CHOI CHU

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Tiết 61: CHƠI CHỮ. GV: Trần Thị Nguyên Hoa Trường THCS Quách Xuân Kỳ.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Kiểm tra bài cũ Xác định và phân tích tác dụng của phép tu từ điệp ngữ trong đoạn văn sau? Tôi yêu Sài Gòn da diết… Tôi yêu trong nắng sớm, một thứ nắng ngọt ngào, vào buổi chiều lộng gió nhớ thương… Tôi yêu cả đêm khuya thưa thớt tiếng ồn. Tôi yêu phố phường náo động, dập dìu xe cộ vào những giờ cao điểm… (Sài Gòn tôi yêu, Minh Hương).  Diễn tả tình yêu nồng nhiệt, say đắm với thành phố Sài Gòn….

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Tiết 61. CHƠI CHỮ.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> I. Thế nào là chơi chữ * Ví dụ a. Bà già đi chợ Cầu Đông, Bói xem một quẻ lấy chồng lợi chăng? Thầy bói xem quẻ nói rằng: Lợi thì có lợi nhưng răng không còn. (Ca dao) * Nhận xét: - Lợi (1): - Lợi (2, 3): Hiện tượng đồng âm *Tác dụng: Tạo sắc thái dí dỏm, hài hước,....

<span class='text_page_counter'>(5)</span> I. Thế nào là chơi chữ * Ví dụ b. Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia. (Bà Huyện Thanh Quan). - Lợi dụng đồng âm thuần Việt - Hán Việt  Chơi chữ. *Ghi nhớ: Chơi chữ là lợi dụng đặc sắc về âm, về nghĩa của từ ngữ để tạo sắc thái dí dỏm, hài hước… làm câu văn hấp dẫn và thú vị..

<span class='text_page_counter'>(6)</span> I. Thế nào là chơi chữ II. Các lối chơi chữ * Ví dụ: 1. Sánh với Na- va “ranh tướng” Pháp Tiếng tăm nồng nặc ở Đông Dương. trại âm (gần âm). (Tú Mỡ). 2. Mênh mông muôn mẫu một màu mưa Mỏi mắt miên man mãi mịt mờ. điệp âm. (Tú Mỡ). 3. Con cá đối bỏ trong cối đá nói lái Con mèo cái nằm trên mái kèo Trách cha mẹ em nghèo, anh nỡ phụ duyên em. (Ca dao).

<span class='text_page_counter'>(7)</span> 4. Ngọt thơm sau lớp vỏ gai, Quả ngon lớn mãi cho ai đẹp lòng. Mời cô mời bác ăn cùng, Sầu riêng mà hóa vui chung trăm nhà. (Phạm Hổ) trái nghĩa Nhận xét:.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> II. Các lối chơi chữ: Ghi nhớ: * Các lối chơi chữ thường gặp là: - Dùng từ ngữ đồng âm. - Dùng lối nói trại âm (gần âm). - Dùng cách điệp âm. - Dùng lối nói lái. - Dùng từ ngữ trái nghĩa, gần nghĩa, đồng nghĩa..

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Bài tập: Khi đi cưa ngọn, khi về cũng cưa ngọn. (Câu đố)  Dùng lối nói lái. Sử dụng chơi chữ:.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> II. Các lối chơi chữ: Ghi nhớ: * Các lỗi chơi chữ thường gặp là: - Dùng từ ngữ đồng âm. - Dùng lối nói trại âm (gần âm). - Dùng cách điệp âm. - Dùng lối nói lái. - Dùng từ ngữ trái nghĩa, gần nghĩa, đồng nghĩa. * Chơi chữ được sử dụng trong cuộc sống thường ngày, trong văn thơ, đặc biệt là trong thơ văn trào phúng, trong câu đối, câu đố….

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Chú ý: Chơi chữ phải phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp..

<span class='text_page_counter'>(12)</span> III. Luyện tập. 1. Bài tập 1: Đọc bài thơ dưới đây và cho biết tác giả đã dùng những từ ngữ nào để chơi chữ. Chẳng phải liu điu vẫn giống nhà, Rắn đầu biếng học chẳng ai tha. Thẹn đèn hổ lửa đau lòng mẹ, Nay thét mai gầm rát cổ cha. Ráo mép chỉ quen tuồng nói dối, Lằn lưng cam chịu dấu roi tra. Từ nay Trâu Lỗ chăm nghề học, Kẻo hổ mang danh tiếng thế gia. (Lê Quí Đôn). - Dùng từ đồng âm: Rắn (loài rắn), rắn (cứng đầu khó bảo) - Dùng từ gần nghĩa: Tên các loài rắn.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> III. Luyện tập. Bài tập 2: Mỗi câu sau đây có những tiếng nào chỉ các sự vật gần gũi nhau? Cách nói này có phải là chơi chữ không? - Trời mưa đất thịt trơn như mỡ, dò đến hàng nem chả muốn ăn. - Bà đồ Nứa, đi võng đòn tre, đến khóm trúc, thở dài hi hóp. Những tiếng chỉ các sự vật gần gũi nhau: - thịt, mỡ, nem, giò, chả. - nứa, tre, trúc, hóp  Lối chơi chữ: dùng từ ngữ gần nghĩa.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Bài tập 4: Năm 1946, bà Hằng Phương biếu Bác Hồ một gói cam, Bác Hồ đã làm một bài thơ cảm ơn như sau: Cảm ơn bà biếu gói cam, Nhận thì không đúng, từ làm sao đây? Ăn quả nhớ kẻ trồng cây, Phải chăng khổ tận đến ngày cam lai? Trong bài thơ này, Bác Hồ đã dùng lối chơi chữ như thế nào? * Bác Hồ chơi chữ trong bài thơ “Cảm ơn người tặng cam” - cam (1) → Danh từ chỉ một loại quả - cam (2) lai → Tính từ chỉ sự vui vẻ, hạnh phúc, tốt đẹp  Chơi chữ bằng cách dùng từ ngữ đồng âm..

<span class='text_page_counter'>(15)</span> CỦNG CỐ. 1. Khái niệm chơi chữ? 2. Các lối chơi chữ?.

<span class='text_page_counter'>(16)</span>

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Xin chân thành cảm ơn quý thầy cô và các em học sinh đã chú ý lắng nghe.

<span class='text_page_counter'>(18)</span>