truyền của tia sáng từ nước sang không khí bị gãy khúc tại mặt phân cách giữa B chứng tỏ điều gì? GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân trả lời nước và không khí. Góc khúc xạ lớn hơn góc tới. 3. Kết luận: (SGK) câu C6. GV: Yêu cầu HS trả lời câu hỏi và rút ra kết luận: + Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng nào? + So sánh độ lớn của góc khúc xạ và góc tới. Hoạt động 3: Vận dụng (7 phút) III. VẬN DỤNG. HS: Hoạt động cá nhân lần lượt trả lời câu C7, C8. GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân lần. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(103) Gi¸o ¸n lượt trả lời câu C7, C8. GV: Yêu cầu HS nhắc lại khái niệm phản xạ và khúc xạ.. VËt Lý 9 C7: C8: Khi chưa đổ nước vào bát, ta không nhìn thấy đầu A của chiếc đũa vì đầu đũa che khuất đầu A. Khi đổ nước vào bát ta nhìn thấy A. vì tia sáng đi từ A bị khúc xạ theo hướng AI tới mắt.. IV. CỦNG CỐ VÀ HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ. 1. Củng Cố : (2 phút) + GV: Yêu cầu HS đọc phần ghi nhớ trong SGK. + GV: Hệ thống hóa kiến thức tồn bài. 2. Dặn dò. (1 phút) + Về nhà học thuộc bài theo vở ghi + SGK. + Trả lời lại các câu từ C1 đến C8 vào vở. Làm bài tập trong SBT. Ngµy so¹n : Tiết : 46 Bài: 42 THẤU KÍNH HỘI TỤ I MỤC TIÊU : 1 Kiến thức : + Nhận dạng được thấu kính hội tụ. Mô tả được sự khúc xạ của các tia sáng đặc biệt. Vận dụng kiến thức đã học để giải bài tập đơn giản về thấu kính hội tụ và giải thích một số hiện tượng trong thực tế. 2 Kỹ năng : Biết làm TN dựa trên các yêu cầu của kiến thức trong SGK. 3 Thái độ : Nhanh nhẹn và nghiêm túc trong quá trình TN. II. CHUẨN BỊ : + Đối với mỗi nhóm HS: 1 thấu kính hội tụ có tiêu cự 10 – 12cm, 1 giá quang học, 1 màn hứng để quan sát đường truyền của tia sáng. 1 nguồn sáng phát ra gồm ba tia sáng song song. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC. Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ và tổ chức tình huống học tập (5 phút) Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. GV: Nêu câu hỏi kiểm tra bài cũ cho HS: HS: Lên bảng trả lời câu hỏi của GV nêu + Hãy nêu quan hệ giữa góc tới và góc khúc xạ. ra: + So sánh góc tới và góc khúc xạ khi ánh sáng đi từ môi trường không khí sang môi trường nước và HS: Lên bảng làm bài tập 41.1 và 41.2 ngược lại từ đó rút ra nhận xét. trong SBT. GV: Yêu cầu HS làm bài tập 41.1 và 41.2 trong HS: Đọc thông tin đầu bài. SBT. GV: Yêu cầu HS đọc phần thông tin đầu bài. Vậy để trả lời câu hỏi nêu ra ở đầu bài chúng ta cùng nghiên cứu bài học hôm nay. Hoạt động 2: Nhận biết đặc điểm của thấu kính hội tụ (15 phút) I. ĐẶC ĐIỂM CỦA THẤU KÍNH HỘI TỤ. 1. Thí nghiệm: GV: Yêu cầu HS quan sát hình 42.2 SGK. Cho HS: Hoạt động cá nhân quan sát hình biết chùm tia khúc xạ ra khỏi thấu kính có đặc 42.2 SGK trả lời câu hỏi GV nêu ra: điểm gì?. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(104) Gi¸o ¸n + Chùm tia khúc xạ gặp nhau tại một điểm gọi là hội tụ tại một điểm.. VËt Lý 9 + Chùm tia khúc xạ ra khỏi thấu kính gặp nhau tại một điểm. HS: Hoạt động cá nhân trả lời câu C1: C1: Chùm tia khúc xạ ra khỏi thấu kính là chùm hội tụ. + Tia sáng đi tới thấu kính gọi là tia tới, tia khúc xạ ra khỏi thấu kính gọi là tia ló. HS: Hoạt động cá nhân lên bảng chỉ ra tia tới và tia ló. 2. Hình dạng của thấu kính hội tụ. HS: Hoạt động theo nhóm hồn thiện nội dung câu C3. C3: Phần rìa của thấu kính hội tụ mỏng hơn phần giữa. Có hai loại thấu kính. + Thấu kính hội tụ thường được làm bằng vật liệu trong suốt thường bằng thủy tinh hoặc nhựa. * Kí hiệu: * Nhận xét: (SGK). GV: Yêu cầu HS hoµn thiện câu C1. GV: Tiến hành TN cho HS Quan sát. GV: Thông báo cho HS: Tia sáng đi tới thấu kính gọi là tia tới, tia khúc xạ ra khỏi thấu kính gọi là tia ló. GV: Treo hình vẽ 42.2 SGK lên bảng yêu cầu HS chỉ ra tia tới và tia ló theo yêu cầu của câu C2. GV: Yêu cầu các nhóm trưởng lên nhận dụng cụ TN GV: Yêu cầu HS hoạt động nhóm hoàn thiện nội dung câu C3. GV: Yêu cầu HS đọc phần thu thập thông tin và trả lời câu hỏi: + Có mấy loại thấu kính? + Thấu kính hội tụ thường được làm bằng vật liệu như thế nào? GV: Tổng kết tồn bộ nội dung của phần đã học cho HS rút ra nhận xét. Hoạt động 3: Tìm hiểu các khái niệm trục chính , quang tâm, tiêu điểm , tiêu cự của thấu kính hội tụ (15 phút) II. TRỤC CHÍNH , QUANG TÂM, TIÊU ĐIỂM , TIÊU CỰ CỦA THẤU KÍNH HỘI TỤ GV: Yêu cầu các nhóm HS quan sát hình 42.2 trả 1. Trục chính: HS: Hoạt động theo nhóm thảo luận câu lời câu hỏi C4: C4. C4: Trong ba tia sáng tới thấu kính tia ở GV: Yêu cầu HS đọc thu thập thông tin. giữa đi thẳng không bị đổi hướng. + Tia ló truyền thẳng qua thấu kính hội tụ trùng HS: Đọc SGK và trả lời câu hỏi của GV: với đường thẳng có tên gọi là gì? + Trong các tia vuông góc với mặt của TKHT có một tia cho tia nó truyền thẳng không đổi hướng. Tia này trùng với đường thẳng được gọi là trục chính Δ của thấu kính. GV: Thông báo khái niệm về quang tâm. 2. Quang tâm. GV: Có thể làm TN minh họa cho thông báo trên HS: Hoạt động cá nhân đọc SGK. để HS quan sát. + Trục chính của TKHT cắt thấu kính tại điểm O . Điểm O có tên gọi là quang tâm GV: Yêu cầu các nhóm tiến hành TN theo hướng của thấu kính. dẫn của GV. GV: Yêu cầu các nhóm HS thảo luận nội dung câu 3. Tiêu điểm. HS: Hoạt động theo nhóm tiến hành TN C5, C6. theo hướng dẫn của GV. GV: Yêu cầu HS đọc phần thu thập thông tin. + Điểm hội tụ của chùm tia ló nằm trên trục chính HS: Hoạt động theo nhóm thảo luận câu. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(105) Gi¸o ¸n gọi là gì? Điểm này nằm cùng phía hay khác phía với chùm tia tới. + Các tiêu điểm này có đặc điểm như thế nào? GV: Yêu cầu HS đọc SGK. + Tiêu cự là gì? + Nếu tia tới đi qua tiêu điểm thì tia ló có đặc điểm gì?. VËt Lý 9 C5, C6. C5: Điểm hội tụ của chùm tia tới song song với trục chính của thấu kính nằm trên trục chính. HS: Đọc SGK và trả lời câu hỏi của GV. + Mỗi thấu kính có hai tiêu điểm F và F`, nằm về hai phía của thấu kính , cách đều quang tâm. 4. Tiêu cự: HS: Đọc SGK và trả lời câu hỏi của GV. + Khoảng cách từ quang tâm đến mỗi tiêu điểm gọi là tiêu cự của thấu kính OF = OF` = f. + Nếu tia tới đi qua tiêu điểm thì tia ló song song với trục chính.. F. O. Hoạt động 4: Vận dụng(6 phút) III. VẬN DỤNG. GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân trả lời câu C7, HS: Hoạt động cá nhân trả lời câu C7, C8. C8. C7: HS: Lên bảng trình bày. Các HS GV: Gọi một HS lên bảng trình bày câu C7. Các khác quan sát và nhận xét. HS khác quan sát và nhận xét. B O A. F'. A'. F B'. C8: Thấu kính hội tụ là thấu kính có phần rìa mỏng hơn phần giữa. Nếu chiếu một chùm sáng tới song song với trục chính của TKHT thì chùm tia ló sẽ hội tụ tại tiêu điểu của thấu kính. IV. CỦNG CỐ VÀ HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ. 1. Củng Cố : (3 phút) + Nêu các cách nhận biết thấu kính. Cho biết đặc điểm đường truyền của một số tia sáng đi qua TKHT. + Trình bày các khái niệm trục chính, quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự của TKHT.. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(106) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. + GV: Yêu cầu HS đọc phần “ghi nhớ”. 2. Dặn dò. (1 phút) + Về nhà học thuộc bài theo vở ghi + SGK. + Trả lời lại các câu từ C1 đến C8 vào vở. Làm bài tập trong SBT. + Đọc trước bài 43 chuẩn bị cho tiết học sau.. Ngµy so¹n: Tiết : 47 Bài: 43: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ I MỤC TIÊU : 1 Kiến thức : + Nêu được trong TH nào TKHT cho ảnh thật và cho ảnh ảo của một vật và chỉ ra được đặc điểm của các ảnh này. + Dùng các tia sáng đặc biệt dựng được ảnh thật hay ảnh ảo qua TKHT. 2 Kỹ năng : + Rèn kĩ năng nghiên cứu hiện tượng tạo ảnh của TKHT bằng thực nghiệm. Rnè kĩ năng tổng hợp thông tin thu thập để khái quát hóa hiện tượng. 3 Thái độ : Phát huy đựơc sự say mê khoa học. II. CHUẨN BỊ : + Đối với mỗi nhóm HS: 1 thấu kính hội tụ có tiêu cự 12cm, 1 giá quang học, 1 cây nến cao khoảng 5cm, 1 màn để hứng ảnh, 1 bao diêm. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC. Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ và tổ chức tình huống học tập (5 phút) Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. GV: Nêu câu hỏi kiểm tra bài cũ cho HS: HS: Lên bảng trả lời câu hỏi của GV nêu ra: + Hãy nêu đặc điểm của các tia sáng qua TKHT. HS: Lên bảng làm bài tập 42.1 và 42.3 trong + Hãy nêu cách nhận biết TKHT. SBT. GV: Yêu cầu HS làm bài tập 42.1 và 42.3 HS: Đọc thông tin đầu bài. trong SBT. GV: Yêu cầu HS đọc phần thông tin đầu bài. Vậy để trả lời câu hỏi nêu ra ở đầu bài chúng ta cùng nghiên cứu bài học hôm nay. Hoạt động 2: Tìm hiểu đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ (15 phút) I. ĐẶC ĐIỂM ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ 1. Thí nghiệm: GV: Yêu cầu HS quan sát hình 43.2 và nêu HS: Quan sát hình 43.2 và nêu cách bố trí cách bố trí TN. TN. GV: Yêu cầu các nhóm tiến hành TN theo các a) Đặt vật ngồi khoảng tiêu cự. HS: Hoạt động nhóm tiến hành TN và bước như SGK. thamgia thảo luận trả lời câu C1, C2. GV: Yêu cầu HS thực hiện câu C1, C2. C1: Ảnh thu được trên màn chắn là ảnh thật, ngược chiều với vật.. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(107) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. GV: Yêu cầu HS hoạt động nhomù thực hiện câu C3. + Ảnh có thu được trên màn hay không? + Muốn quan sát ảnh ta phải đặt mắt như thế nào?. C2: Dịch vật vào gần thấu kính hơn, ảnh thu được là ảnh thật, ngược chiều vật. b) Đặt vật trong khoảng tiêu cự. HS: Hoạt động theo nhóm tiến hành câu C3: C3: Ảnh không hứng được trên màn chắn, đặt mắt trên đường truyền của chùm tia ló ta quan sát thấy ảnh cùng chiều và lớn GV: Yêu cầu các nhóm HS thảo luận trước hơn vật. khi ghi kết quả vào bảng 1 SGK. 2. Hãy ghi các nhận xét ở trên vào bảng 1. GV: Thông báo : HS: Thảo luận nhóm ghi kết quả vào bảng 1 + Khoảng cách từ vật tới thấu kính là d. SGK. + Khoảng cách từ ảnh tới thấu kính là d`. HS: Đọc và trả lời câu hỏi của GV. GV: Cho các nhóm so sánh kết quả của nhóm + Khi vật đặt vuông góc với trục chính của mình. thấu kính cho ảnh cũng vuông góc với trục GV: Yêu cầu HS đọc phầøn thu thập thông tin chính. . + Đặc điểm của chùm sáng khi vật ở rất xa vị trí của ảnhû trong TH này ở đâu? + Khi vật đặt vuông góc với trục chính của thấu kính cho ảnh như thế nào? Hoạt động 3: Dựng ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ (12 phút) II. CÁCH DỰNG ẢNH. 1. Dựng ảnh của một điểm sáng S tạo bởi GV: Yêu cầu HS đọc phần thu thập thông tin thấu kính hội tụ. để trả lời câu hỏi của GV: + Chùm sáng phát ra từ S đặt trước thấu kính hội tụ, cho chùm tia ló qua thấu kính gặp HS: Hoạt động cá nhân đọc phần thu thập nhau tại S`, S` là gì của S? + Để định vị trí của S` ta làm như thế nào? thông tin và trả lời câu hỏi của GV. GV: Thông báo khái niệm ảnh : Ảnh là giáo điểm của các tia ló: + Chùm tia ló hội tụ tại S`, S` gọi là ảnh của S qua TKHT. + Ta có thể dùng hai trong ba tia đặc biệt đã học. 2. Dựng ảnh của vật sáng AB tạo bởi thấu GV: Yêu cầu HS thực hiện câu C5. + Dựng ảnh B` của điểm B. kính hội tụ. + Hạ B`A` vuông góc vơi trục chính, A` là ảnh của A, A`B` là ảnh của AB. GV: Gọi một HS lên bảng thực hiện. Sửa để. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(108) Gi¸o ¸n có cách dựng mẫu cho HS. GV: Tổng kết phần đã học cho HS rút ra nhận xét. VËt Lý 9 B O A. F'. A'. F B'. B'. B O A'. F. F'. A. HS: Hoạt động cá nhân theo hướng dẫn của GV. HS: Lên bảng thực hiện phần vẽ ảnh của vật sáng AB. * Nhận xét: (SGK) Hoạt động 4: Vận dụng (9 phút) III. VẬN DỤNG. GV: Yêu cầu HS vận dụng các kiến thức hình HS: Hoạt động theo nhóm tiến hành câu C6 vận dụng các kiến thức hình học để thực học để thực hiện câu C6. hiện C6: + TH 1: A`B` = 0,5cm. OB` = 18cm. + TH2: A`B` = 0,5cm. OB` = 24cm IV. CỦNG CỐ VÀ HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ. 1. Củng Cố : (3 phút) + Hãy nêu đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ. + Nêu cách dựng ảnh của một vật qua thấu kính hội tụ. + GV: Yêu cầu HS đọc phần “ghi nhớ”. 2. Dặn dò. (1 phút) + Về nhà học thuộc bài theo vở ghi + SGK. + Trả lời lại các câu từ C1 đến C6 vào vở. Làm bài tập trong SBT. + Đọc trước bài 44 chuẩn bị cho tiết học sau.. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(109) Gi¸o ¸n Ngµy so¹n: TiÕt 48 :. VËt Lý 9. bµi tËp. I - Môc tiªu. * KiÕn thøc : - Nhận biết được thấu kính hội tụ.Vẽ ảnh qua TKHT - Nêu được tiêu điểm, tiêu cự của thấu kính là gì. - Mô tả được đường truyền của tia sáng đặc biệt qua thấu kính hội tụ. - Xác định được thấu kính hội tụ qua việc quan sát trực tiếp các thấu kính này - Vẽ được đường truyền của các tia sáng đặc biệt qua thấu kính hội tụ. * Kĩ năng : Vận dụng đợc kiến thức để giải thích một vài hiện tợng thờng gặp trong thực tÕ. * Thái độ : Lòng ham hiểu biết, trí tò mò khoa học. II - ChuÈn bÞ III - các hoạt động dạy, học 2. KiÓm tra. - Nêu đặc điểm của ảnh tạo bởi thấu kính hội tụ của một vật? - Bµi tËp 42-43.4. 3. Bµi míi.. Hoạt động của GV Bài tập 42-43 -1 SBT Nghiên cứu nội dung Xác định loại thấu kính Vị trí của vật so với tiêu cự Vậy thấu kính cho ảnh gì trong trường hợp này. Hoạt động của HS-Ghi bảng Bài tập 42-43 -1 SBT: Vẽ ảnh của điểm S khi nó được đặt bên trong khoảng tiêu cự HS :Thấu kính hội tụ HS :Vật nằm trong tiêu cự HS :Ảnh ảo. Nghiên cứu nội dung bài tập 42-43 -2 SBT. Nêu mối qua hệ ảnh và vật , thấu kính cho ảnh loại gì ? có chiều như thế nào với vật ?. Bài 42-43 -2SBT Vì cho ảnh ngược chiều với vật lên ảnh đó là ảnh thật -Do đó thấu kính đó là thấu kính hội tụ. GV yêu cầu HS lên bảng vẽ để xác định vì trí quang tâm tiêu điểm và tiêu cự ?. HS: Nối S và S/ ta xác định được quang tâm. Kẻ tia tới SI song song với trục chính đến TK, nối I với S/ cắt trục chính ở đâu ta được tiêu. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(110) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9 điểm cua TK.. Bài tập 42-43.4 SBT. Nghiên cứu nội dung bài. Bài tập 42-43.4 HS: Ảnh cùng chiều với vật và lớn hơn vật HS : là ảnh ảo. Nêu mối quan hệ ảnh và vật Ảnh cùng chiều và lớn hơn vật do đó HS :Tìm giao điểm của BB, và trục chính là ảnh gì ? Cách xác định quang tâm GV hướng dẫn HS xác định tiêu điểm và vẽ các tia sáng. Bài tập 42 .43.5 SBT. Nêu cách dựng ảnh của vật khi vật cách quang tâm một khoảng bằng 2 lần tiêu cự Vật có độ lớn như thế nào với ảnh ? Tại sao ?. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. a.Là ảnh ảo vì nó cùng chiều với vật b.là thấu kính hội tụ vì vật cho ảnh ảo cùng chiều và lớn hơn vật c.Xác định quang tâm 2 tiêu điểm F và F, trên hình vẽ Bài 42 .43.5 a.Dùng 2 trong 3 tia sáng đặc biệt đi qua TKHT để dựng ảnh của vật AB b. Có h, = h và d, = d = 2 f. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(111) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. 4. Cñng cè - VËn dông. - Nắm vững các tính chất của ảnh của thấu kính hội tụ từ đó có cơ sở vẽ và xác định ảnh của vật qua thấu kính hội tụ trong các trường hợp. + Vật nằm ngoài tiêu cự + Vật nằm trong tiêu cự 5. Híng dÉn vÒ nhµ. - Ôn tập lại các tính chất của ảnh của vật tạo bởi thấu kính hội tụ , xem lại các bài tập đã làm -Làm bài tập 42-34.6 , 42-43 .7 (Sách bài tập ) - Đọc trước bài :Thấu kính phân kì. Ngày Soạn Tiết : 49 Bài: 44 THẤU KÍNH PHÂN KÌ I MỤC TIÊU : 1 Kiến thức : + Nhận dạng được thấu kính phân kì. Mô tả được sự khúc xạ của các tia sáng đặc biệt. Vận dụng kiến thức đã học để giải bài tập đơn giản về thấu kính phân kì và giải thích một số hiện tượng trong thực tế. 2 Kỹ năng : Biết làm TN dựa trên các yêu cầu của kiến thức trong SGK. 3 Thái độ : Nhanh nhẹn và nghiêm túc trong quá trình TN. II. CHUẨN BỊ : + Đối với mỗi nhóm HS: 1 thấu kính phân kì có tiêu cự 10 – 12cm, 1 giá quang học, 1 màn hứng để quan sát đường truyền của tia sáng. 1 nguồn sáng phát ra gồm ba tia sáng song song. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC. Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ và tổ chức tình huống học tập (5 phút) Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. GV: Nêu câu hỏi kiểm tra bài cũ cho HS: HS: Lên bảng trả lời câu hỏi của GV nêu ra: + Hãy nêu đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ. HS: Lên bảng làm bài tập 43.1 và 43.2 trong + Nêu cách dựng ảnh của một vật qua thấu kính hội tụ. SBT. GV: Yêu cầu HS làm bài tập 43.1 và 43.2 trong SBT. GV: Thông báo : Vậy thấu kính phân kì có đặc điểm gì HS: Lắng nghe thông báo của GV và nêu ra khác so với thấu kính hội tụ . Vậy để trả lời câu hỏi dự đoán của mình. trên chúng ta cùng nghiên cứu bài hôm nay. Hoạt động 2: Tìm hiểu đặc điểm của thấu kính phân kì. (14 phút). Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(112) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. I. ĐẶC ĐIỂM CỦA THẤU KÍNH PHÂN KÌ. 1.Quan sát và tìm cách nhận biết. GV: Đưa hai loại thấu kính cho các nhóm HS và yêu HS: Các nhóm nhận ra thấu kính hội tụ. cầu HS trả lời câu C1: HS: Hoạt động cá nhân thực hiện câu C1, C2. GV: Thấu kính còn lại là thấu kính phân kì. GV: Yêu cầu HS so sánh hình dạng của thấu kính phân C2: Phần rìa dày hơn phần giữa, nguợc hẳn só vơi thấu kính hội tụ. kì và thấu kính hội tụ. 2. Thí nghiệm. HS: Quan sát hình 44.1 SGK nêu tên các dụng GV: Yêu cầu HS quan sát hình 44.1 SGK nêu tên các cụ , cách bố trí thí nghiệm, sau đó các nhóm dụng cụ , cách bố trí thí nghiệm, sau đó hướng dẫn HS tiến hành thí nghiệm để trả lời câu C3. tiến hành thí nghiệm để trả lời câu C3. GV: Thông báo cho HS mặt cắt và kí hiệu của thấu kính HS: Hoạt động cá nhân quan sát . sau đó thảo luận nhóm để trả lời câu C3. phân kì ở hình 44.2 SGK. C3: Chùm tia ló là chùm phân kì thì gọi thấu kính là thấu kính phân kì, Hoạt động 3: Tìm hiểu trục chính, quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự của thấu phân kì. (15 phút) II. TRỤC CHÍNH, QUANG TÂM, TIÊU ĐIỂM, TIÊU CỰ CỦA THẤU PHÂN KÌ. 1. Trục chính: GV: Yêu cầu các nhóm HS quan sát hình 44.1 trả lời HS: Hoạt động theo nhóm thảo luận câu C4. câu hỏi C4: C4: Trong ba tia sáng tới thấu kính tia ở giữa đi thẳng không bị đổi hướng. Có thể dùng GV: Yêu cầu HS đọc thu thập thông tin. thước thẳng để kiểm tra đường truỳên của tia + Tia ló truyền thẳng qua thấu kính phân kì trùng với sáng đó. đường thẳng có tên gọi là gì? HS: Đọc SGK và trả lời câu hỏi của GV: + Trong các tia vuông góc với mặt của TKPK có một tia cho tia nó truyền thẳng không đổi hướng. Tia này trùng với đường thẳng được gọi là trục chính Δ của thấu kính. GV: Thông báo khái niệm về quang tâm. GV: Có thể làm TN minh họa cho thông báo trên để HS 2. Quang tâm. HS: Hoạt động cá nhân đọc SGK. quan sát. + Trục chính của TKPK cắt thấu kính tại điểm O . Điểm O có tên gọi là quang tâm của thấu GV: Yêu cầu các nhóm tiến hành TN theo hướng dẫn kính. của GV. 3. Tiêu điểm. GV: Yêu cầu các nhóm HS thảo luận nội dung câu C5, HS: Hoạt động theo nhóm tiến hành TN theo C6. hướng dẫn của GV. GV: Yêu cầu HS đọc phần thu thập thông tin. + Nếu kéo dài tia ló thì chúng có gặp nhau tại một điểm HS: Hoạt động theo nhóm thảo luận câu C5, hay không? Điểm này nằm cùng phía hay khác phía với C6. C5: Có gặp nhau tại một điểm trên trục chùm tia tới. chính , cùng phía với chùm tia tới. + Các tiêu điểm này có đặc điểm như thế nào? HS: Đọc SGK và trả lời câu hỏi của GV. GV: Yêu cầu HS đọc SGK. + Mỗi thấu kính có hai tiêu điểm F và F`, nằm + Tiêu cự là gì? về hai phía của thấu kính , cách đều quang + Nếu tia tới đi qua tiêu điểm thì tia ló có đặc điểm gì?. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(113) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. tâm. 4. Tiêu cự: HS: Đọc SGK và trả lời câu hỏi của GV. + Khoảng cách từ quang tâm đến mỗi tiêu điểm gọi là tiêu cự của thấu kính OF = OF` = f. + Nếu tia tới đi qua tiêu điểm thì tia ló song song với trục chính. Hoạt động 4: Vận dụng (7 phút) III. VẬN DỤNG. GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân để trả lời câu C7, HS: Hoạt động cá nhân làm câu C7, C8, C9. C8, C9. GV: Gọi một HS lên bảng trình bày câu C7. Các HS khác quan sát và nhận xét bài làm của bạn. IV. CỦNG CỐ VÀ HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ. 1. Củng Cố : (3 phút) + Nêu các cách nhận biết thấu kính. Cho biết đặc điểm đường truyền của một số tia sáng đi qua TKPK. + Trình bày các khái niệm trục chính, quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự của TKPK. + GV: Yêu cầu HS đọc phần “ghi nhớ” 2. Dặn dò. (1 phút) + Về nhà học thuộc bài theo vở ghi + SGK. + Trả lời lại các câu từ C1 đến C9 vào vở. Làm bài tập trong SBT. + Đọc trước bài 45 chuẩn bị cho tiết học sau. ……………………………………………………………………….. Ngày Soạn: Tiết : 50 Bài: 45. ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KÌ. I MỤC TIÊU : 1 Kiến thức : Nêu được ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì luôn là ảnh ảo. Mô tả được những đặc điểm của ảnh ảo của một vật tạo bởi thấu kính phân kì. Phân biệt được ảnh ảo tạo bởi thấu kính phân kì và thấu kính hội tụ. + Dụng hai tia sáng đặc biệt dựng được ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì. 2 Kỹ năng : + Rèn kĩ năng nghiên cứu hiện tượng tạo ảnh của TKPK bằng thực nghiệm. Rèn kĩ năng tổng hợp thông tin thu thập để khái quát hóa hiện tượng. 3 Thái độ : Phát huy đựơc sự say mê khoa học. II. CHUẨN BỊ : + Đối với mỗi nhóm HS: 1 thấu kính phân kì có tiêu cự 12cm, 1 giá quang học, 1 cây nến cao khoảng 5cm, 1 màn để hứng ảnh, 1 bao diêm.. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(114) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC. Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ và tổ chức tình huống học tập (5 phút) Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. GV: Nêu câu hỏi kiểm tra bài cũ cho HS: HS: Lên bảng trả lời câu hỏi của GV nêu ra: + Hãy nêu đặc điểm của các tia sáng qua TKPK. HS: Lên bảng làm bài tập 44.2 và 44.3 trong + Hãy nêu cách nhận biết TKPK. SBT. + Thấu kính phân kì có đặc điểm gì khác HS: Đọc thông tin đầu bài. thấu kính hội tụ. GV: Yêu cầu HS làm bài tập 44.2 và 44.3 trong SBT. GV: Yêu cầu HS đọc phần thông tin đầu bài. Vậy để trả lời câu hỏi nêu ra ở đầu bài chúng ta cùng nghiên cứu bài học hôm nay. Hoạt động 2: Tìm hiểu đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì (8 phút) I. ĐẶC ĐIỂM CỦA ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KÌ. GV: Yêu cầu HS quan sát hình 45.1 SGK HS: Hoạt động cá nhân chuẩn bị và trả lời câu và cho biết muốn quan sát ảnh của một vật hỏi của GV. tạo bởi thấu kính phân kì cần có những HS: Hoạt động theo nhóm tiến hành thí nghiệm dụng cụ gì ? Cách bố trí và tiến hành thí dưới sự hướng dẫn của GV và trả lời câu C1, nghiệm. C2. GV: Yêu cầu các nhóm bố trí thí nghiệm C1: Đặt vật ở vị trí bất kì trên trục chính : và tiến hành thí nghiệm như hình 45.1 + Đặt màn sát thấu kính. SGK và trả lời câu C1, C2. + Từ từ dịch chuyển màn ra xa thấu kính quan GV: Đến các nhóm quan sát và giúp các sát trên màn xem có ảnh hay không. nhóm yếu thực hiện được thí nghiệm. GV: Qua thí nghiệm trên ta luôn thấy ảnh C2: + Đặt mắt trên đường truyền của chùm tia ló. của một vật đặt trước thấu kính nhưng không hứng được trên màn , vậy đó là ảnh + Ảnh ảo, cùng chiều vật. thật hay ảo? Hoạt động 3: Dựng ảnh của vật qua thấu kính phân kì. (10 phút) II. CÁCH DỰNG ẢNH. GV: Muốn dựng ảnh của một điểm sáng S HS: Hoạt động cá nhân để trả lời câu hỏi của ta làm như thế nào? GV từ đó trả lời câu C3: GV: Yêu cầu một đến hai em đại diện các C3: Dựng ảnh B` của B , sau đó từ B` hạ vuông nhóm trình bày câu C3. góc với trục chính , cắt trục chính tại A`, A` là GV: Yêu cầu cá nhân trả lời câu C4 và gợi ảnh của A. ý cho HS Nối A` vơi B` suy ra A` B ` là ảnh của AB qua : khi dịch chuyển AB thì tia khúc xạ của thấu kính phân kì. tia BI có thay đổi hướng không? HS: Làm việc cá nhân câu C4. ` + Ảnh B của B là giao điểm của những tia C4: Khi tịnh tiến AB luôn vuông góc với trục nào? chính thì BI không đổi suy ra tia ló IH cũng GV: Yêu cầu một HS lên bảng dựng ảnh không đổi. Do đó BO luôn cắt IH kéo dài tại B`. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(115) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. nằm trong đoạn FI. Vậy A`B` luôn ở trong khoảng tiêu cự. Hoạt động 4: So sánh độ lớn của ảnh ảo tạo bởi thấu kính hội tụ và thấu kính phân kì. (8 phút) III. ĐỘ LỚN CỦA ẢNH ẢO TẠO BỞI THẤU KÍNH GV: Yêu cầu HS làm việc cá nhân với câu HS: Làm việc cá nhân với C5 dưới sự hướng dẫn của GV. C5. C5: Khi AB nằm trong khoảng tiêu cự : GV: Dựa vào hình vẽ nêu nhận xét về độ + Thấu kính hội tụ ảnh lớn hơn vật. lớn của ảnh ảo trong hai TH. + Thấu kính phân kì:ảnh nhỏ hơn vật. Hoạt động 5: Vận dụng (10 phút) IV. VẬN DỤNG. GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân để trả HS: Hoạt động cá nhân trả lời câu C6, C7, C8. C6: + Giống nhau: Cùng chiều với vật. lời câu C6, C7, C8. + Khác nhau: GV: Gợi ý câu C7: Xét hai cặp tam giác - đối vơi thấu kính hội tụ: ảnh to và xa thấu đồng dạng. kính hơn. GV: Hãy trả lời câu hỏi nêu ra ở đầu bài. - Đối với thấu kính phân kì: ảnh nhỏ và gần thấu kính hơn. C8: Mắt bạn to hơn. IV. CỦNG CỐ VÀ HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ. 1. Củng Cố : (3 phút) + Hãy nêu đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì. + Nêu cách dựng ảnh của một vật qua thấu kính phân kì. + GV: Yêu cầu HS đọc phần “ghi nhớ”. 2. Dặn dò. (1 phút) + Về nhà học thuộc bài theo vở ghi + SGK. + Trả lời lại các câu từ C1 đến C8 vào vở. Làm bài tập trong SBT. của AB.. Ngàysoạn Tiết : 51. BÀI TẬP VỀ ẢNH CỦA VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KÌ I-Mục tiêu. - Qua giờ bài tập HS cần hiểu được cách vẽ ảnh của một điểm qua thấu kính phân kì, xác định tính chất của ảnh Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(116) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. - Cho hình vẽ ,cho vật và ảnh xác định loại thấu kính ,giải thích - Biết dựng ảnh của vật trong các trường hợp 2-Kỹ năng:- Rèn luyện kỹ năng dựng được ảnh ảo của một vật qua thấu kính phân kì. 3-Thái độ :Rèn tính cẩn thận , tính tự giác trong quá trình học tập. Có ý thức tư duy, vận dụng kiến thức vào thực tế. II- Chuẩn bị của GV và HS - GV :SGK, SBT, Bài soạn, - HS : Ôn tập các kiến thức đã học về TKPK, SGK,SBT , III-Tổ chức hoạt động dạy –học 1- Ổn định tổ chức 2 - Kiểm tra bài cũ (5ph) - Nêu các đường truyền đặc biệt qua thấu kính phân kì.. - Nêu các khái niệm trục chính, quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự của thấu kính phân kì.. 3 - Tổ chức hoạt động học tập cho HS Hoạt động của GV Bài 44-4.1 Cho hình vẽ. a. Dựng ảnh S’ của S tạo bởi thấu kính. b.S’ là ảnh ảo hay ảnh thật? Vì sao?. Bài 44-45.2 Cho hình vẽ a. Hãy cho biết S’ là ảnh thật hay ảnh ảo? Vì sao? b. Thấu kính đã cho là hội tụ hay phân kì? c. Hãy xác định quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự của TK?. Hoạt động HS HS lên bảng vẽ hình.. Bài 44-45.1 a. Dựng ảnh.. HS : ảnh ảo. b. ảnh ảo vì nó là giao điểm của các tia ló kéo dài. Bài 44-45.2 HS lên bảng thực hiện phép vẽ hình các HS khác làm vào vở. GV gọi HS nêu nhận xét. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. Nội dung. a. S’ là ảnh ảo vì nó nằm cùng phía với trục chính. b. Thấu kính đã cho là thấu kính PK. c. Hình vẽ. Bài 44-45.4 a. Dựng ảnh A’ của AB qua thấu kính 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(117) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9 HS đọc bài. Nghiên cứu nội dung bài 44-45.4 Cho hình vẽ. a. Dựng ảnh A’ của AB qua thấu kính b. Tính độ cao h’ của h và khảng cách từ ảnh đến tk. 1 HS lên bảng sử dụng 2 trong ba tia sáng đặc biệt để vẽ hình h d f h'  ; d '   2 2 2. b. HS lên bảng tính h’ và d’. 4. Củng cố : Nắm vững các tính chất của ảnh của thấu kính phân kì từ đó có cơ sở vẽ và xác định ảnh của vật qua thấu kính phân kì trong các TH + Vật nằm ngoài tiêu cự + Vật nằm trong tiêu cự 5. Hướng dẫn về nhà - Ôn tập lại các tính chất của ảnh của vật tạo bởi thấu kính phân kì , xem lại các bài tập đã làm -Làm bài tập 44-45.3 , 45-45 .5 (Sách bài tập ) Ngày soạn: Tiết :52. ÔN TẬP. I MỤC TIÊU : 1 Kiến thức : + Củng cố kiến thức từ bài 40 đến bài 47 một cách tổng quát và lôgíc. + Hệ thống hóa kiến thức. 2 Kỹ năng : + Vận dụng các công thức để giải bài tập trong các tình huống cụ thể. + Sử dụng đúng các đơn vị. 3 Thái độ : Yêu thích môn học; cẩn thận, tỉ mỉ trong khi giải bài tập vật lý. II. CHUẨN BỊ : + Đối với HS: ¤n lại tßan bộ lý thuyết từ bài 40 đến bài 47 trước ở nhà.. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(118) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. + Đối với GV: Vẽ sẵn lên bảng phụ hệ thống hóa kiến thức từ bài 40 đến bài 47. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. Hoạt động 1: Ôn tập về phần lý thuyết. (15 phút) I. LÝ THUYẾT: GV: Yêu cầu HS trả lời một số câu hỏi do GV đưa HS: Hoạt động cá nhân trả lời các câu hỏi do GV ra để củng cố lại những kiến thức đã học từ bài 40 đưa ra. Câu 1: + Hiện tượng tia sáng truyền từ môi đến bài 47. Câu1: Trình bày khái niệm về hiện tượng khúc xạ trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác bị gãy khúc tại mặt phân cách giữa ánh sáng. hai môi trường được gọi là hiện tượng khúc xạ + Khi tia sáng truyền từ không khí sang nước thì ánh sáng. góc khúc xạ như thế nào so với góc tới. + Khi tia sáng truyền từ không khí sang nước thì + Khi tia sáng truyền từ nước sang không khí thì góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới. góc khúc xạ như thế nào so với góc tới. + Khi tia sáng truyền từ nước sang không khí thì Câu 2: Trình bày mối quan hệ giữa góc tới và góc góc khúc xạ lớn hơn góc tới. Câu 2: + Khi tia sáng truyền từ không khí sang khúc xạ. các môi trường trong suốt khác thì góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới. + Khi góc tới tăng (giảm) thì góc khúc xạ cũng tăng hoặc (giảm). Khi góc tới bằng 00 thì góc khúc xạ bằng 00. Câu 3: + Thấu kính hội tụ thường có phần rìa Câu 3: Nêu cấu tạo của thấu kính hội tụ. Nêu các đặc điểm của đường truyền của ba tia sáng đặc biệt mỏng hơn phần giữa. + Đường truyền của ba tia sáng đặc biệt qua qua thấu kính hội tụ. TKHT. - Tia tới đến quang tâm thì tia ló tiếp tục truyền thẳng theo phương của tia tới. - Tia tới song song với trục chính thì tia ló qua tiêu điểm. - Tia tới qua tiêu điểm thì tia ló song song với trục chính. Câu 4: Trình bày đặc điểm của ảnh của một vật Câu 4: + Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi tạo bởi TKHT. Nêu cách dựng ảnh của TKHT. TKHT. - Vật đặt ngồi khỏang tiêu cự cho ảnh thật, ngược chiều với vật. Khi vật đặt rất xa thấu kính thì ảnh thật có vị trí cách thấu kính một khoảng bằng tiêu cự. - Vật đặt trong khoảng tiêu cự cho ảnh ảo, lớn hơn vật và cùng chiều với vật. Câu 5: Nêu cấu tạo của TKPK. Nêu các đặc điểm + Cách dựng ảnh của TKHT: Chỉ cần dựng ảnh B` của B bàng cách vẽ đường truyền của hai tia của đường truyền của hai tia sáng đặc biệt qua sáng đặc biệt, sau đó từ B` hạ vuông góc xuống TKPK. trục chính ta có ảnh A` của A. Câu 5: + TKPKï thường có phần rìa dày hơn phần giữa.. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(119) Gi¸o ¸n Câu 6: Trình bày đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi TKPK. Nêu cách dựng ảnh của TKPK.. VËt Lý 9 + Đường truyền của hai tia sáng đặc biệt qua TKPK. - Tia tới đến quang tâm thì tia ló tiếp tục truyền thẳng theo phương của tia tới. - Tia tới song song với trục chính thì tia ló qua tiêu điểm. Câu 6: + Đối với TKPK. Vật sáng đặt ở mọi vị trí trước TKPK luôn cho ảnh ảo , cùng chiều, nhỏ hơn vật và luôn nằm trong khoảng tiêu cụa của thấu kính. - Vật đặt rất xa thấu kính , ảnh ảo của vật có vị trí cách TK một khoảng bằng tiêu cự. + Cách dựng ảnh của TKPK: Chỉ cần dựng ảnh B` của B bàng cách vẽ đường truyền của hai tia sáng đặc biệt, sau đó từ B` hạ vuông góc xuống trục chính ta có ảnh A` của A. Câu 7: + Mỗi máy ảnh đều có vật kính, buồng tối và chỗ đặt phim. Vật kính của máy ảnh là một TKHT. + Ảnh trên phim là ảnh thật, nhỏ hơn vật và ngược chiều với vật. Hoạt động 2: Bài tập (25 phút) II. BÀI TẬP: GV: Yêu cầu HS giải bài tập theo các bước giải bài HS: đọc đề bài và ghi tóm tắt đề bài. HS: Hoạt động cá nhân giải bài 1: tập vật lý. Giải: Bài 1: Đặt vật AB bằng 8cm trước và vuông góc HS: Hoạt động cá nhân vẽ ảnh A`B` của AB. với trục chính của một TKPK tiêu cự 10cm. thu đước ảnh ảo A`B` = 4cm. Xác định khoảng cách từ Xét 2 Δ đồng dạng OAB và OA`B` ta có: A B OA 4 vật AB đến thấu kính. = = =0,5 (1) AB OA 8 GV: Yêu cầu HS đọc đềø bài và tóm tắt đề bài: Xét 2 Δ đồng dạng OFI và A`FB` ta có; Cho biết AB= 8cm; A`B` = 4cm; f = 10cm AB AF = …………………………………………………… OI OF Mà OI = AB d = OA = ? cm Mặt khác ta có : FA` = FO – OA` GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân giải bài tập1. A B OF −OA (2) ⇒ = Câu 7: Nêu cấu tạo của máy ảnh?Ảnh của một vật trên phim có đặc điểm gì?. -. AB. OF. Thay số ta có: 4 10 − OA = ⇒ OA=5 cm 8 10 ⇒ d = OA = 2.OA` =2.5 =10cm. Vậy vật AB. cách thấu kính 10cm. HS: Hoạt động cá nhân tương tự giải bài tập 2. Theo hướng dẫn của GV. Bài 2: Một người được chụp ảnh , đứng cách ảnh. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(120) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. 3m, người ấy cao 1,6m. phim cách vật kính 6cm. hỏi ảnh người ấy trên phim cao bao nhiêu cm. tính tiêu cự của vật kính. GV: Yêu cầu HS về nhà giải bài tập 2. IV. CỦNG CỐ VÀ HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ. 1. Củng Cố : (3 phút) + GV: Hệ thống lại tồn bộ lý thuyết lên trên bảng phụ từ bài 40 đền bài 47. 2. Dặn dò. (1 phút) + Về nhà học lại tồn bộ lý thuyết . giải lại các bài tập được học từ bài 40 đến bài 47 .. Ngày: 30/02/2011 Tiết : 53 Bài: 3 KIỂM TRA 1 TIẾT I MỤC TIÊU : 1 Kiến thức : + Hệ thống hóa kiến thức trong chương, tổng quát lôgíc, ghi nhớ những kiến thức cơ bản. 2 Kỹ năng : + Kĩ năng làm bài, trí tưởng tượng của học sinh. 3 Thái độ : + Cẩn thận, tỉ mỉ, tính tự giác cao trong khi làm bài kiểm tra. II. CHUẨN BỊ : + Đối với HS: + Ôn tập trước một số kiến thức cơ bản liên quan trong chương I. + Giấy kiểm tra.. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(121) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. + Đối với GV: + Đề bài: III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC. ĐỀ BÀI Câu 1: Tia tới song song với trục chính của thấu kính hội tụ cho tia ló: A. Đi qua tiêu điểm. C. Song song với trục chính. B. Tiếp tục truyền thẳng theo phương của tia tới. D. Đi qua điểm giữa quang tâm và tiêu điểm. Câu 2: Vật sáng AB đặt vuông góc với trục chính của một thấu kính hội tụ có tiêu cự f = 16cm. có thể quan sát được ảnh ảo tạo bởi thấu kính này khi đặt vật cách thấu kính A. 8cm. B. 16cm. C. 24cm. D. 32cm. Câu 3: Một vật sáng có dạng mũi tên được đặt trước một thấu kính phân kì vuông góc với trục chính. ảnh của vật là: A. Ảnh thật cùng chiều với vật. C. Ảnh ảo cùng chiều với vật. B. Ảnh thật ngược chiều với vật. D. Ảnh ảo ngược chiều với vật. Câu 4 : Một vật AB cao 4cm đặt trước một thấu kính hội tụ. Ta thu được ảnh cao 1cm. Ảnh đó là: A. Ảnh thật. C. Có thể thật hay ảo. B. Ảnh ảo. D. Ảnh có thể cùng chiều hay ngược chiều với vật. II. Ghép nội dung ở cột bên trái với một nội dung ở cột bên phải để thành câu có nội dung đúng. (1 điểm) A B 1. Một vật đặt ở ngồi khoảng tiêu cự của thấu a. Ảnh ảo, cùng chiều và lớn hơn vật kính hội tụ cho 2. Một vật đặt trước thấu kính hội tụ ở trong tiêu cự b. Ảnh ảo, cùng chiều và nhỏ hơn vật 3. Một vật đặt ở mọi vị trí trước thấu kính phân kì c. Ảnh thật, ngược chiều với vật. luôn cho d. Ảnh thật, cùng chiều và lớn hơn vật. III. Chọn từ thích hợp điền vào chỗ trống. (1 điểm). 1. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng là hiện tượng tia tới gặp mặt phân cách giữa hai môi trường trong suốt khác nhau…………………………………ngay tại mặt phân cách và tiếp tục đi vào môi trường trong suốt thứ hai. Độ lớn góc khúc xạ và góc tới là khác nhau. 2. Khi tia sáng truyền từ không khí vào nước thì……………………………………………………… 3. Khi tia sáng truyền từ nứơc vào không khí thì……………………………………………………… B. PHẦN TỰ LUẬN: ( 7 điểm). Câu 1: ( 4 điểm) Đặt vật AB vuông góc với trục chính của một thấu kính hội tụ có tiêu cự 12cm, ảnh nằm trên trục chính và cách thấu kính một khoảng 28cm. Hỏi ảnh A`B` của AB qua thấu kính cách thấu kính một khoảng là bao nhiêu? Cho AB = 15cm. Tính độ cao của ảnh A`B`. Câu 2: (3 điểm) Đặt vật AB vuông góc với trục chính của một thấu kính có tiêu cự 15cm; AB cách thấu kính 10cm. Vẽ ảnh A`B` của AB qua thấu kính trong hai trường hợp sau. a) Thấu kính là thấu kính phân kì. b) Thấu kính là thấu kính hội tụ. c) Nhận xét ảnh A`B` trong hai TH trên.. ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM A .Phần trắc nghiệm (3 điểm).. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(122) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. I. Khoanh tròn vào câu trả lời mà theo em cho là đúng nhất. 1 điểm) Mỗi câu đúng khi khoanh tròn được 0,5 điểm: Câu 1 : A Câu 3 : C Câu 2 : A Câu 4 : A II. Ghép nội dung ở cột bên trái với một nội dung ở cột bên phải để thành câu có nội dung đúng. (1 điểm) Nối đúng mỗi câu được 0, 5 điểm: 1 – c; 2 – a; 3- b. III. Chọn từ thích hợp điền vào chỗ trống. (1 điểm). Điền đúng mỗi câu được 0,5 điểm. 1. bị gãy khúc. 2. Góc tới lớn hơn góc khúc xạ. 3. Góc tới nhỏ hơn góc khúc xạ. B. Phần tự luận : (7 điểm) Câu 1 : (4 điểm). Dựng ảnh A`B` của AB qua thấu kính đúng được 1 điểm. ` ` Xét 2 tam giác đồng dạng OAB và OA B Ta có:. A B OA = AB OA. (1) 0,5. điểm. Xét 2 tam giác đồng dạng OIF` và F`A`B` Ta có:. AB FA = OA OF. (2) 0,5. điểm. Mà OI = AB; A`F` = OA` - OF` Từ (1) và (2) ta có: OA OA −OF 28 . OA − 28 .12 = ⇔ OA= OA OF 12. 1. ⇒ OA=21 cm. điểm. Vậy khoảng cách từ ẩnh A`B` đến thấu kính là 21cm. Thay OA` =21cm vào (1) ta có: A B=AB.. OA 21 =15. =11 , 25cm . OA 28. 1 điểm. Câu 2 (3 điểm) + Vẽ đúng ảnh A`B` của AB qua thấu kính trong mỗi trường hợp thì được 0,5 điểm và nêu nhận xét đúng về ảnh A`B` trong hai TH trên. Mồi TH được 0, 5 điểm. + Nhận xét: - Đối vơi thấu kính phân kì: Ảnh luôn luôn là ảnh ảo, cùng chiều với vật, và nhỏ hơn vật. ảnh luôn luôn nằm trong khoảng tiêu cự. - Đối với thấu kính hội tụ: Ảnh luôn luôn là ảnh ảo, cùng chiều với vật và lớn hơn vật IV. CỦNG CỐ VÀ HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ.. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(123) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. 1. Củng Cố : GV: Thu bài kiểm tra của HS và nhận xét giờ kiểm tra. 2. Dặn dò . Về nhà chuẩn bị mẫu báo cáo bài 18 cho tiết sau thực hành. =============================o0o================================ Ngày soạn: 15/03/2010 Ngày dạy 17/03/2010 Tiết : 54 Bài: 46. THỰC HÀNH ĐO TIÊU CỰ CỦA THẤU KÍNH HỘI TỤ. I MỤC TIÊU : 1 Kiến thức : Trình bày được phương pháp đo tiêu cự của thấu kính hội tụ. Đo được tiêu cự của thấu kính hội tụ thêo phương pháp nêu trên. 2 Kỹ năng : Rèn được kĩ năng thiết kế kế hoạch đo tiêu cự bằng kiến thức thu thập được. Biết lập luận về sự khả thi của các phương pháp thiết kế trong nhóm. 3 Thái độ : nghiêm túc, hợp tác để nghiên cứu hiện tượng. II. CHUẨN BỊ : + Đối với mỗi nhóm HS: Chuẩn bị báo cáo thí nghiệm, chuẩn bị sẵn phần trả lời câu hỏi. Một thấu kính hội tụ có tiêu cự cần đo (f khoảng 15cm). một vật sáng phẳng có dạng chữ L hoặc chữ F, khoét trên màn chắn sáng. Sát chữ đó có gắn một miếng kính mờ hoặc một tờ giấy bóng mờ. Một cây nến. Một màn ảnh nhỏ. Một giá quang học thẳng, trên có giá đỡ vật, thấu kính và màn ảnh dài khoảng 80cm. một thước thẳng có GHĐ 800mm và ĐCN là 1mm. + Đối với cả lớp: phòng thí nghiệm được che tối để HS quan sát ảnh rõ nét. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC.. Hoạt động 1: Trình bày việc chuẩn bị báo cáo thực hành (5 phút) Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. GV: Yêu cầu kiểm tra phần chuẩn bị lí thuyết cho HS: Hoạt động cá nhân kiểm tra lại việc bài thực hành của HS. Mỗi câu yêu cầu từ một đến chuẩn bị báo cáo của mình và một vài bạn hai em trình bày. trình bày câu trả lời. GV: Kiểm tra việc chuẩn bị báo cáo thực hành của HS. Hoạt động 2: Tìm hiểu dụng cụ thí nghiệm và biểu điểm của bài thực hành. (5 phút) GV: Với phương pháp đo tiêu cự của thấu kính HS: Hoạt động nhóm để nêu dụng cụ thí như trên cần có những dụng cụ thí nghiệm gì? nghiệm trong bài thực hành. GV: Đưa ra biểu điểm của bài thực hành là cơ sở HS: Lắng nghe GV thông báo biểu điểm của các nhóm tự đánh giá kết quả của nhóm mình cho bài thực hành. trong quá trình thực hành. 1. chính xác khoa học (3 đ) 2. có sự hợp tác cao trong nhóm (3đ) 3. thao tác thành thạo , không lúng túng (2đ) 4. Kết quả tương đối chính xác (2đ) Hoạt động 3: Thực hành đo tiêu cự của thấu kính hội tụ (30 phút). Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(124) Gi¸o ¸n GV: Yêu cầu các nhóm tiến hành thí nghiệm theo các bước ở SGK. Lưu ý các nhóm : lúc đầu đặt thấu kính ở giữa giá quang học , đặt màn cách đều thấu kính, sau đó dichi chuyển vật và mnà những khoảng bằng nhau đảm bảo (d =d`), GV: Lưu ý HS khi ảnh hiện rõ nét cao bằng vật , kiểm tra bằng cách đo h và h` để so sánh xem h = h` không?. VËt Lý 9 NỘI DUNG THỰC HÀNH: a) Lắp ráp thí nghiệm:. HS: Các nhóm nhận dụng cụ sau đó lắp ráp và tiến hành thí nghiệm. b) Tiến hành thí nghiệm + Đo chiều cao của vật. + Điều chỉnh vật và màn, cách thấu kính những khoảng bằng nhau, cho ảnh cao bằøng vật. + Đo các khoảng cách (d, d`) tương ứng khi h = h`. + Công thức f = d + d`/4. Hoạt động 4: Hồn thành báo cáo thực hành. (5 phút) GV: Nhận xét về ý thức tinh thần thái độ của các HS: Qua kết quả thực hành của nhóm hồn nhóm, khen các nhóm làm tốt, phê bình các nhóm thành báo cáo thực hành cá nhân. chưa tốt. GV: Cho các nhóm tự chấm chéo đánh giá lẫn nhau dựa vào biểu điểm của GV. GV: Thu báo cáo thực hành để chấm điểm. IV. HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ. + Đọc trước bài 47, chuẩn bị cho tiết học sau. + On tập từ bài 40 đến bài 45 SGK. =============================o0o================================ Ngày dạy /03/2010 Tiết : 53 Bài: 47 SỰ TẠO ẢNH TRÊN PHIM TRONG MÁY ẢNH I MỤC TIÊU : 1 Kiến thức : + Nêu và chỉ ra được hai bộ phận chính của máy ảnh là vật kính và buồng tối. + Nêu và giải thích được các đặc điểm của ảnh hiện trên phim của máy ảnh. + Dựng được ảnh của một vật được tạo ra trong máy ảnh. 2 Kỹ năng : Biết tìm hiểu kĩ thuật đã được ứng dụng trong kĩ thuật và cuộc sống. 3 Thái độ : say mê, hứng thú khi tìm hiểu được tác dụng của các ứng dụng. II. CHUẨN BỊ : + Đối với cả lớp. Mô hình máy ảnh, một máy ảnh bình thường. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC. Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ và tổ chức tình huống học tập (5 phút) Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. GV: Nêu câu hỏi kiểm tra bài cũ : HS: Lên bảng trả lời câu hỏi của GV nêu ra:. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(125) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. + Vật đặt ở vị trí nào củaTKHT tạo được ảnh hứng trên màn độ lớn của vật không đổi. Độ lớn của ảnh phụ thuộc vào yếu tố nào? GV: Nêu thông tin: Nhu cầu cuộc sống muốn ghi lại hình ảnh của vật thì ta phải dùng dụng cụ gì? Dụng cụ này có cấu tạo như thế nào ? Chúng ta cùng nghiên cứu bài học hôm nay. Hoạt động 2: Tìm hiểu máy ảnh (10 phút) I. CẤU TẠO CỦA MÁY ẢNH. GV: Yêu cầu HS quan sát hình 47.2 và 47.3 SGK, HS: Làm việc cá nhân đọc mục I SGK, sau đó làm việc theo nhóm để chỉ ra vật kính và buồng tối và kết hợp với mô hình máy ảnh chỉ ra các bộ phận chỗ đặt phim của máy ảnh. quan trọng của máy ảnh. 1. Hai bộ phận quan trọng : GV: Yêu cầu HS đọc mục I SGK. + Vật kính ⇒ thấu kính hội tụ. + Buồng tối. Ngồi ra còn có phim. GV: Yêu cầu 3 đến 4 HS chỉ ra cụ thể các bộ 2. Quan sát ảnh của vật. phận trên cảu máy ảnh. HS: Quan sát ảnh của vật trên kính mơ đặt ở vị trí GV: Yêu cầu HS quan sát ảnh của một vật trên của phim. kính mờ đặt ở vị trí của phim. Hoạt động 3: Tìm hiểu cấu tạo ảnh của một vật trên phim của máy ảnh. (18 phút) II. ẢNH CỦA MỘT VẬT TRÊN PHIM. 1. Trả lời câu hỏi. HS: Làm việc theo nhómđể tìm cacùh thu ảnh của GV: Hướng dẫn HS hướng vật kính của máy ảnh về phía một vật ngồi sân hoặc cửa kính của phòng một vật trên tấm kính của mô hình máy ảnh sau đó thống nhất để trả lời câu C1; C2. học, đặt mắt sau tấm kính quan sát ảnh của vật C1: Ảnh thật, ngược chiều và nhỏ hơn vật. này. GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân trả lời câu hỏi C2: Hiện tượng thu được ảnh thật của vật trên phim. C1, C2. 2. Vẽ ảnh của vật trước máy ảnh. GV: Phát cho HS hình 47.4 SGK đã phôtô yêu HS: Hoạt động theo nhóm tiến hành vẽ ảnh của vật cầu HS vẽ ảnh của vật AB. GV: Yêu cầu HS làm việc cá nhân với câu C4 qua AB. HS: Làm việc cá nhân trả lời câu C4. kết quả của câu C3. C4: Xét hai tam giác đồng dạng OAB và OA`B`. GV: Nêu nhận xét đặc điểm của ảnh trên phim. Có tỷ số: GV: Yêu cầu HS nêu kết luận như trong SGK. AB AO 5 AB 1 = = ⇒ = ⇒ AB=40 A B . AB AO 200 AB 40. 3. Kết luận. ( SGK). Hoạt động 4: Vận dụng (9 phút) III. VẬN DỤNG. GV: Yêu cầu HS về nhà tự tìm hiểu câu C5. HS: Hoạt động cá nhân trả lời câu C6. GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân trả lời câu C6. C6: Độ cao của ảnh người ấy trên phim là AB AO A0 6 = ⇒ A B=AB . =160. =3,2 cm. . AB AO AO 300. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(126) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. IV. CỦNG CỐ VÀ HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ. 1. Củng Cố : (3 phút) + GV: Yêu cầu HS đọc phần ghi nhớ. + Tên hai bộ phận quan trọng nhất của máy ảnh là gì? Tác dụng của các bộ phận đó. 2. Dặn dò. (1 phút) + Về nhà học thuộc bài theo vở ghi + SGK. + Trả lời lại các câu từ C1 đến C6 vào vở. Làm bài tập trong SBT. + Đọc trước bài 48 chuẩn bị cho tiết học sau.. =============================o0o================================ Ngày /03/2010 Tiết : 54 Bài: 48 MẮT I MỤC TIÊU : 1 Kiến thức : + Nêu và chỉ ra được trên hình vẽ hai bộ phận quan trọng nhất của mắt là thể thủy tinh và màng lưới. + Nêu được chức năng của thể thủy tinh và màng lưới, so sánh chúng với các bộ phận tương ứng của máy ảnh. + Trình bày được khái niệm sơ lược về sự điều tiết, điểm cực cận và điểm cực viễn. 2 Kỹ năng : Biết cách thử mắt. Rèn luyện kĩ năng tìm hiểu bộ phận quan trọng của cơ thể là mắt theo khía cạnh vật lý. Biết cách xác định điểm cực cận và điểm cực viễn bằng thực tế. 3 Thái độ : Nghiêm túc nghiên cứu ứng dụng vâït lý. II. CHUẨN BỊ : + Đối với cả lớp.: 1 tranh vẽ con mắt bổ dọc, 1 mô hình con mắt; 1 bảng thử mắt của y tế. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC. Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ và tổ chức tình huống học tập (5 phút) Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. GV: Nêu câu hỏi kiểm tra bài cũ : HS: Lên bảng trả lời câu hỏi của GV nêu ra: + Tên hai bộ phận quan trọng nhất của máy ảnh là gì? Tác dụng của các bộ phận đó. HS: Lên bảng làm 47.1 và 47. 2 trong SBT. GV: Yêu cầu HS làm bài tập 47.1 và 47.2 trong HS: Đọc thông tin đầu bài nêu vấn đề cần nghiên SBT. cứu trong nội dung đó. GV: Yêu cầu HS đọc phần thông tin đầu bài. Nội dung đó nêu ra vấn đề gì? GV: Để giải quyết vấn đề trên chúng ta cùng nghiên cứu bài MẮT. Hoạt động 2: Tìm hiểu cấu tạo của mắt (10 phút) I. CẤU TẠO CỦA MẮT.. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(127) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. 1. Cấu tạo. GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân đọc mục 1 HS: Làm việc cá nhân với mục 1 SGK. Sau đó trả SGK và trả lời câu hỏi: lời các câu hỏi của GV. + Tên hai bộ phận quan trọng nhất của mắt là gì? Mắt gồm hai bộ phận chính : + Bộ phận nào của mắt là thấu kính hội tụ ? Tiêu + Thể thủy tinh. cự có thể thay đổi được không? Bằng cách nào? + Màng lưới. + Ảnh của vật mà mắt nhìn thấy hiện ở đâu.? 2. So sánh mắt và máy ảnh. HS: Hoạt động cá nhân trả lời câu C1: GV: So sánh cấu tạo của mắt và máy ảnh? C1: + Giống nhau: Thể thủy tinh và vật kính đều Yêu cầu HS trả lời câu C1: là TKHT. - Phim và màng lưới đều có tác dụng như màn hứng ảnh. + Khác nhau: Thể thủy tinh có f có thể thay đổi. Vật kính có f không thay đổi. Hoạt động 3: Tim hiểu về sự điều tiết của mắt (9 phút) II. SỰ ĐIỀU TIẾT. GV: Yêu cầu HS đọc mục II SGK và trả lời câu HS: Đọc kĩ thông tin ở SGK. Sau đó trả lời câu hỏi hỏi. của GV. + Mắt phải thực hiện quá trình gì mới nhìn rõ vật? + Để nhìn rõ vật mắt phải có sự điều tiết. + Trong quá trình này có sự thay đổi gì ở thể thủy HS: Dựng ảnh của cùng một vật tạo bởi thể thủy tinh. tinh khi vật ở gần và vật ở xa. Và trả lời câu hỏi GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân trả lời câu C2. C2: C2: Khi nhìn vật gần; tiêu cự ngắn. Khi nhìn vật ở xa, tiêu cự dài. Hoạt động 4: Tìm hiểu về điểm cực cận và điểm cực viễn. (12 phút) III. ĐIỂM CỰC CẬN VÀ ĐIỂM CỰC VIỄN. GV: Yêu cầu HS đọc mục III.1 SGK và trả lời câu HS: Đọc thông tin rồi trả lời các câu hỏi của GV nêu ra. hỏi sau: + Điểm cực viễn là gì? Điểm cực viễn của mắt tốt a) Điểm cực viễn: + Điểm xa nhất mắt nhìn thấy vật mà không phải nằm ở đâu? điều tiết. Kí hiệu : Cv. + Khoảng cách từ mắt đến điểm cực viễn gọi là + Khoảng cách từ mắt đến điểm cực viễn gọi là gì? khoảng cực viễn. b) Điểm cực cận; GV: Yêu cầu HS đọc mục III.2 SGK và trả lời câu + Điểm gần nhất mắt nhìn thấy vật mà không phải điều tiết. Kí hiệu : Cc. hỏi sau: + Khoảng cách từ mắt đến điểm cực cận gọi là + Điểm cực cận là gì? Điểm cực cận của mắt tốt khoảng cực cận. nằm ở đâu? + Khoảng cách từ mắt đến điểm cực cận gọi là gì? HS: Làm việc cá nhân trả lời câu C3 và C4. Sau đó GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân trả lời câu C3 nêu ý kiến của mình theo sự chỉ định của GV. và C4. Hoạt động 5: Vận dụng (6 phút) IV. VẬN DỤNG. HS: Làm việc cá nhân trả lời câu C5 và C6. GV: Yêu cầu HS làm việc cá nhân câu C5, C6. C5: Chiều cao của ảnh cột điện trên màng lưới là:. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(128) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9 d 2 h=h =800 . =0,8 cm. d 2000. C6: + Khi nhìn một vật ở điểm cực viễn thì tiêu cự của thể thủy tinh dài nhất. + Khi nhìn một vật ở điểm cực cận thì tiêu cự của thể thủy tinh ngắn nhất. IV. CỦNG CỐ VÀ HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ. 1. Củng Cố : ( 2 phút) + Trình bày cấu tạo của mắt. + Như thế nào thì được gọi là điểm cực viễn và điểm cực cận. + GV: Yêu cầu HS đọc phần ghi nhớ. 2. Dặn dò. (1 phút) + Về nhà học thuộc bài theo vở ghi + SGK. + Trả lời lại các câu từ C1 đến C6 vào vở. Làm bài tập trong SBT. + Đọc trước bài 49 chuẩn bị cho tiết học sau. =============================o0o================================ ngày: /03/2010 Tiết : 55 Bài: 49 MẮT CẬN VÀ MẮT LÃO I MỤC TIÊU : 1 Kiến thức : + Nêu được đặc điểm chính của mắt cận là không nhìn được các vật ở xa mắt và cách khắc phục tật cận thị là phải đeo kính phân kì. + Nêu được đặc điểm chính của mắt lão là không nhìn dược các vật ở gần mắt và cách khắc phục tật mắt lão là phải đeo kính hội tu. + Giải thích được cách khắc phục tật cận thị và tật mắt lão. 2 Kỹ năng : Biết cách thử mắt bằng bảng thử mắt. 3 Thái độ : Có tinh thần hợp tác trong hoạt động nhóm. II. CHUẨN BỊ : + Đối với mỗi nhóm HS: Một kính cận và một kính lão. + Đối với cả lớp. On lại trước về cách dựng ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC. Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ và tổ chức tình huống học tập (5 phút) Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. GV: Nêu câu hỏi kiểm tra bài cũ : HS: Lên bảng trả lời câu hỏi của GV nêu ra: + Trình bày cấu tạo của mắt. + Như thế nào thì được gọi là điểm cực viễn và điểm HS: Lên bảng làm 48.1 và 48.3 trong SBT. cực cận. HS: Đọc thông tin đầu bài nêu vấn đề so sánh kính cận GV: Yêu cầu HS làm bài tập 48.1 và 48.3 trong SBT. và kính lão. GV: Yêu cầu HS đọc phần thông tin đầu bài. Nội dung đó nêu ra vấn đề gì? GV: Để giải quyết vấn đề trên chúng ta lần lượt nghiên cứu mắt cận , mắt lão và cách khắc phục.. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(129) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. Hoạt động 2: Tìm hiểu tật cận thị và cách khắc phục (15 phút) I. MẮT CẬN. 1. Những biểu hiện của tật cận thị. GV: Yêu cầu HS bằng các biểu hiện trong thực tế trả lời HS: Hoạt động cá nhân làm câu C1 và C2 sau đó thảo câu C1, C2. luận nhóm để đưa ra phương án đúng. C1: + 1; + 3 ; + 4 GV: Yêu cầu HS nhớ lại kiến thức về điểm cực viễn để C2: Mắt cận không nhìn rõ những vật ở xa mắt. Điểm trả lời câu C2. cực viễn của mắt cận ở gần hơn mắt bình thường. GV: Yêu cầu một hoặc hai HS đại diện các nhóm nêu ý 2. Cách khắc phục tật cận thị. kiến để cả lớp thảo luận. HS: Làm việc cá nhân rồi thảo luận nhóm thống nhất ý GV: Với các tật của mắt cận thị nêu trên cách khắc phục kiến trả lời câu C3. là gì? C3: + Phần rìa dày hơn phần giữa. GV: Bằng những hiểu biết về thấu kính phân kì hãy trả + Cho ảnh ảo nhỏ hơn vật. lời câu C3. HS: Hoạt động cá nhân suy nghĩ và kết hợp với hình GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân trả lời câu C4. 49.1 trả lời câu hỏi của GV. GV: Yêu cầu HS quan sát hình 49.1 SGK và hỏi: C4: Mắt không nhìn rõ vật AB vì AB ở xa hai điểm cực + Mắt có nhìn rõ vật AB không ? Vì sao? viễn của mắt. + Khi không đeo kính , mắt cận không nhìn rõ vật AB vì GV: Vẽ thêm thấu kính phân kì có tiêu điểm trùng với vật này nằm xa mắt hơn điểm cực viễn của mắt. điểm cực viễn. Yêu cầu HS vẽ lại ảnh A`B` của AB và + Khi đeo kính, muốn nhìn rõ ảnh A`B` của AB thì A`B` hỏi: phải hiện lên trong khoảng từ điểm Cc tới điểm Cv của ` ` + Mắt có nhìn rõ ảnh ảnh A B của AB không? Vì sao? mắt, tức là phải nằm gần mắt hơn so với điểm cực viễn. ` ` ảnh A B lớn hơn hay nhỏ hơn AB ? HS: Hoạt động cá nhân dựng ảnh của A`B` trên cơ sở đó trả lời câu hỏi của GV. GV: Mắt cận không nhìn rõ những vật ở xa hay gần HS: Suy nghĩ cá nhân thảo luận nhóm để rút ra kết luận. mắt? Kính cận là thấu kính loại gì? tiêu điểm ở đâu? + Kết luận : SGK GV: Yêu cầu một vài em lại phần kết luận trong SGK. Hoạt động 3: Tìm hiểu về tật mắt lão và cách khắc phục. (15 phút) II. MẮT LÃO. 1. Những đặc điểm của mắt lão. GV: Yêu cầu HS đọc mục II.1 SGK sau đó nêu câu hỏi: HS: Đọc thông tin mục II.1 SGK thảo luận nhóm để trả lời câu hỏi của GV. + Mắt lão nhìn rõ các vật ở xa hay gần vật? + Mắt lão nhìn rõ các vật ở xa. + So với mắt thường thì điểm cực cận của mắt lão gần + So với mắt thường thì điểm cực cận của mắt lão xa hơn hay xa hơn? hơn. GV: Với các tật của mắt lão như vậy thì cacùh khác 2. Cách khắc phục tật mắt lão. phục là gì? HS: Hoạt động cá nhân rồi trả lời câu hỏi của GV. GV: Với hiểu biết về thấu kính hội tụ hãy trả lời câu C5. C5: Xem kính có ảnh ảo lớn hơn vật hoặc ảnh thật hay không. GV: Yêu cầu HS vẽ ảnh của AB qau kính lão. ` ` GV: Mắt có nhìn rõ ảnh A B của AB không? Vì sao ? HS: Vẽ ảnh A`B` của AB qau đó trả lời câu C6. A`B` lớn hơn hay nhỏ hơn AB? GV: Vậy mắt lão không nhìn rõ những vật ở gần hay xa C6: + Không đeo kính lão thì không nhìn rõ ảnh A`B` mắt? Kính lão là thấu kính gì? của AB. Vì A`B` gần mắt hơn điểm cực cận. GV: Yêu cầu HS rút ra kết luận chung. + Khi đeo kính. A`B` của AB hiện lên xa điểm cực cận của mắt thì mắt nhìn rõ.. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(130) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9 HS: Hoạt động cá nhân rút ra kết luận chung.. Hoạt động 4: Vận dụng (7 phút) III. VẬN DỤNG. HS: Hoạt động theo nhóm trả lời câu C7, C8. GV: Yêu cầu HS hoạt động theo nhóm trả lời các câu hỏi C7, C8 SGK. IV. CỦNG CỐ VÀ HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ. 1. Củng Cố : (2 phút) + Nêu biểu hiện của tật mắt cận và mắt lão. Loại kính phải đeo để khắc phục mỗi tật này? + GV: Yêu cầu HS đọc phần ghi nhớ. 2. Dặn dò. (1 phút) + Về nhà học thuộc bài theo vở ghi + SGK. + Trả lời lại các câu từ C1 đến C5 vào vở. Làm bài tập trong SBT. + Chuẩn bị trước bài 50 cho tiết học sau. =============================o0o================================ Ngày soạn: 26/03/2010 Ngày dạy: 29/03/2010 Tiết : 56 Bài: 50 KÍNH LÚP I MỤC TIÊU : 1 Kiến thức : + Trả lời được câu hỏi kính lúp dùng để làm gì?. Nêu được hai đặc điểm của kính lúp ( Kính lúp là thấu kính hội tụ có tiêu cự ngắn). + Nêu được ý nghĩa của số bội giác của kính lúp. 2 Kỹ năng : + Biết sử dụng kính lúp để quan sát một số vật nhỏ. 3 Thái độ : + Tinh thần hợp tác trong hoạt động nhóm, cẩn thận, tỉ mỉ. II. CHUẨN BỊ : + Đối với mỗi nhóm HS: Ba chiếc kính lúp có số bội giác đã biết 2X; 3X; 5X. Ba chiếc thước nhựa có GHĐ 300mm; và ĐCNN 1mm. Ba vật nhỏ để quan sát như con tem, lá cây, xác kiến. + Đối với GV: Tranh phóng to hình 50.1 SGK. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC. Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ và tổ chức tình huống học tập (4 phút) Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. GV: Nêu câu hỏi kiểm tra bài cũ cho HS: HS: Lên bảng trả lời câu hỏi của GV nêu ra: + Nêu biểu hiện của tật mắt cận và mắt lão, loại kính phải đeo để khắc phục mỗi tật này. HS: Lên bảng làm bài tập 49.1 và 49.2 trong SBT. GV: Yêu cầu HS làm bài tập 49.1 và 49.2 trong HS: Đọc thông tin đầu bài. SBT. GV: Yêu cầu HS đọc phần thông tin đầu bài. Vậy kính lúp có đặc điểm gì chúng ta cùng nghiên cứu bài học hôm nay. Hoạt động 2: Tìm hiểu cấu tạo và đặc điểm của kính lúp (16 phút) I. KÍNH LÚP LÀ GÌ? HS: Hoạt động cá nhân nêu các cách nhận ra các GV: Yêu cầu HS nêu cách nhận ra các kính lúp là kính lúp là thấu kính hội tụ.. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(131) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. thấu kính hội tụ.. + Xem phần giữa thấu kính có dày hơn phần rìa không? + Đặt thấu kính đó gần dòng chữ, nhìn qua kính GV: Phát các kính lúp được trang bị trong bộ dụng xem ảnh của dòng chữ có lớn hơn só với khi nhìn cụ thí nghiệm đến các nhóm HS để các em nhận ra trực tiếp dòng chữ đó không. đó là các thấu kính hội tụ. + Hướng mặt thấu kính đó lên đèn điện ở trần nhà xem chùm tia ló có hội tụ không. GV: Yêu cầu HS đọc mục I.1 SGK để tìm hiểu các HS: Nhận biết kính lúp là thấu kính hội tụ. thông tin về tiêu cự và số bội giác của kính lúp. HS: Hoạt động cá nhân đọc tài liệu và trả lời câu Sau đó gọi một vài HS trả lời các câu hỏi sau: hỏi của GV: + Kính lúp là thấu kính hội tụ có tiêu cự như thế + Kính lúp là một thấu kính hội tụ có tiêu cự ngắn. nào + Dùng kính lúp để quan sát vật nhỏ. + Dùng kính lúp để làm gì? + Số bội giác của kính lúp được kí hiệu bằng chữ + Số bội giác của kính lúp được kí hiệu thế nào và G, được ghi bằng các con số 2X, 3X… liên hệ với tiêu cự bằng công thức nào? + Dùng kính lúp có số bội giác càng lớn để quan + Số bội giác liên quan với ảnh quan sát được như sát một vật thì sẽ thấy ảnh càng lớn. thế nào? GV: Thông báo: Khi xây dựng hệ thức G, số 25 là HS: Tiến hành làm TN theo nhóm: Ảnh của một khoảng cách cực cận của người mắt tốt là 25cm, vật từ nhỏ đến lớn ứng với số bội giác của các nên f cũng đo bằng đơn vị cm. kính lúp tăng dần. GV: Yêu cầu HS dùng kính lúp có các bội giác HS: Hoạt động cá nhân trả lời câu C1, C2. khác nhau để quan sát cùng một vật nhỏ. Từ đó C1: Theo hệ thức trên kính lúp có số bội giác càng yêu cầu HS sắp xếp các kinh lúp theo thứ tự cho lớn thì tiêu cự càng ngắn. ảnh từ nhỏ đến lớn khi quan sát cùng một vật nhỏ C2: Tiêu cự dài nhất của kính lúp: 25 25 và đối chiếu với bội giác của các kính lúp này. f = = =16 ,7 cm . G 1,5 GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân trả lời câu C1, HS: Đọc kết luận SGK. C2. GV: Gọi HS đọc kết luận phần I SGK. Hoạt động 3: Tìm hiểu cách quan sát một vật qua kính lúp và sự tạo ảnh qua kính lúp. (15 phút) II. CÁCH QUAN SÁT MỘT VẬT QUA KÍNH LÚP GV: Yêu cầu HS đọc mục II.1 SGK. HS: Hoạt động theo nhóm quan sát một vật nhỏ GV: Hướng dẫn HS đặt vật trên mặt bàn, một HS qua kính lúp có tiêu cự đã biết để giữ cố định kính lúp ở phía trên mặt kính song + Đo khoảng cách từ vật đến kính lúp và só sánh song với vật, một HS khca sđo áng chừng khoảng khoảng cách này với tiêu cự của kính. cách từ vật tới kính, ghi lại kết quả đó và so sánh HS: Hoạt động cá nhân vẽ ảnh của vật qua kính với tiêu cự của kính. lúp. GV: Yêu cầu HS vẽ ảnh của vật qua kính lúp. HS: Hoạt động cá nhân trả lời câu C3, C4. GV: Yêu cầu một vài HS trả lời câu C3, C4. C3: Qua kính sẽ có ảnh ảo , to hơn vật. GV: Yêu cầu HS nêu kí hiệu đã rút ra và cho các C4: Muốn có ảnh như câu C3 phải đặt vật trong HS khác góp ý để có kết luận đúng cần có. khoảng tiêu cự của kính. HS: Nêu kết luận như phần II SGK. Hoạt động 4: Vận dụng (6 phút) III. VẬN DỤNG. GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân trả lời câu C5. HS: Hoạt động cá nhân trả lời câu C5. C5: Một số TH thực tế sử dụng kính lúp:. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(132) Gi¸o ¸n. GV: Yêu cầu HS thảo luận nhóm về cách làm câu C6. Và tiến hành TN nêu còn đủ thời gian.. VËt Lý 9 + Đọc chữ viết quá nhỏ. + Quan sát những chi tiết của một số đồ vật. + Quan sát những chi tiết nhỏ của một số sinh vật. C6: + Hướng kính lúp lên đèn điện trên trần nhà, điều chỉnh màn chắn phía sau kính để được một điểm sáng chói trên màn đo khoảng cách từ điểm đó tới mặt kính được tiêu cự của kính. + Đọc G ghi trên vành kính. + Nghiệm lại xem có đúng G = 25/f hay không. + Các nhóm tiến hành TN.. IV. CỦNG CỐ VÀ HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ. 1. Củng Cố : (3 phút) + Kính lúp là thấu kính loại gì? Có tiêu cự như thế nào? Được dùng để làm gì? + Để quan sát một vật nhỏ qua kính lúp thì vật phải đặt ở vị trí nào so với kính? + Nêu đặc điểm của ảnh quan sát được qau kính lúp. Số bội giác qua kính lúp có ý nghĩa gì? + GV: Yêu cầu HS đọc phần ghi nhớ. 2. Dặn dò. (1 phút) + Về nhà học thuộc bài theo vở ghi + SGK. + Trả lời lại các câu từ C1 đến C5 vào vở. Làm bài tập trong SBT. + Chuẩn bị trước bài 51 cho tiết học sau.. =============================o0o================================ Ngày soạn: 29/03/2010 Ngày dạy31/03/2010 Tiết : 57 Bài: 51 BÀI TẬP QUANG HÌNH HỌC I MỤC TIÊU : 1 Kiến thức : + Vận dụng kiến thức để giải được các bài tập định tính và định lượng về hiện tượng khúc xạ ánh sáng, về thấu kính và các dụng cụ quang học đơn giản. + Thực hiện được các phép tính về hình quang học. + Giải thích được một số hiện tượng và một số ứng dụng về quang hình học 2 Kỹ năng : + Giải các bài tập về quang hình học. 3 Thái độ : + Có thái độ cẩn thận, tỉ mỉ trong khi giải bài tập. II. CHUẨN BỊ : + Đối với mỗi nhóm HS: Ôn tập bài tập từ 40 đến 50 . + Đối với cả lớp: 1 bình hình trụ, 1 bình chưa nước trong. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC. Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ và tổ chức tình huống học tập (5 phút). Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(133) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. GV: Nêu câu hỏi kiểm tra bài cũ cho HS: HS: Lên bảng trả lời câu hỏi của GV nêu ra: + Nêu các đặc điểm của kính lúp. Trình bày hệ + Kính lúp là thấu kính hội tụ có tiêu cự ngắn thức liên hệ giữa số bội giác và tiêu cự của kính dùng để quan sát các vật nhỏ. Vật cần quan sát lúp. phải đặt trong khoảng tiêu cự của kính để cho ảnh GV: Yêu cầu HS làm bài tập 50.1 và 50.2 trong ảo lớn hơn vật. Mắt nhìn thấy ảnh ảo đó. SBT + G = 25/ f GV: Thông báo : Để khắc sâu kiến thức về quang HS: Lên bảng làm bài tập 50.1 và 50.2 trong SBT. hình học trong chương III. Hôm nay chúng ta sẽ vận dụng để giải một số bài tập đơn giản về hiện tượng khúc xạ ánh sáng, về thấu kính và các dụng cụ quang học . Hoạt động 2: Giải bài 1 (10 phút) I. Bài 1: GV: Yêu cầu HS đọc kĩ đề bài , ghi nhớ những dự HS: Đọc đề bài và tóm tắt đề bài: kiện đã cho và yêu cầu đề bài đòi hỏi. Tóm tắt: + h = 8 cm, d = 20cm: không thấy tâm O GV: Nêu câu hỏi đối với HS: + h` = ¾ h : thấy tâm O + Trước khi đổ nước mắt có nhìn thấy tâm O của ………………………………………………… đáy bình không? Vẽ đường đi của tia sáng từ O tới mắt M. + Vì sao sau khi đổ nước, mắt lại nhìn thấy tâm HS: Hoạt động cá nhân trả lời câu hỏi của GV: O? + Trước khi đổ nước mắt không nhìn thấy tâm O. GV: Gợi ý cho HS: Nếu sau khi đổ nước vào bình vì không có tia sáng nào từ O vào mắt. mà mắt vừa vặn nhìn thấy tâm O của đáy bình . + Sau khi đổ nước, mắt lại nhìn thấy tâm O vì có hãy vẽ tia sáng xuất phát từ O tới mắt. tia sáng từ O qua nước, khúc xạ qua không khí vào GV: Yêu cầu HS thảo luận nêu các bước giải theo mắt. gợi ý của SGK. HS: Tiến hành giải theo gợi ý trong SGK. GV: Yêu cầu từng HS vẽ hình vào vở. GV: Tổ chức cho HS quan sát TN minh họa do GV làm. Hoạt động 3: Giải bài 2 (15 phút) II. Bài 2: GV: Yêu cầu HS đọc kĩ đề bài , ghi nhớ những dự HS: Đọc đề bài và tóm tắt đề bài: kiện đã cho và yêu cầu đề bài đòi hỏi. Tóm tắt: AB vuông góc với Δ , A Δ ; OA = 16cm; 0F = 12cm. …………………………………………………… GV: Yêu cầu từng HS vẽ ảnh của vật AB theo ……………. đúng tỷ lệ các kích thước đề bài đã cho. a) Vẽ ảnh A`B` của AB theo đúng tỷ lệ. GV: Hướng dẫn cho HS: chọn một tỷ lệ thích hợp, AB =? b) Đo A`B` , AB . Tính chẳng hạn lấy OF = 3cm và OA = 4cm, chiều cao AB là số nguyên lần mm, ta lấy AB = 7mm. HS: Hoạt động cá nhân vẽ ảnh A`B` của AB theo GV: Quan sát và giúp đỡ HS sử dụng hai trong ba đúng tỷ lệ dưới sự hướng dẫn của GV. tia đặc biệt để vẽ ảnh của vật AB. AB =? HS: Đo chiều cao A`B` , AB . Tính GV: Yêu cầu từng HS hoạt động cá nhân làm câu AB b. AB = 7mm, A`B` = 21mm = 3AB. + Xét cặp tam giác đồng dạng OAB và O A`B`.. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(134) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9 A B OA = AB OA. (1). + Xét cặp tam giác đồng dạng F`OI và F`A`B`. A B F A OA −OF OA = = = −1 OI OF OF OF. (2). Từ (1) và (2) ta có: OA OA = −1 OA OF. Thay OA = 16cm, OF` = 12cm. thì OA` = 48cm. hay OA` = 3 OA. Vậy ảnh cao gấp 3 lần vật. Hoạt động 4: Giải bài 3: (12 phút) III. Bài 3: GV: Yêu cầu HS đọc kĩ đề bài , ghi nhớ những dữ HS: Hoạt động cá nhân đọc đề bài và tóm tắt đề bài: kiện đã cho và yêu cầu đề bài đòi hỏi. HS: Hoạt động cá nhân trả lời các câu hỏi nêu ra GV: Hướng dẫn HS trả lời các câu hỏi của phần của GV: gợi ý trong SGK từ đó trả lời các yêu cầu của bài + Biểu hiện cơ bản của mắt cận là không nhìn 3: được các vật ở xa mắt. GV: Nêu câu hỏi: + Mắt không cận là nhìn được xa hơn. + Biểu hiện cơ bản của mắt cận là gì? + Mắt cận và mắt không cận mắt nào nhìn được xa + Mắt cận nặng hơn thì nhìn được các vật ở gần hơn ⇒ Hòa cận nặng hơn. hơn? HS: Vẽ ảnh của vật ở vô cực để thấy tiêu cự của + Mắt cận nặng hơn thì nhìn được các vật ở xa hơn hay gần hơn? Từ đó suy ra bình và hòa ai cận thấu kính bằng khoảng cách từ mắt đến Cv Vậy f(hòa) = 40cm < f(bình) = 6o cm. nặng hơn. IV. CỦNG CỐ VÀ HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ. 1. Củng Cố : (2 phút) + GV: Hệ thống hóa các kiến thức cần chú ý trong bài: 2. Dặn dò. (1 phút) + Về nhà coi lại 3 bài tập và giải các bài tập trong bài 51 SBT. Đọc trước bài 52 chuẩn bị cho tiết học sau. =============================o0o================================ Ngày soạn: 02/04/2010 Ngày dạy: 05/04/2010 Tiết : 58 Bài: 52. ÁNH SÁNG TRẮNG VÀ ÁNH SÁNG. MÀU I MỤC TIÊU : 1 Kiến thức : + Nêu được ví dụ về ánh sáng tắng và ánh sáng màu. Nêu được ví dụ về sự tạo ra ánh sáng màu bằng tấm lọc màu. + Giải thích được sự tạo ra ánh sáng màu bằng tấm lọc màu trong một số ứng dụng trong thực tế. 2 Kỹ năng : + Kĩ năng thiết kế thí nghiệm để tạo ra ánh sáng màu bằng các tấm lọc màu.. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(135) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. 3 Thái độ : + Say mê nghiên cứu hiện tượng ánh sáng được ứng dụng trong thực tế. II. CHUẨN BỊ : + Đối với mỗi nhóm HS: Một số nguồn sáng như đèn lade, bút lade, đèn phóng điện, một số đèn phát ra ánh sáng trắng, đèn đỏ , xanh, 1 bộ lọc màu, 1 bình nước trong. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC. Hoạt động 1: Tìm hiểu về nguồn phát ánh sáng trắng và nguồn phát ánh sáng màu (10 phút) Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. I. NGUỒN PHÁT ÁNH SÁNG TRẮNG VÀ NGUỒN PHÁT ÁNH SÁNG MÀU HS: Đọc tài liệu và kể các nguồn phát ra ánh sáng GV: Yêu cầu HS đọc mục I.1 SGK và kể các trắng. nguồn phát ra ánh sáng trắng. + Ánh sáng mặt trời lúc ban ngày. Các đèn dây tóc nóng sáng. GV: Phát dụng cụ thí nghiệm đến các nhóm HS : HS: Bật sáng đèn pin, đèn điện của phòng…. Để yêu cầu các nhóm HS làm TN minh họa nguồn có biểu tượng về ánh sáng trắng. phát ra ánh sáng trắng. HS: Đọc tài liệu và kể các nguồn phát ra ánh sáng màu: GV: Yêu cầu HS đọc mục I.2 SGK và kể các + Các đèn LED phát ra ánh sáng đỏ, xanh, vàng, nguồn phát ra ánh sáng màu. lục… bút lade thường phát ra ánh sáng màu đỏ. Đèn ống dùng trong quảng cáo phát ra ánh sáng đỏ, vàng, tím … HS: Hoạt động theo nhóm tiến hành TN với ácc đèn LED , bút lade để có biểu tượng về ánh sáng màu. GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân nêu thêm các HS: Hoạt động cá nhân nêu thêm các ví dụ về ví dụ về nguồn phát ra ánh sáng trắng và ánh sáng nguồn phát ra ánh sáng trắng và ánh sáng màu. + Cục than hồng trong bếp lò , một ngôi sao phát màu. ra ánh sáng trắng. + Lúc chập tối ánh trăng có màu vàng. Hoạt động 2: Nghiên cứu việc tạo ra ánh sáng màu bằng tấm lọc màu (25 phút) II. TẠO RA ÁNH SÁNG MÀU BẰNG TẤM LỌC MÀU GV: Yêu cầu các nhóm HS tiến hành thí nghiệm ở HS: Tiến hành TN như hình 52.1 SGK theo nhóm. hình 52.1 SGK, quan sát kết quả thí nghiệm để trả Dựa vào kết quả quan sát để trả lời câu C1. C1: + Chiếu ánh sáng trắng qua tấm lọc màu đỏ lời câu C1. ta được ánh sáng đỏ. + Chiếu ánh sáng đỏ qua tấm lọc màu đỏ ta được GV: Yêu cầu HS làm các TN tương tự , một dãy ánh sáng đỏ. với đèn phát ra ánh sáng màu xanh, một dãy với HS: Tiến hành các TN tương tự TN1. đèn phát ra ánh sáng màu vàng. HS: Đọc kết luận trong SGK. GV: Yêu cầu HS trên cơ sở của các TN yêu cầu HS thảo luận nhóm rút ra kết luận chung. Gọi một HS: Dùng các kiến thức ở phần trên để trả lời câu C2: + Chùm sáng trắng dễ bị nhuộm màu bởi các HS đọc kết luận II. tấm lọc màu. GV: Hướng dẫn HS trả lời câu C2: + Trong chùm ánh trắng có ánh sáng đỏ. Tấm lọc GV: Liệu trong chùm ánh trắng có ánh sáng đỏ. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(136) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. hay không? Có khái niệm nhuộm ánh sáng không? màu đỏ cho ánh sáng đỏ đi qua. Ta sẽ nghiên cứu tiếp ở bài sau. + Tấm lọc màu đỏ ít hấp thụ ánh sáng đỏ, nên chùm sáng đỏ đi qua được tấm lọc màu đỏ. + Tấm lọc màu xanh hấp thụ mạnh các ánh sáng không phải màu xanh, nên ánh sáng đỏ khó đi qua được tấm lọc màu xanh và ta thấy tối. Hoạt động 3: Vận dụng (6 phút) III. VẬN DỤNG. GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân trả lời câu HS: Hoạt động cá nhân trả lời câu C3, C4. C3 , C4. Sau đó gọi một hoặc hai HS trả lời. C3: Ánh sáng đỏ, vàng ở các đèn sau và đèn báo rẽ của xe máy được tạo ra bằng cách chiếu ánh sáng GV: Tiến hành TN câu C4 để khẳng định câu trả trắng qua vỏ nhựa màu đỏ hay màu vàng . các vỏ lời của HS. nhựa này đóng vai trò như các tấm lọc màu. C4: Một bể cá nhỏ có thành trong suốt đựng nước màu có thể coi là một tấm lọc màu. HS: Quan sát TN do GV tiến hành. IV. CỦNG CỐ VÀ HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ. 1. Củng Cố : (3 phút) + GV: Yêu cầu HS đọc phần “ghi nhớ”. + Nêu các ví dụ về nguồn phát ra ánh sáng trắng và ánh sáng màu. + Trình bày các đặc điểm tạo ra ánh sáng màu bằng tấm lọc màu. 2. Dặn dò. (1 phút) + Về nhà học thuộc bài theo vở ghi + SGK. + Trả lời lại các câu từ C1 đến C4 vào vở. Làm bài tập trong SBT. + Chuẩn bị trước bài 53 cho tiết học sau. =============================o0o================================ Ngày soạn: 04/04/2010 Ngày dạy: 7/4/2010 Tiết : 59 Bài: 53 SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG I MỤC TIÊU : 1 Kiến thức : + Phát biểu được khẳng định : Trong chùm sáng trắng có chứa nhiều chùm sáng màu khác nhau. + Trình bày và phân tích được thí nghiệm phân tích ánh sáng trắng bằng lăng kính để rút ra kết luận: Trong chùm sáng trắng có chứa nhiều chùm sáng màu khác nhau. + Trình bày và phân tích được thí nghiệm phân tích ánh sáng trắng bằng đĩa CD để rút ra kết luận về sự phân tích ánh sáng trắng.. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(137) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. 2 Kỹ năng : + Kĩ năng phân tích hiện tượng phân ánh sáng trắng và ánh sáng màu qua thí nghiệm. Vận dụng kiến thức thu thập được giải thích các hiện tượng ánh sáng màu như cầu vồng, bong bóng xà phòng… dưới ánh sáng trắng. 3 Thái độ : Cẩn thận, nghiêm túc trong quá trình tiếùn hành thí nghiệm. II. CHUẨN BỊ : + Đối với mỗi nhóm HS: 1 lăng kính tam giác đều, 1 màn chắn có khoét một khe hẹp, 1 bộ tấm lọc màu đỏ, màu xanh, nửa đỏ, nửa xanh. 1 đĩa CD, 1 đèn ống. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC. Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ và tổ chức tình huống học tập (5 phút) Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. GV: Nêu câu hỏi kiểm tra bài cũ HS: HS: Lên bảng trả lời câu hỏi của GV. + Nêu các ví dụ về nguồn phát ra ánh sáng trắng và ánh sáng màu. HS: Lên bảng làm bài tập 52.4 trong SBT. + Trình bày các đặc điểm tạo ra ánh sáng màu bằng tấm lọc màu. GV: Yêu cầu HS lên bảng làm bài tập 52.4 trong SBT. GV: Đặt vấn đề vào bài như phần mở bài SGK. Hoạt động 2: Tìm hiểu phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính (19 phút) I. PHÂN TÍCH MỘT CHÙM SÁNG TRẮNG BẰNG LĂNG KÍNH. 1. Thí nghiệm 1: GV: Giới thiệu lăng kính, phát dụng cụ thí nghiệm HS: Hoạt động cá nhân đọc tài liệu để nắm được cách làm TN. đến các nhóm. HS: Hoạt động theo nhóm tiến hành làm TN 1, GV: Yêu cầu HS đọc TN 1 trong SGK, xem TN quan sát khe sáng trắng qua một lăng kính. trên được tiến hành như thế nào? HS: Mô tả bằn lời và ghi vào vở hình ảnh quan sát GV: Hướng dẫn các nhóm quan sát. được và trả lời câu C1: C1: Dải màu có nhiều màu nằm sát cạnh nhau ở GV: Yêu cầu HS mô tả xem ánh sáng chiếu đến bờ này là màu đỏ, rồi đến màu da cam, vàng, … ở lăng kính là ánh sáng gì? ánh sáng mà ta thấy bờ kia là màu tím. được sau lăng kính là những ánh sáng gì? 2. Thí nghiệm 2: HS: Nêu cách làm TN 2a. và nêu dự đoán hình ảnh GV: Hướng dẫn HS tiến hành TN 2a SGK. Mục quan sát được: đích của TN 2a là để thấy rõ sự tách các dải màu + Dải đỏ, dải xanh hai vạch không nằm cùng một riêng rẽ chỗ với dải màu. GV: Yêu cầu từng HS nghiên cứu tài liệu. Nêu HS: Tiến hành TN thấy dự đoán trên là đúng. cách làm TN và dự đoán kết quả thu được. HS: Nêu cách làm TN 2b. và nêu dự đoán hình GV: Cho các nhóm tiến hành TN để kiểm tra dự ảnh quan sát được: đoán. GV: Hướng dẫn HS làm TN 2b. Mục đích của TN + Hai dải màu đỏ và xanh nằm lệch nhau. này là thấy rõ sự ngăn cách giữa các dải màu đỏ và HS: Tiến hành TN thấy dự đoán trên là đúng. HS: Hoạt động cá nhân trả lời câu C3, C4. dải màu xanh. C3: Bản thân lăng kính là một khối chất trong GV: Yêu cầu HS quan sát TN 2b. suốt không màu nên nó không thể đóng vai trò như tâm lọc màu được. Nêu lăng kính có tác dụng nhuộm màu cho chùm GV: Yêu cầu từng HS ghi câu C2 vào vở.. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(138) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. tia sáng thì tại sao chỗ này chỉ nhuộm màu xanh, chỗ kia chỉ nhuộm màu đỏ? Trong khi đó các vùng mà các tia sáng đi qua trong lăng kính có tính GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân suy nghĩ, thảo chất hồn tồn như nhau. Như vậy ý kiến 2 là đúng. luận nhóm trả lời câu C3, C4. C4: Trước lăng kính ta chỉ thấy một dải màu trắng. Sau lăng kính ta thu được một dải sáng màu. Nư vậy lăng kính đã phân tích từ dải sáng GV: Qua các TN trên ta thu được những vân đề trắng nói trên ra nhiều daỉ sáng màu, nên ta nói gì? TN 1 là TN phân tích ánh sáng trắng. GV: Gọi hai HS đọc kết luận của phần I SGK. 3. Kết luận : GV: Phân tích từng ý trong kết luận cho HS. HS: Đọc SGK. Hoạt động 3: Tìm hiểu phân tích một chùm sáng trắng bằng đĩa CD ( 13 phút) II. PHÂN TÍCH MỘT CHÙM SÁNG TRẮNG BẰNG ĐĨA CD 1. Thí nghiệm 3: HS: Tiến hành TN 3 và trả lời câu C5, C6. GV: Phát đĩa CD đến các nhóm HS. C5: Khi chiếu ánh sáng trắng vào mặt ghi âm của GV: Yêu cầu các em tiến hành thí nghiệm 3 : quan một đĩa CD và quan sát ánh sáng phản xạ ta thấy nhìn theo phương này ánh sáng có màu này , nhìn sát hiện tượng , sau đó trả lời các câu C5, C6. theo phương khác có ánh sáng màu khác. C6: + Ánh sáng chiếu đến đĩa CD là ánh sáng trắng. + Tùy theo phương nhìn có thể thấy ánh sáng từ đĩa CD đến mắt có màu này hay màu kia. + Trước khi đến đĩa CD chùm sáng là chùm sáng trắng, sau khi phản xạ trên đĩa CD ta thu được nhiều chùm sáng màu khác nhau truyền theo các GV: Yêu cầu HS rút ra kết luận. Từ việc phân tích ánh sáng trắng bằng lăng kính , phương khác nhau. Vậy TN vơi đĩa CD cũng là TN phân tích ánh sáng trắng. bằng mặt ghi âm của đĩa CD. Yêu cầu HS rút ra 2. Kết luận: kết luận chung. HS: Nêu kết luận như phần II SGK. III. KẾT LUẬN CHUNG. HS: Nêu kết luận như SGK. Hoạt động 4: Vận dụng (5 phút) IV. VẬN DỤNG: GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân trả lời câu C7. HS: Hoạt động cá nhân trả lời câu C7: C7: Chiếu chùm sáng trắng qua tấm lọc màu đỏ ta được ánh sáng đỏ. Ta có thể coi tấm lọc màu đỏ có tác dụng tác chùm sáng đỏ ra khỏi ánh sáng GV: Yêu cầu HS về nhà làm C8, C9. trắng. Nêu thay tấm lọc màu đỏ thành tấm lọc màu xanh thì ta lại được ánh sáng xanh. Cứ như thế cho tấm lọc khác ta sẽ biết trong chùm sáng trắng có những ánh sáng nào. Vậy đây cũng là một cách phan tích ánh sáng trắng. IV. CỦNG CỐ VÀ HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ. 1. Củng Cố : (2 phút). Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(139) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. + GV: Yêu cầu HS đọc phần “ghi nhớ”. + Có thể phân tích ánh sáng trắng bằng những cách nào? Trong chùm sáng trắng có đặc điểm gì? 2. Dặn dò. (1 phút) + Về nhà học thuộc bài theo vở ghi + SGK. + Trả lời lại các câu từ C1 đến C9 vào vở. Làm bài tập trong SBT. + Chuẩn bị trước bài 54 cho tiết học sau. =============================o0o================================ Ngày soạn: 10/4/2010Ngày dạy: 13/4/2010 Tiết : 60 Bài: 54. SỰ TRỘN CÁC ÁNH SÁNG MÀU. I MỤC TIÊU : 1 Kiến thức : + Trả lời được câu hỏi: thế nào là sự trộn hai hay nhiều ánh sáng màu với nhau. Trình bày và giải thích được thí nghiệm trộn các ánh sáng màu. + Dựa vào sự quan sát, có thể mô tả được màu của ánh sáng mà ta thu được khi trộn hai hay nhiều ánh sáng màu với nhau. Trả lời được các câu hỏi : “ Có thể trộn được ánh sáng trắng hay không, có thể trộn được “ánh sáng đen” hay không ?”. 2 Kỹ năng : Tiến hành TN để tìm ra qui luật trên màu ánh sáng. 3 Thái độ : Nghiêm túc, cẩn thận trong khi tiến hành TN. II. CHUẨN BỊ : + Đối với mỗi nhóm HS: 1 đèn chiếu có 3 cửa sổ và 2 gương phẳng , 1 bộ các tấm lọc màu ( đỏ, lục, lam) và có tấm chắn sáng, 1 màn ảnh, 1 giá quang học. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC. Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm về sự trộn các ánh sáng màu (13 phút) Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. GV: Đặt vấn đề vào bài: Có thể phân tích một I. THẾ NÀO LÀ SỰ TRỘN CÁC ÁNH SÁNG chùm sáng trắng thành nhiều chùm sáng màu khác MÀU VỚI NHAU? nhau. Ngược lại nếu trộn các chùm sáng màu với HS: Hoạt động cá nhân đọc phần I SGK. Trả lời : nhau ta được ánh sáng có màu như thế nào? có hai cách để trộn ánh sáng màu: GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân đọc phần I + Chiếu các chùm sáng màu đó vào cùng một chỗ SGK để tìm hiểu khái niệm về sự trộn các ánh trên một màn ảnh màu trắng. sáng màu. + Chiếu đồng thời các chùm sáng màu đó trực tiếp GV: Làm thế nào để trộn các ánh sáng màu vơí vào mắt nhau? HS: Tìm hiểu thiết bị ở hình 54.1. GV: Yêu cầu HS nghiên cứu hình 54.1 SGK và hình 5 ở tờ rời để hiểu thiết bị dùng để trộn các ánh sáng màu. GV: Chỉ cho cả lớp rõ từng bộ phận. Hoạt động 2: Tìm hiểu kết quả của sự trộn hai ánh sáng màu (14 phút) II. TRỘN HAI ÁNH SÁNG MÀU VỚI NHAU.. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(140) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. HS: Hoạt động cá nhân đọc SGK phần TN1, và GV: Yêu cầu HS đọc SGK phần TN1, sau đó GV tiến hành TN theo hướng dẫn của GV. Sau đó tổ chức và hướng dẫn HS làm TN này. quan sát và trả lời câu C1. GV: Yêu cầu cá nhân HS quan sát và trả lời câu C1: + Trộn ánh sáng màu đỏ với ánh sáng màu hỏi C1. lục thì được ánh sáng màu vàng. GV: Những nhận xét về màu của HS không nhất + Trộn ánh sáng màu đỏ với ánh sáng màu lam thiết phải giống nhau, nhưng không mâu thuẫn với thì được ánh sáng màu hồng nhạt. nhau. Đó là vì cảm giác về màu phụ thuộc nhiều + Trộn ánh sáng màu lam với ánh sáng màu lục vào chủ quan của từng người. thì được ánh sáng màu nõn chuối. GV: Sau khi trộn hai ánh sáng màu khác nhau, + Không có cái gọi là “ ánh sáng màu đen”. Bao màu của ánh sáng thu được có phải là một trong giờ trộn hai ánh sáng màu khác nhau với nhau hai màu ban đầu hay không? cũng ra một ánh sáng màu khác. + Từ kết quả TN1 GV: yêu cầu cả lớp thảo luận HS: Đọc kết luận của phần I SGK. rút ra kết luận: GV: Gọi HS đọc kết luận SGK. Hoạt động 3: Tìm hiểu sự trộn ba ánh sáng màu với nhau để được ánh sáng trắng. (10 phút) III. TRỘN BA ÁNH SÁNG MÀU VỚI NHAU ĐỂ ĐƯỢC ÁNH SÁNG TRẮNG. GV: Hướng dẫn HS làm TN2 SGK. HS: Tiến hành TN và quan sát TN theo sự hướng GV: Yêu cầu HS quan sát TN để rút ra nhận xét và dẫn của GV để trả lời câu C2. trả lời C2 vào vở. C2: GV: Yêu cầu HS tìm hiểu thêm hình 7,8 của tờ rời Trộn ba ánh sáng màu đỏ, luc, lam với nhau ta . được ánh sáng màu trắng. GV: Cho HS nghiên cứu đường đi của từng chùm HS: Tham gia phát biểu kết luận chung riêng rẽ bằng thực nghiệm rồi vẽ hình minh họa. GV: Yêu cầu các nhóm nghiên cứu kết luận của phần III SGK và nêu các ý chính của kết luận. GV: Tổ chức hợp thức hóa kết luận rút ra. Hoạt động 4: Vận dụng ( 5 phút) IV. VẬN DỤNG. GV: Hướng dẫn HS về nhà làm và trả lời câu C3: HS: Hoạt động cá nhân nghiên cứu trả lời câu C3. + Có thể dán vòng tròn ba màu ở giữa của cánh quạt máy đang quay. + Giải thích dựa vào hiện tượng lưu ảnh trên võng mạc. IV. CỦNG CỐ VÀ HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ. 1. Củng Cố : (2 phút) + GV: Yêu cầu HS đọc phần “ghi nhớ”. + Khi trộn hai hay nhiều ánh sáng màu với nhau ta thu được ánh sáng có màu như thế nào? 2. Dặn dò. (1 phút) + Về nhà học thuộc bài theo vở ghi + SGK. + Trả lời lại các câu từ C1 đến C3 vào vở. Làm bài tập trong SBT. + Chuẩn bị trước bài 55 cho tiết học sau.. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(141) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. =============================o0o================================ Ngày soạn: 12/4/2010 Ngày dạy: 15/4/2010 Tiết : 61 Bài: 55. MÀU SẮC CÁC VẬT DƯỚI ÁNH SÁNG. TRẮNG VÀ DƯỚI ÁNH SÁNG MÀU I MỤC TIÊU : 1Kiến thức : + Trả lời được câu hỏi: Có ánh sáng màu nào vào mắt khi ta nhìn thấy vật màu đỏ, màu xanh, màu trắng, màu đen…? + Giải thích được hiện tượng khi đặt các vật dưới ánh sáng trắng ta thấy có vật màu đỏ , vật màu xanh, vật màu trắng, vật màu đen…. + Giải thích được hiện tượng : khi đặt các vật dưới ánh sáng đỏ thì chỉ các vật màu đỏ được giữ màu, còn các vật màu khác đều bị thay đổi màu. 2 Kỹ năng : + Nghiên cứu hiện tượng màu sắc các vật dưới ánh sáng trắng và dưới ánh sáng màu để giải thích vì sao ta nhìn thấy các vật có màu sắc khi có ánh sáng. 3Thái độ : Nghiêm túc, cẩn thận trong khi tiến hành TN II. CHUẨN BỊ : + Đối với mỗi nhóm HS: Một hộp kín có một cửa sổ để chắn ánh sáng bằng các tấm lọc màu, các vật có màu trắng, đỏ, lục, đen đặt trong hộp, một tấm lọc màu đỏ. Một tấm lọc màu lục, III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC. Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ và tổ chức tình huống học tập ( 5phút) Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. GV: Nêu câu hỏi kiểm tra bài cũ HS: HS: Lên bảng trả lời câu hỏi của GV. + Khi nào ta nhận biết được ánh sáng? Thế nào là sự trộn màu của ánh sáng. HS: Lên bảng làm bài tập 54.2 và 54.4 trong SBT. + Hãy nêu các phương pháp trộn màu của ánh sáng. GV: Yêu cầu HS lên bảng làm bài tập 54.2 và 54.4 trong SBT. GV: Đặt vấn đề vào bài như phần mở bài SGK. Hoạt động 2: Tìm hiểu về màu sắc ánh sáng truyền từ các vật có màu dưới ánh sáng trắng đến mắt (8phút) I. VẬT MÀU TRẮNG, VẬT MÀU ĐỎ, VẬT MÀU XANH, VÀ VẬT MÀU ĐEN DƯỚI ÁNH SÁNG TRẮNG. HS: Tìm hiểu mục I SGK và trả lời câu C1: GV: Yêu cầu HS đọc mục I SGK và tra lời C1. C1: Khi nhìn thấy vật màu đỏ, vật màu xanh lục, vật màu trắng, thì đã có ánh sáng trắng, ánh sáng GV: Lưu ý HS: Khi nhìn thấy vật màu đen thì có đỏ, ánh sáng xanh lục truyền từ các vật đó vào nghĩa là không có bất kì ánh sáng màu nào đi từ mắt. vật đó tới mắt. Nhờ có náh sáng từ các vật khác + Khi nhìn thấy vật màu đen thì không có ánh chiếu đến mắt mà ta mới nhận ra được vật màu sáng màu nào truyền từ vật đó đến mắt. đen.. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(142) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. GV: Yêu cầu HS rút ra nhận xét:. HS: Nhận xét: Dưới ánh sáng trắng, vật có màu nào thì có ánh sáng màu đó truyền vào mắt ta ( trừ vật màu đen). Ta gọi đó là màu của vật. Hoạt động 3: Tìm hiểu khả năng tán xạ ánh sáng màu của các vật bằng thực nghiệm (13 phút) II. KHẢ NĂNG TÁN XẠ ÁNH SÁNG MÀU CỦA CÁC VẬT GV: Yêu cầu HS đọc mục thí nghiệm và quan sát 1.Thí nghiệm và quan sát : (H55.1 SGK) HS: Nêu mục đích của thí nghiệm xuất phát từ để nắm được mục đích thí nghiệm. việc quan sát màu sắc các vật dưới các ánh sáng khác nhau để đi đến kết luận về khả năng tán xạ GV: Phát dụng cụ thí nghiệm tới các nhóm , ánh sáng màu của chúng. hướng dẫn HS làm thí nghiệm, quan sát và nhận HS: Tiến hành TN quan sát các vật màu trắng , xét ghi kết quả vào bảng thí nghiệm. đỏ , lục, đen dưới ánh sáng đỏ và ánh sáng lục. Sau đó ghi kết quả vào bảng thí nghiệm 2. Nhận xét: HS: Hoạt động cá nhân rút ra nhận xét và trả lời câu C2 và C3. GV: Yêu cầu HS từ bảng kết quả rút ra nhận xét C2: + Dưới ánh sáng đỏ, vật màu đỏ vẫn có màu và trả lời câu C2, C3. đỏ. Vậy vật màu đỏ tán xạ tốt ánh sáng đỏ. GV: Tổ chức cho HS nhận xét và đánh giá các + Dưới ánh sáng đỏ, vật màu đen vẫn có màu đen. nhận xét đó. Vậy vật màu đen không tán xa ánh sáng đỏ. + Dưới ánh sáng đỏ, vật màu trắng vẫn có màu đỏ. Vậy vật màu trắng tán xạ tốt ánh sáng đỏ. C3: + Dưới ánh sáng màu xanh lục, vật màu xanh lục vẫn có màu xanh lục.Vậy vật màu xanh lục tán xạ tốt ánh sáng xanh lục . + Dưới ánh sáng màu xanh lục, vật màu đỏ có màu gần đen.Vậy vật màu đỏ tán xạ kém ánh sáng xanh lục . + Dưới ánh sáng màu xanh lục, vật màu đen vẫn có màu đen.Vậy vật màu đen không tán xạ ánh sáng xanh lục . + Dưới ánh sáng màu xanh lục, vật màu trắng vẫn có màu xanh lục .Vậy vật màu trắng tán xạ tốt ánh sáng xanh lục Hoạt động 4: Rút ra kết luận chung về khả năng tán xạ ánh sáng màu của các vật (10 phút) GV: Đặt câu hỏi liên quan đến những nhận xét III. KẾT LUẬN CHUNG VỀ KHẢ NĂNG HS rút ra từ thí nghiệm để chuẩn bị cho HS rút ra TÁN XẠ ÁNH SÁNG MÀU CỦA CÁC VẬT kết luận chung: GV: Một vật có màu lục dưới ánh sáng trắng. HS: Em vẫn thấy vật có màu lục. + Nêu đặt vật đó dưới ánh sáng lục, em thấy vật HS: Vật màu lục tán xạ tốt ánh sáng màu lục. đó có màu gì? GV: Như vậy vật đó tán xạ tốt hay kém ánh sáng HS: Không em thấy nó có màu gần đen. lục? HS: Nếu nó tán xạ tốt ánh sáng đỏ thì nó phải có + Nêu đặt vật đó dưới ánh sáng đỏ, em thấy vật đó màu đỏ. Vậy nó tán xạ kém ánh sáng màu đỏ có màu đỏ không? HS: Vật màu nào thì tán xạ tốt ánh sáng màu đó,. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(143) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. GV: Như vậy vật đó tán xạ tốt hay kém ánh sáng và tán xạ kém ánh sáng các màu khác. đỏ? GV: Tương tự như vậy với các màu đỏ, màu trắng, màu đen dưới ánh sáng đỏ và dưới ánh sáng màu lục để rút ra nhận xét chung. HS: Nêu kết luận chung với ba nội dung như phần GV: Từ các nhận xét trên các em hãy nêu kết luận III SGK. chung. Hoạt động 5: Vận dụng ( 5 phút) IV. VẬN DỤNG. HS: Hoạt động theo nhóm trả lời câu C4. GV: Yêu cầu HS thảo luận nhóm trả lời câu vận C4: Ban ngày lá cây ngồi đường có màu xanh vì dụng C4. chúng tán xạ tốt ánh sáng xanh trong chùm sáng GV: Yêu cầu HS nêu giải thích phần tình huống trắng của Măt Trời. nêu ra ở đầu bài. + Trong đêm tối chúng có màu đen vì không có GV: Yêu cầu HS về nhà trả lời các câu C5, C6. ánh sáng chiếu đến chúng, chúng không có gì để tán xạ. IV. CỦNG CỐ VÀ HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ. 1. Củng Cố : (3 phút) + GV: Yêu cầu HS đọc phần “ghi nhớ”. + Trình bày các đặc điểm của sự tán xạ ánh sáng màu của các vật. 2. Dặn dò. (1 phút) + Về nhà học thuộc bài theo vở ghi + SGK. + Trả lời lại các câu từ C1 đến C6 vào vở. Làm bài tập trong SBT. + Chuẩn bị trước bài 56 cho tiết học sau. Ngày soạn: Ngày giảng: Tuần:. TIẾT 62: CÁC TÁC DỤNG CỦA ÁNH SÁNG. I- Mục tiêu 1) Kiến thức: - Trả lời được câu hỏi “Tác dụng nhiệt của ánh sáng là gì?” - Vận dụng được tác dụng nhiệt của ánh sáng trên vật màu trắng và vật màu đen để giải thích một số ứng dụng thực tế. - Trả lời được câu hỏi: “Tác dụng sinh học của ánh sáng là gì? ” Tác dụng quang điện của ánh sáng là gì? 2) Kĩ năng: - Thu thập thông tin về tác dụng của ánh sáng trong thực tế để thấy vai trò của ánh sáng. 3)Thái độ: -Say mê, vận dụng kiến thức vào thực tế. -Có ý thức bảo vệ môi trường. II- Phương tiện thực hiện:. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(144) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. 1.GV: SGK, SGV, tấm kim loại sơn hai mặt khác màu, nhiệt kế, đồng hồ, nguồn điện. 2.HS: SGK, đèn 220V-25W. III- Cách thức tiến hành: pp TN, trực quan, suy luận… IV- Tiến trình giờ dạy: 1.Tổ chức: 2.Kiểm tra bài cũ:- HS1: Nêu kết luận về màu sắc các vật dưới ánh sáng trắng và ánh sáng màu. -HS2: Chữa bài tập 55.4 3.Bài mới: Hoạt động của giáo viên * Hoạt động 1:Tình huống học tập * Trong thực tế các em thấy ánh sáng được sử dụng vào những công việc nào? Vậy ánh sáng có tác dụng gì ? -> Bài mới * Hoạt động 2: Tìm hiểu tác dụng nhiệt của ánh sáng - Hoạt động cá nhân trả lời C1, C2 - HS phát biểu , thống nhất GV chuẩn hoá -> ghi vở. (?) Tác dụng nhiệt cuả ánh sáng là gì? -Giúp HS nghiên cứu thiết bị. -Y/c HS bố trí thí nghiệm. - Tiến hành thí nghiệm so sánh kết quả rút ra nhận xét. * Hoạt động 3: Nghiên cứu tác dụng sinh học của ánh sáng -Hãy so sánh các hiện tượng xảy ra với cây cối, con người khi có ánh nắng và không có ánh nắng (ánh sáng)?. - Tác dụng sinh học là gì?. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. Hoạt động của HS. I- Tác dụng nhiệt của ánh sáng 1) Tác dụng nhiệt của ánh sáng là gì? VD: Nắng làm quần áo mau khô làm cơ thể nóng lên, làm chảy nhựa đường. Làm muối: Phơi nước biển, ánh sáng làm nước biển bay hơi nhanh -> muối * Nhận xét : SGK 2) Nghiên cứu tác dụng của ánh sáng trên vật màu trắng hay vật màu đen a.Thí nghiệm. b.Kết luận: Vật màu đen hấp thụ ánh sáng tốt hơn màu trắng. II- Tác dụng sinh học của ánh sáng - Cây trồng nơi thiếu ánh sáng yếu ớt xanh nhạt, Trồng ngoài ánh sáng cây xanh tốt - Con người thiếu ánh sáng sẽ yếu, em bé phải tắm nắng để cứng cáp. * Nhận xét: Ánh sáng gây ra 1 số biến đổi nhất định ở sinh vật đó là t/d sinh học của ánh sáng. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(145) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. * Hoạt động 4: Tác dụng quang điện của ánh sáng - Pin mặt trời hoạt động trong điều kiện nào? - Y/c HS trả lời C6, C7 - Pin quang điện biến năng lượng nào thành năng lượng nào?. 1) Pin mặt trời - Là nguồn điện có thể phát ra điện khi có ánh sáng chiếu vào nó.. 2) Tác dụng quang điện của ánh sáng - Pin quang điện biến đổi trực tiếp năng lượng ánh sáng thành năng lượng điện. - Tác dụng của ánh sáng lên pin quang điện * Hoạt động 5: Vận dụng gọi là t/d quang điện. - Y/c HS hoạt động cá nhân hoàn thành C8, III- Vận dụng C9 , C10 C8 - Gọi HS trả lời, GV nhận xét chuẩn hoá C9 C10 4.Củng cố: - Đọc ghi nhớ, mục có thể em chưa biết. -Kể tên các tác dụng của ánh sáng? 5. Hướng dẫn về nhà: -Học bài, làm bài tập 56.1-56.4SBT. -Chuẩn bị mẫu báo cáo bài thực hành . Ngày soạn: Ngày giảng: Tuần: tiết:63. THỰC HÀNH : NHẬN BIẾT ÁNH SÁNG ĐƠN SẮC. VÀ ÁNH SÁNG KHÔNG ĐƠN SẮC BẰNG ĐĨA CD I- Mục tiêu 1) Kiến thức: Trả lời các câu hỏi : thế nào là ánh sáng đơn sắc và thế nào là sáng không đơn sắc . - Biết cách dùng đĩa CD để nhận biết a/s đơn sắc và ánh sáng không đơn sắc. 2) Kĩ năng: - Biết tiến hành thí nghiệm để phân biệt được ánh sáng đơn sắc và ánh sáng không đơn sắc. 3) Thái độ: - Cẩn thận, trung thực. II- Phương tiện thực hiện: 1.GV: SGK, SGV, mỗi nhóm : + 1 đèn fát sáng và các tấm lọc màu.. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(146) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. + 1 đĩa CD , đèn LED khác maù. + nguồn điện, hộp che tối. 2.HS: SGK, mẫu báo cáo. III- Cách thức tiến hành: pp TN, phân tích… IV- Tiến trình giờ dạy: 1.Tổ chức: 2.Kiểm tra bài cũ: xen kẽ 3.Bài mới: Trợ giúp của giáo viên *Hoạt động 1: Kiểm tra lý thuyết - kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh. - Kiểm tra lí thuyết . - a/s đơn sắc là gì ? a/s đó có phân tích được không? -ánh sáng không đơn sắc có màu không? Có được phân tích không? có những cách phân tích nào phân tích a/s đó? *Hoạt động 2: Chuẩn bị dụng cụ làm thí nghiệm - y/c h/s tìm hiểu cấu tạo mặt đĩa CD. - quan sát h/s làm thí nghiệm , giúp đỡ các nhóm gặp khó khăn.. Hoạt động của hoc sinh. Các nhóm trưởng báo cáo sự chuẩn bị của các bạn. 1) thí nghiệm - tìm hiểu cấu tạo mặt đĩa CD - làm thí nghiệm *Hoạt động 3: Thu báo cáo xét - ghi báo cáo , kiết quả thí nghiệm 2) Phân tích kết quả - ánh sáng đơn sắc được lọc qua tấm lọc mà thì không bị phân tích bằng CD - ánh sáng không đơn sắc chiếu vào đĩa CD bị phân tích thành các a/s màu 4.Củng cố: -Nhận xét ý thức, kĩ năng thực hành của h/s 5. Hướng dẫn về nhà: - Y/c h/s chuẩn bị phần I bài 58 vào vở btvn. Ngày soạn: Ngày giảng: Tuần: tiết:64. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. TỔNG KẾT CHƯƠNG III 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(147) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. QUANG HỌC I- Mục tiêu 1) Kiến thức: - Trả lời được các câu hỏi tự kiểm tra nêu trong bài. - Vận dụng kiến thức và kĩ năng đã chiếm lĩnh được để giải thích và giải các bài tập phần vận dụng. 2) Kĩ năng: - Hệ thống được kiến thức thu thập về Quang học để giải thích các hiện tượng Quang học - Hệ thống hóa được các bài tập về Quang học 3) Thái độ: - Nghiêm túc. II- Phương tiện thực hiện: 1.GV: SGK, SGV. 2.HS: SGK. III- Cách thức tiến hành: pp ôn tập, phân tích… IV- Tiến trình giờ dạy: 1.Tổ chức: 9A: 9B: 9C: 9D: 2.Kiểm tra bài cũ: xen kẽ 3.Bài mới: Hoạt động của Học sinh * Hoạt động 1: Trả lời các câu hỏi tự kiểm tra (25 phút) - Trình bày các câu hỏi trong phần tự kiểm tra theo y/c của GV.. Trợ giúp của GV. - Y/c HS trả lời các câu hỏi tự kiểm tra. - Chỉ định rõ HS trả lời, HS nhận xét. - GV nhận xét , hợp thức hoá rút ra kết luận cuối cùng. - Chỉ định 1 số câu vận dụng cho HS làm. - Hướng dẫn HS trả lời. - Chỉ định HS trình bày đáp án, HS khác nhận xét đánh giá câu trả lời đó . - GV phát biểu nhận xét và hợp thức hoá kết luận cuối cùng.. * Hoạt động 2: Làm một số bài tập vận dụng (20 phút) - Làm các bài tập theo sự chỉ định của GV. - Trình bày kết quả theo y/c của GV. 5.Củng cố: -Nhấn mạnh nội dung cần nhớ. -Các chú ý khi vẽ ảnh. 4. Hướng dẫn về nhà:. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(148) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. - Học và ôn bài. -Chuẩn bị bài: Chương IV. Bài 59. Tuần:32 Ngày soạn: Ngày giảng: tiết:65. CHƯƠNG IV: SỰ BẢO TOÀN VÀ CHUYỂN HÓA NĂNG. LƯỢNG NĂNG LƯỢNG VÀ SỰ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG I- Mục tiêu 1) Kiến thức - Nhận biết được cơ năng và nhiệt năng dựa trên những dấu hiệu quan sát trực tiếp được. - Nhận biết được quang năng, hoá năng, điện năng nhờ chúng đã chuyển hóa thành cơ năng hay nhiệt năng. - Nhận biết được khả năng chuyển hóa qua lại giữa các dạng năng lượng, mọi sự biến đổi trong tự nhiên đều kèm theo sự biến đổi năng lượng từ dạng này sang dạng khác. 2) Kĩ năng - Nhận biết được các dạng năng lượng trực tiếp hoặc gián tiếp. 3) Thái độ - Nghiêm túc, thận trọng. II- Phương tiện thực hiện: 1.GV: SGK, SGV Đinamô xe đạp, Pin và bóng đèn pin. 2.HS: SGK. III- Cách thức tiến hành: pp ôn tập, phân tích… IV- Tiến trình giờ dạy: 1. Tổ chức: 2. Kiểm tra bài cũ: xen kẽ 3. Bài mới: Hoạt động của HS * Hoạt động 1: Ôn lại các dấu hiệu để nhận biết cơ năng và nhiệt năng - Cá nhân nghiên cứu để trả lời C1 và C2. - Dựa vào dấu hiệu nào để nhận biết vật có cơ năng có nhiệt năng. - Nêu VD trường hợp vật có cơ năng có nhiệt. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. Trợ giúp của GV I.Năng lượng C1. -Tảng đá nằm trên mặt đất không có năng lượng vì không có khả năng sinh công. -Tảng đá được nâng lên khỏi mặt đất có năng lượng ở dạng thế năng hấp dẫn. -Chiếc thuyền chạy trên mặt nước có năng 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(149) Gi¸o ¸n năng.. VËt Lý 9 lượng ở dạng động năng. C2.Biểu hiện của nhiệt năng là làm cho vật nóng lên. *Kết luận: SGK.. Rút ra kết luận. II.Các dạng năng lượng và sự chuyển hoá * Hoạt động 2: Ôn lại các dạng năng lượng giữa chúng. khác đã biết và nêu những dấu hiệu để C3.Thiết bịA: nhận biết các dạng năng lượng đó 1.Cơ năng =>điện năng. - HS quan sát 1 số thí nghiệm, trả lời C3 2.Điện năng =>nhiệt năng. Thiết bịB: 1.Điện năng=>Cơ năng . 2.Động năng =>Động năng. Thiết bịC: 1.Hoá năng =>nhiệt năng. 2.Nhiệt năng=>Cơ năng . Thiết bịD: 1.Hoá năng =>Điện năng. 2..Điện năng=>Nhiệt năng . Thiết bịE: 1.Không có sự chuyển hoá nào. - Thảo luận chung trả lời C4 2.Quang năng=>Điện năng . C4. -Hoá năng =>Cơ năng trong thiết bị C. -Hoá năng =>nhiệt năng trong thiết bị D. -Quang năng =>nhiệt năng trong thiết bị E. -Điên năng =>cơ năng trong thiết bị B. *Kết luận: SGK. III.Vận dụng - Rút ra kết luận C5: Q =c.m(t2-t1) =504000J. * Hoạt động 3: Vận dụng - Thảo luận chung trả lời C5 - Trình bày lập luận , ghi vở. 4.Củng cố: -Vật có cơ năng, nhiệt năng khi nào? 5. Hướng dẫn về nhà: - Học bài, làm bài tập 59.1-59.4 SBT. -Chuẩn bị bài: Bài 60.. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(150) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. Tuần:33 t Ngày soạn: Ngày giảng: Tiết:66. ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN NĂNG LƯỢNG. I- Mục tiêu 1) Kiến thức - Qua thí nghiệm , nhận biết được trong các thiết bị làm biến đổi năng lượng, phần năng lượng thu được cuối cùng bao giờ cũng nhỏ hơn phần năng lượng cung cấp. Cho thiết bị lúc ban đầu, năng lượng không tự sinh ra. - Phát hiện được năng lượng giảm đi bằng phần năng lượng xuất hiện. - Phát biểu được định luật bảo toàn năng lượng và vận dụng định luật để giải thích hoặc dự đoán sự biến đổi năng lượng. 2) Kĩ năng - Rèn kĩ năng khái quát hoá về sự biến đổi năng lượng để thấy được sự bảo toàn W. - Rèn được kĩ năng phân tích hiện tượng. 3) Thái độ - Nghiêm túc, hợp tác. -Có ý thức bảo vệ môi trường. II-Phương tiện thực hiện: 1.GV: SGK, SGV,thiết bị biến đổi thế năng thành động năng và ngược lại,thiết bị biến đổi cơ năng thành nhiệt năng và ngược lại. 2.HS: SGK. III- Cách thức tiến hành: pp tổng hợp, phân tích… IV- Tiến trình giờ dạy: 1.Tổ chức: 2. Kiểm tra bài cũ: xen kẽ 3. Bài mới: Hoạt động của GV và HS Nội dung * Hoạt động 1: Phát biểu vấn đề - Kể cho HS nghe câu chuyện lịch sử nhiều người mơ ước chế tạo động cơ có thể chạy mãi mãi mà không cần cung cấp nhiên liệu ban đầu nào cả: Vì sao mơ ước ấy không thể thực hiện được * Hoạt động 2: Tìm hiểu sự chuyển hoá I.Sự chuyển hoá năng lượng trong các hiện năng lượng trong các hiện tượng cơ, nhiệt và tượng cơ, nhiệt và điện.Hao hụt cơ năng.. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(151) Gi¸o ¸n điện. -Thực hiện thí nghiệm và trả lời C1, C2, C3 - Thảo luận chung - Làm việc cá nhân , tìm hiểu thông báo SGK trả lời câu hỏi => Rút ra kết luận Điều gì chứng tỏ năng lượng không thể sinh ra được mà do 1 dạng năng lượng khác biến đổi thành? Trong 1 quá trình biến đổi , nếu thấy 1 phần năng lượng bị hao hụt đi thì có phải là nó biến đi mất không? - Cho HS quan sát máy phát điện và động cơ điện. Hãy phân tích quá trình biến đổi qua lại giữa cơ năng và điện năng . - Làm việc theo nhóm. - Quan sát, thu thập , xử lý thông tin để trả lời C4, C5. - Gọi đại diện nhóm trả lời C4, C5. Trong thí nghiệm trên ngoài cơ năng và điện năng còn xuất hiện thêm dạng năng lượng nào nữa? Phần năng lượng mới này do đâu mà có? -HS tự rút ra kết luận. * Hoạt động 3: Định luận bảo toàn năng lượng Những kết luận vừa thu được liệu có đúng cho sự biến đổi của các năng lượng khác không Trong thí nghiệm đun nóng nước bằng điện, điện năng đã biến đổi thành nhiệt năng , sau khi ngừng đun để lâu nước nguội đi . Có phải nhiệt năng đã tự mất đi ? tại sao? -HS đọc KL.. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. VËt Lý 9 1.Biến đổi thế năng thành động năng và ngược lại: a.Thí nghiệm: C1. Từ A =>C: Wt=>Wđ. Từ C =>B: Wđ=>Wt. C2.Wt tại A >Wt tại B. C3.Viên bi không thể có nhiều năng lượng hơn thế mà ta cung cấp cho nó lúc ban đầu. Ngoài cơ năng còn có nhiệt năng. b.Kết luận 1: SGK. 2.Biến đổi cơ năng thành điện năng và ngược lại.Hao hụt cơ năng. a.Thí nghiệm 2: C4.+Trong máy phát điện: Cơ năng =>điện năng. +Trong động cơ điện: Điện năng=>Cơ năng .. b.Kết luận 2: SGK. II.Định luận bảo toàn năng lượng (SGK). 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(152) Gi¸o ¸n *Hoạt động 4: Vận dụng - Y/c HS trả lời câu hỏi mở bài . - Khi đun bếp nhiệt năng bị hao hụt, mất đi rất nhiều có phải định luật bảo toàn không đúng nữa?. VËt Lý 9 III.Vận dụng C6.Động cơ vĩnh cửu không thể được vì tráI với định luật bảo toàn. Động cơ hoạt động được là có cơ năng. Cơ năng không tự sinh ra mà phải biến đổi một dạng năng lượng khác thành.. 4.Củng cố: -Đọc ghi nhớ. -Làm bài tập 60.1, 60.2. 5. Hướng dẫn về nhà: - Học bài, làm bài tập 60.3-60.4 SBT. -Chuẩn bị bài: Bài 61. Tuần:33 tiết:66 Ngày soạn: Ngày giảng:. SẢN XUẤT ĐIỆN NĂNG, NHIỆTĐIỆN VÀ THUỶ ĐIỆN I- Mục tiêu 1) Kiến thức - Nêu được vai trò của điện năng trong đời sống và sản xuất, ưu điểm của việc sử dụng điện năng so với các dạng năng lượng khác. - Chỉ ra được các bộ phận chính trong nhà máy thuỷ điện và nhiệt điện. - Chỉ ra được các quá trình biến đổi năng lượng trong nhà máy thuỷ điện và nhiệt điện. 2) Kĩ năng - Biết vận dụng kiến thức về dòng điện 1 chiều không đổi để giải thích sự sản xuất điện mặt trời. 3) Thái độ - Hợp tác. -Có ý thức bảo vệ môi trường. II- Phương tiện thực hiện: 1.GV: SGK, SGV, tranh vẽ sơ đồ nhà máy thuỷ điện và nhiệt điện. 2.HS: SGK. III- Cách thức tiến hành: pp tổng hợp, phân tích… IV- Tiến trình giờ dạy:. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(153) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. A.Tổ chức: 9A: 9B: 9C: 9D: B.Kiểm tra bài cũ: Nêu cấu tạo, nguyên tắc hoạt động của máy phát điện xoay chiều? C.Bài mới: Hoạt động của GVvà HS * Hoạt động 1: Tìm hiểu vai trò của điện năng trong đời sống và sản xuất. - Hãy cho biết vì sao việc sản xuất điện năng lại đang trở thành vấn đề quan trọng trong đời sống và sản xuất hiện nay? -Điện năng có sẵn như nhiên liệu không? Làm thế nào để có điện năng? - Cá nhân trả lời C1, C2, C3 và câu hỏi của GV * Hoạt động 2: Tìm hiểu nhà máy nhiệt điện và quá trình biến đổi năng lượng ở đó. - Làm việc theo nhóm - Chỉ ra quá trình biến đổi năng lượng trong lò đốt, nồi hơi, tua bin, MPĐ. - Rút ra kết luận. Thông báo trong lò đốt người ta thay than đá trước kia bằng khí đốt lấy từ dầu mỏ. * Hoạt động 3: Tìm hiểu nhà máy thuỷ điện - Tìm hiểu các bộ phận chính của máy. - Chỉ ra quá trình biến đổi năng lượng. - Trả lời C5, C6. - Vì sao nhà máy thuỷ điện phải có hồ chứa nước trên cao? - Thế năng của nước phải biến đổi thành dạng năng lượng trung gian nào rồi mới biến đổi thành điện năng? => rút ra kết luận. * Hoạt động 4: Vận dụng - củng cố - HS thực hiện C7, C8, C9 - Trả lời câu hỏi nêu ra ở đầu bài.. Nội dung I.Vai trò của điện năng trong đời sống và sản xuất. C1.Thắp sáng, đun nấu… C2.Quạt máy, bếp điện, đèn ống, nạp ac quy. C3.Dùng dây dẫn.. II.Nhiệt điện. C4. +Lò đốt than:Hoá năng =>nhiệt. +Nồi hơi:Nhiệt năng =>cơ năng. +Tua bin:Cơ năng =>động năng. +Máy phát điện:Cơ năng =>điện năng. *Kết luận 1:SGK.. III.Thuỷ điện C5. +Ống dẫn nước: Thế năng =>động năng. +Tua bin:Động năng của nước =>động năng tua bin. +Máy phát điện:Động năng =>điện năng.. *Kết luận 2:SGK. IV.Vận dụng: C7.Công mà lớp nước rộng 1km2 dày 1m cao 200m có thể sinh ra khi chảy vào tua bin là: A =P.h =V.D.h =2.1012J. D.Củng cố: -Đọc ghi nhớ, mục có thể em chưa biết. -Làm bài tập 61.1.. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(154) Gi¸o ¸n. VËt Lý 9. E. Hướng dẫn về nhà: - Học bài, làm bài tập 61.2-61.3 SBT. -Chuẩn bị bài: Bài 62. Tuần:34 tiết:67 Ngày soạn : Ngày giảng :. ĐIỆN GIÓ - ĐIỆN MẶT TRỜI- ĐIỆN HẠT NHÂN I. Mục tiêu 1.Kiến thức: - Nêu được các bộ phận chính của 1 máy phát điện gió, pin mặt trời, nhà máy điện nguyên tử. - Chỉ ra được các bộ phận chính của các máy trên. - Nêu được ưu điểm và nhược điểm của việc sản xuất và sử dụng điện gió, điện mặt trời, điện hạt nhân. 2.Kĩ năng: Kĩ năng giải thích sự sản xuất điện mặt trời. 3.Thái độ: -Hợp tác. -Có ý thức bảo vệ môi trường. II.Phương tiện thực hiện: 1.GV: SGK, SGV, pin mặt trời,1 động cơ điện nhỏ,quạt gió, dây nối. 2.HS: SGK. III- Cách thức tiến hành: pp TN,tổng hợp, phân tích… IV- Tiến trình giờ dạy: 1.Tổ chức: 9A: 9B: 9C: 9D: 2.Kiểm tra bài cũ: Nêu vai trò của điện năng trong đời sống và kĩ thuật? 3.Bài mới: Hoạt động của GVvà HS Hoạt động 1 : Phát hiện ra cách sản xuất điện mới không cần đến nhiên liệu. - Y/C hs nhắc lại trong nhà máy nhiệt điện và tuỷ điện, muốn cho nó hoạt động ta phải cung cấp cho nó cái gì? -Có cách nào sản xuất ra điện mà không cần dùng đến nhiên liệu đốt cháy hay không cần cung cấp rất nhiều nước không? - GV làm thí nghiệm biểu diễn. Hoạt động 2 : Tìm hiểu cấu tạo và hoạt. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. Nội dung. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(155) Gi¸o ¸n động của máy phát điện gió. - Chuyển máy phát điện gió cho các nhóm. - So với nhiệt điện và thuỷ điện thì việc sản xuất điện gió có gì thuận lợi và khó khăn hơn? -HS quan sát H62-SGK+ Trả lời câu C1. Hoạt động 3 : Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của pin mặt trời. - Giới thiệu cho hs tấm pin mặt trời, hai cực của tấm pin. GV Làm thí nghiệm - Dòng điện do pin mặt trời phát ra là dòng 1 chiều hay xoay chiều? - Việc sản xuất điện mặt trời có gì thuận lợi và khó khăn? -HS trả lời C2. Hoạt động 4 : Tìm hiểu các bộ phận chính của nhà máy điện nguyên tử. - Y/c hs quan sát hình 61.1 và hình 62.3. - Bộ phận lò hơi và lò phản ứng có nhiệm vụ gì giống nhau.? Hoạt động 5 : Nghiên cứu sử dụng tiết kiệm điện năng. HS đọc SGK, trả lời C4.. VËt Lý 9 I.Máy phát điện gió. Cấu tạo: -Cánh quạt gió gắn với trục quay của roto của máy phát điện. -Sato là cuộn dây dẫn.. C1.Động năng của gió =>động năng của roto =>năng lượng điện. II.Pin mặt trời. -Là những tấm phẳng làm bằng chất silic. -Khi có ánh sáng chiếu vào pin thì pin mới hoạt động.. III. Nhà máy điện hạt nhân. (SGK). IV.Sử dụng tiết kiệm điện năng. -Hạn chế sử dụng giờ cao điểm. -Khuyến khích sử dụng vào đêm khuya. C4.Dùng động cơ và máy phát điện có lợi hơn so với dùng các máy khác ở chỗ chúng có hiệu suất cao, ít hao phí năng lượng. 5.Củng cố: - Nêu ưu, nhược điểm của việc sản xuất điện gió, điện hạt nhân. - Nhà máy điện nguyên tử và nhà máy nhiệt điên giống và khác nhau ở những bộ phận chính nào? -Đọc ghi nhớ, mục có thể em chưa biết. 4. Hướng dẫn về nhà: - Học bài, làm bài tập 62.1-62.4 SBT. -Ôn lại kiến thức đã học để giờ sau ôn tập. Gi¸o Viªn: Hå Sü §øc. 1. Trêng THCS Quúnh Vinh.

(156)

vat ly 9 ca nam

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về