Tài liệu Luận văn tốt nghiệp “Một số vấn đề kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam” ppt

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC …………………………
KHOA ………...


LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
Đề tài: Một số vấn đề kinh tế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam

Giáo viên hướng dẫn : ……………………
Sinh viên

: …………………….

MSSV

: ……………………

Lớp

: …………………....


MỤC LỤC

Lời mở đầu............................................................................................................. 1
I. Khái niệm kinh tế thị trường .............................................................................. 2
II. Sự cần thiết khách quan phát triển kinh tế thị trường định hướng XHCN .......... 2
III. Những đặc điểm cơ bản của kinh tế thị trường định hướng XHCN ở Việt Nam 4
1. Kinh tế thị trường định hướng XHCN là sự kết hợp giữa cái chung và cái đặc
trưng ...................................................................................................................... 4

1.1. Kinh tế thị trường định hướng XHCN ở Việt Nam mang những đặc tính chung
của kinh tế thị trường ............................................................................................ 4
1.2. Kinh tế thị trường định hướng XHCN nhằm mục đích phát triển lực lượng sản
xuất, xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật cho CNXH vào hoàn thiện quan hệ sản xuất
trên cả 3 mặt: sở hữu, tổ chức, phân phối ............................................................... 6
1.3. Kinh tế thị trường định hướng XHCN ở Việt Nam là một mơ hình tổng qt
của nước ta trong thời kỳ quá độ ............................................................................ 7
2. Kinh tế thị trường định hướng XHCN dựa trên .................................................. 9
2.1. Kinh tế thị trường định hướng XHCN dựa trên nhiều quan hệ sở hữu về tư liệu
sản xuất trên cơ sở đó thành phần kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo ................. 9
2.2. Có nhiều hình thức phân phối........................................................................ 10
2.3. Tăng trưởng kinh tế gắn với công bằng xã hội............................................... 11

1


2.4. Phát triển văn hoá giáo dục nhằm tạo nguồn nhân lực và nâng cao dân trí, xây
dựng nền văn hoá đậm đà bản sắc dân tộc ............................................................ 13
2.5. Phát triển kinh tế "mở" .................................................................................. 14
IV. 1. Thực trạng kinh tế thị trường và trình độ kém phát triển ........................... 14
2. Mục tiêu phấn đấu ............................................................................................ 15
3. Giải pháp.......................................................................................................... 15
Kết luận................................................................................................................ 18

MỞ BÀI

Sau 15 năm thực hiện đường lối đổi mới của Đảng , bằng sự nỗ lực sáng tạo của
quần chúng , các nghành, các cấp, chúng ta đã vượt qua được khủng hoảng, đạt
được những thành tựu to lớn và rất quan trọng trong hoạt động thực tiễn trên nhiều
lĩnh vực của đời sống xã hội: kinh tế tăng trưởng nhanh, chính trị ổn định, mở rộng

quan hệ kinh tế đối ngoại và chủ động hội nhập kinh tế quốc tế, tận dụng nguồn
vốn và công nghệ, phát huy nội lực đất nước, đẩy mạnh cơng nghiệp hố-hiện đại
hoá, bộ mặt kinh tế-xã hội thay da đổi thịt từng ngày, đời sống đại bộ phận nhân
dân được cải thiện rõ nét.
Trong quá trình đổi mới, một trong những vấn đề tư duy lý luận cốt lõi thuộc về
đường lối là sự chuyển đổi từ nền kinh tế tập trung quan liêu bao cấp sang nền kinh
tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

2


Với mong muốn tìm hiểu các vấn đề khi xây dựng và phát triển kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam như: vì sao chúng ta phải phát triển kinh
tế thị trường, mục đích phát triển kinh tế thị trường là gì, những đặc điểm và thực
trạng kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta... Vì vậy em đã
chọn đề tài “Một số vấn đề kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt
Nam”

Khái niệm kinh tế thị trường.

I

Kinh tế thị trường là một kiểu tổ chức kinh tế-xã hội.Trong đó từ sản xuất đến
tiêu dùng đều thơng qua thị trường. Là một hình thức phát triển cao của kinh tế
hàng hố trong đó các quan hệ kinh tế đều được tiền tệ hoá. Kinh tế hàng hố vận
đơng theo cơ chế thị trường
II.

Sự cần thiết khách quan phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ

nghĩa.
Kinh tế hàng hoá vận hành theo cơ chế thị trường phát triển từ sơ khai đến hiện
đại là một cơng trình sáng tạo của lồi người trong q trình sản xuất và trao đổi.
Trước đây có quan niệm cho rằng kinh tế hàng hoá là sản phẩm riêng có của chủ
nghĩa tư bản.Đây là quan điểm sai.Từ đó kinh tế xã hội chủ nghĩa vận hành theo
cơ chế tập trung ,quan liêu bao cấp ,làm cho nền kinh tế phát triển trì trệ,là một
trong những nguyên nhân làm cho chủ nghĩa xã hội khủng hoảng. Đó là trình độ
văn minh mà nhân loại đã đạt được, chứ không phải là phát minh của chủ nghĩa tư
bản. Nền kinh tế hàng hoá vận hành theo cơ chế thị trường trên thực tế đã tỏ rõ
nhiều lợi thế nhưng đồng thời cũng bộc lộ những khuyết tật cần khắc phục. Nhờ có
cơ chế thị trường, việc phân bổ và sử dụng các nguồn lực của nền kinh tế đã có
hiệu quả hơn. Động lực lợi ích kinhtế đã phát huy tác dụng mạnh hơn, cơ chế quản
lý mới đã được vận hành và ngày càng tham gia đầy đủ hơn phân công lao động ở
3


trong nước và quốc tế. Chinh sách phát triển nền kinh tế hàng hoá nhiều thành
phần vận hành theo cơ chế thị trường không những không làm hạn chế khả năng
thu hút, đầu tư xây dựng đất nước, mà còn thực hiện chính sách đại đồn kết tồn
dân, phát huy nội lực gắn với khai thác cao nhất nguồn lực bên ngoài, kết hợp sức
mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại đưa đất nước ta vững bước đi lên.
Trước những lợi ích đóĐảng và nhà nước ta chủ trương chuyển từ nền kinh tế
hành chính, quan liêu, bao cấp sang nền kinh tế thị trường bất kì, mà là một nền
kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Về thực chất ở đó vừa kế thừa
những thành tựu tiến bộ trong lịch sử phát triển nhân loại mà đỉnh cao là chủ nghĩa
tư bản, vừa gắn liền với mục tiêu của chủ nghĩa xã hội.
Nhờ sử dụng triệt để kinh tế thị trường nên chủ nghĩa tư bản đã đạt được những
thành tựu về kinh tế- xã hội, phát triển lực lượng sản xuất và nâng cao năng suất
lao động xã hội. Nhờ sử dụng kinh tế thị trường, quản lí xã hội dưới chủ nghĩa tư
bản đã đạt được những thành quả văn minh hành chính, văn minh cơng nghiệp, văn

minh trí tuệ...
Vì vậy chủ nghĩa xã hội cũng phải biết kế thừa và sử dụng các ưu điểm của kinh
tế thị trường, loại bỏ những khuyết tật của nó để xây dựng thành cơng chủ nghĩa xã
hội.
Phát triển kinh tế thị trường có vai trị quan trọng. Đối với nước ta muốn chuyển
từ nền kinh tế còn kém phát triển lên sản xuất lớn xã hội chủ nghĩa thì khơng cịn
con đường nào khác là phải phát triển kinh tế thị trường. Kinh tế thị trường khắc
phục được kinh tế tự nhiên tự cấp tự túc, đẩy mạnh phân công lao động xã hội phát
triển ngành nghề, tạo việc làm cho người lao động, khuyến khích ứng dụng cơng
nghệ- kĩ thuật mới nhằm tăng năng suất lao động, tăng số lượng, chủng loại, hàng
hoá, dịch vụ, thúc đẩy tích tụ tập trung sản suất, mở rộng giao lưu kinh tế giữa các
địa phương, các vùng lãnh thổ, thúc đẩy việc phát huy tính năng động sáng tạo của

4


mỗi người lao động, mỗi đơn vị kinh tế đông thời tạo ra cơ chế phân bổ và sử
dụng các nguồn lực của xã hội hợp lý, tiết kiệm. Vì vậy phát triển kinh tế thị
trường được coi là chiếc đòn xeo để xây dựng chủ nghĩa xã hội , là phương tiện
khách quan để xã hội hoá xã hội chủ nghĩa .
Mặt khác chúng ta cần phải nắm lấy vai trò to lớn của kinh tế thị trường để đưa
nền kinh tế thốt khỏi tình trạng trì trệ, kém phát triển. Nắm bắt và hạn chế
những mặt tiêu cực, mặt trái, khuyết tật của kinh tế thị trường. Bởi vì kinh tế thị
trường thúc đẩy tăng trưởng và phát triển kinh tế trên cơ sở khơi dậy nguồn tiềm
năng, sức sáng tạo của nhân dân ta để sản xuất và nâng cao đời sống nhân dân. Sự
phân công lao động xã hội ngày càng phát triển sự chuyên môn hố ngày càng sâu
tiến tới sự phân cơng và hợp tác quốc tế. Trong khi đó nước ta chuyển sang chủ
nghĩa xã hội từ điểm xuất phát thấp, kinh tế xã hội cịn nghèo nàn lạc hậu chưa có
cơ sở để đảm bảo thực hiện thành công chủ nghĩa xã hội. Kinh tế thị trường còn là
sự tồn tại của những chủ thể kinh tế độc lập tự chủ trong sản xuất kinh doanh có

lợi ích riêng để họ có quyền ra quyết định phi tập trung hố. Vì vậy trong điều kiện
chế độ công hữu xã hội chủ nghĩa cũng có thể thực hiện được thể chế kinh tế thị
trường.
Trước đậy có quan niệm cho rằng kinh tế thị trường và chủ nghĩa xã hội không
thể dung hợp với nhau, chúng là những thực thể xã hội tuyệt đối loại bỏ lẫn nhau.
Đã là chủ nghĩa xã hội thì không thể là kinh tế thị trường. Họ cho rằng kinh tế thị
trường là chủ nghĩa tư bản và khi đưa ra đòi hỏi trong hai điều kiện phải chọn lấy
một. Họ hi vọng rằng trước sự năng động hấp dẫn của kinh tế thị trường so với
kinh tế bao cấp nhân dân sẽ chọn chủ nghĩa tư bản nhưng họ đã sai kinh tế thị
trường có cả mặt tích cực và mặt tiêu cực, nó như “ con dao hai lưỡi” trong tiến
trình xây dựng chủ nghĩa xã hội. Kinh tế thị trường là con đường dẫn tới giàu có,
văn minh, là bạn đồng hành của chủ nghĩa xã hội, nhưng nó cũng có thể dẫn đến
chệch hướng xã hội chủ nghĩa, tự phát đi theo con đường tư bản chủ nghĩa trái với
mục tiêu mà Đảng, Bác Hồ và nhân dân đã chọn. Vì vậy cần định hướng xã hội
5


chủ nghĩa cho kinh tế thị trường để kinh tế thị trường phát triển phục vụ cho xây
dựng thành công chủ nghĩa xã hội.
III. Những đặc điểm cơ bản của kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở
Việt Nam.
1.

Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là sự kết hợp giữa cái chung

và cái đặc trưng.
1.1. Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam mang những
đặc tính chung của kinh tế thị trường. đó là quy luật giá cả,quy luật cung_cầu,quy
luật giá trị... Trên thị trường giá cả là phạm trù kinh tế trung tâm, là công cụ quan
trọng thông qua cung cầu để kích thích và điều tiết hoạt động kinh tế của các chủ

thể kinh tế tham gia thị trường. Sự biến động của cung cầu kéo theo sự biền động
giá cả trên thị trường và ngược lai giá cả thị trường cũng điều tiết cung cầu. Mặt
khác có sự cạnh tranh gay gắt giữa các chủ thể kinh tế tham gia thị trường nhằm
giành giật những điều kiện kinh doanh thuận lợi. Trong cuộc cạch tranh đó tất yếu
có người được và người thua nên sự phá sản của một bộ phận doanh nghiệp là khó
tránh khỏi. Trong đó có cạnh tranh lành mạnh và cạnh tranh không lành mạnh.
Cạnh tranh lành mạnh là sự cạnh tranh được tiến hành trong khuôn khổ pháp luật
cuả nhà nước và bằng những biện pháp kinh tế , kĩ thuật nhằm nâng cao năng suất
lao động, số-chất lượng hàng hoá, dịch vụ bằng tiết kiệm chi phí sản xuất, chi phí
lưu thơng để nâng cao mức lãi.Cạnh tranh lành mạnh là động lực để phát triển kinh
tế hàng hoá. Cạnh tranh không lành mạnh là cạnh tranh được tiến hành bằng
những hình thức và thủ đoạn phi kinh tế, lẩn tránh sự kiểm soát của nhà nước, kinh
doanh phi pháp thu lời bất chính. Sự cạnh tranh này gây thiệt hại cho người tiêu
dùng và những đối tác có liên quan do vậy cần phải nghiêm trị bằng phấp luật. Vậy
kinh tế thị trường chịu tác động hàng ngày hàng giờ của các quy luật kinh tế khách
quan như quy luật giá trị, quy luật cung cầu, quy luật cạnh tranh chứ khơng phải là
những quy luật mang tính hình thức như trong mơ hình kinh tế cũ. Cơ chế thị
6


trường là cơ chế kinh tế tất yếu vì chỉ thông qua cơ chế thị trường mới liên kết các
nhà sản xuất riêng lẻ vào hoạt động kinh tế của quốc gia. Cạnh tranh là tất yếu để
tồn tại của doanh nghiệp. Mỗi đơn vị kinh tế là một chủ thể tự do, tự chủ kinh
doanh theo pháp luật. Kinh tế tư nhân có vai trị quan trọng trongviệc làm sống
động thị trường. Trong nền kinh tế thị trường tiền tệ đóng vai trị rất quan trọng.
Đồng tiền phát huy đầy đủ các chức năng của mình, đồng tiền quốc gia từng bước
hội nhập thị trường khu vực và quốc tế. Tối ưu hoá các hoạt động kinh tế để đạt
lợi nhuận tối đa.
Bên cạnh những nét chung đó kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa cịn
có những nét đặc thù. Đó là kiểu tổ chức nền kinh tế trong quá trình đi lên chủ

nghĩa xã hội từ một nước nông nghiệp lạc hậu kinh tế kém phát triển. Kiểu tổ chức
nền kinh tế này nhằm nhanh chóng đưa đất nước ta đạt đến mục tiêu “ dân giàu
nước mạnh xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”. Nền kinh tế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa là một nền kinh tế gồm nhiều thành phần, trong đó kinh tế
nhà nước và kinh tế tập thể phải trở thành nền tảng và kinh tế nhà nước giữ vai trò
chủ đạo. Các thành phần kinh tế đều vận động theo định hướng chung và theo
khuôn khổ pháp luật của nhà nước xã hội chủ nghĩa. Kinh tế thị trường định hướng
xã hội chủ nghĩa thực chất là kiểu tổ chức kinh tế hàng hoá dựa trên những nguyên
tắc và bản chất của chủ nghĩa xã hội. Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa là mô hình kinh tế mở cả bên trong và bên ngồi.
1.2. Đồng thời kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa nhằm mục đích phát
triển lực lượng sản xuất ,xây dựng cơ sở vật chất kĩ thuật cho chủ nghĩa xã hội và
hoàn thiện quan hệ sản xuất trên cả ba mặt: sở hữu, tổ chức, phân phối.
Định hướng xã hội chủ nghĩa thể hiện sự phát triển của lực lượng sản xuất là
từng bước xây dựng cơ sở vật chất-kĩ thuật của chủ nghĩa xã hội, đẩy mạnh cơng
nghiệp hố-hiện đại hố theo hướng xã hội chủ nghĩa, thể hiện ở tính hiệu quả tồn
diện, tao ra năng xuất lao động cao hơn và tránh được lãng phí lao động. Tính nhân
7


văn vì con người, do con người, tính cân đối của nền kinh tế quốc dân, tính mục
đích phát triển bền vững tạo ra của cải vật chất đáp ứng nhu cầu ngaỳ càng cao của
người lao động. Trong định hướng phát triển lực lượng sản xuất cần xác định rõ
được mơ hình mục tiêu, nội dung của cơng nghiệp hoá, hiện đại hoá trong cả một
thời gian dài cho đến khi xây dựng xong cơ sở vật chất-kĩ thuật của chủ nghĩa xã
hội, cũng như trong từng thời kì,từng bước của q trình đó. Cần phải định hướng
cả sự phát triển của khoa hoc-công nghệ, định hướng chuyển dịch cơ cấu kinh tế,
định hướng đào tạo, phát triển và sử dụng nguồn nhân lực trong sự nghiệp đẩy
mạnh cong nghiệp hoá-hiện đại hoá đất nước.
Định hướng phát triển quan hệ sản xuất, hoàn thiện quan hệ sản xuất mới ở nước

ta hiện nay là cùng với quá trình tạo lập cơ sở vật chất- kĩ thuật của chủ nghĩa xã
hội, phải xây dựng quan hệ sản xuất làm cho quan hệ sản xuất hướng theo chủ
nghĩa xã hội. Về chế độ sở hữu phải phát triển nền kinh tế đa sở hữu, đa thành
phần, các thành phần kinh tế phải được tự do kinh doanh theo pháp luật, lien kết
hợp tác và cạnh tranh với nhau một cách bình đẳng, trong đó kinh tế nhà nước giữ
vai trị chủ đạo.Kinh tế nhà nước và kinh tế tập thể ngày càng trở thành nền tảng
vững chắc của nền kinh tế quốc dân. Về chế độ quản lý nền kinh tế thị trường
phải có sự định hướng, quản lí của nhà nước xã hội chủ nghĩa bằng chiến lược, quy
hoạch, kế hoạch, chính sách, pháp luật và các cơng cụ khác nhằm phát huy mặt tích
cực, đồng thời hạn chế khắc phục mặt tiêu cực của cơ chế thị trường, kích thích sản
xuất, bảo vệ lợi ích của nhân dân và người lao động. Về chế độ phân phối,thực
hiện phân phối theo lao động và hiệu quả kinh tế , đồng thời phân phối theo mức
đóng góp vào nguồn lực khác vào sản xuất kinh doanh và thông qua phúc lợi xã
hội. Ngoài sự điều chỉnh ba mặt cơ bản hợp thành quan hệ sản xuất trong đó quan
hệ sở hữu giữ vị trí quýet định cũng cần quan tâm đến một khía cạnh khác của
quan hệ sản xuất xét trong quá trình tái sản xuất xã hội là quan hệ của 4 khâu sản
xuất –phân phối-trao đổi- tiêu dùng. Đặt các mối quan hệ này trong cơ chế thị
trường có sự điều tiết của nhà nước theo dịnh hướng xã hội chủ nghĩa. Tinh dịnh

8


hướng xã hội chủ nghĩa đối với quan hệ sản xuất thể hiện ở chỗ không phải để cho
quan hệ sản xuất kìm hãm lực lượng sản xuất hoặc quan hệ sản xuất tự phát điều
chỉnh lực lượng sản xuất mà là một quá trình tự giác nhận thức được tính chất và
trình độ của lực lượng sản xuất để có sự điều chỉnh phù hợp, tạo ra động lực phát
triển liên tục cho lực lượng sản xuất.
1.3. Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam là một mơ hình
kinh tế tổng qt của nước ta trong thời kì quá độ. Về thực chất là nền kinh tế
hàng hoá vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lí vĩ mơ của nhà nước phát

triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa .
Cơ chế thị trường là cơ chế kinh tế nảy sinh một cách tất yếu từ sự phát triển của
sản xuất và lưu thơng hàng hố. Cơ chế thị trường là cơ chế kinh tế thông qua thị
trường để tự điều chỉnh các cân đối của nền kinh tế theo yêu cầu của các quy luật
khách quan (giá trị, cung-cầu, cạnh tranh, lưu thông tiền tệ..). Cơ chế thị trường là
guồng máy vận hành của nền kinh tế thị trường, là phương thức cơ bản để phân
phối và sử dụng các nguồn vốn, tài nguyên, công nghệ, tư liệu sản xuất , sức lao
động. Căn cứ vào thị trường các doanh nghiệp sẽ quyết định sản xuất cái gì, sản
xuất như thế nào, sản xuất cho ai. Cơ chế thị trường đòi hỏi phải phát triển sản xuất
hàng hoá, mọi sản phẩm là hàng hố hoặc có tính hàng hố, mở rộng thị trường về
mọi phương diện, tự do sản xuất kinh doanh tự do thương mại, đa dạng hố các
hình thức sở hữu-hình thức phân phối. Trong đó nó có các đặc trưng: đặc trưng cơ
bản nhất là cơ chế hình thành giá cả một cách tự do, người bán và người mua thông
qua thị trường để xác định giá cả; đặc trưng thứ hai là lựa chọn tối ưu hoá các hoạt
động kinh tế để đạt được lợi nhuận tối đa. Cơ chế thị trường chịu sự tác động rất
mạnh của các quy luật sản xuất và lưu thông hàng hố. Cơ chế thị trường có cả mặt
tích cực, mặt tiêu cực. Mặt tích cực: nó là cơ chế điều tiết nền kinh tế rất linh hoạt,
mềm dẻo, uyển chuyển; nó có tác dụngkích thích mạnh và nhanh sự quan tâm
thường xuyên đến đổi mới kĩ thuật, công nghệ quản lí, đến nhu cầu và thị hiếu
người tiêu dùng; nó có tác dụng lớn trong tuyển chọn các doanh nghiệp và cá nhân
9


quản lí kinh doanh giỏi. Trên cơ sở đó cơ chế thị trường kích thích sản xuất và lưu
thơng hàng hoá phát triển .. Về mặt tiêu cực : trên thị trường chứa đựng tính tự
phát , chứa đựng nhiều yếu tố bất ổn, mất cân đối. Vì chạy theo lợi nhuận, các nhà
sản xuất kinh doanh có thể gây nhiều hậu quả xấu: mơi trường huỷ hoại, tình trạng
cạnh tranh khơng lành mạnh, phá sản, thất nghiệp, phân hố xã hội cao, lợi ích
cơng cộng bị coi nhẹ , các vấn đề về công bằng xã hội không được bảo đảm, tệ nạn
xã hội gia tăng, thậm chí có người làm ăn bất hợp pháp, trốn lậu thuế, làm hàng

giả. Cũng vì mục tiêu lợi nhuận mà các nhà sản xuất, kinh doanh khơng làm những
nghành nghề ít lợi nhuận. Để hạn chế những khuyết tật đó nhà nước địi hỏi phải
quản lí nền kinh tế thị trường. Sự quản lí của nhà nước nhằm hạn chế, khắc phục
những thất bại của thị trường, thực hiện các mục tiêu xã hội, nhân đạo mà bản thân
thị trường không làm được. Vai trị quản lí của nhà nước trong nền kinh tế thị
trường hết sức quan trọng. Sự quản lí của nhà nước bảo đảm cho nền kinh tế tăng
trưởng, ổn định, đạt hiệu quả, đặc biệt là đảm bảo sự cơng bằng và tiến bộ xã hội.
Khơng ai ngồi nhà nước lại có thể giảm bớt được sự chênh lệch giàu nghèo giữa
thành thị và nông thôn, giữa công nghiệp và nông nghiệp, giữa các vùng kinh tế
của đất nước. Nhà nước ổn định kinh tế vĩ mô chống lại khủng hoảng, thất nghiệp.
Xây dựng một hệ thông pháp luật để tạo mơi trường quản lí cho các chủ thể kinh tế
hoạt động. Sự quản lí can thiệp vĩ mơ của nhà nước phải thích hợp với u cầu của
quy luật sản xuất và lưu thơng hàng hố. Nhà nước phải sử dụng chủ yếu các công
cụ, biện pháp kinh tế luật pháp, quy hoạch kế hoạch định hướng, chính sách kinh
tế-xã hội và khả năng, sức mạnh kinh tế nhà nước để tác động tới thị trường, điều
tiết hoạt động của các doanh nghiệp.

2. Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa dựa trên

10


2.1. Nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam dựa trên
nhiều quan hệ sở hữu về tư liệu sản xuất đó là sở hữu nhà nước, tập thể, tư nhân, cá
thể, trên cơ sở đó hình thành lên các thành phần kinh tế , trong đó thành phần kinh
tế nhà nước giữ vai trị chủ đạo.
Đại hội đảng 8 Đảng cộng sản Việt Nam đã khẳng định:” tiếp tục đổi mới và phát
triển có hiệu quả kinh tế nhà nước để làm tốt vai trò chủ đạo : làm đòn bẩy đẩy
nhanh tăng trưởng kinh tế và giải quyết những vấn đề xã hội; mở đường, hướng
dẫn, hỗ trợ các thành phần khác cùng phát triển; làm lực lượng vật chất để nhà

nước thực hiện chức năng điều tiết và quản lý vĩ mô; tạo nền tảng cho chế độ xã
hội mới “. Và trong hội nghị trung ương 4: “ chúng ta không thể để quan hệ sản
xuất phát triển tự phát. Nếu để tự phát thì nền sản xuất sẽ hàng ngày hàng giờ đi
vào chủ nghĩa tư bản”. Và hơn nữa chúng ta kì vọng vào sự tìm tịi thử nghiệm để
sáng tạo ra những hình thức tốt nhất trong đó vừa duy trì và tái sản xuất được quan
hệ sản xuất mới-xã hội chủ nghĩa, vừa tạo ra những phạm vi rộng lớn cho sự tăng
trưởng nhanh, có hiệu quả lực lượng sản xuất. Chính nó là cốt lõi của luận đề:”kinh
tế nhà nước đóng vai trị chủ đạo cùng với kinh tế tập thể dần dần trở thành nền
tảng “. Song cũng có những vấn đề có tính ngun tắc không thể tách rời. Phải
củng cố phát triển thành phần kinh tế nhà nước để nó thực sự ngày càng mạnh và
thực sự có hiệu quả hơn. Cải tổ khu vực kinh tế nhà nước quyết không thu hẹp vai
trò của thành phần kinh tế này. Phải tăng cường sự kiểm tra kiểm soát của nhân
dân đối với thành phần kinh tế nhà nước để hạn chế tối đa xu hướng quan liêu hố,
tham ơ, tham nhũng của cán bộ đại diện cho sở hữu nhà nước .
Mặt khác dưới chế độ ta để định hướng xã hội chủ nghĩa nền kinh tế ,đảm bảo
cho chủ nghĩa xã hội thắng lợi thì tất yếu thành phần kinh tế nhà nước dựa trên
chế độ cơng hữu giữ vai trị chủ đạo. Trong nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần
,kinh tế nhà nước giữ vai trị chủ đạo có thực lực to lớn, chiếm phần lớn tài sản
quốc gia và đóng góp tỷ trọng khơng nhỏ trong GDP hàng năm, nắm giữa các lĩnh
vực then chốt trong nền kinh tế . Kinh tế nhà nước tạo nền tảng, sức mạnh để định
11


hướng xã hội chủ nghĩa toàn bộ nền kinh tế. Vai trò chủ đạo của kinh tế nhà nước
còn thể hiện ở chỗ tạo đòn bẩy tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững, tạo nền
tảng vật chất-kĩ thuật cho xây dựng xã hội mới-xã hội chủ nghĩa. Mặt khác trong
nền kinh tế nhiều thành phần nhà nước không chỉ đại diện cho lọi ích của nhân
dân lao động mà cịn đại diện cho lợi ích của quốc gia. Về mặt kinh tế , lợi ích của
một quốc gia biểu hiện trước hết ở khả năng giải phóng sức sản xuất hiện có, ở
việc sử dụng tốt nhất các nguồn lực và ở việc đem kết quả của viẹc sử dụng tốt

nhất các nguồn lực phục vụ cho công dân nước mình. Do lực lượng sản xuất của
nước ta hiện nay địi hỏi phải phát triển đa dạng các hình thức tổ chức sản xuấtkinh doanh phù hợp với trình độ phát triển khác nhau của lực lượng sản xuất.Kinh
tế nhà nước dựa trên sở hữu của nhà nước là hình thức sở hữu ở trình độ xã hội
hố cao phù hợp với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất. Và thực tế đổi mới
những năm qua chứng tỏ rằng chỉ bằng cách đó chúng ta mới thoả mãn nhu cầu
ngừơi dân một cách tốt nhất. Cho nên nhà nước ta không những phải tạo điều kiện
cho thành phần kinh tế nhà nước phát triển mà hơn lúc nào hết phải tạo điều kiện
cho các thành phần kinh tế khác cùng phát triển. Do vậy khơng thể nói đến sự chi
phối của thành phần kinh tế nhà nước bởi thực chất chúng ta khơng muốn nói đến
một sự áp đặt kinh tế bằng bạo lực, bằng lấn át các thành phần kinh tế khác. Quan
điểm có tính ngun tắc của chúng ta là tạo ra một môi trường hoạt động bình đẳng
cho mọi thành phần kinh tế nhằm khai thác hết nột lực và hiệu quả của chúng tạo
điều kiện xây dựng và phát triển chủ nghĩa xã hội.Như vậy nhờ có kinh tế nhà
nước mà kinh tế thị trường đảm bảo phát triển theo đúng định hướng xã hội chủ
nghĩa ,nó cũng chi phối dẫn dắt các thành phần kinh tế khác phát triển theo định
hướng xã hội chủ nghĩa .Là sức mạnh vật chất để nhà nước điều tiết cơ chế thị
trường .Nêu gương về việc ứng dụng khoa học cơng nghệ,năng suất ,chất lượng
,hiệu quả.Vì vậy chúng ta phải tạo điều kiện cho thành phần kinh tế này phát triển
.
2.2. Có nhiều hình thức phân phối

12


Kết hợp phân phối theo lao động, theo đóng ghóp vào cổ phần, trên
nguyên tắc ưu tiên phân phối theo lao động và hiệu quả,đồng thời đảm bảo sự công
bằng và hạn chế bất bình đẳng xã hội.Điều này khác với phân phối theo lao động
mang tính bình qn trong chủ nghĩa xã hội cũ.Trong nền kinh tế thị trường với
công nghệ cao và kinh tế tri thức ,lao động_ “tư bản’’, “con người”được coi là yếu
tố quan trọng hàng đầu và có khả năng sáng tạo rất lớn,việc đề cao con người cũng

như nguyên tắc phân phối theo lao động là phù hợp với xu thế và tính chất nhân
văn của phát triển kinh tế hiện đại .Mặt khác ,bảo đảm sự phân phối công bằng và
hạn chế bất bình đẳng xã hội thái quá cũng là điều kiện để bồi dưỡng ,phát triển
chính nguồn lao động sáng tạo trên .Sự bất bình đẳng và mất ổn định xã hội đang
là mâu thuẫn bất khả kháng mà chủ nghĩa tư bản vấp phải trong những giới hạn của
quan hệ tư sản .Còn chủ nghĩa xã hội dựa trên chế độ cơng hữu và chính quyền của
dân ,do dân ,vì dân . Thông qua các công cụ phân phối lại và chính sách xã hội tích
cực có thể giải quyết được mâu thuẫn này .Tuy nhiên các yếu tố sản xuất khác như
vốn và cơng nghệ cũng giữ vai trị khơng kém quan trọng trong q trình sản xuất
.Việc đánh giá thơng qua thị trường về mức đóng góp và thù lao phù hợp cho các
yếu tố này là cần thiết để có thể huy động và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực xã
hội vào phát triển kinh tế của chủ nghĩa xã hội .
2.3. Tăng trưởng kinh tế gắn với công bằng xã hội
Đảng cộng sản Việt nhấn mạnh : “tăng trưởng kinh tế phải gắn liền với
tiến bộ và công bằng xã hội ngay trong từng bước và trong suốt quá trình phát
triển”
Nêu tăng trưởng kinh tế là điều kiện để cải thuện cuộc sống cho nhân
dân thì cơng bằng chính là tiêu chuẩn đo lường tính nhân đạo và trình độ văn minh
,tiến bộ của xã hội dựa trên nền kinh tế đó .ở đây ,cơng bằng khơng phải là bình
qn chia đều mà được hiểu theo nghĩa mỗi người được hưởng một phần tương
xứng với nhứng đóng góp của họ cũng như quyền bình đẳng như nhau trong tiếp
13


cận những nguồn lực của xã hội mà các thế hệ trước đã tạo ra .Có nhiều ý kiến cho
rằng đối với các nước chậm phát triển như nước ta thì khoan hãy nghĩ đến cơng
bằng mà trước mắt hãy ưu tiên cho tăng trưởng đã .Họ lập luận rằng muốn cùng
nhau hưởng cái bánh to thì hãy làm mọi cách tạo ra cái bánh to đã .Khi có cái bánh
to rồi thì tìm cách chia cũng chưa muộn.Nhưng thời đại hiện nay mặc dù hy vọng
thoả mãn nhu cầu con người một cách ổn thoả mà không ưu tiên cho tăng trưởng

đã tỏ ra hoàn toàn ảo tưởng ,như thế không cần hy sinh công bằng cho hiệu quả
.Bởi vì xét cho cũng sản xuất nói chung, tăng trưởng nói riênglà nhằm mục đích tối
cao phục vụ cuộc sống con người ,là để cải thiện cuộc sống con người theo hướng
tốt đẹp hơn.Mọi sự tăng trưởng không đi cùng mục tiêu phục vụ con người,sớm
hay muộn cũng bị loại bỏ.Hơn nữa bản thân sự phân phối công bằng cũng tạo ra
nội lực cho sự tăng trưởng.Nội lực đó chính là sự ổn định chính trị _xã hội ,là trạng
thái tinh thần khuyến khích lao động nhiệt tình ,hăng hái sáng tạo ,là giảm bớt sự
lãng phí do tích luỹ của cải quá lớn vào một bộ phận dân số nào đó và tiêu phí sức
lực q đáng để mưu sinh của một bộ phận dân số khác .
Công bằng xã hội là khát vọng bao đời nay của dân tộc ta ,cũng là mục tiêu phải
đạt tới của công cuộc xây dựng đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa .Cơng
bằng khơng chỉ là việc điều hồ lợi ích ,điều tiết ,phân phối lại thu nhập của các
giai tầng xã hội cho hợp lý.Mà quan trọng hơn là phải bảo đảm cho mọi tầng lớp
xã hội được hưởng như nhau các quyền lợi xã hội như :việc làm ,giáo dục ,chăm
sóc sức khoẻ ,đào tạo nghề nghiệp ,được giúp đỡ lúc khó khăn hoạn nạn .Cơng
bằng xã hội bảo đảm mọi thành viên trong xã hội không ngừng nâng cao mức sống
và tự khẳng định mình.Sự thành cơng của nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần
theo định hướng xã hội chủ nghĩa không chỉ biểu hiện ở tốc độ tăng trưởng cao ,mà
còn ở mức sống thực tế của mọi tầng lớp dân cư được nâng lên:y tế ,giáo dục đều
phát triển,khoảng cách giàu nghèo được thu hẹp ,môi trường sinh thái được bảo vệ
...Vấn đề cốt lõi của công bằng xã hội là nhà nước bảo đảm cho mọi thành viên
trong xã hội đều có cơ hội ngang nhau trong việc tham gia vào quá trình sản xuất

14


và phân phối sản phẩm theo nguyên tắc công bằng và hiệu quả .Đồng thời có chính
sách thoả đáng đối với những đối tượng chính sách ..Chủ nghĩa xã hội sẽ tiến tới
xố bỏ mọi áp bức bóc lột ,bất công và mưu cầu hạnh phúc cho mọi người ,mọi gia
đình và tồn xã hội ,đó là cơng bằng xã hội lớn nhất ,triệt để nhất mà chúng ta phấn

đấu .Cơng bằng xã hội cịn là mọi người bình đẳng về nghĩa vụ và quyền lợi trước
pháp luật và trong các chính sách kinh tế xã hội ,cơng bằng giữa cống hiến và
hưởng thụ giữa các nhóm dân cư trong hiện tại và trong quá khứ .
Để thực hiện công bằng xã hội Đảng ta chủ trương phát triển nền sản
xuất hành hố nhiều thành phần ,thừa nhận nhiều hình thức sở hữu khác nhau cùng
tồn tại .Thực hiện phân phối qua các quỹ phúc lợi xã hội nhằm giảm bớt chênh
lệch về điều kiện tái sản xuất sức lao động trên một số nhu cầu cơ bản thiết yếu của
các thành viên xã hội .Bảo đảm chỉ có người nghèp tương đói so với người giàu
,đời sống của bộ phận nhân dân nghèo phải từng bước được cải thiện dần lên .Nhà
nước có các chính sách khuyến khích đầu tư ,đa dạng hố các loại hình sản xuất
kinh doanh để cho người lao động có cơ hội tìm kiếm việc làm ,kể cả việc làm thuê
.Trong khi phát triển các thầnh phần kinh tế người lao động còn phải đi làm thuê
cho các ông chủ tư bản trong nước và nước ngồi thì nhà nước cần có những qui
định luật pháp ,tăng cường kiểm tra việc thực hiện luật pháp để quan hệ th mướn
lao động khơng mang hình thức quan hệ chủ tớ ,quan hệ thống trị và bị trị.
Như vậy tăng trưởng kinh tế luôn đi cùng với công bằng xã hội ,thể
hiện ở chỗ chúng đều có mục tiêu chung là nhằm phát triểncon người phát huy
nhân tố con người .Công bằng xã hội là định hướng cơ bản của chủ nghĩa xã hội
.Còn tăng trưởng kinh tế là phương tiện để thực hiện chủ nghĩa xã hội ở nước ta
,thúc đẩy phát triển và tiến bộ xã hội .Vì vậy chúng ta phải thực hiện tốt cả phát
triển kinh tế và công bằng xã hội .
2.4. Phát tiển văn hoá giáo dục nhằm tạo nguồn nhân lực và nâng cao dân
trí,xây dựng một nền văn hoá đậm đà bản sắc dân tộc .
15


Từ thực tế và kinh nghiệm của các nước phát triển cho thấy cần đầu tư
cho giáo dục .Vì giáo dục sẽ tạo ra những người có trình độ ,có sự hiểu biết ,có ích
cho xã hội .Một đất nước muốn phát triển thì đất nước đó phải có những người có
tri thức ,trình độ nhận thức cao ,có khả năng tiếp thu những thành tưụ văn minh

của nhân loại .Một nước có trình độ giáo dục cao sẽ có nhiều cơ hội phát triển ,sẽ
có nhiều phát minh mới phục vụ cho sự phát triển của đất nước đó .Vì vậy chúng ta
phải quan tâm đến giáo dục ,đầu tư cho giáo dục ở mức cao hơn .Giáo dục cần phát
triển cân đối giữa các cấp học và các trình độ,tạo cơ hội thụ hưởng giáo dục bình
đẳng cho mọi người để con em nhà nghèo có điều kiện đến trường .Từ đó họ có thể
tham gia vào quá trình phát triển và được hưởng những thành quả phát triển của
đất nứơc.Bên cạnh giáo dục ,trong qúa trình phát triển chúng ta phải kết hợp sự
chọn lọc tinh hoa của văn minh nhân loại với sự giữ gìn những yếu tố tinh tuý của
văn hoá dân tộc ,xây dựng những nhân tố văn hoá xã hội chủ nghĩa .
2.5. Phát triển kinh tế “mở”
Nền kinh tế thị trường phát triển theo hướng hoà nhập vào thị trường khu vực
và thế giới.Cách mạng khoa học _công nghệ càng phát triển càng làm cho lực
lượng sản xuất phát triển đạt trình độ xã hội hố cao ,dẫn đến q trình khu vực
hoá ,quốc tế hoá nền kinh tế ngày càng mở rộng .Do vậy phát triển kinh tế thị
trường không chỉ dựa trên cơ sở điều kiện trong nước mà còn tính đến quan hệ
kinh tế quốc tế ,đến xu hướng quốc tế hoá đời sống kinh tế .Nền kinh tế thị
trường của mỗi quốc gia muốn phát triển thuận lợi không thể không gắn với thị
trường thế giới .Cách mạng khoa học _công nghệ hiện đại đã làm cho số lượng
,chất lượng ,chủng loại hàng hoá tiêu dùng cho sản xuất và tiêu dùng cá nhân ngày
càng phong phú ,đa dạng .Mà bất cứ một nước nào dù là nước phát triển nhất cũng
không thể sản xuất tất cả các loại hàng hố .Vì vậy mỗi nướcphải tuỳ theo lợi thế
của mình ,lựa chọn những mặt hàng sản xuất có hiệu quả và cạnh tranh được trên
thị trường thế giới .Sản xuất hàng hố ở nước ta chỉ có thể phát triển mạnh mẽ nếu
thu hút có hiệu quả nguồn vốn đầu tư nước ngồi và những tiến bộ cơng nghệ kỹ
16


thuật hiện đại của thế giới để khai thác những tiềm năng còn rất lớn trong nền kinh
tế .Muốn vậy con đường đúng đắn là phát triển kinh tế “ mở” :hướng mạnh về
xuất khẩu ,đồng thời thay thế nhập khẩu có hiệh quả .

III .1.Thực trạng kinh tế thị trường ở trình độ kém phát triển .
Thể hiện ở trình độ phát triển của sản xuất hàng hố thấp do phân công
lao động kém phát triển .80%dân cư sống ở nông thôn,71%lực lượng lao động làm
trong nông nghiệp và do đó ,cơ cấu kinh tế lạc hậu và chuyển dịch chậm ,nhất là cơ
cấu kinh tế nông nghiệp :sản xuất lương thực vẫn là ngành chính chiếm đại bộ
phận đất canh tác ,tỷ suất hàng hoá lương thực thấp ,chăn ni chưa trở thành
ngành chính ..Tự do kinh doanh và cạnh tranh theo pháp luật _hai thế mạnh của cơ
chế thị trường ,chưa được quán triệt đầy đủ và thực thi hữu hiệu trên thị trường
.Thị trừơng dân tộc thống nhất đang trong quá trình hình thành và chưa đồng bộ
,thể chế thị trường chưa tạo môi trường ổn định và an toàn cho sản xuất _kinh
doanh ,đặc biệt là thể chế tài chính ,tín dụng ,tiền tệ .Có nhiều chủ thể sản xuất
kinh doanh thuộc nhiều thành phần kinh tế tham gia vào thị trường .Nhiều kiểu
sản xuất hàng hố cùng tồn tại đan xen nhau ,trong đó sản xuất hàng hố nhỏ cịn
phổ biến .Q trình chuyển từ nền kinh tế mang nặng tính chất tự cung tự cấp lên
kinh tế hàng hoá diễn ra đồng thời với q trình chuyển từ nền kinh tế kế hoạch
hố tập trung quan liêu bao cấp sang kinh tế thị trường có sự quản lý của nhà nước
.Sự hình thành thị trường trong nước gắn với việc mở rộng thị trường ngồi
nước,với việc mở rộng quan hệ kinh tế đói ngoại ,với việc mở cửa,hội nhập vào
nền kinh tế thế giới và khu vực trong điều kiện trình độ phát triển kinh tế _xã hội
của ta thấp hơn nhiều so với nước kinh tế phát triển .Vì thế đây là thời cơ thách
thức lớn đối với các nhà sản xuất hàng hoá.Quả lý nhà nước về kinh tế ,xã hội cịn
yếu kém “hệ thống pháp luật ,cơ chế ,chính sách chưa đồng bộ và nhất quán ,thực
hiện chưa nghiêm .Công tác tài chính ngân hàng,giá cả ,..cịn nhiều u kém ,thủ
tục hành chính ..đổi mới cịn chậm.Thương nghiệp nhà nước bỏ trống một số trận
địa quan trọng ,chưa phát huy tốt vai trò chủ đạo trên thị trường .Quản lý xuất nhập
17


khẩu còn nhiều sơ hở ,tiêu cực .Chế độ phân phối thu nhập cịn nhiều bất hợp lý
.Ngồi ra cịn được thể hiện ở sự phân công lao dộng chưa phát triển ,cơ sở vật

chất kỹ thuật lạc hậu ,thị trường chưa hình thành đồng bộ ,sức cạnh tranh của hàng
hố cịn yếu .
2.Mục tiêu phấn đấu
Đến năm 2005 là hình thành cơ bản về kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa .2010đưa nước ta ra khỏi tình trạng một nước nghèo và chậm phát
triển .2020 hình thành về cơ bản thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa
3.Giải pháp.
Thực hiện nhất quán chính sách kinh tế nhiều thành phần.Coi đây là
điều kiện cơ sở để thúc đẩy kinh tế thị trường phát triển ,nhờ đó mà sử dụng có
hiệu quả sức mạnh tổng hợp của mọi thành phần kinh tế ,huy động những tiềm
năng to lớn còn bị phân tán của xã hội vào phát triển sản xuất . Để thực hiện tốt
chính sách này :một mặt ,phải thể chế hoá các quan điểm của Đảng thành pháp luật
,chính sách cụ thể để khẳng định :sự phát triển kinh tế nhiều thành phần là một
chính sách lâu dài ,nhất quán của Đảng ,nhà nước ta ,để tạo môi trường pháp lý cho
các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế yên tâm đầu tư làm ăn lâu dài ;mặt
khác phải kiên quấêt trấn áp ,ngăn chặn mọi hành vi lừa đảo ,trốn lậu qua biên giới
,làm hàng giả...nhằm bảo vệ sản xuất, kinh doanh bình thường của các doanh
nhgiệp.
Mở rộng phân cơng lao động, phân bố lại lao động và dân cư trong phạm vi cả
nước cũng như từng địa phương, từng vùng theo hướng cơng nghiệp hố, hiện đại
hố. Muốn khai thác mọi nguồn lực cần phát triển nhiều nghành nghề, sử dụng có
hiệu quả cơ sở vật chất kĩ thuật hiện có và tạo việc làm cho người lao động. Phân
công lại lao động giữa các nghành theo hướng chun mơn hố, hợp tác hoá, lao
18


động công nghiệp và dịch vụ tăng tuyệt đối và tương đối, lao động nông nghiệp
giảm tuyệt đối giữa lao động và tài nguyên, bảo vệ và phát triển môi trường sinh
thái. Cùng với mở rộng phân công lao động xã hội trong nước, tiếp tục mở rộng

phân công và hợp tác lao động quốc tế.
Tạo lập và phát triển đồng bộ các yếu tố thị trường. Đây là biểu hiện và tiền đề
quan trọng nhất để phát triển kinh tế thị trường. Thị trường là sản phẩm tất yếu của
sản xuất và lưu thơng hàng hố. Sản xuất và lưu thơng hàng hố càng phát triển thì
thị trường càng mở rộng. Sản xuất, lưu thơng hàng hố quyết định thị trường, song
thị trường cũng tác động trở lại thúc đẩy sản xuất và lưu thơng hàng hố để mở
rộng thị trường và tạo lập đồng bộ các yếu tố thị trường cần tôn trọng quền tự chủ
sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp, bảo đảm sự cạnh tranh bình đẳng giữa
các thành phần kinh tế ; xây dựng thị trường xã hội thống nhất và thông suốt cả
nước; phát triển mạnh thị trường hàng hoá và dịch vụ, trên cơ sở tìm hiểu nhu cầu
mà tăng quy mơ, chủng loại, nâng cao chất lượng, tăng sức cạnh tranh của hàng
tiêu dùng và dịch vụ để thoả mãn nhu cầu trong nước và mở rộng kim nghạch xuất
khẩu. Đẩy mạnh cơng nghiệp hố hiện đại hố để tăng năng suất lao động, hạ giá
thành sản phẩm tạo điều kiện giảm giá cả hàng hoá, tăng thu nhập, tăng sức mua,
làm cho dung lượng thị trường, nhất là thị trường nơng thơn tăng lên. Hình thành
và phát triển các thị trường sức lao động, vốn, tiền tệ, chứng khoán. Để các thị
trường này phát triển cần triệt để xoá bỏ bao cấp, thực hiện nguyên tắc: tự do hoá
giá cả, tiền tệ hoá tiền lương; mở rộng các loại thị trường, thực hiện giao lưu hàng
hố thơng suốt trong cả nước, lành mạnh hố thị trường, khắc phục tình trạng kinh
tế ngầm, kiểm soát và xử lý nghiêm minh các vi phạm thị trường.
Đẩy mạnh cách mạng khoa học- công nghệ, nhằm phát triển kinh tế theo hướng
cơng nghiệp hố, hiện đại hoá. Trong kinh tế thị trường các doanh nghiệp chỉ có
thể đứng vững trong cạnh tranh nếu thường xuyên tổ chức lại sản xuất , đổ mới
thiết bị, công nghệ nhằm tăng năng suất lao động để hạ thấp chi phí sản xuất, nâng
cao chất lượng sản phẩm .
19


Giữ vững ổn định chính trị, hồn thiện hệ thống pháp luật đổi mới các chính sách
tài chính, tiền tệ, giá cả. Đó là những nhân tố quan trọng để phát triển kinh tế thị

trường, để các nhà sản xuất kinh doanh trong và ngoài nước yên tâm đầu tư. Giữ
vững ổn định chính trị là giữ vững sự lãnh đạo của Đảng với sự nghiệp đổi mới,
tăng cường vai trị quản lí của nhà nước, vai trị làm chủ của nhân dân. Nhà nước
cần hạn chế can thiệp trực tiếp vào sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp mà
tập trung làm tốt các chức năng tạo môi trừơng, hướng dẫn, hỗ trợ những yếu tố
cần thiết để các doanh nghiệp phát triển. Nhà nước cần tăng cường quản lí và kiểm
sốt. Nhà nước phải ổn định kinh tế vĩ mô: chống lại khủng hoảng, thất nghiệp,
sửa chữa và khắc phục những khuyết tật của thị trường, phân phối và phân phối lại
thu nhập quốc dân, xây dựng hệ thống pháp luật để tạo mơi trường pháp lí cho các
chủ thể kinh tế hoạt động. Nhà nước tôn trọng tính khách quan của kinh tế thị
trường, phát huy những mặt tích cực hạn chế và khắc phục những mặt tiêu cực.
Đào tạo đội ngũ quản lí kinh tế và các nhà kinh doanh giỏi, phù hợp với yêu cầu
của kinh tế thị trường theo định hường xã hội chủ nghĩa. Chúng ta cần đẩy mạnh
đào tạo và đào tạo lại đội ngũ cán bộ quản lí kinh tế , kinh doanh cho phù hợp với
mục tiêu phát triển kinh tế trong thời kì mới. Cần bồi dưỡng đãi ngộ đúng đắn với
độ ngũ cán bộ nhằm nâng cao trình độ nghiệp vụ, bản lĩnh quản lí, kinh doanh của
họ.
Mở rộng quan hệ kinh tế đối ngoại để phát triển kinh tế thị trường. Trong xu thế
quốc tế hoá đới sống kinh tế, mọi quốc gia muốn thúc đẩy kinh tế thị trường phát
triển phải hoà nhập nền kinh tế trong nước với nền kinh tế thế giới. Muốn vậy
phải đa dạng hố hình thức, đa phương hố đối tác; phải qn triệt ngun tắc đơi
bên cùng có lợi, khơng can thiệp vào công việc nội bộ của nhau và khơng phân biệt
chế độ chính trị xã hội.

20


KẾT LUẬN

Qua tìm hiểu về kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam em

đã biết vì sao nước ta lại phải lựa chọn phát triển kinh tế thị trường và kinh tế thị
trường là lực chọn đúng đắn và cần thiết cho công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Khi chúng ta chuyển sang chế độ mới xã hội chủ nghĩa từ một nước kinh tế còn
lạc hậu và nền kinh tế còn kém phát triển vì vậy để xây dựng thành cơng chủ
nghĩa xã hội chúng ta phải tìm ra con đường đúng đắn tạo cơ sở vững chắc xây
dựng thành công chủ nghĩa xã hội. Vì thế chúng ta phải phát triển kinh tế thị
trường. Để kinh tế thị trường không đi chệch hướng tư bản chủ nghĩa. Chúng ta
phải định hướng xã hội chủ nghĩa. Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa
vận hành trên cơ chế thị trường có sự quản lí vĩ mơ của nhà nước. Trong kinh tế thị
trường ở nước ta có đặc điểm khác với kinh tế thị trường của các nước khác. Trong
kinh tế thị trường ở nước ta tăng trưởng kinh tế gắn liền với sự tiến bộ và cơng
bằng xã hội. Đó là xây dựng một xã hội dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng,
dân chủ, văn minh. Đồng thời phát triển lực lượng sản xuất, xây dựng cơ sở vật
chất kĩ thuật cho chủ nghĩa xã hội và hoàn thiện quan hệ sản xuất trên cả ba mặt:
sở hữu, tổ chức, phân phối. Chúng ta cũng thấy được phương hướng và giải pháp
của Đảng và nhà nước đề ra trong những năm tới để đưa kinh tế thị trường ngày
càng phát triển, đưa nước ta phát triển ổn định bền vững.

21