De cuong on tap Sinh hoc 7 HK I

<span class='text_page_counter'>(1)</span>§Ò c¬ng «n tËp sinh häc líp 7 * Vai trò của động vật trong đời sống STT C¸c mÆt lîi, h¹i §éng vËt cung cÊp nguyªn liÖu cho ngêi: - Thùc phÈm 1 - L«ng - Da §éng vËt dïng lµm thÝ nghiÖm: 2 - Häc tËp nghiªn cøu khoa häc - Thö nghiÖm thuèc §éng vËt hç trî con ngêi - Lao động 3 - Gi¶i trÝ - ThÓ thao - B¶o vÖ an ninh 4 §éng vËt truyÒn bÖnh. Tên loài động vật đại diện - Gµ. lîn, tr©u, thá, vÞt... - Gµ, cõu, vÞt... - Tr©u, bß... - Õch, thá, chã... - Chuét, chã... - Trâu, bò, ngựa, voi, lạc đà... - Voi, gµ, khØ... - Ngùa, chã, voi... - Chã. - Ruåi, muçi, rËn, rÖp.... Ngành động vật nguyên sinh §¹i diÖn §Æc ®iÓm CÊu t¹o. Trïng Roi C¬ thÓ lµ 1 tÕ bµo: (0,05 mm) gåm mµng; CNS; nh©n. C¬ thÓ h×nh thoi; cã roi; ®iÓm m¾t; h¹t diÖp lôc; h¹t dù tr÷; kh«ng bµo co bãp. Trïng biÕn h×nh Là 1 cơ thể đơn bào đơn giản nhất gồm: CNS láng; nh©n; kh«ng bµo tiªu hãa; kh«ng bµo co bãp. Trïng giÇy Gåm 1 tÕ bµo gåm: CNS, nh©n lín; nh©n nhá, 2 kh«ng bµo co bãp, kh«ng bµo tiªu hãa; r·nh miÖng vµ hÇu, l«ng b¬i. Trïng kiÕt lÞ Cã ch©n gi¶ ng¾n; kh«ng cã kh«ng bµo (kÝch thíc to h¬n hång cÇu ngêi), c¬ quan di chuyÓn tiªu gi¶m. Trïng sèt rÐt Kh«ng cã c¬ quan di chuyÓn, kh«ng cã c¸c kh«ng bµo (KÝch thíc nhá h¬n hång cÇu muçi).

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Di chuyÓn. Dinh dìng. Sinh s¶n. Roi xo¸y vµo níc, võa Nhê ch©n gi¶ do chÊt tiÕn võa xoay nguyªn sinh dån vÒ mét phÝa Tù dìng vµ dÞ dìng Tiªu hãa néi bµo Hô hấp: Trao đổi khí Hô hấp: Khuyếch tán qua mµng tÕ bµo qua mµng c¬ thÓ Bµi tiÕt: Nhê kh«ng bµo co bãp Bài tiết: nớc thừa đợc kh«ng bµo co bãp th¶i ra ngoµi ë mäi n¬i trªn c¬ thÓ. L«ng b¬i. - Thøc ¨n qua miÖng, hÇu tíi kh«ng bµo tiªu hoá và đợc biến đổi nhê enzim. - Chất thải đợc đa đến kh«ng bµo co bãp vµ qua lỗ thoát để thoát ra ngoµi. - H« hÊp: KhuyÕch t¸n qua mµng c¬ thÓ Vô tính bằng cách Vô tính bằng cách - VT bằng phân đôi cơ phân đôi cơ thể theo phân đôi cơ thể thÓ theo chiÒu ngang. chiÒu däc - HT b»ng tiÕp hîp. C¬ quan di chuyÓn Kh«ng cã c¬ quan tiªu gi¶m di chuyÓn “Nuèt” nhiÒu hång cÇu cïng mét lóc vµ tiªu hãa chóng råi sinh sản nhân đôi lªn rÊt nhanh. V« tÝnh. ¡n hång cÇu: Chui vµo hång cÇu (kÝ sinh néi bµo) ¨n hÕt CNS cña hång cÇu, sinh s¶n cho nhiÒu trïng sèt rÐt míi, ph¸ vì hång cÇu chui ra ngoµi råi l¹i tiÕp tôc chui vµo nhiÒu hång cÇu kh¸c V« tÝnh b»ng c¸ch nh©n nhiÒu. Đặc điểm chung của ngành động vật nguyên sinh: - Cơ thể cấu tạo đơn giản chỉ gồm 1 tế bào đảm nhiệm mọi chức năng sống (cơ thể đơn bào) - Cơ thể bớc đầu đã có sự phân hóa các thành phần để thực hiện một số chức năng: Tiêu hóa ( Không bào tiêu hóa), bài tiết (không bµo co bãp); di chuyÓn (roi, l«ng b¬i hay ch©n gi¶); - §a sè sèng tù do, mét sè sèng kÝ sinh, mét sè rÊt Ýt sèng thµnh tËp ®oµn (trïng roi). - Di chuyÓn b»ng roi b¬i, l«ng b¬i hay ch©n gi¶ hoÆc tiªu gi¶m; - Sinh sản vô tính bằng phân đôi; một số có khả năng sinh sản hữu tính bằng tiếp hợp - PhÇn lín dÞ dìng, trïng roi cã thÓ tù dìng nh thùc vËt. * Vai trò của ngành động vật nguyên sinh: - Làm thức ăn cho động vật nhỏ, đặc biệt là giáp xác nhỏ: trùng giầy, trùng roi, trùng biến hình, … - Gây bệnh ở động vật: trùng tầm gai, trùng cầu gây bệnh ở thỏ. - G©y bÖnh ë ngêi: trïng kiÕt lÞ, trïng sèt rÐt, trïng g©y bÖnh ngñ, … - Có ý nghĩa về địa chất: trùng lỗ.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> §¹i diÖn §Æc ®iÓm H×nh d¹ng CÊu t¹o. Ngµnh Ruét khoang : Sèng ë níc ngät, níc mÆn, sè lîng kho¶ng 10 ngh×n loµi. Thñy Tøc Søa H¶i Quú H×nh trô dµi, cã 2 líp tÕ bµo, gi÷a lµ tÇng keo máng; miệng ở trên dới là đế bám, xung quanh miÖng cã nhiÒu tua. KiÓu s©u ®o, kiÓu lén ®Çu. Di chuyÓn Khoang tiªu hãa Khoang tiªu hãa réng Dinh dìng Kiểu đối xứng Sè líp TB c¬ thÓ KiÓu ruét Lèi sèng Tù vÖ Sinh s¶n. DÞ dìng, b¾t måi b»ng tua miÖng Táa trßn 2 Ruét tói C¸ thÓ Nhê tÕ bµo gai - V« tÝnh: nÈy chåi vµ t¸i sinh - H÷u tÝnh (thêng x¶y ra vµo mïa l¹nh, Ýt thøc ¨n): lµ sù kÕt hîp gi÷a trøng vµ tinh trïng cña 2 con thñy tøc, sau nhiÒu lÇn ph©n c¾t sÏ t¹o ra thñy tøc con.. H×nh c¸i dï cã kh¶ n¨ng xße, côp; CÊu t¹o gièng thñy tøc nhng miÖng ë díi, tÇng keo dµy. B¬i nhê tÕ bµo cã kh¶ n¨ng co rót m¹nh dï Khoang tiªu hãa hÑp. San h«. H×nh trô to, ng¾n, kho¶ng H×nh cµnh c©y, khèi lín. 2 đến 5cm. Miệng ở trên, Miệng ở trên, có gai, xtầng keo dày, rải rác có các ơng đá vôi và chất sừng. gai x¬ng. Không di chuyển; có đế bám vào bờ đá Khoang tiªu hãa xuÊt hiÖn v¸ch ng¨n. DÞ dìng, b¾t måi b»ng DÞ dìng tua miÖng Táa trßn Táa trßn 2 2 Ruét tói Ruét tói C¸ thÓ TËp trung mét sè c¸ thÓ Nhê tÕ bµo gai Nhê tÕ bµo gai. §Æc ®iÓm chung cña ngµnh - Cơ thể có đối xứng tỏa tròn - Ruét d¹ng tói, miÖng võa nhËn thøc ¨n võa th¶i cÆn b· . - Thµnh c¬ thÓ cã 2 líp tÕ bµo: Líp ngoµi vµ líp trong ë gi÷a lµ tÇng keo. - Tù vÖ vµ tÊn c«ng b»ng tÕ bµo gai.. Không di chuyển; có đế b¸m Khoang tiªu hãa cã nhiÒu ng¨n th«ng nhau gi÷a c¸c c¸ thÓ. DÞ dìng Táa trßn 2 Ruét tói TËp ®oµn nhiÒu c¸ thÓ Nhê tÕ bµo gai.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> C¸c Ngµnh Giun M«i trêng sèng CÊu t¹o. Dinh dìng Di chuyÓn. Giun GiÑp ( s¸n l¸ gan ) Sèng ký sinh ë gan, mËt tr©u bß. C¸c ngµnh giun Giun tròn ( Giun đũa ) Sèng ký sinh ë ruét non ngêi, nhÊt lµ trÎ em. - C¬ thÓ h×nh èng, thon dµi (kho¶ng 25cm), bªn ngoµi c¬ thÓ có lớp vỏ cuticun giúp giun đũa kh«ng bÞ tiªu hñy bëi c¸c dÞch tiªu hãa trong ruét non ngêi. - Thµnh c¬ thÓ cã líp biÓu b× vµ líp c¬ däc ph¸t triÓn; cã khoang c¬ thÓ cha chÝnh thøc. Nhê chÊt h÷u c¬ cã s½n trong m«i trêng kÝ sinh. - Thích nghi đời sống ký sinh; Cơ thÓ h×nh l¸, dÑp, dµi 2 ->5cm, mµu đỏ máu, có đối xứng 2 bên; - M¾t vµ l«ng b¬i tiªu gi¶m, gi¸c b¸m, c¬ quan tiªu hãa vµ sinh dôc ph¸t triÓn; cha cã hËu m«n. - C¬ däc, c¬ vßng vµ c¬ lng bông ph¸t triÓn. Nhê chÊt h÷u c¬ cã s½n trong m«i trêng kÝ sinh, §ång hãa nhiÒu chÊt dinh dìng B¸m ch¾c vµo néi t¹ng vËt chñ ít di chuyển, bằng vận động cơ dọc c¬ thÓ. H« hÊp yÕm khÝ H« hÊp yÕm khÝ. Giun đốt (Giun đất ) Sống trong đất Cấu tạo thích nghi lối sống trong đất. C¬ thÓ h×nh trô, dµi , mµu hång nh¹t; cã đối xứng hai bên; phân đốt; các đốt phÇn ®Çu cã thµnh c¬ ph¸t triÓn; chi bªn tiêu giảm nhng vẫn giữ các vòng tơ để lµm chç dùa khi chui róc. ăn vụn thực vật và chất mùn trong đất. Đào sới đất để chui. Di chuyển nhờ chi bªn, t¬ vµ thµnh c¬ thÓ KhuyÕch t¸n qua da, Da mµu hång nh¹t KiÓu h« hÊp vì có chứa rất nhiều mao mạch dày đặc trên da giun, có tác dụng nh lá phổi để h« hÊp Ruét ph©n nhiÒu nh¸nh nhá, cha èng tiªu hãa b¾t ®Çu tõ lç miÖng - èng tiªu hãa ph©n hãa, thøc ¨n lÊy tõ HÖ tiªu hãa cã hËu m«n vµ kÕt thóc b»ng hËu m«n miÖng, chøa ë diÒu, nghiÒn nhá ë d¹ dày cơ, đợc tiêu hóa nhờ enzim tiết ra từ ruét tÞt vµ hÊp thô qua thµnh ruét. - Cha cã hËu m«n Ph©n tÝnh, tuyÕn sinh dôc d¹ng HÖ thÇn kinh d¹ng chuçi h¹ch vµ gi¸c HÖ thÇn kinh ống, thụ tinh trong, đẻ trứng số l- quan PT îng rÊt nhiÒu - Sán lá san lỡng tính. Cơ quan Các tuyến sinh dục dài cuộn khúc Lỡng tính, khi sinh sản chúng ghép đôi, Sinh s¶n sinh dôc ph¸t triÓn. nh búi chỉ trắng ở xung quanh ruột trứng đợc thụ tinh phát triển trong kén. - đẻ nhiều trứng, ấu trùng phát triÓn qua nhiÒu vËt chñ trung gian. Đặc điểm chung Cơ thể dẹp, có đối xứng hai bên; + Cơ thể hình trụ thuôn nhọn hai + Cơ thể dài (hình trụ); phân đốt. Có thể Ruét ph©n nh¸nh; cha cã hËu m«n; ®Çu (§Çu nhän ®u«i tï) xoang (khoang c¬ thÓ chÝnh thøc) phân biệt đầu đuôi; lng bụng; Giác + Có lớp vỏ Cuticun trong suốt bảo + Hệ tuần hoàn kín, máu đỏ. b¸m vµ c¬ quan sinh s¶n ph¸t vÖ. + HÖ thÇn kinh d¹ng chuçi h¹ch,gi¸c triÓn; Êu trïng ph¸t triÓn qua c¸c + Ký sinh chØ ë mét vËt chñ quan ph¸t triÓn. vËt chñ trung gian. + Cã khoang c¬ thÓ cha chÝnh + Di chuyÓn nhê chi bªn, vßng t¬ hoÆc thøc, c¬ quan tiªu hãa d¹ng èng thµnh c¬ thÓ. b¾t ®Çu vµo tõ miÖng vµ kÕt thóc + HÖ tiªu hãa ph©n hãa lµ hËu m«n. + H« hÊp qua da.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> §¹i diÖn. Sán lông; sán lá gan; sán lá máu; Giun đũa, giun tóc, giun móc câu Giun đất; Rơi; Đỉa, giun đỏ, vắt s¸n d©y (T¸ trµng), giun kim (Rô«t giµ); giun rÔ lóa ( rÔ lóa).

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Ngµnh Th©n mÒm §¹i diÖn đặc điểm N¬i sèng. Trai s«ng. èc sªn. Sống chui rúc trong bùn, ăn các bã cặn Sống trên mặt đất, cây cỏ. ăn lá, Sống bơi lội tự do trong nớc (di läc ë níc. chåi, cñ động). CÊu t¹o. - Cơ thể đối xứng hai bên; 2 mảnh vỏ bằng đá vôi che chở. Ngoài là áo trai tạo khoang ¸o, cã èng hót vµ èng tho¸t; Gi÷a lµ tÊm mang; Trong lµ th©n trai, ch©n r×u. - Đầu tiêu giảm; Nhờ 2 đôi tấm miệng và 2 đôi tấm mang trai lấy đợc thức ăn. Dinh dìng. Trai hót níc qua khoang ¸o, mang vµ ¨n l¸; chåi non; cñ Miệng. Qua mang ôxi đợc tiếp nhận, qua miệng T/ăn đợc giữ lại (mảnh vụn hữu c¬; §V nguyªn sinh, c¸c ®/vËt nhá). Sinh s¶n. -. Mùc. Cơ thể mất đối xứng, gồm 4 phần: §Çu; th©n; ch©n; ¸o. Mét m¶nh vá, líp vá cøng bao bäc c¬ thÓ bất động. C¬ thÓ gåm 4 phÇn. Kh«ng cã vá cøng bao bäc nhng cã mai cøng n»m ë trong lµm trôc n©ng đỡ cơ thể, Chân biến thành tua quanh ®Çu gi÷ vai trß trong vËn chuyÓn, b¾t måi.. R×nh måi: Thêng Èn n¸u n¬i cã nhiÒu rong rªu nhê s¾c tè trªn c¬ thÓ nªn mùc cã mµu gièng m«i trêng ; nã dïng 2 tua dµi b¾t måi sau đó dùng 8 tua ngắn đa mồi vµo miÖng C¬ thÓ Lìng tÝnh: §Î trøng, trøng §Î trøng thµnh chïm – në ph¸t triÓn thµnh con ngoµi m«i tr- thµnh con ngoµi m«i trêng . êng. Phân tính con đực có 1 tua miệng đảm nhiệm chức nămg giao phối. Phân tính: Trứng non đợc giữ trong tấm mang në thµnh Êu trïng (sèng trong mang cña trai mÑ), mét thêi gian ra ngoµi m«i trêng b¸m vµo da vµ mang c¸ mét thêi gian n÷a råi r¬i xuèng bïn ph¸t triÓn thµnh trai trëng thµnh. §Æc ®iÓm chung cña ngµnh Thân mềm, không phân đốt Cơ thể có vở đá vôi bao bọc Cã khoang ¸o ph¸t triÓn Hệ tiêu hóa phân hóa, cơ quan di chuyển thờng đơn giản ..

<span class='text_page_counter'>(7)</span> M«i trêng sèng CÊu t¹o. Dinh dìng Di chuyÓn. KiÓu h« hÊp HÖ tiªu hãa. TuÇn hoµn ThÇn kinh Sinh s¶n. Líp gi¸p x¸c (t«m s«ng) Sèng ë m«i trêng níc Cơ thể gồm 7 đốt chia làm hai phần: Có líp vá Kitin thÊm canxi bao bäc b¶o vÖ * PhÇn ®Çu- ngùc: - 2 mắt kép, 2 đôi râu để định hớng phát hiÖn, b¾t måi - §«i ch©n hµm: Gi÷ vµ xö lý måi; - Ch©n k×m vµ ch©n bß (mãc): §Þnh híng B¾t måi * PhÇn bông: - Phân đốt, phần phụ là chân bơi ( 5 đôi chân bụng để bơi, giữ thăng bằng; ôm trøng). - TÊm l¸i: §èt thø 6 vµ 7: L¸i vµ gióp t«m nh¶y. ăn tạp (Thực vật thủy sinh nhỏ, động vật vµ x¸c ®/v chÕt), Thêng kiÕm ¨n vµo lóc chËp tèi B»ng ch©n bß, ch©n b¬i vµ tÊm l¸i (Bß, b¬i, nh¶y giËt lïi). Líp h×nh nhÖn Sèng ë c¹n (hang hèc, rËm r¹p, n¬i ẩm) kiếm ăn về đêm C¬ thÓ chia 2 phÇn: §Çu - ngùc vµ bông *Phần đầu-ngực: Có đôi kìm tiết nọc độc (Bắt mồi và tự vệ); đôi ch©n xóc gi¸c (phñ ®Çy l«ng): c¶m gi¸c vÒ khøu gi¸c vµ xóc gi¸c); 4 đôi chân bò (di chuyển và chăng lới) *Phần bụng: Phía trớc là đôi khe thë (h« hÊp); ë gi÷a lµ mét lç sinh dôc (sinh s¶n), PhÝa sau lµ c¸c nóm tuyÕn t¬ (sinh t¬ nhÖn ). Líp s©u bä (ch©u chÊu) Sèng ë c¹n C¬ thÓ chia: 3 phÇn - Đầu: có 1 đôi râu, cơ quan miÖng; - Ngực: 3 đôi chân, 2 đôi cánh; - Bụng: mỗi đốt có 2 lỗ thở tạo nªn m¹ng èng khÝ gióp nã h« hÊp tèt h¬n. ¨n thÞt s¨n b¾t måi sèng vÒ ban Kh«ng häc đêm; bắt mồi bằng đôi kìm có nọc độc; ăn sâu bọ Dò đờng bằng đôi chân xúc giác Có thể bò bằng cả 3 đôi chân hoÆc nh¶y tõ n¬i nµy sang n¬i khác bằng đôi chân sau (càng), hoÆc di chuyÓn xa h¬n b»ng c¸ch bay Hô hấp bằng mang (trên các đốt gốc Hô hấp bằng phổi và ống khí h« hÊp b»ng phæi vµ èng khÝ râu) ở chân các đôi bò , cơ quan bài tiết n»m ë gèc r©u . - MiÖng - Thùc qu¶n - D¹ dµy - Ruét - cã c¸c tuyÕn ( Gan; d¹ dµy; tôy ) So víi t«m cã thªm ruét tÞt tiÕt HËu m«n; tiÕt dÞch tiªu hãa vµo con måi sÏ dÞch vÞ vµo d¹ dµy vµ nhiÒu èng - Có tuyến tiết ra men tiêu hóa là dạ biến đổi thành dịch lỏng và nhện bài tiết lọc chất thải đổ vào ruột dày, gan, tụy; Hấp thụ chất dinh dỡng là hút dịch lỏng đó. sau để theo phân ra ngoài ruét non HÖ tuÇn hoµn hë HÖ tuÇn hoµn hë HÖ tuÇn hoµn hë , tim h×nh èng nhiÒu ng¨n ë mÆt lng Não và các giác quan phát triển. Cơ Cơ quan cảm giác đã phân hóa : thị Hạch não, và chuỗi hạch ngực quan cảm giác đã phân hóa, thị giác giác (mắt); chân : xúc giác. (m¾t); r©u : Xóc gi¸c, khøu gi¸c §Î trøng, «m trøng §Î trøng, «m trøng HÖ sinh dôc ph¸t triÓn, ph©n tÝnh, tuyÕn sinh dôc d¹ng chïm. Trứng đẻ dới đất thành ổ, châu chÊu non në ra sau nhiÒu lÇn lét x¸c míi trë thµnh con trëng thµnh. §ã lµ h×nh thøc biÕn th¸i.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> §Æc ®iÓm chung. 20 ngµn loµi (T«m hïm; cua; nhÖn; t«m 36000 loµi ( c¸i ghÎ, bä c¹p; ve bß; ở nhờ; cua đồng; ghẹ; cua biển; ruốc; Nhện chăng lới; nhện nhà) haotj động chủ yếu về đêm sun; thñy trÇn; rËn níc; … 2 § c¬ thÓ: cã vá cøng bao bäc; phÇn lín sèng ë níc; h« hÊp b»ng mang; C¬ thÓ có 2 phần: Đầu có 2 đôi râu, chân có nhiều đốt khớp động với nhau; đẻ trứng trøng në thµnh Êu trïng - qua nhiÒu lÇn lét x¸c - trëng thµnh. §Æc ®iÓm chung cña ngµnh ch©n khíp: - Cơ thể phân đốt, có phần phụ phân đốt; - Khớp động linh hoạt ; - Cã vá kitin cøng bao bäc; - HÖ thÇn kinh vµ gi¸c quan ph¸t triÓn.. kh«ng hoµn toµn. C¬ thÓ gåm 3 phÇn: §Çu; ngùc; bụng. Đầu có một đôi râu, cơ quan miÖng cÊu t¹o kiÓu nghiền; Ngực có 3 đôi chân, thờng có 2 đôi cánh. Nội quan ph¸t triÓn, ph©n hãa: Ruét tríc ruét gi÷a - ruét sau ; HÖ bµi tiÕt hình ống đổ vào ruột, hệ thần kinh d¹ng chuçi h¹ch, PT qua biÕn th¸i..

<span class='text_page_counter'>(9)</span> * Tầm quan trọng thực tiễn của động vật không xương sống: - Làm thực phẩm, có giá trị xuất khẩu, được nhân giống nuôi: mực, tôm, vẹm, cua, ghẹ, dế, mật ong, phấn hoa từ ong mật - Có giá trị dinh dưỡng chữa bệnh: mật ong, sáp ong, tằm gai, tôm he - Dọn sạch môi trường, góp phần phân huỷ chất hữu cơ: bọ hung, kiến, mối, các động vật nguyên sinh - Diệt sâu bọ có hại: nhện, bọ ngựa, bọ cạp, bọ rùa, ong mắt đỏ. Ong bướm còn thụ phấn cho cây. - Cung cấp nguyên liệu cho công nghiệp: tằm cho tơ, san hô và thân mềm cho đá vôi, nhựa cánh kiến - Làm thức ăn cho động vật khác: Hầu hết các loài động vật không xương sống - Trang trí, trang sức, làm cảnh: san hô, bướm, thân mềm… - Làm hại cơ thể động vật và người: sán dây, sán lá gan nhỏ, giun đũa, giun kim, chấy, rận, muỗi, trùng kiết lị, trùng sốt rét, caùi gheû - Vaät chuû trung gian truyeàn beänh: ruoài, muoãi, oác vaën, oác tai, chaáy, raän - Làm hại thực vật: giun tròn hại cây (tuyến trùng), sâu non (sâu xanh, sâu đo, sâu cam- bưởi, sâu tơ, sâu đục thân … ), bọ xít, sâu vẽ bùa, bọ nhảy, ong đục quả, ruồi đục quả, nhện đỏ hại bông, bọ trĩ, sâu cuốn lá … * Điểm giống và khác nhau cơ bản giữa động vật và thực vật :  Ñieåm gioáng nhau: - Đều cấu tạo từ tế bào - Đều có các hoạt động sống: lớn lên (sinh trưởng, phát triển ), hô hấp, tiêu hoá, lấy các chất cần thiết và thải bã (trao đổi chất), sinh sản, cảm ứng …  Điểm khác nhau cơ bản giữa thực vật và động vật: - Thực vật: có diệp lục, sống tự dưỡng, không có khả năng di chuyển. - Động vật: phần lớn dÞ dưỡng, có hệ thần kinh và giác quan, phần lớn có khả năng di chuyển. * Các biện pháp phòng chống bệnh tật do động vật kí sinh gây ra: - Ăn uống hợp vệ sinh, giữ vệ sinh cá nhân - Không ăn rau sống, thịt sống, thịt tái, không uống nước lã - Rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh - Che đậy, đựng thức ăn trong lồng bàn hoặc trong tủ - Trừ diệt ruồi nhặng, kết hợp với vệ sinh xã hội ở cộng đồng - Tẩy giun theo định kì 1 đến 2 lần trên năm (trong phòng chống giun sán kí sinh ) - Phân tươi phải ủ cho hoai trước khi bón cho cây - Xử lí rau cỏ trong chăn nuôi, cho vật nuôi uống nước sạch.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> - Ngủ phải nằm màng, phát quang bịu rậm, đổ bỏ nước thừa trong chai lọ, … (phòng chống sốt rét ) - Dùng bao tay, kẹp để bắt sứa, xử lí sứa khi dùng chúng làm món ăn ( phòng sứa gây ngứa, gây độc) * Trách nhiệm của học sinh trong việc bảo vệ thiên nhiên, bảo vệ môi trường, phòng chống động vật có hại và bảo vệ động vaät hoang daõ: - Học để hiểu biết, cố gắng vận dụng kiến thức vào thực tiễn đời sống - Không bắt hay phá tổ ong, tổ chim và các động vật có ích khác ( bọ ngựa, bọ cạp … ) - Tham gia trồng, chăm sóc cây xanh trong gia đình, ở địa phương, trong nhà trường và bảo vệ cây xanh ở mọi nơi, mọi lúc. - Tham gia dọn vệ sinh, giữ gìn trường lớp sạch đẹp ( quét mạng nhện, lau cửa kính, …) - Bỏ rác vào nơi quy định, hạn chế xả rác, hạn chế ăn quà vặt khi đến trường học. * Ñaëc ñieåm chung vaø vai troø cuûa thaân meàm :  Ñaëc ñieåm chung: - Môi trướng sống và lối sống khác nhau - Thân mềm không phân đốt, có vỏ đá vôi, có khoang áo, hệ tiêu hoá phân hoá, cơ quan di chuyển thường đơn giản - Riêng mực và bạch tuột có lối sống săn mồi và di chuyển tích cực nên vỏ tiêu giảm (hoặc chuyển vào trong) và cơ quan di chuyeån phaùt trieån  Vai trò của thân mềm: Hầu hết Thân mềm có lợi, một số ít có hại: - Làm thức ăn cho người: ngao, sò, ốc, hến, vẹm, mực, tu hà, bạch tuộc - Có giá trị xuất khẩu: Mực, … - Làm thức ăn cho động vật khác: Hầu hết các động vật thuộc nghành thân mềm - Làm đồ trang sức, trang trí: vỏ sò, vỏ ốc, …. - Làm sạch môi trường nước: các loài hai mảnh vỏ như trai, … - Có giá trị về mặt địa chất: Hoá thạch ốc cổ (chỉ thị địa tầng ) - Laøm vaät chuû trung gian truyeàn beänh: oác tai, oác vaën, oác ñóa, oác ruoäng, … - Có hại cho cây trồng: Các loài ốc sên * Ñaëc ñieåm vaø vai troø cuûa Giaùp xaùc :  Moät vaøi ñaëc ñieåm chung : - Đa dạng về loài - Hầu hết sống ở nước, một số ở cạn (nơi ẩm ướt như mọt ẩm ) - Cơ thể gồm 2 phần: đầu - ngực và bụng : - Các cơ quan như tuần hoàn, hô hấp, tiêu hoá, thần kinh phát triển hơn giun đốt và thân mềm. Tập tính cũng phong phú hơn..

<span class='text_page_counter'>(11)</span>  Vai troø : - Làm thực phẩm (tươi, khô, đông lạnh ): tôm, cua, ghẹ, tép - Nguyeân lieäu laøm maém: toâm, teùp, ruoác, cua, caùy - Làm thức ăn cho động vật khác (trong chăn nuôi, trong tự nhiên ): hầu hết các loài Giáp xác - Có hại: có hại cho giao thông thuỷ lợi (con sun), kí sinh hại cá (chân kiếm kí sinh ), truyền bệnh cho người và động vật (chân kiếm, cua núi ), cua đồng còn phá hại lúa. * Trình bày đặc điểm chung và vai trò thực tiễn của sâu bọ :  Ñaëc ñieåm chung cuûa Saâu boï : - Cơ thể chia làm 3 phần rõ rệt : đầu, ngực và bụng. Vỏ cơ thể bằng kitin vừa là bộ xương ngoài (là chỗ bám của các cơ giúp vận động cơ thể), chống sự bốc hơi nước (giúp thích nghi sống trên cạn), vừa bảo vệ cơ thể và là chiếc áo nguỵ trang (màu sắc thÝch hợp với môi trường) - Phần đầu có 1 đôi râu; phần ngực có 3 đôi chân và thường có 2 đôi cánh; phần bụng có hệ thống ống khí. - Thần kinh và giác quan phát triển: hạch não phát triển (gồm não trước, não giữa và não sau ), có đủ 5 giác quan ( xúc giác, khứu giác, vị giác, thính giác và thị giác). Nhờ đó tập tính và bản năng của sâu bọ rất phong phú thể hiện trong việc chăm sóc con non, bảo vệ đồng loại, lẩn trốn kẻ thù, tìm kiếm thức ăn, duy trì nòi giống … - Hô hấp bằng hệ thống ống khí nên hệ tuần hoàn trở nên đơn giản (tuần hoàn hở, tim hình ống, nhiều ngăn nằm ở mặt lưng) - Ống tiêu hoá phân hoá, cơ quan miệng khác nhau tuỳ theo cách kiếm ăn của mỗi nhóm sâu bọ. - Sâu bọ có nhiều hình thức phát triển biến thái khác nhau: Biến thái hoàn toàn (các loài bướm, ve sầu …) và biến thái không hoàn toàn (châu chấu, dế … ). Cấu tạo, đặc điểm hình thái, lối sống và tập tính của con non và con trưởng thành có thể rất khác nhau. Do đó vai trò của nó đối với thiên nhiên con người cũng khác nhau ở con non và con trưởng thành (ví dụ: sâu non của bướm ăn hại cây, bướm lại góp phần thụ phấn cho hoa) - Sâu bọ có số loài rất lớn, phân bố rộng rãi ở nhiều môi trường khác nhau.  Vai troø cuûa Saâu boï : - Làm thực phẩm, có giá trị xuất khẩu, được nhân giống nuôi: dế, mật ong, phấn hoa từ ong mật … - Có giá trị dinh dưỡng chữa bệnh: mật ong, sáp ong, tằm gai - Dọn sạch môi trường, góp phần phân huỷ chất hữu cơ: bọ hung, kiến, mối - Diệt sâu bọ có hại : bọ ngựa, bọ rùa, ong mắt đỏ, ấu trùng chuồn chuồn kim. - Cung cấp nguyên liệu cho công nghiệp: tằm cho tơ, nhựa cánh kiến, cà cuống (tinh dầu thơm ) - Làm thức ăn cho động vật khác: Hầu hết các loài động vật thuộc lớp sâu bọ - Trang trí, làm cảnh: bướm ép, bướm nuôi.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> -. Thụ phấn cho cây: ong, bướm Làm hại cơ thể động vật và người: chấy, rận, muỗi Vaät chuû trung gian truyeàn beänh: ruoài, muoãi, chaáy, raän, giaùn Làm hại thực vật: sâu non (sâu xanh, sâu đo, sâu cam- bưởi, sâu tơ, sâu đục thân, sâu cuốn lá), bọ xít, sâu vẽ bùa, bọ nhảy, ong đục quả, ruồi đục quả, …. * Xem kĩ các nội dung đã học từ đầu cho đến hết ngành Chân khớp kể cả những nội dung trong các bảng biểu trong vở ghi và trong saùch giaùo khoa. * Chú ý đến những nội dung sau:  Đặc điểm chung của mỗi ngành động vật đã học  Vai trò (có ích và có hại ) của mỗi ngành động vật.  Các biện pháp phòng chống bệnh tật do các động vật thuộc các ngành động vật đã học gây ra.  Đặc điểm cấu tạo và hoạt động sống ( dinh dưỡng, sinh sản, hô hấp … ) của các đại diện của mỗi ngành động vật.  Tên một số đại diện khác thuộc các ngành động vật đã học. Các ngành động vật đã học là: Teân ngaønh ÑV Đại diện Ñaëc ñieåm chung Động vật nguyên sinh Trùng roi, trùng giày, trùng biến hình, trùng sốt rét, trùng Xem phần ghi nhớ trang 28 kieát lò Ruoät khoang Thuỷ tức, sứa, san hô, hải quỳ Xem phần ghi nhớ trang 38 Giun deïp Sán lông, sán dây ( sán xơ mít), sán lá gan, sán lá máu, Xem phần ghi nhớ trang 45 sán bã trầu ( có chữ đầu là “sán” ) Giun troøn Giun đũa, giun kim, giun móc câu, giun chỉ, giun rễ lúa Xem phần ghi nhớ trang 51 Giun đốt Giun đất, giun đỏ, đỉa, rươi Xem phần ghi nhớ trang 61 Thaân meàm Ốc, trai, mực Xem phần ghi nhớ trang 73 Chân khớp Giaùp xaùc: toâm, cua, boï caïp Xem phần ghi nhớ trang 76 ( xem trang 98 saùch giaùo khoa ) Hình nhện: nhện nhà, nhện đỏ … Xem phần ghi nhớ trang 85 Sâu bo: châu chấu, dế, các loài bướm, ong, kiến Xem phần ghi nhớ trang 92 D¹ng ®iÒn tõ , côm tõ; bæ sung vµo chç trèng: C©u 1. C¸ chÐp cã cÊu t¹o thÝch nghi ..(1).. Th©n.. ( 2).. G¾n ..( 3 ) ..VÈy ..(4 ).. Da… ( 5 ) ….V©y ..( 6 ).. Mµu s¾c ..( 7 ).. TL : 1/ m«i trêng níc ; 2 / h×nh thoi ; 3/ víi ®Çu thµnh mét khèi ; 4/ xÕp lîp nhau nh m¸i ngãi ; 5/ tiÕt chÊt nhµy; 6/ cã cÊu t¹o kiÓu b¬i chÌo; 7/ mang tÝnh chÊt ngôy trang cã hiÖu qu¶ ..

<span class='text_page_counter'>(13)</span> C©u 2. Trïng roi xanh lµ mét ..(1).. Di chuyÓn .. ( 2).. Võa . ..( 3 ).. võa …..(4 ).... H« hÊp …( 5 ) … sinh s¶n v« tÝnh .. ..( 6 ).... TL: 1/ cơ thể đơn bào; 2/ nhê roi ; 3/ tù dìng ; 4 / dÞ dìng ; 5/ qua mµng c¬ thÓ ; 6/ theo cách phân đôi cơ thể theo chiều dọc . Câu 3. Trùng biến hình là …(1). Có cấu tạo đơn giản, di chuyển …(2). dinh dỡng nhờ …(3). Trùng giày là …(4).. nhng cấu tạo đã phân hóa làm nhiều bộ phận nh …(5)... nhất định . Trùng biến hình , trùng giầy đều sinh sản …(6).. theo cách phân đôi. Trùng giầy còn cã h×nh thøc sinh s¶n …(7)... TL : 1/ một động vật đơn bào; 2/ b»ng ch©n gi¶; 3/ kh«ng bµo tiªu hãa ; 4/ động vật đơn bào; 5/ nh©n lín , nh©n nhá; kh«ng bµo co bãp, miÖng vµ hÇu; 6/ V« tÝnh ; 7/ h÷u tÝnh b»ng c¸ch tiÕp hîp. Câu 4. Trùng kiết lị và trùng sốt rét thích nghi cao với …(1). Trùng kiết lị kí sinh ở …(2)…. ngời và động vật, trùng sốt rét kí sinh ở …(3)…. và …. (4)…… muỗi Anôphen . Cả hai đều hủy hoại…(5)..… gây ra bệnh nguy hiểm. Trùng sốt rét lan truyền qua …(6)….. nªn phßng chèng sèt rÐt khã kh¨n vµ l©u dµi. Câu 5. Thủy tức có cơ thể …1... đối xứng…2…. sống …3… nhng có thể di chuyển …4... Thành cơ thể có …5….. gồm nhiều loại tế bµo cã cÊu t¹o …6…. Thñy tức b¾t måi nhê …7…. Thñy tøc có thể sinh s¶n …8... hoặc …9..., chóng cã kh¶ n¨ng …10….. . TL : 1/ h×nh trô; 2 /táa trßn; 3/ b¸m ; 4 / chËm ch¹p ; 5/ 2 líp tÕ bµo ; 6 / ph©n hãa ; 7/ c¸c tua miÖng; 8/ v« tÝnh ; 9/ h÷u tÝnh; 10 / t¸i sinh . C©u 6. S¸n l¸ gan cã …1... vµ ruét …2.. Sèng trong néi t¹ng tr©u bß nªn …3.. tiªu gi¶m …4.. ph¸t triÓn. TL: 1/ cơ thể dẹp, đối xứng 2 bên ; 2/ ph©n nh¸nh ; 3/ M¾t vµ l«ng b¬i ; 4/ gi¸c b¸m, c¬ quan tiªu hãa vµ sinh dôc Vòng đời : Trâu bò Trøng Êu trïng èc Êu trïng cã ®u«i M«i trêng níc KÕt kÐn B¸m vµo c©y rau, bÌo. Câu 7. Giun đũa kí sinh ở …1... chúng bắt đầu có …2…. ; ống tiêu hóa có thêm …3…. TL : 1/ ruét mon ngêi ; 2/ khoang c¬ thÓ cha chÝnh thøc ; 3/ ruét sau vµ hËu m«n; Câu 8. Trai sông đại diện của …1…. chúng có lối sống …2…. Cơ thể có …3…. Phần đầu cơ thể trai tiêu giảm nhng nhờ …4... trai lấy đợc thức ăn và ôxi để sinh sống. TL: 1/ ngµnh th©n mÒm ; 2/ chui róc trong bïn ; 3/ 2 mảnh vỏ bằng đá vôi che chở bên ngoài ; 4/ hai đôi tấm miệng và 2 đôi tấm mang . C©u 9. C¬ thÓ ch©u chÊu cã 3 phÇn râ rÖt lµ …1…. Ch©u chÊu h« hÊp …2... HÖ thÇn kinh …3…. Chóng ¨n …4…. Ch©u chÊu …5….. Ch©u chÊu non…6…. Nhng ph¶i tr¶i qua …7... míi thùc sù trë thµnh …8…. TL: 1/ ®Çu ; ngùc ; bông ; 2/ b»ng èng khÝ ; 3/ cã h¹ch n·o vµ chuçi h¹ch bông ; 4/ thùc vËt vµ rÊt phµm ¨n ; 5/ đẻ trứng trong đất ; 6/ mới nở đã giống bố mẹ ; 7/ lét x¸c ; 8/ con trëng thµnh. D¹ng lùa chon - ghÐp cét Cét A Cét B 1.Th©n c¸ chÐp thon dµi, ®Çu thu«n nhän g¾n chÆt víi th©n a/ Giúp thân cá cử động dễ dàng theo chiều ngang . 2.M¾t c¸ kh«ng cã mi, mµng m¾t tiÕp xóc víi m«i trêng níc b/Gi¶m søc c¶n cña níc . 3.Vây cá có các tia vây đợc căng bởi da mỏng, khớp động với nhau . c/ Cã vai trß nh b¬i chÌo . 4. Sù s¾p xÕp v¶y trªn th©n khíp víi nhau nh ngãi lîp d/Gi¶m sù ma s¸t gi÷a da c¸ víi m«i trêng níc . 5.Vảy cá có da bao bọc trong đó có nhiều tuyến chất nhầy e/ Mµng m¾t kh«ng bÞ kh« . TL : 1-b; 2-e; 3-c; 4-a; 5- d..

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Cét A 1, . ….. có lối sống chui rúc trong bùn cát , di chuyển chậm chạp, có 2 mảnh vỏ bằng đá vôi che chë bªn ngoµi; 2, ….. sèng ë níc, thë b»ng mang, cã vá gi¸p cøng bao bäc. C¬ thÓ cã 2 phÇn: ®Çu - ngùc vµ bông, ch©n cã b¶n n¨ng «m trøng 3,…. cã hä hµng gÇn víi èc nhåi, cã mét vá xo¾n èc, ¨n h¹i th©n, l¸ lóa. 4, Cơ thể …….. 3 phần: đầu; ngực; bụng. Đầu có một đôi râu, ngực có 3 đôi chân và 2 đôi c¸nh, con non ph¶i qua nhiÒu lÇn lét x¸c míi trë thµnh con trëng thµnh. TL : 1- b; 2- c; 3-d;. Cét B a/ Ch©u chÊu b/Trai s«ng c/ T«m d/ ¤c b¬u vµng 4-a.. Cét A Cét B 1. Cơ thể chỉ là một tế bào nhng thực hiện đủ các chức năng sống của cơ thể a/ Ngµnh ch©n khíp 2. Cơ thể có đối xứng tỏa tròn, thờng hình trụ hay hình dù với 2 lớp tế bào. b/C¸c ngµnh giun 3. Cơ thể mềm, dẹp, kéo dài hoặc phân đốt . c/ Ngµnh ruét khoang 4. Cơ thể mềm, thờng không phân đốt và có vỏ đá vôi. d/ Ngành động vật nguyên sinh . 5. Cơ thể có bộ xơng ngoài bằng kitin, có phần phụ phân đốt e/ Ngµnh th©n mÒm TL : 1 - d; 2 - c; 3 - b; 4 - e; 5 - a. Lựa chọn đúng sai Khoanh tròn vào STT đầu mỗi câu trả lời mà em cho là đúng. C©u 1 : 1/ Trïng kiÕt lÞ gièng trïng biÕn h×nh v× cïng cã ch©n gi¶ . 2/ Trïng kiÕt lÞ kh¸c trïng biÕn h×nh v× kh«ng cã h¹i 3/ Trïng kiÕt lÞ nhá h¬n hång cÇu. 4/ Trïng kiÕt lÞ kh«ng thuéc nhãm §VNS 5/ Trïng sèt rÐt chØ kÝ sinh trong m¸u ngêi . 6/Trïng sèt rÐt nhá h¬n hång cÇu ngêi . 7/ BÖnh sèt rÐt thêng chØ x¶y ra ë miÒn nói 8/ Trïng sèt rÐt thuéc nhãm §VNS . C©u 2: a/ Søa vµ thñy tøc cïng ngµnh v× : 1/ Cơ thể có đối xứng tỏa tròn 2/ Cïng di chuyÓn b»ng bê dï 3/ đầu có nọc độc 4/ Cã ruét d¹ng tói . b/ BÖnh kiÕt lÞ do lo¹i trïng nµo g©y nªn : 1 / Trïng biÕn h×nh 2/ TÊt c¶ c¸c lo¹i trïng 3/ Trïng kiÕt lÞ . C©u 3: A. Cµnh san h« thêng dïng trong trang trÝ lµ bé phËn nµo cña c¬ thÓ chóng ? a/ C¸c tua miÖng b./ C¸c chåi non c./ Khung xơng bằng đá vôi ; d./ Khoang ruét c¬ thÓ B. Mùc b¬i nhanh nhng xÕp cïng ngµnh víi èc sªn bß chËm chËp v× : 1/ Thân chúng mềm không phân đốt Đ ; 2/ chúng đều có râu và mắt ; 3/ Có vỏ đá vôi, có khoang áo ; 4/ Hệ tiêu hóa phân hóa C/ Trïng sèt rÐt ph¸ hñy tÕ bµo nµo cña M¸u? 1. B¹ch cÇu ; 2. Hång cÇu 3. TiÓu cÇu D/ Trùng sốt rét vào cơ thể ngời bằng con đờng nào ? 1. ¨n uèng ; 2. Qua h« hÊp ; 3. Qua m¸u Câu 4: Quan sát trùng roi thấy có những đặc điểm : a/ Có roi, có nhiều hạt diệp lục, vừa tự dỡng vừa dị dỡng, sinh sản vô tính theo cách phân đôi; b/ Cã l«ng b¬i, dÞ dìng, sinh s¶n h÷u tÝnh theo c¸ch tiÕp hîp c/ Có chân giả, luôn luôn biến đổi hình dạng, sinh sản vô tính theo cách phân đôi . d/ Có chân giả, sống kí sinh, sinh sản vô tính theo cách phân đôi.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> C©u 5: C¸c biÖn ph¸p phßng chèng sèt rÐt lµ : A. Dïng thuèc diÖt muçi An«phen, ph¸t quang, th¸o c¹n níc, th¶ c¸ diÖt bä gËy. B. Dùng hơng muỗi, thuốc diệt muỗi, nằm màn tránh muỗi đốt . C. Khi bÞ sèt rÐt uèng thuèc theo chØ dÉn cña B¸c SÜ . D. Cả A, B, C đúng ; E Chỉ A, B đúng Câu 6: Nhóm động vật thuộc ngành giun giẹp sống kí sinh gây hại cho động vật và con ngời là : A/ Sán lá gan, Giun đũa , Giun kim , sán lá máu B/ S¸n l¸ m¸u, s¸n b· trÇu, s¸n d©y, s¸n l¸ gan. C/ Giun móc câu , Giun Kim ,sán dây , sán lá gan D/ Sán bã trầu , Giun chỉ , Giun đũa , Giun kim . C©u 7: Mùc cã tËp tÝnh lµ: A. S¨n måi b»ng c¸ch r×nh måi mét chç B. Mực bắt mồi bằng tua dài rồi dùng tua ngắn để đa mồi vào miệng . C. Khi bị tấ công mực phun hỏa mù để trốn D. Cả A, B, C đều đúng E . Chỉ B, C đúng Câu 8: Khi mổ Giun đất thấy giữa thành cơ thể và thành ruột có một khoang trống đó là : A. DÞch Ruét ; B. ThÓ xoang C. DÞch thÓ xoang D. M¸u cña Giun.

<span class='text_page_counter'>(16)</span>