Tài liệu Thuật nói chuyện hằng ngày phần 5 pdf

Thuật Nói Chuyện Hằng Ngày Hoàng Xuân Việt
Phần 005
Đừng Cho Mình Là "bách Khoa Đại Từ Điển"
Có lần nào bạn nói chuyện với một người "biết hết" chưa?
Chúng tôi có một người bạn lúc nào cũng tưởng là một bộ
"Bách khoa đại từ điển". Hình ảnh anh không bao giờ phai
nhòa trong tâm não chúng tôi. Khi viết cho bạn mấy dòng này,
chúng tôi đang thấy lại cảnh mấy năm trước, anh thuyết với
chúng tôi. Anh múa tay, anh chồm chồm tới, anh chận lời
chúng tôi, trả lời hết mọi câu hỏi. Chúng tôi bàn vấn đề gì anh
cũng tham gia, giải quyết hết. Nhưng có điều anh rất bất lễ là
hay giải quyết bậy. Xung quanh chúng ta, thưa bạn, có biết
bao kẻ có lối nói chuyện như người bạn đáng thương này của
chúng tôi. Tự bản năng, họ cảm thấy mình tỏ ra quán thông hết
những hiểu biết đông tây kim cổ.
Cả những vấn đề hết sức chuyên môn, kẻ khác hỏi họ, họ
cứ tự nhiên thao thao trả lời. Giá cò cuộc tranh luận giữa họ và
những kẻ khác, thì người ta còn thấy cái tật tỏ ra mình biết hết
của họ. Họ tin tưởng rằng, điều gì mình cũng làu thông và
những gì khác đều sai bậy. Có ai dẫn chứng lời của văn sĩ hay
triết gia nào để thế giá cho điều mình quả quyết thì họ rống cổ
lên: "Tôi biết rồi. Tôi đọc rồi. Hãy dẹp ý kiến đó đi. Nói bậy."
Họ rất độc đoán trong khi tranh cãi. Họ nhất định không để ai
đem lý nào mới lạ ra bẻ họ được. Nếu người bàn với họ là kẻ
cao tuổi hơn họ, có chức quyền hơn họ, họ không bảo câm
ngay mặt, nhưng cứ cãi xước. Lẽ dĩ nhiên, người nhỏ hơn họ,
như học trò của họ chẳng hạn, thì họ bắt nghe với "Dạ, vâng"
thôi. Bạn hay chúng tôi có muốn hỏi họ điều gì chăng? Họ sẽ
trả lời cho chúng ta hết. Họ trả lời cả những điều họ không biết
gì cả. Bạn biết họ nói thế nào không. Họ nói cũng với thái độ
thông thái, đạo mạo, oai nghiêm "thầy lắm". Họ hất mặt lên,

cắt nghĩa dẫn chứng, phân tích, so sánh. Họ nói rất hùng biện,
nhưng tiếc là chỉ nói xàm, nói lạc đề, nói không ăn thua gì đến
điều chúng ta hỏi. Người biết hết khi nói những điều mình
không biết, họ vô tình bạch lộ cái ngu dốt, cái học non, cái bất
lễ của mình.
Thưa bạn quý mến! Bạn có gớm tật kiêu căng, tính nông
nổi của thứ người này không? Khi nói chuyện, bạn coi chừng
tránh những lỗi lầm của họ. Bạn nên để ý rằng, người biết hết
là người mâu thuẩn một cách nực cười. Họ nói họ quán thông
mọi sự, nhưng sao họ ngu dốt điều này. Ai nói mình biết hết là
tự thú mình không biết hết. Họ không biết rằng nếu họ khôn
ngoan, không nên tự hào là đầy đủ, không ai được bảo tồn
những thành kiến, tranh luận không nên chủ quan, lòng tự ái
của kẻ khác rất dễ bị tổn thương. Biết hết mọi sự, sao họ bỏ
qua mấy điều quan hệ đó. Trong khi họ tỏ ra mình hoàn toàn
thông thái, họ vô tình là cho người nói chuyện với họ phải mất
mặt, phải bực mình với giọng phách lối, độc đoán của họ.
Vả lại, trên đời, làm sao ta thông suốt hết mọi nghành
được. Thông thái như Newton còn nói: "Điều chúng ta hiểu
biết chỉ là giọt nước trong đại dương", thì chúng tôi và bạn,
chắc không lý gì có thái độ ngông như những người biết hết
đáng tiếc ấy. Chúng ta đâu có tin ai trên đời đều "biết hết", thì
kẻ khác đâu có tin ta hoàn toàn thông thái. Vì thế, khi ta tỏ ra
mình là một bộ "Bách khoa đại từ điển", ta chỉ làm trò hề cho
mọi người ghét mà thôi. Một cuộc nói chuyện đem hứng thú
cho mọi người, khi những người bàn chuyện biết nhường nhịn,
nghe nhau, đối xử với nhau bằng lương tri, trình bày ý kiến
khiêm tốn, khách quan và lịch sự. Xin bạn nhớ thực hiện
những điều tất yếu này. Rủi phải đàm thoại cùng người cho là
"biết hết", bạn có thái độ quân tử. Đừng đính chính chi cho

mệt những điều họ nói bậy. Họ có mắng rằng bạn ngu, nói trật,
thì bạn hãy nghe theo lời khuyên của Tư Hư Nguyên Quân
"nhẫn, nhẫn, nhẫn". Nhịn họ là hay hơn cả. Nhịn, bạn còn súc
tích khí lực cho mình gây uy thế cho lời mình nói, và đồng
thời làm cho người biết hết có cảm tình với mình. Biết đâu
trên đời chẳng có lúc bạn cần đến họ.
[ Phần Trước ] [ Phần Kế ]