1
CHNG 3: KIM SOÁT H THNG THÔNG TIN K TOÁN
3.1. Nhng câu nào sau đây không phi là 1 trong 5 thành phn ca h thng KSNB theo COSO
a. ánh giá ri ro c. Giám sát, theo dõi
b. Các chính sách kim soát ni b d. Thông tin truyn thông
3.2. Nhng câu nào sau đây là sai
a. Kim soát phát hin có trc kim soát ngn nga
b. Kim soát sa sai có trc kim soát ngn nga
c. Kim soát ngn nga tng đng vi kim soát phát hin
d. Kim soát ngn nga có trc kim soát phát hin
3.3. Nhng câu nào sau đây v môi trng kim soát là sai
a. Thái đ ca nhà qun lý đi vi h thng KSNB và hành vi đo đc có 1 nh hng không đáng k
đn hành đng, suy ngh ca nhân viên
b. Mt cu trúc t chc phc tp, không rõ ràng có th s đem đn nhiu vn đ phc tp
c. Vic ghi li (trên giy) các chính sách và hng dn thc hin các th tc là mt trong nhng công
c quan trng đ phân chia quyn hn và trách nhim ca t chc
d. Giám sát là mt vic quan trng trong mt t chc mà không th thc hin báo cáo trách nhim
hoc t chc đó quá nh đ có th phân chia chc nng, nhim v đu đ
3.4. Nhng chc nng k toán nào sau đây phi đc tách bit đ đt đc vic phân chia
các chc
nng hiu qu:
a. Kim soát, ghi chép và theo dõi
b. Xét duyt, ghi chép và bo qun tài sn
c. Kim soát, bo qun tài sn và xét duyt
d. Theo dõi, ghi chép và hoch đnh
3.5. Các hot đng sau đây là hot đng kim tra đc lp, ngoi tr:
a. Lp bng đi chiu vi ngân hàng
b. i chiu s chi tit và s cái
c. Lp bng cân đi s phát sinh
d. ánh trc s th t các hoá đn
3.6. Nhng th tc kim soát nào sau đây liên quan đn hot đng thit k và s dng chng t s
sách
a. Khoá t gi các phiu chi tin
b. So sánh s tn kho thc t và s sách
c. Trên mi phiu nhp kho phi có ch ký ca th kho
d. K toán phi thu đc quyn xét duyt xóa n khó đòi nh hn 5 triu.
3.7. Trình t nào sau đây là thích hp cho quá trình đánh giá ri ro
a. Nhn dng nguy c, đánh giá ri ro và tn tht, xác đnh th tc kim soát, c tính li ích chi phí
b. Xác đnh th tc kim soát, đánh giá ri ro và tn tht, nhn dng nguy c, c tính li ích chi phí
c. ánh giá ri ro và tn tht, xác đnh th tc kim soát, nhn dng nguy c, c tính li ích chi phí
d. c tính li ích chi phí, nhn dng nguy c, xác đnh th tc kim soát, đánh giá ri ro và tn tht
3.8. H thng hin hành có đ tin cy c tính là 90%. Nguy c ch yu trong h thng hin hành nu
xy ra s làm tn tht 30.000.000. Có 2 th tc kim soát đ đi phó vi ri ro trên. Th tc A vi chi
phí thit lp là là 1.000.000 và s gim ri ro xung còn 6%. Th tc B chi phí c tính là 1.400.000
và gim ri ro xung còn 4%. Nu thit lp c 2 th tc kim soát A và B thì chi phí c tính là
2.200.000 và ri ro s gim còn 2%. Th tc nào nên đc la chn
a. Th tc A c. C 2 th tc A và B
b. Th tc B d. Không thit lp th tc nào
2
CÂU HI
3.1. Trình bày các th tc KS chung và các th tc KS ng dng
3.2. Xác lp các th tc nhm đm bo an toàn và trung thc d liu trong trng hp doanh
nghip đã tin hc hoá công tác k toán.
CÂU HI THO LUN
3.1. Phòng k toán ca công ty bn đang làm vic có 5 ngi. Hãy đnh hng t chc b máy k
toán sao cho đáp ng tt nht các yêu cu kim soát.
3.2. "Có h thng thông tin là có ph
ng pháp đ thâm nhp h thng đó." Hãy nhn đnh. Bn có
tin rng có mt h thng an ninh hoàn ho không? Nu kim soát ni b không đm bo 100% hiu
Internet. Ngoài ra, do VP công ty đc đt trong cùng khu vc vi nhà máy, nên kh nng thit hi do
cháy, n, … rt cao. Bn là kim toán ni b, hãy trình bày các th tc kim soát chung cn thit và
có th thc hin đc cho h thng ca công ty.
3.4. Trình bày v các d
ng thc Virus máy tính và các bin pháp phòng nga
3.5. Các th tc đm bo an toàn cho máy tính cá nhân, máy tính mng và truy cp Internet?
3.6. Trình bày các hình thc lm dng k thut máy tính thông dng hin nay (ví d hacking, qu,
thì ti sao phi thc hin nó?
3.7. Công ty bn đang công tác đã t chc công tác k toán t đng hoá, đc ni mng ni b và
cracking, …)
Bn là mt kim toán viên đc phân công kim toán cho khách hàng XYZ. Bn đã tin kho sát
s b h thng và chính sách k toán ca công ty. Nhng thông tin thu thp đc nh sau:
+ Ban kim soát ca công ty bao gm k toán trng, trng phòng tài v, phó giám đc tài chính và
trng phòng ngân sách
+ Trng phòng tài v là đã tng là tr lý ca ông A, ngi liên quan đn v xì cang đan tham ô tin
cách đây 3 nm
+ Công ty có k hoch thay đi ph
ng pháp trích khu hao tài sn c đnh. Qua nhng ln trò
chuyn, ban qun lý công ty ám ch rng, nu công ty kim toán không đng ý vic thay đi này thì
công ty XYZ s thay đi đn v kim toán
+ Phó giám đc ph trách tài chính ca công ty là giám đc ca phòng kim toán ni b vi 5 nhân
viên
+ Quyn lc chi phi trong công ty dng nh tp trung vào 3 anh em: giám đc điu hành, ch tch
HQT và phó giám đc ph trách tài chính
+ Vic đánh giá hot đ
ng ca các b phn trc thuc da trên đánh giá ch quan bi vì các nhà qun
lý cho rng vic áp dng các phng pháp đánh giá truyn thng là không hiu qu
+ Thu nhp ca công ty tng liên tc trong 5 nm qua nhng thi đim hin ti đang có du hiu
chng li và gim xung
+ Bn đã xem xét các hng dn chính sách và th tc bng vn bn ca công ty liên quan đn khách
hàng, nhà cung cp và nhân viên
+ ánh giá s b v h thng k toán là tt cng nh là vic áp dng các th tc kim soát ni b.
+ Da trên nhng thông tin trên, hãy đa ra nhng vn đ có th phát sinh liên quan đn các thành
phn ca KSNB theo COSO
Gii thích nhng sai phm sau đây trong nguyên tc phân chia trách nhim và đa ra các th tc
kim soát b sung cn thit
a. Nhân viên chm công A ghi nhn thi gian làm vic 40g cho mt nhân viên đã ngh làm. Sau đó A
tính toán và ký duyt vào bng lng phi tr trong tháng
b. Nhân viên th qu B to ra mt hoá đn gi t mt công ty mang tên anh h ca B. Sau đ
ó B lp
phiu chi thanh toán cho hoá đn đó.
c. Mt nhân viên ca phân xng A bc ra khi kho hàng ca phân xng vi mt s sn phm
trong tay, đng thi ghi chép vào th kho là xut các sn phm qua phân xng lp ráp.
3
d. Th qu nhn tin thanh toán t khách hàng, ct vào túi cá nhân và không ghi gim s phi thu trên
tài khon ca khách hàng.
Công ty XYZ nh bn t vn b trí các công vic sau cho 3 nhân viên k toán:
+ Ghi s cái tng hp
+ Theo dõi các khon phi thu
+ Theo dõi các khon phi tr
+ Lp các phiu thu, phiu chi
+ Theo dõi nht kí chi tin
+ Theo dõi các khon hàng bán tr li và gim giá
+ i chiu s ph ngân hàng
+ Th qu
a. Lit kê các c
p chc nng mà mt nhân viên không th kiêm nhim đc
b. Phân chia công vic cho 3 nhân viên trên
Anh, ch đc tuyn dng làm k toán trng cho mt công ty t nhân trách nhim hu hn có
quy mô va. Công ty có 1 nhà máy sn xut, Phòng mua hàng và phòng kinh doanh. Hot đng kinh
doanh ca công ty bao gm nhp khu vt t, sn xut, gia công, bán trong nc và xut khu. Ch
công ty- ông Anh đt ra yêu cu vi k toán trng nh sau:
- i vi ni b công ty c
n cung cp các thông tin chính xác, trung thc.
- Cn đm bo an toàn ti đa cho tài sn và thông tin ca công ty.
- Các thông tin cung cp cho bên ngoài, nht là các báo cáo thu, phi mt mc đ phù hp,
vi kh nng np thu thp nht có th đc nhng không phm pháp.
- Sp đn phi tin hành tin hc hoá công tác k toán.
- K toán trng chu s ch đo trc tip t giám đc tài chính ca công ty.
BG
ca công ty bao gm ông Anh- tng giám đc, cô Hoa- giám đc tài chính- là con gái ông Anh,
anh Minh- giám đc mua hàng- con trai ông Anh, anh Hoàng- giám đc bán hàng- chng cô Hoa.
Phòng k toán ca công ty có 7 nhân viên, có trình đ t trung cp k toán, ch yu là ngi quen
trong gia đình ông Anh. K toán trng tin nhim đã ngh vic không rõ lý do. Anh, ch đ ngh
đc tìm hiu qua tình hình trc khi chính thc nhn vic. Sau mt bui sáng tìm hiu, anh, ch nhn
thy các vn đ sau:
- Không có đy đ các chng t trong khâu mua hàng
- M
t s mt hàng đc mua vi giá cao và thanh toán bng tin mt
- Thiu các th tc xét duyt và chun y khi bán chu hay khi thanh toán n phi tr
- Ông Anh thng xuyên làm vic nhà máy, ít khi có mt ti VP công ty.
- Mt s khách hàng ln thng tr li hàng, hàng b tr li đc thanh lý vi giá rt thp
- Nhân viên phòng k toán không t thin chí và không hp tác
- T khi thành lp cho đn nay, công ty cha kim kê tài sn.
Ông Anh cam kt s h tr
anh, chi trong công vic mi. Hãy nhn đnh v h thng kim soát ni b
ca công ty và cho bit anh, ch có nhn làm KTT ca công ty hay không? Ti sao?
Xí nghip Z là đn v ni b hch toán ph thuc ca công ty ABC. Xí nghip có đ án tin hành
tin hc hoá công tác k toán. Trc khi đ án đc tin hành, công ty ABC tin hành công tác kim
toán ni b đi vi xí nghip Z. Ông Trung là kim toán viên ni b ca công ty đc giao nhi
m v
này. phn hành k toán phi tr, ong Trung đã tin hành kim tra ngu nhiên 50 nghip v, kim tra
tt c các chng t gc có liên quan. Các ni dung kim tra bao gm tính thc t ca nghip v, vic
xét duyt, quá trình x lý, ghi s và báo cáo. Trong 50 nghip v trên, có 45 nghip v có đy đ
chng t gc, đc kim tra, xét duyt và ghi s chính xác. 5 nghip v còn li là 5 nghip v mua
dch v đc x lý theo yêu cu ca các qun lý trong xí nghip. Trong 5 nghip v trên, có 1 nghip
v vi s tin 5.200.000 đ cho hot đng bo trì và sa cha máy móc đc thanh toán cho DN t
nhân TNHH Sa cha c khí Sao Mai, nhng không có ch ký duyt, không có yêu cu hay đ ngh
sa cha và không có biên bn nghim thu. Ông Trung phát hin thêm trong nm tài chính có 8 hoá
đn cng ca DN t nhân TNHH Sa cha c khí Sao Mai, cho dch v sa ch
a và bo trì, vi s
tin t 5.000.000đ đn 8.000.000đ. Trên các chng t này có ch ký tt ca ông Hunh, trng b
phn giám sát s dng máy móc trang b ca xí nghip. Khi trao đi vi ông Hunh, ông Hunh cho
4
bit ông không h ký tt trên các chng t nói trên, và nói rng không h bit DN t nhân TNHH Sa
cha c khí Sao Mai là doanh nghip nào. Sau khi xác minh, DN t nhân TNHH Sa cha c khí Sao
Mai không h có tht.
Yêu cu:
1. Phân tích các sai phm, các ri ro đi vi h thng thông tin k toán ca xí nghip Z.
2. Thit lp các th tc kim soát nhm phát hin, ngn chn các ri ro nói trên.
BÀI TP T LÀM
3.
Công ty ca anh, chi đã trang b h
thng máy tính cho các phòng ban. b phn kho, có mt
máy vi tính đc s dng đ phc v cho công tác qun lý hàng tn kho, theo dõi nhp xut kho và
lp, in th kho cng nh các báo cáo khác khi có yêu cu. Trong quá trình phân tích h thng k toán
hàng tn kho, anh (ch) phát hin rng: có mt nhân viên ca b phn kho có trình đ trung cp tin
hc ng dng. Nhân viên này thc hin các công tác sau:
- Nhn các phiu yêu cu vt t, hàng hoá, kim tra, xét duyt s lng xu
t kho
- Thc hin tác v xut kho, nhp liu nghip v xut kho vào máy tính, cp nht th kho
- Cui tháng, in th kho, báo cáo nhp xut tn các mt hàng tn kho, kim tra, đi chiu , điu
chnh, chuyn cho trng b phn qun lý kho ký duyt và gi cho b phn k toán.
Khi tho lun v kim soát h thng cho ng dng k toán hàng tn kho vi trng b ph
n qun lý
kho, trng b phn qun lý kho cho bit máy tính đã đc s dng rt hiu qu trong công tác qun
lý kho, do đó không cn bt k mt th tc kim soát nào khác na c.
Yêu cu: Trình bày vn tt v các ri ro có th xy ra đi vi h thng k toán hàng tn kho, các ri ro
đi vi doanh nghip và đa ra các th tc kim soát đ khc phc các ri ro trên.
3.
Khi thit k h thng nhn đn đt hàng , mt kim toán viên ni b có đ ngh nên kim tra s
d n ca khách hàng khi nhn mt đn đt hàng ca khách hàng tng ng là:
10.000.000đ ≥ (s d n Khách hàng sau khi cng thêm giá tr đn đt hàng) ≥ 0
10.000.000đ là gii hn tín dng ca khách hàng ln nht ca doanh nghip.
Hãy cho bit th
tc kim soát này là gì? (kim tra gii hn, kim tra hp l, kim tra d liu, kim
soát x lý?) Gii thích.
3.
Anh Tin là kim toán viên ni b ca công ty Highlight. Tin đc phân công xem xét và đánh giá
h thng kim soát chung ca phòng thông tin qun tr ca công ty, ó là mt trung tâm vi bng hiu
Neon rt ni bt. Trung tâm nm ngay tng trt trong toà nhà bn tng bên cnh sông và di mc
nc l 4 inch.
Tin b
c vào toà nhà. Anh gp cô tip tân và xin gp trng phòng thông tin qun tr. Không cn hi
Tin là ai và liên h v vic gì, cô tip tân báo anh trng phòng đã đi khi trung tâm trong vài phút và
bo anh ngi đi trong phòng máy tính.
"Chúng tôi có 4 v khách đang đi đây. H dng nh đang mt mi vì nhng ngn đèn nhp nháy
ca cái bng đin t.
"Bng đin t gì vy"
"ó là bng n
m cnh cái bình 10 gallon đ nu cà phê bng gas". Cô th ký tr li.
Anh Tin đi b xung trung tâm d liu, dc theo hành lang đông ngi đn cn tin. Dc theo 2 bên
ca hành lang, anh chú ý có nhiu giá đ đa t đc dán nhn rt đp vi ni dung nh "Tp tin
chính TK phi thu ca khách hàng", "Tp tin chính tin lng nhân viên", " báo cáo c phn" và S
Cái các TK. Anh y dng li mt lát đ nhìn trò chi ném vòng ly quà và chú ý rng ngi ta có th
ly các chic vòng t 2 bên thành ca ch đng đa mm. "Tht là nhng ngi thông minh lanh l,
đã bit tn dng cách cho nhng chic vòng không có giá tr đó".
Khi Tin bc vào phòng d liu, anh chú ý thy nhân viên mi mê qung tài liu vào trong mt thùng
dán nhn "thông tin đu vào". Nhân viên nhp d liu đang nhp thông tin vào máy tính. Tin nhn
thy tài liu đc chn theo nguyên tc "LIFO tu ý".
Bc vào phòng máy tính, Tin chào anh chàng duy nht trong phòng, mt nhân viên vn hành đang
bn rn bm l các th chm công và b chúng vào tp h s gi là "H s tính lng nhân viên"
5
"Tht là mt nhân viên đáng giá" Tin ngm ngh "tht là hay khi thy đc mt ngi n lc làm
nhng vic nh vy."
Tin rót mt tách cà phê, đm tin l và đt nó lên giá ca các hp đa. Tin t hi không bit có git cà
phê nào lan xung sàn nhà nh đã lan qua các hp đa không.
Tin chú ý rng nhân viên vn hành máy đã x lý các t check tr lng không đc đánh s trc qua
mt máy ký séc, đng thi tách gi
y than khi séc. Liên th t ca bng séc đc chuyn đn mt
gi bng g trong khi chic máy chy mt cách êm ái. Do đó anh nhân viên có c hi đ hút thuc và
trò chuyn vi hai anh chàng kim th t. Tin đã thc s có n tng đn mi quan tâm ca anh NV
vn hành v vn đ gn gàng. Anh y hu ngay c c nhng báo cáo in ra t máy tính vi các thông
s k thut vi tính nh
s nghip v x lý, bt đu và kt thúc khi nào qua máy hu giy ngay sau khi
x lý lng xong. Tin nhn mt n ci tho mãn t anh NV vn hành khi anh tán dng v cái v
gn gàng ca phòng.
Tin thy mt cái hp trong góc vi nhãn "n tp tin d phòng" và hi "cái đó đ làm gì vy".
Anh NV vn hành gii thích rng t trng BP bo trì máy tính cho phép trung tâm d liu lu tr các
chng trình quan trng trong ng
n t khoá ca anh y.
"Chng trình gì vy"
"Nh tôi bit thì chng trình duy nht đó là chng trình mô phng các nhân vt trong chuyn
hot hình".
Tin lic qua phòng báo chí và lp tc thy ngay anh chàng trng thông tin qun tr đã t chc nh
th nào. Ba khu hiu mà gây n tng đn Tin nht là:
1) Trung thc là phng châm ca chúng ta. Tt c tài liu vào phi đc x lý ngay theo nguyên tc
đn trc, x
lý trc.
2) ây là vn hành x lý d liu, không phi dch v phân phi. Tt c thông tin ra cho tun hin
hành phi đc đt trên chic bàn ln trong cn tin trc 4 gi mi chiu th sáu. Hãy t giúp đ
mình.
3) xúc tin x lý và gim bt giy t không cn thit, nhng tài liu không đc máy tính chp
nhn do s liu không cân bng, không khp hay d liu không h
p pháp phi đc ngay lp tc sa
và nhp li bi NV vn hành.
Anh trng phòng thông tin qun tr vào, chào Tin và xin li vì đã đi quá lâu vì anh y mt nhiu thi
gian đ tìm mt ng xt nc đ dài đ kéo vào phòng d liu thông qua tm vách ngn bng g vi
phòng nu nc bên cnh.
"Tht là mt ý kin hay" Tin nói "S r hn nhiu so vi mua mt bình cha cháy cho trung tâm".
"Anhh
y vn phòng nh th nào" Anh trng phòng hi.
"Rt tt" Tin tr li, "tôi s đi ngay đ còn làm vic khác".
Yêu cu: nu bn phân công đánh giá v phn kim soát chung trong kim soát h thng ti trung tâm
d liu này, bn s đánh giá nh th nào trong báo cáo ca mình.
3.
Bn là tng giám đc ca công ty kinh doanh vt liu xây dng. Trong sáu tháng va qua, công ty
đã liên tc mt khách hàng v mt đi th c
nh tranh. i th này có giá chào bán thp hn mt chút.
Bn linh cm có mt vn đ gì đó đã xy ra và tin hành điu tra. Bn bit đc rng có mt trong s
nhng nhân viên ca bn truy cp vào máy tính và ly đi thông tin v giá s chào bán và bán thông tin
này cho đi th cnh tranh.
Yêu cu
a. Ch ra s yu kém trong kim soát ni b ca h thng máy tính ca công ty bn là nguyên
nhân dn đn hành vi gian ln trên.
b. Theo bn, thông tin v giá chào bán đc truy xut, trm cp và bán cho đi th cnh tranh
ca công ty nh th nào?
c. Làm th nào đ ngn nga và phát hin gian ln này?
3.5
Các th tc kim soát nào cn thit đ ngn nga các tình hung sau phát sinh:
1. Ô nhp “S ngày làm vic” trong chng trình tính lng cho nhân viên ghi nhn s ngày làm vic
thc t ca nhân viên trong tháng. Trong danh sách tr lng có 1 nhân viên làm vic 45 ngày.