Sinh ly mau

<span class='text_page_counter'>(1)</span>CHÖÔNG III : SINH LYÙ MAÙU I - KHỐI LƯỢNG VAØ THAØNH PHẦN CỦA MÁU : 1. Khối lượng máu : Lượng máu trong cơ thể chiếm khoảng 8% so với trọng lượng. Trong đó: - 50 % là máu lưu thông; nằm trong tim, động mạch, tĩnh maïch vaø mao maïch - 50% là máu dự trữ : ở gan, lá lách và ở dưới da 2. Thaønh phaàn cuûa maùu : Trong maùu coù 2 thaønh phaàn chính : - Huyeát caàu (chieám 45%) goàm coù hoàng caàu, baïch caàu vaø tieåu caàu. - Huyeát töông (chieám 55%) goàm huyeát thanh vaø fibrinogen..

<span class='text_page_counter'>(2)</span>

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Maùu Huyeát Töông. Huyeát Thanh. Huyeát caàu (Hoàng caàu, Baïch caàu, Tieåu caàu). Fibrinogen. Maùu Ñoâng. Huyeát Thanh ( chứa các muoái voâ cô, caùc protein tan …). Fibrin ( Cuïc Maùu).

<span class='text_page_counter'>(4)</span> CHÖÔNG III : SINH LYÙ MAÙU a/ Huyết tương : là chất lỏng màu vàng nhạt gồm nước, muối khoáng (muối Na+, Ca 2+, K+, Cl- …) và các chất hữu cơ hoà tan (Albumin, Fibrinogen…). Huyết tương có những chức naêng sau : * Vận chuyển các chất dinh dưỡng từ ruột non đến các cơ quan, vận chuyển chất bả từ các cơ quan đến thận và các tuyeán moà hoâi * Vận chuyển các kích thích tố ( hocmon ) từ các tuyến nội tiết đến các cơ quan để kích thích và điều hoà hoạt động..

<span class='text_page_counter'>(5)</span> CHÖÔNG III : SINH LYÙ MAÙU * Điều hoà nhiệt độ cơ thể: Máu có khả năng làm tăng giảm nhiệt độ cơ thể một cách nhanh chóng là nhờ trong máu có nhiều nước, tỉ nhiệt của nước rất cao. Nước bốc hơi làm giảm nhiệt cho cơ thể lúc chống nóng. Nước chuyển đến các cơ quan lúc chống lạnh. * Điều hoà pH nhờ có chứa các chất đệm : (pH của máu : # 7,3) Thí duï : HCl + NaHCO3  NaCl + H2CO3 NaOH + H2CO3.  NaHCO3 + H2O.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> CHÖÔNG III : SINH LYÙ MAÙU b/ Huyeát caàu : * Hoàng caàu : - Số lượng hồng cầu khoảng hơn 4 triệu trong 1mm 3 máu. Phụ nữ có ít hơn nam, khoảng 3.800.000. - Hồng cầu là những tế bào không nhân, hình đĩa lõm 2 mặt, đường kính khoảng 7 micromet, dày 1-2 micromet - Hoàng caàu coù huyeát caàu toá Hemoglobin ( Hb ) coù khaû naêng keát hợp với O2 và CO2 nên nó vận chuyển O2 từ phổi đến các cơ quan và vận chuyển CO2 từ các cơ quan về phổi. Hemoglobin là một protein có màu gồm có một sắc tố chứa đựng sắt ( Fe ) gọi là hem kết hợp với một protein không màu gọi là globin. - Hồng cầu được sản sinh từ tuỷ xương, thời gian sống của mỗi hồng cầu từ 100 đến 120 ngày..

<span class='text_page_counter'>(7)</span> CHÖÔNG III : SINH LYÙ MAÙU * Baïch caàu : - Số lượng : có 8.000 / 1mm3 máu (nam ), 6.000 (nữ ) - Bạch cầu là những tế bào có nhân, có hình dạng thay đổi, kích thước rất khác nhau tuỳ theo loại bạch cầu + Baïch caàu coù haït : chieám 2/3, trong nguyeân sinh chaát coù nhiều hạt bắt màu, đường kính khoảng 10 micromet, có nhân chia thành nhiều thuỳ. Có vai trò thực bào và tạo chất hêparin chống đông máu. Có 3 loại bạch cầu hạt : Baïch caàu haït trung tính Baïch caàu haït öa axit Baïch caàu haït öa kieàm.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> CHÖÔNG III : SINH LYÙ MAÙU + Baïch caàu khoâng haït : chieám 1/3, trong nguyeân sinh chaát không có những hạt bắt màu, có một nhân. Có 2 loại : Bạch cầu đơn nhân : có đường kính 15 micromet, có khả năng thực bào. Bạch cầu limpho : đường kính 8 micromet, có khả naêng taïo ra khaùng theå. Bạch cầu có khả năng chui qua thành mao mạch để di chuyển đến các cơ quan bị nhiễm trùng, tiết ra kháng thể để tiêu diệt và thực bào các vi trùng và các vật lạ. Bạch cầu được sản sinh từ tủy xương, hạch bạch huyết, lá lách. Thời gian sống khoảng 4 ngày tùy theo loại bạch cầu..

<span class='text_page_counter'>(9)</span> CHÖÔNG III : SINH LYÙ MAÙU * Tieåu caàu : - Số lượng : 200.000 đến 400.000 /1mm3 máu - Tiểu cầu được tạo ra từ những mảnh vỡ của tế bào nhân khổng lồ ở tủy xương nên hình dáng không nhất định ( hình tròn, hình thoi, hình sao … ), đường kính khoảng 3 micromet. - Tieåu caàu tieát ra men thrombokinaza vaø giaûi phoùng chaát thromboplastin goùp phaàn trong quaù trình ñoâng maùu . Tieåu cầu còn giải phóng serotonin là một chất gây co mạch, đóng mieäng veát thöông, caàm maùu. - Đời sống khoảng 8- 12 ngày..

<span class='text_page_counter'>(10)</span> CHÖÔNG III : SINH LYÙ MAÙU II. SỰ ĐÔNG MÁU 1 - Các chất cần thiết cho sự đông máu : - Fibrinogen là protein hoà tan trong huyết tương, thromboplastin do tiểu cầu vỡ giải phóng ra. - Prothrombin là 1 loại protein do gan tạo ra nhờ vitamin K - Ion Ca++ từ thức ăn đưa vào máu - Thrombokinaza là một loại men do tiểu cầu tạo ra.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> CHÖÔNG III : SINH LYÙ MAÙU 2 - Các giai đoạn đông máu : - Các tổ chức bị tổn thương và huyết tương sản xuất thromboplastin. Sau đó được hoạt hóa thành thromboplastin dạng hoạt động ( thrombokinaza) - Chaát prothrombin trong huyeát töông moãi khi chòu taùc duïng cuûa caùc chaát thromboplastin, ion Ca++vaø thrombokinaza laø bieán thaønh thrombin. - Dưới tác dụng phối hợp của thrombin, Ca ++, chất fibrinogen là protein hoà tan trong huyết tương biến thành tơ huyết fibrin không hoà tan tạo thành một mạng lưới dầy ñaëc bao laáy khoái huyeát caàu thaønh cuïc huyeát, chaát loûng coøn laïi goïi laø huyeát thanh..

<span class='text_page_counter'>(12)</span> SƠ ĐỒ QUÁ TRÌNH ĐÔNG MÁU Các tổ chức bị tổn thương ( tiểu cầu vỡ ). Thromboplastin Ca++ Thrombokinaza. Prothrombin. Thrombin Ca++. Fibrinogen. Fibrin. Maùu loûng. Maùu ñoâng Cuïc maùu. Huyeát thanh.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> CHÖÔNG III : SINH LYÙ MAÙU 3 – Các chất ảnh hưởng đến sự đông máu : - Muoái Ca2+, vitamin K : laøm nhanh ñoâng maùu. - Heparin (do gan vaø baïch caàu tieát ra), muoái Na+, Hidurin (do con ñæa tieát ra) … : laøm chaäm ñoâng maùu. - Một số người không có khả năng tạo ra Thromboplastin ( beänh maùu khoù ñoâng)..

<span class='text_page_counter'>(14)</span> CHÖÔNG III : SINH LYÙ MAÙU III. CAÙC NHOÙM MAÙU : 1 - NHOÙM OAB : (Landsteiner 1901 ) - Màng của hồng cầu có 2 loại kháng nguyên gọi là ngưng keát nguyeân A vaø B . - Huyết tương có 2 loại kháng thể gọi là các ngưng kết tố : α ( anti A ) vaø β ( anti B ) . Dựa vào sự có mặt của các kháng nguyên và các kháng thể người ta chia máu người thành 4 nhóm :.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> CAÙC NHOÙM MAÙU Teân nhoùm maùu. Hoàng caàu coù ngöng keát nguyeân. Huyeát töông coù ngöng keát toá. A. A. β ( Anti B ). B. B. α ( Anti A ). AB. A vaø B. O ( khoâng ). O. O ( khoâng ). α vaø β (Anti A vaø Anti B).

<span class='text_page_counter'>(16)</span> CHÖÔNG III : SINH LYÙ MAÙU SƠ ĐỒ TRUYỀN MÁU  A AB. O B .

<span class='text_page_counter'>(17)</span> CHÖÔNG III : SINH LYÙ MAÙU Tỷ lệ các nhóm máu ở người Việt Nam. Nhoùm maùu Tyû leä. A. B. AB. O. 19.8 %. 28.6%. 4.2%. 47.3%. (Nguyeãn Taán Gi Troïng,1976, Sinh Lyù Hoïc).

<span class='text_page_counter'>(18)</span> CHÖÔNG III : SINH LYÙ MAÙU Nguyên tắc truyền máu : - Nguyên tắc chung : người có nhóm máu nào truyền cho đúng nhóm máu đó. - Nếu không có nhóm máu cùng loại thì có thể truyền khác nhóm theo nguyên tắc sau : ngưng kết nguyên trên hồng cầu máu người cho không bị ngưng kết bởi ngưng kết tố tương ứng trong huyết tương máu người nhận..

<span class='text_page_counter'>(19)</span> CHÖÔNG III : SINH LYÙ MAÙU Như vậy : - Máu O : không có ngưng kết nguyên A và B, nên không bị ngưng kết tố α và β trong huyết tương người nhận làm ngưng kết  máu O có thể cho tất cả các nhóm. - Máu AB : không có ngưng kết tố α và β trong huyết tương, nên không ngưng kết hồng cầu của máu người cho  máu AB nhận được máu của tất cả các nhóm..

<span class='text_page_counter'>(20)</span> CHÖÔNG III : SINH LYÙ MAÙU -. -. Máu A có thể truyền cho máu AB và cho chính nó, không thể truyền cho máu O và B vì trong máu O và B có chứa ngưng kết tố gây ngưng kết hồng cầu của máu A. Máu B có thể truyền cho máu AB và cho chính nó, không thể truyền cho máu O và A vì trong máu O và A có chứa ngưng kết tố gây ngưng kết hồng cầu của máu B..

<span class='text_page_counter'>(21)</span> CHÖÔNG III : SINH LYÙ MAÙU * Xaùc ñònh nhoùm maùu : chuaån bò 2 maãu huyeát thanh cuûa nhóm máu A và B. Lấy giọt máu muốn thử nhỏ vào 2 maãu huyeát thanh treân : • - Nếu không đông ở cả 2 mẫu huyết thanh : máu thử laø maùu O. • - Nếu đông ở cả 2 mẫu huyết thanh : máu AB • - Nếu chỉ đông ở mẫu huyết thanh A : máu B • - Nếu chỉ đông ở mẫu huyết thanh B : máu A..

<span class='text_page_counter'>(22)</span> CHÖÔNG III : SINH LYÙ MAÙU 2 - Nhoùm Rheùsus : ( Rh ) (Theo Landsteiner vaø Wiener, 1940) - Những người có kháng nguyên Rh được gọi là Rh+ - Những người không có kháng nguyên Rh được gọi là RhMáu người VN 99,93% là máu Rh+ ; 0,07% là máu Rh Nếu truyền máu nguời có Rh+ cho người có Rh- thì sẽ xảy ra ngưng kết . Vì máu người có Rh- sẽ sản xuất 1 kháng thể đặc biệt goị là ngưng kết tố Anti Rh , do đó neáu truyeàn 2 laàn thì tai naïn seõ xaûy ra..

<span class='text_page_counter'>(23)</span> CHÖÔNG III : SINH LYÙ MAÙU - Ngưng kết nguyên Rh còn gây bệnh hoại huyết ở trẻ sơ sinh : Neáu cha laø Rh+ vaø meï laø Rh- thì theo qui luaät tính troäi caùc con thường là Rh+ . Ở lần mang thai đầu tiên thì sự qua lại giữa máu con và máu mẹ làm sinh ra ngưng kết tố AntiRh trong máu mẹ, lần mang thai thứ 2 thì AntiRh truyền từ mẹ sang laøm cho hoàng caàu cuûa maùu con bò ngöng keát vaø huûy hoại..

<span class='text_page_counter'>(24)</span> CHÖÔNG III : SINH LYÙ MAÙU IV . SỰ THAY ĐỔI THAØNH PHẦN MÁU TRONG QUÁ TRÌNH VẬN ĐỘNG - Nồng độ của máu tăng là do mất nước qua đường mồ hôi. - Lượng axit lactic tăng do co cơ yếm khí làm giảm độ pH. - Số lượng hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu đều tăng..

<span class='text_page_counter'>(25)</span>