Tu van ve cac bien phap tranh thai va tranh thai khancap

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Tài liệu tập huấn. Tư vấn về các biện pháp tránh thai và tránh thai khẩn cấp.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Tư vấn về các biện pháp tránh thai và tránh thai khẩn cấp Tổng quan về bài học A. Mục tiêu Sau khi học xong bài học này, các học viên sẽ có thể: 1. Nêu được các biện pháp tránh thai hiện nay. 2. Xác định được những phương tiện tránh thai sẵn có tại nhà thuốc. 3. Nêu được cách sử dụng, ưu nhược điểm, tác dụng phụ thường gặp của những phương tiện tránh thai sẵn có tại nhà thuốc. 4. Tư vấn được cho khách hàng về thuốc tránh thai khẩn cấp.. B. Thời gian 3 giờ (tương đương 4 tiết). C. Nội dung 1. 2. 3. 4. 5.. Giới thiệu và kiểm tra đầu giờ (15 phút) Các biện pháp tránh thai (BPTT) (30 phút) Xem xét các phương tiện tránh thai có sẵn tại nhà thuốc (30 phút) Cung cấp thông tin cho khách hàng về thuốc tránh thai khẩn cấp tại nhà thuốc (90 phút) Ôn tập, kết luận và kiểm tra cuối giờ (15 phút). D. Phương pháp tập huấn ■ ■ ■ ■ ■. Động não Trình bày Làm việc theo nhóm Đóng vai Thảo luận. E. Tài liệu phát tay (TLPT) ■ TLPT1 : Các biện pháp tránh thai ■ TLPT2 : Bảng kiểm quan sát kỹ năng tư vấn F. Tài liệu và dụng cụ hỗ trợ tập huấn Trong bài học này, giảng viên cần chuẩn bị những tài liệu và dụng cụ hỗ trợ tập huấn sau:. ■ Tài liệu: -. Tệp bài giảng chuẩn bị trên PowerPoint Bảng câu hỏi kiểm tra đầu/cuối giờ và đáp án Tài liệu 1: Các tình huống đóng vai khách hàng đến nhà thuốc mua dược phẩm tránh thai khẩn cấp.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> -. Tài liệu hỗ trợ nhân viên nhà thuốc về tránh thai khẩn cấp (TTKC) Tờ rơi cho khách hàng về TTKC Phiếu giới thiệu khách hàng tới cơ sở y tế. ■ Dụng cụ : -. Giấy khổ lớn Máy chiếu Bảng trắng Bút dạ mầu Kéo Băng dính giấy Thẻ giấy mầu Các biện pháp tránh thai: 5 bao cao su nam, 2 vỉ thuốc tránh thai loại kết hợp 28 viên, 2 vỉ thuốc tránh thai loại kết hợp 21 viên, 2 vỉ thuốc tránh thai loại đơn thuần, 2 vỉ tránh thai khẩn cấp loại 2 viên, 2 vỉ tránh thai khẩn cấp loại 1 viên. Nội dung và thiết kế phần này phỏng theo: . Tăng cường các giải pháp ngừa thai: Tài liệu hướng dẫn dành cho cán bộ y tế cộng đồng. Philippines: PATH (2000).. . Bộ Công cụ Thực hiện Chương trình Nhà thuốc Thân thiện với Thanh Thiếu niên: PATH (2003).. . Tài liệu tập huấn kế hoạch hóa gia đình và sức khỏe sinh sản toàn diện (Bài 3: Tư vấn các Dịch vụ KHHGĐ). Watertown, MA: Pathfinder International (1998). Ngoài ra còn có tại địa chỉ: . Hatcher, Robert A. và các cộng sự. Công nghệ ngừa thai, In lần thứ 17 có sửa đổi. New York: Hãng Thông tấn Ardent (1998).. . KHHGĐ: www.plannedparenthood.org/bc/. Truy cập lần cuối 2008.. . Triển vọng SKSS: www.rho.org. Truy cập lần cuối 2003.. . Tổ chức Y tế Thế giới. Tăng khả năng tiếp cận dịch vụ kế hoạch hóa gia đình có chất lượng: Các tiêu chí y tế trong chọn lựa sử dụng biện pháp tránh thai. Geneva: WHO (In lần 2 năm 2000). Còn có tại địa chỉ: medical _eligibility_criteria_second_edition/. Truy cập lần cuối 2003.. . Thẻ tóm tắt sức khoẻ sinh sản và tình dục – Sức khỏe sinh sản và tình dục vị thành niên. New York, NY: Family Care International (2000).. . Hatcher, Robert A. và các cộng sự. Những điều cần biết về công nghệ ngừa thai. Baltimore: Trường Y tế công cộng, Đại học tổng hợp Johns Hopkins, Chương trình Thông tin Dân số (2002).. . Bộ Y tế Việt Nam. Hướng dẫn chuẩn quốc gia về các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản. Cập nhật lần thứ nhất. Hà Nội 2008. 3.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Giới thiệu (15 phút) 1. Giới thiệu giảng viên và học viên. Sử dụng bài tập khởi động nếu cần. 2. Điểm qua các mục tiêu (sử dụng máy chiếu). 3. Đặt khung thời gian cho bài học này. Xem mục tiêu trong phần Tổng quan về bài học. Bài học này được thiết kế để cập nhật kiến thức về những biện pháp tránh thai sẵn có hiện nay và nâng cao việc cung cấp thông tin một cách chính xác và có hiệu quả trong thời gian ngắn của nhân viên nhà thuốc cho khách hàng có nhu cầu tránh thai khẩn cấp. Bài học dự định kéo dài khoảng 3 giờ 30 phút. Trong thời gian này, học viên sẽ tham gia chia sẻ các suy nghĩ, ý kiến và kinh nghiệm của mình qua thảo luận, làm việc nhóm nhỏ, đóng vai, và thảo luận nhóm lớn. Học viên được khuyến khích đặt câu hỏi khi cần. 4. Phát Câu hỏi kiểm tra đầu giờ. Cho học viên khoảng 5 phút để hoàn thành các câu trả lời. Sau đó, thu lại bài kiểm tra đầu giờ.. 4.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Các biện pháp tránh thai (30 phút) Động não, trình bày 1. Hỏi học viên “Anh/chị đã nghe nói về những biện pháp tránh thai nào?” Ghi lại các câu trả lời trên giấy khổ lớn. 2. Thảo luận vắn tắt về mỗi biện pháp có tại Việt Nam, dựa trên các thông tin dưới đây. Sử dụng thông tin ở các trang sau để hỗ trợ thảo luận nếu cần. Hiện nay có rất nhiều biện pháp tránh thai khác nhau để đáp ứng đa dạng các nhu cầu tránh thai; có những biện pháp hiện chưa sẵn có tại Việt Nam, có những biện pháp cần được sự chỉ định của bác sĩ hoặc chỉ được cung cấp tại cơ sở y tế, cũng có những biện pháp được cung cấp trực tiếp từ nhà thuốc. Với tư cách là những người cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe, anh/chị nên biết về những biện pháp tránh thai khác nhau để có thể giới thiệu cho khách hàng khi thích hợp. 1 Các biện pháp tránh thai rào cản. 1.1 Các biện pháp tránh thai rào cản có phòng tránh các bệnh lây truyền qua đường tình dục (BLTQĐTD). ■ Bao cao su nam là một dụng cụ hình ống dài có thành mỏng với một núm tròn, được làm bằng chất liệu mỏng, mềm và nhạy cảm, có đủ sức đàn hồi để phù hợp với người dùng và đủ sức bền để không bị thủng hoặc rách (nếu sử dụng đúng cách). Nam đeo bao khi sinh hoạt tình dục sẽ giúp ngăn tinh trùng vào đường sinh dục nữ. Ngoài ra, sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục còn giúp phòng tránh BLTQĐTD, bao gồm cả HIV. Các nhân viên nhà thuốc giữ vai trò thích hợp nhất để khuyến khích việc sử dụng biện pháp này.. ■ Bao cao su nữ là một túi nhựa tổng hợp poliurêtan, kích cỡ vừa phải, có hai vòng mềm và không cố định ở hai đầu. Nó được đặt sâu vào âm đạo giống như mũ cổ tử cung tạo thành một rào cản cơ học, ngăn toàn bộ âm đạo và một phần tầng sinh môn.. 1.2 Các biện pháp tránh thai rào cản không phòng tránh các BLTQĐTD ■ Màng ngăn là một dụng cụ bằng latex hình chén nông; và mũ cổ tử cung là một mũ chụp bằng latex hình cái đê khâu có tác dụng như những vật cản không cho tinh trùng gặp noãn. Cả hai loại này đều phải dùng tay đặt vào trong âm đạo trước khi giao hợp (có thể đặt trước khi giao hợp vài giờ). Để sử dụng hai biện pháp này, người sử dụng đều cần có sự tư vấn của nhân viên y tế.. ■ Thuốc diệt tinh trùng là một rào cản hoá học có tác dụng tiêu diệt hoặc vô hiệu hoá tinh trùng. Thuốc này có rất nhiều dạng chế phẩm như: bọt, kem, gel, màng, và viên nang. Những sản phẩm này phải được đặt sâu vào trong âm đạo một thời gian ngắn trước khi giao hợp. Một số sản phẩm có thể sử dụng riêng, một số khác được sử dụng kết hợp với một biện pháp rào cản khác. Sử dụng thuốc diệt tinh trùng kết hợp với bao cao su nam hoặc nữ giúp ngăn ngừa các BLTQĐTD và HIV. Cần lưu ý là phần lớn các loại thuốc diệt tinh trùng đều có chứa Nonoxynol-9 (N-9). N-9 đã được chứng minh là làm tăng nguy cơ bị nhiễm HIV nếu sử dụng thường xuyên ở 5.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> những phụ nữ có nguy cơ bị nhiễm cao. Tuy nhiên, những phụ nữ ít có nguy cơ nhiễm HIV có thể sử dụng các loại thuốc diệt tinh trùng dòng N-9 như một biện pháp ngừa thai nằm trong khả năng kiểm soát của mình và có hiệu quả tương đối. 2. Các biện pháp sử dụng nội tiết – không phòng tránh các BLTQĐTD. 2.1 Viên uống tránh thai là những vỉ thuốc dùng cho một tháng, có 2 loại: vỉ 28 viên trong đó mỗi ngày uống một viên, hết vỉ này uống tiếp vỉ khác; hoặc vỉ 21 viên trong đó mỗi ngày uống một viên, hết vỉ nghỉ 7 ngày rồi uống tiếp vỉ khác. Thành phần hoạt động của thuốc là các hóc môn tổng hợp, giống những hóc môn do cơ thể tiết ra để điều hoà chu kỳ kinh. Viên uống tránh thai không ngăn ngừa các BLTQĐTD. Có hai loại viên uống tránh thai :. ■ Viên tránh thai kết hợp (VTTKH) có chứa cả estrogen và progestin, tác động bằng cách ức chế sự rụng trứng, có thể làm cho nội mạc tử cung không thích nghi với sự làm tổ của trứng, và làm đặc chất nhày ở cổ tử cung để ngăn không cho tinh trùng thâm nhập.. ■ Viên tránh thai chỉ có progestin (viên tránh thai đơn thuần) không có estrogren, cũng có tác dụng ngăn rụng trứng, nhưng nó chủ yếu tác động bằng cách làm mỏng niêm mạc tử cung và đặc chất nhày ở cổ tử cung, do đó gây trở ngại cho việc làm tổ của trứng và ngăn không cho tinh trùng thâm nhập vào buồng tử cung.. 2.2 Thuốc tiêm tránh thai là loại thuốc có chứa các hóc môn tổng hợp tương tự như viên uống tránh thai, cơ chế tác dụng giống như viên uống tránh thai nhưng sử dụng đường tiêm. Có hai loại thuốc tiêm tránh thai hiện có:. ■ Loại công thức chỉ có Progestin chứa hóc môn progesterone và có hiệu lực từ 2 đến 3 tháng. DMPA (depot medroxyprogesterone acetate) và NET-EN (norethisterone enantate) là các loại thuốc tiêm tránh thai được sử dụng rộng rãi. DMPA được tiêm ba tháng một lần. NET-EN tiêm hai tháng một lần.. ■ Loại công thức kết hợp chứa cả hai loại progestin và estrogen và có hiệu lực trong một tháng. Hai nhãn hiệu hay được sử dụng là Cyclofem™ và Mesigynađ.. 2.3 Thuốc cấy tránh thai chỉ có progestin nên tác dụng tránh thai giống như viên uống tránh thai chỉ có progestin. Sử dụng biện pháp này đòi hỏi phải có sự can thiệp của thầy thuốc được đào tạo để cấy và tháo que cấy.. ■ Norplantđ chứa Levonogestrel, gồm có 6 que nhỏ được cấy dưới da hai cánh tay phụ nữ, có tác dụng ngừa thai kéo dài 5 năm. ■ Implanon chứa Desogestrel, gồm một que tròn nhỏ được cấy dưới da ở mặt trong cánh tay có hiệu quả ngừa thai trong 3 năm.. 2.4 Dụng cụ Tử cung (DCTC)/ Vòng tránh thai là một dụng cụ làm bằng kim loại và/hoặc nhựa được đặt vào trong buồng tử cung của phụ nữ thông qua đường âm đạo bởi các cán bộ y tế được đào tạo. DCTC có chứa đồng hoặc hóc môn làm thay đổi niêm mạc tử cung và tăng hiện tượng đại thực bào nên không thích nghi cho sự làm tổ của trứng và làm tăng nhu động của vòi tử cung. Loại DCTC được sử dụng rộng rãi nhất là loại có đồng. DCTC không phải là biện pháp được khuyên dùng đối với phụ nữ trẻ và phụ nữ chưa có con.. 2.5 Miếng dán tránh thai là một miếng dán nhỏ, mỏng, mềm dẻo, mặt dính chứa hai hóc môn sinh dục nữ có tác dụng giống như progestin và estrogen. Miếng dán giải phóng ra hoạt chất từ từ và được hấp thu một lượng ổn định vào máu qua da, ngăn cản sự rụng trứng. Nếu dùng đúng cách, hiệu quả tránh thai là trên 99%. Mỗi miếng dán có tác dụng trong một tuần. Ưu điểm lớn nhất của phương pháp này là rất tiện lợi, giúp phụ nữ tránh. 6.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> được nỗi phiền toái phải uống thuốc hàng ngày. Có thể dán miếng tránh thai vào vùng da mông, bụng, phía trong cánh tay hay bất cứ vùng da nào ít cọ sát với quần áo, khô, sạch, không bị trầy xước hay mẩn đỏ. Nhược điểm của nó là người dùng có thể quên thay và gỡ bỏ miếng dán đúng thời điểm. Miếng dán tránh thai đã được sử dụng rộng rãi trên thế giới. Ở Việt Nam, miếng dán tránh thai EVRA đã được Bộ Y tế cho phép sử dụng và hiện nay EVRA đã được bán khá phổ biến tại các nhà thuôc ở Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh. Miếng dán tránh thai có một số tác dụng phụ như khó chịu ở ngực, kích ứng da ở nơi dán, buồn nôn. Những biểu hiện này sẽ hết sau 2-3 tháng. Tuy nhiên theo các nghiên cứu gần đây, cho dù lượng estrogen của miếng dán và viên tránh thai là bằng nhau nhưng những phụ nữ dùng miếng dán sẽ hấp thu lượng estrogen nhiều hơn khoảng 50% lượng hóc môn so với những phụ nữ dùng viên nén. Nồng độ hóc môn ở những phụ nữ dùng viên nén tránh thai chỉ ở mức cao nhất khoảng 1 hoặc 2 giờ sau khi dùng thuốc, và sau 12 tiếng nồng độ estrogen lại trở lại bình thường. Còn những phụ nữ dùng miếng dán tránh thai thì nồng độ cao estrogen được duy trì từ khi sử dụng miếng dán. Vì thế khi sử dụng miếng dán tránh thai, phụ nữ cần được bác sĩ tư vấn cho dùng loại có hàm lượng thích hợp và xác định không bị bệnh hay không có nguy cơ cao bị bệnh tim mạch.. 2.6 Viên tránh thai khẩn cấp (VTTKC) là một biện pháp tránh thai phụ nữ có thể sử dụng để ngừa thai sau khi đã có quan hệ tình dục không được bảo vệ (như trong trường hợp sử dụng thất bại biện pháp tránh thai hoặc khi không sử dụng biện pháp tránh thai). VTTKC là loại viên uống tránh thai (chỉ có progestine) liều cao, được uống càng sớm càng tốt, tốt nhất là trong vòng 72 giờ (3 ngày) sau khi có quan hệ tình dục không được bảo vệ. Cho tới ngày thứ năm sau khi có quan hệ tình dục thì vẫn có thể sử dụng VTTKC, nhưng càng uống sớm thì hiệu lực của thuốc càng cao, có thể làm giảm nguy cơ có thai tới 85%. Trên thị trường hiện nay có hai loại: loại vỉ hai viên (Levonorgestrel 0,75mg) có thể uống cùng một lúc hai viên hoặc viên thứ hai uống sau viên thứ nhất 12 giờ; và loại một viên duy nhất (Levonorgestrel 1,5mg) uống một lần Nếu không có sẵn viên thuốc chuyên dùng để TTKC, cũng có thể sử dụng viên uống tránh thai thông thường. Tuy nhiên, hiệu quả TTKC của loại này khoảng 74%. Ngoài ra, Tổ chức y tế thế giới cũng khuyến cáo một dược phẩm TTKC khác là dùng hợp chất kháng progestine liều thấp (Mifespristone 10mg); và hiện nay, trên thị trường Việt Nam cũng lưu hành loại thuốc này. Tuy nhiên, cho đến nay Bộ Y tế vẫn chưa đưa loại thuốc này vào trong danh mục các biện pháp tránh thai khẩn cấp của Hướng dẫn chuẩn quốc gia về chăm sóc sức khoẻ sinh sản. 3. Triệt sản (Tránh thai bằng phẫu thuật) – Không phòng tránh các VNLTQĐTD Triệt sản bằng cách thắt và cắt ống dẫn tinh (với nam) hoặc thắt và cắt hai vòi tử cung (với nữ) là biện pháp tránh thai vĩnh viễn, sử dụng cho những người không muốn có con nữa. Ở nam giới, đường ống dẫn tinh trùng từ tinh hoàn tới đường niệu đạo trong dương vật sẽ bị cắt. Ở nữ, các hai vòi tử cung là đường đi của trứng từ buồng trứng tới tử cung bị cắt. Cả hai thủ thuật này đều có hiệu quả cao (99.5-99.9 %), an toàn và tiện lợi. Nhưng những biện pháp này không phải là biện pháp phù hợp với những người sau này vẫn muốn có con. Do con người thường đổi ý về việc có gia đình và con cái, nên khuyên những người trẻ tuổi chưa có con không nên sử dụng biện pháp này.. 4 Các biện pháp tránh thai tự nhiên (các biện pháp tránh thai truyền thống, phi lâm sàng) – Không phòng tránh các VNLTQĐTD. 7.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> 4.1 Tính ngày an toàn là kiêng giao hợp hoặc dùng một biện pháp hỗ trợ (như bao cao su) trong thời kỳ có khả năng thụ thai cao (thời kỳ không an toàn). Có vài cách xác định khoảng thời gian không an toàn này bao gồm tính vòng kinh bằng cách theo dõi chu lỳ kinh nguyệt, tính ngày rụng trứng bằng cách theo dõi dịch tiết cổ tử cung, và theo dõi nhiệt độ cơ thể. Phương pháp này hiệu quả thấp vì kinh nguỵệt phụ nữ có những dao động thông thường (vài ba ngày) và thay đổi bất thường (một tuần, nửa tháng do căng thẳng về tinh thần hoặc ốm đau) nên việc tính có thể không chính xác. Vả lại, có những chu kỳ không có trứng rụng, sau đó trứng có thể rụng bất cứ lúc nào, không nhất thiết trong khoảng thời gian tính được. Thời gian không an toàn tính ra khá dài nên nhiều khi khó kiềm chế. Biện pháp này cũng không giúp phòng tránh các BLTQĐTD.. 4.2 Cho bú vô kinh là biện pháp tránh thai dành cho những phụ nữ cho con bú, với khả năng ngừa thai tự nhiên cho tới 6 tháng sau khi sinh. Biện pháp này chỉ có thể sử dụng cho những phụ nữ cho con bú hoàn toàn thường xuyên cả ngày lẫn đêm; nếu người đó chưa có kinh trở lại; và con chưa đến 6 tháng tuổi. Cho bú vô kinh là một biện pháp tránh thai tạm thời với hiệu quả khá cao nhưng không giúp phòng tránh BLTQĐTD.. 4.3 Xuất tinh ngoài âm đạo là khi đang giao hợp, sắp đến lúc xuất tinh, người nam rút dương vật ra khỏi âm đạo và xuất tinh ra ngoài. Phương pháp này hiệu quả thấp, chỉ khoảng 6070%, vì ngay trong dịch tiết ra từ dương vật trước khi xuất tinh cũng có thể có tinh trùng, và trước khi phóng tinh, một vài giọt tinh dịch có thể rơi ra rồi mà người nam không biết, gây thụ thai. Hơn nữa, việc xuất tinh ra ngoài khó thực hiện được đều đặn, vì nhiều khi người nam không dừng lại kịp và một điều không thuận lợi nữa là hai người luôn ở trong tâm trạng căng thẳng đề phòng để có thể rút ra đúng lúc. Thêm vào đó, biện pháp này không giúp phòng tránh các BLTQĐTD. Tuy nhiên, biện pháp này không có chống chỉ định nào. Nó không ảnh hưởng đến việc cho con bú, không có tác dụng phụ do hóc môn, và có thể sử dụng hỗ trợ cho các biện pháp khác. 5. Tránh quan hệ tình dục có thể là tránh giao hợp âm đạo đơn thuần để ngừa thai hoặc tránh quan hệ tình dục hoàn toàn bao gồm tránh cả quan hệ tình dục đường hậu môn, đường miệng và âm đạo hoặc tránh tiếp xúc bộ phận sinh dục với nhau để vừa ngừa thai và phòng tránh các BLTQĐTD. Phương pháp này không có ảnh hưởng xấu nào đến sức khoẻ của nam và nữ, nhưng cần phải có sự kiềm chế tốt và hai người cần có sự thống nhất với nhau.. Những điểm chính: Các biện pháp tránh thai Biện pháp. Tóm tắt. Các biện pháp tránh thai rào cản – ngừa thai và phòng tránh các VNLTQĐTD Bao cao su nam ■ Dễ kiếm, kín đáo và dễ mang theo ■ Dễ sử dụng và không cần sự hỗ trợ của cán bộ y tế ■ Hiệu quả tránh thai cao nếu sử dụng đúng cách (97%) ■ Chỉ sử dụng một lần Bao cao su nữ ■ Bao cao su nữ khó kiếm tại Việt Nam ■ Bao được cho vào âm đạo trước khi giao hợp ■ Hiệu quả tránh thai khoảng 95% nếu sử dụng đúng cách Các biện pháp tránh thai rào cản – không phòng tránh các VNLTQĐTD 8.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Biện pháp. Tóm tắt. Màng ngăn/ Mũ cổ tử ■ Khó kiếm tại Việt Nam cung ■ Sử dụng cho nữ, được đặt vào trước khi giao hợp. ■ Cần có sự tư vấn củacán bộ y tế trước khi sử dụng Thuốc diệt tinh trùng ■ Là rào cản hoá học có tác dụng tiêu diệt hoặc vô hiệu hoá tinh trùng ■ Sử dụng kết hợp với bao cao su nam hoặc bao cao su nữ là lựa chọn tốt nhất để ngừa thai và phòng tránh các BLTQĐTD. ■ Các loại thuốc diệt tinh trùng Nonoxynol-9 (N-9) đã được chứng minh là làm tăng nguy cơ nhiễm HIV ở những phụ nữ có nguy cơ cao nếu sử dụng thường xuyên. Các biện pháp tránh thai sử dụng nội tiết – không phòng tránh VNLTQĐTD Viên uống tránh thai ■ Dễ kiếm tại Việt Nam ■ Hiệu quả tránh thai cao (99%) ■ Không sử dụng được cho các phụ nữ mắc hoặc có nguy cơ cao với các bệnh tim mạch, bệnh máu, bệnh gan mật, tiểu đường và tiền sử ung thư vú. ■ Việc sử dụng đúng và nhất quán có thể là điều khó đối một số phụ Thuốc thai. tiêm. nữ, đặc biêt khi có tác dụng phụ do hóc môn gây ra tránh ■ Thuận tiện hơn so với việc phải sử dụng thuốc hàng ngày và kín đáo. ■ Có thể xảy ra các tác dụng phụ như rối loạn kinh nguyệt và tăng cân ■ Không sử dụng được cho các phụ nữ mắc hoặc có nguy cơ cao với các bệnh tim mạch, tiểu đường và bệnh gan mật. ■ Cần có cán bộ y tế thực hiện việc tiêm thuốc mỗi lần một mũi vào bắp tay hoặc mông, cách nhau từ 4 đến 12 tuần tuỳ thuộc loại thuốc sử dụng Thuốc cấy tránh thai. ■ ■ Dụng cụ tử cung/ ■ Vòng tránh thai ■ ■ Miếng dán tránh thai. Có tác dụng tránh thai trong vòng 3 - 5 năm tuỳ loại Việc cấy và tháo thuốc phải do cán bộ y tế đã được đào tạo thực hiện DCTC phải do cán bộ lâm sàng đã được đào tạo đặt. Hiệu quả tránh thai cao DCTC không phải là biện pháp được khuyên dùng đối với phụ nữ trẻ và phụ nữ chưa có con. ■ Là một miếng dán nhỏ, mỏng, mềm dẻo, mặt dính chứa hai hóc môn sinh dục nữ có tác dụng giống như progestin và estrogen, có tác dụng trong vòng 1 tuần. ■ Thuận tiện khi sử dụng ■ Hiệu quả tránh thai cao ■ Cần loại trừ trước khi sử dụng các trường hợp khách hàng mắc hoặc nguy cơ cao với các bệnh tim mạch, tiểu đường và gan mật Viên tránh thai khẩn ■ Sử dụng càng sớm sau khi có quan hệ tình dục hiệu quả tránh thai cấp (VTTKC) càng cao. Tốt nhất là sử dụng trong vòng 72 giờ kể từ khi có quan hệ. 9.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Biện pháp. Tóm tắt tình dục không được bảo vệ, tuy nhiên có thể được sử dụng trong vòng 120 giờ sau khi có quan hệ tình dục. ■ Loại chỉ có Progestin gồm 0.75 mg levonorgestrel (hoặc 1.5 mg norgestrel) làm giảm nguy cơ có thai tới 85%. Loại kết hợp Estrogen và Progestin có thể làm giảm nguy cơ có thai tới 74%. Triệt sản – Không phòng tránh các VNLTQĐTD Thắt và cắt vòi tử ■ Là biện pháp tránh thai vĩnh viễn, sử dụng cho những người không. cung (Triệt sản nữ) muốn có con nữa Thắt và cắt ống dẫn ■ Cả hai thủ thuật này đều có hiệu quả cao (99.5-99.9 %), an toàn và tinh (Triệt sản nam) tiện lợi. ■ Việc thực hiện cả hai thủ thuật này đều phải do các cán bộ lâm sang đã được đào tạo. Các biện pháp tránh thai tự nhiên – Không phòng tránh các VNLTQĐTD Tính ngày an toàn ■ Tính ngày an toàn có thể dựa trên tính vòng kinh bằng cách theo dõi chu lỳ kinh nguyệt, tính ngày rụng trứng bằng cách theo dõi dịch tiết cổ tử cung, theo dõi nhiệt độ cơ thể Cho bú vô kinh. ■ Hiệu quả tránh thai thấp ■ Biện pháp này chỉ có thể sử dụng cho những phụ nữ cho con bú hoàn toàn thường xuyên cả ngày lẫn đêm; nếu người đó chưa có kinh trở lại; và con chưa đến 6 tháng tuổi. ■ Xuất tinh ngoài âm ■ đạo ■ Tránh quan hệ ■ tình dục. Là một biện pháp tránh thai tạm thời với hiệu quả khá cao Biện pháp này khó thực hiện được đều đặn, hiệu quả tránh thai thấp Không có chống chỉ định sử dụng biện pháp này Cần được thảo luận như là một biện pháp tránh thai, cả với những người chưa bắt đầu có quan hệ tình dục lẫn những người đã có.. 1.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Xem xét các phương tiện tránh thai có sẵn tại nhà thuốc (30 phút) Làm việc theo nhóm nhỏ, trình bày 1. Chia học viên thành 3 nhóm. Giao cho mỗi nhóm thảo luận về một phương tiện tránh thai. Những phương tiện này bao gồm: Bao cao su nam, viên uống tránh thai, và VTTKC. 2. Yêu cầu học viên làm việc theo nhóm trong vòng 10 phút và viết các thông tin về biện pháp tránh thai mà họ được giao trên giấy khổ lớn. Họ phải nêu được 5 nội dung dưới đây. Họ phải tham khảo lẫn nhau và đưa ra thông tin dựa trên những gì họ đã biết về biện pháp đó. Mỗi nhóm sẽ trình bày kết quả trước lớp. Mọi thông tin không chính xác được sửa lại sau khi mỗi nhóm trình bày. - Tên gọi và mô tả vắn tắt về biện pháp (nhiều nhất là 3 câu) - Hướng dẫn sử dụng - Ưu điểm của biện pháp - Nhược điểm của biện pháp - Các tác dụng phụ có thể xảy ra 3. Sử dụng những thông tin được cung cấp dưới đây để chỉnh sửa và bổ sung kết quả thảo luận của các nhóm. 1 Bao cao su nam Bao cao su nam là biện pháp tránh thai đã có từ rất nhiều năm; tuy nhiên gần đây nó trở nên đặc biệt quan trọng do chức năng ngăn ngừa các bệnh LTQĐTD, gồm cả HIV/AIDS. Bao cao su nam là một dụng cụ hình ống dài có thành mỏng với một núm tròn, được làm bằng chất liệu mỏng, mềm và nhạy cảm, có đủ sức đàn hồi để phù hợp với người dùng và đủ sức bền để không bị thủng hoặc rách (nếu sử dụng đúng cách). Bao cao su ngăn cho tinh trùng không tiếp xúc với đường sinh dục của phụ nữ. Hướng dẫn sử dụng bao cao su: bao tốt, đúng lúc, đeo đúng, tháo đúng.. ■ Bao tốt: bao mới, chưa hết hạn, vỏ nguyên vẹn, không quăn queo, không rách, không giòn, màu không loang lổ.. ■ Đúng lúc: đeo bao khi dương vật cương cứng, trước khi dương vật tiếp cận bộ phận sinh dục của bạn tình.. ■ Đeo đúng: - Đẩy bao về một phía, xé vỏ bao và lấy ra nhẹ nhàng, tránh làm rách bao. - Bóp núm bao cho không khí ra ngoài. Đặt bao vào dương vật khi đã cương. Vòng cuốn quay ra ngoài, vuốt tuột vòng cuốn ra để bao che phủ toàn bộ dương vật cho đến tận gốc.. ■ Tháo đúng: - Sau khi xuất tinh, một tay giữ nhẹ vành bao và rút dương vật ra ngoài khi còn cương cứng. - Tháo bao ra, tránh để tràn tinh dịch ra ngoài. Thắt nút đầu bao lại..

<span class='text_page_counter'>(12)</span> - Vứt bao vào thùng rác. Không để dương vật lại gần bộ phận sinh dục bạn tình nữ Ưu điểm:. ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■. Dễ kiếm, không đắt, có thể mang kín đáo theo mình. An toàn Dễ sử dụng, không phụ thuộc vào thầy thuốc. Đạt hiệu quả tránh thai cao (97%) nếu sử dụng đúng cách. Là công cụ đắc lực ngăn ngừa các BLTQĐTD, kể cả HIV/AIDS, viêm gan vi rút B. Cho phép nam giới chia sẻ trách nhiệm tránh thai. Là biện pháp hỗ trợ tốt cho các biện pháp tránh thai khác như trường hợp dùng viên tránh thai nhưng quên uống 2-3 ngày liền, hoặc dùng biện pháp tính vòng kinh nhưng lại rơi vào ngày không an toàn.. ■ Có thể có thai trở lại ngay sau khi ngừng sử dụng Các tác dụng phụ: Hầu hết nam giới cũng như phụ nữ không gặp tác dụng phụ gì. Một số người có thể bị dị ứng với latex. Nếu có triệu chứng ngứa, rát, hoặc sưng, khách hàng phải trở lại nhà thuốc để tìm hiểu về biện pháp khác 2. Viên uống tránh thai. Viên uống tránh thai là những vỉ thuốc dùng đủ cho một tháng, trong đó mỗi viên uống một ngày. Thành phần hoạt động của thuốc là các hóc môn tổng hợp, giống những hóc môn do cơ thể tiết ra để điều hoà chu kỳ kinh. Tỷ lệ tiếp tục sử dụng viên uống tránh thai là khá thấp: từ 25 đến 50% phụ nữ ngừng sử dụng trong vòng một năm. Phần lớn ngừng sử dụng là do những lý do không liên quan đến y tế. Ra máu do quên thuốc có thể là lý do chính khiến phụ nữ ngừng sử dụng viên uống tránh thai. Nếu khách hàng không có một biện pháp khác (dự phòng) sau khi ngừng sử dụng viên uống tránh thai thì có thể sẽ có thai ngoài ý muốn. Điều quan trọng là phải tư vấn và làm khách hàng an tâm về những tác dụng phụ có thể xảy ra, và cho họ biết việc ra máu giữa kỳ sẽ giảm sau ba hoặc bốn tháng đầu tiên sử dụng thuốc, hoặc có thể sẽ được xử trí. Dặn dò khách hàng không dừng thuốc khi chưa biết sẽ sử dụng biện pháp gì khác. Nhớ rằng khách hàng thường than phiền rằng họ không được hướng dẫn phải làm gì khi quên uống thuốc, việc này dẫn đến chuyện họ chỉ đơn giản ngừng luôn không uống thuốc nữa. 2.1 Viên tránh thai kết hợp (VTTKH) có chứa cả estrogen và progestin VTTKH tác động bằng cách ức chế sự rụng trứng, làm cho nội mạc tử cung không phát triển do đó gây trở ngại cho việc làm tổ của trứng và làm đặc chất nhày ở cổ tử cung ngăn không cho tinh trùng xâm nhập vào buồng tử cung. Hướng dẫn sử dụng: Để dễ nhớ và tránh thai có hiệu quả, trao đổi với khách hàng nhớ 4 qui tắc số 1 sau:. ■ Tốt nhất là vào ngày đầu tiên của chu kỳ kinh (Ngoài ra, có thể uống bất kỳ lúc nào trong vòng 5 ngày đầu của chu kỳ kinh nguyệt nếu người phụ nữ có kinh đều; hoặc trong vòng 7 ngày sau khi có kinh nhưng phải tránh không quan hệ tình dục hoặc phải sử dụng một biện pháp bảo vệ khác nữa trong 7 ngày sau đó; hoặc sử dụng ngay hoặc trong vòng 7 ngày sau khi nạo hút thai; hoặc sau khi sinh con 3 tuần nếu không cho con bú, sau 6 tháng nếu sử dụng biện pháp cho bú vô kinh). ■ Ngày uống 1 viên.. 1.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> ■ Uống vào 1 giờ nhất định. ■ Với vỉ 28 viên, uống liền 1 mạch, hết vỉ này sang vỉ khác đến khi không có nhu cầu tránh thai nữa. Đối với vỉ 21 viên thì uống thứ tự theo mũi tên in trên vỉ, hết vỉ thì nghỉ 7 ngày rồi uống vỉ tiếp theo. Trong quá trình sử dụng thuốc, đôi khi khách hàng có thể quên uống thuốc. Trong trường hợp này, hướng dẫn khách hàng làm đúng như sau:. ■ Quên 1 viên: khi nhớ ra, uống viên đó ngay, viên sau uống vào đúng giờ uống thông thường. Trong vòng 48 tiếng sau đó, nên tránh giao hợp hoặc nếu giao hợp thì dùng bao cao su. Sau đó uống tiếp vỉ thuốc như bình thường.. ■ Quên 2 viên: uống bù ngay hai viên khi nhớ ra, viên tiếp theo uống vào giờ thông thường. Nếu có giao hợp, nên dùng bao cao su cho đến khi uống hết vỉ thuốc.. ■ Quên 3 viên: bỏ vỉ đang uống đi, tránh giao hợp hoặc dùng bao cao su khi giao hợp, chờ hành kinh lại và bắt đầu một vỉ mới (coi như mới bắt đầu dùng thuốc, 7 ngày đầu tiên chưa có tác dụng, tránh giao hợp hoặc dùng bao cao su nếu giao hợp) Nếu khách hàng bị nôn, tiêu chảy trong vòng 4 giờ đầu sau khi uống thuốc, cần tiếp tục uống như thường lệ, đồng thời dùng biện pháp tránh thai hỗ trợ trong 7 ngày sau khi ngừng nôn, tiêu chảy Ưu điểm:. ■ Dễ kiếm ■ Phần lớn phụ nữ có thể sử dụng an toàn VTTKH trong suốt độ tuổi sinh sản của mình, không cần thỉnh thoảng ngưng sử dụng. ■ Hiệu quả tránh thai cao 99% ■ Có thể có thai trở lai ngay hoặc một thời gian ngắn sau khi ngừng sử dụng (khoảng 2 đến 3 tháng). ■ Hình thành cho khách hàng chu kỳ kinh nguyệt đều đặn, giảm các triệu chứng khó chịu trước kỳ kinh, và giảm nguy cơ ung thư buồng trứng Nhược điểm:. ■ Không có tác dụng phòng tránh các BLTQĐTD trong đó có cả HIV/AIDS ■ Dễ quên uống thuốc ■ Khi sử dụng khách hàng cần được loại trừ bệnh tim mạch, bệnh gan mật, huyết áp cao, tiểu đường, hoặc không sử dụng được cho các phụ nữ trên 35 tuổi hút thuốc lá, hoặc đang sử dụng thuốc chữa lao hoặc những người phát hiện có ung thư ở vú hoặc cơ quan sinh dục. ■ Một số loại thuốc an thần (barbiturates, carbamezapine, phenytoin, primidone) và kháng sinh (rifampicin và griseofulvin) có thể làm giảm hiệu quả ngừa thai của VTTKH Các tác dụng phụ thường gặp: Không gây hại, nhưng khó chịu; thường sẽ mất dần trong vòng vài tháng. Tư vấn đầy đủ và có chất lượng về những tác dụng phụ có thể xảy ra, và khuyến khích khách hàng tiếp tục sử dụng trong ba tháng đầu sẽ có ích rất nhiều. Nếu khách hàng không muốn tiếp tục sử dụng, hãy giúp khách hàng lựa chọn một biện pháp tránh thai khác.. ■ Thay đổi về kinh nguyệt – kinh nguyệt không đều hoặc ra máu thấm giọt (thường xảy ra khi quên thuốc); mất kinh.. 1.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> ■ Tác động liên quan đến Estrogen– cao huyết áp, buồn nôn, chóng mặt, nôn mửa, cương hoặc đau vú.. ■ Trầm uất – thay đổi tâm trạng 2.2 Viên tránh thai chỉ có progestin (viên tránh thai đơn thuần) không có estrogren VTTĐT tác động chính bằng cách làm đặc dịch nhầy cổ tử cung, nhờ đó ngăn tinh trùng xâm nhập, và ngăn rụng trứng. Cách uống cũng như thuốc tránh thai thông thường, nhưng VTTĐT sẽ có tác dụng cao nhất nếu được uống hàng ngày vào cùng một giờ. Nếu có nhầm lẫn trong việc dùng thuốc (ví dụ như bắt đầu uống thuốc quá muộn theo chu kỳ kinh, hoặc giữa chừng quên uống hai viên trở lên) thì sẽ có thể có thai. Hiệu quả của thuốc này không bằng VTTKH. Tuy nhiên, VTTĐT là viên uống tránh thai tốt nhất đối với phụ nữ đang cho con bú bởi hoóc môn của phụ nữ cho con bú đã có tác dụng ức chế phần nào sự rụng trứng, nên thuốc vẫn có hiệu quả cao mà lại không ảnh hưởng đến sữa. Nếu khách hàng không phải đang cho con bú nhưng cơ thể nhạy cảm với oestrogen, hoặc tác dụng phụ của thuốc tránh thai thông thường khiến khách hàng khó chịu thì cũng có thể dùng loại này, song hiệu quả thấp (khoảng 88%). 3. Viên tránh thai khẩn cấp (VTTKC). VTTTKC là một biện pháp tránh thai phụ nữ có thể sử dụng để ngừa thai sau khi đã có quan hệ tình dục không được bảo vệ. Đó là:. ■ ■ ■ ■ ■. Khi hai người mới có quan hệ tình dục không sử dụng biện pháp tránh thai Khi bao cao su bị thủng hoặc rách Khi người nữ sử dụng thuốc uống tránh thai mà quên từ hai viên trở lên. Khi người nữ sử dụng thuốc tiêm tránh thai mà tiêm chậm kỳ. Khi bị cưỡng bức quan hệ tình dục. Các hình thức tránh thai khẩn cấp:. ■ Loại viên uống tránh thai chỉ có progestine li ều cao (chuyên dụng cho tránh thai khẩn cấp), tác động làm ngăn hoặc làm chậm quá trình rụng trứng, có thể ngăn việc làm tổ do làm biến đổi lớp nội mạc tử cung, có khả năng ngăn sự thụ thai – thông qua việc làm cho dịch nhầy cổ tử cung đặc lại và dày lên để ngăn tinh trùng xâm nhập tử cung, hoặc gây cản trở cho đường đi của tinh trùng hoặc trứng trong vòi tử cung. VTTKC được uống càng sớm càng tốt, tốt nhất là trong vòng 72 giờ (3 ngày) sau khi có quan hệ tình dục không được bảo vệ. Cho tới ngày thứ năm sau khi có quan hệ tình dục thì vẫn có thể sử dụng VTTKC, nhưng càng uống sớm thì hiệu lực của thuốc càng cao, có thể làm giảm nguy cơ có thai tới 85%. Trên thị trường hiện nay có hai loại: loại hai viên (Levonorgestrel 0,75mg) có thể uống cùng một lúc hai viên hoặc viên thứ hai uống sau viên thứ nhất 12 giờ; và loại một viên (Levonorgestrel 1,5mg) uống một lần. VTTKC đôi khi gây buồn nôn, nôn mửa, và một vài trường hợp có đau đầu, chóng mặt, đau bụng, mệt mỏi, và căng vú. Những tác dụng phụ này sẽ tự mất đi sau một vài ngày. VTTKC cũng có thể gây ra máu bất thường cho tới tận chu kỳ kinh nguyệt sau, và kinh nguyệt có thể có sớm hoặc chậm.. ■ Sử dụng viên tránh thai thông thường (kết hợp) để TTKC: Uống hai lần cách nhau 12 giờ, mỗi lần 0,5mg Levonorgestrel và 100mcg Ethinylestradiol (tương đương với 4 viên VTTKH như Ideal, New choice, Rigevidon/ lần). Không thể uống chung một lần. Hiệu quả tránh thai khẩn cấp của loại này khoảng 74%.. 1.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Khi kê đơn và bán thuốc viên tránh thai thông thường để tránh thai khẩn cấp, cần xác định rõ ràng loại sản phẩm, và cần hướng dẫn khách hàng cẩn thận về số lượng và màu viên thuốc cần uống cho mỗi liều. Để đảm bảo khách hàng dùng đúng liều khi sử dụng viên tránh thai thông thường, nên viết rõ chỉ dẫn trên giấy. Các nhà sản xuất viên tránh thai thường không cung cấp cho khách hàng thông tin về tránh thai khẩn cấp. Để giúp khách hàng tránh nhầm lẫn khi sử dụng các loại thuốc, nhân viên nhà thuốc nên bán cho khách hàng loại vỉ 21 viên (chứ không phải loại vỉ 28 viên trong đó có những viên chỉ có tác dụng chống quên), để khách hàng không uống nhầm phải những viên thuốc không có tác dụng. Điều hết sức quan trọng là phải chắc chắn rằng khách hàng đã nắm vững liều lượng cần sử dụng.. ■ Sử dụng hợp chất kháng progestine liều thấp (Viên Mifespristone 10mg): Được Tổ chức y tế thế giới khuyến cáo là một hình thức TTKC nhưng cho đến nay Bộ Y tế vẫn chưa đưa loại thuốc này vào trong danh mục các biện pháp tránh thai khẩn cấp của Hướng dẫn chuẩn quốc gia về chăm sóc sức khoẻ sinh sản.. ■ Đặt Dụng cụ tử cung (DCTC) trong vòng 5 ngày (120 giờ) sau khi có quan hệ tình dục không sử dụng BPTT (hoặc 5 ngày sau ngày rụng trứng, tuỳ thời gian nào lâu hơn) cũng là một biện pháp TTKC hiệu quả do chất đồng trong DCTC có thể ngăn việc thụ thai hoặc ngăn trứng làm tổ, ngoài ra còn có thêm một lợi ích nữa là cung cấp luôn cho người phụ nữ một BPTT sử dụng lâu dài. Nhân viên nhà thuốc có thể giới thiệu khách hàng có nhu cầu đặt DCTC đến cơ sở y tế để thực hiện thủ thuật này.. Những điểm chính: Bao cao su nam ■ Bao cao su nam là một dụng cụ hình ống dài có thành mỏng với một núm tròn, được làm bằng chất liệu mỏng, mềm và nhạy cảm, có đủ sức đàn hồi để phù hợp với người dùng và đủ sức bền để không bị thủng hoặc rách (nếu sử dụng đúng cách), giúp ngăn tinh trùng không tiếp xúc với đường sinh dục của phụ nữ.. ■ Nếu được sử dụng đúng cách (bao tốt, đúng lúc, đeo đúng, tháo đúng), bao cao su có hiệu quả tránh thai cao và ngăn ngừa các BLTQĐTD, kể cả HIV/AIDS.. ■ Bao cao su dễ kiếm, kín đáo, an toàn, và không phụ thuộc vào cán bộ y tế. Những điểm chính: Viên uống tránh thai ■ Có hai loại viên uống tránh thai: viên kết hợp estrogen-progestin và viên chỉ có progestin. ■ Viên uống tránh thai là một trong những biện pháp tránh thai tạm thời hiệu quả nhất dành cho phụ nữ hiện nay.. ■ Viên uống tránh thai KHÔNG giúp phòng tránh BLTQĐTD. ■ Nhiều phụ nữ gặp khó khăn khi phải nhớ uống thuốc hàng ngày. ■ Khi sử dụng khách hàng cần được loại trừ bệnh tim mạch, bệnh gan mật, huyết áp cao, tiểu đường, hoặc không sử dụng được cho các phụ nữ trên 35 tuổi hút thuốc lá, hoặc đang sử dụng thuốc chữa lao, hoặc những người phát hiện có ung thư ở vú hoặc cơ quan sinh dục. Những điểm chính: Viên tránh thai khẩn cấp ■ TTKC là biện pháp duy nhất giúp ngừa thai sau khi có quan hệ tình dục không được bảo vệ. 1.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> ■ VTTKC nên uống càng sớm càng tốt trong vòng 5 ngày kể từ khi có quan hệ tình dục không được bảo vệ. ■ VTTKC không sử dụng như biện pháp tránh thai thông thường, mà chỉ khi khẩn cấp ■ VTTKC có cùng cơ chế tác động như viên uống tránh thai thông thường ■ VTTKC không giúp phòng tránh BLTQĐTD.. 1.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Cung cấp thông tin cho khách hàng về thuốc tránh thai khẩn cấp tại nhà thuốc (90 Phút) Động não, đóng vai, thảo luận 1. Hỏi học viên “Khách hàng thường hay chú ý đến những yếu tố nào khi tìm kiếm một biện pháp tránh thai?”. 2. Ghi lại các câu trả lời của học viên lên giấy khổ lớn hoặc bảng. Đảm bảo rằng những điểm dưới đây đều được nhắc đến. Việc một người có chấp nhận một biện pháp tránh thai hay không phụ thuộc không chỉ vào yếu tố phù hợp về mặt y tế, mà còn phụ thuốc vào tính thực tiễn và việc nó có phù hợp với cá nhân hay không. Nhu cầu tránh thai có thể thay đổi trong cuộc đời một con người. Nên nghĩ đến những câu hỏi dưới đây khi quyết định về biện pháp sẽ sử dụng:. ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■. Nó có phù hợp với cách sống của mình không? Nó có thuận tiện không? Nó có hiệu quả không? Nó có an toàn không? Mình có khả năng chi phí cho nó không? Mình có thể ngừng sử dụng khi mình muốn không? Nó có ngăn ngừa các BLTQĐTD và HIV không? Dịch vụ có kín đáo và bí mật không? Mình có thể xử trí các tác dụng phụ của nó không? Mình có rơi vào trường hợp chống chỉ định không?. 3. Hỏi học viên “Đối với các biện pháp tránh thai nói chung, anh/chị nghĩ những thông tin nào là quan trọng và cần cung cấp cho khách hàng?”. 4. Học viên ghi câu trả lời của mình trên các thẻ giấy nhỏ và đính lên tường hoặc bảng. Đảm bảo đề cập hết những ý dưới đây. Khi tư vấn cho khách hàng về biện pháp tránh thai, cần ghi nhớ những nguyên tắc sau.. ■ ■ ■ ■. Hiệu quả của biện pháp Ưu điểm và nhược điểm Tác dụng phụ và biến chứng Các chỉ dẫn phù hợp. 1.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> ■ ■ ■ ■. Khả năng ngăn ngừa BLTQĐTD và HIV Các trường hợp chống chỉ định Thông tin giới thiệu nếu cần gặp người cung cấp dịch vụ y tế hoặc cần quay lại nhà thuốc Khuyến khích khách hàng tham khảo tờ rơi về TTKC. 5. Hỏi học viên “Đối với VTTTKC, anh/chị nghĩ những thông tin nào là quan trọng và cần cung cấp cho khách hàng?”. 6. Đảm bảo đề cập hết những ý dưới đây. Tóm tắt các bước chính trong quá trình giao tiếp giữa khách hàng và người cung cấp dịch vụ.. ■ Chào khách hàng, tự giới thiệu, và hỏi xem khách hàng cần gì ■ Sàng lọc khách hàng: Những câu hỏi sàng lọc quan trọng trước khi cung cấp VTTKC cho khách hàng – người mới có quan hệ tình dục không được bảo vệ là:  Chị có muốn ngừa thai không?  Có phải chị mới có quan hệ tình dục không sử dụng biện pháp tránh thai trong vòng 5 ngày (120 giờ) trở lại đây không? Nếu trả lời “có”, khách hàng có đủ điều kiện để sử dụng VTTKC. Hiệu quả của VTTKC sẽ giảm đi nếu uống sau quá 72 giờ, nhưng khách hàng vẫn có thể sử dụng VTTKC trong vòng 5 ngày sau khi có quan hệ tình dục không có biện pháp bảo vệ.  Kỳ kinh mới đây nhất của chị xảy ra trong vòng 4 tuần trở lại đây không?  Kỳ kinh đó có bình thường cả về số ngày hành kinh và thời điểm có kinh không? Nếu câu trả lời là “có” cho cả hai câu hỏi trên, có thể cung cấp VTTKC cho khách hàng.  Có lý do nào để tin rằng chị có thể đang mang thai không? Nếu khách hàng không có thai, có thể cung cấp VTTKC. Nếu khách hàng không rõ mình có thai hay không, vẫn có thể cung cấp VTTKC nhưng cần giải thích rõ rằng biện pháp này sẽ không có tác dụng trong trường hợp khách hàng đã có thai, và thuốc không làm ảnh hưởng gì đến thai nhi.. ■ Nói với khách hàng về VTTKC; cung cấp thông tin rõ ràng về cách sử dụng, các tác dụng phụ, và việc theo dõi. Có thể cung cấp các chỉ dẫn viết trên giấy, nếu được.. ■ Thảo luận với khách hàng về các khả năng sử dụng biện pháp tránh thai thường xuyên. Bảng dưới đây xác định thời gian biểu để bắt đầu sử dụng một biện pháp tránh thai thường xuyên, tuỳ thuộc vào phương pháp mà khách hàng lựa chọn: Biện pháp tránh thai Bắt đầu sử dụng Bao cao su ngay lập tức Màng ngăn âm đạo ngay lập tức Thuốc uống tránh thai ngay lập tức hoặc khi bắt đầu kỳ kinh tới (*) Thuốc tiêm/ cấy tránh thai Trong vòng 7 ngày sau khi bắt đầu có kinh trở lại (*) (*sử dụng một biện pháp tránh thai hỗ trợ cho tới khi có kinh trở lại). ■ Trao đổi với khách hàng về VTTKC không giúp ngăn ngừa BLTQĐTD hay HIV. 1.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> ■ Giới thiệu khách hàng tới điểm cung cấp dịch vụ y tế khác nếu cần. Trong một số trường hợp, cần tiếp tục theo dõi sau khi đã cung cấp VTTKC. Những trường hợp sau có khả năng tiếp tục theo dõi và giới thiệu tới cơ sở y tế:  Nếu khách hàng cho biết không có kinh trở lại trong vòng 4 tuần sau khi sử dụng VTTKC, khách hàng có thể đã có thai. Kinh nguyệt thường bắt đầu sớm hơn hoặc chậm hơn vài ngày so với ngày kinh bình thường sau khi phụ nữ dùng VTTKC. Nếu khách hàng bị chậm kinh, cần giới thiệu họ tới cơ sở y tế để thảo luận những khả năng tiếp theo.  Khách hàng cần được khuyến khích quay lại nhà thuốc hoặc được giới thiệu tới cơ sở y tế nếu họ có khó khăn hoặc lo lắng.  Nhân viên nhà thuốc có thể đề cập đến việc sử dụng biện pháp tránh thai hàng ngày hoặc giới thiệu khách hàng tới điểm cung cấp dịch vụ y tế.  Đánh giá nguy cơ BLTQĐTD và giới thiệu khách hàng đi khám là một phần hết sức quan trọng của dịch vụ TTKC.  Những phụ nữ bị cưỡng bức quan hệ tình dục có thể tới xin lời khuyên hoặc dịch vụ của nhà thuốc. Việc tìm kiếm dịch vụ y tế có thể là một việc khó khăn sau khi bị sốc do bị cưỡng hiếp. Nhân viên nhà thuốc nên tỏ ra hỗ trợ và tế nhị với những mâu thuẫn tình cảm mà phụ nữ trong tình huống đó có thể phải trải qua. Phụ nữ bị cưỡng hiếp cũng cần được chẩn đoán và có thể phải điều trị BLTQĐTD, vì vậy họ cần được giới thiệu tới cơ sở khám chữa bệnh để được đánh giá toàn diện và có thể điều trị phòng ngừa các BLTQĐTD. ■ Khuyến khích khách hàng lấy tờ rơi về TTKC 7. Giới thiệu và hướng dẫn sử dụng Tài liệu hỗ trợ cho nhân viên nhà thuốc về TTKC. Tài liệu này được thiết kế để nhân viên nhà thuốc có thể dễ dàng tra cứu các bước và thông tin chính khi cung cấp dịch vụ cho khách hàng có nhu cầu TTKC tại nhà thuốc. 8. Cắt Tài liệu 1: Các tình huống đóng vai khách hàng tới nhà thuốc có nhu cầu TTKC thành ba mảnh nhỏ mỗi mảnh chứa một tình huống cho mỗi nhóm. 9. Chia thành 3 nhóm làm việc. Trong mỗi nhóm, học viên sẽ thực hiện đóng vai theo cặp với tình huống nhóm nhận được trong 5 phút. Vai nhân viên nhà thuốc trong mỗi tình huống phải diễn tả việc cung cấp thông tin cho khách hàng, giới thiệu khách hàng tới dịch vụ khác (sử dụng phiếu giới thiệu) nếu cần và khuyến khích khách hàng tham khảo tờ rơi. Có thể sử dụng Tài liệu hỗ trợ cho nhân viên nhà thuốc khi đóng vai. 10. Các nhóm sẽ cử một cặp trình diễn tình huống đóng vai trước lớp. 11. Các học viên khác sẽ quan sát, sử dụng bảng kiểm để đối chiếu thực hành. Phát TLPT2: Bảng kiểm quan sát kỹ năng tư vấn. 12. Khi mỗi nhóm đã trình diễn xong, cho cả lớp thảo luận các câu hỏi sau: a) “Anh/chị thích điểm nào trong cách anh/chị này làm việc với khách hàng?” b) “Anh/chị ấy có cung cấp các thông tin chính xác về VTTKC và cách sử dụng không?” c) “Anh/chị ấy đã có thể làm gì khác/ thêm để việc giao tiếp đạt hiệu quả cao hơn?”. 1.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> d) “Anh/chị học được gì từ tình huống sắm vai này?”. 2.

<span class='text_page_counter'>(21)</span> Ôn tập và kết luận (15 Phút) Trình bày, thảo luận 1. Điểm lại nội dung các tài liệu đã phát. 2. Điểm lại các mục tiêu bài học. 3. Nêu gợi ý về cách các nhân viên nhà thuốc có thể giúp tăng cường việc sử dụng các biện pháp tránh thai. Để kết thúc bài học này. Chúng tôi muốn nhấn mạnh rằng điều quan trọng nhất mà các nhân viên nhà thuốc có thể làm được để tăng cường sự sử dụng phù hợp và nhất quán các biện pháp tránh thai là trao đổi về những biện pháp này với khách hàng. Các nhân viên nhà thuốc có vai trò quan trọng trong việc giảm tỷ lệ mang thai ngoài ý muốn, bằng cách nâng cao nhận thức cho khách hàng về các biện pháp tránh thai thích hợp và cung cấp các biện pháp có thể. Nhân viên nhà thuốc cũng nên chủ động thảo luận với khách hàng về sử dụng biện pháp tránh thai khi thấy phù hợp. 4. Phát câu hỏi kiểm tra cuối giờ. Cho học viên 5 phút để hoàn thành các câu trả lời. 5. Thu bài kiểm tra cuối giờ, đi lần lượt từng câu và yêu cầu học viên cho biết những câu trả lời đúng. 6. Cám ơn các học viên đã tham gia bài học.. 2.

<span class='text_page_counter'>(22)</span> Tài liệu phát tay và hỗ trợ tập huấn.

<span class='text_page_counter'>(23)</span> Câu hỏi kiểm tra đầu/cuối giờ. Các biện pháp tránh thai và tránh thai khẩn cấp Thông tin về người trả lời (đánh dấu X): Giới tính:. Nam. Nữ. Trình độ chuyên môn:. Dược sĩ đại học. Dược sĩ trung học. Dược tá. Khác, ghi rõ: ________________. Đánh dấu (X) vào cột Đúng hoặc Sai cho mỗi câu dưới đây 1.. Viên uống tránh thai là một trong những biện pháp tránh thai tạm thời hiệu quả nhất dành cho phụ nữ hiện nay.. 2.. Việc sử dụng đúng và nhất quán viên uống tránh thai có thể là điều khó đối với một số phụ nữ.. 3.. Thuốc tránh thai chứa hóc môn không sử dụng được cho các phụ nữ mắc hoặc có nguy cơ cao với các bệnh tim mạch, gan mật, tiểu đường.. 4.. Khi quên uống 2 viên thuốc tránh thai kết hợp cần bỏ vỉ đang uống đi và bắt đầu uống vỉ mới.. 5.. Cũng như bao cao su nam, thuốc diệt tinh trùng giúp phòng tránh các viêm nhiễm lây truyền qua đường tình dục kể cả HIV.. 6.. Dụng cụ tử cung/ vòng tránh thai là biện pháp được khuyên dùng đối với phụ nữ trẻ và phụ nữ chưa có con.. 7.. Nếu sử dụng đúng cách, bao cao su nam có hiệu quả tránh thai cao tới 97% mà lại giúp phòng ngừa các viêm nhiễm lây truyền qua đường tình dục.. 8.. Thuốc cấy tránh thai Norplant có tác dụng tránh thai trong vòng 5 năm.. 9.. Cho bú vô kinh là biện pháp tránh thai dành cho những phụ nữ cho con bú.. 10.. Viên tránh thai khẩn cấp không gây sảy thai.. 11.. Viên tránh thai khẩn cấp không gây ảnh hưởng gì đến sự phát triển của thai nhi nếu viên tránh thai khẩn cấp không có tác dụng và khách hàng vẫn có thai.. 12.. Viên tránh thai khẩn cấp có cùng cơ chế tác động như viên uống tránh thai thông thường.. 13.. Viên tránh thai khẩn cấp cũng có hiệu quả khi sử dụng như một biện pháp tránh thai thường xuyên.. 14.. Viên uống tránh thai kết hợp khi sử dụng để tránh thai khẩn cấp chỉ cần. Đúng Sai.

<span class='text_page_counter'>(24)</span> uống một liều..

<span class='text_page_counter'>(25)</span> Câu hỏi kiểm tra đầu/cuối giờ. Các biện pháp tránh thai và tránh thai khẩn cấp Đáp án Đánh dấu (X) vào cột Đúng hoặc Sai cho mỗi câu dưới đây. Đúng Sai. 1.. Viên uống tránh thai là một trong những biện pháp tránh thai tạm thời X hiệu quả nhất dành cho phụ nữ hiện nay.. 2.. Việc sử dụng đúng và nhất quán viên uống tránh thai có thể là điều X khó đối với một số phụ nữ.. 3.. Thuốc tránh thai chứa hóc môn không sử dụng được cho các phụ nữ X mắc hoặc có nguy cơ cao với các bệnh tim mạch, gan mật, tiểu đường.. 4.. Khi quên uống 2 viên thuốc tránh thai kết hợp cần bỏ vỉ đang uống đi và bắt đầu uống vỉ mới.. X. 5.. Cũng như bao cao su nam, thuốc diệt tinh trùng giúp phòng tránh các viêm nhiễm lây truyền qua đường tình dục kể cả HIV.. X. 6.. Dụng cụ tử cung/ vòng tránh thai là biện pháp được khuyên dùng đối với phụ nữ trẻ và phụ nữ chưa có con.. X. 7.. Nếu sử dụng đúng cách, bao cao su nam có hiệu quả tránh thai cao tới X 97% mà lại giúp phòng ngừa các viêm nhiễm lây truyền qua đường tình dục.. 8.. Thuốc cấy tránh thai Norplant có tác dụng tránh thai trong vòng 5 X năm.. 9.. Cho bú vô kinh là biện pháp tránh thai dành cho những phụ nữ cho X con bú.. 10.. Viên tránh thai khẩn cấp không gây sảy thai.. 11.. Viên tránh thai khẩn cấp không gây ảnh hưởng gì đến sự phát triển X của thai nếu viên tránh thai khẩn cấp không có tác dụng và khách hàng vẫn có thai.. 12.. Viên tránh thai khẩn cấp có cùng cơ chế tác động như viên uống tránh X thai thông thường.. 13.. Viên tránh thai khẩn cấp cũng có hiệu quả khi sử dụng như một biện pháp tránh thai thường xuyên.. X. 14.. Viên uống tránh thai kết hợp khi sử dụng để tránh thai khẩn cấp chỉ cần uống một liều.. X. X.

<span class='text_page_counter'>(26)</span> TLPT 1: Các biện pháp tránh thai Việc một người có chấp nhận một biện pháp tránh thai hay không phụ thuộc không chỉ vào yếu tố phù hợp về mặt y tế, mà còn vào tính thực tiễn và việc nó có phù hợp với cá nhân hay không. Nhu cầu tránh thai có thể thay đổi trong cuộc đời một con người. Mỗi người khi cần quyết định nên sử dụng biện pháp tránh thai nào, có thể suy nghĩ về những câu hỏi sau:. ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■. Biện pháp này có hợp với cách sống của mình không? Nó có thuận tiện không? Nó có hiệu quả không? Nó có an toàn không? Mình có thể trang trải các chi phí không? Có thể ngừng sử dụng và có thai lại không? Nó có giúp ngừa các viêm bệnh lây truyền qua đường tình dục (BLTQĐTD) không? Dịch vụ có đảm bảo tính riêng tư và kín đáo không?. Trong vai trò của nhân viên nhà thuốc, hãy ghi nhớ những nguyên tắc sau khi tư vấn cho khách hàng về lựa chọn sử dụng biện pháp tránh thai. Hãy giải thích cho khách hàng:. ■ Lợi ích của biện pháp ■ Các nguy cơ của biện pháp (cả nguy cơ chính và tất cả các tác dụng phụ thường gặp), bao gồm cả hậu quả nếu sử dụng thất bại.. ■ ■ ■ ■ ■ ■. Biện pháp thay thế Giải thích về biện pháp. Khả năng ngăn ngừa BLTQĐTD và HIV Các trường hợp chống chỉ định Thông tin giới thiệu nếu cần gặp người cung cấp dịch vụ y tế hoặc cần quay lại nhà thuốc Khuyến khích khách hàng lấy tờ rơi về TTKC và tờ rơi về phòng tránh BLTQĐTD. Tài liệu này sẽ cung cấp các thông tin tóm tắt về những biện pháp tránh thai hiện có.. Biện pháp. Tóm tắt. Các biện pháp tránh thai rào cản – ngừa thai và phòng tránh các VNLTQĐTD Bao cao su nam ■ Là một dụng cụ hình ống dài, được làm bằng chất liệu mỏng, mềm, nhạy cảm, và có đủ sức đàn hồi. ■ Hiệu quả tránh thai cao tới 97% nếu sử dụng đúng cách (bao tốt, đúng lúc, đeo đúng, tháo đúng) bằng cách ngăn tinh trùng vào đường sinh dục nữ. ■ Dễ kiếm, kín đáo và dễ mang theo ■ Dễ sử dụng và không phụ thuộc vào cán bộ y tế.

<span class='text_page_counter'>(27)</span> ■ Hầu hết nam giới cũng như phụ nữ không gặp tác dụng phụ gì. Một số người có thể bị dị ứng với chất liệu làm bao cao su Bao cao su nữ. ■ Có thể có thai trở lại ngay sau khi ngừng sử dụng ■ Là một túi nhựa tổng hợp poliurêtan, kích cỡ vừa phải, có hai vòng mềm và không cố định ở hai đầu. ■ Bao cao su nữ khó kiếm tại Việt Nam ■ Bao được cho vào âm đạo trước khi giao hợp ■ Tránh thai với hiệu quả khoảng 95% bằng cách tạo một rào cản cơ học, ngăn toàn bộ âm đạo và một phần tầng sinh môn. ■ Có thể có thai trở lại ngay sau khi ngừng sử dụng Các biện pháp rào cản cổ tử cung – không phòng tránh các VNLTQĐTD Màng ngăn/ Mũ cổ tử ■ Màng ngăn là một dụng cụ bằng latex hình chén nông và mũ cổ tử cung. cung là một mũ chụp bằng latex hình cái đê khâu.. ■ Sử dụng cho nữ, phải dùng tay đặt vào trong âm đạo trước khi giao hợp (có thể đặt trước khi giao hợp vài giờ) có tác dụng như vật cản không cho tinh trùng gặp noãn.. ■ ■ Thuốc diệt tinh trùng ■ ■ ■ ■. Cần có sự tư vấn của cán bộ y tế trước khi sử dụng Khó kiếm tại Việt Nam Là rào cản hoá học có tác dụng tiêu diệt hoặc vô hiệu hoá tinh trùng Có rất nhiều dạng chế phẩm như: bọt, kem, gel, màng, và viên nang. Được đặt sâu vào trong âm đạo một thời gian ngắn trước giao hợp Sử dụng kết hợp với bao cao su nam hoặc bao cao su nữ là lựa chọn tốt nhất để ngừa thai và phòng tránh BLTQĐTD. ■ Các loại thuốc diệt tinh trùng Nonoxynol-9 (N-9) đã được chứng minh là làm tăng nguy cơ nhiễm HIV ở những phụ nữ có nguy cơ cao nếu sử dụng thường xuyên. Các biện pháp hóc môn – không phòng tránh các VNLTQĐTD Viên uống tránh thai ■ Là loại thuốc viên uống hóc môn tổng hợp, giống những hóc môn do cơ thể tiết ra để điều hoà chu kỳ kinh. Có hai loại viên uống tránh thai: viên kết hợp estrogen-progestin và viên chỉ có progestin. ■ VTTKH tác động bằng cách ức chế sự rụng trứng, cũng có thể làm cho nội mạc tử cung dày lên và làm đặc chất nhày ở cổ tử cung để ngăn không cho tinh trùng xâm nhập vào buồng tử cung. Hiệu quả tránh thai cao (99%). ■ Viên tránh thai chỉ có progestin cũng có thể ngăn rụng trứng, nhưng nó chủ yếu tác động bằng cách làm mỏng niêm mạc tử cung nên gây trở ngại cho việc làm tổ của trứng và làm đặc chất nhày ở cổ tử cung để ngăn không cho tinh trùng xâm nhập vào buồng tử cung. Hiệu quả tránh thai cao với các phụ nữ đang cho con bú và không gây ảnh hưởng tới việc tiết sữa. ■ Không sử dụng được cho các phụ nữ mắc hoặc có nguy cơ cao với.

<span class='text_page_counter'>(28)</span> các bệnh tim mạch, bệnh gan mật, tiểu đường. ■ Việc sử dụng đúng và nhất quán có thể là điều khó đối một số phụ nữ, đặc biêt khi có tác dụng phụ do hóc môn gây ra.

<span class='text_page_counter'>(29)</span> Thuốc thai. tiêm. tránh ■ Là loại thuốc có chứa các hóc môn tổng hợp tương tự như viên uống tránh thai, tác dụng giống như viên uống tránh thai nhưng sử dụng đường tiêm. ■ Thuận tiện hơn so với việc phải sử dụng thuốc hàng ngày và kín đáo ■ Có thể xảy ra các tác dụng phụ như rối loạn kinh nguyệt và tăng cân ■ Không sử dụng được cho các phụ nữ mắc hoặc có nguy cơ cao với các bệnh tim mạch, tiểu đường và bệnh gan mật. ■ Cần có cán bộ y tế thực hiện việc tiêm thuốc vào bắp tay hoặc mông, mỗi mũi cách nhau từ 4 đến 12 tuần tuỳ thuộc loại thuốc sử dụng Thuốc cấy tránh thai. ■ Tác dụng tránh thai giống như viên uống tránh thai chỉ có progestin ■ Norplant bao gồm có 6 que nhỏ chứa progestin, được cấy dưới da hai cánh tay phụ nữ, hiệu quả kéo dài trong vòng 5 năm. ■ Implanon gồm một que tròn nhỏ được cấy dưới da ở mặt trong cánh tay, có tác dụng ngừa thai trong 3 năm. ■ Việc cấy và tháo que cấy phải do cán bộ lâm sàng đã được đào tạo thực hiện Dụng cụ tử cung/ ■ Là một dụng cụ làm bằng kim loại và/hoặc nhựa có chứa đồng hoặc Vòng tránh thai hóc môn được đặt vào trong buồng tử cung của phụ nữ làm cho niêm mạc tử cung không thích nghi cho sự làm tổ của trứng và làm tăng nhu động của vòi tử cung.. ■ DCTC phải do cán bộ lâm sàng đã được đào tạo đặt. ■ Hiệu quả tránh thai cao ■ DCTC không phải là biện pháp được khuyên dùng đối với phụ nữ trẻ và phụ nữ chưa có con Miếng dán tránh thai. ■ Là một miếng dán nhỏ, mỏng, mềm dẻo, mặt dính chứa hai hóc môn sinh dục nữ có tác dụng giống như progestin và estrogen.. ■ Thuận tiện khi sử dụng ■ Mỗi miếng dán có tác dụng trong vòng 1 tuần. Hiệu quả tránh thai cao bằng cách giải phóng ra hoạt chất từ từ và hoạt chất được hấp thu một lượng ổn định vào máu qua da, ngăn cản sự rụng trứng. ■ Cần loại trừ trước khi sử dụng các trường hợp khách hàng mắc hoặc nguy cơ cao với các bệnh tim mạch, tiểu đường, huyết áp cao. Triệt sản – Không phòng tránh các VNLTQĐTD Thắt và cắt vòi tử ■ Là biện pháp tránh thai sử dụng cho những người không muốn có con. cung (Triệt sản nữ) nữa Thắt và cắt ống dẫn ■ Cả hai thủ thuật này đều có hiệu quả cao (99.5-99.9 %), an toàn và tinh (Triệt sản nam) tiện lợi. Các biện pháp tránh thai tự nhiên – Không phòng tránh các VNLTQĐTD Tính ngày an toàn ■ Tính ngày an toàn có thể dựa trên tính vòng kinh bằng cách theo dõi chu lỳ kinh nguyệt, tính ngày rụng trứng bằng cách theo dõi dịch nhày âm đạo và cổ tử cung, theo dõi nhiệt độ cơ thể.

<span class='text_page_counter'>(30)</span> ■ Hiệu quả tránh thai thấp.

<span class='text_page_counter'>(31)</span> Cho bú vô kinh. ■ Biện pháp này chỉ có thể sử dụng cho những phụ nữ cho con bú hoàn toàn thường xuyên cả ngày lẫn đêm; nếu người đó chưa có kinh trở lại; và con chưa đến 6 tháng tuổi. ■ Là một biện pháp tránh thai tạm thời với hiệu quả khá cao Xuất tinh ngoài âm ■ Là khi đang giao hợp, sắp đến lúc xuất tinh, người nam rút dương vật đạo. Tránh quan tình dục. ra khỏi âm đạo và xuất tinh ra ngoài. ■ Biện pháp này khó thực hiện được đều đặn, hiệu quả tránh thai thấp ■ Không có chống chỉ định sử dụng biện pháp này hệ ■ Có thể là tránh giao hợp âm đạo để ngừa thai hoặc tránh quan hệ tình dục hoàn toàn tức là quan hệ tình dục đường hậu môn, miệng và âm đạo hoặc tránh tiếp xúc bộ phận sinh dục với nhau để ngừa thai và phòng tránh các BLTQĐTD.. ■ Không có ảnh hưởng xấu nào đến sức khoẻ của nam và nữ, nhưng yêu cầu phải có sự kiềm chế và cam kết tốt với nhau.. Các biện pháp sau giao hợp Thuốc tránh thai ■ Là một biện pháp tránh thai phụ nữ có thể sử dụng để ngừa thai sau khẩn cấp. khi đã có quan hệ tình dục không được bảo vệ. Đó là: Khi quan hệ tình dục không sử dụng biện pháp tránh thai, khi bao cao su bị thủng hoặc rách, khi người nữ sử dụng thuốc uống tránh thai mà quên từ hai viên trở lên, khi người nữ sử dụng thuốc tiêm tránh thai mà tiêm chậm kỳ, khi bị cưỡng bức quan hệ tình dục. ■ Viên uống tránh thai khẩn cấp (VTTKC) chỉ có progestine liều cao, cơ chế tác động như viên uống tránh thai thông thường. VTTKC được uống càng sớm càng tốt, tốt nhất là trong vòng 72 giờ sau khi có quan hệ tình dục không được bảo vệ. Cho tới ngày thứ năm sau khi có quan hệ tình dục thì vẫn có thể sử dụng VTTKC, nhưng càng uống sớm thì hiệu lực của thuốc càng cao, có thể làm giảm nguy cơ có thai tới 85%. Trên thị trường hiện nay có hai loại: loại hai viên (Levonorgestrel 0,75mg) có thể uống cùng một lúc hai viên hoặc viên thứ hai uống sau viên thứ nhất 12 giờ; và loại một viên (Levonorgestrel 1,5mg) uống một lần. ■ Sử dụng viên tránh thai thông thường (kết hợp) để TTKC: Uống hai lần cách nhau 12 giờ, mỗi lần 0,5mg Levonorgestrel và 100mcg Ethinylestradiol (tương đương với 4 viên VTTKH như Ideal, New choice, Rigevidon/ lần). Không thể uống chung một lần và hiệu quả tránh thai khoảng 74%.. ■ Loại hợp chất kháng progestine liều thấp (viên Mifespristone10mg): Được Tổ chức y tế thế giới khuyến cáo là một hình thức TTKC nhưng cho đến nay Bộ Y tế vẫn chưa đưa loại thuốc này vào trong danh mục các biện pháp TTKC của Hướng dẫn chuẩn quốc gia về chăm sóc sức khoẻ sinh sản. Đặt dụng cụ tử cung. ■ DCTC được đặt trong vòng 5 ngày càng sớm càng tốt sau quan hệ tình dục không đựơc bảo vệ.

<span class='text_page_counter'>(32)</span> TLPT 2: Bảng kiểm quan sát kỹ năng tư vấn Kỹ năng tư vấn cần quan sát 1. Chào đón khách hàng với thái độ thân thiện và sẵn sàng giúp đỡ. 2. Hỏi khách hàng tại sao anh/chị ấy tới nhà thuốc, hoặc lý do gì anh/chị ấy cần VTTKC. 3. Đảm bảo giữ bí mật. 4. Sàng lọc khách hàng về thời gian có quan hệ tình dục không được bảo vệ và ngày có kinh cuối cùng. 5. Nói cho khách hàng về VTTKC (tác động bằng cách nào, hiệu quả, những tác dụng phụ có thể có). 6. Cho phép khách hàng hỏi, và hỏi khách hàng xem họ có muốn hỏi gì không. 7. Giải thích cách sử dụng đúng VTTKC và đề nghị khách hàng tóm tắt lại những thông tin hướng dẫn. 8. Cho khách hàng xem VTTKC, và đưa cho khách hàng đúng số viên cần dùng. 9. Giải thích cách xử trí các tác dụng phụ có thể gặp, và bảo khách hàng trở lại nhà thuốc hay tới bệnh viện/ phòng khám nếu gặp trục trặc gì hoặc nếu có điều gì thấy lo lắng. 10. Cho khách hàng biết kinh nguyệt có thể chậm hoặc sớm hơn bình thường khoảng một tuần. 11. Hỏi khách hàng về biện pháp tránh thai thường xuyên đang sử dụng, và hỏi xem anh/chị ấy có muốn thảo luận về các giải pháp ngừa thai khác không. 12. Giải thích cho khách hàng rằng anh/chị ấy và bạn tình của họ có thể có nguy cơ mắc một bệnh LTQĐTD. 13. Cung cấp các thông tin giới thiệu về các dịch vụ y tế tại địa phương. 14. Khuyến khích khách hàng lấy tờ rơi về TTKC. 15. Có thái độ không phê phán và tỏ ra tôn trọng khách hàng.. Có. Không. Nhận xét.

<span class='text_page_counter'>(33)</span> Tài liệu 1: Các tình huống đóng vai khách hàng có nhu cầu TTKC tại nhà thuốc – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Nhóm 1. Đóng vai:. Một phụ nữ 21 tuổi đến nhà thuốc hỏi mua VTTKC. Chị đã có quan hệ tình dục không có biện pháp bảo vệ với bạn trai của mình vào đêm hôm kia, và bạn thân của chị khuyên chị đến hiệu thuốc hỏi mua một loại thuốc viên có thể giúp chị không có thai. Ngày đầu của kỳ kinh cuối cùng của chị là 2 tuần trước. Chị khoẻ mạnh, không hút thuốc. Chị thường sử dụng bao cao su, nhưng lần vừa rồi chị không có sẵn bao cao su, và cũng không ngờ là sẽ có quan hệ tình dục. Chị muốn biết liệu nhân viên nhà thuốc có thể bán cho chị mấy viên thuốc đó để giữ ở nhà phòng khi chuyện tương tự lại xảy ra lần nữa.. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Nhóm 2. Đóng vai:. Một phụ nữ trẻ tới hỏi mua VTTKC. Anh/chị nhận ra cô ấy ngay vì đây là lần thứ ba cô ấy tới mua VTTKC. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Nhóm 3. Đóng vai:. Một nam thanh niên tới quầy thuốc và nói với anh/chị rằng đêm qua khi anh ấy có quan hệ tình dục với bạn gái thì bao cao su bị tuột..

<span class='text_page_counter'>(34)</span>