Tạo nét huyền bí cho ảnh
•
Nhiếp ảnh không chỉ nhằm tái hiện thực tế, mà còn thu
hút người xem bằng vẻ huyền bí đằng sau thực tế đó.
Nhiệm vụ tối thượng của một bức ảnh là thể hiện khung cảnh được chụp.
Nhưng nếu ảnh đó chỉ mô tả đơn thuần khung cảnh thì nhiếp ảnh sẽ không
bao giờ thú vị cả. Lúc đó bức hình chỉ như là một danh sách dài gồm có cây,
đồi, mây, trời xanh, bãi cỏ… và nó chỉ đóng vai trò là một bản sao hoàn
hảo của khung cảnh đó. Bức hình thể hiện sở thích của người chụp, nhưng
không thể lột tả được bất kỳ điều mới mẻ nào về cảnh hay về chính bản
thân tác giả. Để ảnh đẹp cần phải làm gì đó nhiều hơn thế. Sức mạnh của
nghệ thuật thị giác không chỉ nằm trong những lối mô tả đơn giản mà còn
phải diễn giải một thực tế, từ đó diễn giải sự siêu nghiệm.
Sự không thể mô tả chính xác một đối tượng sẽ hiện hữu một biểu đạt.
Ảnh: Photographyblog.
Nhiếp ảnh là hiện thực nhưng đôi khi không hẳn là toàn bộ hiện thực. Ánh
sáng phản chiếu từ một đối tượng có thể mô tả chính xác nó, nhưng không
thể nói lên tất cả mọi điều. Chính trong sự "không thể" này sẽ hiện hữu một
biểu đạt. Tuy nhiên, thay vì tìm cách biến cải tính hiện thực cố hữu của
nhiếp ảnh bằng việc làm cho ảnh mờ nét hay dùng các kính lọc kỳ quái thì
cách tiếp cận hợp lý hơn nhằm đem lại sự huyền ảo cho một bức ảnh là chỉ
thay đổi một chút cách thức nhiếp ảnh biểu thị hiện thực. Theo cách này,
người chụp vẫn duy trì được tính trong sáng của hình trong khi tăng cường
được nội dung cần biểu đạt.
Một bức ảnh trở nên thực sự độc đáo bởi vì nó không diễn đạt đầy đủ mọi
khía cảnh của không gian chụp ảnh hoặc do nó hiển thị một hình ảnh đầy
tính nghịch lý hay một ảo giác. Bức ảnh trở thành đặc biệt không chỉ bởi
những gì mà nó mô tả mà còn bởi những gì mà nó không thể mô tả được.
Có thể lấy ví dụ bức họa về nụ cười bí ẩn của nàng Mona Lisa hay bức
đánh lừa thị giác Ascending and Descending của M.C. Escher. Đây chắc
chắn là những bức hình xuất sắc bởi chúng gây quá nhiều tranh cãi mà
không ai tự giải thích được. Chúng trở thành những bức hình đầy tính
huyền bí, chứa đựng những yếu tố kích thích trí tò mò và sự chú ý của
người xem. Cảm giác về một sự huyền ảo, mơ hồ hay ảo giác – tất cả đều
khiến cho một bức hình trở nên có sức quyền rũ.
Tổng hợp từ tác phẩm của các nhà nhiếp ảnh và nghệ thuật thị giác, theo
Photography Blog, có thể thấy yếu tố huyền ảo có thể cuốn hút được người
xem và khiến họ phải dừng lại và tự hỏi "Tại sao?", "Như thế nào?", và Cái
gì vậy?". Các yếu tố này là: tỷ lệ, khung cảnh mơ hồ, ánh sáng và sự phi lý.
Tỷ lệ
Hình chỉ thể hiện một góc, một phần của phong cảnh. Ảnh:
Photographyblog.
Khi tỷ lệ của một hình ảnh trở nên không thể xác định được thì chính là lúc
trí tưởng tượng bay bổng. Thường những bức hình loại này chỉ thể hiện một
góc, một phần của một phong cảnh nào đó hơn là đưa ra một khung hình
bao quát, bởi lẽ ở tầm nhìn bao quát hơn, mắt người có thể dễ dàng xác
định rõ phần cảnh hiển thị trong tổng thể khung hình. Về cơ bản, những
hình ảnh kiểu này thường là hiển thị những phần nhỏ khung cảnh thiên
nhiên. Ví dụ, khi chụp một đụn cát, nếu lấy toàn cảnh sẽ thấy rất tầm
thường bởi diện tích đụn cát không lớn lắm, nhưng nếu zoom cận và cắt
hình khéo, cộng thêm với bóng người đi trên đỉnh sẽ tạo sự cô độc trong cái
mênh mông của một vùng toàn cát.
Khung cảnh mơ hồ
Trong tâm lý học tri giác, một hình ảnh mơ hồ là hình ảnh mà chúng ta cứ
thấy từ trạng thái này sang trạng thái khác mà không thể ghi nhận cả hai
trạng thái cùng một lúc. Những bức ảnh mang tính mơ hồ về thiên nhiên
không bao giờ rõ ràng. Nó thường nhằm để biểu đạt một thứ gì đó hơn là
những gì thể hiện ra. Tâm trí con người có khả năng liên tưởng từ những
cái không có gì, và chính khía cạnh đặc biệt của thị giác và tâm trí đã tạo sự
phát triển cho tính mơ hồ và những cảm giác không rõ ràng về bức ảnh,
những yếu tố vốn có thể dùng để thu hút người xem.
Tạo một bức ảnh mơ hồ bằng cách để cho ảnh không nét vốn quá dễ dàng.
Nhưng chụp một bức ảnh với những chi tiết rõ nhất, nét nhất mà vẫn tạo
cho người xem một cảm giác mơ hồ ngoài những gì đã thấy mới thật là khó
hơn nhiều. Một hình ảnh mơ hồ có thể đạt được bằng nhiều cách như kỹ
thuật chụp, sắp đặt hay cắt khung, nhưng nó thành công chỉ khi thể hiện
được hơn một không gian biểu đạt trong cùng một khung hình.
Ánh sáng