ngu van 9

<span class='text_page_counter'>(1)</span>NhiÖt liÖt chµo mõng ngµy thµnh lËp ®oµn TNCS Hå ChÝ Minh.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> KiÓm tra bµi cò Tr¶ lêi c¸c c©u sau b»ng c¸ch khoanh trßn vµo ch÷ c¸i tríc c©u tr¶ lời đúng. 1. Hµm ý lµ phÇn th«ng b¸o: A. Tr¸i ngîc víi nghÜa têng minh. B. Cïng mét néi dung víi nghÜa têng minh. C. Không đợc diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu nhng có thÓ suy ra tõ nh÷ng tõ ng÷ Êy. D. Đợc diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu. 2. Khi nµo ngêi ta dïng hµm ý ? A. Khi kh«ng muèn nãi th¼ng. C. Kh«ng biÕt râ ý. B. Muèn ngêi nghe kh«ng hiÓu. D. Muèn chÊm døt cuéc tho¹i. 3. Trong lêi nãi hµng ngµy: A. Tất cả các câu đều có hàm ý. C. Có câu có, có câu không có hàm ý. B. Không có câu nào có hàm ý. D. Hàm ý đợc nhiều ngời dùng..

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Tìm câu có chứa hàm ý trong đoạn đối thoại sau ? Lan: B×nh ¬i ! Tèi nay chóng m×nh ®i xem ca nh¹c ®i Bình: Tối nay mình phải đi đón bà ngoaị ở quê ra. Lan: ThÕ th× chñ nhËt chóng m×nh ®i xem vËy! Bình: ừ, thế cũng đợc..

<span class='text_page_counter'>(4)</span>

<span class='text_page_counter'>(5)</span> TiÕt 128 TiÕng viÖt NghÜa têng minh vµ hµm ý (tiÕp...) A. Lý thuyÕt. * §äc ®o¹n trÝch sau vµ tr¶ lêi c©u hái. ChÞ DËu võa nãi võa mÕu:. I. §iÒu kiÖn sö dông hµm ý. --Th«i Th«iuukh«ng kh«ng¨n, ăn,để đểphần phÇncho chocon. con.Con ConchØ chỉđđợcợcănănở ở nhµ nhµb÷a b÷anµy nµyn÷a n÷a th«i. th«iU. U kh«ng kh«ng muèn muèn tranh tranh ¨n¨n cña cña con. con. Con Concø cø ¨n ¨nthËt thËtno, no,kh«ng kh«ngph¶i ph¶inh nhêng êngnhÞn nhÞncho chou.u.. 1. Ng÷ liÖu (sgk - 90). C¸i TÝ cha hiÓu hÕt ý Con c©u nãi cña ®mÑ, nã x¸m mÆt l¹ l kh«ng vµ hái b»ng giäng luèng cuèng: îc ë nhµ víi thÇy u. U - VËy th× b÷a sau con ¨nph¶i ë ®©ub¸n ? con. §iÓm thªm mét “gi©y” nøc në, chÞ DËu ngã con b»ng c¸ch xãt xa:. 2. Ph©n tÝch ng÷ liÖu. nhµth«n cô NghÞ - Con-sÏCon ¨n ësÏ nhµ¨n côëNghÞ §oµi. th«n §oµi. Cái Tí nghe nói giãy nảy, giống nh sét đánh bên tai, nã liÖng cñ khoai vµo oµcon lªn khãc: U ræ đãvà b¸n chođấy nhµ?cô NghÞ - U b¸n con thËt Con van u, con l¹y u, con th«n b¸n §oµicon . đi, tội nghiệp. U để còn bé bỏng, u đừng đem cho con ë nhµ ch¬i víi em con. (Ngô Tất Tố, Tắt đèn).

<span class='text_page_counter'>(6)</span> TiÕt 128 TiÕng viÖt NghÜa têng minh vµ hµm ý (tiÕp...) * §äc ®o¹n trÝch sau vµ tr¶ lêi c©u hái. A. Lý thuyÕt I. §iÒu kiÖn sö dông hµm ý 1. Ng÷ liÖu (sgk - 90) 2. Ph©n tÝch ng÷ liÖu. ChÞ DËu võa nãi võa mÕu: - Thôi u không ăn, để phần cho con. Con chỉ đợc ăn ở nhµ b÷a nµy n÷a th«i. U kh«ng muèn ¨n tranh cña con. Con cø ¨n thËt no, kh«ng ph¶i nhêng nhÞn cho u. C¸i TÝ cha hiÓu hÕt ý c©u nãi cña mÑ, nã x¸m mÆt l¹i vµ hái b»ng giäng luèng cuèng: §iÓm thªm mét “gi©y” nøc në, chÞ DËu ngã con b»ng c¸ch xãt xa: - VËy th× b÷a sau con ¨n ë ®©u ? - Con sÏ ¨n ë nhµ cô NghÞ th«n §oµi. Cái Tí nghe nói giãy nảy, giống nh sét đánh bên tai, nã liÖng cñ khoai vµo ræ vµ oµ lªn khãc: - U bán con thật đấy ? Con van u, con lạy u, con còn bé bỏng, u đừng đem bán con đi, tội nghiệp. U để cho con ë nhµ ch¬i víi em con. (Ngô Tất Tố, Tắt đèn).

<span class='text_page_counter'>(7)</span> TiÕt 128 TiÕng viÖt NghÜa têng minh vµ hµm ý (tiÕp...) * §äc ®o¹n trÝch sau vµ tr¶ lêi c©u hái. A. Lý thuyÕt. I. §iÒu kiÖn sö dông ChÞ DËu võa nãi võa mÕu: --Th«i Th«iuukh«ng kh«ng¨n, ăn,để đểphần phÇncho chocon. con.Con ConchØ chỉđđợcợcănănở ở hµm ý nhµ nhµb÷a b÷anµy nµyn÷a n÷a th«i. th«iU. U kh«ng kh«ng muèn muèn tranh tranh ¨n¨n cña cña con. con. Concø cø ¨n ¨nthËt thËtno, no,kh«ng kh«ngph¶i ph¶inh nhêng êngnhÞn nhÞncho chou.u. 1. Ng÷ liÖu (sgk - 90) Con 2. Ph©n tÝch ng÷ liÖu C¸i TÝ cha hiÓu hÕt ý c©u nãi cña mÑ, nã x¸m mÆt l¹ l U đã b¸n con vµ hái b»ng giäng luèng cuèng: 3. NhËn xÐt cho nhµ cô NghÞ Con kh«ng ® - VËy th× b÷a con. ¨n ë ®©u ? îc ë nhµ víi th«nsau §oµi * Sö dông hµm ý cã thÇy u. U hiÖu qu¶ cÇn chó ý: ng §iÓm thªm mét “gi©y” nøc në, chÞ DËu ph¶ingã b¸ncon con. êi nãi (viÕt) cã ý thøc b»ng c¸ch xãt xa: ®a hµm ý vµo c©u nãi nhµth«n cô NghÞ - Con-sÏCon ¨n ësÏ nhµ¨n côëNghÞ §oµi. th«n §oµi. - Ngêi nghe (ngêi đọc) phải hiểu và giải đoán đợc hàm ý II. Ghi nhí (sgk- 91). Cái Tí nghe nói giãy nảy, giống nh sét đánh bên tai, nã liÖng cñ khoai vµo ræ vµ oµ lªn khãc: - U bán con thật đấy ? Con van u, con lạy u, con còn bé bỏng, u đừng đem bán con đi, tội nghiệp. U để cho con ë nhµ ch¬i víi em con. (Ngô Tất Tố, Tắt đèn).

<span class='text_page_counter'>(8)</span> TiÕt 128 TiÕng viÖt NghÜa têng minh vµ hµm ý (tiÕp...) A. Lý thuyÕt MÈu chuyÖn vui I. §iÒu kiÖn sö dông hµm ý 1. Ng÷ liÖu (sgk - 90) 2. Ph©n tÝch ng÷ liÖu 3. NhËn xÐt * Sö dông hµm ý cã hiÖu qu¶ cÇn chó ý: ng êi nãi (viÕt) cã ý thøc ®a hµm ý vµo c©u nãi - Ngêi nghe (ngêi đọc) phải Hiểu và giải đoán đợc hàm ý II. Ghi nhí (sgk- 91). 1.NHÇM Mét anh sê lªn cæ ¸o, thÊy con rËn, Sî ngêi ta c ời vội vàng hất nó xuống đất nói: - Tëng lµ con rËn, ho¸ ra kh«ng ph¶i. Cã ngêi cóiM×nh xuèngkh«ng đất cố tình tìm đợc con rận Tëng lµ nhÆt lªn: ë bÈn lµm g× cã ph¶i, rËn !ho¸ ra con kh«ng - Tëng lµ kh«ng rËn.bÈn, thÕ mµ (TruyÖn cêicãd©n - Tëng lµ con rËn, ho¸ ra kh«ng ph¶i. gian ViÖt Nam) - Tëng lµ kh«ng ph¶i, ho¸ ra conrËn rËn.!.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> TiÕt 128 TiÕng viÖt NghÜa têng minh vµ hµm ý (tiÕp...) A. Lý thuyÕt MÈu chuyÖn vui Tr«ng em thËt lµ xinh I. §iÒu kiÖn sö dông I. §iÒu kiÖn sö dông hµm ý đẹp ! Em đẹp nh Hằng 1. Ng÷ liÖu (sgk - 90) 2. “KÎ c¾p gÆp bµ giµ” Nga ! lµ 2. Ph©n tÝch ng÷ liÖu h nanh chµng ®i ch¬i gÆp mét c« g¸i. Cã hai a i 3. NhËn xÐt athø nhÊt nãi: Ha chµng õ Anh l kÎ ! * Sö dông hµm ý cã - Chµo em, i tr«ng tr«ng emem nh nh H»ng Nga - Chµo em, H»ng Nga. è d hiÖu qu¶ cÇn chó ý: ng Anh chµng thø hai: êi nãi (viÕt) cã ý thøc - Anh tëng ë cungqu¶ng qu¶ngmíi míi cøcø tëng emem lµ lµ ngng êi êi á Cung ®a hµm ý vµo c©u nãi - Anh xuèng. xuèng. - Ngêi nghe (ngêi C« g¸i: đọc) phải Hiểu và giải - -ThÕ anhlµlµb¹n b¹ncña cña Cuéi ThÕhai hai anh chóchó Cuéi µ? µ ? đoán đợc hàm ý II. Ghi nhí (sgk- 91). B. LuyÖn tËp.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> TiÕt 128 TiÕng viÖt NghÜa têng minh vµ hµm ý (tiÕp...) A. Lý thuyÕt 3.C©u ca dao I. §iÒu kiÖn sö dông I. §iÒu kiÖn sö dông hµm ý Bao giờ chạch đẻ ngọn đa 1. Ng÷ liÖu (sgk - 90) Sáo đẻ dới nớc thì ta lấy mình 2. Ph©n tÝch ng÷ liÖu Bao giờ rau diếp làm đình 3. NhËn xÐt Gç lim th¸I ghÐm th× m×nh lÊy ta * Sö dông hµm ý cã Bµi ca dao trªn cã hµm ý kh«ng? hiÖu qu¶ cÇn chó ý: ng êi nãi (viÕt) cã ý thøc ®a hµm ý vµo c©u nãi Hµm ý :ta vµ m×nh kh«ng - Ngêi nghe (ngêi đọc) phải Hiểu và giải đoán đợc hàm ý II. Ghi nhí (sgk- 91). B. LuyÖn tËp. thể lấy đợc nhau !.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> TiÕt 128 TiÕng viÖt NghÜa têng minh vµ hµm ý (tiÕp...) A. Lý thuyÕt I. §iÒu kiÖn sö dông hµm ý 1. Ng÷ liÖu (sgk - 90) 2. Ph©n tÝch ng÷ liÖu 3. NhËn xÐt * Sö dông hµm ý cã hiÖu qu¶ cÇn chó ý: ng êi nãi (viÕt) cã ý thøc ®a hµm ý vµo c©u nãi - Ngêi nghe (ngêi đọc) phải Hiểu và giải đoán đợc hàm ý. 1. Bµi tËp 1: Ngêi nãi ngêi nghe nh÷ng c©u in ®Ëm díi ®©y lµ ai? xác định hàm ý của mỗi câu ấy. Theo em ngời nghe có hiÓu hµm ý cña c©u nãi kh«ng? Nh÷ng chi tiÕt nµo chøng tá ®iÒu Êy a) - Anh nãi n÷a ®i.- ¤ng giôc. B¸o c¸o hÕt! –Ngêi con trai vôt trë l¹i giäng vui vÎ – N¨m phót n÷a lµ mêi. Cßn hai m¬i phót th«i. B¸c và cô vào trong nhà. Chè đã ngấm rồi đấy. Th× giê ng¾n ngñi cßn l¹i thóc giôc c¶ chÝnh ngêi ho¹ sÜ. ¤ng theo liÒn anh thanh niªn vµo trong nhµ, đảo nhìn qua một lợt trớc khi ngồi xuống ghế. Ngêi nãi Ngêi nghe. II. Ghi nhí (sgk- 91). B. LuyÖn tËp.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> TiÕt 128 TiÕng viÖt NghÜa têng minh vµ hµm ý (tiÕp...) 1. Bµi tËp 1: A. Lý thuyÕt 2. Bµi tËp 2: Hµm ý cña c©u in ®Ëm díi ®©y lµ g× ? V× sao em bÐ kh«ng nãi th¼ng đợc mà phải sử dụng hàm ý ? Việc sử dông hµm ý cã thµnh c«ng kh«ng ? V× sao ? Nã nh×n d¸o d¸c mét lóc råi kªu lªn: - C¬m s«i råi, ch¾t níc giïm c¸i ! – Nã còng l¹i nãi træng. Tôi lên tiếng mở đờng cho nó: - Ch¸u ph¶i gäi “Ba ch¾t níc giïm con”, - Ngời nghe (ngời đọc) phải phải nói nh vậy. Hiểu và giải đoán đợc hàm Nó nh không để ý đến câu nói của tôi, nó l¹i kªu lªn: ý - C¬m s«i råi, nh·o b©y giê ! II. Ghi nhí (sgk- 91) Anh S¸u vÉn ngåi im […] B. LuyÖn tËp I. §iÒu kiÖn sö dông hµm ý 1. Ng÷ liÖu (sgk - 90) 2. Ph©n tÝch ng÷ liÖu 3. NhËn xÐt * Sö dông hµm ý cã hiÖu qu¶ cÇn chó ý: ngêi nãi (viÕt) cã ý thøc ®a hµm ý vµo c©u nãi. (NguyÔn Quang S¸ng, ChiÕc lîc ngµ). - C¬m s«i råi, nh·o b©y giê !. Chắt nớc giùm để cơm khỏi nhão !.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> TiÕt 128 TiÕng viÖt NghÜa têng minh vµ hµm ý (tiÕp...) 1. Bµi tËp 1: A. Lý thuyÕt I. §iÒu kiÖn sö dông hµm ý 1. VÝ dô (sgk - 90) 2. Ph©n tÝch vÝ dô 3. NhËn xÐt * Sö dông hµm ý cã hiÖu qu¶ cÇn chó ý: ngêi nãi (viÕt) cã ý thøc ®a hµm ý vµo c©u nãi. 2. Bµi tËp 2: 3. Bµi tËp 3: H·y ®iÒn vµo lît lêi cña B trong ®o¹n tho¹i sau ®©y mét c©u cã hµm ý tõ chèi.. A: Mai vÒ quª víi m×nh ®i ! Mai m×nh bËn «n thi. B: … A. §µnh vËy.. - Ngời nghe (ngời đọc) phải Hiểu và giải đoán đợc hàm ý II. Ghi nhí (sgk- 91). B. LuyÖn tËp.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> TiÕt 128 TiÕng viÖt NghÜa têng minh vµ hµm ý (tiÕp...) A. Lý thuyÕt I. §iÒu kiÖn sö dông hµm ý 1. Ng÷ liÖu (sgk - 90) 2. Ph©n tÝch ng÷ liÖu 3. NhËn xÐt * Sö dông hµm ý cã hiÖu qu¶ cÇn chó ý: ng êi nãi (viÕt) cã ý thøc ®a hµm ý vµo c©u nãi - Ngêi nghe (ngêi đọc) phải Hiểu và giải đoán đợc hàm ý II. Ghi nhí (sgk- 91). B. LuyÖn tËp. 1. Bµi tËp 1: 2. Bµi tËp 2: 3. Bµi tËp 3 : 4. Bµi tËp 4 : T×m hµm ý cña Lç TÊn qua viÖc «ng so s¸nh “hy vọng” với “con đờng” trong các câu sau: T«i nghÜ bông: §· gäi lµ hy väng th× kh«ng thÓ nãi ®©u lµ thùc ®©u lµ h còng giống nh những con đờng trên mặt đất; kỳ thực trên mặt đất vốn làm gì có đờng. Ngời ta đi mãi thì thành đờng thôi. (Lç TÊn, Cè h¬ng) -> Qua sù so s¸nh cña Lç TÊn cã thÓ nhËn ra hµm ý: Tuy hi väng cha thÓ nãi lµ thùc hay h, nhng nÕu cè g¾ng thùc hiện thì có thể đạt đợc..

<span class='text_page_counter'>(15)</span> TiÕt 128 TiÕng viÖt NghÜa têng minh vµ hµm ý (tiÕp...) 1. Bµi tËp 1: A. Lý thuyÕt I. §iÒu kiÖn sö dông hµm ý 1. Ng÷ liÖu (sgk - 90) 2. Ph©n tÝch ng÷ liÖu 3. NhËn xÐt * Sö dông hµm ý cã hiÖu qu¶ cÇn chó ý: ngêi nãi (viÕt) cã ý thøc ®a hµm ý vµo c©u nãi - Ngời nghe (ngời đọc) phải Hiểu và giải đoán đợc hàm ý II. Ghi nhí (sgk- 91). B. LuyÖn tËp. 2. Bµi tËp 2: 3. Bµi tËp 3 : 4. Bµi tËp 4 : 5. Bµi tËp 5: T×m nh÷ng c©u cã hµm ý mêi mäc hoặc từ chối trong các đoạn đối tho¹i gi÷a em bÐ víi nh÷ng ngêi ë trªn m©y vµ sãng ( trong bµi “M©y vµ sãng” cña Ta-go). H·y viÕt thªm vµo mçi ®o¹n mét c©u cã hµm ý mêi mäc râ h¬n..

<span class='text_page_counter'>(16)</span> M©y vµ sãng. MÑ ¬i, trªn m©y cã ngêi gäi con: “Bọn tớ chơi từ khi thức dậy cho đến lúc chiều tà. Bọn tớ chơi với bình minh vàng, bän tí ch¬i víi vÇng tr¨ng b¹c.” Con hỏi: “Nhng làm thế nào mình lên đó đợc?” Họ đáp: “Hãy đến nơi tận cùng trái đất, đa tay lên trời, cậu sẽ đợc nhấc bổng lên tận tÇng m©y”. “Mẹ mình đang đợi ở nhà”-con bảo -“Làm thế nào có thể rời mẹ mà đến đợc? ” ThÕ lµ hä mØm cêi bay ®i. Nhng con biÕt cã trß ch¬i thó vÞ h¬n, mÑ ¹. Con lµ m©y vµ mÑ sÏ lµ tr¨ng. Hai bµn tay con «m lÊy mÑ, vµ m¸i nhµ ta sÏ lµ bÇu trêi xanh th¼m. (Ta-go). C©u cã hµm ý mêi mäc “Kh«ng biÕt cã ai muèn ch¬i víi bän tí kh«ng”? HoÆc “Ch¬i víi bän tí thÝch l¾m”.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> TiÕt 128 TiÕng viÖt NghÜa têng minh vµ hµm ý (tiÕp...) A. Lý thuyÕt I. §iÒu kiÖn sö dông hµm ý 1. Ng÷ liÖu (sgk - 90) 2. Ph©n tÝch ng÷ liÖu 3. NhËn xÐt * Sö dông hµm ý cã hiÖu qu¶ cÇn chó ý: ngêi nãi (viÕt) cã ý thøc ®a hµm ý vµo c©u nãi - Ngời nghe (ngời đọc) phải Hiểu và giải đoán đợc hàm ý II. Ghi nhí (sgk- 91). B. LuyÖn tËp. ViÕt mét ®o¹n v¨n cã sö dông hµm ý vµ chØ râ hµm ý Êy do ai nãi, ý nghÜa?.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> TiÕt 128 TiÕng viÖt NghÜa têng minh vµ hµm ý (tiÕp...) * Bµi tËp cñng cè A. Lý thuyÕt I. §iÒu kiÖn sö dông hµm ý 1. Ng÷ liÖu (sgk - 90) 2. Ph©n tÝch ng÷ liÖu 3. NhËn xÐt * Sö dông hµm ý cã hiÖu qu¶ cÇn chó ý: ngêi nãi (viÕt) cã ý thøc ®a hµm ý vµo c©u nãi. 1- Khoanh tròn vào đáp án đúng cho câu hái sau: ViÖc sö dông hµm ý cÇn nh÷ng ®iÒu kiÖn nµo ? A. Ngời nói (ngời viết) có trình độ văn hoá cao. B. Ngời nghe (ngời đọc) có trình độ văn hoá cao. C. Ngêi nãi (ngêi viÕt) cã ý thøc ®a hµm ý vào câu còn ngời nghe (ngời đọc) phải có n¨ng lùc gi¶i ®o¸n hµm ý. D. Ngêi nãi (ngêi viÕt) ph¶i sö dông phÐp tu tõ.. 2. Nèi cét A (c©u) víi cét B cho phï hîp. - Ngời nghe (ngời đọc) phải Hiểu và giải đoán đợc hàm 1. ý 2. II. Ghi nhí (sgk- 91) 3.. B. LuyÖn tËp. A T«i lµm bµi råi. B©y giê b¹n míi lµm bµi sao. Lan ¬i ! §· mêi hai giờ rồi đấy !. B a. C©u cã sö dông hµm ý. b. C©u cã nghÜa t êng minh..

<span class='text_page_counter'>(19)</span> TiÕt 128 TiÕng viÖt NghÜa têng minh vµ hµm ý (tiÕp...) •Sö dông hµm ý cã t¸c dông A. Lý thuyÕt I. §iÒu kiÖn sö dông hµm ý 1. Ng÷ liÖu (sgk - 90) 2. Ph©n tÝch ng÷ liÖu 3. NhËn xÐt * Sö dông hµm ý cã hiÖu qu¶ cÇn chó ý: ngêi nãi (viÕt) cã ý thøc ®a hµm ý vµo c©u nãi - Ngời nghe (ngời đọc) phải Hiểu và giải đoán đợc hàm ý II. Ghi nhí (sgk- 91). B. LuyÖn tËp. - Trong giao tiÕp: + §¶m b¶o lÞch sù, tÕ nhÞ . + Dễ dàng chối bỏ yêu cầu nào đó khi cÇn v× kh«ng trùc tiÕp nãi ra điều đó mà do ngời nghe tự suy ra - Trong văn học: Nội dung diễn đạt phong phó & t¨ng gi¸ trÞ biÓu c¶m..

<span class='text_page_counter'>(20)</span>

<span class='text_page_counter'>(21)</span>