Tài liệu Kiến thức cơ bản về chứng khoán - Bài 9 pptx

Bài 10: Thị trường thứ cấp
II. Đặt lệnh và loại lệnh
1. Đặt lệnh
Khi khách hàng muốn giao dịch, họ phải đặt lệnh bằng một trong các hình thức
sau đây:
- Đặt lệnh trực tiếp tại phòng lệnh của công ty chứng khoán.
- Đặt lệnh qua điện thoại.
- Qua mạng vi tính nối mạng trực tiếp với phòng lệnh của công ty chứng khoán.
Nội dung của mẫu lệnh gồm các thông tin sau:
- Lệnh đó là Mua hay Bán, được in sẵn với mẫu khác nhau.
- Số lượng.
- Tên chứng khoán, mã số loại chứng khoán.
- Tên của khách hàng và mã số.
- Ngày giờ đặt lệnh.
- Thời gian có hiệu lực của lệnh.
2. Loại lệnh
a. Lệnh thị trường (Market order): Người ra lệnh chấp nhận mua, bán theo giá hiện
hành trên thị trường.
b. Lệnh giới hạn (Limit order): Đối với việc chào bán, giá giới hạn là giá thấp nhất
sẵn sàng bán. Đối với việc chào mua, là giá cao nhất sẵn sàng mua.
c. Lệnh dừng (Stop order)
Lệnh dừng để bán: Khách hàng mua 100 cổ phần với giá 12 ngàn đồng/cổ phần.
Sau một thời gian giá cổ phiếu này lên tới 20 ngàn đồng/cổ phần. Khách hàng
chưa muốn bán vì ông ta cho rằng giá còn tăng nữa. Nhưng để đề phòng trường
hợp giá không tăng mà lại giảm, khách hàng này đặt lệnh dừng với người đại diện
công ty chứng khoán để bán với giá 19 ngàn đồng/cổ phần chẳng hạn. Nếu thực tế
giá cổ phiếu đó không tăng mà lại giảm thì giá cổ phiếu đó giảm tới 19 ngàn,
người môi giới sẽ bán cho ông ta.
Lệnh dừng để mua: Lệnh này thường được dùng trong trường hợp bán khống để
giới hạn sự thua lỗ. chẳng hạn khách hàng vay của công ty chứng khoán một số cổ
phần và bán đi với giá 30 ngàn đồng/cổ phần với hy vọng giá cổ phiếu giảm xuống

tới 20 ngàn đồng/ cổ phần, ông ta sẽ mua để trả. Nhưng để đề phòng trường hợp
giá cổ phiếu không giảm mà lại tăng, khách hàng đó đặt một lệnh dừng để mua với
giá 35 ngàn đồng. Khi giá lên tới 35 ngàn đồng, người môi giới sẽ mua cổ phiếu
đó cho ông ta và ông ta đã giới hạn sự thua lỗ của mình ở mức 5 ngàn đồng / cổ
phần.
Một lệnh dừng để mua được đưa ra trên mức giá thị trường hiện hành còn một
lệnh dừng để bán được đưa ra thấp hơn giá thị trường hiện hành..
Các loại lệnh khác: các loại lệnh được đưa ra nhằm những mục đích nhất định
- Lệnh giới hạn dừng (stop limit): cũng giống như một lệnh dừng nhưng nó sẽ
chuyển thành một lệnh giới hạn chứ không chuyển thành một lệnh thị trường khi
đạt tới điểm dừng.
- Lệnh thực hiện toàn bộ hay huỷ bỏ (Fill or Kill): loại lệnh này được thực hiện
ngay toàn bộ hoặc huỷ bỏ.
- Lệnh thực hiện ngay hoặc huỷ bỏ (Immediate or cancel IOC): lệnh được thực
hiện ngay một phần nào đó, phần còn lại bị huỷ bỏ.
- Lệnh toàn bộ hoặc không (All or None, AON): với một thời hạn cho trước,
chẳng hạn một ngày, lệnh phải được thực hiện toàn bộ, nếu không khách hàng sẽ
không chấp nhận việc thực hiện đó.
III. Định giá trên Sở giao dịch
a. Đấu giá định kỳ và đấu giá liên tục
Đấu giá định kỳ là hệ thống trong đó các lệnh mua và lệnh bán được tích tụ lại
trong một khoảng thời gian nhất định, sau đó mới được ghép với nhau để hình
thành một mức giá duy nhất tại điểm có khối lượng mua và bán lớn nhất được thực
hiện.
Đấu giá liên tục là hệ thống trong đó các lệnh mua và lệnh bán liên tục được ghép
với nhau nếu có thể.
Đấu giá định kỳ có ưu điểm là cho phép hình thành giá cả tốt nhất trên cơ sở khối
lượng mua bán lớn được tích tụ lại. Đấu giá định kỳ thích hợp với thị trường có
khối lượng giao dịch nhỏ; nó cho phép giảm bớt sự biến động quá mức của giá cả.
Tuy nhiên, việc đấu giá liên tục lại thích hợp với thị trường có khối lượng giao

dịch lớn. Nó cho phép hình thành giá cả tức thời đáp ứng được những thay đổi
thường xuyên về thông tin trên thị trường.
Thông thường các nước có thị trường chứng khoán phát triển đều áp dụng cả
phương thức đấu giá định kỳ và đầu giá liên tục. Mỗi ngày giao dịch có thể có 1
hoặc 2 phiên giao dịch (buổi sáng và buổi chiều). Vào đầu giờ phiên giao dịch
buổi sáng, người ta xác định giá mở cửa theo phương thức đấu giá định kỳ. Sau đó
việc giao dịch được thực hiện theo phương thức đấu giá liên tục. Cuối ngày giao
dịch, người ta lại xác định giá đóng cửa theo phương thức đấu giá định kỳ.
b. Nguyên tắc ghép lệnh
- Giá mua cao hơn giá cơ bản và giá bán thấp hơn giá cơ bản sẽ được thực hiện
trước.
- Phân bổ từ bên có khối lượng ít sang bên có khối lượng nhiều.
- Nếu sau khi khớp lệnh có nhiều mức giá cùng thoả mãn thì lấy mức giá gần với
giá đóng cửa của ngày hôm trước hay mức giá của ngay phiên giao dịch trước đó.
c. Các nguyên tắc ưu tiên trong việc so khớp lệnh
- Nguyên tắc cơ bản đầu tiên được áp dụng là nguyên tắc ưu tiên về giá. Theo
nguyên tắc này, các lệnh có giá tốt nhất (chào mua cao nhất và chào bán thấp nhất)
được ưu tiên thực hiện trước.
Ngoài nguyên tắc cơ bản trên đây, những nguyên tắc phụ sau đây sẽ được áp dụng:
- Nguyên tắc ưu tiên về thời gian: trong những lệnh có cùng mức giá, lệnh nào đến
trước sẽ được ưu tiên thực hiện trước.
- Ưu tiên về khách hàng: có hai loại khách hàng là khách hàng cá nhân và khách
hàng là nhà đầu tư có tổ chức như công ty chứng khoán, quỹ đầu tư…SGDCK
thường áp dụng quy tắc ưu tiên khách hàng là cá nhân trước khách hàng là nhà đầu
tư có tổ chức.
- Ưu tiên về khối lượng: lệnh nào có khối lượng lớn hơn sẽ được ưu tiên phân phối
trước.
- Ưu tiên ngẫu nhiên : theo nguyên tắc này, người ta chỉ áp dụng ưu tiên về giá.
Sau đó các lệnh khi đưa vào hệ thống sẽ được máy tính sắp xếp một cách ngẫu
nhiên.

IV. Giao dịch đặc biệt
1. Giao dịch khối
Những giao dịch có khối lượng lớn (số cổ phiếu và trị giá lớn) được gọi là lô lớn.
Thông thường những giao dịch có khối lượng lớn được giao dịch theo cách thức
riêng gọi là giao dịch khối. Có hai cách giao dịch là:
- Tổ chức đấu thầu.
- Thương lượng dựa trên giá đóng cửa.
2. Giao dịch lô lẻ
Lô lẻ là những lô khối từ
1 tới 9 cổ phiếu (trường hợp lô chẵn 10 cổ phiếu)
1 tới 99 cổ phiếu (trường hợp lô chẵn 100 cổ phiếu)
1 tới 999 cổ phiếu (trường hợp lô chẵn 1.000 cổ phiếu).
Giá giao dịch lô lẻ thường được xác định trên cơ sở quyết định của Công ty môi
giới căn cứ vào giá đóng cửa của ngày giao dịch hôm trước.
Việc giao dịch lô lẻ được thực hiện tại công ty chứng khoán và trong giao dịch lô
lẻ, công ty môi giới thường thu phí cao hơn.
3. Giao dịch chứng khoán không có cổ tức
Định kỳ, theo quyết định của Hội đồng quản trị, công ty cổ phần có thể trả cổ tức
bằng tiền hoặc cổ phiếu. Những cổ đông có danh sách vào ngày đăng ký cuối cùng
sẽ được nhận cổ tức. Những cổ đông sở hữu chứng khoán từ sau ngày khoá sổ sẽ
không được nhận cổ tức. Nếu ngày thanh toán là T+3 thì chứng khoán không có
cổ tức sẽ như sau:
27/12 28/12 29/12 30/12 31/12
Ngày có cổ tức ex-divident Ngày đăng ký Ngày khoá sổ cuối cùng (không có cổ
tức)
Vào ngày chứng khoán không có cổ tức, giá tham chiếu sẽ bằng giá đóng cửa ngày
hôm trước trừ đi cổ tức.
- Trường hợp trả cổ tức bằng cổ phiếu
Giá tham chiếu = Giá đóng cửa ngày hôm trước /

1 + tỷ lệ trả cổ tức bằng cổ phiếu
- Trường hợp trả cổ tức bằng tiền và bằng cổ phiếu
Giá tham chiếu = Giá đóng của ngày hôm trước – cổ tức bằng tiền/
1+ tỷ lệ trả cổ tức bằng cổ phiếu