Sinh ly trao doi chat

<span class='text_page_counter'>(1)</span>CHƯƠNG VIII : TRAO ĐỔI CHẤT I. SỰ TRAO ĐỔI GLUXIT : Gluxit goàm caùc daïng: + Glucoz, Fructoz, Galactoz ( công thức phân tử C6H12O6) + Saccaroz, Maltoz, Lactoz ( công thức phân tử C12H22O11) + Tinh bột, Celluloz, Glycogen ( công thức phân tử (C6H10O5)n .Tinh bột và Celluloz là chất dự trữ trong cơ thể thực vật; Glycogen là chất dự trữ ở cơ thể động vật..

<span class='text_page_counter'>(2)</span> 1. TIEÂU HOÙA VAØ HAÁP THU GLUXIT : * Người trưởng thành bình thường cần khoảng 400g/ ngày ( hay : 8g gluxit / kg trọng lượng cơ thể), chủ yếu từ tinh bột, đường trái cây và đường sữa . * Ở miệng, dạ dày và ruột non dưới tác dụng của các men tiêu hóa đường (amylaza, maltaza, lactaza, saccaraza ), bieán taát caû caùc daïng gluxit ( tinh boät, maltoza, lactoza, saccaroza ) thành đường đơn, chủ yếu là glucoza, sau đó được hấp thu qua thành ruột non vaøo maùu..

<span class='text_page_counter'>(3)</span> CHƯƠNG VIII : TRAO ĐỔI CHẤT * Tại thành ruột non, các đường đơn được hấp thụ theo 2 phương thức : khuếch tán và tích cực. - Phương thức khuếch tán : khi nồng độ glucoza trong ruột cao hơn trong máu, thì glucoza được khuếch tán từ ruột vào máu. - Phương thức hấp thu tích cực : phương thức này đi ngược vơí bậc thang nồng độ, đi từ nồng độ thấp đến nồng độ cao, nên có sự tiêu hao năng lượng..

<span class='text_page_counter'>(4)</span> CHƯƠNG VIII : TRAO ĐỔI CHẤT 2. TRAO ĐỔI GLUXIT : - Hầu hết các loaị đường đơn hấp thu vào máu là glucoza. Fructoza, galactoza haáp thuï vaøo cuõng bieán thaønh glucoza. - Trong máu có khoảng 0,08 - 0,12% glucoza (trung bình khoảng 0.1% , gọi là hằng số đường huyết). Tỉ lệ đó không đổi chủ yếu là nhờ gan. Glucoza vào nhiều trong máu, khi qua gan sẽ được biến đổi thành glycogen dự trữ. Khi lượng glucoza trong máu giảm, gan sẽ biến đổi glycogen thành glucoza để đưa vào máu. - Trong caùc teá baøo, nhaát laø teá baøo cô, glucogen bò thuûy phaân thành glucoza rồi bị oxy hóa để tạo ra năng lượng cho cơ thể hoạt động. - Nếu lượng glycogen dự trữ đã đủ (khoảng 300g trong cơ và 100g trong gan) thì glucoza dư thừa sẽ biến đổi thành lipit dự trữ..

<span class='text_page_counter'>(5)</span> CHƯƠNG VIII : TRAO ĐỔI CHẤT 3. VAI TROØ CUÛA GLUXIT : Gluxit là nguồn cung cấp năng lượng chủ yếu, trực tiếp cho cơ thể vì dễ phân hủy và dễ huy động từ các kho dự trữ ( gan và cơ ). Cứ 1g gluxit oxy hoá hoàn toàn cung cấp khoảng 4,1 KCal..

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Gan Glycogen Gluxit trong thức ăn. Glycogen. OÁng tieâu hoùa. Cô. Glucoza Maùu. Glucoza Cô quan (Naõo,Tim …). Lipit Moâ.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> CHƯƠNG VIII : TRAO ĐỔI CHẤT II. SỰ TRAO ĐỔI PROTIT : - Protit : ( Protein). + Là các đại phân tử có khối lượng phân tử lớn, do caùc thaønh phaàn ñôn giaûn hôn laø Polypeptit cuoän laïi. + Polypeptit : gồm vài chục đến vài trăm axit amin kết hợp lại thành chuỗi phân tử. + Axit amin : laø ñôn vò caáu taïo cô baûn nhaát cuûa Protein, có khoảng 20 loại axit amin khác nhau bởi gốc R. Công thức chung : NH2. CH R. COOH.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> 1 - TIEÂU HOÙA VAØ HAÁP THU PROTIT :  Người trưởng thành bình thường cần khoảng 80g/ ngày ( tương đương : 1,6g/ kg trọng lượng cơ thể).  Protein có trong các loại thức ăn động vật : thịt, cá, trứng, sữa, tôm, cua … Các thức ăn thực vật: cơm, đậu, ngô, khoai, sắn . Trong nước mắm, nước tương có protit dưới dạng polypeptit và axit amin ..

<span class='text_page_counter'>(9)</span> CHƯƠNG VIII : TRAO ĐỔI CHẤT . . Protein ăn vào đến dạ dày, ruột non, dưới tác dụng cuûa caùc men tieâu hoùa protit (pepsin, trypsin, kimotrypsin, eârepsin ), protein bò thuûy phaân thaønh polypeptit roài thaønh axit amin haáp thuï vaøo maùu. Cũng như các đường đơn, các axit amin được hấp thu theo 2 phương thức : khuếch tán và hấp thu tích cực. Ngoài axit amin, có một số ít polypeptit, dipeptit cũng được hấp thụ vào máu đến tế bào..

<span class='text_page_counter'>(10)</span> CHƯƠNG VIII : TRAO ĐỔI CHẤT 2 - TRAO ĐỔI PROTIT :  Các axit amin vào đến tế bào sẽ tổng hợp thành protein mới để tạo tế bào mới , tổng hợp các men, các kích thích tố, các kháng thể, tổng hợp các sơị actin và myosin làm tăng kích thước sơi cơ, tăng toá chaát maïnh.  Sự phân hủy protit cũng tiến hành ở gan . Axit amin bị khử nhóm amin cho NH3 sẽ bị thải ra ngoài dưới dạng urê, axit uric, crêatin. Phần lớn coøn laò goàm C, H, O seõ taïo thaønh gluxit, gluxit seõ bị oxy hóa và tạo ra năng lượng..

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Hệ tiêu hóa. Mô và tế bào.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> CHƯƠNG VIII : TRAO ĐỔI CHẤT 3 - VAI TROØ CUÛA PROTIT : - Vai trò chủ yếu của protit là tạo hình , tổng hợp các chất cần thiết cho hoạt động của tế bào. - Cung cấp năng lượng cho cơ thể . Cứ 1g protit oxy hóa hoàn toàn tạo ra khoảng 4,1 Kcalo..

<span class='text_page_counter'>(13)</span> CHƯƠNG VIII : TRAO ĐỔI CHẤT III. SỰ TRAO ĐỔI LIPIT : - Lipit : goàm caùc daïng. + Glycerit, có trong mỡ động vật và dầu thực vật, do sự kết hợp giữa Glycerin và axit béo. + Sterit, có trong mỡ động vật, do sự kết hợp giữa Cholesterol vaø axit beùo. + Ngoài ra còn một số dạng Lipit phức tạp (ví dụ : Photspholipit trong cấu tạo của bao myelin…) có sự tham gia cuûa Nitô, Phospho ….

<span class='text_page_counter'>(14)</span> 1 - TIEÂU HOÙA VAØ HAÁP THU LIPIT : - Mỗi ngày cần khoảng 55g ( 1,1g/ kg trọng luợng cô theå) - Lipit của thức ăn vào dạ dày và ruột non dưới tác dụng của men lipaza và các muối mật, được tiêu hóa hoàn toàn thành glyxerin và axit béo. - Các axit béo và glyxerin hợp với muối mật thành chất hòa tan, khi thấm qua màng ruột non được tổng hợp thành triglyxerit ( lipit nhũ tương ) dẫn về tim theo đường bạch huyết..

<span class='text_page_counter'>(15)</span> CHƯƠNG VIII : TRAO ĐỔI CHẤT 2 - TRAO ĐỔI LIPIT : - Từ tim, lipit được vận chuyển đến các tổ chức mỡ dự trữ như : mô liên kết ở dưới da, giữa các sợi cơ, gan . Mỡ dự trữ này luôn được chuyển hóa và đổi mới trong vòng 10 – 20 ngày. - Lượng lipit dự trữ chỉ được oxy hóa khi lượng glycogen dự trữ trong cơ gần cạn ( khi lao động hoặc vận động trong thời gian dài ) Khi đó lipit bị thuûy phaân thaønh gluxerin vaø axit beùo. Caùc axit beùo lại tách ra thành các axit axetic. Axit axetic được oxy hóa sản xuất ra năng lượng..

<span class='text_page_counter'>(16)</span> CHƯƠNG VIII : TRAO ĐỔI CHẤT 3 - VAI TROØ CUÛA LIPIT :  Lipit dùng làm nguyên liệu để xây dựng tế bào chaát vaø maøng teá baøo.  Lipit là chất cung cấp năng lượng và dự trữ năng lượng nhiều nhất cho tế bào . Cứ 1g lipit oxy hóa hoàn toàn cho ra khoảng 9,3 Kcalo.  Tham gia tạo lớp mỡ dưới da giữ nhiệt cho cơ thể, baûo veä cô theå vaø caùc noäi quan..

<span class='text_page_counter'>(17)</span> CHƯƠNG VIII : TRAO ĐỔI CHẤT IV. SỰ TRAO ĐỔI NƯỚC : 1 - HẤP THU NƯỚC :  Mỗi ngày cần khoảng 2 lit, lấy từ nước uống, thức ăn và nước do thiêu đốt các thức ăn mà ra .  Nước uống hoặc ăn vào được hấp thụ ở ruột non, một ít hấp thụ ở dạ dày và ruột già..

<span class='text_page_counter'>(18)</span> CHƯƠNG VIII : TRAO ĐỔI CHẤT 2 - PHÂN PHỐI VAØ VẬN CHUYỂN NƯỚC TRONG CÔ THEÅ : * Nước uống vào sẽ được vận chuyển như sau : - Haáp thuï - Vaøo huyeát töông - Vào dịch gian bào, trở về huyết tương - Vào dịch nội bào, từ nội bào ra - Đào thải theo đường nước tiểu, mồ hôi ….

<span class='text_page_counter'>(19)</span> CHƯƠNG VIII : TRAO ĐỔI CHẤT 4 - VAI TRÒ CỦA NƯỚC :  Là dung môi để hòa tan và vận chuyển các chất như đường, muối…  Cần thiết cho những phản ứng thủy phân .  Đóng vai trò căn bản trong quá trình điều nhiệt ..

<span class='text_page_counter'>(20)</span> CHƯƠNG VIII : TRAO ĐỔI CHẤT V. SỰ TRAO ĐỔI MUỐI KHOÁNG : 1 - HẤP THU MUỐI KHOÁNG : - Mỗi ngày cần khoảng 20g lấy từ nước uống, muối ăn, rau caûi, thòt caù … - Ngoài ra còn lấy muối khoáng từ trong cơ thể . Thí duï : Hoàng caàu bò tieâu huûy seõ cung caáp Fe. Teá baøo huûy xöông phaù chaát xöông cuõ vaø phoùng thích Ca ..

<span class='text_page_counter'>(21)</span> CHƯƠNG VIII : TRAO ĐỔI CHẤT . . 2 - VAI TRÒ CỦA MUỐI KHOÁNG : Muối NaCl : có nhiều ở bên ngoài tế bào, có vai trò duy trì nồng độ của máu, ảnh hưởng đến sự thẩm thấu các chất, NaCl cao sẽ gữi nước gây phù, NaCl thấp cơ thể sẽ mất nước. Muối K : có nhiều ở bên trong các tế bào, có vai trò điều hòa hoạt động thần kinh và các cơ ..

<span class='text_page_counter'>(22)</span> CHƯƠNG VIII : TRAO ĐỔI CHẤT Muoái Ca : 98% naèm trong xöông. - Laø thaønh phaàn chính cuûa xöông vaø raêng - Ñieàu hoøa tính höng phaán cuûa thaàn kinh vaø cô - Cần thiết cho sự đông máu và đông sữa  Muoái Fe : chuû yeáu trong huyeát caàu toá ( 60% ), gan, laùch,tuûy xöông. Cần để tạo sắc tố hemoglobin trong hồng cầu .  Muối Iot : cần thiết cho hoạt động của tuyến giáp để taïo thyroxin.  Fluor : caàn thieát cho caáu taoï raêng … .

<span class='text_page_counter'>(23)</span> CHƯƠNG VIII : TRAO ĐỔI CHẤT VI. VITAMIN : Vitamin là chất hữu cơ đặc biệt, chỉ cần vài mg, vài phaàn traêm, vaøi phaàn nghìn mg/ ngaøy . Vitamin ñaëc biệt quan trọng đối với sự điều tiết các quá trình trao đổi chất, có mặt trong các men tiêu hóa và kích thích tố, nên có vai trò kích thích hoặc xúc tác ..

<span class='text_page_counter'>(24)</span> CHƯƠNG VIII : TRAO ĐỔI CHẤT 1. VITAMIN TAN TRONG NƯỚC : * Vitamin B1 : ( choáng beänh teâ phuø ) - B1 coù nhieàu trong men bia, caùm, chuoái, khoai taây, gan, tim, oùc… - Coù vai troø quaân bình heä thaàn kinh vaø laøm taêng oxy hoùa glucoza . * Vitamin B2 : - Có trong men bia, sữa, trứng… - Coù vai troø laøm taêng haáp thuï O2 vaøo teá baøo . * Vitamin B6 : - Coù trong men bia, caùm, khoai taây … - Có tác dụng kích thích tổng hợp protein cho tế bào cô ..

<span class='text_page_counter'>(25)</span> CHƯƠNG VIII : TRAO ĐỔI CHẤT * Vitamin B12 : ( Choáng thieáu maùu ) - Coù nhieàu trong gan boø … - Làm tăng sự tổng hợp axit nucleic và cần cho sự taọ maùu. * Vitamin C : ( Choáng hoaò huyeát ) - Có nhiều trong các loại trái cây và rau cải. - Làm tăng sự oxy hóa của glucoza và lipit, can cho răng và lợi khỏi hỏng và chảy máu. * Vitamin PP : - Có trong thịt, gan, bắp caỉ, sữa … - Có vai trò điều hóa thần kinh, tăng sự co thắt của dạ dày..

<span class='text_page_counter'>(26)</span> CHƯƠNG VIII : TRAO ĐỔI CHẤT 2. VITAMIN TAN TRONG LIPÍT : * Vitamin A : ( choáng khoâ maét ) - Có trong dầu cá, lòng đỏ trứng, bơ, cà rốt, cà chua… - Có vai trò làm phát triển bình thường các loaị biểu bì, và hoạt động của các tế bào que trong mắt . * Vitamin D : ( Choáng coøi xöông ) - Có trong dầu cá, long đỏ trứng, bơ - Có vai trò giữ Ca cho xương . * Vitamin E : ( Vitamin sinh saûn ) - Coù nhieàu trong nhau thai, xaø laùch, thoùc ñang naåy maàm, gía… - Có vai trò làm phát triển bào thai, tăng sự taọ giao tử. * Vitamin K : ( Choáng chaûy maùu ) - Có nhiều trong các loại lá xanh: xà lách, bắp cải … - Cần cho sự đông máu ..

<span class='text_page_counter'>(27)</span>