Cam thu van tieng viet

<span class='text_page_counter'>(1)</span>C¶m thô v¨n häc C©u 1: Trong bµi Mïa thu míi, nhµ th¬ Tè H÷u viÕt: Yªu biÕt mÊy nh÷ng dßng s«ng b¸t ng¸t Giữa đôi bờ dào dạt lúa ngô non Yêu biết mấy, những con đờng ca hát Qua c«ng trêng míi dùng m¸i nhµ son! Theo em, khổ thơ trên đã bộc lộ cảm xúc của tác giả trớc những vẻ đẹp gì trên đất níc chóng ta? Gîi ý Khổ thơ bộc lộ cảm xúc của tác giả trớc những cảnh đẹp: -Vẻ đẹp của những “dòng sông bát ngát” đang chảy giữa “đôi bờ dào dạt lúa non”. Đó cũng chính là vẻ đẹp hứa hẹn một cuộc sống ấm no cho những ngời dân trên đất nớc chúng ta. -Vẻ đẹp của những “ con đờng ca hát” (vui, phấn khởi) vì đợc chạy qua công trờng đang xây dựng những mái nhà ngói mới. Đó cũng chính là vẻ đẹp của hạnh phúc đầy hứa hẹn đối với nhân dân ta. C©u 2: Trong bµi ViÖt Nam th©n yªu (TV5-tËp 1), nhµ th¬ NguyÔn §×nh Thi cã viÕt: Việt Nam đất nớc ta ơi! Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn. C¸nh cß bay l¶ dËp dên, Mây mờ che đỉnh Trờng Sơn sớm chiều. Nêu những cảm nhận của em khi đọc đoạn thơ trên. Gîi ý Đoạn thơ bộc lộ cảm xúc dạt dào của tác giả trớc những vẻ đẹp bình dị trên đất nớc Việt Nam thân yêu. Hình ảnh “ biển lúa” rộng mênh mông gợi cho ta nièm tự hào về sự giàu đẹp, trù phú của quê hơng. Hình ảnh “ cánh cò bay lả dập dờn” gợi vẻ nên thơ, xao xuyến mọi tấm lòng. Đất nớc còn mang niềm tự hào với vẻ đẹp hùng vĩ của “đỉnh Trờng Sơn” cao vời vợi sớm chiều mây phủ. Đoạn thơ đã giúp ta cảm nhận đợc tình cảm thiết tha yêu quý và tự hào về đất nớc của tác giả Nguyễn Đình Thi. Câu 3: Trong cuốn Hồi kí Bác Hồ, hai nhà văn Hoài Thanh và Thanh Tịnh đã tả phong c¶nh quª h¬ng B¸c nh sau: Trớc mắt chúng tôi, giữa hai dãy núi là nhà Bác với cánh đồng quê Bác. Nhìn xuống cánh đồng có đủ các màu xanh, xanh pha vàng của ruộng mía, xanh rất mợt mà của lúa đơng thời con gái, xanh đậm của những rặng tre; đây đó một vài cây phi lao xanh biÕc vµ nhiÒu mµu xanh kh¸c n÷a. §äc ®o¹n v¨n trªn, em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch dïng tõ ng÷ chØ mµu xanh? C¸ch dùng từ ngữ nh vậy đã góp phần gợi tả đIều gì về cảnh vật trên quê Bác? Gîi ý §o¹n v¨n dïng tõ ng÷ chØ mµu xanh thËt ®a d¹ng vµ phï hîp víi tõng c¶nh vËt: ruộng mía xanh pha vàng, lúa chiêm đơng thời con gái ( giai đoạn phát triển mạnh) có mµu xanh rÊt mît, rÆng tre xanh ®Ëm, phi lao xanh biÕc. C¸ch dïng tõ ng÷ nh vËy gãp phần gợi tả vẻ đẹp nên thơ và tràn trề sức sống của cảnh vật trên quê hơng Bác. C©u 4: §äc bµi th¬ sau: Quª em Bªn nµy lµ nói uy nghiªm Bên kia là cánh đồng liền chân mây Xãm lµng xanh m¸t bãng c©y S«ng xa tr¾ng c¸nh buåm bay lng trêi… (TrÇn §¨ng Khoa) Em hình dung đợc cảnh quê hơng của nhà thơ trần Đăng Khoa nh thế nào? Gîi ý Bài thơ cho ta thấy quê hơng của nhà thơ Trần Đăng Khoa rất đẹp. Một bên có ngọn núi uy nghiêm nh đứng đó từ bao đời nay. Một bên là cánh đồng rộng mênh mông, trải xa tít tắp nh đến tận chân trời. ở giữa là xóm làng thân yêu đợc che bởi bãng c©y xanh m¸t. Xa xa, h×nh ¶nh dßng s«ng hiÖn tr¾ng nh÷ng c¸nh buåm, tr«ng nh.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> đàn chim sải cánh bay trên trời cao. Vẻ đẹp của quê hơng nhà thơ làm cho ta thêm yêu quê hơng đất nớc Việt Nam. Câu 5: Trong bài Tiếng đàn Ba-la-lai-ca trên sông Đà, nhà thơ Quang Huy đã miêu tả một đêm trăng vừa tĩnh mịch vừa sinh động trên công trờng sông Đà nh sau: Lóc Êy C¶ c«ng trêng say ngñ c¹nh dßng s«ng Nh÷ng th¸p khoan nh« lªn trêi ngÉm nghÜ Nh÷ng xe ñi, xe ben sang vai nhau n»m nghØ Chỉ còn thiếng đàn ngân nga Víi mét dßng tr¨ng lÊp lo¸ng s«ng §µ. Khổ thơ trên có hình ảnh nào đẹp nhất? Hình ảnh ấy cho ta thấy ý nghĩa gì sâu s¾c? Gîi ý Hình ảnh đẹp nhất đợc gợi lên qua câu thơ: Chỉ còn tiếng đàn ngân nga Víi mét dßng tr¨ng lÊp lo¸ng s«ng §µ. §ã lµ h×nh ¶nh mang ý nghÜa s©u s¾c: gi÷a con ngêi víi thiªn nhiªn, gi÷a ¸nh trăng với dòng sông dờng nh có sự gắn bó, hoà quyện thật đẹp đẽ. Tiếng đàn ngân nga, lan toả trong đêm trăng nh lay động cả mặt nớc sông Đà, làm cho dòng sông nh dòng trăng ấy trở nên lấp loáng ánh trăng đẹp. Câu 6: Trong bài Bài ca về trái đất, nhà thơ Định Hải có viết: Trái đất này là của chúng mình Qu¶ bãng xanh bay gi÷a trêi xanh Bå c©u ¬i, c¸nh chim gï th¬ng mÕn H¶i ©u ¬i, c¸nh chim vên sang biÓn Cùng bay nào, cho trái đất quay! Cùng bay nào, cho trái đất quay! Đoạn thơ trên giúp em cảm nhận đợc những điều gì về trái đất thân yêu? Gîi ý Cảm nhận về trái đất thân yêu: -Trái đất là tài sản vô giá của tất cả mọi ngời. -Trái đất đợc so sánh với hình ảnh quả bóng xanh bay giữa trời xanh cho thấy vẻ đẹp của sự bình yên, của niềm vui trong sáng, hồn nhiên. -Trái đất hoà bình luôn ấm áp tiếng chim gù (hình ảnh chim bồ câu thờng dùng lµm biÓu tîng cña hoµ b×nh). -Trái đất đẹp và nên thơ với hình ảnh cánh chim hải âu bay chập chờn trên sóng biÓn. C©u 7: Trong bµi H¹t g¹o lµng ta, nhµ th¬ TrÇn §¨ng Khoa cã viÕt: H¹t g¹o lµng ta Cã b·o th¸ng b¶y Cã ma th¸ng ba Giät må h«i sa Nh÷ng tra th¸ng s¸u Níc nh ai nÊu ChÕt c¶ c¸ cê Cua ngoi lªn bê MÑ em xuèng cÊy… Em hiểu đoạn thơ trên nh thế nào? Hình ảnh đối lập trong đoạn thơ gợi cho em nh÷ng suy nghÜ g×? Gîi ý Hạt gạo của làng quê ta đã trải qua biết bao nhiêu khó khăn thử thách to lớn của thiªn nhiªn: nµo lµ b·o th¸ng b¶y (thêng lµ b·o to), nµo lµ ma th¸ng ba ( thêng lµ ma lớn). Hạt gạo còn đợc làm ra từ những giọt mồ hôI của ngời mẹ hiền trên cánh đồng n¾ng löa: “Giät må h«i sa/ Nh÷ng tra th¸ng s¸u/ Níc nh ai nÊu/ ChÕt c¶ c¸ cê/Cua.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> ngoi lên bờ/ Mẹ em xuống cấy…”. Hình ảnh đối lập của hai dòng tơ cuối (“Cua ngoi lên bờ/ Mẹ em xuống cấy”) gợi cho ta nghĩ đến sự vất vả, gian truân của ngời mẹ khó có gì so sánh nổi. Càng cảm nhận sâu sắc đợc nỗi vất vả của ngời mẹ để làm ra hạt g¹o, ta cµng thªm th¬ng yªu mÑ biÕt bao nhiªu. Câu 8: Tả vẻ đẹp của rừng mơ ở Hơng Sơn (Hà Tây), trong bài Rừng mơ của nhà thơ TrÇn Lª V¨n cã ®o¹n: Rõng m¬ «m lÊy nói Mây trắng đọng thành hoa Gió chiều đông gờn gợn H¬ng bay gÇn bay xa… Hãy ghi lại vài dòng cảm nhận của em khi đọc đoạn thơ trên. Gîi ý Đoạn thơ giúp ta cảm nhận đợc vẻ đẹp hấp dẫn của rừng mơ Hơng Sơn. Rừng mơ bao quanh núi, rừng mơ đợc nhân hoá (“ôm lấy núi”) càng cho ta thấy sự gắn bó với núi một cách gần gũi, thân thiết và yêu thơng. Hoa mơ nở trắng nh mây trên trời đọng (kết) lại. Gió chiều đông nhẹ nhàng gờn gợn đa hơng hoa mơ lan toả khắp nơi. Có thể nói: đoạn thơ đã vẽ ra bức tranhmang vẻ đẹp của đất trời thiên nhiên hoà quyện trong rõng m¬ H¬ng S¬n. C©u 9: Trong bµi Hoµng h«n trªn s«ng H¬ng cã ®o¹n t¶ c¶nh nh sau: PhÝa bªn s«ng, xãm Cån HÕn nÊu c¬m chiÒu, th¶ khãi nghi ngót c¶ mét vïng tre trúc. Đâu đó, từ khúc quanh vắng lặng của dòng sông, tiếng lanh canh của thuyền chài gì nh÷ng mÎ c¸ cuèi cïng truyÒn ®i trªn mÆt níc, khiÕn mÆt s«ng nghe nh réng h¬n… (Theo Hoµng Phñ Ngäc Têng) Em h·y cho biÕt: §o¹n v¨n trªn cã nh÷ng h×nh ¶nh vµ ©m thanh nµo cã søc gîi t¶ sinh động? Gợi tả đợc điều gì? Gîi ý -Hình ảnh có sức gợi tả sinh động: khói nghi ngút cả một vùng tre trúc (khi xóm Cån HÕn nÊu c¬m chiÒu)- gîi t¶ vÎ Êm ¸p, b×nh yªn cña ngêi d©n th«n xãm ven s«ng, giúp ngời đọc tởng tợng ra bức tranh thuỷ mặc đơn sơ nhng có cả một không gian rộng rãi ( khói bay lên bầu trời, tre trúc và sông nớc trên mặt đất). -Âm thanh có sức gợi tả sinh động: tiếng lanh canh của thuyền chài gỡ những mẻ cá cuối cùng truyền đi trên mặt nớc (ở đâu đó sau khúc quanh vắng lặng của dòng s«ng) dêng nh cã søc ©m vang xa réng trong khung c¶nh tÜnh lÆng, khiÕn t¸c gi¶ cã cảm giác mặt sông nghe nh rộng hơn, gợi cho ngời đọc cảm nhận đợc vẻ thanh bình và nªn th¬ cña mét buæi chiÒu trªn s«ng H¬ng. C©u 10: Trong bµi Trªn hå Ba BÓ, nhµ th¬ Hoµng Trung Th«ng cã viÕt: ThuyÒn ta lít nhÑ trªn Ba BÓ Trªn c¶ m©y trêi, trªn nói xanh M©y tr¾ng bßng bÒnh tr«i lÆng lÏ M¸i chÌo khua bãng nói rung rinh Theo em, đoạn thơ trên đã bộc lộ những cảm xúc của tác giả khi đi thuyền trên hồ Ba BÓ nh thÕ nµo? Gîi ý Khi con thuyÒn lít nhÑ trªn Ba BÓ, nh×n thÊy c¶ m©y trêi, nói xanh in bang trªn mặt nớc, tác giả cảm thấy mình đợc đi trên con thuyền đang trôi trên bầu trời và ngọn nói cao, m¸i chÌo khua níc lµm cho bang nói rung rinh, c¶nh vËt thªm k× ¶o, nªn th¬. Đó là những cảm xúc trớc hồ Ba Bể đẹp đẽ và thơ mộng, thể hiện tình cảm gắn bó sâu nặng của tác giả đối với thiên nhiên dất nớc tơi đẹp. C©u 11: KÕt thóc bµi th¬ TiÕng väng, nhµ th¬ NguyÔn Quang ThiÒu viÕt: Đêm đêm tôi vừa chip mắt C¸nh cöa l¹i rung lªn tiÕng ®Ëp c¸nh Nh÷ng qu¶ trøng l¹i l¨n vµo giÊc ngñ Tiếng lăn nh đá lở trên ngàn..

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Đoạn thơ cho thấy những hình ảnh nào đã để lại ấn tợng sâu sắc trong tâm trí tác gi¶? V× sao nh vËy? Gîi ý Đoạn thơ cho ta thấy những hình ảnh đã để lại ấn tợng sâu sắc trong tâm trí tác giả: tiếng đập cánh của con chim sẻ nhỏ nh cầu mong sự giúp đỡ trong đêm cơn bão về gÇn s¸ng; nh÷ng qu¶ trøng trong tæ kh«ng cã chim mÑ Êp ñ sÏ m·i m·i kh«ng në thµnh chim non đợc. Những hình ảnh đó làm nên tiếng vọng “khủng khiếp” trong giấc ngủ vµ trë thµnh nçi b¨n kho¨n, day døt kh«n ngu«i trong t©m hån t¸c gi¶. C©u 12: Trong bµi Mïa th¶o qu¶, nhµ v¨n Ma V¨n Kh¸ng t¶ h¬ng th¬m trong th¶o qu¶ nh sau: Giã t©y lít thít ba qua rõng, quyÕn h¬ng th¶o qu¶ ®i, r¶i theo triÒn nói, ®a h¬ng th¶o qu¶ ngät lung, th¬m nång vµo nh÷ng th«n xãm Chin San. Giã th¬m. C©y cá th¬m. Đất trời thơm. Ngời đi rừng thảo quả về, hơng thơm đạm ủ ấp trong từng nếp áo, nếp kh¨n. Hãy nêu nhận xét về cách dùng từ, đặt câu nhằm nhấn mạnh hơng thơm của thảo qu¶ chÝn trong ®o¹n v¨n trªn. Gîi ý Tác giả đã lặp lại liên tiếp 3 lần từ “thơm” (điệp từ), dùng các từ thơm nồng, thơm đậm để nhấn mạnh hơng thơm của thảo quả chín. Câu đầu của đoạn văn tuy dài nhng đợc ngắt thành nhiều cụm từ diễn tả cơn gió mang hơng thơm của thảo quả chín trong rừng bay đi xa rộng. Ba câu ngắn tiếp theocàng khẳng định hơng thơm của thảo quả chín nh lan toả, thấm đợm vào tất cả thiên nhiên, đất trời. Hơng thảo quả chín còn ấp ủ trong tong nÕp ¸o, nÕp kh¨n cña ngêi ®i tõ rõng vÒ, th¬m m·i víi thêi gian. C©u 13: Trong bµi MÆt trêi xanh cña t«i, nhµ th¬ NguyÔn ViÕt B×nh viÕt: Rõng cä ¬i! Rõng cä! Lá đẹp, lá ngời ngời T«i yªu thêng vÉn gäi MÆt trêi xanh cña t«i. Theo em, khổ thơ trên đã bộc lộ tình cảm của tác giả đối với quê hơng nh thế nµo? Gîi ý Khổ thơ bộc lộ tình cảm thiết tha yêu quý của tác giả đối với rừng cọ của quê hơng. Tác giả trò chuyện với rừng cọ nh trò chuyện với ngời thân( “Rừng cọ ơi! Rừng cọ!”), tả những chiếc lá cọ vừa đẹp vừa ngời ngời sức sống. Hình ảnh “Mặt trời xanh cña t«i” ë c©u th¬ cuèi kh«ng chØ nãi lªn sù liªn tëng, so s¸nh chÝnh x¸c cña t¸c gi¶ (l¸ cä xoÌ nh÷ng c¸nh nhá dµI tr«ng xa nh “mÆt trêi ” d©ng to¶ chiÕu nh÷ng “tia n¾ng xanh”) mµ cßn béc lé râ t×nh c¶m yªu mÕn vµ tù hµo cña t¸c gi¶ vÒ rõng cä cña quª h ¬ng. C©u 14: KÕt bµi Hµnh tr×nh cña bÇy ong, nhµ th¬ NguyÔn §øc MËu cã viÕt: BÇy ong gi÷ hé cho ngêi Những loài hoa đã tàn phai tháng ngày. Qua hai dòng thơ trên, em hiểu công việc của bầy ong có ý nghĩa gì đẹp đẽ? Gîi ý Qua hai dòng thơ, ta thấy công việc của bầy ong có ý nghĩa thật đẹp đẽ: Bầy ong rong ruổi khắp nơi để tìm hoa, hút nhuỵ, mang về làm thành những giọt mật thơm ngon. Những giọt mật ong đợc làm nên bởi sự kết tinh từ hơng thơm vị ngọt của những loài hoa. Do vậy, khi thởng thức mật ong, dù hoa đã tàn phai theo thời gian nhng con ngời vẫn cảm thấy những màu hoa đợc “giữ lại” trong hơng thơm, vị ngọt của mật ong. Có thể nói: bầy ong đã giữ gìn đợc vẻ đẹp của thiên nhiên để ban tặng con ngời, làm cho cuéc sèng cña con ngêi thªm h¹nh phóc. C©u 15: Trong bµ C« TÊm cña mÑ, nhµ th¬ Lª Hång ThiÖn cã viÕt: Bao nhiªu c«ng viÖc lÆng thÇm Bàn tay của bé đỡ đần mẹ cha BÐ häc giái, bÐ nÕt na.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> BÐ lµ c« TÊm, bÐ lµ con ngoan. Đoạn thơ trên giúp em thấy đợc những đièu gì đẹp đẽ ở cô bé đáng yêu? Gîi ý Đoạn thơ cho thấy những điều đẹp đẽ ở cô bé đáng yêu: âm thầm, lặng lẽ làm nhiều công việc đỡ đần cho cha mẹ, học hành giỏi giang, c xử tốt với mọi ngời ( tính nết tốt ).Cô bé xứng đáng là co tấm trong gia đình, là con ngoan của cha mẹ, luôn đem đến niềm vui, hạnh phúc cho mọi ngời . Câu 16: Ca ngợi cuộc sống cao đẹp của bác Hồ, trong bài thơ Bác ơi !, nhà thơ Tố H÷u cã viÕt: Bác sống nh trời đất của ta Yªu tõng ngän lóa, mçi cµnh hoa Tự do cho mỗi đời nô lệ Sữa để em thơ, lụa tặng già. Đoạn thơ trên đã giúp em hiểu đợc những nét đẹp gì trong cuộc sống của Bác Hồ kÝnh yªu ? Gîi ý Đoạn thơ cho thấy những nét đẹp trong cuộc sống của Bác Hồ kính yêu. Đó là cuộc sống gần gũi với tất cả mọi ngời nh trời đất của ta, cuộc sống tràn đầy tình yêu thơng đến từng ngọn lúa, mỗi cành hoa. Cảm động nhất là cuộc sống của Bác luôn vì hạnh phúc của con ngời. Bác hi sinh cả đời mình vì cuộc sống đấu tranh giành độc lập, tự do cho mỗi đời nô lệ, vì niềm vui cho tất cả mọi ngời (“Sữa để em thơ, lụa tặng già “ ). C©u 17: §äc hai c©u ca dao : - Ai ơi, đừng bỏ ruộng hoang, Bao nhiêu tấc đất, tấc vàng ấy nhiêu. -Rñ nhau ®i cÊy ®i cµy B©y giê khã nhäc, cã ngµy phong lu. Em hiểu đựoc điều gì có ý nghĩa đẹp đẽ trong cuộc sống của con ngời? Gîi ý Hai câu ca dao đã ghúp ta hiểu đợc ý nghĩa đẹp đẽ của lao động trong cuộc sống cña con ngêi. C©u ca dao thø nhÊt khuyªn ngêi n«ng d©n h·y ch¨m chØ cµy cÊy, trång trọt, đừng bỏ ruộng hoang. Bởi vì, mỗi tấc đất có giá trị nh tấc vàng (“ Bao nhiêu tấc đất,tấc vàng bấy nhiêu ”). Câu ca dao thứ hai cũng là lời nhắn gửi ngời nông dân hãy cần cù lao động. Bởi vì, công việc đi cấy đi cày hôm nay tuy vất vả, khó nhọc nhng sẽ đem lại cuộc sống no đủ, sung túc cho ngày mai (“Bây giờ khó nhọc, có ngày phong lu ”). C©u 18: Trong bµi ChiÕc xe lu, nhµ th¬ TrÇn Nguyªn §µo cã viÕt : Tí lµ chiÕc xe lu Ngêi tí to lï lï Con đờng nào mới đắp Tí san bµng t¨m t¾p Con đờng nào rải nhựa Tí lµ ph¼ng nh lôa Trêi nãng nh löa thiªu Tớ vẫn lăn đều đều Trời lạnh nh ớp đá Tí cµng l¨n véi v·. Theo em, qua hình ảnh chiếc xe lu (xe lăn đờng ), tác giả muốn ca ngợi ai? Ca ngợi những phẩm chất gì đáng quý? Gîi ý Qua hình ảnh chiếc xe lu, tác giả muốn ca ngợi ngời công dân làm đờng cho mọi ngời đi lại. Những phẩm chất tốt đẹp của xe lu cũng chính là những phẩm chất đánh kính trọng của ngời công nhân làm đờng. Họ đã lao động với tinh thần nhiệt tình và trách nhiệm cao: san bàng con đờng mới đắp, là phẳng con đờng rải nhựa, mặc cho.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> “Trời nóng nh lửa thiêu” hay “Trời lạnh nh ớp đá ” vẫn làm việc miệt mài. Chiếc xe lu hay chính là ngời công nhân đã làm nên những con đờng, đem niềm vui đến cho mọi ngời đi trên con đờng đó. C©u 19: trong Th göi c¸c häc sinh nh©n ngµy khai trêng ®Çu tiªn cña níc ViÖt Nam độc lập (1945), Bác Hồ đã viết: Non sông Việt Nam có trở nên tơi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có bớc tới đài vinh quang để sánh vai với cac cờng quốc năm châu đợc hay không, chính là nhờ mét phÇn lín ë c«ng häc tËp cña c¸c em. Lời dạy của Bác Hồ kính yêu đã giúp em hiểu đởc trách nhiệm của ngời học sinh đối với viêc học tập nh thế nào? Gîi ý Lời dạy của Bác Hồ đã giúp em hiểu đợc trách nhiệm của ngời học sinh đối với việc học tập và rèn luyện để trở thành ngời “trò giỏi, con ngoan”. Có nh vậy, khi lớn lên, ta mới có thể góp phần tích cực để xây dựng đất nớc càng giầu mạnh, làm cho non sông Việt Nam đợc sánh vai với các cờng quốc năm châu trên thế giới. C©u 20 (thi n¨m 2006-2007) §äc bµi th¬ sau :. C¶ nhµ ®i häc Đa con đến lớp mỗi ngày Nh con, mÑ còng “tha thÇy”, “chµo c«” Chiều qua bố đón, tình cờ Con nghe bè còng “chµo c«”, “tha thÇy”…. C¶ nhµ ®i häc, vui thay! HÌn chi ®iÓm xÊu buån l©y c¶ nhµ Nhà mình nh thể đợc … ba điểm mời. (Cao Xu©n S¬n) Em cảm nhận đợc niềm vui đi học của cả nhà qua khổ thơ thứ hai trong bài thơ nh thÕ nµo? Gîi ý Niềm vui đi học của cả nhà đợc diễn tả qua khổ thơ thứ hai thật hồn nhiên và đáng yêu. Khi cả nhà đều đI học, đều là học trò của các thầy giáo, cô giáo thì ai cũng đợc chia sẻ niềm vui, nỗi buồn trong học tập. Khi có “điểm xấu” thì “buồn lây cả nhà”. Khi đợc “điểm 10” thì niềm vui cũng đợc nhân lên. Kết quả học tập tốt đã thật sù lµm cho c¶ nhµ sung síng vµ h¹nh phóc. Câu 21: Hình ảnh ngời mẹ chiến sĩ trong kháng chiến chống Mĩ đợc nhà thơ Bằng ViÖt qua nh÷ng c©u th¬ trong bµi MÑ nh sau: Con bÞ th¬ng, n»m l¹i mét mïa ma Nhí d¸ng mÑ ©n cÇn mµ lÆng lÏ Nhµ yªn ¾ng. TiÕng ch©n ®i rÊt nhÑ Giã tõng håi trªn m¸i l¸ ïa qua … Con xót lòng, mẹ hái trái bởi đào Con nh¹t miÖng cã canh t«m nÊu khÕ Khoai nớng, ngô bung ngọt lòng đến thế Mçi ban mai to¶ khãi Êm trong nhµ. Gîi ý Hình ảnh ngời mẹ chiến sĩ đợc gợi tả qua hai khổ thơ của nhà thơ Bằng Việt thật cảm động. Mẹ thơng anh chiến sĩ thơng binh nh thơng đứa con ruột thịt, mẹ chăm sóc anh “©n cÇn mµ lÆng lÏ”. C¨n nhµ “yªn ¾ng” chØ cã “ tiÕng ch©n ®I rÊt nhÑ” cña mÑ nh giữ gìn, nâng nui giấc ngủ cho “con”. Mẹ đem đến cho “ con” tráI bởi đào, canh tôm nấu khế để “con” đỡ “ xót lòng, nhạt miệng”. Mẹ làm cho “con” ngọt lòng bởi hơng vị của khoai nớng, ngô bung đậm đà tình quê hơng, khiến cho mỗi sớm mai trong nhà.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> vÊn v¬ng lµn khãi Êm. Cã thÓ nãi: H×nh ¶nh ngêi chiÕn sÜ trong bµi MÑ cña nhµ th¬ Bằng Việt chính là hình ảnh đẹp đẽ của quê hơng thân yêu. Câu 22: Trong bài Bộ đội về làng, nhà thơ Hoàng Trung Thông có viết: C¸c anh vÒ M¸i Êm nhµ vui TiÕng h¸t c©u cêi Rén rµng xãm nhá. C¸c anh vÒ Tng bõng tríc ngâ, Lớp lớp đàn em hớn hở chạy theo sau. MÑ giµ bÞn rÞn ¸o n©u Vui đàn con ở rừng sâu mới về. Em hãy cho biết: Những hình ảnh nào thể hiện niềm vui của xóm nhở khi bộ đội về? Vì sao các anh bộ đội đợc mọi ngời mừng rỡ đón chào nh vậy? Gîi ý - Những hình ảnh thể hiện niềm vui của xóm nhỏ khi bộ đội về: mái ấm nhà vui, tiếng hát câu cời rộn ràng xóm nhỏ, lớp lớp đàn em hớn hở chạy theo sau, mẹ già bịn rịn áo nâu. (Niềm vui của mẹ già khi đón bộ đội về thật khó nói nên lời, chỉ dồn nén bªn ngoµi mµ kh«ng biÓu lé ra bªn ngoµi). -Các anh bộ đội đợc mọi ngời mừng rỡ đón chào nh vậy bởi vì: các anh đi chiến đấu bảo vệ quê hơng, đất nớc, sẵn sàng hi sinh thân mình để đem lại cuộc sống ấm no hạnh phúc cho mọi ngời; các anh là con em của nhân dân, luôn gần gũi giúp đỡ mọi ngời với tình cảm yêu thơng đẹp đẽ. C©u 23: Trong bµi th¬ Chó ®i tuÇn cña TrÇn Ngäc, h×nh ¶nh ngêi chiÕn sÜ ®i tuÇn trong đêm khuya thành phố đợc miêu tả nh sau: Trong đêm khuya vắng vẻ, Chú đi tuần đêm nay. NÐp m×nh díi bãng hµng c©y Gió đông lạnh buốt đôi tay chú rồi! RÐt th× mÆc rÐt ch¸u ¬i! Chó ®i gi÷ m·i Êm n¬i ch¸u n»m. §o¹n th¬ nãi vÒ ngêi chiÕn sÜ ®i tuÇn trong hoµn c¶nh nh thÕ nµo? Hai dßng th¬ cuối cho ta thấy ý nghĩa gì đẹp đẽ và sâu sắc? Gîi ý §o¹n th¬ nãi vÒ ngêi chiÕn sÜ ®i tuÇn trong hoµn c¶nh cã nh÷ng khã kh¨n vµ thö thách: đêm khuya vắng vẻ (khi mọi ngời đã yên giấc ngủ say), gió mùa đông ngoài trời làm lạnh buốt đôi tay. Hai dòng thơ cuối cho ta thấy ý nghĩa thật đẹp đẽ và sâu sắc: ngời chiến sĩ rất quan tâm và yêu thơng các cháu thiếu nhi, sẵn sàng chịu đựng khó khăn gian khổ của giá rét đêm khuya (“Rét thì mặc rét cháu ơi!”) để giữ mãi cho các ch¸u giÊc ngñ Êm ¸p, b×nh yªn (“Chó ®i gi÷ m·i Êm n¬i ch¸u n»m”). §ã còng chÝnh lµ vẻ đẹp của tinh thần trách nhiệm với cuộc sống và tình yêu thơng sâu nặng của các anh chiến sĩ đối với con ngời. C©u 24: Trong bµi Khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ lín trªn lng mÑ, nhµ th¬ NguyÔn Khoa §iÒm viÕt vÒ lêi h¸t ru cÊt lªn tõ tr¸i tim yªu th¬ng cña ngêi mÑ nh sau: Ngñ ngoan a-kay ¬i, ngñ ngoan a-kay hìi Mẹ thơng a-kay, mẹ thơng bộ đội Con m¬ cho mÑ h¹t g¹o tr¾ng ngÇn Mai sau con lín vung chµy lón s©n… Theo em, lời hát ru của ngời mẹ đã bộc lộ những điều gì đẹp đẽ và sâu sắc? Gîi ý -Lời hát ru của ngời mẹ bộc lộ tình cảm yêu thơng sâu nặng đối với đứa con còn nhỏ, đối với anh bộ đội đang chiến đấu bảo vệ quê hơng: “Mẹ thơng a-kay, mẹ thơng bộ đội ”..

<span class='text_page_counter'>(8)</span> -Lời hát ru còn bộc lộ niềm hi vọng lớn lao và đẹp đẽ của mẹ: “Con mơ cho mẹ hạt gạo trắng ngần ” để nuôi anh bộ đội, để nuôi con khôn lớn, giỏi giang ( “Mai sau con lín vung chµy lón s©n…”) Đó là những điều đẹp đẽ và sâu sắc bộc lộ qua lời hát ru từ trái tim yêu thơng của mÑ. C©u 25: NghÜ vÒ n¬i dßng s«ng ch¶y ra biÓn, trong bµi Cöa s«ng, nhµ th¬ Quang Huy cã viÕt: Dï gi¸p mÆt cïng biÓn réng Cöa s«ng ch¼ng døt céi nguån L¸ xanh mçi lÇn tr«i xuèng Bçng… nhí mét vïng nói non. Em hãy chỉ rõ những hình ảnh nhân hoá đợc tác giả sử dụng trong khổ thơ trên và nêu ý nghĩa của những hình ảnh đó. Gîi ý -Nh÷ng h×nh ¶nh nh©n ho¸: Cöa s«ng dï gi¸p mÆt cïng biÓn réng nhng ch¼ng døt đợc cội nguồn; lá xanh trôi xuống đến cửa sông bỗng nhớ một vùng núi non. -ý nghÜa: Qua nh÷ng h×nh ¶nh trªn, t¸c gi¶ muèn ca ngîi t×nh c¶m (tÊm lßng) luôn gắn bó, thuỷ chung, không quên cội nguồn (nơi đã sinh ra) của mỗi con ngời. Câu 26: Trong bài Nhớ Việt Bắc (TV3-tập1) nỗi nhớ của ngời cán bộ về xuôi đợc nhà th¬ Tè H÷u gîi t¶ nh sau: Ta vÒ mÝnh cã nhí ta Ta vÒ, ta nhí nh÷ng hoa cïng ngêi. Rừng xanh hoa chuối đỏ tơi §Ìo cao n¾ng ¸nh dao gµi th¾t lng. Ngµy xu©n m¬ në tr¾ng rõng Nhí ngêi ®an nãn chuèt tõng sîi giang… Em h·y cho biÕt: Ngêi c¸n bé vÒ xu«i nhí nh÷ng g× ë chiÕn khu ViÖt B¾c? Nçi nhí Êy béc lé t×nh c¶m g× ë ngêi c¸n bé: Gîi ý -Ngêi c¸n bé vÒ xu«i nhí “nh÷ng hoa cïng ngêi” (c¶nh vµ ngêi) ë chiÕn khu ViÖt B¾c: +Cảnh: Hoa chuối rừng đỏ tơi nổi bật trên nền lá xanh (“Rừng xanh hoa chuối đỏ t¬i”), hoa m¬ në tr¾ng kh¾p c¸nh rõng khi mïa xu©n vÒ (“Ngµy xu©n m¬ në tr¾ng rõng”). +Ngêi: Ngêi ®i rõng trªn n¬ng (“§Ìo cao n¾ng ¸nh dao gµi th¾t lng”), ngêi ®an nãn cÇn cï, ch¨m chØ “chuèt tõng sîi giang”. -Nçi nhí Êy béc lé t×nh c¶m yªu th¬ng, g¾n bã s©u nÆng cña ngêi c¸n bé víi mảnh đất và con ngời Việt Bắc-“cái nôi” của cách mạng Việt Nam trong những năm kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p. C©u 27: Trong bµi §Êt níc, nhµ th¬ nguyÔn §×nh Thi cã viÕt: Níc chóng ta, Níc nh÷ng ngêi cha bao giê khuÊt Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất Nh÷ng buæi ngµy xa väng nãi vÒ. Em hiÓu nh÷ng c©u th¬ trªn nh thÕ nµo? Hai dßng th¬ cuèi muèn nh¾c nhë chóng ta ®iÒu g×? Gîi ý -Đất nớc Việt Nam là đất nớc của những ngời dũng cảm, kiên cờng cha bao giờ chịu khuất phục trớc kẻ thù xâm lợc. Đêm đêm, “rì rầm trong tiếng đất” là lời nói của cha «ng tõ ngh×n xa väng vÒ nh¾n nhñ con ch¸u. -Hai dßng th¬ cuèi muèn nh¾c nhë ta h·y ghi nhí vµ ph¸t huy truyÒn thèng bÊt khuất của cha ông từ “những buổi ngày xa” (những ngày tháng đầy vẻ vang và đáng tự hµo vÒ lÞch sö dùng níc vµ gi÷ níc cña d©n téc)..

<span class='text_page_counter'>(9)</span> C©u 28: §äc hai khæ th¬ sau trong bµi H¬ng nh·n cña t¸c gi¶ TrÇn Kim Dòng: Ngµy «ng trång nh·n Ch¸u cßn bÐ th¬ V©ng lêi «ng dÆn Ch¸u tíi ch¸u che. … Nay mïa qu¶ chÝn Th¬m h¬ng nh·n lång Ch¸u ¨n nh·n ngät Nhí «ng vun trång. Em cã nhËn xÐt g× vÒ h×nh ¶nh ngêi ch¸u qua hai khæ th¬ trªn? Gîi ý - “Ch¸u cßn bÐ th¬” nhng biÕt nghe lêi «ng dÆn, ngoan ngo·n, chÞu khã ch¨m sãc c©y nh·n do tay «ng trång (“V©ng lêi «ng dÆn. Ch¸u tíi ch¸u che”). - Cháu tuy còn nhỏ nhng đã có tình cảm đẹp đẽ, biết nUống nớc nhớ nguồn- Ăn quả nhớ kẻ trồng cây: đợc ăn nhãn ngọt nhng luôn nhớ đến công ơn của ông- ngời đã vun trång c©y nh·n. C©u 29: Trong bµi NghÖ nh©n B¸t trµng, nhµ th¬ Hå Minh Hµ t¶ nÐt vÏ cña c« g¸i làm đồ gốm nh sau: Bót nghiªng lÊt phÊt h¹t ma Bót chao gîn níc T©y Hå l¨n t¨n Hài hoà đờng nét hoa văn D¸ng em, d¸ng cña nghÖ nh©n B¸t Trµng. Đoạn thơ giúp em cảm nhận đợc nét bút tài hoa của ngời nghệ nhân Bát Tràng nh thÕ nµo? Gîi ý NÐt bót trªn tay ngêi nghÖ nh©n B¸t Trµng thËt tµi hoa: - Khi “bót nghiªng” (phÈy nhanh nhanh tõ trªn xuèng), nh÷ng h¹t ma bçng hiÖn ra nh ®ang bay lÊt phÊt ngoµi trêi. -Khi “bót chao” (®a qua ®a l¹i nhÑ nhµng), nh÷ng gîn níc (lµn sãng nhÑ) T©y Hå nh đang chuyển động lăn tăn trớc mắt ta. Những “đờng nét hoa văn” rất “hài hoà” cũng đợc tạo nên từ cây bút ấy- cây bút làm cho vẻ đẹp của cuộc sống hiện ra một cách sinh động trên đồ gốm Bát Tràng. C©u 30: ViÕt vÒ ngêi mÑ, nhµ th¬ Tr¬ng Nam H¬ng cã nh÷ng c©u th¬ sau: Thêi gian ch¹y qua tãc mÑ Một màu trắng đến nôn nao Lng mÑ cø cßng dÇn xuèng Cho con ngµy mét thªm cao. MÑ ¬i, trong lêi mÑ h¸t Có cả cuộc đời hiện ra Lời ru chắp con đôi cánh Lín råi con sÏ bay xa. (TrÝch trong Lêi mÑ h¸t) Theo em, đoạn thơ trên đã bộc lộ những cảm xúc và suy nghĩ gì của tác giả? Gîi ý §o¹n th¬ béc lé nh÷ng c¶m xóc vµ suy nghÜ cña t¸c gi¶ vÒ ngêi mÑ. H×nh ¶nh m¸i tóc mẹ bạc trắng vì thời gian làm cho tác giả xúc động đến nôn nao. ý đối lập trong hai c©u th¬ “Lng mÑ cø cßng dÇn xuèng/ Cho con ngµy mét thªm cao.” Nh muèn béc lé suy nghĩ về lòng biết ơn của tác giả đối với mẹ. Mẹ đem đến cho con cả cuộc đời trong lời hát, mẹ chắp cho con “đôi cánh” để rồi lớn lên con sẽ bay xa. Những cảm xúc và suy nghĩ của tác giả về ngời mẹ thật đẹp đẽ biết bao nhiêu. C©u 31: Trong bµi Thî rÌn, nhµ th¬ Kh¸nh Nguyªn viÕt: Lµm thî rÌn mïa hÌ cã nùc.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Quai mét trËn, níc tu õng ùc Hai vai trÇn bãng nhÉy må h«i Còng cã khi thÊy thë qua tai. Lµm thî rÌn vui nh diÔn kÞch R©u b»ng than mäc lªn b»ng thÝch NghÞch ë ®©y giµ trÎ nh nhau Nªn nô cêi nµo cã t¾t ®©u. §o¹n th¬ trªn gióp em hiÓu vÒ ngêi thî rÌn vµ c«ng viÖc cña hä ra sao? Gîi ý -C«ng viÖc cña ngêi thî rÌn thËt nÆng nhäc vµ vÊt v¶, thÓ hiÖn qua c¸c chi tiÕt: lµm viÖc trong mïa hÌ th× “Quai mét trËn, níc tu õng ùc” (quai bóa nÆng nhäc), “Hai vai trần, bóng nhẫy mồ hôi”, có những lúc mệt đến mức “thở qua tai” (ý nói rất mệt). -MÆc dï c«ng viÖc nÆng nhäc vµ vÊt v¶ nhng nh÷ng ngêi thî rÌn vÉn l¹c quan, yêu đời vì họ rất yêu công việc của mình. Họ vui nh “ diễn kịch” vì thấy mặt mũi ai nom còng ngé (“R©u b»ng than, mäc lªn b»ng thÝch”), tÝnh t×nh ai còng hån nhiªn, vui nhén (“NghÞch ë ®©y giµ trÎ nh nhau”). Cho nªn “nô cêi” lu«n në trªn m«i nh÷ng ngêi thợ rèn (“Nên nụ cời nào có tắt đâu”), khiến họ thêm đẹp đẽ, đáng yêu. C©u 32: Nãi vÒ nh©n vËt chÞ Sø (ngêi phô n÷ anh hïng trong kh¸ng chiÕn chèng MÜ), trong tác phẩm Hòn đất của nhà văn Anh Đức có đoạn viết: ChÞ Sø yªu biÕt bao nhiªu c¸i chèn nµy, n¬i chÞ oa oa cÊt tiÕng khãc ®Çu tiªn, n¬i quả ngọt, trái sai đã thắm hồng da dẻ chị. Chính tại nơi này, mẹ chị đã hát ru chị ngủ. Và đến lúc làm mẹ, chị lại hát ru con những câu hát ngày xa… Đọc đoạn văn trên, em hiểu đợc vì sao chị Sứ rất yêu quý và gắn bó với quê hơng? Gîi ý §äc ®o¹n v¨n, ta thÊy chÞ Sø rÊt yªu quý vµ g¾n bã víi quª h¬ng bëi v×: quª h¬ng là nơi chị sinh ra “nơi chị oa oa cất tiếng khóc chào đời”, đợc nuôi dỡng để trởng thành và có vẻ đẹp quý giá “nơi quả ngọt, trái sai đã thắm hồng da dẻ chị”. Cũng chính tại mảnh đất của que hơng, chị đợc ngủ ngon và lớn lên trong tiếng ru của ngời mẹ thân yêu; đến khi làm mẹ, “chị lại hát ru con những câu hát ngày xa”, lại nuôi con lớn khôn b»ng c¶ t×nh yªu th¬ng s©u nÆng cña ngêi mÑ. C©u 33: Trong bµi Sang n¨m con lªn b¶y, nhµ th¬ Vò §×nh Minh cã viÕt: §i qua thêi Êu th¬ Bao ®iÒu bay ®i mÊt Chỉ còn trong đời thật TiÕng ngêi nãi víi con H¹nh phóc khã kh¨n h¬n Mọi điều con đã thấy Nhng lµ con giµnh lÊy Tõ hai bµn tay con. Qua ®o¹n th¬, t¸c gi¶ muèn nãi víi con ®iÒu g× khi con lín lªn vµ tõ gi· tuæi Êu th¬: Gîi ý Qua ®o¹n th¬, ngêi cha muèn nãi víi con: khi lín lªnvµ tõ gi· thêi th¬ Êu, con sÏ bớc vào cuộc đời thực có nhiều thử thách nhng cũng đáng tự hào. Để có đợc hạnh phúc, con phải rất vất vả, khó khăn vì phải giành lấy hạnh phúc bằng lao động, bằng đôi tay và khối óc của chính bản thân mình (không giống nh hạnh phúc tìm thấy dễ dàng trong các truyện đời xa, nhờ sự giúp đỡ của Ông Bụt, Bà Tiên…). Nh ng hạnh phúc mà con tìm đợc trong đời thực sẽ thật sự là của con (do chính bàn tay và khối óc của con làm ra), sẽ đem đến cho con niềm tự hào kiêu hãnh. C©u 34: Trong bµi Con cß, nhµ th¬ ChÕ Lan Viªn viÕt vÒ lêi ru cña ngêi mÑ nh sau: Mai kh«n lín con theo cß ®i häc, Cánh trắng cò bay theo gót đôi chân. Lín lªn, lín lªn, lín lªn….

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Con lµm g×? Con lµm thi sÜ. C¸nh cß tr¾ng l¹i bay hoµi kh«ng nghØ, Tríc hiªn nhµ Vµ trong h¬i m¸t c©u v¨n. H·y nªu nh÷ng suy nghÜ cña em vÒ h×nh ¶nh con cß trong ®o¹n th¬ trªn. Gîi ý -H×nh ¶nh con cß th©n th¬ng lu«n g¾n bã víi tuæi häc trß ng©y th¬, trong s¸ng cña con (“Mai kh«n lín con theo cß ®i häc/ C¸nh tr¾ng cß bay theo gãt ch©n”). -Khi con lín lªn trë thµnh thi sÜ, h×nh ¶nh con cß vÉn lu«n gÇn gòi bªn con (“I”), hiện ra ngay trớc hiên nhà và “trong hơi mát câu văn”(ý nói câu văn có chất thơ đẹp đẽ, bay bổng nh cánh cò trắng thân thơng). C©u 35: §äc nh÷ng khæ th¬ sau trong bµi Ngìng cöa cña nhµ th¬ Vò QuÇn Ph¬ng: N¬i nµy ai còng quen Ngay tõ thêi tÊm bÐ Khi tay bµ, tay mÑ Cßn d¾t vßng ®i men. Nơi bố mẹ ngày đêm Lóc nµo qua còng véi, N¬i b¹n bÌ ch¹y tíi Thêng lóc nµo còng vuui. Nơi này đã đa tôi Buổi đầu tiên đến lớp Nay con đờng xa tắp, VÉn ®ang chê t«i ®i. Hình ảnh ngỡng cửa của ngôi nhà trong mỗi khổ thơ trên gợi cho em nghĩ đến những điều gì đẹp đẽ và sâu sắc? Gîi ý Hình ảnh ngỡng cửa qua mỗi khổ thơ gợi những điều đẹp đẽ và sâu sắc: -Khæ th¬ 1: Ngìng cöa th©n quen víi em ngay tõ thêi Êu th¬, chËp ch÷ng bíc ®i trong tay bµ, tay mÑ “ d¾t ®i vßng men ”. Khæ th¬ 2: Ngìng cöa lµ n¬i chøng kiÕn sù vÊt v¶, lo toan cña bè mÑ nu«i con khôn lớn (“Nơi bố mẹ ngày đêm/ Lúc nào qua cũng vội”); là nơi em gặp gỡ bạn bè trong niÒm vui gÆp mÆt (“N¬i b¹n bÌ ch¹y tíi/ Thêng lóc nµo còng vui”). -Khổ thơ 3: Ngỡng cửa còn là nơi đa em “Buổi đầu đến lớp” để học đợc bao nhiªu ®iÒu hay, gÇn gòi víi bao thÇy c«, b¹n bÌ mÕn th¬ng. Khi em lớn lên, ngỡng cửa thân quen cũng là nơi da em đến với “những con đờng xa tắp” đằy ớc mơ và hi vọng đón chờ. -----------------------------------------. Phần II: Tuyển tập đề thi học sinh giỏi. §Ò 36: Trong bµi Dõa ¬i, nhµ th¬ Lª Anh xu©n cã viÕt: Dừa vẫn đứng hiên ngang cao vút, L¸ vÉn xanh rÊt mùc dÞu dµng, Rễ dừa bám sâu vào lòng đất, Nh d©n lµng b¸m chÆt quª h¬ng. Em hãy cho biết: hình ảnh cây dừa trong đoạn thơ trên nói lên những đIều gì đẹp đẽ của ngời dân mièn Nam trong kháng chiến chống Mĩ? Gîi ý -Câu Dừa vẫn đứng hiên ngang cao vút có ý ca ngợi phẩm chất kiên cờng, anh dũng, hiên ngang, tự hào trong chiến đấu. -C©u L¸ vÉn xanh rÊt mùc dÞu dµng ý nãi phÈm chÊt v« cïng trong s¸ng, thuû chung, dịu dàng, đẹp đẽ trong cuộc sống..

<span class='text_page_counter'>(12)</span> -Các câu: Rễ dừa bám sâu vào lòng đất/ Nh dân làng bám chặt quê hơng ýnói phẩm chất kiên cờng bám trụ, gắn bó chặt che xvới mảnh đất quê hơng miền Nam. Đề 37: Tả cảnh đẹp ở Sa Pa nhà văn Nguyễn Phan Hách đã viết: Thoắt cái, lác đác lá vàng rơi trong khoảnh khắc mùa thu. Thoắt cá, trắng long lanh một cơn ma tuyết trên những cành đào, lê, mận. Thoắt cái, gió xuân hây hẩy nồng nµn víi nh÷ng b«ng hoa lay ¬n mµu ®en nhung hiÕm quý. Em có nhận xét gì về cách dùng từ, đặt câu ở đoạn văn trên? Nêu tác dụng của cách dùng từ, đặt câu đó? Gîi ý - Nhận xét: Dùng 3 làn từ ngữ “thoắt cái” (điệp ngữ) ở đầu câu; câu 1 đảo bổ ngữ “lác đác” lên trớc; câu 2 đảo vị ngữ “trắng long lanh” lên trớc. -Tác dụng: Điệp ngữ “Thoắt cái” gợi tả cảm xúc đột ngột ngỡ ngàng, nhấn mạnh sự thay đổi nhanh chóng của thời gian, đến mức gây bất ngờ; dùng đảo ngữ để nhấn mạnh, làm nổi bật vẻ đẹp nên thơ của sự biến đổi về cảnh sắc thiên nhiên ở Sa Pa. §Ò 38: Trong bµi Bãc lÞch, nhµ th¬ Bïi KiÕn Quèc cã viÕt: Ngµy h«m qua ë l¹i Trong vë hång cña con Con häc hµnh ch¨m chØ Lµ ngµy qua vÉn cßn. Nhµ th¬ muèn nãi víi em ®iÒu g× qua ®o¹n th¬ trªn: Gîi ý Nhà thơ muốn nói: Kết quả học tập chăm chỉ của ngày hôm qua đợc thể hiện rõ trên trang vở hồng đẹp đẽ của tuổi thơ;’ nó sẽ đợc lu giữ mãi mãi cùng với thời gian. V× vËy cã thÓ nãi ngµy h«m qua sÏ kh«ng bao giê bÞ mÊt ®i. §Ò 39: Bãng m©y H«m nay trêi n¾ng nh nung MÑ em ®i cÊy ph¬i lng c¶ ngµy Ước gì em hoá đám mây Em che cho mÑ suèt ngµy bãng r©m. Đọc bài thơ trên, em thấy đợc những nét gì đẹp về tình cảm của ngời con đối với ngêi mÑ? Gîi ý Những nét đẹp về tình cảm của ngời con đối với mẹ qua bài thơ Bóng mây là: -Th¬ng mÑ ph¶i lµm viÖc vÊt v¶: ph¬i lng ®i cÊy c¶ ngµy díi trêi n¾ng nãng (nãng nh nung). -Ước mong đợc góp phần làm cho mẹ đỡ vất vả trong công việc: hoá thành bóng mấy để che cho mẹ suốt ngày bóng râm, giúp mẹ làm việc trên đồng mát mẻ, khỏi bị nắng nóng. Đó là tình thơng vừa sâu sắc vừa rất cụ thể và thiết thực của ngời con đối víi mÑ. Đề 40: Trong bài Vàm cỏ đông, nhà thơ Hoài Vũ có viết: §©y con s«ng nh dßng s÷a mÑ Níc vÒ xanh ruéng lóa vên c©y. Vµ ¨m ¾p nh lßng ngêi mÑ Chở tình thơng trang trải đêm ngày. Đọc đoạn thơ trên, em cảm nhận đợc vẻ đẹp đáng quý của dòng sông quê hơng nh thÕ nµo? Gîi ý - Dßng s«ng quª h¬ng ®a níc vÒ lµm cho nh÷ng ruéng lóa, vên c©y xanh t¬i, ®Çy sức sống. Vì vậy, nó đợc ví nh dòng sữa mẹ nuôi dỡng các con khôn lớn. - Níc s«ng ¨m ¾p ®Çy nh tÊm lßng ngêi mÑ trµn ®Çy t×nh th¬ng yªu, lu«n s½n sµng chia sẻ (trang trải đêm ngày) cho những đứa con, cho cả mọi ngời..

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Những vẻ đẹp ấm áp tình ngời đó làm cho ta thêm yêu quý và gắn bó với dòng s«ng quª h¬ng. §Ò 41: Trong bµi C« gi¸o líp em, nhµ th¬ NguyÔn Xu©n Sanh cã viÕt: C« d¹y em tËp viÕt Giã ®a tho¶ng h¬ng nhµi N¾ng ghÐ vµo cöa líp Xem chóng em häc bµi. Em hãy cho biết: khổ thơ trên đã sử dụng biẹn pháp nghệ thuật gì nổi bật? Biện pháp nghệ thuật đó giúp em thấy đợc điều gì đẹp đẽ của các bạn học sinh? Gîi ý -Khổ thơ trên đã sử dụng biện pháp nghệ thuật nhân hoá. -Tác dụng của biện pháp nghệ thuật nhân hoá là: cho thấy đợc tinh thần học tập rất chăm chỉ của các bạn học sinh (làm cho nắng nh đứa trẻ nhỏ đang tung tăng chạy nhảy cũng muốn dừng lại ghé vào cửa lớp để xem các bạn học bài). §Ò 42: Trong bµi ViÖt Nam th©n yªu, nhµ th¬ NguyÔn §×nh Thi cã viÕt: Việt Nam đất nớc ta ơi! Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn C¸nh cß bay l¶ rËp rên Mây mờ che đỉnh Trờng Sơn sớm chiều. Đọc đoạn thơ trên, em cảm nhận đợc điều gì về đất nớc Việt Nam? Gîi ý Đọc đoạn thơ trên em cảm nhận đợc: - Đất nớc Việt Nam thật giàu đẹp, đáng yêu, thể hiện qua hình ảnh: biển lúa rộng mênh mông (hứa hẹn sự no ấm), cánh cò bay lả rập rờn (gợi nét giản dị đáng yêu). - Đất nớc Việt Nam thật đáng tự hào với cảnh hùng vĩ mà nên thơ, thẻ hiện qua hình ảnh đỉnh Trờng Sơn cao vời vợi sớm chiều mây phủ. §Ò 43: KÕt thóc bµi Tre ViÖt Nam, nhµ th¬ NguyÔn Duy viÕt: Mai sau, Mai sau, Mai sau, §Êt xanh tre m·i xanh mµu tre xanh. Em hãy cho biết những câu thơ trên nhằm khẳng định điều gì? Cách diễn đạt của nhà thơ có những gì độc đáo, góp phần khẳng định điều đó? Gîi ý - Những câu thơ kết thúc của bài Tre Việt Nam nhằm khẳng định một màu xanh vÜnh cöu cña tre ViÖt Nam, søc sèng bÊt diÖt cña con ngêi ViÖt Nam, truyÒn thèng cao đẹp của dân tộc Việt Nam. - Cách diễn đạt độc đáo của nhà thơ góp phần khẳng định điều đó: +Thay đổi cách ngắt nhịp và ngắt dòng (Mai sau, / Mai sau, /Mai sau) với biÖnph¸p sö dông ®IÖp ng÷ “Mai sau” gãp phÇn gîi c¶m xóc vÒ thêi gian vµ kh«ng gian nh mở ra vô tận, tạo cho ý thơ âm vang bay bổng và đem đến cho ngời đọc những liªn tëng thó vÞ. + Dïng tõ “xanh” ba lÇn trong mét dßng th¬ víi nh÷ng sù kÕt hîp kh¸c nhau (xanh tre, xanh mµu, tre xanh) t¹o ra nh÷ng nÐt nghÜa ®a d¹ng, phong phó vµ kh¼ng định sự trờng tồn của màu sắc, của sức sống dân tộc. §Ò 44: Trong bµi VÒ th¨m nhµ B¸c, nhµ th¬ NguyÔn §øc MËu cã viÕt: Ng«i nhµ thuë B¸c thiÕu thêi Nghiêng nghiêng mái lợp bao đời nắng ma Chiếc giờng tre quá đơn sơ Vâng gai ru m¸t nh÷ng tra n¾ng hÌ. Em hãy cho biết: đoạn thơ giúp ta cảm nhận đợc đIều gì đẹp đẽ, thân thơng? Gîi ý.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> - Hình ảnh ngôi nhà của Bác lúc thiếu thời thật đơn sơ, giản dị nh bao ngôi nhà cña lµng quª ViÖt Nam: M¸i nhµ tranh nghiªng nghiªng tõng tr¶i bao ma n¾ng, chiÕc giờng tre đơn sơ, chiếc võng gai ru mát những tra nắng hè. -Sống trong ngôi nhà đó, Bác Hồ đợc lớn lên trong tình thơng yêu của gia đình: vâng gai ru m¸t nh÷ng tra n¾ng hÌ. §Ò 45: Trong bµi th¬ Con cß, nhµ th¬ ChÕ Lan Viªn cã viÕt: Con dï lín vÉn lµ con cña mÑ Đi hết đời, lòng mẹ vẫn theo con. Hai dòng thơ trên đã giúp em cảm nhận đợc ý nghĩa gì đẹp đẽ? Gîi ý T×nh c¶m yªu th¬ng cña mÑ dµnh cho con thËt to lín vµ kh«ng bao giê v¬i c¹n. Dù con đã khôn lớn, dù có đi hết đời (sống trọn đời), tình thơng của mẹ đối với con nh vẫn còn sống mãi, vẫn theo con để quan tâm lo lắng, giúp đỡ con, tiếp cho con thªm søc m¹nh v¬n lªn trong cuéc sèng. Cã thÓ nãi t×nh th¬ng cña mÑ lµ t×nh th¬ng bÊt tö! §Ò 46: Quª h¬ng lµ c¸nh diÒu biÕc Tuổi hơ con thả trên đồng Quê hơng là con đò nhỏ Êm đềm khua nớc ven sông. (Quª h¬ng cña §ç Trung Qu©n) Đọc đoạn thơ trên, em thấy đợc những ý nghĩ và tình cảm của nhà thơ đối với quê h¬ng nh thÕ nµo? Gîi ý T¸c gi¶ béc lé nh÷ng suy nghÜ vÒ quª h¬ng th«ng qua nh÷ng h×nh ¶nh rÊt cô thÓ: - Cánh diều biếc thả trên đồng đã từng in đậm dấu ấn tuổi thơ đẹp dẽ thơ mộng trªn quª h¬ng. - Con đò nhỏ khua nớc trên dòng sông quê hơng với âm thanh nhẹ nhàng, êm đềm mà lắng đọng; Có thể nói, những sự vật đơn sơ, giản dị trên quê hơng luôn có sự gắn bó với con ngời và đã trở thành những kỉ niệm không thể nào quên. Nghĩ về quê hơng nh vậy, chứng tỏ tình cảm của tác giả đối với quê hơng thật sâu sắc và đẹp đẽ. Đề 47: Hãy ghi lại vài dòng cảm nhận của em về vẻ đẹp của rừng mơ Hơng Sơn đợc gîi t¶ qua ®o¹n th¬ sau: Rõng m¬ «m lÊy nói Mây trắng đọng thành hoa Gió chiều đông gờn gợn H¬ng bay gÇn bay xa… (Rõng m¬ cña TrÇn Lª V¨n). Gîi ý - Rừng mơ bao quanh núi đợc nhân hoá (ôm lấy núi) cho thấy sự gắn bó gần gũi, thân thiết và thắm đợm tình cảm của cảnh vật thiên nhiên. - Hoa mơ nở trắng nh mây trên trời đọng (kết) lại. - Gió chiều đông nhẹ nhàng (gờn gợn) đa hơng hoa mơ lan toả đi khắp nơi. Có thể nói: đoạn thơ đã vẽ ra bức tranh mang vẻ đẹp của đất trời hoà quyện trong rõng m¬ H¬ng S¬n. §Ò 48: Trong bai TiÕng h¸t mïa gÆt, nhµ th¬ NguyÔn Duy cã viÕt: Giã n©ng tiÕng h¸t chãi chang Long lanh lìi h¸i liÕm ngang ch©n trêi. Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì nổi bật ở hai câu thơ trên? Nhờ biện pháp nghệ thuật nổi bật đó, em cảm nhận đợc nội dung, ý nghĩa gì đẹp đẽ? Gîi ý.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> - BiÖn ph¸p nghÖ thuËt næi bËt ë hai c©u th¬ lµ biÖn ph¸p nh©n hãa (thÓ hiÑn râ những từ gnữ chỉ đặc điểm của ngời: nâng, liếm). - Nội dung, ý nghĩa đẹp đẽ: cảnh mùa gặt ở nông thôn Việt Nam thật vui tơI, náo nức (Gió nâng tiếng hát chói chang); cánh đồng lúa tốt mênh mông hứa hẹn một cuộc sống ấm no (Long lanh lỡi hái liếm ngang chân trời). Những cảnh đó gợi cho ta thấy không khí đầm ấm, thanh bình nơi thôn quê khi mùa gặt đến. §Ò 49: Trong bµi Phong c¶nh Hßn §Êt, nhµ v¨n NguyÔn Anh §øc mieu t¶ c¶nh Hßn §Êt nh sau: Xa quá khỏi Hòn một đỗi là bãi Tre. Thấp thoáng những cây tre đằng ngà cao vút, vàng óng, những cây tre lâu nay vẫn đứng đấy, bình yên và thanh thản, mặc cho bao nhiêu năm tháng đã qua đi, mặc cho bao nhiêu gió ma đã thổi tới. Sau rặng tre ấy, biển cả còn lâu đời hơn, vẫn đang giỡn sóng, mang một màu xanh lục. Theo em, ngoài vẻ đẹp của cảnh vật (tre đằng ngàa, biển cả), đoạn văn còn cho ta thấy vẻ đẹp gì của cảnh vật quê hơng? Biện pháp nghệ thuật nào giúp cho em nhận biết đợc điều đó? Gîi ý - Ngoài vẻ đẹp của cảnh vật (tre đằng ngà, biển cả), đoạn văn còn cho ta thấy vẻ đẹp của con ngời trên quê hơng. - Biện pháp nghệ thuật nhân hoá giúp ta nhận thắy đợc điều đó: cây tre vẫn đứng đấy bình yên và thanh thản, biển cả vẫn đang giỡn sóng (tre và biển mang những đặc điểm của con ngời). Nói đến cây tre hay nói đến biển cả cũng là nói đến con ngời với vẻ đẹp nổi bật: sự bền bỉ, anh dũng, kiên cờng trớc mọi thử thách của thời gian (mặc cho bao nhiêu năm tháng đã đi qua, mặc cho bao nhiêu gió ma đã thổi tới, biển cả còn lâu đời hơn,…). §Ò 50: Trong bµi H¹t g¹o lµng ta, nhµ th¬ TrÇn §¨ng Khoa cã viÕt: H¹t g¹o lµng ta Cã b·o th¸ng b¶y Cã ma th¸ng ba Giät må h«I sa Nh÷ng tra th¸ng s¸u Níc nh ai nÊu ChÕt c¶ c¸ cê Cua ngoi lªn bê MÑ em xuèng cÊy… Đoạn thơ giúp em hiểu đợc ý nghĩa gì của hạt gạo? Hãy nêu rõ tác dụng của điệp ngữ và hình ảnh đối lập đợc sử dụng trong đoạn thơ trên? Gîi ý - ý nghÜa cña h¹t g¹o: H¹t g¹o ph¶i tr¶i qua biÕt bao thö th¸ch khã kh¨n cña thiªn nhiªn víi nh÷ng c¬n b·o th¸ng b¸y (thêng lµ b·o to), nh÷ng trËn ma th¸ng ba ( thêng là ma lớn). Nhng điều quan trọng hơn là hạt gạo còn có những giọt mồ hôi của con ngời lao động cần cù trong những ngày nắng nóng (Nớc nh ai nấu/ Chết cả cá cờ/ Cua ngoi lªn bê MÑ em xuèng cÊy). -§o¹n th¬ sö dông ®iÖp ng÷ cã nh»m nhÊn m¹nh khã kh¨n cña thiªn nhiªn; sö dụng hình ảnh đối lập Cua ngoi lên bờ nhng Mẹ em xuống cấy. Nhằm gợi tả hình ảnh lao động vất vả của ngời mẹ, đồng thời nhấn mạnh giá trị to llớn của hạt gạo đợc làm ra. Đề 51: Trong bài Tiếng hát mùa gặt, khi tả cảnh bà con nông dân tuốt lúa dới đêm tr¨ng s¸ng, nhµ th¬ NguyÔn Duy viÕt: M¶nh s©n tr¨ng lóa chÊt ®Çy Vµng tu«n trong tiÕng m¸y quay xËp x×nh. Theo em, ë dßng th¬ thø nhÊt, trong hai c¸ch ng¾t nhÞp díi ®©y: -M¶nh s©n/ tr¨ng lóa chÊt ®Çy. -M¶nh s©n tr¨ng/ lóa chÊt ®Çy. Em chon c¸ch ng¾t nhÞp nµo? V× sao?.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Gîi ý Mçi c¸ch ng¾t nhÞp cã søc gîi t¶, gîi c¶m riªng. Theo c¸ch ng¾t nhÞp thø nhất(Mảnh sân / trăng lúa chất đầy),câu thơ đợc hiểu: trên sân, cả lúa, cả trăng đều chất đầy, đều tràn ngập. Cảnh tợng này vừa gợi sự no đủ, vừa gợi cảm giác thơ mộng. Cách ngắt nhịp thứ hai (Mảnh sân trăng / lúa chất đầy) thì gợi đợc ở ngời đọc về một mảnh sân tràn ngập ánh trăng, lung linh huyền ảo, trên đó lúa chất đầy. Tuy nhiên cách ngts nhịp thứ hai có phần khiên cỡng, thiếu tự nhiên. Do đó cách ngắt nhịp thứ nhất vÉn hîp lÝ h¬n. §Ò 52: Con ®i tr¨m nói ngµn khe Kh«ng b»ng mu«n nçi t¸i tª lßng bÇm. (Tè H÷u) Theo em, trong c©u th¬ trªn tr¨m cã b»ng 99+1 vµ ngµn cã b»ng 999+1 hay kh«ng? V× sao? Gîi ý Trong c©u th¬ nµy tr¨m kh«ng ph¶i lµ con sè chÝnh x¸c 99+1 vµ ngµn kh«ng ph¶I là 999+1. Trăm và ngàn ở đây đợc hiểu theo nghĩa bóng, chỉ số nhiều. Dòng thơ “Con đi trăm núi ngàn khe” muốn nói: Con đã đi qua rất nhiều núi, nhiều khe, đã vợt qua rất nhiều khó khăn gian khổ trên những dặm đờng kháng chiến. §Ò 53: §o¹n th¬ Khóc h¸t ru cña nhµ th¬ Nguüen Khoa §iÒm nãi vÒ t×nh c¶m cña ngêi mÑ miÒn nói võa nu«i con võa tham gia c«ng t¸c kh¸ng chiÕn cã hai c©u: Mẹ giã gạo mẹ nuôi bộ đội NhÞp chµy nghiªng, giÊc ngñ em nghiªng. Em hiÓu c©u th¬ “NhÞp chµy nghiªng, giÊc ngñ em nghiªng” nh thÕ nµo? Gîi ý Câu thơ “Nhịp chày nghiêng, giấc ngủ em nghiêng” gợi ở ngời đọc cảnh tợng: Khi cÇm chµygi· g¹o, theo mçi nhÞp chµy, th©n h×nh cña ngêi mÑ l¹i chao nghiªng. Em bÐ ngñ trªn lng mÑ nªn giÊc ngñ cña em còng dêng nh nghiªng theo d¸ng mÑ. §ã lµ h×nh ¶nh rÊt thËt nhng còng rÊt th¬ qua ngßi bót tinh tÕ cña t¸c gi¶. TÊm lng gÇy cña ngời mẹ miền núi rất vất vả qua lao động để nuôi con, nuôi bộ đội đánh Mĩ lại chính là chiếc nôi êm để em bé ngủ ngon lành. §Ò 54: Trong bµi C©y dõa cña nhµ th¬ TrÇn §¨ng Khoa cã ®o¹n: C©y dõa xanh to¶ nhiÒu tµu Dang tay đón gió, gật đầu gọi trăng. Th©n dõa b¹c phÕch th¸ng n¨m, Quả dừa-đàn lợn con nằm trên cao. §ªm hÌ hoa në cïng sao Tµu dõa-chiÕc lîc ch¶i vµo m©y xanh… Theo em, phép nhân hoá và so sánh đợc thể hiện trong những từ gnừ nào ở đoạn th¬ trªn? Thö ph©n tÝch c¸i hay cña phÐp nh©n ho¸ vµ phÐp so s¸nh trong ®o¹n th¬ trªn? Gîi ý -Phép nhân hoá đợc sử dụng trong các từ ngữ: Dang tay đón gió; gật đầu gọi tr¨ng. C¸c tõ ng÷ nµy cã t¸c dông lµm cho vËt v« tri lµ c©y dõa còng cã nh÷ng biÓu hiện tình cảm nh con ngời. Dừa cũng mở rộng vòng tay đón gió, cũng gật đầu mời gọi trăng lên. Qua cách nói nhân hoá, cảnh vật trở nên sống động, có đờng nét, hình khối, cã hån vµ cã søc gîi t¶, gîi c¶m cao. -Phép so sánh đợc thể hiện trong các từ ngữ: quả dừa (giống nh) đàn lợn con; tµu dõa (gièng nh) chiÕc lîc. C¸ch so s¸nh ë ®©y kh¸ bÊt ngê, thó vÞ, thÓ hiÖn sù liªn tëng, tëng tîng phong phó cña t¸c gi¶. C¸ch so s¸nh nµy còng cã t¸c dông lµm cho cảnh vật trở nên sống động, có đờng nét, có hình khối, có sức gợi tả, gợi cảm cao. Đề 55: Trong bài Nghe thầy đọc thơ của nhà thơ Trần Đăng Khoa, có đoạn: Em nghe thầy đọc bao ngày.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Tiếng thơ đỏ nắng xanh cây quanh nhà M¸i chÌo nghe väng s«ng xa £m ªm nghe tiÕng cña bµ n¨m xa Nghe trăng thở động tàu dừa… Theo em, cuộc sống xung quanh đợc gợi lên nh thế nào trong tâm trí của cậu học trò khi nghe thầy giáo đọc thơ? Gîi ý Cuộc sống xung quanh đợc gợi lên trong tam trí của cậu học trò khi nghe thầy đọc thơ bao gồm: -C¸c h×nh ¶nh: n¾ng chãi chang, c©y cèi xanh t¬I; -C¸cam thanh: tiÕng m¸i chÌo quÉy níc, khua níc väng l¹i tõ mét dßng s«ng hiÖn vÒ trong kÝ øc; tiÕng ru ¹ êi cña ngêi bµ ru ch¸u trong nh÷ng n¨m th¸ng cËu häc trß cßn th¬ bÐ; tiÕng tµu dõa cùa m×nh díi ¸nh tr¨ng khuya… Cuộc sống đợc gợi lên, gợi ra có sự kết nối giữa quá khứ và hiện tại. §Ò 56: Trong bµi Tre ViÖt Nam cña nhµ th¬ NguyÔn Duy cã ®o¹n: B·o bïng th©n bäc lÊy th©n Tay «m tay nói tre gÇn nhau thªm. Th¬ng nhau tre ch¼ng ë riªng Luỹ thành từ đó mà nên hỡi ngời. Trong đọan thơ trên, tác giả đã sử dụng cách nói gì để ca ngợi những phẩm chất tốt đẹp của tre: sự đùm bọc, đoàn kết? Cách nói này hay ở chỗ nào? Gîi ý -Trong đoạn thơ này, tác giả sử dụng cách nói nhân hoá để nói về những phẩm chất tốt đẹp của tre: sự đùm bọc, đoàn kết. Nhân hoá ở đây nghĩa là gán cho tre những đặc tính của ngời: những thân tre bao bọc, che chở cho nhau; tay tre ôm núi nhau quấn quýt; hä hµng nhµ tre sèngqu©y quÇn, Êm cóng bªn nhau… -Cách nói nhân hoá làm cho cảnh vật trở nên sang động. Những cây tre nh những sinh thể mang hồn ngời. Cách nói này giúp tác giả thể hiện đợc hai tầng nghĩa: vừa nói đợc những phẩm chất tốt đẹp của cây tre Việt Nam, vừa nói đợc những phẩm chất tốt đẹp, những truyền thống cao đẹp của con ngời Việt Nam, dân tộc Việt Nam. §Ò 57: Trong bµi Hµnh tr×nh cña bÇy ong cña rnhµ th¬ NguyÔn §øc MËu, cã nh÷ng c©u th¬: Với đôi cánh đãm nắng trời Bầy ong bay đến trọn đời tìm hoa. …BÇy ong giong ruæi tr¨m miÒn Rù rì đôi cánh nối liền mùa hoa. a) Theo em, t¸c gi¶ dïng tõ ®Ém ë trªn cã hay kh«ng? V× sao? b) Em hiểu nghĩa câu thơ Rù rì đôi cánh nối liền mùa hoa là thế nào? Gîi ý a) Trong dòng thơ đầu, từ đẫm đợc tác gỉa dùng hay và sáng tạo. Nghĩa đen của tõ nµy chØ tr¹ng th¸i ít sòng (vÝ dô: ¸o ®Ém må h«i; kh¨n ®Ém níc…). ë dßng th¬ trªn, tác giả dùng từ đẫm theo nghĩa bóng, chỉ cảnh tợng ánh nắng chiếu vào đôi cánh bầy ong, khiến cho đôi cánh của bầy ong lai láng nắng trời. Cách dùng từ này gợi đợc ở ngời đọc một hình tợng đẹp. b) Câu thơ Rù rì đôi cánh nối liền mùa hoa muốn diễn tả ý: Bầy ong làm việc chăm chỉ từ mùa hoa này sang mùa hoa khác (xuân, hạ, thu, đông), ở khắp rừng sâu và biển xa, làm cái cầu nối giữa các mùa hoa, giữa mọi miền đất nớc. Đề 58: Trong bài thơ Đàn bò trên đồng cỏ hoàng hôn, nhà thơ Nguyễn Đức Mậu viÕt: Gîi ý Cái mới lạ, đồng thời là cái hay của hai dòng thơ chủ yếu đợc biểu hịên ở cách nãi gÆm c¶ hoµng h«n, gÆm buæi chiÒu xãt l¹i. C¶nh thùc mµ nhµ th¬ miªu t¶ ë ®©y là: Chiều muộn, hòang hôn buông xuống, nhng đàn bò vẫn mải miết gặm cỏ. Nói cách.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> khác, đàn bò gặm cỏ trong cảnh hoàng hôn, cảnh chiều muộn. Cảnh thực đó đợc tái hiện lại qua sự tởng tợng của nhà thơ: ở đây, dờng nh đàn bò không chỉ gặm cỏ, mà gặm cả hoàng hôn đang bao trùm lên đồng cỏ, gặm cả những tia nắng cuối cùng còn sót lại trên đồng cỏ. Cảnh vật nh hoà quyện vào nhau thật thơ mộng. §Ò 59: §äc ®o¹n th¬ sau: H«m qua cßn lÊm tÊm Chen lÉn mµu l¸ xanh S¸ng nay bõng löa thÉm Rõng rùc ch¸y trªn cµnh. Theo em, điều gì gây ấn tợng mạnh nhất cho ngời đọc qua đoạn thơ này? Gîi ý Điều gây ấn tợng mạnh nhất cho ngời đọc khi đọc đoạn thơ này là tác giả tạo yếu tố bất ngờ bằng cách thể hiện sự phát triển đột biến của hoa phợng: hôm qua- còn lấm tÊm > < h«m nay- rõng rùc ch¸y trªn cµnh. Díi c¸i nh×n cña nhµ th¬, dêng nh thêi gian ®i nhanh h¬n, cho nªn hoa phîng dêng nh në nhanh h¬n. Ên tîng vÒ sù bÊt ngê, sự phát triển đột biến của hoa phợng cũng từ đó mà sinh ra. §Ò 60: Trong bµi th¬ Qu¹t cho bµ ngñ cña nhµ th¬ Th¹ch Quú, cã ®o¹n: Bµn tay bÐ nhá Vẫy quạt thật đều NgÊn n¾ng thiu thiu §Ëu trªn têng tr¾ng. Căn nhà đã vắng Cèc chÐn n»m im §«i m¾t lim dim Ngñ ngon bµ nhÐ. Trong hai khổ thơ trên, mọi vật đợc tả có nét chung gì? Tình cảm của ngời cháu thơng bà đợc thể hiện nh thế nào? Gîi ý Mọi vật đợc nói tới trong hai khổ thơ có nét chung là: Dới hơi mát nhè nhẹ từ bàn tay vÉy qu¹t cña c« bÐ, mäi vËt xung quanh dêng nh còng buån ngñ l©y (n¾ng thiu thiu, c¨n nhµ v¾ng, cèc chÐn n»m im…). Tình cảm của ngời cháu thơng bà đựơc thể hiện rất rõ nét qua một số chi tiết: Cô bé ngồi quạt rất lâu để cho bà ngủ vì bà đang bị mệt, đang cần yên tĩnh. Cô bé d ờng nh dồn tình thơng yêu đối với bà vào đôi bàn tay vẫy quạt đều đặn, rất kiên trì của m×nh. §Ò 61: Đêm đêm tiếng thậm tiếng thình Cèi g¹o ®Çy c¶ nghÜa t×nh níc non. (Qua ThËm Th×nh cña NguyÔn Bïi Vîi) -Tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật gì trong câu thơ Đêm đêm tiếng thậm tiÕng th×nh? Nãi râ c¸i hay cña biÖn ph¸p nghÖ thuËt Êy? -C©u Cèi g¹o ®Çy c¶ nghÜa t×nh níc non ý nãi g×? Gîi ý -Trong câu thơ Đêm đêm tiếng them tiếng thình, tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuËt ch¬i ch÷. Cô thÓ thËm, th×nh võa lµ nh÷ng tiÕng tîng thanh gîi t¶ tiÕng chµy gi· gạo vọng lại từ thời vua Hùng, lại vừa là hai tiếng trong địa danh Thậm Thình thuộc huyÖn Phong Ch©u, tØnh Phó Thä (tôc truyÒn ®©y lµ n¬i vua Hïng dùng lÇu vµ kho chøa g¹o). -Câu thơ Cối gạo đầy cả nghĩa tình nớc non gợi tả ý: lòng dân ta thiết tha yêu nớc. Theo lời phán bảo của vua Hùng, nhân dân đã dựng lầu giã gạo, đêm đêm giã gạo vµ h×nh ¶nh cèi g¹o ®Çy c¶ nghÜa t×nh níc non lµ tîng trng cho tÊm lßng, t×nh c¶m cña ngời dân đối với đất nớc, với vua Hùng..

<span class='text_page_counter'>(19)</span> §Ò 62: Trong bµi th¬ Luü tre cña nhµ th¬ NguyÔn C«ng D¬ng cã ®o¹n: Mçi sím mai thøc dËy Luü tre xanh r× rµo Ngän tre cong väng vã KÐo mÆt trêi lªn cao. Trong ®o¹n th¬ trªn, em thÝch nhÊt h×nh ¶nh th¬ nµo? Nãi râ v× sao em thÝch? Gîi ý Hình ảnh gay ấn tợng mạnh cho ngời đọc và thể hiện sự liên tởng, tởng tợng dộc đáo của tác giả là hình ảnh: Ngän tre cong väng vã KÐo mÆt trêi lªn cao. C¸c sù vËt: ngän tre-väng vã-mÆt trêi vèn dÜ kh«ng liªn quan tíi nhau. Nhng qua liªn tëng, tëng tîng cña t¸c gi¶ thÓ hiÖn trong hai dßng th¬ trªn, c¸c sù vËt nµy dêng nh cã sù liªn hÖ víi nhau: ngän tre cong cong nh c¸i väng vã, c¸i väng vã l¹i ®ang kéo mặt trời lên cao. Cảnh vật nh hoà quyện vào nhau, tạo nên sự sống động cho hình ¶nh th¬. §Ò 63: Đời cha ông với đời tôi Nh con sông với chân trời đã xa ChØ cßn truyÖn cæ thiÕt tha Cho t«i nhËn mÆt cha «ng cña m×nh. (TruyÖn cæ níc m×nh - L©m ThÞ Mü D¹) Em hiÓu thÕ nµo vÌ néi dung cña hai dßng th¬: ChØ cßn truyÖn cæ thiÕt tha-Cho t«I nhËn mÆt cha «ng cña m×nh? Gîi ý Qua hai dßng th¬ ChØ cßn truyÖn cæ thiÕt tha – Cho t«i nhËn mÆt cha «ng cña mình tác giả muốn diễn tả ý: Từ xa đến nay, từ quá khứ đến hiện tại là một kkhoảng c¸ch thêi gian d»ng dÆc. C¸c truyÖn cæ d©n gian thùc sù lµ c¸i cÇu nèi qu¸ khø víi hiện tại. Qua truyện cổ, ngời đọc thời nay hiểu đợc cha ông ngày xa, cụ thể hiểu đợc đời sống vật chất và tinh thần, tâm hồn và tính cách, phong tục tập quán và các quan niệm đạo đức… của cha ông ngày x a. Hình ảnh của cha ông ngày xa in dấu khá rõ trong các truyện cổ dân gian. Vì vậy, có thể nói truyện cổ đã giúp chúng ta nhận biết đợc gơng mặt của các cha ông ngày xa. §Ò 64: ViÕt l¹i mét khæ th¬ trong bµi H¹t g¹o lµng ta cña nhµ th¬ TrÇn §¨ng Khoa mµ em thÝch nhÊt; nãi râ v× sao em thÝch khæ th¬ nµy? Gîi ý Em thÝch nhÊt khæ th¬: H¹t g¹o lµng ta Cã vÞ phï sa Cña s«ng Kinh ThÇy Cã h¬ng sen th¬m Trong hå níc ®Çy. Bởi vì ở khổ thơ này tác giả đã lí giải - theo cách nói của nhà thơ- hạt gạo quê hơng thơm ngon là do có sự kết tụ của sự màu mỡ của đất đai, hơng thơm của hoa và công sức của con ngời. Từ có đợc lặp lại nhiều lần đã góp phần nói lên điều đó. §Ò 65: VÒ th¨m nhµ B¸c, lµng Sen Cã hµng r©m bôt th¾p lªn löa hång Cã con bím tr¾ng lîn vßng Cã chïm æi chÝn vµng ong s¾c trêi. (VÒ th¨m nhµ B¸c-NguyÔn §øc MËu) Đoạn thơ trên có những hình ảnh đẹp nào? Theo em, tác giả sử dụng từ thắp và vµng ong cã haykh«ng? V× sao? Gîi ý.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> -Những hình ảnh đẹp trong đoạn thơ là: hàng râm bụt thắp lửa hồng; con bớm tr¾ng lîn vßng; chïm æi chÝn vµng. -Hai từ thắp, vàng ong đợc sử dụng sáng tạo và hay. Từ thắp vốn dùng để chỉ hoạt động: châm lửa cho cháy lên, thắp đèn… ở đây từ thắp đợc dùng theo nghĩa bóng chỉ sắc đỏ của hoa râm bụt nh ngọn lửa đợc thắp lên. Cách dùng từ này làm cho cảnh vật miêu tả trở nên sống động và gợi đợc ở ngời đọc sự liên tởng thú vị. -Từ vàng ong cũng đợc dùng rất hay. Nó vừa gợi tả đợc màu vàng của chùm ổi chín, vừa nêu đợc mối quan hệ giữa đất trời và cây cối. Cảnh sắc vàng của cây cối chính là sắc vàng của bầu trời, mặt đất, cảnh vật. Từ vàng ong cũng gợi đợc sự lien tởng thú vị ở ngời đọc. Đề 66: Xét về mục đích nói thì các câu sau thuộc kiểu câu gì? Em có cảm nhận nh thế nào khi đọc ccác câu thơ đó? …§Ñp l¾m anh ¬i! Con s«ng Ngµn Phè! Sáng cả đôi bờ hoa bởi trắng phau! … (Mïa hoa bëi – T« Hïng) Gîi ý -Xét về mục đích thì cả ba câu trong dòng thơ là câu cảm. -Cảm nhận của em khi đọc các câu thơ đó là: +VÒ c¶nh vËt: MÊy dßng trªn gîi ra c¶nh tîng: gi÷a mïa hoa bëi, lµng m¹c däc hai bê s«ng Ngµn Phè nh s¸ng lªn víi mµu hoa bëi në tr¾ng phau. +Qua đó, tác giả thể hiện tình yêu tha thiết đối với quê hơng tơi đẹp. §Ò 67: §ång chiªm ph¶ n¾ng lªn kh«ng C¸nh cß dÉn giã qua thung lóa vµng. Giã n©ng tiÕng h¸t chãi chang, Lung linh lìi h¸i liÕm ngang ch©n trêi. (TiÕng h¸t mïa gÆt-NguyÔn Duy) Trong đoạn thơ trên, cánh đồng lúa chín đợc tả có màu sắc, âm thanh, hình ảnh gì đẹp? Tác giả tả lỡi hái đẹp và sắc bằng những từ ngữ nào? Gîi ý -Trong đoạn thơ trên, cánh đồng lúa chín đợc tả với màu sắc, âm thanh, hình ảnh đẹp là: +Màu sắc: vàng (của đồng lúa, của nắng). +¢m thanh: tiÕng h¸t. +H×nh ¶nh: c¸nh cß dÉn giã qua thung lóa vµng; long lanh lìi h¸i liÕm ngang ch©n trêi. -Lỡi hái đẹp và sắc đợc tác giả tả trong dòng thơ cuối, với các từ ngữ: long lanh lỡi hái (lỡi hái phản chiếu ánh mặt trời sáng long lanh); liếm ngang chân trời (hình ảnh diÔn t¶ viÖc gÆt lóa b»ng h¸i cña ngêi n«ng d©n: lìi h¸i s¾c ®a ngang c¾t rêi th©n lóa, đợc phóng đại thành hình ảnh lỡi hái liếm ngang chân trời). §Ò 68: Hiªn t©y xanh m¸t bãng r©m Đơn sơ cây ổi cứ ngầm đơm hoa Qu¶ t¬ nÊp díi l¸ giµ §Ó sang thu bçng oµ ra ngät ngµo… Nªu nhËn xÐt cña em vÒ nghÖ thuËt miªu t¶ trong ®o¹n th¬ trªn. Víi c¸ch miªu t¶ ấy, nhà thơ đã giúp em cảm nhận đợc hình ảnh cây ổi đẹp nh thế nào? Gîi ý -NghÖ thuËt miªu t¶: H×nh ¶nh, mµu s¾c rÊt dÞu nhÑ, khiªm nhêng (xanh m¸t bãng râm; đơn sơ cây ổi; ngầm đơm hoa; quả tơ núp dới lágià…); Những sự vật (cây ổi) vẫn ẩn chứa một sức sống, vẫn phát triển sinh sôi mạnh mẽ (ngầm đơm hoa, quả tơ núp dới lá chứa đựng hơng thơm, vị ngọt..)..

<span class='text_page_counter'>(21)</span> -Qua sù miªu t¶ mang tÝnh nghÖ thuËt cña nhµ th¬, h×nh ¶nh c©y æi hiÖn lªn rÊt đẹp trong tâm tởng ngời đọc. Cây ổi có sức sống âm thầm nhng mạnh mẽ, mang lại hoa thơm, quả ngọt cho đời. §Ò 69: Làng quê tôi đã khuất hẳn, nhng tôi vẫn đăm đắm nhìn theo. Tôi đã đi nhiều nơi, đóng quân nhiều chỗ phong cảnh đẹp hơn đây nhiều, nhân dân coi tôi nh ngời làng và còng cã ngêi yªu t«i tha thiÕt, nhng sao søc quyÕn rò, nhí th¬ng vÉn kh«ng m·nh liÖt, day dứt bằng mảnh đất cọc cằn này. (T×nh quª h¬ng-NguyÔn Kh¶i) §äc ®o¹n v¨n, em hiÓu vµ cã nh÷ng c¶m xóc g× víi quª h¬ng, lµng xãm? Gîi ý Tình cảm của anh bộ đội trong đoạn văn này vừa tha thiết vừa mãnh liệt nh không muèn rêi xa n¬i ch«n rau c¾t rèn cña m×nh. Mỗi ngời đều gắn bó với nơi mình đã sinh ra và lớn lên, nơi mình từng có nhiều kỉ niệm. Nơi đó là xóm làng, là phờng xã, nơi đó cũng là quê hơng của mỗi ngời. §Ò 70: Nßi tre ®©u chÞu mäc cong Cha lên đã nhọn nh chông lạ thờng. Lng trÇn ph¬i n¾ng ph¬i s¬ng Cã manh ¸o céc tre nhêng cho con… (Tre ViÖt Nam-NguyÔn Duy) Em thấy đoạn thơ trên có những hình ảnh nào đẹp? Hãy nêu ý nghĩa đẹp đẽ và sâu sắc của những hình ảnh đó. Gîi ý Đoạn thơ trên của nhà thơ Nguyễn Duy có những hình ảnh đẹp sau đây: -H×nh ¶nh (m¨ng tre) nhän nh ch«ng gîi cho ta thÊy sù kiªu h·nh, hiªn ngang, bÊt khuÊt cña loµi tre (hay còng chÝnh lµ cña d©n téc ViÖt Nam!). -H×nh ¶nh (c©y tre) lng trÇn ph¬i n¾ng ph¬i s¬ng cã ý nãi lªn sù d·i dÇu, chÞu đựng mọi khó khăn, thử thách trong cuộc sống… -Hình ảnh có manh áo cộc tre nhờng cho con gợi cho ta nghĩ đến sự che chở, hi sinh tÊt c¶ mµ ngêi mÑ dµnh cho con; thÓ hiÖn lßng nh©n ¸i vµ t×nh mÉu tö thËt c¶m động… §Ò 71:. sao?. Tôi muốn ngày nào lớp cũng đông vui DÉu th¸ng ba cßn ®i qua n¨m häc. Mçi kho¶ng trèng trªn bµn-cã em v¾ng mÆt Lµ bao nhiªu kho¶ng trèng ë trong t«i… (Tháng ba đến lớp-Thanh ứng) Theo em, h×nh ¶nh nµo gãp phÇn nhiÒu nhÊt lµm nªn c¸i hay cña khæ th¬ tren? V×. Gîi ý H×nh ¶nh gãp phÇn lµm nªn c¸i hay cña khæ th¬ lµ h×nh ¶nh kho¶ng trèng trªn bµn trong hai c©u th¬: Mçi kho¶ng trèng trªn bµn-cã em v¾ng mÆt Lµ bao nhiªu kho¶ng trèng ë trong t«i… Bëi v×: Tõ mét kho¶ng trèng ë trªn bµn-dÊu hiÖu b¸o cho thÇy gi¸o, c« gi¸o biÕt: lại có một em học sinh vắng mặt vì không còn thóc gạo để ăn trong những ngày giáp hạt tháng ba- tác giả liên tởng đến rất nhiều khoảng trống của nỗi buồn thơng tâm trong tâm hồn mình (Là bao nhiêu khoảng trống ở trong tôi). Điều đó cho thấy tấm lòng yêu thơng tha thiết của thầy cô giáo đối với các em học sinh ở một vùng quê nghÌo tríc ®©y. §Ò 72:. …Lêi ru cã giã mïa thu.

<span class='text_page_counter'>(22)</span> sao?. Bµn tay mÑ qu¹t mÑ ®a giã vÒ Nh÷ng ng«i sao thøc ngoµi kia Cũng chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con. §ªm nay con ngñ giÊc trßn Mẹ là ngọn gió của con suốt đời. Theo em, h×nh ¶nh nµo gãp phÇn nhiÒu nhÊt lµm nªn c¸i hay cña khæ th¬ trªn? V×. Gîi ý H×nh ¶nh gãp phÇn nhiÒu nhÊt lµm nªn c¸i hay cña khæ th¬ lµ h×nh ¶nh ngän giã trong câu Mẹ là ngọn gió của con suốt đời. Bởi vì: Ngọn gió có tình thơng yêu của mẹ làm cho con đợc ngủ ngon lành với những giấc mơ đẹp khi còn nhỏ; làm cho con yên tâm vững bớckhi lớn lên; luôn ở bên con để con cảm thấy sung sớng và hạnh phúc suốt cả cuộc đời. §Ò 73: Dßng th¬ cuèi cña khæ th¬ sau: Vên em cã mét luèng khoai Cã hµng chuèi mËt víi hai luèng cµ Em trång thªm mét c©y na L¸ xanh vÉy giã nh lµ gäi chim… (Vên em-TrÇn §¨ng Khoa). có những hình ảnh sinh động. Theo em, bằng cách nào nhà thơ đã tạo nên hình ảnh sinh động ấy? Gîi ý Hình ảnh sinh động trong hai câu thơ cuối: vẫy gió, gọi chim đợc nhà thơ tạo nên b»ng c¸ch nh©n ho¸ vµ so s¸nh (L¸ xanh vÉy giã nh lµ gäi chim). §Ò 74:Më ®Çu bµi th¬ Nhí con s«ng quª h¬ng, nhµ th¬ TÕ Hanh viÕt: Quª h¬ng t«i cã con s«ng xanh biÕc Níc g¬ng trong soi tãc nh÷ng hµng tre T©m hån t«i lµ mét buæi tra hÌ To¶ n¾ng xuèng lßng s«ng lÊp lo¸ng… Đoạn thơ trên có những hình ảnh thơ nào đẹp? Những hình ảnh ấy giúp em cảm nhận đợc điều gì? Gîi ý -Hình ảnh đẹp: con sông xanh biếc có nớc trong nh mặt gơng để những hàng tre ngµy ngµy soi bãng; h×nh ¶nh dßng s«ng lÊp lo¸ng ph¶n chiÕu ¸nh n¾ng tra hÌ. -Những hình ảnh ấy giúp em cảm nhận đợc: con sông quê hơng có vẻ đẹp thật quyÕn rò lßng ngêi vµ t×nh yªu quª h¬ng tha thiÕt cña t¸c gi¶. §Ò 75: Nhµ v¨n Vâ V¨n Trùc viÕt: Ôm quanh Ba Vì là bát ngát đồng bằng, mênh mông hồ nớc với những Suối Hai, Đồng Mô, Ao Vua… nổi tiếng vẫy gọi. M ớt mát rừng keo những đảo Hồ, đảo Sếu. Xanh ngát bạch đàn những đồi Măng, đồi Hòn. Rừng ấu thơ, rừng thanh xuân… (Vêi vîi Ba V×) Em hãy phân tích những nét đặc sắc trong cách dùng từ, đặt câu của tác giả. Gîi ý -Dùng từ gợi tả sinh động, làm cho cảnh vật cũng mạng hồn ngời: ôm, bát ngát, mªnh m«ng, vÉy gäi, mít m¸t, xanh ng¸t, Êu th¬, thanh xu©n. -Cách đặt câu đảo bộ phận vị ngữ lên trớc ở câu 2 và câu 3, đảo định ngữ lên trớc danh từ ở câu “bát ngát đồng bằng, mênh mông hồ nớc” nhằm nhấn mạnh những ý cần diễn đạt về cảnh đẹp của Ba Vì. -----------------------.

<span class='text_page_counter'>(23)</span>