Tải Top 8 mẫu phân tích bài thơ Mùa xuân nho nhỏ siêu hay - HoaTieu.vn

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>1. Dàn ý phân tích Mùa xuân nho nhỏ chi tiết</b>
a) Mở bài

- Giới thiệu vài nét về tác giả Thanh Hải và bài thơ Mùa xuân nho nhỏ

+ Thanh Hải (1930-1980) là một nhà thơ hiện đại u nước, u cách mạng, có cơng xây
dựng nền văn hóa cách mạng ở Miền Nam trong giai đoạn đầu

+ Mùa xuân nho nhỏ (1980) là một trong những bài thơ tiêu biểu nhất của ông được viết khi
ông đang nằm trên giường bệnh.

- Dẫn dắt vấn đề.
b) Thân bài

* Khái quát về hoàn cảnh sáng tác bài thơ

- Bài thơ được Thanh Hải viết vào tháng 11 mùa đơng năm 1980, khi cịn nằm trên giường
bệnh, một tháng trước lúc qua đời vì bệnh hiểm nghèo.

- Bài thơ là nỗi lòng của tác giả về yêu mến tha thiết với cuộc đời, đất nước mong muốn cống
hiến góp mùa xuân nho nhỏ của mình vào mùa xuân của đất nước, dân tộc.

* Cảm xúc trước mùa xuân thiên nhiên đất trời (khổ thơ 1)
- Bức tranh thiên nhiên mùa xuân tươi đẹp:

+ Cảnh thiên nhiên nhẹ nhàng, nên thơ, màu sắc hài hịa gợi cảm : hoa tím, sông xanh, bầu
trời cao rộng,...

+ Âm thanh : tiếng chim chiền chiện báo xuân về như kết tinh thành “từng giọt long lanh”
-> Nghệ thuật đảo từ “mọc“ và từ “một” tạo sự đột ngột để nói lên được vẻ đẹp và sức sống
của hoa.

Cảm xúc và tấm lòng trân trọng của tác giả trước thiên nhiên, cuộc đời:
Từng giọt long lanh rơi

Tôi đưa tay tôi hứng

+ "Giọt long lanh" - hình ảnh thơ đa nghĩa, ở đây được hiểu theo nghĩa ẩn dụ chuyển đổi cảm
giác, từ chỗ âm thanh được cảm nhận bằng thính giác chuyển sang cảm nhận bằng thị giác và
xúc giác “đưa tay hứng”.

-> Diễn tả cảm xúc say mê, ngây ngất, sự nâng niu trân trọng vẻ đẹp đất trời.
* Cảm xúc trước mùa xuân của đất nước (khổ thơ 2, 3)

- Sáng tạo của tác giả thể hiện qua việc dùng từ “lộc” và hình ảnh “người cầm súng”, “người
ra đồng”, “lộc giắt quanh lưng”, “lộc trải dài nương mạ” -> Sức sống mạnh mẽ, khí thế đi lên
của dân tộc.

+ Hình ảnh lộc xuân trên “nương mạ” là hình ảnh đẹp về cuộc sống lao động kiến thiết đất
nước của lực lượng sản xuất

+ Hình ảnh người cầm súng trên đường ra trận mang trên vai cành lá ngụy trang, và niềm tin
vào ngày mai hịa bình

-Các từ láy “hối hả”, “xơn xao”, điệp từ “tất cả” với nhịp thơ nhanh, gấp, để chỉ nhịp sống lao
động khẩn trương, tưng bừng, niềm vui rạo rực lòng người.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

-> Nhà thơ tin tưởng và tự hào vào tương lai tươi sáng của đất nước cho dù trước mắt trải qua
nhiều khó khăn, gian khổ.

Đất nước như vì sao

Cứ đi lên phía trước

- Tác giả không quên nhắc nhở mọi người nhớ về những tháng ngày gian khổ trong chiến
đấu, cách mạng

- Phụ từ “cứ” kết hợp với động từ “đi lên” thể hiện quyết tâm cao độ, hiên ngang tiến lên phía
trước dù khó khăn gian khổ.

-> Niềm tự hào đối với quê hương, đất nước mình, lạc quan tin tưởng vào sức sống, sự vươn
lên mạnh mẽ của đất nước, dân tộc.

* Ước nguyện chân thành, giản dị được cống hiến của tác giả (khổ 4 và 5)
Ta làm con chim hót

Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hịa ca
Một nốt trầm xao xuyến

- “Ta làm” : khẳng định sự tự nguyện mang niềm vui đến cho cuộc đời.

- “Ta làm con chim hót”, "làm cành hoa”, “một nốt trầm”: tác giả khao khát hóa thân thành
những thứ bình dị để làm đẹp cho cuộc đời.

- Đại từ “Ta”: vừa chỉ số ít, vừa chỉ số nhiều: vừa diễn tả niềm riêng và cái chung.

-> Đó vừa là tâm niệm chân thành của nhà thơ và cũng là khát vọng cống hiến cho đời chung
của nhiều người, muốn góp sức mình làm nên mùa xuân đẹp tươi của thiên nhiên, của tạo vật
của đất nước.

- Các từ láy “lặng lẽ”, “nho nhỏ” là cách nói khiêm tốn, chân thành của nhân cách sống cao

đẹp khi hướng tới việc góp vào lợi ích chung của dân tộc một cách âm thầm và lặng lẽ.
- Mùa xuân nho nhỏ là một ẩn dụ đầy sáng tạo của nhà thơ khi thể hiện thiết tha, cảm động
khát vọng được cống hiến và sống ý nghĩa.

- Điệp từ “dù là” khiến âm điệu câu thơ trở nên thiết tha, lắng đọng:
“Dù là tuổi hai mươi

Dù là khi tóc bạc”

-> Sự cống hiến khơng kể tuổi tác.

=> Dù đang nằm trên giường bệnh nhưng tác giả vẫn tha thiết với cuộc đời, tâm niệm tràn
đầy nhiệt huyết, mong muốn sống đẹp và hữu ích, tận hiến cho cuộc đời chung.

* Ngợi ca quê hương đất nước qua điệu hát dân ca Huế (khổ cuối)
- Cách gieo vần "bình, minh, tình" : thể hiện chất nhạc dân ca xứ Huế.

- Cách gieo vần phối âm khá độc đáo : câu đầu và câu cuối kết thúc bằng hai thanh trắc hát,
Huế.

-> Cả bài thơ giống như làn điệu dân ca Huế mượt mà, trữ tình và sâu lắng

- Bài thơ khép lại với điệu Nam ai, Nam bình của xứ Huế để ca ngợi vẻ đẹp và nỗi niềm của
người con xứ Huế

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

* Đánh giá về đặc sắc nghệ thuật

- Thể thơ năm chữ, gần với các làn điệu dân ca.

- Bài thơ giàu nhạc điệu, âm hưởng nhẹ nhàng, thiết tha

- Hình ảnh tự nhiên, giản dị kết hợp với hình ảnh giàu ý nghĩa biểu tượng khái quát.
- Câu từ chặt chẽ, sự phát triển tự nhiên của hình ảnh mùa xuân với các phép tu từ đặc sắc.
c) Kết bài

Khẳng định lại giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của bài thơ.
<b>2. Phân tích bài thơ Mùa xuân nho nhỏ - mẫu 1</b>

Thanh Hải là một nhà thơ được mọi người biết đến như một hiện tượng đặc biệt của thơ ca
Việt nam. Là con người tài hoa, giàu sức sống nghệ thuật và lắng nghe được nhiều âm thanh
biến thái của cuộc đời, ngay cả những phút giây cận kề cái chết Thanh Hải vẫn khát khao
sống, làm việc và cống hiến cho đời chung.

Mùa xuân nho nhỏ chứ khơng phải cái gì lớn lao ồn ào nhưng thật tinh túy, sâu xa lắng động
của Thanh Hải để lại cho đời trước lúc ra đi. Những vần thơ nhỏ nhẹ trầm bổng mà ý tứ lắng
sâu lạ kỳ. Và không thể thiếu ở làng thơ xuân nếu ta quên đi một mùa xuân nho nhỏ của một
nhà thơ tài hoa, mệnh bạc – Thanh hải thì quả là thiếu sót. Bài thơ ra đời vào năm 1980 được
xem như một lời tâm niệm trẻ trung đáng trân trọng của nhà thơ để lại cho đời trước lúc ra đi.
Mở đầu bài thơ, Thanh Hải đưa ta về với thiên nhiên tạo hóa đất trời. Sau những ngày đơng
giá lạnh lẽo, thiên nhiên; lại được khốc một tấm áo tươi non, ấm áp của mùa xuân. Đất trời
như rộng thêm, cao hơn được Thanh Hải phác họa bằng ba nét chấm phá. Một “dịng sơng
xanh”, “bơng hoa tím biếc”, “tiếng chim chiền chiện” gợi ra không gian cao rộng, êm dịu,
tươi tắn. những âm thanh vang vọng, tha thiết. Những đường nét đó đã khắc họa thành một
bức tranh mùa xuân xinh đẹp, yên ả, thanh bình, rạo rực niềm vui và tràn trề sức sống.

Đối tượng được nhà thơ miêu tả sâu sắc đó là hình ảnh:
<i>“Từng giọt long lanh rơi</i>

<i>Tôi đưa tay tôi hứng”</i>

Đây là chi tiết tạo hình và sự chuyển đổi cảm giác tuyệt vời trong thơ ca. “Giọt long lanh rơi”
là những giọt xuân, màu xuân đẹp, kì diệu với những sắc màu long lanh. Tác giả đã đưa tay
hứng cả mùa xuân đất trời rất đỗi nâng niu, trìu mến, trân trọng và có cảm giác từng giọt xuân
lung linh, ấm áp, mát dịu đang thấm vào da thịt, vào lòng người. Tất cả đang được tắm gội
trong hương sắc mùa xuân say sưa, ngây ngất, ngọt ngào.

Vả cảm hứng nhà thơ chuyển dần từ màu xuân cảnh sắc thiên nhiên đất trời tươi đẹp sang
mùa xuân đất nước Cách mạng:

<i>“Mùa xuân người cầm súng</i>
<i>Lộc giắt đầy quanh lưng</i>
<i>Mùa xuân người ra đồng</i>
<i>Lộc trải dài nương mạ</i>

<i>Tất cả như hối hả</i>
<i>Tất cả như xôn xao….”</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

mùa xuân, đất nước trong chiến đấu, sản xuất. con người đi đến đâu mang mùa xuân đến đó,
mang chồi non, lộc biếc cho cuộc sống sinh sôi nảy nở.

Âm hưởng của câu thơ,nhịp thơ hối hả, khẩn trương kết hợp tượng trung liên tưởng quá khứ
hiện tại, tương lai đất nước:

<i>“Đất nước bốn nghìn năm</i>
<i>Vất vả và gian lao</i>
<i>Đất nước như vì sao</i>
<i>Cứ đi lên phía trước”</i>

Động từ “cứ” như một mệnh đề thăng tiến khẳng định bước đi vững chãi, tự tin của dân tộc
sau mỗi mùa xuân nhìn lại mình, vững bước đi lên. Từ mùa xuân chung của đất nước và cách

mạng Thanh Hải ước nguyện làm một mùa xuân nho nhỏ đóng góp vào cuộc đời chung.
Nếu nhịp điệu thơ ở những khổ thơ trên vừa hối hả, vừa khẩn trương, vừa tả thực, vừa tưởng
tượng hàm chứa nhiều ý nghĩa về màu xuân của đất nước lớn lao. Tự hào thì mùa xuân ở
những khổ thơ dưới như sau:

<i>“Ta làm con chim hót</i>
<i>Ta làm một cành hoa</i>

<i>Ta nhập vào hòa ca</i>
<i>Một nốt trầm xao xuyến”</i>

Lại cất lên một cách nhỏ nhỏ, khiêm tốn nhưng thật thiết tha, cảm động, sâu lắng. “ta làm” là
điệp ngữ vang lên ở đầu các câu thơ như một khẳng định những ước nguyện chính đáng, cao
đẹp thể hiện tâm hồn khát khao được làm việc, cống hiến nhiều nhất cuộc đời.

Hình ảnh đối ứng lặp lại ở đầu bài thơ “con chim”, “cành hoa”, “nốt trầm” là thể hiện mong
ước cụ thể của nhà thơ được góp cái đó dù nhỏ bé nhưng có ích cho đời. là con chim hãy
mang lại những âm thanh vang vọng, những tiếng hót say mê lịng người là nốt nhạc, nốt
trầm trong bản nhạc nhưng không thể thiếu giàn hợp xướng, trong bản hòa ca tất cả mọi
người.

Cũng trong khổ thơ này Thanh Hải đã được chuyển những cái bé nhỏ, riêng tư thành cái “ta”
lớn lao, hòa chung mọi người. Giọng thơ nhỏ nhẹ, chân thành không khuôn thước, ồn ào mà
ngược lại đằm thắm, lắng đọng, sâu xa tác động mạnh mẽ vào con tim, khối óc người đọc.
Khổ thơ tiếp theo là tiếng lòng cao cả của nhà thơ, của những con người biết hướng tới mùa
xuân đẹp, sống có lý tưởng, mục đích, ước mơ:

<i>“Một mùa xuân nho nhỏ</i>
<i>Lặng lẽ dâng cho đời</i>

<i>Dù là tuổi hai mươi</i>
<i>Dù là khi tóc bạc”</i>

Tác giả nhắc lại nhan đề bài thơ như một lời nhắn nhủ, tâm tình gợi ra một lẽ sống cống hiến
cho đời chung lặng lẽ, khiêm tốn, sống đẹp, sống có ích âm thầm đóng góp cho mùa xn
chung khơng kể gì tuổi tác, khơng kể gì thời gian.

Khổ thơ ánh lên và tỏa sáng vẻ đẹp tâm hồn luôn luôn khát khao vươn tới cuộc sống tốt đẹp
như mùa xuân vang vọng đất trời góp phần làm đẹp cho mùa xuân chung của đất nước, Tố
Hữu viết:

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

<i>Con chim phải hót chiếc lá phải xanh</i>
<i>Lẽ nào vay mà khơng trả</i>
<i>Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình”</i>

Thơ xưa và nay thường gắn nhiều định ngữ với mùa xuân nhưng mùa xuân của Thanh Hải
nho nhỏ mà không nhỏ chút nào. Nó nói lên được nhiều ý nghĩa hơ cả bởi đó là lời tâm niệm
chân thành, sâu lắng nhất của một tâm hồn trước lúc đi xa, giã từ cuộc sống ngàn lần đáng
yêu về với cõi vĩnh hằng hư vơ.

Có phải khi con người ta đến gần cái chết là lúc họ khao khát muốn sống hơn bao giờ hết.
Nhưng chúng ta còn khâm phục hơn ở Thanh Hải đó là một tấm lịng rộng mở, thanh thản,
cao đẹp, sống có ý nghĩa đến những phút chót cuộc đời. Đúng như mong ước nhà thơ “mùa
xuân nho nhỏ” được phổ nhạc. bài thơ lại một lần nữa được chắp thêm cánh bay xa vào bản
hòa xa trong giàn hợp xướng một nốt trầm làm xao xuyến lòng người.

<b>3. Phân tích bài thơ Mùa xuân nho nhỏ - mẫu 2</b>

Là tác phẩm cuối cùng của nhà thơ Thanh Hải, được viết vào tháng 11 - 1980, bài thơ Mùa
xuân nho nhỏ của ông dã diễn đạt cảm hứng đón nhận thanh sắc, đất trời mùa xuân, cảm nhận

đầy tự hào về bước đi lên thanh xuân của đất nước. Đồng thời, bài thơ cũng là một tâm
nguyện dâng hiến sức xuân trong cuộc sống cách mạng của đất nước.

Bài thơ đi theo một mạch cảm xúc bắt đầu từ những cảm xúc trực tiếp trước vẻ đẹp của sức
sống mùa xuân xứ Huế từ đó liên tưởng tới mùa xuân của đất nước, của cách mạng. Sau đó
đẩy mạnh cảm xúc đến những ước nguyện của bản hòa ca cuộc đời. Và cuối cùng, bài thơ lại
trở về với cảm xúc thiết tha tự hào qua làn điệu dân ca xứ Huế. Mở đầu bài thơ, tác giả đã vẽ
ra một bức tranh thiên nhiên mùa xuân xứ Huế tươi mát đẹp đẽ để từ đó bộc lộ những cảm
hứng say đắm, đón nhận thanh sắc đất trời mùa xn:

<i>Mọc giữa dịng sơng xanh</i>
<i>Một bơng hoa tím biếc</i>

Chỉ bằng một vài nét phác hoạ, bức tranh mùa xuân q hương đã hiện lên với một khoảng
khơng gian khống đãng, cao rộng, êm dịu và đầy chất thơ. Bức tranh ấy được mở ra bằng
chiều dài của dịng sơng, chiều cao của bầu trời và chiều sâu của cảm xúc. Bức tranh là một
sự pha trộn đặc biệt của màu sắc. Nó có sắc tím biếc, tươi tắn, đằm thắm của một bơng hoa
đang mọc giữa dịng sơng xanh.

Bằng việc sử dụng đảo ngữ từ mọc lên đầu cùng với việc sử dụng lượng từ một tác giả đã
nhấn mạnh sự xuất hiện đột ngột, bất ngờ cùng với sức sống mạnh mẽ căng tràn của sức xuân
thể hiện qua hình ảnh bơng hoa. Màu tím biếc như có sức lan tỏa cả mặt sơng xanh, hịa
quyện với nhau tạo cảm giác dịu mát hài hịa, vừa là tín hiệu của mùa xuân, vừa là vẻ đẹp
tinh túy của đất trời. Hơn thế nữa, bức tranh mùa xuân còn ghi vào lịng người những âm
thanh lảnh lót của con chim chiền chiện, khiến cho niềm xúc động bồi hồi, xốn xang chợt bật
thành tiếng hỏi:

<i>Ơi con chim chiền chiện</i>
<i>Hót chi mà vang trời</i>
<i>Từng giọt long lanh rơi</i>

<i>Tôi đưa tay tơi hứng.</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

ràng, trịn trịa kết tinh thành từng giọt, kết lại thành dấu ấn mùa xuân để nhà thơ hứng với đôi
bàn tay trân trọng và tấm lịng rộng mở.

Cả đoạn trên đã khơng chỉ lột tả được vẻ đẹp của thiên nhiên mà còn diễn tả được sự say
đắm, ngỡ ngàng và thái độ đón nhận trân trọng, nâng niu của tác giả. Sau những cảm xúc
trước mùa xuân của thiên nhiên, khổ thơ thứ hai trong bài là những cảm nhận thật hơn về sức
xuân nảy nở nơi những con người chiến đấu và lao động - hai mẫu người gắn liền với chiều
dài lịch sử phát triển của đất nước.

Bốn câu thơ lặp lại từng cặp cấu trúc sánh đôi cùng điệp ngữ mùa xuân xuất hiện đầu hai câu
1 - 3 đã gợi ra những hình ảnh về đồn qn cầm súng và đồn người ra đồng. Bên cạnh đó,
tác giả dùng thêm từ lộc để nói tới sức xuân đang nảy nở. Cành lá ngụy trang trên lưng người
ra đồng, dẫu là cành nhưng trước sức xuân nhiệm màu vẫn đâm chồi nảy lộc.

Những cây mạ non vừa được gieo xuống trong khí xuân, chẳng đợi thời gian đâm chồi trải
dài nương mạ. Dùng từ lộc để diễn tả sức xuân nảy nở mãnh liệt đang trào dâng của thiên
nhiên đất trời, đồng thời còn thể hiện sức xuân của con người. Những con người cầm súng,
truyền sức xuân cho cành lá ngụy trang trên lưng nảy lộc, những người ra đồng gieo mạ
xuống đất hay là đang gieo xuống những mùa xuân:

<i>Mùa xuân người cầm súng</i>
<i>Lộc giắt đầy trên lưng</i>
<i>Mùa xuân người ra đồng</i>

<i>Lộc trải dài nương mạ</i>

Họ đã mang cả mùa xuân, sức xuân ra đồng, ra chiến trường và hơn thế nữa, họ đang mang

cả mùa xuân về cho đất nước. Từ hai hình ảnh của hai lớp người này tác giả đã đi tới một
khái quát cao hơn đối với tất cả.

<i>Tất cả như hối hả</i>
<i>Tất cả như xôn xao...</i>

Cả dân tộc đang hừng hực sức sống mới trước mùa xuân nhiệm màu. Tất cả đang vội vã,
khẩn trương trong công việc để cống hiến, xây dựng đất nước. Và thêm nữa, từ xôn xao như
diễn đạt một sự thay đổi, một sự biến chuyển trong tâm hồn mỗi con người trước mùa xuân.
Tất cả mọi người đang đóng góp những mùa xn nhỏ bé của mình cho mùa xuân của đất
nước:

<i>Đất nước bốn nghìn năm</i>
<i>Vất vả và gian lao</i>
<i>Đất nước như vì sao</i>
<i>Cứ đi lên phía trước.</i>

Mùa xuân của đất nước được cảm nhận trong sự tổng kết chiều dài lịch sử bốn nghìn năm với
bao vất vả, gian lao và đất nước được so sánh với vì sao, nguồn sáng kì diệu của thiên hà, vẻ
đẹp vĩnh hằng của thiên nhiên vũ trụ. Đất nước ấy như một bà mẹ tảo tần, vất vả, qua bao
gian lao thử thách vẫn kiêu hãnh, ngoan cường cứ đi lên phía trước khơng chỉ bằng sức mạnh
của hơm nay mà bằng sức mạnh của bốn nghìn năm lịch sử. Câu thơ như là một điểm nhấn,
lời tổng kết về sức sống mãnh liệt của đất nước đồng thời ẩn chứa niềm tự hào, niềm tin của
tác giả vào cuộc đời và đất nước.

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

<i>Ta làm con chim hót</i>
<i>Ta làm một cành hoa</i>
<i>Ta nhập vào hịa ca</i>
<i>Một nốt trầm xao xuyến.</i>

Ở khổ thơ này đã có sự lặp lại cấu trúc ngữ pháp, bắt gặp những hình ảnh bơng hoa, con
chim, những tín hiệu mùa xn ở khổ thứ nhất. Trong muôn ngàn điều ước, tác giả chỉ ước
làm một tiếng chim trong mn ngàn giọng hót để gọi xn về, một bơng hoa trong mn
triệu đố hoa để tô điểm cho mùa xuân. Những ước muốn giản dị để thành những vật nhỏ bé
nhưng chính những vật nhỏ bé này lại góp phần quan trọng khơng thể thiếu để tạo nên mùa
xuân, tạo nên sắc xuân.

Bên cạnh đó, tác giả cịn muốn làm một nốt trầm trong bản hịa ca êm ái. Chỉ là một nốt trầm
kín đáo, khiêm nhường, chứ không phải là một nốt thanh thánh thót, nổi trội. Lẫn vào trong
bản hịa ca, khó nghe và nhận ra những nốt trầm khiêm nhường đó đã tạo nên cái hay của bản
nhạc. Tác giả muốn làm một nốt trầm nhưng là nốt trầm xao xuyến, có sức ngân vang, một
nốt trầm có ích cho đời.

Những ước muốn tưởng như giản dị ấy lại có một ý nghĩa lớn lao đó là phải đóng góp những
gì tươi đẹp nhất cho cuộc đời, cho đất nước, dù đó là sự cống hiến khiêm nhường, giản dị.
Điều đó không chỉ ước muốn của riêng tác giả mà là của tất cả mọi người, tất cả chúng ta.
Thông qua việc chuyển đổi đại từ tôi sang ta, nguyện ước riêng đã trở thành nguyện ước
chung.

Sau ước nguyện hòa đồng, tác giả đã đi tới khát vọng cống hiến bền bỉ của mình. Trong cảm
hứng trữ tình, nhân vật trữ tình bỗng biến thành mùa xuân nho nhỏ, một mùa xuân không chỉ
mang ý nghĩa mà là một mùa xuân nhỏ bé, có hình khối hữu hạn nhập vào mùa xuân rộng lớn
của đất nước:

<i>Một mùa xuân nho nhỏ</i>
<i>Lặng lẽ dâng cho đời</i>

<i>Dù là tuổi hai mươi</i>
<i>Dù là khi tóc bạc.</i>

Khổ thơ như là một lời nhắn nhủ, một lẽ sống. Sống là để cống hiến. Mùa xuân nho nhỏ còn
là quan điểm đúng đắn về mối quan hệ giữa cá nhân và tập thể, giữa mỗi con người giữa cuộc
đời chung của dân tộc. Thanh Hải đã chọn cho mình một cách cống hiến riêng khơng phơ
trương, khơng ồn ào, cống hiến một cách âm thầm lặng lẽ trong mọi hoàn cảnh, mọi lứa tuổi.
Khổ thơ là một sự tổng kết, chiêm nghiệm từ chính cuộc đời đã cố gắng không biết mệt mỏi
từ tuổi hai mươi căng tràn sức sống đến khi phải nằm trên giường bệnh của nhà thơ. Là lời
cho riêng mình, đoạn thơ bỏ trống cách xưng hơ nhưng điều đó lại như mở rộng tới mọi
người, lay động người đọc cùng chung ý nghĩ.

Bài thơ ít nói đến Huế nhưng người đọc vẫn nhận ra một điều, bài thơ vẫn đậm đà chất Huế.
Chất Huế nằm trong cảnh sắc nên thơ trong tâm hồn dịu dàng, đằm thắm trong những bài thơ
ngũ ngôn, trong những bài dân ca Huế. Và đặc biệt chất Huế đậm đà ở khổ cuối trong tiếng
hát, tình yêu nước non, tình yêu quê hương đất nước

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

<i>Nước non ngàn dặm tình</i>
<i>Nhịp phách tiền đất Huế.</i>

Nếu những khổ thơ trên là những suy ngẫm cảm động về ước nguyện dâng hiến thì khổ thơ
cuối nhà thơ lại muốn được cất lên tiếng hát thiết tha dựa trên lời ca buồn bã của câu Nam ai
Nam bình, Thanh Hải đã chuyển thành một nội dung đằm thắm chất Huế, vừa hòa chung
cùng nước non.

Lời ca như vang vọng, gợi mở ra một cái tình nhỏ bé trong cái ngàn dặm rộng lớn, mênh
mang nhưng vẫn rất gần gũi, tràn đầy yêu thương và ấm áp. Tiếng hát đằm thắm hiền hòa xen
với những tiếng phách giòn giã, tươi vui đã kết lại bài thơ. Bài thơ khơi lên là dịng sơng là
tiếng chim hót vang trời xứ Huế. Kết thúc lại là nước non và tiếng hát tươi vui cả tình yêu
nước non ngàn dặm, tình yêu quê hương đất nước.

Bài thơ được viết theo thể thơ năm tiếng, có nhạc điệu trong sáng, thiết tha gần gũi vừa thể
hiện nguyện ước chân thành, tha thiết vừa như dựng lên một lẽ sống cao đẹp, cống hiến hết

mình, bền bỉ mà âm thầm, lặng lẽ.

<b>4. Phân tích bài thơ Mùa xuân nho nhỏ - mẫu 3</b>

Núi Ngự sông Hương là quê hương thân yêu của nhà thơ Thanh Hải. Ông là nhà thơ trưởng
thành trong kháng chiến chống Mĩ. Mồ anh hoa nở, Những đồng chí trung kiên, Mùa xuân
nho nhỏ... là những bài thơ đặc sắc nhất của Thanh Hải.

Bài thơ Mùa xuân nho nhỏ được ông viết vào năm 1980, trong khung cảnh hịa bình, xây
dựng đất nước. Một hồn thơ trong trẻo. Một điệu thơ ngân vang. Đất nước vào xuân vui tươi
rộn ràng.

Sáu câu thơ đầu như tiếng hát reo vui đón chào một mùa xn đẹp đã về. Trên dịng sơng
xanh của q hương mọc lên "một bơng hoa tím biếc". Động từ "mọc" nằm ở vị trí đầu câu
thơ gợi tả sự ngạc nhiên vui thú, một niềm vui hân hoan đón chào tín hiệu mùa xn:

<i>Mọc giữa dịng sơng xanh,</i>
<i>Một bơng hoa tím biếc.</i>

"Bơng hoa tím biếc" ấy chỉ có thể là hoa lục bình, hoặc hoa súng mà ta thường gặp trên ao
hồ, sồng nước làng quê:

<i>Con sông nhỏ tuổi thơ ta tắm</i>
<i>Vẫn cịn đây nước chẳng đổi dịng</i>

<i>Hoa lục bình tím cả bờ sơng...</i>
<i>(Trở về q nội - Lê Anh Xn)</i>

Màu xanh của nước hịa hợp với màu "tím biếc"của hoa đã tạo nên bức tranh xuân chấm phá
mà đằm thắm. Ngẩng nhìn bầu trời, nhà thơ vui sướng lắng tai nghe chim chiền chiện hót

-Chim chiền chiện cịn gọi là chim sơn ca, bạn thân của nhà nông. Từ "ơi" cảm thán biểu lộ
niềm vui ngây ngất khi nghe chim hót:

<i>Ơi con chim chiền chiện</i>
<i>Hót chi mà vang trời.</i>

Hai tiếng "hót chi" là giọng điệu thân thương của người dân Huế được tác giả đưa vào diễn tả
cảm xúc thiết tha giữa người với tạo vật. Chim chiền chiện hót gọi xuân về. Tiếng chim ngân
vang, rung động đất trời đem đến bao niềm vui. Ngắm dịng sơng, nhìn bơng hoa đẹp, nghe
chim hót, nhà thơ bồi hồi sung sướng:

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

<i>Tôi đưa tay tôi hứng</i>

"Đưa tay... hứng" là một cử chỉ bình dị trân trọng, thể hiện sự xúc động sâu xa. "Giọt long
lanh" là sự liên tưởng đầy chất thơ. Là giọt sương mai, hay giọt âm thanh tiếng chim chiền
chiện? Sự chuyển đổi cảm giác (thính giác - thị giác) đã tạo nên hình khối thẩm mĩ của âm
thanh.

Tóm lại, chỉ bằng ba nét vẽ: dịng sơng xanh, bơng hoa tím biếc, tiếng chim chiền chiện hót...,
Thanh Hải đã vẽ nên một bức tranh xn đẹp tươi và đáng u vơ cùng. Đó là vẻ đẹp và sức
sống mặn mà của đất nước vào xuân. Bốn câu thơ tiếp theo nói về mùa xuân sản xuất và
chiến đấu của nhân dân ta. Cấu trúc thơ song hành để chỉ rõ hai nhiệm vụ chiến lược ấy:

<i>Mùa xuân người cầm súng,</i>
<i>Lộc giắt đầy quanh lưng.</i>
<i>Mùa xuân người ra đồng</i>
<i>Lộc trải dài nương mạ.</i>

"Lộc" là chồi non, cành biếc mơn mởn. Khi mùa xuân về cây cối đâm chồi nảy lộc. "Lộc"
trong văn cảnh này tượng trưng cho vẻ đẹp mùa xuân và sức sống mãnh liệt của đất nước.

Người lính khốc trên lưng vành lá ngụy trang xanh biếc, mang theo sức sống mùa xuân, sức
mạnh của dân tộc để bảo vệ Tổ quốc.

Người nông dân đem mồ hôi và sức lao động cần cù làm nên màu xanh cho ruộng đồng, "trải
dài nương mạ" bát ngát quê hương. Ý thơ vô cùng sâu sắc: máu và mồ hơi của nhân dân đã
góp phần tơ điểm mùa xuân và để giữ lấy mùa xuân mãi mãi.

Cả dân tộc bước vào mùa xuân với khí thế khẩn trương và náo nhiệt:
<i>Tất cả như hối hả</i>

<i>Tất cả như xôn xao.</i>

"Hối hả" nghĩa là vội vã, gấp gáp, khẩn trương. "Xơn xao" nghĩa có nhiều âm thanh xen lẫn
vào nhau, làm cho náo động; ở trong câu thơ, "xôn xao" cùng với điệp ngữ "tất cả như... "
làm cho câu thơ vang lên nhịp điệu vui tươi, mạnh mẽ khác thường. Đó là hành khúc Mùa
Xuân của thời đại Hổ Chí Minh. Đoạn thơ tiếp theo nói lên những suy tư của nhà thơ về đất
nước và nhân dân:

<i>Đất nước bốn nghìn năm</i>
<i>Vất vả và gian lao</i>
<i>Đất nước như vì sao</i>
<i>Cứ đi lên phía trước.</i>

Chặng đường lịch sử của đất nước với bốn nghìn năm trường tồn, lúc suy vong, lúc hưng
thịnh với bao thử thách "vất vả và gian lao". Thời gian đằng đẵng ấy, nhân dân ta từ thế hệ
này qua thế hệ khác đã đem xương máu và mồ hơi, lịng u nước và tinh thần quả cảm để
xây dựng và bảo vệ đất nước. Dân ta tài trí và nhân nghĩa.

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

Ba tiếng "cứ đi lên" thể hiện chí khí, quyết tâm và niềm tin sắt đá của dân tộc để xây dựng
một Việt Nam "dân giàu, nước mạnh. Sau lời suy tư là điều tâm niệm của Thanh Hải. Trước

hết là lời nguyện cầu được hóa thân:

<i>Ta làm con chim hót</i>
<i>Ta làm một cành hoa</i>
<i>Ta nhập vào hòa ca</i>
<i>Một nốt trầm xao xuyến.</i>

"Con chim hót" để gọi xuân về, đem đến niềm vui cho con người. "Một cành hoa" để tô điểm
cuộc sống, làm đẹp thiên nhiên sông núi. "Một nốt trầm" của bản "hòa ca" êm ái để làm xao
xuyến lịng người, cổ vũ nhân dân. "Con chim hót", "một cành hoa", "một nốt trầm..." là ba
hình ảnh ẩn dụ tượng trưng cho cái đẹp, niềm vui, cho tài trí của đất nước và con người Việt
Nam. Với Thanh Hải, hóa thân là để hiến dâng, để phục vụ cho một mục đích cao cả:

<i>Một mùa xuân nho nhỏ</i>
<i>Lặng lẽ dâng cho đời</i>

<i>Dù là tuổi hai mươi</i>
<i>Dù là khi tóc bạc.</i>

Lời thơ tâm tình thiết tha. Mỗi con người hãy trờ thành "một mùa xuân nho nhỏ" để làm nên
mùa xuân bất diệt của đất nước. Ai cũng phải có ích cho đời. "Mùa xuân nho nhỏ" là một ẩn
dụ đầy sáng tạo khắc sâu ý tưởng: "Mỗi cuộc đời đã hóa núi sơng ta" (Nguyễn Khoa Điềm).
"Nho nhỏ" và "lăng lẽ" là cách nói khiêm tốn, chân thành. "Dâng cho đời" là lẽ sống đẹp, cao
cả. Bởi lẽ "Sống là cho, đâu chỉ nhận riêng mình" (Tố Hữu).

Sống hết mình thủy chung cho đất nước, đem cả cuộc đời mình phục vụ đất nước, cả từ lúc
"tuổi hai mươi" trai tráng cho đến khi về già "tóc bạc". Thơ hay là ở cảm xúc chân thành.
Thanh Hải đã nói lên những lời gan ruột của mình. Ơng đã sống như lời thơ ơng tâm tình. Khi
đất nước bị Mỹ - Diệm và bè lũ tay sai âm mưu chia cắt làm hai miền, ơng hoạt động bí mật
trong vùng giặc, gây dựng phong trào cách mạng, coi thường cảnh máu chảy đầu rơi. Cảm

động hơn nữa là bài thơ Mùa xuân nho nhỏ được ông viết ra trên giường bệnh, một tháng
trước lúc ông qua đời.

Thanh Hải sử dụng biện pháp nghệ thuật điệp ngữ rất tài tình: "Ta làm... ta làm... ta nhập...",
"dù là tuổi... dù là khi... " đã làm cho âm điệu thơ, giọng thơ tha thiết, sâu lắng, ý thơ được
khắc sâu và nhấn mạnh. Người đọc xúc động biết bao trước một giọng điệu thơ trữ tình, ấm
áp tình đời như vậy. Có thể xem đoạn thơ này là những lời trăng trối của ông.

Khổ thơ cuối là tiếng hát yêu thương:

<i>Mùa xuân ta xin hát</i>
<i>Câu Nam ai, Nam bình</i>
<i>Nước non ngàn dặm mình</i>

<i>Nước non ngàn dặm tình</i>
<i>Nhịp phách tiền đất Huế.</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

mình", "ngàn dặm tình" đối với non nước và xứ Huế quê mẹ thân thương! Câu thơ của người
con đất Huế quả là "dịu ngọt".

Mùa xuân là đề tài truyền thống trong thơ ca dân tộc. Thanh Hải đã góp cho thơ ca dân tộc
một bài thơ xuân đẹp, đậm đà tình nghĩa. Thể thơ năm chữ, giọng thơ lúc mạnh mẽ, lúc tha
thiết ngân vang. Ngôn ngữ thơ trong sáng và biểu cảm, hàm súc và hình tượng. Các biện pháp
tu từ như so sánh, ẩn dụ, song hành đối xứng, điệp ngữ... được vận dụng sắc sảo, tài hoa.
Tình yêu mùa xuân gắn liền với tình yêu đất nước, quê hương được Thanh Hải diễn tả một
cách sâu sắc, cảm động. Mỗi một cuộc đời hãy là một mùa xuân. Đất nước ta mãi mãi sẽ là
những mùa xuân tươi đẹp.

<b>5. Phân tích bài Mùa xuân nho nhỏ - mẫu 4</b>

Thanh Hải là một nhà thơ trưởng thành trong thời kì đất nước gồng mình kháng chiến chống
Mỹ. Cùng hồ mình trong nhịp điệu hào hùng của dân tộc, Thanh Hải có những sáng tác
riêng về con người đất nước thời kì này. Năm 1980, khi đất nước đã trải qua thời kì kháng
chiến sục sơi được 5 năm và khi đó nhà thơ đang nằm trên giường bệnh, ông đã viết nên
những vần thơ trong trẻo, nhiệt huyết về đất nước. Đó là bài thơ tiêu biểu của nền thơ ca Việt
Nam thời kì này: “Mùa xuân nho nhỏ”.

Mở đầu khổ thơ là bức tranh mùa xuân hiện ra:

<i>“Mọc giữa dịng sơng xanh</i>
<i>Một bơng hoa tím biếc</i>
<i>Ơi con chim chiền chiện</i>

<i>Hót chi mà vang trời</i>
<i>Từng giọt long lanh rơi</i>

<i>Tôi đưa tay tôi hứng”</i>

Đảo từ: “Mọc" cùng từ “một” ngay đầu câu thơ không chỉ miêu tả một bơng hoa tím biếc nổi
bật giữa nền trong xanh của dịng sơng, mà cịn thấy được cả một q trình sinh sản và phát
triển. Trên nền bức tranh mùa xuân nổi bật một bơng hoa tím mang trong mình sự sống nhiệt
huyết trỗi dậy, một sức sống vô cùng mãnh liệt. Bức tranh mùa xuân với gam màu tươi tắn
của hoa tím, sơng xanh làm lịng người thanh mát.

Tiếng “Ơi” đầu câu thơ thứ ba như tiếng gọi thân thương, trìu mến. Tiếng hót của chú chim
chiền ngân vang làm xáo động cả đất trời. Nghệ thuật nhân hóa khiến cho chú chim trong bài
thơ trở nên gần gũi hơn bao giờ hết. Nghệ thuật chuyển đổi cảm giác ở câu thơ :” Từng giọt
long lanh rơi” hướng ta liên tưởng tới đó có thể là giọt mưa mùa xuân hay là giọt âm thanh
thánh thót của chú chim hay đó là hình ảnh con chim bay vút lên trời cao rồi thả tiếng hót thật
trong, thật trịn, thật vang.

Âm thanh không hề tan, không biến mất mà ngưng đọng thành từng giọt hữu hình long lanh
như hạt ngọc. Những giọt ngọc đó được tác giả nâng niu, trân trọng mà “ đưa tay ra hứng”.
Bức tranh mùa xuân với những đường nét đặc trưng của Huế với không gian cao rộng, thống
đãng, sắc màu pha trộn hài hịa. Nhà thơ mở mọi giác quan của mình để cảm nhận. Đoạn thơ
có cả chất nhạc, chất họa, tựa như tiếng tâm hồn của nhà thơ bay bổng, say sưa trước thiên
nhiên đất trời.

Đứng trước mùa xuân của đất nước, Thanh Hải lại có những cảm nhận khác:
<i>“Mùa xuân người cầm súng</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

<i>Lộc trải đầy nương rẫy</i>
<i>Tất cả như hối hả</i>
<i>Tất cả như xơn xao”</i>

Hình ảnh “người cầm súng”, “người ra đồng” tượng trưng cho mùa xuân, cho những con
người làm nên lịch sử mùa xuân. Hình ảnh “lộc” ẩn dụ cho nhành non lộc biếc, cho sức sống,
sức vươn lên phát triển của những giá trị thành quả tốt đẹp. Lộc non theo người lính ra chiến
trường, theo tay người nông dân trải đầy ruộng nương. Nghệ thuật sóng đơi và đối nhau tạo ra
một cặp hình ảnh tượng trưng cho hai lớp người : người ở nơi tiền tuyến, người nơi hậu
phương.

Đó đều là những con người mang mùa xuân về cho đất nước, làm ra mùa xuân cho dân tộc.
Điệp cấu trúc: “Tất cả như” cùng từ láy “hối hả, xơn xao” diễn tả khơng khí lên đường, sự
khẩn trương, rộn ràng, háo hức trong những năm tháng gian lao. Khổ thơ:

<i>“Đất nước bốn ngàn năm</i>
<i>Vất vả và gian lao</i>
<i>Đất nước như vì sao</i>
<i>Cứ đi lên phía trước”</i>

với cách sử dụng nghệ thuật nhân hóa và so sánh biến đất nước trở thành con người : vất vả,
gian lao” diễn tả sức sống bền bỉ, kiên định, vững vàng và trong sáng. Hình ảnh ví von đất
nước với vì sao như thể khẳng định dân tộc sáng mãi với thời gian, vũ trụ. Qua khổ thơ ta
thấy được niềm tin vào tương lai rộng mở vững chãi, niềm tin vững vàng bước vào thế kỉ
mới, thời kì của tự do, độc lập.

Trước mùa xuân đất trời và mùa xuân đất nước, tác giả tâm niệm:
<i>“Ta làm con chim hót</i>

<i>Ta làm một nhành hoa</i>
<i>Ta nhập vào hịa ca</i>
<i>Một nốt trầm xao xuyến”</i>

Tác giả ước là con chim hót để dâng tiếng ca vang vọng trong trẻo, ước làm nhành hoa để
dâng hương cho đời. Tác giả còn ước làm “một nốt trầm” trong bản hòa tấu của cuộc đời, để
lặng lẽ mang thanh âm trong trẻo vào hòa ca. Ước nguyện của nhà thơ giản dị thể hiện quan
niệm sống đẹp, trách nhiệm với cuộc đời chung.

<i>“Một mùa xuân nho nhỏ</i>
<i>Lặng lẽ dâng cho đời</i>

<i>Dù là tuổi hai mươi</i>
<i>Dù là khi tóc bạc”</i>

Với tác giả mùa xuân của ơng là “mùa xn nho nhỏ” góp vào mùa xuân lớn của đất nước.
Mùa xuân ấy cứ “lặng lẽ” âm thầm cống hiến bằng tình yêu , nhiệt huyết, khiêm nhường,
thầm lặng. Điệp ngữ: “dù là”cùng hình ảnh hốn dụ ở hai câu cuối “tuổi hai mươi” tượng
trưng cho tuổi trẻ, “tóc bạc” tượng trưng cho tuổi già.

Ở khoảng thời gian nào tác giả cũng khát vọng được cống hiến. Lời thơ của Thanh Hải như
lời tổng kết về cuộc đời chính mình, gợi bao liên tưởng xúc động cho bạn đọc và thấm đẫm
triết lý nhân văn. Khổ thơ cuối là lời ngợi ca đất nước:

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>

<i>Câu Nam ai, Nam bình</i>
<i>Nước non ngàn dặm mình</i>

<i>Nước non ngàn dặm tình</i>
<i>Nhịp phách tiền đất Huế”</i>

Cảm xúc mãnh liệt cất thành lời ca mến yêu và tự hào trong tiếng hát tự nguyện của làn điệu
quê hương Huế. Phải là con người tha thiết, yêu cuộc sống, phải là một tâm hồn tràn đầy sinh
lực mới cất lên được tiếng hát ngợi ca yêu đời như Thanh Hải. Tiếng ca ấy còn mãi với thời
gian, với đất nước, đi ngược với mọi quy luật mất cịn của tạo hóa.

Bài thơ “ Mùa xuân nho nhỏ” với thể thơ năm chữ gắn với các điệu dân ca phù hợp với việc
giãi bày tâm trạng đã vẽ lại một bức tranh toàn cảnh của mùa xuân thiên nhiên, mùa xuân đất
nước. Nhịp điệu và giọng điệu thơ phù hợp với tâm trạng háo hức, nhiệt huyết của tác giả
khiến người đọc không thể nghĩ đây là những vần thơ của một con người sắp gần đất xa trời.
Đất nước ngày một phát triển, mùa xuân đất nước ngày càng đẹp nhưng những vần thơ :
“Mùa xuân nho nhỏ” vẫn đi mãi với thời gian bởi đó khơng chỉ là cảm xúc của Thanh Hải mà
còn là những bài học nhân sinh sâu sắc.

<b>6. Phân tích khổ 4 5 bài Mùa xuân nho nhỏ</b>

Cơng cuộc xây dựng xã hội mới địi hỏi những con người mới biết cống hiến, biết hi sinh.
Nhà thơ Thanh Hải, một nhà thơ cách mạng đã thấm nhuần quan điểm trên. Bài thơ "Mùa
xuân nho nhỏ” đã thay ơng nói lên niềm tâm sự, khát vọng được cống hiến cho mùa xuân của
đất nước. Chỉ với hai đoạn thơ, tác giả đã nêu bật được niềm khát vọng thiết tha, cháy bỏng
của mình:

<i>Ta làm con chim hót</i>
<i>Ta làm một cành hoa</i>
<i>Ta nhập vào hòa ca</i>
<i>Một nốt trầm xao xuyến.</i>

<i>Một mùa xuân nho nhỏ</i>
<i>Lặng lẽ dâng cho đời</i>

<i>Dù là tuổi hai mươi</i>
<i>Dù là khi tóc bạc.</i>

Trong sức xuân mạnh mẽ của đất trời, trong khí thế bừng bừng sức sống của đất nước vào
xuân, tác giả đã cảm nhận được mùa xuân trỗi dậy tự đáy tâm hồn mình. Đó là mùa xn của
lịng người, mùa xn của sức sống tươi trẻ, mùa xuân của cống hiến và hi sinh.

Tác giả không mơ giấc mơ vĩ đại, chẳng tưởng một viễn cảnh lạ kì, mà tâm hồn tác giả
nguyện những ước mơ đơn sơ, bình dị:

<i>Ta làm con chim hót</i>
<i>Ta làm một cành hoa</i>
<i>Ta nhập vào hịa ca</i>
<i>Một nốt trầm xao xuyến.</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>

tiếng chim. Một cành hoa, một tiếng chim để tô điểm cho phong cảnh mùa xn tươi đẹp. Đó
là ước nguyện lạ thường, khơng phải nó cao siêu vĩ đại mà tại nó gần gũi. Quá, đáng yêu quá.
Ước được tô điểm cho mùa xuân, được góp phần tạo dựng mùa xuân là tác giả đã nguyện hi
sinh, nguyện công hiến cho sự phồn vinh của đất nước.

Tác giả nguyện sẽ cống hiến, cống hiến những gì đơn sơ, giản dị, nhưng lại có ích cho đời:

<i>Ta nhập vào hòa ca</i>

<i>Mội nốt trầm xao xuyến</i>

Tác giả không mơ được làm một cánh đại bàng lướt gió giữa trời xn, khơng mơ được làm
nốt nhạc vút cao trong dàn hòa ca bay bổng. Tác giả chỉ nguyện làm một tiếng chim hót, một
nốt trầm nhưng xao xuyến lòng người. Một ước mơ nho nhỏ, chân tình.

Tâm hồn của tác giả hịa vào mùa xn đất nước, thôi thúc từng hồi, mạnh mẽ nhưng âm
thầm, lặng lẽ:

<i>Một mùa xuân nho nhỏ</i>
<i>Lặng lẽ dâng cho đời</i>

<i>Dù là tuổi hai mươi</i>
<i>Dù là khi tóc bạc</i>

Đầu đề của bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ" là như vậy. Mùa xuân nho nhỏ trong mùa xuân lớn
lao của đất nước. Đó là ước nguyện của tác giả, nguyện sẽ mãi mãi được làm việc, được hi
sinh, cống hiến. Tác giả muốn góp vào mùa xn chút cơng sức nhỏ bé của mình. Đó là ý
thích, là niềm tin vào cuộc sống tốt đẹp, cũng là tấm lịng chân tình của tác giả. Tác giả
không mơ ước xa xôi: Một mùa xuân nho nhỏ

Vâng! Mùa xuân nho nhỏ, rất nhỏ nhưng lại có ý nghĩa lớn lao. Bởi tấm lịng của tác giả luôn
hướng tới sự cống hiến tốt đẹp, bởi một mùa xuân nho nhỏ sẽ vẽ lên mùa xuân đất trời rộng
lớn. Mùa xuân của tác giả chẳng ồn ào náo nhiệt mà âm thầm lặng lẽ hiến dâng, chẳng phô
trương, không cần ai biết đến: Lặng lẽ dâng cho đời.

Ý thức của tác giả từ một ước nguyện hi sinh, thể hiện sâu hơn là lòng nhân hậu, muốn giúp
đời trong âm thầm lặng lẽ:

<i>Dù là tuổi hai mươi</i>
<i>Dù là khi tóc bạc</i>

Tuổi trẻ cống hiến hi sinh, tuổi già cũng ầm thầm cống hiến. Ý thức về trách nhiệm với quê
hương, đất nước, khát vọng được sống, được cống hiến trở thành một ý thức bất diệt trong
tâm hồn tác giả. Tác giả sẽ sống và cống hiến. Còn sống là còn cống hiến. Lời thơ nhỏ nhẻ,
chân tình quá! Tuổi hai mươi căng tràn nhựa sống hay tuổi già tóc bạc ý thức trách nhiệm với
đất nước vẫn không thay đổi. Điệp từ “dù là” như là một lời hứa, cũng là một lời tự nhủ với
lương tâm sẽ mãi mãi là mùa xuân nho nhỏ trong mùa xuân rộng lớn của quê hương, đất
nước.

Thấm nhuần tâm tư, ước nguyện của tác giả, được sống trong một xã hội hịa bình thống nhất,
ta phải làm sao để với lương tâm ta, ta không hổ thẹn là người đã chối bỏ trách nhiệm với đất
nước, với quê hương. Như Thanh Hải, ta cũng nguyện được là một “mùa xuân nho nhỏ”.
<b>7. Cảm nhận của em về bài thơ Mùa xuân nho nhỏ</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>

xuân của đất nước. Đồng thời, bài thơ là tiếng lòng tha thiết, yêu mến và gắn bó với đất nước,
gắn bó với cuộc đời và thể hiện chân thành một ước nguyện hiến dâng.

Mở đầu bài thơ là bức tranh thiên nhiên xứ Huế đặc sắc. Bức tranh xuân được mở ra với
không gian thống đạt: dịng sơng, mặt đất, bầu trời. Dịng sơng xanh, dịng sơng thơ mộng
hịa sắc một bơng hoa tím biếc trên cao những cánh chim chiền chiện chao liệng hết vang trời
làm xáo động cả bức tranh xuân. Dịng sơng, tiếng chim là những hình ảnh thực nhưng lại
được xen vào hình ảnh ảo…

<i>"Mọc giữa dịng sơng xanh</i>
<i>Một bơng hoa tím biếc”</i>

Cảm xúc của tác giả trước cảnh mùa xuân thiên nhiên được diễn tả tập chung ở chi tiết rất

giản dị:

<i>"Từng giọt long lanh rơi</i>
<i>Tôi đưa tay tơi hứng.”</i>

Lời thơ có hai cách hiểu… Dù hiểu theo cách nào thì lời thơ vẫn biểu hiện niềm say sưa ngây
ngất của nhà thơ trước vẻ đẹp thiên nhiên đất trời vào xuân.

Khổ thơ 2, 3 từ mùa xuân thiên niên nhà thơ hướng cảm xúc của mình về mùa xuân đất nước:
<i>"Mùa xuân người cầm súng</i>

<i>Lộc giắt đầy trên lưng</i>
<i>Mùa xuân người ra đồng</i>

<i>Lộc trải dài nương mạ</i>
<i>Tất cả như hối hả</i>
<i>Tất cả như xôn xao…</i>
<i>Đất nước bốn nghìn năm</i>

<i>Vất vả và gian lao</i>
<i>Đất nước như vì sao</i>
<i>Cứ đi lên phía trước.”</i>

Mùa xuân trước hết là mùa xuân của người cầm súng, người ra đồng những con người tiêu
biểu cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Những con người gieo mùa xn hịa bình
ấm lo cho đất nước, ý nghĩa ấy kết đọng ở chữ "lộc” được lặp lại hai lần. Chữ “lộc” nghĩa
thực là mùa xuân cây cối đâm chồi nảy lộc. Chuyển nghĩa: Lộc trong câu thơ là búp non trên
cành lá ngụy trang của người chiến sĩ ra trận, là lộc non của mạ gieo khắp cánh đồng, lộc ấy
chính là sức sống vươn lên phát triển của thế giới. Hình ảnh sóng đơi, điệp từ, điệp ngữ, phép
ẩn dụ, so sánh tạo lên nhịp điệu mùa xuân hối hả hào hùng và diễn tả trực tiếp khơng khí lên

đường khẩn trương rộn ràng háo hức.

Mặc dù đất nước bốn ngàn năm vất vả gian lao của những người bền bỉ vững vàng. Ngôi sao
ấy luôn tỏa sáng soi đường cho thế hệ này nối tiếp thế hệ kia chung tay góp sức xây dựng đất
nước.

Trong khơng khí tưng bừng hối hả của mùa xuân đất nước nhà thơ muốn hòa vào cống hiến
cùng mọi người. Nguyện ước của nhà thơ được làm con chim mang giọng hát trong trẻo tươi
vui dâng cho đời một tiếng ca vui muốn làm cành hoa tỏa hương sắc trong muôn sắc màu,
muốn làm nốt trầm xao xuyến tha thiết đầy ý nghĩa trong bản hòa ca cuộc đời, muốn làm một
mùa xuân nho nhỏ góp vào mùa xuân lớn lao dân tộc mà không phô trương lặng lẽ dâng cho
đời.

</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16>

Nghĩa là ngay cả lúc này sự sống đang vơi dần vẫn muốn cống hiến. Đó là lẽ sống cao đẹp,
sống có ích biết dâng hiến cho cuộc đời tất cả những gì tinh túy nhất. Vậy là cái tơi chữ tình
bộc lộ cảm xúc riêng tư trước mùa xuân thiên nhiên đất trời chuyển sang xưng ta diễn tả sự
hòa hợp của cái tôi nhỏ bé với cái ta rộng lớn. Nguyện ước của nhà thơ khơng chỉ riêng một
người mà cịn là nguyện ước chung của tất cả mọi người. Những câu thơ năm chữ kết hợp
điệp từ, điệp ngữ, điệp cấu trúc cú pháp tạo ra nhịp thở liền mạch sôi nổi, trẻ trung diễn tả
cảm xúc vừa chân thành vừa thiết tha trào dâng với khát vọng mãnh liệt. Trước lúc đi xa nhà
thơ vẫn cháy lên khát vọng sống và tình yêu quê hương đất nước.

<i>"Mùa xuân – ta xin hát</i>
<i>Câu Nam ai, Nam bình</i>
<i>Nước non ngàn dặm mình</i>

<i>Nước non ngàn dặm tình</i>
<i>Nhịp phách tiền đất Huế.”</i>

Nhà thơ muốn hát câu Nam ai, Nam bình để đón mùa xuân, ngợi ca đất Huế biểu hiện niềm

tin yêu gắn bó sâu nặng của tác giả với quê hương đất nước, trở thành khúc ca xuân.

Bằng sự rung cảm và mãnh liệt của mình, nhà thơ Thanh Hải đã để lại trong lòng người đọc
những suy nghĩ, những bài học vơ cùng sâu lắng. Càng đọc thì người ta càng cảm thấy cuộc
sống có rất nhiều ý nghĩa, bởi vì khi ta sống, chúng ta được hết mình và cống hiến cho tổ
quốc Việt Nam dấu yêu. Cảm ơn tác giả Thanh Hải đã cho chúng ta có một cái nhìn mới mẻ,
có một cảm nhận tinh tế về cuộc sống tươi đẹp này.

<b>8. Cảm nhận khổ thơ 4,5 bài thơ Mùa xuân nho nhỏ</b>

Thanh Hải là nhà thơ xứ Huế. Vùng đất hữu tình với con sơng Hương thơ mộng và núi Ngự
Bình trang nghiêm vun đắp cho hồn thơ Thanh Hải bay cao. Vốn trưởng thành trong hai cuộc
kháng chiến, Thanh Hải là người có cơng đầu trong việc xây dựng nền văn học cách mạng ở
miền Nam thời chống Mỹ. Những tác phẩm của ông được bao thế hệ bạn đọc nhắc mãi như “
Mồ anh hoa nở”, “Những đồng chí trung kiên”.

Nhưng nhắc đến thơ Thanh Hải, người ta thường nghĩ ngay đến bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ”.
Tác phẩm được nhà thơ sáng tác trong khi nằm trên giường bệnh, trước khi mất ít lâu. Đó là
tiếng lịng của nhà thơ trước vẻ đẹp của thiên nhiên, nhịp sống của đất nước vào xuân. Đặc
biệt hơn nữa, nhà thơ bày tỏ ước vọng được hòa nhập hiến dâng cho cuộc đời, cho mùa xuân
chung của dân tộc. Khát vọng ấy được Thanh Hải thể hiện rõ qua hai khổ bốn và năm của bài
thơ:

<i>“Ta làm con chim hót</i>
<i>Ta làm một cành hoa</i>

<i>Ta nhập vào hịa ca</i>
<i>Một nốt trầm xao xuyến.</i>

<i>Một mùa xuân nho nhỏ</i>

<i>Lặng lẽ dâng cho đời</i>

<i>Dù là tuổi hai mươi</i>
<i>Dù là khi tóc bạc…”</i>

Trong khí thế bừng bừng của đất nước vào xuân, tác giả đã cảm nhận được một mùa xuân trỗi
dậy từ tâm hồn mình. Đó là mùa xn của lịng người, mùa xuân của sức sống tươi trẻ, mùa
xuân của cống hiến và hoà nhập.

</div>
<span class='text_page_counter'>(17)</span><div class='page_container' data-page=17>

<i>“Ta làm con chim hót</i>
<i>Ta làm một cành hoa</i>

<i>Ta nhập vào hịa ca</i>
<i>Một nốt trầm xao xuyến.”</i>

Xin làm một tiếng chim hót hồ trong mn vạn tiếng chim cất cao tiếng hót chào mừng xuân
mới, xin làm một cành hoa trong muôn vạn cánh hoa âm thầm khoe sắc tỏa hương thơm cho
cuộc đời chung, xin làm một nốt nhạc trầm trong bản đồng ca của dân tộc ca ngợi non sông
đất nước đang đổi mới. Ước nguyện của nhà thơ sao mà đáng u, gần gũi lạ kì. Đó chính là
sự chiếu ứng của hình ảnh “bơng hoa tím biếc”và âm thanh tiếng chim chiền chiện ở khổ thơ
thứ nhất. Đọc từng câu thơ, ta thấy nhịp thơ hối hả, gấp rút như nhịp sống quê hương, như
ước mong cháy bỏng mà khiêm tốn của nhà thơ được dâng hiến cho đời.

Tâm hồn của tác giả hoà vào mùa xuân đất nước, thôi thúc mạnh mẽ nhưng cũng rất âm
thầm:

<i>“Một mùa xuân nho nhỏ</i>
<i>Lặng lẽ dâng cho đời”</i>

Lời thơ như tâm tình thiết tha. Một sự sáng tạo độc đáo của nhà thơ khi phát hiện ra được

hình ảnh “ mùa xuân nho nhỏ”. Mỗi con người, mỗi sự cống hiến được ví như một mùa xn
nhỏ hồ vào mùa xn chung của đất trời, của Tổ quốc. Đó cũng là nguyện ước nhỏ bé của
nhà thơ, muốn được mãi mãi làm việc, hi sinh, cống hiến một cách âm thầm lặng lẽ cho quê
hương đất nước bất chấp sự thử thách của thời gian, tuổi tác

<i>“Dù là tuổi hai mươi</i>
<i>Dù là khi tóc bạc”</i>

Lời thơ rắn rỏi, điệp ngữ "dù là" khẳng định thái độ tự tin trước những khó khăn trở ngại của
đời người. Tuổi trẻ cống hiến hi sinh, tuổi già cũng tiếp tục âm thầm cống hiến. Ý thức về
trách nhiệm đối với quê hương đất nước, khát vọng được sống được cống hiến trở thành lẽ
sống trong cuộc đời tác giả. Lời thơ không chỉ là ước nguyện của riêng một nhà thơ mà còn là
lời kêu gọi mọi người hãy chung vai gắng sức xây dựng một cuộc đời tươi đẹp trong tương
lai. Tâm nguyện này, ta bắt gặp đâu đó trong những vần thơ của Tố Hữu:

<i>“Nếu là con chim, chiếc lá</i>
<i>Thì chim phải hót, chiếc lá phải xanh</i>

<i>Lẽ nào vay mà khơng có trả</i>
<i>Sống là cho, đâu chỉ nhận riêng mình”</i>

Sự hi sinh âm thầm, lặng lẽ hiến dâng tài năng, sức lực, tuổi trẻ cho cuộc đời nào phải chỉ có
trong thơ Tố Hữu, nhà văn Nguyễn Thành Long trong truyện ngắn “ Lặng lẽ Sa Pa ” cũng đã
khắc họa nên bức chân dung nhân vật anh thanh niên cùng nhiều nhân vật khác. Họ chính là
minh chứng sinh động nhất của hình ảnh “ mùa xuân nho nhỏ ” mà Thanh Hải gửi gắm đến
chúng ta qua bài thơ cuối đời của ông.

</div>

<!--links-->